________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૧૦૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
માનવી, શા માટે પરિનંદા કરી ભાવ પાપ બાંધી રહ્યો છે ? પોતાની અમૂલ્ય જિંદગીને અમુલ્ય સમય પારકી નિંદા અને ખેાદણી કરવામાં શા માટે ખર્ચી રહેલ છે ?
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શુ' મનુષ્યને અન્યના દેજે! શોધવામાં જ બહુ આનંદ આવે છે? શા માટે એ રીતે સ` અને ઝાડના ઠૂંઠાને ભૂત માની બેસે છે? શું એ માનવી સમજતો નથી કે પોતાના દેષો શોધવામાં પણ ખીજાને એટલે જ આનંદ આવતો હરો ? મનુષ્ય ન ભૂલવું જોઇએ કે અન્યની ભૂલ શોધવામાં અને તેને ઉધાડી કરવામાં બહાદુરી નથી. પણ ગુણગ્રાહી થવામાં જ જીવનની ખરી મહત્તા છે.
મનુષ્ય માત્રે સમજી લેવું ધટે છે કે એક પરમાત્મા સિવાય કાઇપણ વ્યક્તિ દોષરહિત નથી જ. ચંદ્રમાં પશુ ડાધ છે અને ગુજ્ઞાખામાં કાંટા છે એ વિષે કવિ કહે છે કે;
शशिनि खलु कलंक: कंटकः पद्मनाले, जलधिजलमपेयं पंडिते निर्धनत्वं ॥१॥ ચિતલનવિપોળ, કુમળત્ત્વ સ્વરૂપે, ધનપતિજીવનાં, રત્નોળી નૃતાંતઃ ॥॥ ખામી તા કુદરતે સર્વેમાં મૂકી છે પણ શુ એને આપણે તિરસ્કાર કરીશું ?
મનુષ્યના ક્લિમાં કલહ તથા કષાયના ઉદય દ્રિયાના અપ્રશસ્ત વિકારથી જ થાય છે કે જે સમ્યક્ત્વને પ્રગટવા દેતા નથી. જો એ વિકારને રાકવામાં ન આવે અને તે પ્રત્યે સુદૃષ્ટિ યુક્ત લક્ષ આપવામાં ન આવે તે તેમાંથી વ્યક્તગુણુની મલિનતા ઉદ્ભવે છે. અને તેમાંથી જ દૂષિત પ્રવૃત્તિઓના વિકાસ થાય છે; માટે જે કષાયરૂપી નિંદ્ય વ્યવહારમાં હિંસાને શ સમાયેલા છે. જેથી સાચા જૈતાએ નિંદા, કલહ, કષાય આદિ ચાર અપ્રશસ્ત દુષ્ટ તત્ત્વોને દૂર જ કરવા ઘટે છે.
સાથે સજ્જન ક્રાણુ ? એ વિષે કવિ કહે છે.
सुजनं व्यजनं मन्ये, चारुवंश - समुद्भवम्, आत्मानं च परिभ्राम्य, परतापनिवारणम्
ઉત્તમ વશમાં જન્મ ધારણ કરીને પોતાના શરીરનું પિરવતન કરીને ખીજાનાં દુઃખ દૂર કરનાર સજ્જન પુરુષને કવિએ પ`ખાની ઉપમા આપેલ છે ( પુંખા પેતાને જ ફેરવીને ખીજાઓના તાપ દૂર કરે છે) માટે હું ભાઇ! તારામાં અનત જ્ઞાન છે તેનેા સદ્ઉપયાગ કરી નિંદ્ય વિષયાને ત્યાગ કરી જીવનનું સાર્થક કરી લે.
જે વસ્તુ વ તેમજ પરના જીવન ઉત્કર્ષ તે માટે અંતરાયરૂપ છે. એવી વસ્તુને તે પરિત્યાગ કરવા એ જ ઉત્તમ છે. નાહક પોતાના તથા અન્યના આત્માને કલુષિત શામાટે બનાવવા ? અહિંસાને ઉપાસક એ હિંસાત્મક તત્ત્વને કદાપિ પણ સ્વીકાર ન જ કરે. સાચે જૈન તે એ વસ્તુને પ્રતિકાર જ કરે, મુકતાફળને ભેગી હંસ ભૂખ્યા મરી જશે પણુ અન્ય વસ્તુને ગ્રહણ નહીં જ કરે. એમ પ્રભુ શીતરાગના સુપુત્ર! પણ એ પિતાની શાખને એમ ન જ લગાડે. પ્રભુ! આપણ સૌને સુદૃષ્ટિ યુકત સદ્ગુદ્ધિ
જ
આપે એ જ નમ્ર પ્રાથના.
ભવાનભાઈ પ્રાગજી સધવી
For Private And Personal Use Only
