Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શાત્મ સ. ૭૯ ( ચાલુ ), વીર સં', ૨૫૦૧
વિ. સં', ૨૦૩૧ વૈશાખ
જેઓ મનને દુષિત કરનારા વિષયોમાં ડુબેલા નથી, તેઓ જ સંતપુરુષેના ભાગને અનુસરવા શક્તિમાન થાય છે. માટે તમે મનના મેહુને હૃર કરી, માયા, લોભ, માન, ક્રોધ, પ્રમાદે કે શિથિલતાનો ત્યાગ કરી તેમજ વાતચીત, પડપૂછ કે વાત ડહાપણુ વગેરે નિરર્થક પ્રવૃત્તિઓમાં વખત ગુમાવવાનું છોડી, પોતાના કલ્યાણમાં તત્પર થાઓ ધર્માથ સાધવાની ઉત્કંઠાવાળા બને અને તપ વગેરેમાં પ્રબળ પુરૂષાર્થ દાખવો. મન, વચન અને કાયા ઉપર જેણે કાબૂ મેળવ્યેા નથી તેને માટે આત્મ કલ્યાણ સહેલું નથી.
પ્રકાશક : શ્રી હરેન આત્માન ૬ સભા-ભાગર
-
પુસ્તક : ૭ર |
મ : ૧૯૭૫
-
કે :
૭
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
લેખ
(૧) શ્રી નવકાર સ્તવન
ક્રમ
www.kobatirth.org
..................કા
(૨) અનેકાન્તવાદ અને પ્રભુની વાણી (૩) શ્રાદ્ધ પ્રતિક્રમણનાં સૂત્રો નામાંતરા અને વિષય વૈવિધ્ય.
(૪) ભગવાન મહાવીરને શ્રદ્ધાંજલિ
(૫) પ્રેમ અને ધિક્કાર
(૬) સત્યવાદી શાલન શેઠ (૭) જૈન સમાચાર
444
...
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
લેખક
પૂ. હેમચન્દ્રવિજયજી ગણિના શિષ્ય મુનિ પ્રધ્યુમનવિજય
પ્રા. નર્મદાશંકર શાસ્ત્રી
પ્રા. હિરાલાલ ર. કાપડિયા
લાલચદ્ર ભગવાનદાસ ગાંધી
મનસુખલાલ તા. મહેતાં
રતીલાલ મફાભાઈ શાહે
આ સભાના નવા માનવતા પેટન
શેઠ જયંતિલાલ એચ. શાહ–મુંબઈ
For Private And Personal Use Only
પૃષ્ઠ
...
૧૧૩
૧૧૪
૧૧૬
૧૧૯
. ૧૨૩
૧૨૬
१२८
સ્વર્ગવાસ નોંધ
ડો. વલ્લભદાસનેણુશીભાઈના તા ૩-૫–'૭૫ શનિવારના રાજ મારખી મુકામે થયેલ અવસાનની નોંધ લેતા અમે ખૂબ દીલગીરી અનુભવીએ છીએ. સ્વસ્થ ખૂબ લેાકપ્રિય તબીબ હતા. સ્વભાવે સરળ, માયાળુ અને ધર્મપ્રેમી હતા. તે એક સારા લેખક પણ હતા. આપણી સભાના ‘આત્માન’દ પ્રકાશ ' માસિકમાં તેમના ઘણા લેખા પ્રસિદ્ધ થયા છે.
?
તે આ સભાના પેદ્ન હતા. અને સભા પ્રત્યે ખૂબ સારી લાગણી ધરાવતા હતા. શાસનદેવ તેમના આત્માને પરમશાંતિ અપેર્પા એમ પ્રાથીએ છીએ.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માના પ્રકાશનો વધારે ?
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર
૫રિ૫ત્ર મારૂ સભાસદ બધુઓ-બહેને
આ સભાના સભ્યોની સામાન્ય સભાની બેઠક નીચેનાં કાર્યો માટે સં. ૨૦૩૧ના વૈશાખ વદી ૭ તા. ૧-૪-૭૫ રવિવારના રોજ સવારના ૧૦-૦૦ કલાકે શ્રી આત્માનંદ ભુવનમાં શેઠશ્રી ભોગીલાલભાઈ લેકચર હેલમાં મળશે તે આપ અવશ્ય પધારવા તસદી લેશે.
(ક) તા. ૧૫-૧ર-૭૪ના રોજ મળેલી સામાન્ય સભાની બેઠકની કાર્યવાહીની શુદ્ધ નેધ
મંજૂર કરવા. (ખ) સં. ૨૦૨ની સાલના આવક–ખર્ચના હિસાબ તથા સરવૈયાં મંજૂર કરવા.
આ હિસાબ તથા સરવૈયાં વ્યવસ્થાપક સમિતિએ મંજૂર કરેલ છે. તે સભ્યને જોવા
માટે સભાના ટેબલ ઉપર મૂકેલ છે. () સં. ૨૦૩૫ની સાલના હિસાબ એડીટ કરવા માટે એડિટરની નિમણુંક કરવા તથા
તેનું મહેનતાણું નકકી કરી મંજૂરી આપવા (ડ) પ્રમુખશ્રીની મંજૂરીથી મંત્રીઓ જે રજૂ કરે તે.
લી, સેવક જાદવજી ઝવેરભાઈ શાહ
માનદ મંત્રી
તા. ક–-આ બેઠક કોરમના અભાવે મુલતવી રહેશે તે તે જ દિવસે બંધારણની કલમ ૧૧ અનુસાર
અર્ધા કલાક પછી ફરી મળશે અને વગર કેરમે પણ ઉપરની કાર્યવાહી શરૂ કરવામાં આવશે,
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આ સભાના નવા માનવંતા પેટૂન શ્રી પ્રભુદાસભાઇ રામજી મહેતા
જીવનની ટૂંકી રૂપરેખા
સુપ્રસિદ્ધ કવિ અને મહાન ફિસૂફ શ્રીખલિલ જિબ્રાને કહ્યું છે કે, “તમારા જ્ઞાન ઉપર બાઝી ગયેલું જડત્વનું પડ દૂર કરવા માટે, તમને જે એક વસ્તુ કુદરત તરફથી આપવામાં આવે છે, એ તમારી વેદના છે.” આવી ભીષણુ વેદનાના સાક્ષાત્ મૂર્ત સ્વરૂપ જેવા સ્વ. જડાવબેનને ત્યાં, સેરઠના એક રળિયામણા ગામડા જામક ડોરણામાં સં'. ૧૯ ૭૬ના આસ શુદિ ૨ બુધવાર તા. ૧૩-૧૦-૧૯૨૦ના દિવસે શ્રી પ્રભુદાસભાઈને જન્મ થયા હતા. પ્રભુદાસભાઈના પિતાશ્રી શ્રી રામજી ભગવાનજી મહેતા શ્રી પ્રભુદાસભાઈના જન્મ દિવસે જ મૃત્યુ પામ્યાં. એક બાજુ પુત્રને જન્મ અને બીજી બાજુ પતિની ચિરવિદાય –આ બનાવ જડાવબેન માટે કે કરુણ આઘાતરૂપ બન્યા હશે, તેની તે આપણે માત્ર કલ્પનાજ કરવાની રહી.
સ્વ જડાવબેન તે પાટણવાવ નિવાસી સુપ્રસિદ્ધ વાસા ભાણજી સમજીના પુત્રી. આ આખુયે કુટુંબ પોતાની ખાન
દાની અને સૌજન્યશીલતા માટે સર્વત્ર જાણીતું છે. જગતમાં કેટલીક બહેનો એવી હોય છે કે જેને પ્રારબ્ધ રૂપી વિદ્યુતના ઝપાટા લાગવાથી કમાવાને બદલે વધુ પવિત્ર બને છે, કલાપિએ કદાચ આ દૃષ્ટિએ જ કહ્યું હશે કે, “ છે વૈદ્યર્ચે વધુ વિમળતા, બહેન સૌભાગ્યથી કંઇ ! ” આ સૂત્ર શ્રી જડાવબેનના જીવનમાં ચરિતાર્થ થયેલું જોવામાં આવતુ હતુ.
સં. ૨૦૨૪માં પોતાના સંતાનને ત્યાં પણ સંતાનો જોઈ અત્યંત શાંતિ અને સમાધાનપૂર્વક તેઓ મૃત્યુ પામ્યા. શ્રી પ્રભુદાસભાઈ અને તેમના સુશીલ પત્ની શ્રી વિજયાકુંવર બહેને માતાને તીર્થ સ્વરૂપ માની અપૂર્વ સેવા કરી અને કદાચ આ કારણે જ નાની ઉંમરમાં જ શ્રી પ્રભુદાસભાઈને ચારે તરફથી સફળતા અને લોકપ્રિયતા પ્રાપ્ત થયા છે.
શ્રી પ્રભુદાસભાઇના દાદા સ્વ, બગવાનજી કાનજી મહેતા અત્યંત દઘ દષ્ટા અને ભારે વ્યવહારકુશળ હતા. તેમને ચાર પુત્રો અને બે પુત્રીઓ. સૌથી મોટા કપુરચંદભાઈ, શ્રી રામજીભાઈ, શ્રી માનસિંગભાઈ અને શ્રી ત્રિભુવનભાઈ. બે પુત્રીએ તે દિવાળીબેન અને શ્રી મણિબહેન. કુટુંબમાં સંપ અને ઐકયતાના કારણે પિતાવિહોણાં સંતાનોને જે બિડંબના સહેવી પડે છે, તે શ્રી પ્રભુદાસભાઇને સહન ન કરવી પડી. સ્વ. કપુરચંદ મહેતાને સંતાનમાં એક જ પુત્રી હતા, જે આ સભાના પેટ્રન શ્રી હરસુખલાલ ભાઇચંદ મહેતાના માતુશ્રી થાય, આ બહેનને ઈ સ. ૧૯૫૦માં
For Private And Personal use only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ્વર્ગવાસ થતાં જેને આઘાત શ્રી કપુરચંદ મહેતાને મોટા પ્રમાણમાં થયે. તેમનું જીવન ત્યાગમય બની ગયું અને પાલીતાણામાં શેત્રુંજયની તલેટી નજીક એક મકાન લઈ ત્યાં જ રહેતા હતા. પિતાના ક્ષત્રિજા શ્રી પ્રભુદાસભાઈ પર અપૂર્વ રાગ અને નેહથી કપુરચંદ મહેતાએ ત્રણ વખત નવાણું જાત્રા કરી તેમજ પોતાના વતનથી ગિરનાર તેમજ શ્રી શેત્રુંજયના એમ બે સંઘ કાઢયા હતા. શ્રી શેત્રુંજય પર બે પ્રતિમાઓ બિરાજમાન કરી. આવા પિતા સમાન પ્રભુદાસભાઈના બાપા કપુરચંદભાઈ એકલા પાત્રીતાણામાં રહે, એ વાત પ્રભુદાસભાઈને ન રૂચી પિતાને વડીલની સેવાનો લાભ મળે તે માટે તેઓ શ્રી. કપુરચંદ બાપાને પિતાને વતન લઈ આવ્યા અને થોડા વરસો પહેલાં સમાધિપૂર્વક તેઓ મૃત્યુ પામ્યા. આ રીતે શ્રી કપુરચંદ મહેતાને પુત્ર ન હોવા છતાં એ પુત્રની ખોટ શ્રી. પ્રભુદાસભાઈએ પૂરી પાડી.
શ્રી પ્રભુદાસભાઈ કંડોરણામાં જ ચાર અંગ્રેજી સુધી અભ્યાસ કરી વડીલના ધંધામાં જોડાઈ ગયા સ. ૧૯૯૫માં તેમના લગ્ન મોટીમારડ નિવાસી શ્રી. વિઠલજી મુલજી મહેતા (હાલ ધંધાથે" કલકત્તામાં રહે છે)ના સુશીલપુત્રી વિજયાકુ વરબહેન સાથે થયા. આ બહેને પોતાના પિયર તેમજ શ્વશુર બનેની કીર્તાિમાં વધારો કર્યો છે. સં. ૨૦૧૬ ની સાલમાં સુપ્રસિદ્ધ વકતા ગણિવર્ય શ્રી. ભુવનવિજયજી મહારાજ જ્યારે ત્યાં ચોમાસું હતાં ત્યારે આ બહેને માસ ક્ષમણનું મહાન તપ યુવાનવયે કર્યું હતું. આ ઉપરાંત વરસીતપની મહાન તપશ્ચર્યાની સાથે સાથે નવાણુ જાત્રા કરવાને અપૂર્વ લડાવે લીધા હતા. બે વખત ઉપદ્યાનમાં બેસી ઉપદ્યાન માળા પહેરેલી છે. એમને ‘તપસ્વિની'નું બિરુદ આપી શકાય તેવું છે. તેઓ જેવા મહાન તપસ્વી છે તેવાજ શાંત, સ્વસ્થ અને સૌજન્યશીલ છે. બીજી નાની મોટી તપશ્ચર્યા તે તેના માટે હરહંમેશ ચાલુજ હોય છે. " માં શ્રી. પ્રભુદાસભાઈને એક મોટાભાઈ શ્રી. મનુભાઈ અને એક બહેન શ્રી. કસુંબાબેન છે જેમના લગ્ન ભાણવડમાં કર્યા છે. ગામ, જ્ઞાતિ તેમજ ચારે બાજુ શ્રી પ્રભુદાસ ભાઇનું સ્થાન વડલાના વિસામા જેવું છે. સખત તાપ વચ્ચે પણ વડલે છાયા આપે છે અને થાકેલાને શાંતિ આપે છે. આ વડલા જેવું જ કામ શ્રી પ્રભુદાસભાઇનું છે. પિતાથી શકય હોય ત્યાં સુધી તમામનું કરી છૂટવું એ તેમના જીવનને મુદ્રાલેખ છે. નાની ઉંમરમાં જ તેમણે વૃદ્ધાવસ્થાના ડહાપણ અને - શાણપણ પ્રાપ્ત કર્યા છે
32. શ્રી પ્રભુદાસભાઈને ત્રણ પુત્ર શ્રી. વિનોદભાઈ, શ્રી નરેન્દ્રકુમાર અને શ્રી, ઈ-દુકુમાર તેમજ બે પુત્રી ચિ. નિર્મળા અને રસિલા બેન છે. બધા પુત્રોના લગ્ન થઈ ગયા છે. સ. ૨૦૦૦ ની સાલમાં તેમનું સંયુક્ત કુટુંબ વિભકત બન્યા પછી શ્રી. પ્રભુદાસભાઈએ પોતાનો સ્વતંત્ર ધ ધે શરૂ કર્યો. જામનગરમાં તેમને ‘અરિહંત’ સ્ટોર છે, જેની પાસે મુંબઈની તાતામીલની એજન્સી છે. પિતાના વતનમાં પણ તેમને કાપડ-કરિયાણાને વેપાર છે. બધા પુત્ર પિતાના વ્યવસ્રાયમાં જોડાઈ ગયા છે. 335s -
. . આવા એક ધર્મનિષ્ઠ અને સચ્ચરિત, સેવાભાવી શ્રી. પ્રભુદાસભાઈ આ સભા સાથે પેટૂન તરીકે જોડાયાં છે એ પ્રસંગે અમે આનંદ અને ગૌરવ અનુભવીએ છીએ અને અંતમાં તેમને દીધું અને તન્દુરસ્ત આયુષ્ય ઇછી વિરમીએ છીએ. આ 5 રીત ! ! ' ઉમેરી તેલ - રો ! કાશ': 3 4, 3g" : je Sts 16 : પs | |
'
છે
"
જ
સ
For Private And Personal use only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
વર્ષ : ૭૨ ]
www.kobatirth.org
श्रीयायानंह
વિ. સ. ૨૦૩૧ વૈશાખ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
... ઇ. સ. ૧૯૭૫ મે
શ્રી નવકાર સ્તવન
રચયિતા : ઉપા. શ્રી હેમચન્દ્રવિજયજીના શિષ્યમુનિ પ્રદ્યુમ્નવિજય. (પ્રભાતવર્ણન ) જપીએ જપીએ નિશ્ચલ મનથી મંગલમય નવકાર, ખપીએ ખપીએ ભવ ભવ સંચિત કે કુટિલ જ જાળ. મનમ'દિરમાં સુરમણિ સરખા સ્થાપે। જે નવકાર, નાસે જિમ રવિથી અંધારું' તિમ નાસે સ'સાર. જપીએ. નદીએ સઘળી પર્વતમાંથી નીકળી દરિયે જાય, વિદ્યા મંત્ર સકલ આ વિષે તિમ નવકારે સમાય. જપીએ. ૨ અક્ષર અક્ષર અનંત શક્તિ સિદ્ધિ લબ્ધિ અપાર, નિઃશ'ક શ્રદ્ધાથી નિત ભજીએ તજીએ દુ:ખ ભરમાર. જપીએ. ૩ ભાર અલ્પ પણ મૂલ્ય અમૂલુ રત્ન પેટી સમ જાણા, માનવ ભવની પૂર્ણ સફળતા એના ધ્યાને પ્રમાણેા. જપીએ. ૪ રાજ્યઋધિ-સુખસ પદ પામ્યા સ્નેહભીના પરિવાર, નવકારેના ચિત્ત પરાયું એળે ગયે અવતાર. જપીએ. ૫ સ સર્વિ જીવતારક મ`ત્ર શિરામણી દેવાના આવાસ, જપ્યા નહીં નવકાર એક જો તે રહ્યો ગરભાવાસ. જપીએ. ૬ મૈત્રી સ્થાનક જીવ ગણુ સાથે અનુચિત કર્યાં વ્યવહાર, નિંઢી અનુમોદી સુકૃતાને શ્રૃહેાશરણ ષટ્કાસી જો પૂર્ણ ભાવથી ગણે નવકાર રામરામાં પૂરવ વલસે આત્માન ંદ અનંત ભવમાં કયારે મળશે પ્રાણુ ત્રાણુ નવકાર, મત્સ્યે! અહીં તે જપે પ્રેમથી ટાળી સવિ જંજાળ. જપીએ. -
નવકાર. જપીએ. ૭
ત્રિકાળ, રસાળ, જપીએ. ૮
For Private And Personal Use Only
[ અક ઃ છ
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
અનેકાન્તવાદ અને પ્રભુની વાણી
પ્રા. ન`દાશ'કર શાસ્ત્રી એમ.એ. સાહિત્યાચાર્ય, કાવ્યતીથ આત્મામાં સુખ-દુઃખ આદિની વ્યવસ્થા ખરાબર ઘટી જાય છે. તેથી તેકાંત તત્ત્વદૃષ્ટિ જગતના સદામાં અદ્વિતીય છે, નિર્દોષ છે.
આચારમાં સ`પૂર્ણ અહિંસા અને વિચારમાં અને ક્રાન્ત એ શ્રમણ ભગવાન મહાવીરના સમસ્ત જીવન। અને તેમના ઉપદેશના સક્ષિપ્ત સાર છે. અનેકાંતની સત્યદૃષ્ટિ સમજ્યા વિના વિશ્વનું વિષમ વાતાવરણ દૂર ચઈ શકે એમ નથી. વિશ્વમાં શાન્તિ અને મૈત્રીનું વાતા વરણ પેદા કરવું હાય તો વિશ્વ શ્રમણ ભગવાન મહા વીરની અહિંસા અને અનેકાન્ત દૃષ્ટિ સમજવી જ પડશે, ‘‘જેણુ વિણા તિહુવણુસ્સ, વવહારો સન્નડ્ડા ન વિજ્જઈ । શુમા ભુવણેકગુરુણા, ભગવ ડ્રેગન્ત વાયસ્સ ।!
"3
જેને આશ્રય લીધા વિના સ્વર્ગ, મૃત્યુ અને પાતાળ, એ ત્રણ ભુવનના વ્યવહાર સથા ચાલી શકતો નથી. એવા ત્રણ લેાકના એક અદ્રિતીય સદ્ગુરુ ભગવાન અનેકાન્તવાદને ( અમારા ) નમસ્કાર હે ! પુનઃ પુનઃ વદન હા !
ભગવાન સ્યાદ્વાનુ શરણ લીધા વિના જગતને લાકવ્યવહાર તૂટી પડે છે, જૈનદર્શન કહે છે કે સ્યાદ્ વાદ વિના આત્મા, કર્યાં, પુનર્જન્મ, પુણ્ય-પાપ અને સુખદુઃખની સુવ્યવસ્થા એક જ આત્મામાં શી રીતે સંભવી શકે ? કોઈપણ એકાન્તવાદના પક્ષમાં પુણ્ય, પાપ, સ્વર્ગ, નરક, બંધ, મેક્ષ અને સુખદુ:ખની વ્યવસ્થા થઈ શકે તેમ નથી. અનેકાન્ત તત્ત્વદષ્ટિયી જ (જો) આત્માનું સત્યસ્વરૂપ જ્યાં સુધી પીછાની શકો નહિ; ત્યાં સુધી આત્મામાં પુનર્જન્મ, ભવાની સ ક્રમણ, આદિના તાત્ત્વિક ગહન પ્રશ્નોના ઉકેલ લાવવા અતિ કઠિન છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નૈકાન્તવાદે સુખ-દુઃખ ભોગ. ન પુણ્ય પાપે ન ચ બન્ધ મેક્ષે
કેવળ એકાન્તવાદમાં સુખ-દુઃખ, પાપ-પુણ્ય અને બંધ-મેાક્ષની વ્યવસ્થા કઇ રીતે થઇ શકતી નથી.
સંસારવતી પ્રાણી—માત્રના જીવનમાં જે સુખ-દુખ અનુભવાય છે, તે સુખ-દુઃખના ઉપભોગ એકાન્તવાદમાં કેમ ઘટી શકતા નથી. તે વાત આ ક્લાકામાં બતાવી છે. પ્રત્યેક પ્રાણીના આત્મામાં સુખ-દુઃખનુ જે પ્રત્યક્ષ સ વેદત થાય છે, તે કાઇ વાદી-પ્રતિવાદીથી ના પાડી શકાય તેમ નથી, કારણકે સર્વના પ્રત્યક્ષ અનુભવતા તે વિષય છે. એકાન્ત નિત્યવાદી વેદાન્ત મતાવલક્ષ્મી તથા સાંખ્યવાદીઓ આત્માને કુટસ્થ અપરિણામી નિત્ય માટે છે. તેઓના મતમાં નિત્યનું લક્ષણ આ પ્રમાણે બતાવ્યુ છે.
k
अप्रच्युतानुत्पन्न स्थिरैकरूप हि नित्यम् अर्थात् જેના કદાપિ વિનાશ થયા નથી, જે કદિ ઉત્પન્ન થયું નથી. ત્રણ કાળમાં જે સ્થિર સ્વભાવયુક્ત છે તેને નિત્યવાદી નિત્ય કહે છે એકાન્ત ધ્રુવવાદીઓને સ મેધી અહીં જૈન દર્શનના આચાર્યાં દલીલ કરે છે કે, એ સુખાભિલાષી નિત્યવાદીએ ! પર્યાયદૃષ્ટિએ ક્રમભાવિ અવસ્થાની અપેક્ષાએ પણ જો આ મામાં ધ્રુવતાની
પૂજ્યપાદ આચાર્ય શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય, ભગવાન મહાસાથોસાથ અનિયતા નહિ સ્વીકારા તે ચેતન ભામાં વીર પ્રભુની સ્તુતિ પ્રસ ંગે ભગવત્ પ્રીત્ અનેકાંત પ્રતિક્ષણ પ્રત્યક્ષસિદ્ધ સુખ અને દુ:ખનુ સંવેદન તત્ત્વજ્ઞાનની પ્રશંસા કરતા કહે છે કે “ હે નાથ ! થાય છે અને સકલ્પ–વિકલ્પના તર ંગા ઉઠે છે તેના એકાન્ત અનિત્યવાદના પક્ષમાં એક જ આત્મામાં સુખ-ઉપભોગની વ્યવસ્થા શી રીતે ધરી શકશે ? કારણ કે દુ:ખનુ' સંવેદન, પુણ્ય પાપનેા ઉપભાગ અને બંધ– તમે નિત્યવાદીઓએ આત્માને પરિણામી કુટસ્થ નિત્ય મેાક્ષની વ્યવસ્થા કોઈ રીતે ધટતી નથી. શાણું-વિશી માનેલ છે. સંસારી જીવાત્માએતે સુખ અને દુઃખનું થઈ જાય છે. જ્યારે સ્યાદ્વાદનાં સિદ્ધાંતમાં એક જ પરિવર્તન રેચક્રની જેમ થયા કરે છે. તેને આબાલ
૧૧૪]
For Private And Personal Use Only
{Ð
આત્માનઃ પ્રકાશ
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વૃદ્ધો પણ સાક્ષાત અનુભવ કરે છે. આમામાં પરિણામ શ્રી કૃષ્ણ બેઠા હતા. તે સમયે એક યાચક યાચના કરવા અવસ્થાઓનું પણ જે પરિવર્તન નહિ માને તે સર્વાનું આવે ત્યારે ધર્મરાજાએ કહ્યું કે ભાઈ, આવતી કાલે ભવસિદ્ધ સુખ-દુઃખાદિનું સંવેદન કેઈપણ રીતે ઘટી આવજે હું તને તારી ઈચ્છા મુજબ દ્રવ્ય આપીશ. શકશે નહિ. જ્યારે કેઈપણ એક આત્મા સુખને અને આ પ્રમાણે ધર્મરાજાનું વચન સાંભળી ભીમે ઉભા થઈ ભવ કરીને સ્વકર્મ કારણ સામગ્રીવશાત દુઃખ ભોગવે વિજય દુંદુભી જોરથી વગાડવાનું શરૂ કર્યું. બધા વિચા છે તથા કોઈ જીવ દુઃખને ભોગવીને. શુભકર્મવશાત રવા લાગ્યા કે ભીમને આ શું થયું ? વિજય દુંદુભી સુખનું સંવેદન કરે છે. ત્યારે એક જ આત્મામાં અવ વગાડવા લાગે ત્યારપછી મહામહેનતે તેને વગાડતા આ ભેદ થવાથી સ્વભાવને ભેદ થવાથી, અનિયત્વે બંધ કરી ધર્મરાજાએ પૂછ્યું કે હે ભીમ ! તું શા માટે આપતિ એકાંત નિત્યવાદીઓને આવશે. લાભને ઈછતા નગારૂ વગાડતું હતું ? ભીમે જવાબમાં કહ્યું કે ધર્મ તમે મૂળગી મૂડીને ગુમાવી બેસશે. નિત્ય આત્મામાં રાજાએ મૃત્યુ ઉપર વિજય મેળવી લીધેલ છે તેની ખુશાઅનિયતાનું ભૂત પેસી જશે; તેને કાઢવું મુશ્કેલ લીમાં વગાડતે હતા, આથી તરતજ ધર્મરાજાને પોતાની થઈ જશે.
ભૂલ સમજાઈ જાય છે અને તરતજ યાચકને બેલાવી ભગવાન મહાવીરસ્વામીએ વારંવાર આગમોમાં તેની ઈચ્છાનુસાર દ્રવ્ય આપે છે. કહેવાનો આશય એ ઉપદેશ આપે છે કે મનુષ્યદેહ મળ્યા પછી પણ છે કે જેણે મૃત્યુ ઉપર વિજય મેળવ્યો હોય તેજ આવતી મનુષ્યને “મનુષ્યત્વ ” સશાસ્ત્રનું શ્રવણ, ધર્મશ્રદ્ધા અને કાલ ઉપર ધર્મનું કાર્ય છોડી શકે છે. માનવભવ મળ સંયમની શક્તિ એ ચાર અંગ મળવા અતિ દુર્લભ દુર્લભ છે. આ ભવને જે વેડફી નાખીશું તે પછી છે. આગળ ફરમાવે છે કે જેને મૃત્યુ સાથે મિત્રતા હોય, પતાવાનો વારો આવશે તેથી ભગવાન વારંવાર શ્રી જે મૃત્યુથી છૂટી શકતું હોય અથવા જે જાણતા હોય ગૌતમને કહે છે કે જયમ! મા મિજા ક્ષણને કે હુ મરીશ નહિ, તેજ ખરેખર આવતી કાલ ઉપર પણ પ્રમાદ ન કર. આવી અમરવાણી આપણે જીવનમાં વિશ્વાસ રાખી શકે છે. આ માટે મહાભારતમાં એક ઉતારીએ તેજ ભગવાને પ્રબોધેલ અનેકાન્તવાદ અને ઉદાહરણ જોવા મળે છે. એક વખત પાંચ પાંડવો અને તેમના શાસ્ત્રોની અમૃતવાણુ એ પણને ઉપયોગી થઈ શકે.
દુશ્મનને નાશ
એક સરસ પદ્ધતિ
-હું મારા દુશમનેને નાશ કરવા એક સરસ પદ્ધતિ અજમાવું છું. એ પદ્ધતિ છે. હું મારા દુશ્મનને મારા મિત્ર બનાવી લઉં છું.
-અબ્રાહમ લિંકન
અનેકાન્તવાદ અને પ્રભુની વાણી
[૧૧૫
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રાદ્ધ પ્રતિક્રમણનાં સૂત્રો નામાન્તરો અને વિષય વૈવિધ્ય
લે–હિરાલાલ ૨. કાપડિયા (જાન્યુઆરી-૭૫ પૃષ્ઠ ૪૦ થી ચાલુ) અતિચારની ગાથા ૬ અને ૭ ઉધૃત કરાઈ છે, ૫૪. પાક્ષિક અતિચાર.
જ્યારે વર્યાચાર માટે ગા. ૮ આપી તેનું વિવરણ
કરાયું છે. જ્ઞાનાચારાદિ પાંચ આચાર સૂચવનાર અતિચાર–
બનાખr- થી શરૂ થતી ગાથા દ્વારા જ્ઞાનાવિચારણ-ગાથાના પ્રથમ પદ્યથી પ્રારંભ અને ચારાદિ ત્રણના આઠ આઠ કે બાર વતે, સમ્યક અને પાંચે આચાર અંગેના અતિચારો અંગે ત્રિવિધ સંલેખના પૈકી પ્રત્યેકના પાંચ પાંચ, પંદર કર્માદાનના “મિચ્છા મિ દુક્કડં'.
પંદર, બાર પ્રકારના તપના બાર અને વીર્યાચારના જ્ઞાનાચાર, દર્શનાયાર અને ચારિત્રાચારને લગતી ત્રણ, એમ કુલ્લે ૩૪૮+૧૪૪૫+૧૫+૧૨+૩=૧૨૪ એકેક ગાથા અતિચારમાંથી આપી તેનું વિવરણ અતિચારેની ગણના. પ્રસંગોપાત્ત જ્ઞાનપકરણને ઉલ્લેખ, સિદ્ધા
- વન્દિત્ત', સૂત્રની ૪૮ મી ગાથા અને એનું વિવરણ તરીકે દશવૈકાલિક, સ્થવિરાવલી, પડિકામણ અને
૧૦ પા૫સ્થાનકનાં નામો અને અંતમાં ૧૨૪ ઉપદેશમાલાને નામ નિર્દેશ તેમ જ અષ્ટ ૫૬
અતિચારો અંગે 'મિચ્છામિ દુક્કડ', પ્રસ્તુત પાક્ષિક
ડિ મુખકેશને ઉલેખ.
અતિચારમાં નિમ્નલિખિત પંક્તિ ૨૨ વાર જોવાય છે– સમવના તેમ જ બાર તોના અને સંલેખનાને
જે કોઈ અતિચાર પક્ષ દિવસ માંહિ સૂક્ષ્મ બાદર અતિચારોની રૂપરેખા :
જાણતાં અજાતાં હુએ હેય તે સવિહુ મન, વચને, આ માટે “વન્દુિ” સૂત્રની ગા. ૬, ૧૦, ૧૨, કાયાએ કરી મિચ્છામિ દુક્કડ ” ૧૪, ૧૬, ૧૮, ૧૯, ૨૧, ૨૬, ૩૦ અને ૩૩ એમ ૧૧ ગાથાઓ ઉદ્ભૂત કરી તેનું કરાયેલું વિવરણ. આ પહેલી અને છેલ્લી વારની પંક્તિમાં શરૂઆતમાં
અનેરો' શબ્દ નથી. બાકીની વીસે પંક્તિઓ. પ્રારંભમાં [અજેન દે, સાધુઓ અને પર્વોને ઉલ્લેખ) અને ' શબ્દ છે. “મિચ્છાચિ દુકકડ ને પ્રયોગ આ તપાચારના બાહ્ય અને આભ્યતર ભેદે માટે કૃતિમાં ૨૨ વાર કરાવે છે.
૧. આના સૂક્ષ્મ અને ધૂળ એમ બે પ્રકારો દર્શાવાયા છે પરંતુ બેમાંથી એકે તો અતિચાર ગણાવાયા નથી, એ કાર્ય તે આગળ ઉપર કરાયું છે.
૨. એમાં કા' શબ્દ “કજજવ’ દેશ્ય શબ્દમાંથી બન્યો છે. માત”નું મૂળ પેશાબ વાચક દેયા શબ્દ મત્તગ’ માટેના સંસ્કૃત શબ્દ માત્રકમાં હોવાનું હાલ તુરત તે સૂચવું છું.
૩. આમાં ગોગો અને જહાઊલાને ઉલ્લેખ છે. ગોગો એટલે નાગદેવ' એવો અર્થ કરાવે છે પણ તે માટે આધાર દર્શાવાયે નથી.
૪. અમાં હરવેશ માટે પાઠાંતર તરીકે દૂરવેશ દશના અને પાઠાંતર પ્રમાણે દરવેશને ઉલ્લેખ છે. ૫. આ ગાથાનું મૂળ તેમ જ એના પ્રણેતા પૈકી એકેનો નિર્દેશ નથી.
૧૧૬
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પપ સંતિકર= "સંતિના સંતિના સભ્યદ્ધિદ્વિધર તીર્થનું રક્ષણ કરવામાં તત્પર એવો અન્ય ચાર રક્ષા= શાન્તિનાથ સમ્યગ્દષ્ટિ રક્ષા= શાન્તિ પ્રકારનાં દેવો અને દેવીઓ, વેતરે, ગિનીઓ
- ઈત્યાદિને અમારા રક્ષણ માટે અભ્યર્થના. શાનિત કરનારા, જગતને શરણારૂપ, જય અને શ્રી આપનારા અને ભકતોનું પાલન કરનારા નિર્વાણી અને મુનિ સુન્દરસૂરિએ જેમનો મહિમાની સ્તુતિ કરી ગરુડથી સેવા કરાયેલા એવા તીર્થકર શાન્તિનાથનું સ્મરણ છે એવા શાન્તિ જિનચન્દ્ર સમ્યગ્દષ્ટિ દેવ સહિત
* સંધનું અને મારું પણ રક્ષણ કરે એવી અભિલાષા. વિષ્ણુ-ઔષધિ (નામની લધિ) બૌધિ અને
પ્રસ્તુત કૃતિના ત્રિકાળ સ્મરણનું ફળ-ફલશ્રુતિ. સવૌષધિ ઈત્યાદિ પ્રાપ્ત કરનાર, તથા સર્વે ઉપદ્રવ અને પાપના નાશક એવા શાન્તિનાથને ૪ નમ:. સામસુદરસૂરિના પ્રસાદથી ગણધર વિદ્યા યાને જીંદા તો ફ્રી : એવા મંત્રાપુર્વક કરાયેલા સૂરિ મન્ત્ર સિદ્ધ કરનાર એમના શિષ્ય (મુનિ સુન્દર નમસ્કારનું ફળ તેમજ શ્રી અર્થાત લક્ષ્મી. સૂરિ)ને પ્રણેતા તરીકે નિર્દેશ. વાણી (સરસ્વતી) ત્રિભુવનસ્વામિની, શ્રી દેવી
આ પ્રમાણે તપાગચ્છીય શ્રાવકોના પ્રતિક્રમણનાં
( જે ૫૫ ગણાવાય છે તેને લગતા વિષે સંક્ષેપમાં અને યક્ષરાજ ગણિપિટક, ગ્રહો, દિપાલ અને ઇન્દ્રોને
મેં દર્શાવ્યા છે. મુહપત્તિ-પડિલેહણના ૫૦ બેલે જિનભક્તોની સદા રક્ષા કરવાનું સુચન.
તપાગચ્છીઓને અને ખરતરગચ્છીને પણ જે માન્ય રોહિણી વિગેરે ૧૬ (વિદ્યા ) દેવીઓને ઉલ્લેખ છે તે પણ એક અપેક્ષાએ સૂત્ર’ ગણાય એને વિચાર અને રક્ષણ માટે પ્રાર્થના.
કરાય તે પૂર્વે હું ખરતર, અંચળ અને પાયચંદ
ગચ્છના અનુયાયી શ્રાવકનાં જે સૂત્રો ઉપર્યુક્ત સૂત્રથી ૨૪ યાનાં ગેમુખ ઈત્યાદિ નામો, ૨૪ યક્ષિણીઓ ભિન્ન છે તેનું ઉપર પ્રમાણે હું નિરૂપણ કરીશ એટલું અર્થાત શાસન દેવીઓનાં નામો.
સૂચવતે આ લેખમાળા હાલ તુરત તે હું પૂર્ણ કરું છું. ૧. આ માટે જુઓ ૧૩મી ગાથા.
૨-૫, આ અનુક્રમે સુમિત્રની પાંચ પીઠો પૈકી પહેલી ત્રણની અધિકાધિકાઓ અને ચેથી પીઠના અધિષ્ઠાયક છે. પાંચ પઠેનાં નામે “પીઠ' શબ્દને બાજુએ રાખતાં નીચે મુજબ છે :
વિદ્યા, મહાવિદ્યા, ઉપવિદ્યા, મન્ચ અને યત્રરાજ. ૬ આનો ચાર પ્રકારના દેવામાં સમાવેશ થાય છે તે પછી એને રવતંત્ર ઉલ્લેખ કેમ?
૭, આ નામ મેં થયું છે કેમકે મુહપત્તિ પડિલેહણ'ના બે અર્થ અત્ર અભિપ્રેત છે : મુહપત્તિનું પડિલેહણ (પ્રતિલેખન) અને મુહપત્તિ વડે શારીરિક અવ્યનું પડિલેહણ બંને પ્રતિલેખન અંગે પચ્ચીસ પચ્ચીસ બેલ છે. આમ ઈ મુહપત્તિના પચાસ બેલ ' નામ મને ચિન્ય જણાય છે. આવું નામ ક્યારથી પ્રચલિત બન્યું તેની તપાસ થવી ઘટે. “અંચલ ગયો આ પચાસ બેલેને બદલે પાંચ પ્રાકૃત ગાથાઓ બોલે છે. એની એંસીએક વર્ષ કરતાં અધિક પ્રાચીનતા કેટલી તે અદ્યાપિ મારા જાણવામાં આવી નથી. એનું મૂળ કઈ જણાવવા કૃપા કરશે તે તેની હું સાભાર નેધ લઈશ.
શ્રાદ્ધ પ્રતિક્રમણના સૂત્રો]
[૧૧૭
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
&
?
. '
*
*
*
*
AS'.
4) બતક
શકિક
છે
::
..
દેના બેંક કેશ સર્ટિફિકેટ આપની બચતને લગભગ ત્રણગણી કરવાનો સરળ માર્ગ દેના બેક ૧૦-વણી કૅશ સર્ટિફિકેટ્સમાં દેના બેંકે આને માટે બીજી બચત યોજનાઓ રૂ. ૩૮.૫૫ રેકે અને પાકતી મુદતે રૂ. ૧૦૦ પણ પ્રસ્તુત કરે છે, જેમાં આપ ૧૭% જેટલા તિ મેળવે.
" ઊંચા દરનું વ્યાજ મેળવી શકો છો. કંશ સર્ટિફિકેરા, આકર્ષક વિ મિતે,
વધુ માહિતી માટે આપની નજીકની દેના બેંક ૩ વર્ષ, ૪ વર્ષ અને ૬ વર્ષ ના વધુ ટૂંકા,
શાખાની મુલાકાત લો અને આપમેળે આપનાં ગાળા માટે, રૂ. ૧,૦૦૦, ૨. ૫,૦૦૦
નાણાને ઉત્તરોત્તર વધવા દે, અને રૂ. ૧૦,૦ ૦ ની મોટા આંકમાં પણ
દેિના ૪
(ગવર્નમેંટ ઓફ ઇન્ડિયા અંકિંગ) હેડ ઓફિસ હૉર્નમેન સર્કલ મુંબઈ ૪૦૦ ૦૨૭, ,
-
virk
w
DENAISSANES વિદd E - ધમક
હ#- -- CASH CERTIFICATE
&
,
૮.
ધ
સાકર
E
( " , કામ
\MINInuwinી
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ભગવાન મહાવીરને શ્રદ્ધાંજલિ
–૫ લાલચંદ્ર ભગવાન ગાંધી “ના ના-જીવ-aોન-વિજા sm-g181ri Sr net --વધૂ , - મહા સયધ' 'રા કાર નુ જમવો, રિયર સરિઝ in जयइ गुरु लोगाण, जयइ महप्पा महावीरो ॥२॥
–-શ્રીન દીવના મંગલાચરણમાં શ્રીદેવવાચડજી ભાવાર્થ:--જગતને જેવાં ઉપરિ–રથાને વિશિષ્ટ પ્રકારે જ ન ર, જગતના ગુરુ (જગતને તત્વજ્ઞાન આપનાર), જગતને આનંદ આપનાર, જગતના નાથ (જગન : રક્ષણ કરનાર) જગતના બધુ રામાન, જગતના પિતામહું (ધર્મ પિતા), લવીન જતા છે ?
શ્રત-શાસ્ત્રો--આગમન ઉત્પત્તિરારૂપ (અર્થથી કથન કરનાર તીર્ષ કરે માં છેલા (રમા), લેકેના ગુરૂ (ત્રણે લે કાના ગુરુ મહાત્મા મહાવીર જયવંતા વર્તે છે.
ભગવાન મહાવીર સિદ્ધ, બુદ્ધ, સર્વ કમાંથી મુક્ત થઈ નિર્વાણ પદ પામી, તેનું આ ૨૫૦૦મું વર્ષ છે અઢી હજાર વર્ષો પહેલાં, ૭ર વ પહેલાં વિશ્વ- વિ-શીવર્ધમાન ભગવાન મહાવીરનો જન્મ પૂર્વ દેસના ક્ષત્રિયકુંડ નગરમાં, મહારાજા સિદ્ધાર્થને ત્યાં, ત્રિશલા ક્ષત્રિયાણીની કુક્ષિથી ચૈિત્રશુકલ-ત્રવેદશીના થયે હતે.
માતા-પિતાને કલેશ ન થાય, એ હેતુ માતા-પિતાની વિદ્યમાનતામાં હું પ્રતિ નહિ થાઉ' એ અભિસહુ માતાની મુક્તિ માં રહેલા મતિ, ભૂત, અવધિજ્ઞાની છ મહિને ! બાલકે અભિપ્રહ લઈ અનુપમ માતૃ-ભક્તિ દર્શાવી હતી. માતા-પિતા સ્વર્ગવાસી થયા પછી તે અનિહ પૂર્ણ થતાં વકીલભાઈ નંદિવર્ધન પાસે અનુગતિ માગ માં તેમના આગ્રહથી બે વર્ષ વધારે રોકાઈ કીધોને રાયકા -સમૃદ્ધિનો ત્યાગ કરી વર્ષ દાન આપી, ૩૦ વર્ષે | વયે પ્રવજ્યા સ્વીકારી હતી. લગભ સાડા બાર વર્ષ સારુ દશામાં ભગવાન મહાવીરે ઉગ્ર તપશ્ચર્યા કરી હતી, એ વ માં માલ ૩૪: ટલ જે પાર કર્યો હુમાં ગિવાન મહાવીરે એ સાધનાના સમયમાં અંડકોરોક જેવા દાવિ ભયંકર છે ! રાઈ ના, કાનમાં ખી! ભાંકનાર ગોવાળી આના, અને રાંગમ જેવા દુષ્ટ દેતન ભયંકર લ કર ઉપર. એ પરીયા (ભૂખ, તરસ ટાઢ, તડકે, વરસાદ વગેરે) સમભાવથી રન કર્યા હiા. સાધ્ય-સિદ્ધિ માટે એકાન્તમાં ખડે પગે ઉભા રહી પાન ધરતા ભગવાનને તેમનું ધ્યાનસ્થ દશામાંથી કે ઈ ચલાપમાન કરી શક્યું ને તુ .
અનુપમ ઉત્કૃષ્ટ ક્ષમા, માર્દવ, આવ, નિર્માતા-નિપૃહતા આદિ ઉત્કૃષ્ઠ શ્રમણનું આરાધન કરતાં ૪૨ વર્ષની વયે જુવાલુકાનદી--કાંઠે વૈશાખ છે. ૧૦ના ભગવાન મહા ફારને કેવલજ્ઞાન અને કેવલદર્શન પ્રકટ થયું હતું. ભગવાન સર્વજ્ઞ રર્વદશ થા. જગતને ! ઈ ભા ને તેમનાથી અrણે ન હતો દેવોએ, દાએ અને માનવે તેમને માં કર્યો હતો. ભગવાનને ૩૪ અતિશ પ્રકટ થયા હતા. દેવોએ સેના, રૂપ અને રત્નના ત્રણ ગઢવી, રામવસરણની વિશિષ્ટ વ્યાખ્યાનપીઠની રચના કરી. ભગવાન મહાવીર અપાપાપુરી (પાવાપુરી)માં પધારી, વૈ. શુ. ૧૧ થી અઢાર દેશભાષા સાથે સંબંધ ધરાવતી અર્ધમાગધી ભાષા
ભગવાન મહાવીરને શ્રદ્ધાંજલિ
[૧૧૯
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
દ્વારા ધર્મ--દેશનાના પ્રારંભ કર્યા. ભગવાનની વાણી પાંત્રીશ ગુણાવાળી હતી, તેને દેવા દૈવી ભાષામાં, માનવા માનવી ભાષામાં, શખરો શબરની ભાષામાં, તિર્યંચે તેમની ભાષામાં સમજતા હતા, તેવા ભગવાનના અતિશય~પ્રભાવ હતા. ભગવાનની ધ્વનિ એક ચેાજન સુધી સંભળાતી હતી.
ગૌતમ ગોત્રવાળા ઇન્દ્રભૂતિ જેવા સમ સર્વજ્ઞ જેવા ઉત્કૃષ્ટ ૧૧ વિદ્વાના, ૪૪૦૦ જેટલા શિષ્યા સાથે પોત પોતાના સંશયેનું નિવારણ થતાં ભગવાન પાસે પ્રત્રજ્યા સ્વીકારી, ભગવાનના પટ્ટધરા-ગણધરો થયા હતા, તેઓએ ત્રિપદી દ્વારા ભગવાનના અર્થ-કથનને લક્ષ્યમાં લઇ તાત્કાલિક આચારાંગ વગેરે દ્વાદશાંગી સૂત્રેાની રચના કરી હતી. ભગવાન મહાવીરે તીથની, સાધુ, સાધ્વી, શ્રાવક, શ્રાવિકારૂપ ચતુર્વિધ સ ંધની સ્થાપના કરી હતી.
ભગવાન મહાવીરે જીવનનાં છેલ્લાં ૭૦ વર્ષો સુધી અવિચ્છિન્ન ધારાએ ઉપદેશ-ધારા વરસાવી હતી. મગધદેશના અવિપતિ મહારાજા શ્રેણિક જેવા કેટલાય રાજા-મહારાજાઓ, રાજકુમારા (મેદ્યકુમાર, અભયકુમાર વગેરે) રાજકુમારીઓ, શ્રેકી, સાવાહ પ્રતિક્ષેધ પામ્યા હતા. કેટલાકે સાધુધમ સ્વીકાર્યો હતો, ખીજા કેટલાંકે શ્રાવકધર્મ સ્વીકાર્યાં હતા. ભગવાન મહાવીરના ૧૦ શ્રમણાપાસકે શ્રાવકો આનંદ કામદેવ વગેરે મુખ્ય હતા, તેમા પરિચય ૭મા અંગ–સમાવાસગદસા' દ્વારા મળે છે. રાજકુમારી વસુમતી, જે ચંદનબાલા નામથી પ્રસિદ્ધ છે, જેણે અડદના ખાકળા વહેારાવી ભગવાનને છમાસી તપ-અભિગ્રહ પૂર્ણ કર્યા હતા, તે ભગવાનની મુખ્ય સાધ્વી પ્રતિની થઇ હતી. દૃઢ સમ્યકત્વ-વાસિત સુલસા અને ભગવાનને ઔષધ–દાન આપનારી રેવતી શ્રાવિકા, તથા ભગવંતને પ્રશ્નો પુછનારી જયંતી શ્રાવિકા શ્રાવિકાઓમાં મુખ્ય હતી.
પૂર્વાચાર્યાએ પૂજ્ય દેવનાં લક્ષણો દર્શાવ્યાં છે. ‘સજ્ઞ હાય, રાગ, દ્વેષ આદિ દેષોતે જિતનાર હાય, ત્રણે લોકોથી પૂજિત હાય, યથાસ્થિત અ-પદાર્થ-તત્ત્વનું કથન કરનાર હાય'—એ અન્ દેવ (મહાવીર) પરમેશ્વર છે. આ જ દેવ, ધ્યાન કરવા યેાગ્ય છે, ઉપાસના કરવા યોગ્ય છે, શરણુ કરવા યોગ્ય છે. જો ચેતના હાય, તે। એમનું શાસન સ્વીકારવા યેાગ્ય છે.
સાધુ-ધમ-પાંચ-મહાવ્રતા
સ-ધર્મ સ્વીકારનાર વ્યક્તિએ (પુરુષ અને મહિલાએ) પાંચ મહાવ્રતો પાલન કરવા માટે પાંચ પ્રતિજ્ઞાઓ, પાઁચ સમક્ષ (અરિહંતેાની સાક્ષીએ, સિદ્ધોની સાક્ષીએ, સાધુ દેવ અને આત્માની સાક્ષીએ) સ્વીકારવાની હોય છે.
www.kobatirth.org
(1) સર્વ પ્રકારના સૂક્ષ્મ અતે સ્થૂલ જીવેાના પ્રાણાતિપાતથી વિરમણ (એકેન્દ્રિયથી-પૃથ્વીકાય, અસૂકાય તેજસ્કાય વાયુકાય અને વનસ્પતિકાય તથા ખેન્દ્રિયથી પંચેન્દ્રિય સુધીના કોઈ પણ પ્રાણીની હિંસા મનથી, વચનથી અને કાયાથી ન કરવાની, ન કરાવવાની અને કાઈ હિંસા કરે, તેને અનુમતિ ન આપવાની) હાય છે.
(૨) તેવી રીતે સર્વ પ્રકારના મૃષાવાદ–વિહ્મણની=સત્ય વચનના ત્યાગની.
(3)
અદત્તાદાન- ચારીના ત્યાગની.
(૪)
મૈથુનથી
બ્રહ્મચય –પાલનની.
૧૨૦]
n
,
ל
n 11
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
,
'
.
n
For Private And Personal Use Only
[શ્માત્માન' પ્રકાશ
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(૫) તેવી રીતે સર્વ પ્રકારના પરિગ્રહથી-વિરમણની=ધન, ધાન્ય, સેનું, રૂપું, બીજી ધાતુઓ, ઘર, ખેતર, દાસ-દાસી, પશુઓ વગેરે નવ પ્રકારના પરિગ્રહના ત્યાગની પ્રતિજ્ઞા.
તે ઉપરાંત (૬ ) રાત્રિ–ભોજન-વિરમણની=રાતે અશન, પાન, ખાધ સ્વાદ ચારે પ્રકારના આહાર-ત્યાગની પ્રતિજ્ઞા.
અને
એ સિવાય. પાંચ સમિતિ (ઈસમિતિ, ભાષાસમિતિ વગેરે), તથા મનગુપ્તિ, વચન કાયગુણિ-૩ ગુટિઓ પાળવાની હોય છે.
શ્રાવક ધર્મ –બાર વતે (૫ અણુવ્રત, ૩ ગુણવ્રત અને ૪ શિક્ષાત્રતા)
સાધુઓનાં મહાવ્રતની અપેક્ષાએ શ્રાવકોનાં પ તે અણુવ ગણાય છે. એમને સ્થૂલ પ્રાણાતિપાતવિરમણ અર્થાત બેન્દ્રિયથી પંચેન્દ્રિય સુધીના સ્થૂલ જીવોની હિંસા ન કરવાની, ન કરાવવાની પ્રતિજ્ઞા હેય છે. વિના અપરાધે કોઈની હિંસા ન કરવાની હેય, આજીવિકા માટે, વેપાર-ધંધા માટે, જેમાં વધારે હિંસા-આરંભ-સમારંભ ન હોય, તેવી મર્યાદિત પ્રવૃત્તિ કરવાની હોય છે.
બીજુ અણુવ્રત-સ્થૂલ મૃષાવાદ-વિરમણ તથા ત્રીજું સ્થૂલ અદત્તાદાન-વિરમણવ્રત પાળવાનું હોય છે, ચોથા અણુવ્રતમાં તેઓએ સ્વદારા-સંતોષ અને પરસ્ત્રીગમન-વિરમણ વ્રત પાળવાનું હેય છે.
પાંચમા આવતમાં તેઓએ પરિગ્રહનું પરિમાણ કરવાનું હોય છે. ન્યાયપાર્જિત પિતાના દ્રવ્યને ૭ ક્ષેત્ર (જિનબિંબ, જિન-ભવન, જિન-આગમ તથા સાધુ સાધ્વી, શ્રાવક અને શ્રાવિકા)માં ભક્તિથી વાવવાનું હોય છે, તથા દયા વડે દીન, અનાથ વગેરેમાં દ્રવ્ય-વ્યય કરવાનું હોય છે.
૩ ગુણવતમાં—(૬) દિવિરમણવ્રત () ગોપભોગ-પરિમાણવ્રત (૮) અનર્થદંડ-વિરમણવત.
૪ શિક્ષાત્રતો માં –(૯) સામાયિકત્રત (૧૦) દેશાવકાશિકત્રત (1) પૌષધવત (૧૨) અતિથિ-સંવિભાગ ત્રત પાળવાના હોય છે.
આ સંબંધમાં વિશેષ જિજ્ઞાસુઓએ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યે રચેલ પણ વિવરણ સાથેનું યેગશાસ્ત્ર વાંચવું જોઈએ.
ભગવાન મહાવીરનાં ચરિત્રો તથા ઉપદેશ, ગણધરોએ આગમાં, તથા પૂર્વાચાર્યોએ પ્રાકૃતમાં તથા સંસ્કૃતમાં રહ્યાં છે. ભદ્રબાહુસ્વામી જેવા ચૌદ પૂર્વધરે કલ્પસૂત્રમાં તથા વિ. સંવત ૯૨૫ લગભગમાં શીલાચાર્યે પ્રાકૃત ચેપન મહાપુરુષોને ચરિત્રમાં ભગવાન મહાવીરનું ચરિત્ર દર્શાવ્યું છે. વિ. સં. ૧૧૩૯માં ગુણચંદ્ર ગણિએ પ્રાકૃતમાં બારહજાર લેક પ્રમાણ તથા નેમિચંદ્રસૂરિએ વિ. સં. ૧૧૪૧માં ત્રણહજાર લેક–પ્રમાણ તથા શ્રી હેમચન્દ્રાચાર્યે સંસ્કૃતમાં છ હજાર લોક પ્રમાણ મહાવી-ચરિત્ર (ત્રિ. શ. પુ ચરિત્ર ૧૦ મું પર્વ) રહ્યાં છે.
ભગવાન મહાવીર, એ કઈ સંકુચિત વર્તુલના ન હતા તેઓ તે વિશ્વોપકારક વિશ્વ-વિભૂતિ મહાને આત્મા હતા. સમગ્ર જગતના, ત્રણે લેકેના ગુરુ હતા. માત્ર માની જ નહિ, જગતના કોઈપણ પ્રાણીની
સન્માન સમારંભ
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હિંસા ન થાય, જગતના સર્વ છે મત્રીભાવથી વર્તે કઈ કઈ વધ ન કર-હત્યા ન કરે, કદથના ન કરે, કોઈ કોઈને કલેશ, કષ્ટ ન આપે, જગતમાં અહિંસા-અમારી પળાય, જગતના જીને અભયદાન અપાય-એમ માનતા હતા. તે તેવું વર્તન કરતા હતા અને તે ઉપદેશ આપતા હતા. જગતના સર્વે જીવો જીવવાની ઈચ્છા રાખે છે, મરવાનું કોઈ ઈચ્છતું નથી. જગતના જ સુખ ઇચ્છે છે, દુઃખ કઈ ચાહતું નથી, જેમ આપણને સુખ ઈષ્ટ છે અને દુઃખ અનિષ્ટ છે, તેમ બીજા જીવોને પણ હેય છે, યજ્ઞમાં હિંસા થાય-બકરા વગેરેનું બલિદાન અપાય, અથવા દેવ-દેવોને સંતુષ્ટ કરવા માટે જીવોની હિંસા થાય, વિન-શાંતિ કરવા માટે જીવ-હિંસા થાય—એ એગ્ય નથી. શિકાર માટે કે માંસાહાર માટે જીવ-હિંસા થાય-એ પણ ગ્ય નથી. માંસાહાર કરે એ ઉચિત નથી. આપણને સહજ કાંટે કી હેય, તે. અત્યન્ત દુઃખ થાય છે, તે દારુણ ભયંકર પ્રહરણથી-હથિયારોથી જીની હત્યા-કતલ થાય, તેમને કેટલું દુઃખ થાય! ભગવાન મહાવીરે જગતના ભલા માટે, સર્વ જીના શ્રેય-કલ્યાણ માટે વિશ્વશાંતિ માટે વિશ્વ-મૈત્રીને અહિંસાને અમેઘ ઉપાય દર્શાવ્યા છે. હિંસા છે, ત્યાં ભય છે, ત્રાસ છે, કલેશ છે, દ્વેષ છે, વેર છે, અવિશ્વાસ છે, અશક્તિ છે અને અહિંસા છે ત્યાં નિર્ભયતા છે, ત્રાસ-રહિતતા, કલેશ-રહિતતા છે, કેષ-રહિતતા, અવૈર છે, વિશ્વાસ છે અને શાન્તિ છે.
પરમ ઉપકારી ભગવાન મહાવીર પ્રત્યે સર્વ કઈ યથાશક્તિ કૃતજ્ઞતા દર્શાવી શકે છે. ભગવાન મહાવીરનું સન્માન-પૂજન, તેમના સદુપદેશને અનુસરી કરવું ઘટે; અહિસા પ્રવર્તાવીને, ઘેર દૂર હિંસાએ અટકાવીને, સૂર હિંસાનાં સ્થાને કતલખાનાંઓ બધ રખાવીને, જલચર જીવોને ત્રાસ આપનાર મત્સ્ય-વ્યવસાય પ્રવૃત્તિઓ બંધ રખાવીને, મરઘાં ઉછેર-ઈંડાને આહાર-પ્રચાર ઉત્તેજને અટકાવીને, માંસાહાર-મસ્યાહાર વગેરે અભક્ષ્ય આહાર અટકાવીને, શિકારથી પશુ-પક્ષીઓને થતો ત્રાસ બંધ કરાવીને, અપેય મદિરાપાન વગેરે માદક પદાર્થોને પ્રચાર, ઉત્તેજને, પ્રલેભને, અનિષ્ટ પ્રવૃત્તિઓ બંધ કરાવવાથી ભગવાન મહાવીરને વાસ્તવિક અર્થો જલિ આપી શકાય.
વિક્રમની તેરમી સદીમાં સધર્મોપદેશક કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યના સદુપદેશથી પરમહંત મહારાજા કુમારપાલે ગુજરાત વગેરે દેશમાં છવોને અભયદાન અપાવ્યું હતું. અમારી-અહિંસા પળાવી હતી. તથા શિકાર, જુગાર, મદિરા વગેરે દુર્વ્યસન દૂર કરાવ્યાં હતાં.
વિક્રમની ૧૭મી સદીમાં જગદગુરુ શ્રી હીરવિજયસૂરિન સદુપદેશ-પ્રભાવે સમ્રા અકબરે પિતાના વિશાળ સામ્રાજ્યમાં પ્રતિવર્ષ ૬ મહિના ને ૬ દિવસ સુધી કતલખાના બંધ કરાવ્યાં હતાં જીવહિંસા
અટકાવી હતી. ફતેપુર–સિકરીના બાર ગાઉ-પ્રમાણ ડાબર સરોવરમાં નખાતી જાળો બંધ કરાવી માછલાં વગેરે જલચર જીવોને અભયદાન અપાવ્યું હતું. ગાય, ભેંસ, બળદ, પાડા વગેરેને કદાપિ વધ ન થાય તેવા ફરમાને પ્રગટ કરાવ્યાં હતાં. - એવાં અહિંસાત્મક શુભ કાર્યોથી ભગવાન મહાવીરને સાચી શ્રદ્ધાંજલિ આપી શકાય. એ રીતે તેમની ૨૫ મી નિર્વાણશતાબ્દી વાસ્તવિક ઉજવી ગણાય.
૧૨૨]
[આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રેમ અને ધિક્કાર
લે. મનસુખલાલ તારાચંદ મહેતા પાટલી પુત્રમાં વિક્રમ કેસરી નામને ગુણવાન, ચંદ્રપ્રભાએ હસીને કહ્યું: “રાજન ! આપણું ઉદાર અને બુદ્ધિશાળી રાજા રાજ્ય કરતા હતા. કેઈ પ્રથમ મિલનના દિવસે જ આ દરખાસ્ત તે મેં પિપટ યોગીએ તેના પર પ્રસન્ન થઈને એક પોપટ અને મેના સમક્ષ મૂકી હતી, પણ તે અંગે બંનેની આપ્યો હતો આ દેવાંશી પિપટ બધા શાસ્ત્રોને નારાજ જોઈ હું ચૂપ થઈ ગઈ.' રાજાએ જરા જાણકાર હતો. પૂર્વજન્મમાં યોગથી ભ્રષ્ટ થવાના ગંભીર થઈ કહ્યું. પરંતુ આવી નારાજ પાછળ કોઈ કારણે. કોઈએ તેને શાપ આપે અને તે કારણે કારણ તે હશેને ? મારા પોપટ અને તારી મેનામાં તેને પિટરૂપે જન્મવું પડ્યું હતું. રાજાએ પિપટનું કહેવાનું તે કશું જ નથી. જુગતી જોડી બને તેવું છે.” નામ વિચૂડામણિ રાખ્યું હતું અને મહત્ત્વની ચંદ્રપ્રભાએ જવાબ આપતાં કહ્યું, “નાથ ! બાબતમાં તેની સલાહ પણ લે. એક વખત રાજાએ પરસ્પરના સંલગ્ન માટે વાત કરી, ત્યારે મેં જોયું કે પોતે કઈ રાજકન્યા સાથે લગ્ન કરવા તે પોપટને બંનેને પોતપોતાની વિરુદ્ધ જાતિ પ્રત્યે ભારે સૂગ પૂછયું અને પોપટે કહેલું કે આપના માટે મગધની અને નફરત છે, પણ આ બાબત માટે હું નવેસરથી રાજ કન્યા ચંદ્રપ્રભા દરેક રીતે સુયોગ્ય છે અને તેની પ્રયત્ન કરી બંને ભિન્નભિન્ન આત્માને એકરૂપ સાથેજ લગ્ન થશે.
બનાવી દઈશ.” મગધની રાજકુમારી ચંદ્રપ્રભાને પણ એક સંન્યા
પોપટ અને મેનાના આવા વલણને અંગે રાજાને સિનીએ ભેટરૂપે એક સુંદર મેના આપી હતી. તેનું
કુતૂહલ થયું અને તે બંનેને પૂછયું, “અમે તમારા નામ રાજકુમારીએ સોમિક રાખ્યું હતું. આ મેના
લગ્ન કરવા ઈચ્છીએ છીએ, કારણકે અમે પણ પણ અદ્દભુત જ્ઞાન ધરાવતી હતી. પૂર્વભવના કઈ
તમારી સલાહ અનુસાર જ લગ્ન કર્યા છે. તમને તે દોષના કારણે તેને મેનાને જન્મ પ્રાપ્ત થયું હતું.
બાબતમાં કઈ વાંધો હેય તે કહે, અમે તેને આ મેના રાજકુમારીની અત્યંત લાડકી હતી. રાજ
દર કરીએ.” કુમારીએ એક વખત તેને પિતાના લગ્ન અંગે પૂછેલું, ત્યારે મેનાએ કહેલું કે પાટલી પુત્રને રાજા વિક્રમસરી
પોપટે કાંઈક આવેશપૂર્વક કહ્યું, “રાજન ! નારી
જાતિ પ્રત્યે મને મૂળથી જ ધિક્કાર અને નફરત છે, તમારા માટે સુયોગ્ય પતિ છે.
એટલે આ અને આવી બીજી વાત મારી સમક્ષ ન પછી તે વિક્રમ કેસરી અને ચંદ્રપ્રભાના લગ્ન થઈ ગયા. સોમિકા પણ રાજકુમારીની સાથે પાટલી પુત્રના
કરવા મારી આપને નમ્ર પ્રાર્થના છે.' રાજમહેલમાં આવી વસી ગઈ વિષ્પચડામણિ અને રાજાએ ખેદપૂર્વક કહ્યું : “વિશ્વ ડામણિ! સેમિકા બંને જુદા જુદા સુવર્ણના પાંજરામાં રહેતા. નારી જાતિ પ્રત્યે આવી કઠોર અને કુત્સિત લાગણી એક વખતે રાજાએ મજાકમાં રાણીને કહ્યું: “ચંદ્રપ્રભા ! હેવા પાછળ પણ કોઈ સબળ કારણ તો હશેને? આપણા લગ્નનો યશ તે વિશ્વચૂડામણિ અને સમિકાને મને એ કારણ તે સમજાવ !” ઘટે છે. આપણે બને તે વિભક્ત માંથી અવિભક્ત પિપટે ગદ્દગદિત બની જઈ કહ્યું, “રાજન ! ગયા બની ગયા, ત્યારે આ પોપટ અને મેનાને કયાંસુધી જન્મ જોયેલું એક દશ્ય મારા હદય તટપર હજ એવું જુદાજુદા પાંજરામાં ગાંધી રાખશું? મારી ઈચ્છા તે ને એવું મોજૂદ છે, હર્ષવતી નગરીમાં ધર્મદત્ત નામનો મોટું પાંજરું કરાવી, તેમાં તેઓ બંનેને એક બીજાના એક ધનાઢ્ય શેઠ રહેતું હતું, અને તેને વસુદત્તા નામની સુખ દુઃખના ભાગીદાર બનાવી, સાથે રાખવાની છે. અત્યંત લાવણ્યવતી એક પુત્રી હતી. તાપ્રલિપિમાં
પ્રેમ અને બિહાણ].
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
રહેતા એક અત્યંત સુખી, ચારિત્રશીલ અને સ્વરૂપવાન રાજાએ પછી મેનાને પૂછ્યું. “આ પટને તારી યુવાન સમુદ્રદત્ત સાથે તેના લગ્ન થયા હતા અસત્ય, સાથે લગ્ન કરવા સમજાવીએ, તે પહેલાં અમારે તારા સાહસ, માયા, મુખઈ, અતિભીપણું, અશૌચપણું મનની ઈચ્છા પણ જાણી લેવી જોઈએ. બેલ! તારી અને નિર્દયતા, આ બધાં તે નારી જાતિના સ્વાભાવિક શી ઈચ્છા છે?” દુર્ગુણો છે. વસુદત્તા એકવખતે પોતાના પિતાને ત્યાં મેનાએ દઢતા પૂર્વક કહ્યું. “રાજન ! પિપટ મારી હતી, ત્યારે એક બ્રાહ્મણ યુવાન પર મોહી પડી અને સાથે લગ્ન કરવા તૈયાર થાય તે પણ, મારા સાથીદાર પછી તે તેઓ બંને એક માલણને ત્યાં રાતે મળતાં. તરીકે તેને કે કોઈ અન્ય પોપટને સ્વીકારવા હું હરગિજ એક વખત તેને પતિ તેને તેડવા આવ્ય, રાતે દૂધ તૈયાર નથી. નરની જાત શઠ, કામી, અવિચારી, ધૂત, સાથે નશાને કોઈ કેફી પદાર્થ ભેળવી પતિને પોઢાડી જાડી અને દગાખોર હોય છે. લગ્ન પહેલાં મીઠી મીઠી શણગાર સજી તે પેલા બ્રાહ્મણને મળવા નીકળી પડી, વાતો કરી ભળી નારીને ભરમાવે છે અને લગ્ન પછી એક ચોરે તેને જાતાં જોઈ અને તે તેની પાછળ પાછળ પિતાનું માલિકી પણું તેના પર દાખવે છે.” ગવસુદત્તાએ માલણને ત્યાં જઈ જોયું, તે પેલા સેનાએ પોતાના આવા મંતવ્યના ટેકામાં પૂર્વ બ્રાહ્મણનું સર્પદંશથી અવસાન થયું હતું. પછી તે
1 ભવમાં જોયેલા એક દશ્યની વાત કરતાં આગળ કહ્યું: રડતાં રડતાં વસુદત્તા પેલા મૃત દેહ સાથે પ્રેમના ચ ળા “રાજન ! કામદડી નામના શહેરમાં અર્થદત્ત નામના કરવા લાગી. નજીકના વૃક્ષ પર રહેતાં એક યક્ષથી આ
ધનાઢ્ય વેપારીને ધનક્ષય નામે એક પુત્ર હતા. પિતાના દશ્ય સહન ન થયું. યક્ષ મૃત દેહમાં દાખલ થઈ બેઠો
મૃત્યુ બાદ ખરાબ મિત્રોની સંગતમાં જુગાર અને થયો અને દુરાચારી નારીનું નાક કરડી ખાધું. પેલી
દાના માર્ગે બધું ધન ખલાસ કરી પિતાના પિતાના ધૂર્ત સ્ત્રીએ પછી સ્ત્રી ચરિત્ર આદર્યું અને ઘેર પાછા
ધનાઢ્ય મિત્રને ત્યાં ચંદનપુર ગયે, જ્યાં પેલા શેઠે જઈ તેના ધણીએ તેનું નાક કરડી ખાધું, એવા બૂમ
રત્નાવલી નામની પિતાની સુંદર અને ગુણવાન પુત્રી બરાડા પાડી ધમાલ મચાવી. લેકે જાગી ગયા અને
તેની સાથે પરણાવી. ધનક્ષય તે ઘરજમાઈ બની ત્યાં સમુદ્રદત્તને પકડી રાજા પાસે લઈ ગયા. સમુદ્રદત્તે કશે
રહેવા લાગે પણ ત્યાં મદિરા, જુગાર વિ.ની શક્યતા જ બચાવ ન કરતાં મૌન ધારણ કરી લીધું સ્ત્રી પ્રત્યે
ન હતી, એટલે પત્નીને લઈ પિતાના ગામ આવવા તે સૌ સહાનુભૂતિ ધરાવતા હોય છે, એટલે રાજાએ ?
- નીકળે વચમાં લુંટારાઓને ભય બતાવી પત્ની સમુદ્રદતને ફાંસીની શિક્ષા કરી. પેલે ચાર જેણે અથથી ,
પાસેથી તમામ દાગીના લઈ, પછી તેને એક કૂવામાં ઈતિ સુધી આ બધે બનાવ નજરે જોયે હવે તેણે
ણ નાખી દઈ ધનક્ષય તે કામંદડી ઉપડી ગયો કૂવામાં રાજાને બધી સત્ય હકીકત કહી. તે પરથી રાજાએ
પડતી વખતે રત્નાવલીના હાથમાં એક વૃક્ષ આવી તપાસ કરાવી, તે માલણના ઘરમાં પડેલાં મૃત બ્રાહ્મ
જતાં તે બચી ગઈ અને કોઈની મદદથી પાછી પોતાના ણના મુખમાંથી વસુદત્તાનું નાક મળી આવ્યું. પછી પિતાને ત્યાં પહોંચી ગઈ ત્યાં સૌને કહ્યું કે માર્ગમાં તે રાજાએ વસુદત્તાના કાન પણ કપાવી નખાવ્યાં અને
લુંટારાઓ બધું લઈ ગયા અને તેના ધણને પણ રાજ્યની હદ બહાર હડસેલી મૂકી. પુરુષની શહનશીલતાની
પકડી ગયા. થોડા દિવસ બાદ ધનક્ષય પાછે ચંદનપુર ચારે બાજુ પ્રશંસા થઈ રહી. તે સમયે મેં દઢ નિશ્ચય
આવ્યું, ત્યારે રત્નાવલીએ તેને તુરતજ કહી દીધું છે કર્યો કે, હવે પછી કોઈ પણ જન્મ કદી નારીને સંગ
તેના દુષ્કૃત્યની વાત તેણે કોઈને કહી નથી. ભૂતકાળને ન કરે. રાજન ! મહેરબાની કરી આ મેનાને હું ન
ભૂલી જઈ હવે ડહાપણપૂર્વક રહેવા માટે આજીજી જોઈ શકું એવા સ્થળે રાખે, કે જેથી હું શાંત અને
કરી. પણ કૂતરાની પૂંછડી કદી સીધી થતી નથી, એમ સ્વસ્થ રહી શકે. તેને જોઉં છું અને મારું લેહી
એક રાતે પુનઃ પત્નીના અંગ પરથી તમામ દાગીનાએ ઉકળી જાય છે.”
કાઢી લઈ, તેને મારી નાખી અને નાશી ગયે. સ્ત્રીના
આિત્માન પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ડહાપણ અને સહનશક્તિને આ નરાધમે આ બદલે નહીં પણ તમારા રાજા અને હું પૂર્વ જન્મમાં એજ આપે. ત્યારથી જ અવળચંડી આ નજાતને, કદી પાત્ર સાથે સંકળાયેલા હતા. પોપટે જે સ્ત્રીની વાત પણ વિશ્વાસ ન કરવાનો મેં દઢ નિર્ણય કર્યો છે. તેણે ધરાર સ્વમુખે ન કરી અને ફાંસી પર ચઢવા પિપટનું મહ જોતાં જ મારા દિલમાં અગ્નિ પ્રગટે છે.” તૈયાર થશે. પૂર્વભવમાં જે સહી લીધું તેનું ફળ આ
તિર્યંચ જાતિમાં પણ ધિકકારની આવી જલ્લદ જન્મ પ્રાપ્ત થયું. તેવી રે તે, મેનાએ જે પુરૂષના લાગણી હોઈ શકે છે એ જાણી રાજા અને રાણી અધમ કૃત્યની વાત કરી, તેજ પુરૂષની હું ગયા જન્મ બંને વિસ્મય પામ્યાં. ચંદ્રપ્રભાએ પછી રાજાને કહાં, પની હતી. અલૌકિક આનંદને ભાર વિધાતા જેને “નાથ! માનવથી આ જગતમાં કોઈ વધ ચડિયાતું સોંપે છે, તેને પહેલાં તે અપાર વેદના સહેવી પડે છે. નથી, તેમ છતાં માનવો આવા દુષ્કો કરે, ત્યારે અમાસની અંધારી રાત પછી જ પ્રકાશમય રાતની તિર્યંચ જાતિના જીવો પર પણ તેની કેવી બૂરી અસર શરૂઆત થાય છે. મારા પતિએ મને કુવામાં ફેંકી થાય છે ? આ પોપટ અને એના તો આપણા પ્રિય દીધી, પણ તે વાત મેં કોઈને ન કહી. કેઈના વિરૂદ્ધ સંતાન જેવા છે. ધિક્કારની તેઓની આવી લાગણીમાંથી ફરિયાદ કરવાને બદલે, માણસે ફરિયાદ તે પોતાના મુક્ત બનાવી, પ્રેમના માર્ગે દોરવાનો આપણો ધર્મ છે. કર્મની જ કરવાની હોય છે. માનવ માત્રની બુદ્ધિ માનવમનની લાગણીના આંદલને હવામાં ચારે બાજુ પિતપેતાના કર્માનુસાર હોય છે. કેઈ પાછલા ભવમાં. પ્રસરે છે, અને તેની અસર વધતા ઓછા અંશે મારા જીવે ધનક્ષયને જીવ સાથે દુર્વ્યવહાર કર્યો હશે. જગતના સર્વ જી પર થાય છે. પણ આ બંનેની તેથી જ તે તેણે મારી સાથે આવું બેહદું વર્તન વાતમાંથી એક તત્વ તે જરૂર તારવી શકાય, કે સ્ત્રી કર્યું હશેને? તો પછી, એ જીવને દેવ જેવાને બદલે જાતિના વિધ્વંસ અને વિકૃત ભાવની સરખામણીમાં, શા માટે હું મારો જ દોષ ન જેઉં ? અપરાધી પ્રત્યે પુરુષ જાતિના આવા ભાવો વધુ ક્રૂર અને ઘાતકી પણ દયા અને કરૂણાની દૃષ્ટિ જ હોવી જોઈએ. મારી હોય છે. કામાંધ બની વસુદત્તા પિતાને ધર્મ ચૂકી એવી દૃષ્ટિનું ફળ મને આ જન્મ મળ્યું જ છે ને! અધમ માગે ગઈ એ સાચું, પણ ધનક્ષયે તે નિર્દય, લગ્નથી માનવને સંસાર વિસ્તૃત થાય છે. એટલે વિના ફર અને ઘાતકી બની જઈ પત્નીને જીવજ લઈ લને જે સમભાવ પૂર્વક પવિત્ર અને નિર્મળ જીવન લીધો. પણ આ બંનેને સાચા માર્ગે લાવીને જ જંપીશ.” જીવી શકે, તેણે તે લગ્નની આળપંપાળથી અલિપ્ત જ
બીજા દિવસે સ્નાન અને પૂજા પાઠ કરી ચંદ્ર- રહેવું જોઈએ. પણ તમે બંને તમારી વિરુદ્ધ જાતિ પ્રભાએ એક બાજુ પોપટને બેસાડ્યો અને બીજી પ્રત્યે અત્યંત કુત્સિત લાગણી ધરાવે છે, તેમાંથી બાજુએ મેનાને બેસાડી કહ્યું કેઈપણ માનવ, પશુ મુક્ત બનવા માટે તમારા માટે લગ્નની આવશ્યક્તા છે. કે પક્ષી મનમાં પ ભાવ રાખે, તે તેના માટે તે રાગદ્વેષના ભાવમાંથી મુક્ત બનવું, એ મુક્તિનું પ્રથમ દાવાનળનું જ કામ કરે છે. બહારના દાવાનળ કરતાં પાન છે, અને જો જે ડ્રેષમાંથી મુક્ત બનવું શક્ય ભીતરને દાવાનળ વધુ ભીષણ હોય છે. કાયાના પાપ છે પણ તમારા વચ્ચે રાગ બંધાઈ જશે, તે તેમાંથી કરતાં મનનાં પાપને ઓછું ખરાબ માનવું એ મુક્ત બનવું ભારે દુષ્કર થશે સાચા પ્રેમમાં આસક્તિ ભૂલભર્યું છે. ચોખાના દાણા જેવડ તાંદુલિયો નહિ પણ પવિત્રતા હોવી જરૂરી છે. આ બધું અના મચ્છ મનનાં પાપથીજ અધમ ગતિ પ્રાપ્ત કરે છે. સક્ત ભાવે થાય તે જ તે શેભે છે. નર અને નારી જેના મનમાં કૅપના કલુષિત ભાવો હોય, તેને વચ્ચેનું સહજીવન એ પણ એક કલા છે અને તેથી કદાપિ અંતરંગ શાંતિ પ્રાપ્ત થઈ શકતી નથી. જ તે સફળ દાંપત્ય જીવન એ પણ એક પ્રકારની તમે બંનેએ ગઈ કાલે એક પુરૂષ અને એક સ્ત્રીના યોગસાધના છે. આ કલા સાધ્ય કરવા તપ અને દુષ્કત્યની વાત કરી, એ વાત સાચી છે, એટલું જ (અનુસંધાન પાના નં. ૧૨૮ ઉપર જુઓ)
પ્રેમ અને ધિક્કાર)
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
સત્યવાદી શેભન શેઠ
લેખક : શ્રી રતીલાલ મફાભાઈ શાહ-માંડલ
મહુારાજા કુમારપાળના સમયમાં શ્રીપાલ નામે એક ગરીબ જૈન હતા. જે પરચુરણ હાટડી ચલાવી
ફના પિતા હાઇ એને ખૂબજ પરિશ્રમ ઉઠાવવા પાતા હતા છતાં પેટપુરતુ રળી શકાતું નહિ જેથી એ ખૂબ કરકસર કરતા. સાથે ગ્રાહકોને પણ ચીજ લેવા દેવામાં પણ જે બાજુ લાભ હાય તે બાજુ ત્રાજવાની દાંડી નમાવી દેતા. હલકો અને સસ્તા માલ પણ સારા સાથે ભેળવી દઇ સારા માલને નામે ખપાવી દેતે. જોકે એથી ગ્રાડુકે। તૂટતા. જેથી નવા મેળવવા માટે ખૂબજ મથામણ કરવી પડતી.
પણ શાભને ન્યાય અને પ્રમાણિકતાના રાહુ ન છેડ્યો. સત્ય ખેલવાનું ન તયુ' અને એ માટે પોતાનુ ગુજરાન જેમ તેમ ચલાવતા. છ ખાળ-પિતાના ઢપકો પણ સહી લેતા. એકવાર પિતાએ કરેલા મોટા સેાદામાં એણે જણાવ્યુ` કે “ પિતાજી ! એ ચણા તેા સડેલા છે નવા ચણાના કોથળા તા આ ખાજુ ગોઠવ્યા છે. ” આ સાંભળી ગ્રાહક શેઠની લુચ્ચાઈ જાણી ગયા અને રસ્તે પડ્યો. શેઠે આથી સારા ના ખર્ચા જેથી ઉશ્કેરાઈ જઇ પુત્રને ઢારમાર માર્યાં. આજુબાજુના વેપારીઓ તથા ગ્રાહકોએ વગેરેએ વચ્ચે પડીને પુત્રને છોડાવ્યેા. શેભન થાડા દિવસ ખાટલે પડ્યો. પણ એને દુઃખ મારનું નહેતુ પણ અપ્રમાણિક ધંધાનુ હતુ. ભૂખે મરવું એ પસંદ કરતા પણ જાડ-અન્યાય એ સહી શકતા નહીં.
એને માટે દિકરા શાભન નાની ઉંમરેંજ પિતાની દુકાને બેસી ગયા હતા. પણ એથી પિતાની મુ ંઝવણમાં વધારાજ થયા કારણકે શે।ભન સત્યવાદી હતે. ધર્મિષ્ટપણાને કારણે નાનપણથીજ ન્યાય નીતિથી વર્તવું, ટાઈપણ સાથે દગા-પ્રપંચ ન કરવા એવા સંસ્કારાએ એનામાં ઉંડી જડ ઘાલી હતી.
આ કારણે ન કેઇનું અધિક' લેતા. ન કોઇને આછું તેળી આપતા. પિતા ભાવમાં જેમ વાગે તેમ વગાડતા. નાના ખાળકો કે અજાણ્યાએ પાસેથી વધુ ભાવ લેતા તેમજ સારાને નામે હલકો માલ પણ વળગાડી દેતા. પણુ ચેભન, નાના હાય કે મેટા, જાણીતા હાય કે અજાણ્યા, સહુ પાસેથી એકજ ભાવ લેતેા. તેમજ નબળા માલને નબળા અને સારા માલને સારા કહેતા. આમ એ એક રીતે કામ લેતા, પિતા બીજી રીતે લેતા આથી પિતા-પુત્ર વચ્ચે ઘર્ષણ થવા લાગ્યું. કયારેક એની પ્રમાણિકતા અને સચ્ચાઈ ને કારણે ગ્રાહકોની હાજરીમાંજ પિતાને ભોંઠા પડવુ' પડતું, આથી પિતા ક્રુદ્ધ બની એને ધમકાવતા અને જે આમ સત્યવાદીનું પૂછડું' બની જઇય તે બધાને હુ ખવરાવીશ કેવી રીતે કહી ખરાબ ગાળા પણ ભાંડતા.
૧૨૬૬
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પત્નીએ શેઠને કહ્યું કે ભલે આપણે ઘેંસ ખાઇને પડ્યા રહીશું' પણ તમે એને જ હવે કામ કરવા દો. દુકાન ચલાવે એવા તે એ તૈયાર થઈ ગયેા છે. પછી થોડુ રળશે તા થૈડું ખાશુ' પણ તમે એને હેરાન ન કરી એને જ દુકાન ચલાવવા દો. તમે એને માલ લાવવામાં તથા નામું તૈયાર કરવામાં મદદ કરે એટલે બસ થોડા વખત તે જુએ કે કેમ ચાલે છે. નહિતા પછી કંઈક બીજી ગોઠવણુ કરીશું'. પણ શેઠને ગળે આ વાત ઉતરી નહીં.
એ વ્યવહારૂ માણસ હેઈ ખખડવા લાગ્યા કે ધંધામાં એવી વાતેા ન ચાલે. સત્યવાદીના પૂછડા થવુ' હાય તે આધેા લઇને બેસી જાએ. ઘર ચલાવવુ' અને સત્યવાદીનુ' પૂંછડુ' પકડી રાખવુ એ એ સાથે ન ચાલે. તનેય દિકરાનેા અવગુણ દેખાત નથી પણ ભૂખે મરવા દહાડો આવશે. ભૂખે મરવા !
ઘરાગી નખળી પડી હતી. કમાણી પણ ઘટી ગઈ હતી. તેથી શેડનુ' મન ધંધામાંથી ઉડી ગયુ પણ કુટ'બના પેટની ચિંતા હતી જેથી વ્યગ્ર મની નેકરી માટે દોડાદોડ કર્યાં કરતા હતા. દુકાન એમણે પુત્રને સોંપી દીધી.
છ ખાર મહીના પુરી મુશ્કેલી ભાગવવી પડી,
[આત્માન પ્રાથ
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઘણીવાર જારના રોટલા પર જ નભવું પડતું તે ગાળતા. શોભન શેઠના બીજા ભાઈઓ પણ સારી કયારેક દિવસે અર્ધભુખ્યા પણ પસાર કરવા પડતા. સ્થિતિએ પહોંચ્યા હતા આમ ન્યાયસંપન્ન પણ શોભનની પ્રમાણિકતા અને ન્યાયબુદ્ધિથી સંપત્તિ મેળવી શેભરશેઠ હવે મોટા ધનાઢ્ય ધીમે ધીમે ઘરાગી જામતી ગઈ. એક જ ભાવ, પુરુષ બની ગયા હતા. પણ ધનને એમને મેહ ન છેતરાવાને ભય કે ન ભેળસેળને માલ-એથી નહતે. મહ હતે સત્યપાલન અને પ્રમાણિક એની શાખ ખૂબ વધી ગઈ. આથી બાળક હોય આચરણને. એથી સંપત્તિને નાશવંત માની એ કે બુદ્દા. જાણ્યા હોય કે અજાણ્યા, સહુ કેઈને એનું છુટ્ટે હાથે ગરીબોને દાન કરતા. સામાજિક ભારે વિશ્વાસ જામે હોઈ એને ત્યાંથી જ અને ધાર્મિક કાર્યોમાં પણ પાણી પેઠે પૈસા વહાખરીદવાનો આગ્રહ રાખતા. નહોતી કરવી પડતી હતા. નાનપણમાં એમણે ખુબ દુઃખ વેઠયું હતું હવે કઈને ભાવની માથાફેડ કે નહોતી રાખવી જેથી દીન હીન દુઃખિયારાઓની વેદના એ પડતી કેઈને તેલમાપ પર નજર. આથી પાંચ તરતજ કળી શકતા. વર્ષમાં તે આખા પાટણમાં એની એવી શાખ શેનશેઠ અનેક વિરોધી પરિબળો વચ્ચેથી બંધાઈ ગઈ કે મહારાજા કુમારપાળે પણ ત્યાંથી જ પણ માર્ગ કરી ખૂબ ઉંચે ચડ્યા હતા. અને માલ લેવા રાજપુરૂને કડક આદેશ આપ્યા હતા. સમગ્ર પાટણમાં માનવંતુ સ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું હતું. પિતા ફક્ત નામું જ સંભાળતા બાકી શોભન પણ જેઓ આવી મહાન સિદ્ધિઓ પ્રાપ્ત કરે છે શેઠની જ ચાંપતી નજર હોઈ નેકરે પણ એમને પરમાત્મા વહેલા બોલાવી લે છે શોભશેઠ પ્રમાણિકતા અને સાઈપૂર્વક વર્તતા. આમ ઉચ્ચ કીતિ અને માન પ્રાપ્ત કરી એકાદ બે હવે ઘરાગી વધી રહી હતી. કરેની પણ મેટી દિવસની ટુંકી માંદગી ભેગવી ભરયુવાવસ્થામાંજ સંખ્યા થઈ હતી. એથી ઝડપથી ધંધે વધારી બીજી દુનિયામાં ચાલી નીકળ્યા હતા. શેભન શેઠ લક્ષાધિપતિ બની ગયા. સમાજમાં પાટણે એમના મૃત્યુને ઉંડો આઘાત અનુતથા રાજદરબારમાં પણ એમનું માન વધવા ભવી શોક પાળ્યો હતો. અને એમની સ્મશાન લાગ્યું. સહુ કોઈના હવે એ આદરપાત્ર શેઠ યાત્રાનાં વિશાળ સમુદાયે સામેલ થઈ હૈયાનાં બન્યા. મહારાજા કુમારપાળ પણ આવા સદ્ગુણ- આંસુ વહાવ્યા હતા. મહારાજા કુમારપાળ પણ થી આકર્ષાઈ શેઠને ભારે માન આપતા તેમજ એમની સ્મશાન યાત્રામાં જોડાયા હતા. વ્યવહારિક બાબતમાં કયારેક એમની સલાહ શોભન શેઠ ગયા છે પરંતુ સત્ય, પ્રમાણિકતા પણ લેતા.
વગેરે ઉચ્ચ ગુણે જીવનમાં ઉતારીને અનુકરણીય પિતા હવે વૃદ્ધ થયા હતા. જેથી એ બાળ- દાખલ મુક્તા ગયા છે. કેને સાચવતા અને બાકીનો સમય ધર્મકાર્યમાં ધન્ય છે એ શોભનશેઠને ! આ
પ્રેમ પાત્રને દેષ જેવાને બદલે પોતાનામાં જ દેશની (અનુસંધાન પાના નં. ૧૨૫ નું ચાલુ)
ખોજ કરતે હોય છે. તમે બંને લગ્ન કરે, આવો સહિષ્ણુતાની જરૂર પડે છે. પતિપત્નીના સહજીવનમાં પ્રેમ કેળવો અને તમારાથી વિરુદ્ધ જાતિ પ્રત્યેના કોઈ એક પાત્ર ભૂલ કરે, તે બીજું પાત્ર એ વખતે વિકાર, તિરસ્કાર, નફરત વૃત્તિમાંથી મુક્ત થાઓ. ષ વિચારે કે, મારા સાનિધ્યમાં રહેવા છતાં આવી ભૂલ પાપ છે, પ્રેમ પુણ્ય છે. દેશ માનવને નર્કાગારમાં થઈ, તેનો અર્થ એટલે જ કે તેની પ્રત્યેના મારા ઘસડી જાય છે, પ્રેમ સ્વર્ગના દ્વારે લઈ જાય છે. પછી પ્રેમમાં એટલા અંશે ન્યૂનતા છે. નહિં તે ભૂલ થાય તે પોપટ અને મેના પીગળી ગયા અને લગ્ન કરી એક જ કેમ? પણ ખરી વાત તે એ છે કે સાચો પ્રેમી, જ પાંજરામાં દાખલ થઈ ગયા. રાજા વિક્રમે જ્યારે પિતાના પ્રેમ પાત્રને દોષ જોઈ શકો જ નથી, તેથી આ વાત જાણી ત્યારે ચંદ્રપ્રભાને ધન્યવાદ આપ્યા જ તે પ્રેમ આંધળે કહેવાય છે ને! સાચે પ્રેમી, અને પિપટ તથા મેનાને અભિનંદન આપ્યા. આ
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય
પરદેશ અભ્યાસ લેન રસ્કેલરશીપ ઉચ્ચ અભ્યાસની પ્રથમ શ્રેણીની કારકિર્દી ધરાવનાર શ્રી જૈન શ્વેતામ્બર મૂર્તિપૂજક ગ્રેજ્યુએટ વિદ્યાર્થીઓને વિદેશમાં અભ્યાસ કરવા શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય હસ્તકના શ્રી મહાવીર લેન પંડ, શ્રી દેવકરણ મૂળજી પરદેશ અભ્યાસ ફડ, શ્રી હરિચંદ અમીચ દ પરદેશ અભ્યાસ પંડ, શ્રીમતી ઇન્દુમતી વૃજલાલ શાહ એજ્યુકેશનલ ટ્રસ્ટ ફંડમાંથી પૂરક રકમની લેન સ્કોલરશિપ આપવામાં આવશે. શ્રી દેવકરણ મૂળજી પરદેશ અભ્યાસ પંડને લાભ સૌરાષ્ટ્રના શ્વેતામ્બર વિશાશ્રીમાળી મૂર્તિ પૂજક જૈન વિદ્યાર્થીઓ પૂરતા મર્યાદિત છે જે વિદ્યાર્થીઓએ ગ્રેજ્યુએશન સુધીની બધી પરીક્ષા પ્રથમ શ્રેણીમાં પસાર કરી, પરદેશની યુનિવર્સિટીમાં પ્રવેશ મેળવ્યો હોય તેણેજ અરજી કરવી. અરજીપત્રક શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય, ઓગષ્ટ ક્રાંતિમાર્ગ, મુંબઈ–૩૬ ઉપર આવેલ કાર્યાલયેથી રૂ. ૧૨૦ પૈસાની કિંમતે મળશે.
અરજીઓ સ્વીકારવાની છેલ્લી તા ૨૦ મી જુલાઈ છે. વિદ્યાથીગૃહ પ્રવેશ:
શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલયના મુંબઇ, અંધેરી, અમદાવાદ, વડોદરા, વલ્લભ વિદ્યાનગર, પૂના અને ભાવનગરમાં વિદ્યાર્થીગૃહે છે. એસ. એસસી. કે સમાન કક્ષાની પરીક્ષા ઉતિર્ણ કરી, ઉચ્ચ અભ્યાસ કરનાર છે. મૂ. જૈન વિદ્યાર્થીને દાખલ કરવામાં આવે છે. દરેક સ્થળના વિદ્યાથીગૃહ માટે અલગ અરજી પત્રક છે. દરેક સ્થળના અરજીપત્રકની કિંમત એક રૂપિયે છે. અરજીપત્રક મંગાવનારે એક રૂપિયે અને ટપાલ ખર્ચના ૩૦ પૈસા મળી રૂ ૧-૩૦ ની ટપાલની ટિકિટો મેકલવા ઉપરાંત જે સ્થળનું અરજીપત્રક જતુ હોઈ તે સ્થળ અંગે સ્પષ્ટતા કરવી જરૂરી છે. અરજીપત્રક સ્વીકારવાની છેલ્લી તારીખ ૫મી જૂન છે. ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે સહાયઃ
એસ. એસ. સી કે સમાન કક્ષાની પરીક્ષા પછી કેલેજમાં અભ્યાસ કરનાર છે મૂ. જૈન વિદ્યાર્થીઓ વિદ્યાર્થિનીઓને શ્રી સારાભાઈ મગનભાઈ મોદી ઉચ્ચ અભ્યાસ શિષ્યવૃત્તિ ટ્રસ્ટફંડમાંથી પૂરક આર્થિક સહાય ટ્રસ્ટ જનાના નિયમાનુસાર લેનરૂપે આપવામાં આવે છે. તે માટેનું નિયત અરજીપત્રક ૫૦ પૈસાની ટીકીટ મેકલવાથી મળશે. અરજીપત્રક સ્વીકારવાની છેલ્લી તારીખ ૨૦મી જૂન છે. આ ફંડમાંથી સહાય લેવા માટે અરજી કરનારે એસ. એસ. સી. પરીક્ષા સંસ્કૃત કે અર્ધમાગધી સાથે ઓછામાં ઓછા ૪૫૬ માર્કસ મેળવી પસાર કરેલ હેવી જોઈએ. માધ્યમિક શિક્ષણ અંગે સહાયઃ
માધ્યમિક શિક્ષણ (ધોરણ ૮ થી ૧૧) માટે શ્રી સારાભાઈ મગનભાઈ મોદી ન સ્કોલરશિપ ફંડમાંથી છે. મૂ જૈન વિદ્યાથીઓ - વિદ્યાર્થીનીઓને લેન આપવા માટેનું નિયત અરજીપત્રક સ્વીકારવાની છેલ્લી તારીખ ૨૦ મી જૂન છે. કન્યા છાત્રાલય શિષ્યવૃત્તિ
શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય દર વર્ષે ઉચ્ચ શિક્ષણ લેતી વે. મૂ. જૈન બહેનોને શિષ્યવૃત્તિ આપે છે. અરજીપત્રકની કિંમત ૫૦ પૈસા છે. ટપાલ દ્વારા મંગાવનારે ૨૫ પૈસા વધારે મોકલવા અરજીપત્રક સ્વીકારવાની છેલ્લી તા. ૨૦ મી જૂન છે.
ઉપરોક્ત સર્વે અરજીપત્રકો શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય, ઓગષ્ટ કાંતિમાર્ગ, મુબઈ ૩૬ ઉપર આવેલ કાર્યાલયેથી મળશે.
૧૨૮)
આિત્માનંદ પ્રશ
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
સાચું માનશે ?
www.kobatirth.org
૬૦ x ૫ = ૩૭૮
૬૦ X ૧૦ = ૭૫૭
દર મહિને નિયમિત રૂપિયા ૫/
સ્ટેટ બેન્ક ઓફ સૌરાષ્ટ્રના રિકરિગ ડિપેાઝિટ ખાતામાં
બચાવવાથી ૬૦ માસને અંતે રૂપિયા ૩૭૮/- મેળવી શકાય.
આજે જ અમારી કાઇપણ શાખામાં
રિકરિંગ ડિપેાઝિટ ખાતુ
ખાલાવા અને આકર્ષીક દરે વ્યાજ મેળવે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ્ટેટ બેન્ક ઓફ સોરાષ્ટ્ર
હેડ એફીસ : સાવનગર –
३१४००१
For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Regd. B. V: 31 ATMANAND PRAKASH ખાસ વસાવવા જેવા કેટલાક અલભ્ય ગ્ર संस्कृत ग्रंथो ગુજરાતી ગયા { લેય વિદી-જતી 24-014 - રૂા. ન. પૈ. 2 હવા ઉપત્ર મા 6 ઠ્ઠા 20-02 1 શ્રી પાર્શ્વનાથ ચરિત્ર 22- 9 2 શ્રી તીથ"કર ચરિત્ર ૧ર-૦e ત્રિપgિવાટાવાપુવતિ 3 શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભા, महाकाव्यम् भा. 2, 4 કાવ્ય સુધાકર 2-59 gણ 2, 3, 4 (મૂcઢ સંભાત) 5 આદેશ જૈન સ્ત્રીરત્ના ભા. - પુસ્ત વિદ્યારે 2-00 હું કયારત્ન કોષ ભા. 1 14-@ @ વિદેa @@ @ કથારટન કોષ ભા. 2. છે. શીદ નયચીમ્ 8 આમ વલ્લભ પૂજા સંગ્રહ 6 सम्मतितर्क महार्णवावतारिका પ-00 હું આત્મ કાન્તિ પ્રકાશ -પુ છુ ७तत्त्वार्थाधिगमसत्रम - 80 10 જ્ઞાન પ્રદીપ ભા, (1 થી 3 સાથે) 12-00 8 प्रबंधपंचशती સ્વ, આ, વિજયકસ્તૂરસૂરિજી રચિત 1 શનિષfrષઢિપુષિા છે 6-00 11 ધમ કૌશલ્ય - @ @ 10 श्री शान्तिनाथ महाकाव्यम् 60-00 12 અનેકાન્તવાદ : 3-6 6 બા, શ્રી મણીવિરચિતમ્... 3 નસકાર મહામ જા 14 ચાર સાધન 15 ભગવાન મહાવીર યુગના ઉપાસકે 3-0 % 16 જાણ્યું અને જોયું 1 R. N.R 17 સ્યાદ્વાદમંજરી 1 Anekantvada 18 ભ. મહાવીર યુગનાં ઉપાસિકાએ 3-6 8 by H. Bhattacharya 3-00 19 પૂજ્ય આગમપ્રભાકર પુણ્યવિજયજી 2 Shree Mahavir Jain Vidyalaya શ્રદ્ધાંજલિ વિશેષાંક પાકુ બાઈન્ડીંગ 6 - 2 5 Suvarna Mahotsava Granth 35-00 કાચુ બાઈડીંગ પ~-૨ 5 to as છ ૧છે- ઇશ નોંધ : ૫'સ્કૃતમાં 10 ટકા જઈને ગુજરાતીમાં તથા અંગ્રેજીમાં 15 ટકા કમિશન કાપી આપવા માં માથાશે. પેપ્ટ ખચ રામલગ, આ , સુલય શ્ર'થી ચાલવા ખાસ ભથ્થામણું છે શ્રી જ ન આ ભા ન દ સ ભા ભા 1 ન ગ 2 તુ'ની : ખીમચંદ ચાંપશી શાહ, શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ તત્રી મડળ થતી - પ્રકાશક : સી જૈન આત્માનંદ સભા, ભાવનગર શ્ર૬૪ 3 હરિલાહ દેવવા' ગેમ માની 'દ પ્રિન્ટીંગ પ્રેસ, ભાવનાથ, For Private And Personal Use Only