________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પિતાની જાતના વિચારો કર્યા કરે છે ત્યાં સુધી તે અને બીજામાં રસ લેવાનું શરૂ કરે; બીજાને બીજાઓ માટે આકર્ષણ બળ ધરાવે તે અસંભવિત માટે પ્રેમભાવ, માનની લાગણી, તેમને સહાય છે. સૌ કોઈ તેને તજી દેશે અને કોઈ તેના તરફ કરવાની ખરેખરી ઇચ્છા કેળવે એને પરિ પ્રેમપૂર્ણ દૃષ્ટિથી જોશે નહિ, કોઈ તેને સ્વેચ્છાથી ણામે લોકપ્રિય થવાના તમારા પ્રયત્નો ફળીભુત શોધશે નહિ અને તે પોતાને જે પ્રકારનું લોહચુંબક થશે એમાં લેશ પણ સદેહ નથી બનાવે તેના પર સર્વ વાતનો આધાર રહે છે. જે ઘણા લોકોથી માણસે અલગ રહેવા મથે છે ક્ષણે તે બીજાને માટે માન અને પ્રેમની લાગણી તેનું મુખ્ય કારણ એ છે કે તેઓ પોતાને જ સર્વસ્વ અને બીજાના કાર્યમાં રસ બતાવવાનો આરંભ કરશે માને છે અને અહેનિશ પોતાના કાર્યમાં જ મગ્ન કરશે કે તે જ ક્ષણે તે આકર્ષણ બળના ગુણોથી રહે છે. આ પ્રમાણે તેઓએ ઘણું લાંબા સમય સંપન્ન થશે અને સૌને પિતાના તરફ આકર્ષવા સુધી જીવન વ્યતીય કર્યું હોય છે. જેથી તેઓએ સમર્થ બનશે. જેટલા પ્રમાણમાં તે બીજાના કાર્યોમાં બાહ્ય જગતની સાથે સર્વ સંબંધ અને સહાનુભૂતિ રય લેશે તેટલાજ પ્રમાણમાં તે તેઓને પોતાના ગુમાવી દીધી હોય છે. ઘણી વખત સુધી અતિરિક તરફ આકર્ષી શકશે.
એતિ જીવન ગાયું હાવ થી તેઓને બાહ્યજીવન તે બીજાના હિતમાં ખરેખરા અંતઃકરણપૂર્વક અશક્ય લાગે છે. તેઓના સમજવામાં આવ્યું હતું રસ લેશે અને પિતાને પિતાનાં કાર્યો સંબધી વાત નથી કે સ્વાર્થપરાયણ એકતિ જીવનથી અને વર્ષો સુધી ચીતનું મધ્યબિંદુ બનાવવાને યન તજી દેશે કે બીજામાં ર નહિ હોવાથી તેઓની આકર્ષણ શકિતનો તે જ વેળાએ બીજા લે છે પણ તેનામાં રસ લેવા સદંતર નાશ થઈ ગયો છે. અને તેઓની લાગણી લાગશે. સર્વ મનુષ્યો પર સમાન દષ્ટિ અને પ્રેમ એટલી બધી હદે સુકાઈ ગઈ હોય છે કે તેઓ કોઈ ભાવ રાખવા તે જ લોકપ્રીત સંપાદન કરવાનો પણ પ્રકારની શકિત અથવા ઉષ્ણતા ઉત્પન્ન કરવાને અમેધ માર્ગ છે. કેવળ આત્મભાન અને સ્વાર્થ તદ્દન શક્તિહીન બની ગયા છે. આવા માણસની પરાયણતાના બંધનને પ્રેમભાવ તોડી નાખશે. હાજરી માત્રથી આસપાસના વાતાવરણમાં સર્વત્ર પોતાની જાતના વિચાર કરવાનું ભૂલી જાઓ શુન્યતા-શુષ્કતા પ્રસરી રહે છે.
સામ્રાજ્ય સાધુતાનું જગતમાં સર્વાશે જોઇશું તો જણાશે કે દુષ્ટતાનું સામ્રાજ્ય નથી, સામ્રાજ્ય કેવળ સાધુતાનું છે. દુષે કરોડ હેય ત્યારે દુષ્ટતા ચાલી શકે છે. પણ સાધુતા ફક્ત એક જ મૂર્તિમંત કેય ત્યારે પણ એ સામ્રાજય ભોગવી શકે છે, અહિંસાનો પ્રભાવ એટલે વર્ણવ્યો છે કે એની સામે હિં શમી જ જાય. અહિંસા સામે પશુઓ પણ પશુતા મૂકી દે છે. એકજ સાધુ-પુરુષ જગતને સાર બસ થઇ જાય છે. એનું સામ્રાજ્ય ચાલે છે, આપણું સામ્રાજ્ય નથી ચાલતું, કારણ આપણે તે જેમ તેમ કરીને આપણું ગાડું ચલાવીએ છીએ, પેલો સાધુપુરુષ લખી મોકલે ને તે પ્રમાણે બધું થઈ જાય, એવું સાધુતાનું સામ્રાજ્ય છે. જ્યાં દુષ્ટતા છે ત્યાં બધું અસ્તવ્યસ્ત હોય છે. પાધુતા હોય ત્યાં સુવ્યવસ્થિત તંત્ર ચાલે છે, માસ સુખી થાય છે. એ સુખ ખાવાપીવાનું સુખ નહિ પણ માણસે સદાચારી અને સંતોષી થાય એનું સુખ છે. નહિ તે માણસો કરોડ હોવા છતાં બેબાકળા ફરે છે. એ સુખની નિશાની નથી.
ગાંધીજી
For Private And Personal Use Only
