________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધર્મ-કેશલ્ય
સ્વ, મેતીચંદ ગિરધરલાલ કાપડિયા (મૌક્તિક)
Character
માણસની આબરૂ વધે કે ચારિત્ર વધે એ એક અતિ
ગૂઢ સર્વાલ છે અને ખૂબ વિચારણા માગે છે. એવા ચારિત્રનું મૂલ્ય
એવા પ્રસંગે જીવનમાં આવે છે તે વખતે જ તેની આબરૂ કરતાં ચારિત્રનું મૂલ્યાંકન વધારે ગણના થાય છે. એનો દાખલો જોઈએ તો જણાશે કે કરવું, એ ઘણું મુશ્કેલ છે, છતાં ખૂબ હિતકારક છે. માણસે આબરૂ કરતાં વર્તન-ચારિત્રનું મૂલ્ય બરાબર
દરેક માણસની અમુક આબરૂ હોય છે અને મૂલવવું જોઈએ. એના સમર્થનમાં ભાગ્યે જ કોઈ તેને જાળવવા માટે તે તનતોડ મહેનત કરે છે. કહેવાની જરૂર હોય એમ લાગે છે, છતાં આબરૂ કરતાં કોઈની આબરૂ સત્યવાદી પ્રમાણિક મનુષ્ય તરીકે હાય ચારિત્રની કિંમત વધારે કરે એ ઈચ્છવા યોગ્ય છે. જે છે, અને કેાઈની આબરૂ નાટક કે સીનેમા જોનાર કે એમ કરવું એ મુશ્કેલ લાગે છે. ચારિત્રની કિંમત તરીકે હોય છે. દરેક મનુષ્યની એ રીતે જોતાં કાંઈ બરાબર આંકવી એ મુશ્કેલ હોવા છતાં જરૂરી છે. કાંઈ નામના હોય છે અને તેને જાળવી રાખવા તે એમ કરવામાં પાછા પડે તે અંતે પસ્તાય છે, પણ તે એક સરખી મહેનત કરે છે, પણ તે વખતે તેના પસ્તાવો એટલે મેડો થાય છે કે વર્તનમાં એ સુધરી ધ્યાનમાં રહેતું નથી. આ જીવનમાં કોઈક ચીજ આબરૂ શકતા નથી અને ખાલી હેરાન થાય છે, અથવા તે કે નામના કરતાં પણ વધારે ઉપયોગી છે. આ તે એ આબરૂ અને વર્તન વચ્ચે ગોટાળો કરી મૂકી એ સામાન્ય વાત થઈ પણ એ ખૂબ મનન કરવા યોગ્ય પિતાની આબરૂ ગમે તે રીતે જાળવી રાખવી એ વાતને છે. અને એ બરાબર સમજી જાય તે ધર્મ મનુષ્યને મહત્વ આપે છે. તે વખતે તેને ભાન રહેતું નથી કે આ ભવસમુદ્ર સીધે, સરળ અને સાદો બની જાય છે. આબરૂ તે ખરાબ બાબતમાં પણ હોઈ શકે છે. આ એ રીતે ગમે તેમ કરીને પ્રાણી પિતાને સંસાર વધારી રીતે આબરૂ અને વર્તન વચ્ચે ગોટાળો થઈ જાય તે ઘટાડી શકે છે એટલી વાત સિદ્ધ દેખાય છે. જીવનમાં ભારે ગોટાળો થઈ જાય છે અને મુશ્કેલીમાં વધારો અમુક આબરૂ બંધાણી હેય એટલા માટે એની ખાતર થાય છે. પણ વર્તાનને એટલે ચારિત્રને વિજય અતિ પ્રાણી ગમે તે કરે છે અને પ્રાણીને પિતાને ગમે તે થાય થાય છે એ બાબતમાં જરા પણ શક કમબંધ કરવો તે તેના હાથમાં જ છે. સારા માણસ છે નહિ. એને ભાર અને ભાવ વિચારવા સારો કમબંધ કરે એ પણ અનિવાર્ય છે અને જે છે. આ આબરૂદાર માણસે સારા હોય છે અથવા બીજાને દાખલો જોઇને તેવા થઈ જાય છે અને એ રીતે જેણે No. 28 It is sometimes hard 41441 spell lie a you all 241443 073? to value character above reputation બંધાય છે. આ જીવનક્રમ છે. અને એમાં કાંઈ but it always pays to do so. ખોટું નથી. વિચારમાં નાખી દે તેવી બાબત તે તદન જુદી છે અને તે વર્તન અથવા ચારિત્રની છે.
“Thoughts of the Great"
For Private And Personal Use Only
