Book Title: Atmanand Prakash Pustak 058 Ank 05 Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar View full book textPage 6
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ ધન પ્રાપ્ત થવાની સાથે અનેક વસ્તુની બીક રહ્યા ધનહીન મનુષ્યો પિતાનાં કુટુંબ તથા મિત્રને કરે છે. ચિંતા પીછો છોડતી નથી, એરેના ભયથી ભાર રૂપ બને છે. રાત્રે નિદ્રા આવતી નથી, કુટુંબી જનોમાં ઝગડે ઉપન્ન થાય છે. વગેરે વગેરે. પરંતુ જે અધિક એટલા માટે ધનને ઘણામુક્ત દષ્ટિથી જોવું ધનની સાથે અનેક આપત્તિઓ લાગેલી છે તો જોઈએ નહિ. ઘણયુક્ત દૃષ્ટિથી જોવા યોગ્ય વસ્તુ વિચારવા જેવી વાત છે કે દરિદ્રતાની સાથે કેટલી તે છે ધનની તૃષ્ણા–ધન તો બહુમૂલ્ય વસ્તુ છે ભયંકર આપત્તિઓ લાગી રહેલી છે. આ કહેવાનું ધનથી જ આપણા સદાચરણની-સત્યનિકા, ન્યાયકારણ એ છે કે ધન એક મહાન શક્તિ છે અને પ્રિયતા, ઉદારતા, મિત્રવ્યયિતા, દૂરદર્શિતા, પરોપકાર, જયારે એ શક્તિની પ્રાપ્તિ થતાં પણ આપત્તિઓ આમત્યાગ વગેરેની પરીક્ષા થાય છે. એ રીતે ધનને આવી શકે છે ત્યારે તે શક્તિના અભાવમાં અર્થાત હમેશાં બહુ મૂલ્ય વસ્તુ માનવામાં આવે છે, પરંતુ દરિદ્રતામાં તે તે કરતાં પણ વધારે અનાથ આજકાલ વિજ્ઞાન યુગમાં અને પાશ્ચાત્ય સભ્યતાની બન્યા કરે “પક્ષ વીતિ કાનિ:” અને તે ઉત્તરોત્તર વૃદ્ધિ થવાને કારણે તેની ઉપયોગિતા પણ “છિન્ને સાથ agો મવતિ'ના ઉદાહરણ વધી ગઈ છે. સમય એવો આવી ગયું છે કે દ્રવ્ય હમેશાં દષ્ટિગોચર થાય છે, જે ધનની સાથે એક વગર અનેક સગુણને વિકાસ થઈ શકતો નથી. વ્યક્તિવિષયક તેમજ રાષ્ટ્રીય જીવન-સંગ્રામમાં વિજય આપત્તિ રહેલી છે તે દરિદ્રતાની સાથે દશ આપ પ્રાપ્તિ અર્થે દ્રવ્ય એક મહાન સાધન થઈ પડેલ છે. ત્તિઓ અવશ્ય રહે છે. જુઓ નિર્ધનતા કેટલા અનર્થ ઉપજાવનારી રાક્ષસી છે તેનું વર્ણન આપણું સમાચાર પત્રો વાંચનાર જાણે છે કે યુરોપીય નીતિવિદોએ કર્યું છે કે મહાભારત યુદ્ધમાં કરે રૂપિયા સ્વાહા થઈ જતા હતા. ખરી રીતે જોતાં એ યુદ્ધ યુરોપની આર્થિક રાશિ વિતિ હીપતિ: સારૂરિશ્વરે તે શક્તિને એક સારો નમુને હતું. સારાંશ કે પ્રત્યેક ન: aઃ ifમૂ vમાજમાદા મનુષ્યનું કર્તવ્ય છે કે તેણે પોતાના કુટુંબ, સમાજ, નિવાઃ સુરતિ શાનિ જુણા પરિઘકવરે દેશ તેમજ રાષ્ટ્રના સાંસારિક સુખને માટે દ્રવ્યને નવું ક્ષ નિર્ધનતારવાના I યચિત ઉપયોગ કરવો જોઈએ. તે માટે સૌથી અર્થાત દરિદ્રતાથી સંકોચ અને લજજા આવે સરળ રસ્તો એ છે કે પ્રત્યેક દશામાં આપણે આપણી આવક કરતાં ખર્ચ ઓછો કરે ઈ એ માટે છે, લજજાને લઇને વૈર્ય ચાલ્યું જાય છે, ધર્યના યાદ રાખવું કે ધનને ઉચિત ઉપયોગ કરવામાં, ચાલ્યા જવાથી પરાભવ થાય છે, પરાભવ થવાથી ધન કમાવામાં, ખર્ચવામાં તથા બચાવવામાં કોઈ ખેદ થાય છે, ખેદ થવાથી શોક અને પશ્ચાત્તાપ થાય પણ મનુષ્યની વ્યવહારિક બુદ્ધિની પરીક્ષા થઈ શકે છે, અને પશ્ચાત્તાપથી ક્ષય અર્થાત્ નાશ થાય છે. તેને છે. ધનને ઉચિત ઉપયોગ જ વ્યવહારિક બુદ્ધિની એ મુજબ દરિદ્રતા સર્વ આપત્તિઓની જનેતા છે સોળ છે. એટલું જ નહિ પણ દરિદ્રતા, નિરાશા અને ઉદા. સીનતાને પરસ્પર મિત્રતા છે. એ સર્વ એક જ સ્થળે દ્રવ્યના વિષયમાં આપણે ત્રણ બાબતોનો વિચાર નિવાસ કરે છે. દરિદ્રતા એક એવી વસ્તુ છે કે જેને રાખવો જોઈએ. (૧) દ્રવ્ય કયા અને કેવા ઉપાયોથી સ્વીકાર કરવાનું કાઈને પણ સારું લાગતું નથી. મેળવવું. (૨) કેવી રીતે ખર્ચવું. (૩) અને કેવી તેને સ્વીકાર કઈ મનુષ્ય લાચારીથી જ કરે છે. રીતે બચાવવું. પાર્જનમાં સૌથી પહેલાં ધૈર્ય દરિદ્રતાથી દાસત્વ પ્રાપ્ત થાય છે અને વૃદ્ધાવસ્થામાં રાખવાની પરમ આવશ્યકતા છે. શૈર્ય નહિ રાખવાથી For Private And Personal Use OnlyPage Navigation
1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
