Atmanand Prakash Pustak 058 Ank 05

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

આજકાલ ઘણે ભાગે એવું જોવામાં આવે છે કે ધન, દ્રવ્ય અને સૌંપત્તિના સબંધમાં અનેક લોક અનેક પ્રકારના વિચાર ધરાવે છે. કેટલાક તેા વૈરાગ્ય ધારણ કરીને કહી ખેસે છે કે ધન અત્યંત ખરાબ વસ્તુ છે. તેનાથી અમુક અમુક હાનિ થાય છે. એટલા માટે તેને એક અત્યંત તુચ્છ અને ત્યાજ્ય વસ્તુ સમજવી જોઈએ. આમ કહેનાર લોકો દ્રાક્ષ ન મળવાથી તેને ખાટી કહેવાવાળા શિયાળની જેવા હોય છે. તેઓ હાસ્યથી ? ભજ કલદાર'ના મહામંત્ર જપ્યા કરે છે, પરંતુ કાંઈ ન મળવાના કારણે લોકાને મૂળથી પેાતાની ત્યાગવૃત્તિના પરિચય કરાવે છે. એક પ્રકારના લેાકેા એવા હોય છે કે જેના મત ઉક્ત મતથી બિલકુલ વિરુદ્ધ હેાય છે. તેએ કહ્યા કરે છે કે સંસારમાં માણસના કાઈ સગા ભાઈ હાય તા તે કેવળ ધન-સ`પત્તિ જ છે. તેઓનુ મંતવ્ય એવું હોય છે કે વગર પૈસે આપણું કાઈ નાનામાં નાનુ` કા` પણ થઈ શકતુ નથી. તે એટલે સુધી કે ધન વગર આપણે ખાઈપી શકતા નથી, સૂ શકતા નથી, ચાલી શકતા નથી, ખેસી શકતા નથી, શ્વાસ પણ લઈ શકતા નથી. એ સ લેાકેા ધનની શક્તિનું વર્ણન કરવામાં અત્યુક્તિથી કામ લીધા કરે છે. પરંતુ વસ્તુસ્થિતિ એવી નથી. એ બન્ને પ્રકારના લોકોના મત ભ્રમમૂલક અને અજ્ઞાનથી પરિપૂર્ણ છે. સાચી વાત એ છે કે કાઈ કાઈ લાકા લાચારીથી કથા કરે છે તેટલે દરજજે ધન તુચ્છ અને ત્યાજ્ય વસ્તુ નથી. તેમજ તે એટલી બધી વધારે મહત્વપૂર્ણ વસ્તુ નથી કે જેના મહત્વનું
દ્રવ્ય ના ઉ પ ચા ગ
અનુ. વિઠ્ઠલદાસ મૂ. શાહ
દિગ્દર્શન કરવા માટે લાંબી લાંબી વાતો કરવી પડે. હા, એટલું તે અવશ્ય માનવું પડશે કે ધનના વિષયમાં અપાત્રતા અને આળસજન્ય ધૃણા રાખવાથી કામ ચાલે તેમ નથી. આપણે સ્વીકારવું જ પડશે કે ધન એક ઉપયોગી વસ્તુ છે. તેના વગર આપણુ` સાંસારિક જીવન દુઃખપૂર્ણ અને કષ્ટમય બની જાય છે. ઘણા લેકા ધનના દુ:ખને લઈને નિરાશ બની જઈ સંસારને અસાર સમજવા લાગે છે. કેટલાક લેાકેા તા ધનાભાવને લઈને પેાતાના ધનવાન પાડેાશી સાથે ધૃણાથી વર્તવા લાગે છે. જીવન–સમામમાં વિજય પ્રાપ્તિ કરવા માટે જે જે સાધને નિયત થયેલા છે તેમાં અવસ્થાનુસાર ઉપયુક્ત ધન પણ અગત્યના ભાગ ભજવે છે. ખરી વાત તે એ છે કે ધન વગર સંસારમાં મનુષ્યનુ વ્યવહારિક જીવન શિથિલ અને નિરુપયેાગી બની જાય છે. એટલા માટે એટલુ' ઉચિત છે કે આપણે આળસમય વિવાદાદ્વારા દ્રવ્યને તિરસ્કરણીય વસ્તુ ન ગણવી જોઈ એ. પરંતુ સાચા અને ખુલ્લા દિલથી સાચ વગર એટલુ માની લેવું જોઇએ કે ધન એક ઉપયાગી વસ્તુ છે. જેના અભાવથી મનુષ્યની દશા પાંખ વગરના પક્ષીની જેવી થાય છે.
પૈસાની ખાતર રાત દિવસ વધારે પડતી હાયવેાય કર્યા કરવાથી શું પરિણામ આવે છે તે સૌ કાઈ જાણે છે. વધારે લાભ અને તૃષ્ણાના અનિષ્ટ પરિણામ કાર્ડથી અજાણ્યા નથી. તે સાથે એક બીજી વાત પણ ધ્યાન આપવા યોગ્ય છે. તે એ છે કે અધિક