Atmanand Prakash Pustak 069 Ank 04

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

અને અજીવ એ ય છે, હેયને અર્થ છાંડવા યોગ્ય, ઉપાદેયને અર્થ આદરવા ગ્ય અને યને અર્થ જાણવા ગ્ય છે, જીવનમાં ધર્મ અને મોક્ષની જ ઉપાદેયતા હેવી જોઇએ તમે કહેશે કે મહારાજ તમે ગમે તેટલું સમજા પણ અમારા અંતરમાં તે રોડા કે કુકાની ઉપાદેયતા બેઠી છે, અને તે ભજકલદારમ્ ઉપાદેય લાગે છે અને જીવનમાં ડગલે ને પગલે જરૂર પણ અમને એની જ જણાય છે, સવારના અમારે શાક માર્કેટમાં જવું હોય તે ખિસ્સામાં રૂપિયે બે રૂપિયા જોઈએ. માટે અમારા મગજમાં એની હેયતા શી રીતે સમજાય? અને ધમની ઉપાદેયતા શી રીતે આવે !
એ બધી વાત તમારી સાચી છે, અર્થ એ જીવનમાં સાધન રૂપ વસ્તુ છે, ગૃહસ્થીને જીવનમાં એની જરૂર પડે એ બધી વાત કબૂલ છે, તમે કાંઈ અમારી જેમ બાર વાગ્યે હાથમાં ઝોળી લઈને નીકળી શકવાના નથી, પણ જે સાધનને સાધ્યરૂપ માની બેઠા છે ત્યાં અમારો વાંધો છે, તમે અર્થાજન કરતા હે એ તમે જાણે પણ એની નિઃસારતા તમારા મગજમાંથી જવી ન જોઈએ, નિર્વાહના ધ્યેયથી નીતિના રસ્તે ચાલીને અર્થાજન તમારે કરવું પડતું હોય એ જુદી વાત છે, પણ તેમાં બહુ ભેગું કરવાની બુદ્ધિ ન હોવી જોઈએ, ગમે તેટલું મેળવેલું હશે પણ અંતે મૂકીને જવાનું છે, ત્યાં ભેગું કેના સારુ કરવું પડે છે? માટે જીવનમાં ઉપાદેયતા તો ધમની જ હોવી જોઇએ, જ્યાં સુધી જીવનમાં ધર્મની ઉપાદેયતા ન આવે અને અર્થ અને કામની હયતા ન સમજાય ત્યાં સુધી જીવ પહેલે ગુણઠાણે છે, આજે તમારી અર્થાજન કરવા માટેની તડામાર પ્રવૃત્તિ જ્યાં જોઈએ છીએ અને ધર્મમાં ઉદાસીનતા જોઈએ છીએ ત્યાં અમને ઘડીભર વિચાર થઈ આવે છે કે, આ જ કયા ગુણઠાણે વર્તતા હશે, તમે જ કહેને કે આજે ચોવીસ કલાકમાં તમારી અર્જન માટેની પ્રવૃત્તિ કેટલી અને ધર્મમાં પ્રવૃત્તિ કેટલી? ધર્મમાં માંડ એકાદ કલાક અને અથર્જનમાં કેટલા કલાક બાકીના બધાય કલાક અર્થાજનની પ્રવૃત્તિમાં જ સમજી લેવાને, ત્યારે એ એમ જણાય છે કે, જીવનમાં ધર્મની ઉપાદેયતા આવી નથી, અને અર્થની ઉપાદેયતા મગજમાંથી ગઈ નથી, શ્રી વીરવિજયજી પૂજાની ઢાળમાં જણાવે છે કે
“સંસારમાંહે, એકસારજાણી - કંચન – કામિની રે;
ન ગણી જપમાળા એકનાથ ? નિરંજન નામની” કંચન, કામિની, કાયા, કુટુંબ અને કીર્તિ આ પાંચ કારને જીવે સાર રૂપ માન્યા છે, પણ એને ખબર નથી કે, આ કક્કાર કંપની અંતે દેવાળિયા કંપની છે “ધી કાયા કંપની, સગાશેર હોલ્ડરો, મેનેજર છવામા.” પણ એ શેર હેન્ડ બંધાય કંપની નફો કરી આપે ત્યાં સુધીના જ સગા છે, પછી અંતે ભેગવવાનું મેનેજર જીવાત્માને છે, આ પાંચ કકારની સાધનામાં તો જીવ અમૂલ્ય એવા નર દેહને હારી જાય છે.
૫૪.
આત્માન ૬ પ્રકાશ