________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હોય છે; તેઓ એવી દલીલ કરે છે કે જે કોઈ પ્રત્યેક ક્રિયા અને પ્રત્યેક રીતભાતને ગ્રહણ કરી લે માણુય પ્રમાણિક હેય, શ્રેષ્ઠ ગુણોથી અલંકૃત હોય, છે અને આપણો અંતિમ વિચાર ત્વરાથી બંધાય ચયનિષ્ઠ હોય તે તેના બાહ્ય દેખાવની ગણના કર્યા છે એટલું જ નહિ પણ એ મજબુત બંધાય છે વગર કે તેને માન આપશે અને તે લોકપ્રિય થઈ કે તે પુરૂષના પ્રથમ ચિત્રને સર્વથા વિસરી જવાનું પાશે. આ દલીલ અમુક અંશે જ સાચી છે. અનાવિદ્ધ ઘણું જ મુશ્કેલ અને લગભગ અસંભવિત થઈ પડે અને અસ્કૃત રત્નની બાબતમાં જે સત્ય લાગુ પડે છે, બેદરકાર અને ચાતુર્થ રહિત લેકે પોતે જે છે તે અસંસ્કૃત મનુષ્યની બાબતમાં પણ લાગુ છાપ પહેલી બેસાડે છે તે લુપ્ત કરવા માટે યત્ન પડે છે. રનનું મુલ્ય ગમે તેટલું હોય તો પણ કરવામાં પિતાના સમયનો મોટો ભાગ ગાળે છે કોઈ પણ માણસને અસંરકૃત રત્ન ધારણ કરવા તેઓ નમ્રતાપૂર્વક ક્ષમા યાચે છે અને દરેક બાબગમશે જ નહિ. કોઈ માણસ પાસે એવા રત્નો તનું સ્પષ્ટીકરણ કરે છે, પરંતુ તે ક્ષમા અને સ્પષ્ટીલાખ રૂપિયાની કીંમતના હોય તો પણ જ્યાં સુધી કરણથી જોઈએ તેવી મહાન થતી નથી; કેમકે તે તે સંસ્કૃત અને સ્વચ્છ થયેલા નહિ હોય ત્યાં સુધી અસર પ્રથમ બેસાડેલી છાપના સખત અને સચોટ કોઈ તેની કિમત કરશે નહિ. બિન અનુભવી દષ્ટિ ચિત્ર કરતાં એટલે બધે અંશે નબળી હોય છે. આવા રને અને પથ્થરના કટકાનો ભેદ જોઈ શકશે કેટલીક યત્નો કરવા છતાં તે છાપ ભુંસાતી નથી, નહિ, પરંતુ ગ્ય સંસ્કાર થયા પછી તેમાંથી જે તેથી અભ્યદાની ઈચ્છા રાખવા દરેક યુવકે બીજાના સૌંદર્ય અને ચળકાટ નીકળે છે તેના પ્રમાણે જ મન ઉપર પોતે જે છાપ પાડે છે તેની અત્યંત તેની કીમત અંકાય છે. તેવી જ રીતે કોઈ માણસ સંભાળ રાખવા ની ખાસ અવશ્યકતા છે; કારણ અનેક પ્રશસ્ય ગુણોથી વિભૂષિત હોય, પરંતુ જે કે પ્રથમ પાડેલી ખરાબ છાપથી જીવનના આરંભતેના બાહ્ય દેખાવ વિરૂપ હશે તે તે ગુણ તેની કાળમાં જ અપયશ અને નિંદાને પાત્ર થવાનો સંપૂર્ણ અંતર્ગત કમતથી રહિત થઈ જશે. માત્ર તીક સંભવ છે. જો તમે એક મનુષ્ય છે, તમારું મનુ અવલોકન શકિતવાળા માણસો અને ચારિત્રયના ધ્યત્વ અન્ય સર્વ વસ્તુઓથી ઉત્કૃષ્ટ છે, તમારી પ્રવીણ પરીક્ષકોનાજ જોવામાં તે ગુણો આવશે જેમાં પ્રમાણિક્તા, સત્યનિષ્ઠા અને ઉદારતા તમારા બીજા અનાવિદ્ધ અને સંસ્કૃત રત્નની કીંમત યોગ્ય સધળા ગુણ કરતાં અધિક પ્રાધાન્ય અને ઉચ્ચાવહ સંસ્કાર પછી જ થાય છે તેમ અસંસ્કૃત મનુષ્ય રૂપી પદ ભોગવે છે અને તમે જે કઈ બહાર દર્શાવો રત્નની કી મત કેળવણરૂપી સંસ્કારથીજ થાય છે. જો તેની પાછળ લોકો ખરેખર મનુષ્ય જોઈ
શકે છે તે તમે જગતના વિશ્વાસપાત્ર અને પ્રેમપાત્ર કોઈ પણ મનુષ્ય વિષે જે સારા અથવા ખરાબ
બનશે જ એ વાત નિર્વિવાદ છે. વિચારો પ્રથમથી બંધાઈ ગયા હોય છે તે બદલવાનું કાર્ય અત્યંત કઠિન છે. આપણે તેને પ્રથમ વખત હું એક વ્યકિત જાણું છું,-એ પ્રકારના બીજા મળીએ છીએ ત્યારે કેટલી ત્વરાથી મને પિતાનું કાર્ય હજારો હશે. તે શા કારણથી લેકે તેનાથી દૂર રહે કરે છે તે આપણે સમજી શકતા નથી. આપણા છે તે સમજી શકતો નથી. તે કોઈ સામાજિક સંમે નેત્રો અને કર્ણ આસપાસનું બધું જોવામાં અને લન અથવા મેળાવડામાં જાય છે તો તે બેઠો હોય સાંભળવામાં શું થાય છે, ત્યારે આપણું મન વિચા- છે તે સ્થળેથી દરેક માણુય દુર ચાલ્યો જાય છે. રનાં ત્રાજવા ઉપર તે માણસની તુલના કરવામાં જ્યારે બીજા લેકે પ્રકીર્ણ વાર્તાવિદથી અથવા પ્રવૃત્ત બને છે. મન ઘણી જ ત્વરાથી પ્રત્યેક શબ્દ, હસાહસથી આનંદ કરતા હોય છે ત્યારે તે પોતે
આમાનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
