________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઉત્તમ શીલ
અનુ. વિઠ્ઠલદાસ મૂ શાહ शील परं भूषणम् ।
કા ઉપરથી તેનાં આંતરિક અને વાસ્તવિક સ્વ
ભાવનું જ્ઞાન થાય છે. કોઈ માણસને દ્રવ્ય આપતી જીવન સંગ્રામમાં વિજય પ્રાપ્ત કરવા માટે
વેળાએ તેના તરફ જે સજજનતા બતાવવામાં આવી. જેટલા સાધનની આવશ્યક્તા છે, તે સર્વમાં
હોય છે તેમાથી તે જેટલા પ્રસન્નચિત્ત બને છે ઉત્તમ શીલનું સ્થાને અત્યંત ઊંચું છે એટલું જ નહિ
તેટલે અલ્પધન સંબધી કૃપા બતાવવાથી નથી પણ એમ કહેવામાં જરાપણ અતિશયોક્તિ નથી
બનતો. જે કઈ માણસને કઠોર વચન કહીને કે વિજય પ્રાપ્તિ માટે બુદ્ધિમત્તા, તથા ધન સંપત્તિ
કાંઈ દ્રવ્ય આપવામાં આવે છે તો તે કદિ પ્રસન્ન કરતાં ઉત્તમ શીલની વધારે આવશ્યકતા છે ઘણે ભાગે
થતો નથી. આથી સ્પષ્ટ થાય છે કે દ્રવ્ય આપવાથી જોવામાં આવે છે કે સંપત્તિમાન તથા સુશિક્ષિત રીતથી તે જેટલે પ્રસન્ન અને કૃતજ્ઞ બને છે મનુષ્ય પણ ઉત્તમ શીલના અભાવે પિતા-ll ઉદ્ ડ એટલે તે દ્રવ્યથી નથી બનતે એથી ઊલટું એ વૃત્તિને લઈને અપમાનિત તથા પાયમાલ બને છે, પણ જોવામાં આવે છે કે જે કોઈ માણસની ઈચ્છા અને ધહીન તથા અલ્પ શિક્ષિત મનુષ્ય શીલવાન પણ ન કરી શકાય એમ હોય અને આપણે તેને હોવાથી સમાજમાં પૂજ્ય મનાય છે, તે મનુષ્યમાં
નમ્રતાપૂર્વક ના કહીએ તે તેને કદિપણ ખોટું ઉત્તમ શીલ હોય છે, તેને પોતાના વિષયમાં બીજા
લાગતું નથી. લેક તરફથી સિફારસની આવશ્યક્તા હોતી નથી,
શીલવાન મનુષ્યમાં એક વિશેષગુણ એ રહેલે કેમકે તેની સિફારિશ કરનાર તેનું પોતાનું શીલ જ છે.
છે કે તેમાં પોતે પ્રફુલિત રહે છે અને પોતાના વિદેશયાત્રામાં તેમજ અપરિચિત મનુષ્યમાં
સાથીઓને પણ પ્રકુટિલત બનાવે છે. એતો એક માણસને સૌથી શ્રેષ્ઠ સહાય કરનાર કવલ તેનું શાલ
સામાન્ય વાત છે કે કે એ બે મનુષ્ય કઈ વાર્તા જ થઈ શકે છે. હંમેશા આપણું જોવામાં આવે છે
કહેવા બેસે અને બન્ને એક જ વાર્તા કહેતા હોય કે કેઈ મનુષ્ય ગમે તેટલે ઉગ્ય ઉદ્દેશ યુક્ત હોય
તે પણ સંભવિત છે કે તે બેમાં એકની શૈલી અને સમ્યક રીતે શિક્ષિત હોય તો પણ જ્યારે કોઈ
- અધિક મનોરંજક અને ચિત્તાકર્ષક માલુમ પડશે સમાજમાં અભ્ય આચરણ કરવા લાગે છે ત્યારે
* અને બીજાની શૈલી નીરસ તથા આળસ્યજનક સર્વ લેકે તેવા મનુષ્યની સંગતને ત્યાગ કરવાનું જ લાગશે અને કારણ એ છે કે એક મનુષ્ય એવી વધારે પસંદ કરે છે.
શૈલીથી કહેશે કે સઘળા સાંભળનાર મુગ્ધ બની જશે, અમુક મનુષ્યો કેવા છે તે તેના વચને અથવા પરંતુ બીજામાં એ વાતને અાવ જોવામાં આવશે. કાર્યો ઉપરથી જાણી શકાતું નથ. તે જાણવા માટે તાત્પર્ય એ છે કે ઉત્તમ શીલ કોઈપણ મનુષ્યને નાની એટલું જોવું જોઈએ કે તે મનુષ્ય કોઈ પણ કાર્ય મેટી સઘળી વાતોમાં શીઘતાથી સમાજપ્રિયકરી તે કરે છે તે ઉપરથી તેનું ચારિત્ર્યનું સંપૂર્ણ લોકપ્રિય બનાવી મૂકે છે.
તે ભાન થઈ શકે છે. કે મનુષ્ય જ્યારે કોઈ નમ્રતા તથા સહિષ્ણુતા ઉત્તમશીલના મુખ્ય અંગ કહે છે અથવા કરે છે ત્યારે તેનાં વચને અને છે. ખરેખર શીલવાને સારુષ એ જ છે કે જે
For Private And Personal Use Only
