________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બે ગુણની અત્યારે ભારે જરૂર છે -
એક કરુણ અને બીજો સંયમ જ અમe ever જ જ એક જ ફ ન જ રા
અા જ સમાજ અને વ્યક્તિનાં સુખ જુદાં જુદાં નથી. ધોળે દિવસે ખુલ્લામાં ચોરી થાય છે. અને દુનિયાની ખરું જોતાં વ્યક્તિનું સુખ સમાજના સુખમાં સમાઈ સ્થિતિ પણ એવી વિપરીત થઈ છે કે એવી ચોરી જાય છે. જે દરેક મનુષ્ય સમાજની ઉન્નતિમાં પિતાની
કરનાર પાછા સન્માન પણ પામે છે. આપણે આપણું શક્તિ લગાવે તે સમાજ ખૂબ સુખી થાય અને જીવન તપાસીએ તે ખ્યાલ આવશે કે આપણે પોતે
યકિત પણ સુખી થાય. પરંતુ આ માટે બે રેજ કેટલી ચોરી કરીએ છીએ આમ વિચારી ગણની ભારે જરૂર છે-એક કરુણા અને ખાજો સંયમ. ઉત્તરોત્તર સુખોપભેગ એાછા કરતા થઈએ, જે ચીજની | મનમાં કરુણા ભાવ ભર્યો હોય તે આપણામાંથી આપણને અનિવાર્ય જરૂર ન હોય તે છોડતા જઈએ કોઈનું દુઃખ નહિ જોઈ શકાય, નહિ સાંખી શકાય. અને સૌની હારમાં રહેતાં શીખીએ. જરા પાછળ દુનિયામાં દુખ તો બહુ છે પરંતુ આપણે હૃદય કઠણું કહીએ તેને વા નથી પણ સુખોપભેગમાં કોઈથી બનાવીને બીજાનાં દુઃખ સાંખી લઈએ છીએ ને તેની આગળ તે ન જ લઇએ. જે સુખ સર્વસુલભ હોય પરવા કરતા નથી. જેઓ આસ્તિક છે તેઓ કહે છે તેટલાં જ ભેગાવીએ; એ કરતાં ય એ છાથી ચલાવી કે, “આપણે તે શું કરીએ ?” આમ નાસ્તિકે એ એ શકીએ તે વળી વધુ સારું. મતલબ કે સમાજને ભાર ઈશ્વરને માથે નાખે પણ બેમાંથી કે ઇ. એ દરેક મનુષ્યમાં કરુણા અને સંયમ જેટલા વધે તેટલી દુ:ખ મટાડવાને ભાર પિતા પર લેતું નથી. સમાજરચના વધુ સારી થવાની. આથી તે કયા ઉપર ભાર મૂકવાની આજે
આજકાલ જીવનધોરણ વધારવાની વાતો ચાલે ખૂબ જ જરૂર છે. તે છે એમ સમજે છે કે પંચવણીય છે. એને અર્થ એટલે કે આજે જે ખાવાપીવાનું યોજના ચાલે છે એનાથી હિ દુરતાની સંપત્તિ વધશે જળ છે તેના કરતા વધુ સારું ખાવાપીવાનું મળે અને અને એથી લોકો સુખી થશે, પરંતુ યોજના પણ ;
આજના કરતાં વિશેષ સુખસગવડ મળે. પરંતુ તેમાં ય ત્યારે જ સફળ થવાની છે જ્યારે તેમાં પરસ્પર
વિવેક રાખવાની જરૂર છે. કાપડ બહુ જ ઓછાં પ્રેમભાવ પેદા થશે અને સૌનાં દિલમ કરુગુ પ્રિટશે.
હોય તેને બરાબર મળવો જોઈએ. પણ બહુ ઝાઝા કપડાં પહેરતાં હોય તેને કપડાંનું ધોરણ વધારાથી
ખુલ્લી હવાનું ધોરણ ઘટી જશે તેનું શું? સામગ્રી એ જ રીતે સામાજિક જીવનમાં સંયમ ન પણ
વધવાથી સુખ વધે છે તે ખ્યાલ ખોટો છે. હા, એટલું ભારે જરૂર છે. સંયમ એટલે આપણા સુ પોપભોગની
જરૂર કે વનની કેટલીક આવશ્યકતા એ પણ નથી. મર્યાદા નહિ બંધીએ તે બીજાઓની સાથે અથડામણ
મળતી તેમાં ધોરણ જરૂર વધવું જોઈએ પરંતુ તેમાં થયા વિના રહેવાની નથી. બીજાને જે ન મળે તે
એક વાતનું ધ્યાન રાખવું ખાસ જરૂરી છે અને તે આપણને ભોગવવાનો બિલકુલ અધિકાર નથી એવી
એ કે મારું સુખ વધે એ ખ્યાલ ખટે છે. આખા ભાવના મનમાં ૬૪ થવી જોઈએ.
સમાજનું સુખ વધે એની સાથે અથવા તો એની શાસ્ત્રોમાં કહ્યું છે કે જયાં ભેગની મર્યાદા સચ- પાછળ પાછળ મારું સુખ પણ વધે એ રીતે વિચારવું વાતી નથી ત્યાં ચોરી આવ્યા વિના રહેતી નથી. જોઈએ અને આખા સમાજનું સુખ વધે તે માટે રાતમાં ચેરી થાય છે તે તે સાવ સાધારણ છે કે વ્યક્તિગત સંયમની ખૂબ જરૂર રહેશે. મૂર્ખાએ જ એવી ચોરી કરે છે. પરંતુ આજ તો
–વિનોબા
For Private And Personal Use Only
