________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ પરિણામે તેના શરીરના ચૂરેચૂરા થઈ ગયા. જે લોકે સંસારમાં એવા પ્રતિભાશાળી પુરુષો કેટલા મળી શકે કોઈપણ એક ઉદ્દેશ પર સ્થિર ચિત નથી રહેતા એમ છે? તેમજ એ પણ વિચારણીય છે કે શું તે તેઓની આવી જ દશા થાય છે.
પુરુષ ઉદ્દેશની એક્તા વગર અને પરિશ્રમ કર્યા વગર જ્ઞાનના વિષયની એવી અભુત અસાધારણ
પ્રતિભાશાળી બની ગયો છે? પરિશ્રમ કરવાની
અપરિમિત શક્તિને જ પ્રતિભા કહેવામાં આવે છે. વૃદ્ધિ થઈ રહી છે કે એક માણસ સર્વ વિષયેનું સંપૂર્ણજ્ઞાન મેળવી શકે એવી સંભાવના જોવામાં
પ્રતિભાશાળી પુરુષનાં કાર્યો જોઈને એમ નથી આવતી નથી. મનુષ્ય જીવનકાળ ઘણે જ અ૫ છે.
સમજવાનું કે આપણે પણ વગર પ્રયને તેમની માફક સંસારમાં સર્વાગ સત્યપૂર્ણ જ્ઞાનની દિનપ્રતિદિન ઉન્નતિ
સધળું એકદમ કરી શકશું. કોઈએ સાચું જ કહ્યું છે
“આજકાલ અજ્ઞાત અથવા અર્ધજ્ઞાનની વાતો તજી થઈ રહી છે. એ ઉપરથી જ કહેવામાં આવ્યું છે કે
દેવામાં જ બુદ્ધિમતા જ રહેલી છે; નહિ કે તેની પાછળ રાત્તિ શ્રેનરતં યદુશ્ચ વિદ્યાઃ
સભ્ય ગુમાવવામાં.' अल्पश्च कालो बहुविनता च ।। यत्सारभूतं तदुपासनीय
ઉપર કહેવામાં આવ્યું તેમ આપણે ઉદ્દેશ એક જ हसेो यथा क्षीर मि हाम्बु म ध्या त् ॥
હવે જોઈએ અને તેની સફલતા માટે આપણે આપણી કોઈ એક જ વિષયનું સંપૂર્ણ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવું
સમગ્ર શક્તિઓને કામે લગાડવી જોઈએ. હવે અહિંબા
એટલું જાણવું જરૂરી છે કે આપણાં જીવનને એ અને એક જ વિષયમાં કુશળતા પ્રાપ્ત કરવી કઠિન છે, તે પછી મન કે વિષય ઉપર ધ્યાન આપવામાં
વિશિષ્ટ ઉદ્દેશ કેવો છે ? એ વિષયની વિસ્તૃત ચર્ચા પિતાનાં તન મન ધનને ક્ષય કરવાથી શો લાભ?
કોઈ બીજા લેખમાં કરવામાં આવશે. પરંતુ અહિંઆ વિધાનના મત પ્રમાણે વર્તમાન સમયનો પ્રવાહ
એટલું કહેવું ઉચિત લાગે છે કે આપણે બચપણથી વિશેષતા તરફ વધારે ને વધારે વેગથી વહે છે. “The
આપણા અંતઃકરણની સ્વાભાવિક શક્તિ અને વૃત્તિ
જોવા જોઈએ અને તેની પ્રવૃતિ કયી દિશા તરફ present is an age of specialization"
વધારે છે તેને નિશ્ચય કરી લેવા જોઈએ. એ સ્વાભાવિક આપણે આજકાલની સર્વ વાતે સંપૂર્ણ રીતે જાણી
શક્તિ અને વૃતિને જ વિકાસ વિદ્યાર્થીદવામાં કેશશકતા નથી એ નિર્વિવાદ વાત છે; એટલા માટે
વણીની સહાયથી કરતા રહેવો જોઈએ અને એજ આપણે આપણી પોતાની સ્વાભાવિક રુચિ અનુસાર કોઈ એક જ વિષયમાં દઢ સંક૯૫પૂર્વક મૂકી પડવું
આપણા જીવનનું મુખ્ય કર્તવ્ય હોવું જોઈએ. આપણે જોઈએ. હા, સંસારમાં એ એકાદ દુર્લને મનુષ્ય
માટે એટલું કરવું ઉચિત છે કે આપણે હંમેશાં એ હોય છે કે જે એક જ શરીર અને એક જ મગજ વડે
માર્ગે ચાલતાં શીખવું જોઈએ, એ ભાગને કંટક બહુજન સાધ્ય કાર્ય કરી શકે છે. તે ચાહે તે તે એક
વગરને બનાવવો જોઈએ. અને તેનું અનુસંધાન સમર્થ ઈતિહાસકાર બની શકે છે, એકાદ મહત્વપૂર્ણ
કયાં કરવું જોઈએ. એ પ્રાકૃતિક માર્ગ પર અવર્ષાબિત ધાર્મિક ગ્રંથ લખી શકે છે, રાજનીતિમાં નિપુણ બની
રહેવાથી અંત:કરણની કોઈ એક શક્તિને પૂર્ણાવસ્થાએ
પહોંચાડવાને પ્રયત્ન કરવાથી આપણું શકે છે તેમજ સષ્ટિ તથા જીવનનાં તરનું અનુસંધાન
જીવન જરૂર પણ કરી શકે છે; ટૂંકામાં તે જે ચાહે તે કરી શકે સફળ થશે. છે. તેને માટે કંઈપણ વસ્તુ અસાધ્ય નથી હોતી કોઈ મનુષ્યમાં ગમે તેટલી તીવ્ર બુદ્ધિ હોય તે તેનામાં અમુક પ્રકારની વિલક્ષણ શક્તિ રહેલી હોય પણ જે તે સઘળી દિશાઓ તરફ ગતિ કરશે તે છે. તેવા માણસને જ વસ્તુતઃ પ્રતિભા સંપન્ન કહેવામાં તેની ગતિ અવશ્ય મદ બની જશે. કેટલાક મનુષ્ય આવે છે. પરંતુ વિચાર કરવા જેવી વાત તે એ છે કે એક જ કામ કરતાં છતાં સફળ મને ર૫ નથી બની
For Private And Personal Use Only
