________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રાદ્ધ પ્રતિક્રમણનાં સૂત્રો નામાન્તરો અને વિષય વૈવિધ્ય
લે–હિરાલાલ ૨. કાપડિયા (જાન્યુઆરી-૭૫ પૃષ્ઠ ૪૦ થી ચાલુ) અતિચારની ગાથા ૬ અને ૭ ઉધૃત કરાઈ છે, ૫૪. પાક્ષિક અતિચાર.
જ્યારે વર્યાચાર માટે ગા. ૮ આપી તેનું વિવરણ
કરાયું છે. જ્ઞાનાચારાદિ પાંચ આચાર સૂચવનાર અતિચાર–
બનાખr- થી શરૂ થતી ગાથા દ્વારા જ્ઞાનાવિચારણ-ગાથાના પ્રથમ પદ્યથી પ્રારંભ અને ચારાદિ ત્રણના આઠ આઠ કે બાર વતે, સમ્યક અને પાંચે આચાર અંગેના અતિચારો અંગે ત્રિવિધ સંલેખના પૈકી પ્રત્યેકના પાંચ પાંચ, પંદર કર્માદાનના “મિચ્છા મિ દુક્કડં'.
પંદર, બાર પ્રકારના તપના બાર અને વીર્યાચારના જ્ઞાનાચાર, દર્શનાયાર અને ચારિત્રાચારને લગતી ત્રણ, એમ કુલ્લે ૩૪૮+૧૪૪૫+૧૫+૧૨+૩=૧૨૪ એકેક ગાથા અતિચારમાંથી આપી તેનું વિવરણ અતિચારેની ગણના. પ્રસંગોપાત્ત જ્ઞાનપકરણને ઉલ્લેખ, સિદ્ધા
- વન્દિત્ત', સૂત્રની ૪૮ મી ગાથા અને એનું વિવરણ તરીકે દશવૈકાલિક, સ્થવિરાવલી, પડિકામણ અને
૧૦ પા૫સ્થાનકનાં નામો અને અંતમાં ૧૨૪ ઉપદેશમાલાને નામ નિર્દેશ તેમ જ અષ્ટ ૫૬
અતિચારો અંગે 'મિચ્છામિ દુક્કડ', પ્રસ્તુત પાક્ષિક
ડિ મુખકેશને ઉલેખ.
અતિચારમાં નિમ્નલિખિત પંક્તિ ૨૨ વાર જોવાય છે– સમવના તેમ જ બાર તોના અને સંલેખનાને
જે કોઈ અતિચાર પક્ષ દિવસ માંહિ સૂક્ષ્મ બાદર અતિચારોની રૂપરેખા :
જાણતાં અજાતાં હુએ હેય તે સવિહુ મન, વચને, આ માટે “વન્દુિ” સૂત્રની ગા. ૬, ૧૦, ૧૨, કાયાએ કરી મિચ્છામિ દુક્કડ ” ૧૪, ૧૬, ૧૮, ૧૯, ૨૧, ૨૬, ૩૦ અને ૩૩ એમ ૧૧ ગાથાઓ ઉદ્ભૂત કરી તેનું કરાયેલું વિવરણ. આ પહેલી અને છેલ્લી વારની પંક્તિમાં શરૂઆતમાં
અનેરો' શબ્દ નથી. બાકીની વીસે પંક્તિઓ. પ્રારંભમાં [અજેન દે, સાધુઓ અને પર્વોને ઉલ્લેખ) અને ' શબ્દ છે. “મિચ્છાચિ દુકકડ ને પ્રયોગ આ તપાચારના બાહ્ય અને આભ્યતર ભેદે માટે કૃતિમાં ૨૨ વાર કરાવે છે.
૧. આના સૂક્ષ્મ અને ધૂળ એમ બે પ્રકારો દર્શાવાયા છે પરંતુ બેમાંથી એકે તો અતિચાર ગણાવાયા નથી, એ કાર્ય તે આગળ ઉપર કરાયું છે.
૨. એમાં કા' શબ્દ “કજજવ’ દેશ્ય શબ્દમાંથી બન્યો છે. માત”નું મૂળ પેશાબ વાચક દેયા શબ્દ મત્તગ’ માટેના સંસ્કૃત શબ્દ માત્રકમાં હોવાનું હાલ તુરત તે સૂચવું છું.
૩. આમાં ગોગો અને જહાઊલાને ઉલ્લેખ છે. ગોગો એટલે નાગદેવ' એવો અર્થ કરાવે છે પણ તે માટે આધાર દર્શાવાયે નથી.
૪. અમાં હરવેશ માટે પાઠાંતર તરીકે દૂરવેશ દશના અને પાઠાંતર પ્રમાણે દરવેશને ઉલ્લેખ છે. ૫. આ ગાથાનું મૂળ તેમ જ એના પ્રણેતા પૈકી એકેનો નિર્દેશ નથી.
૧૧૬
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only