________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
દ્વારા ધર્મ--દેશનાના પ્રારંભ કર્યા. ભગવાનની વાણી પાંત્રીશ ગુણાવાળી હતી, તેને દેવા દૈવી ભાષામાં, માનવા માનવી ભાષામાં, શખરો શબરની ભાષામાં, તિર્યંચે તેમની ભાષામાં સમજતા હતા, તેવા ભગવાનના અતિશય~પ્રભાવ હતા. ભગવાનની ધ્વનિ એક ચેાજન સુધી સંભળાતી હતી.
ગૌતમ ગોત્રવાળા ઇન્દ્રભૂતિ જેવા સમ સર્વજ્ઞ જેવા ઉત્કૃષ્ટ ૧૧ વિદ્વાના, ૪૪૦૦ જેટલા શિષ્યા સાથે પોત પોતાના સંશયેનું નિવારણ થતાં ભગવાન પાસે પ્રત્રજ્યા સ્વીકારી, ભગવાનના પટ્ટધરા-ગણધરો થયા હતા, તેઓએ ત્રિપદી દ્વારા ભગવાનના અર્થ-કથનને લક્ષ્યમાં લઇ તાત્કાલિક આચારાંગ વગેરે દ્વાદશાંગી સૂત્રેાની રચના કરી હતી. ભગવાન મહાવીરે તીથની, સાધુ, સાધ્વી, શ્રાવક, શ્રાવિકારૂપ ચતુર્વિધ સ ંધની સ્થાપના કરી હતી.
ભગવાન મહાવીરે જીવનનાં છેલ્લાં ૭૦ વર્ષો સુધી અવિચ્છિન્ન ધારાએ ઉપદેશ-ધારા વરસાવી હતી. મગધદેશના અવિપતિ મહારાજા શ્રેણિક જેવા કેટલાય રાજા-મહારાજાઓ, રાજકુમારા (મેદ્યકુમાર, અભયકુમાર વગેરે) રાજકુમારીઓ, શ્રેકી, સાવાહ પ્રતિક્ષેધ પામ્યા હતા. કેટલાકે સાધુધમ સ્વીકાર્યો હતો, ખીજા કેટલાંકે શ્રાવકધર્મ સ્વીકાર્યાં હતા. ભગવાન મહાવીરના ૧૦ શ્રમણાપાસકે શ્રાવકો આનંદ કામદેવ વગેરે મુખ્ય હતા, તેમા પરિચય ૭મા અંગ–સમાવાસગદસા' દ્વારા મળે છે. રાજકુમારી વસુમતી, જે ચંદનબાલા નામથી પ્રસિદ્ધ છે, જેણે અડદના ખાકળા વહેારાવી ભગવાનને છમાસી તપ-અભિગ્રહ પૂર્ણ કર્યા હતા, તે ભગવાનની મુખ્ય સાધ્વી પ્રતિની થઇ હતી. દૃઢ સમ્યકત્વ-વાસિત સુલસા અને ભગવાનને ઔષધ–દાન આપનારી રેવતી શ્રાવિકા, તથા ભગવંતને પ્રશ્નો પુછનારી જયંતી શ્રાવિકા શ્રાવિકાઓમાં મુખ્ય હતી.
પૂર્વાચાર્યાએ પૂજ્ય દેવનાં લક્ષણો દર્શાવ્યાં છે. ‘સજ્ઞ હાય, રાગ, દ્વેષ આદિ દેષોતે જિતનાર હાય, ત્રણે લોકોથી પૂજિત હાય, યથાસ્થિત અ-પદાર્થ-તત્ત્વનું કથન કરનાર હાય'—એ અન્ દેવ (મહાવીર) પરમેશ્વર છે. આ જ દેવ, ધ્યાન કરવા યેાગ્ય છે, ઉપાસના કરવા યોગ્ય છે, શરણુ કરવા યોગ્ય છે. જો ચેતના હાય, તે। એમનું શાસન સ્વીકારવા યેાગ્ય છે.
સાધુ-ધમ-પાંચ-મહાવ્રતા
સ-ધર્મ સ્વીકારનાર વ્યક્તિએ (પુરુષ અને મહિલાએ) પાંચ મહાવ્રતો પાલન કરવા માટે પાંચ પ્રતિજ્ઞાઓ, પાઁચ સમક્ષ (અરિહંતેાની સાક્ષીએ, સિદ્ધોની સાક્ષીએ, સાધુ દેવ અને આત્માની સાક્ષીએ) સ્વીકારવાની હોય છે.
www.kobatirth.org
(1) સર્વ પ્રકારના સૂક્ષ્મ અતે સ્થૂલ જીવેાના પ્રાણાતિપાતથી વિરમણ (એકેન્દ્રિયથી-પૃથ્વીકાય, અસૂકાય તેજસ્કાય વાયુકાય અને વનસ્પતિકાય તથા ખેન્દ્રિયથી પંચેન્દ્રિય સુધીના કોઈ પણ પ્રાણીની હિંસા મનથી, વચનથી અને કાયાથી ન કરવાની, ન કરાવવાની અને કાઈ હિંસા કરે, તેને અનુમતિ ન આપવાની) હાય છે.
(૨) તેવી રીતે સર્વ પ્રકારના મૃષાવાદ–વિહ્મણની=સત્ય વચનના ત્યાગની.
(3)
અદત્તાદાન- ચારીના ત્યાગની.
(૪)
મૈથુનથી
બ્રહ્મચય –પાલનની.
૧૨૦]
n
,
ל
n 11
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
,
'
.
n
For Private And Personal Use Only
[શ્માત્માન' પ્રકાશ
