________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી સ્વય’પ્રજિન સ્તવન-સ્પષ્ટા .
પરિહાર કરવા તે સાચા ત્યાગ છે, પણ નહિં મળવાથી ન લેાગવવું એ કાંઇ ત્યાગ નથી. એ મુજબના વિષયાને ત્યાગ તે આત્માના મલિન થયેલા જ્ઞાન-દન-ચારિત્ર આદિ સ્વાભાવિક ધર્મને શુદ્ધ પ્રગટ કરવામાં કલ્યાણકારી સાધના હાવાથી દ્રવ્ય ધર્મ છે. અર્થાત્ ભાવધર્મના કારણેા છે, એ કારણ વગર કાર્ય સિદ્ધિ અલભ્ય છે. કહ્યું છે કે—
કારણુ જોગે હા કારજ નીપજે રે, એમાં કાઇ ન વાદ; પણ કારણ વિષ્ણુ કારજ સાધિયે રે, તે નિજ મતિ ઉન્માદ. આનંદઘનજી. માટે વિષય પરિગ્રહાદ્ધિ જે રાગાદિ અશુદ્ધો-સર્વે પયાગના હેતુએ છે તેના ત્યાગ કરવા એને જ્ઞાન ધ્યાનાદિક, જે રાગાદિને નાશ કરી શુદ્ધાત્મ ભાવ પ્રગટ કરવાના હેતુએ છે તે આદરવા, જેથી કાર્યસિદ્ધિ થાય. (૨) ઉપશમ ભાવે હા મિશ્ર ક્ષાયિકપણે, જે નિજ ગુણ પ્રાાવ; પૂર્ણાવસ્થાને નીપજાવતા,
સાધન ધર્મ સ્વભાવ. સ્વામી. ૩ સ્પષ્ટાથ:-ઉપર મુજબ ત્રણ ચેાગતું સમા રઘુ તથા વિષયાક્રિકના ત્યાગ એ જ્ઞાનાદિ ધ પ્રગટ કરવાનાં સાધના છે. તે ઉપશમ, યાપશમ, તથા ક્ષાયિકભાવે પ્રગટ થયેલા આત્મ ગુણ્ણાને પૂર્ણ શુદ્ધ અવસ્થાને અર્થાત્ સિદ્ધ દશાને પ્રાપ્ત કરે છે, જે કાંઇ આત્મધમાં શમણે, યેાપશમપણે વા ક્ષાયિકપણે પ્રગટ પ્રાપ્ત થયા તે ક્રમે ક્રમે આત્મગુણાની શુદ્ધિ કરતા સ ́પૂર્ણ શુદ્ધાવસ્થાને-સિદ્ધ અવસ્થાને પ્રાપ્ત કરવાને કારણરૂપ છે. જેમ સમકિત પ્રાપ્ત થવાથી વિરતિની પ્રાપ્તિ થાય, અને વિરતિવડે અપ્રમત્ત ભાવની પ્રાપ્તિ થાય, તથા અપ્રમત ગુણુવડે સંપૂર્ણ કષાયાના નાશ થાય, કષાયાના નાશવડે વીતરાગતા પ્રાપ્ત થાય છે અને વીત
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
રાગતાવડે કેવલજ્ઞાન થાય. એમ ક્રમે ક્રમે આત્મગુણ્ણાની અધિક અધિક શુદ્ધિ થઇ સંપૂર્ણ શુદ્ધિ થાય. તેથી જે ગુણ પ્રાપ્ત થયા તે અધિક ગુણની પ્રાપ્તિના હેતુ છે. જેમ કાઇ માણસ મહાન્ ન્યાધિગ્રસ્ત હાવાથી જરા પણુ ખારાક લઇ પચાવી શકવાને અસમર્થ હાય, અત્યંત નિ`ળ હાય, પણ તે કાઇ રીતે થાડુ ખળ પામે તે તે મલવડે ધીમે ધીમે અધિક અધિક ખારાક પચાવી અધિક અધિક બળવાન થતા પૂણ્ અળવાન થાય. એટલા માટે સમકિતપ્રાપ્તિ માટે અત્યત ઉદ્યમ કરી પ્રથમ સમકિતની પ્રાપ્તિ કરવી જેથી ખીજા ગુણા પ્રગટ થાય.
૧૭૩
સમકિત ગુણુથી હા શૈલેશી લગે, આતમ અનુગત ભાવ; સંવર નિર્જરા હા ઉપાદાન હેતુતા, સાધ્યાલ અને દાવ.- સ્વામી ૪ સ્પષ્ટા :—અનાદિ વિભાવ યાગે આત્મપરિણિત પરાનુગત થયેલી છે, અર્થાત જ્ઞાન શક્તિ પરદ્રવ્યને જાણવામાં, દનકિત પર દ્રવ્યને દેખવામાં નિર્ધાર કરવામાં, ચારિત્ર શકિત પરદ્રવ્યમાં આચરણુ-રમણુ કરવામાં, એમ સર્વે ગુણા .આત્મ ગુણુના માધકપણે પરાનુયાયી પ્રવર્તે છે પણ જ્યારે સમકિતા લાભ પામે ત્યારે પરાનુગત થયેલી આત્મ પરિણતિને શ્રદ્ધાના અનુગતપણે પ્રવર્તાવવાને ઉપ-અભિલાષી થાય. શુદ્ધ કા સન્મુખ પરિણતિ કરે અર્થાત સમકિત ગુણુથી એટલે ચાથા ગુણસ્થાનથી માંડી “શૈલેશી ગુણુ લાગે ” એટલે ચાદમા ગુરુસ્થાન સુધી પરાનુગત થયેલી આત્મપરિણતિને વારી ક્રમે ક્રમે અધિક અધિક શુદ્ધતાએ વર્તાવતા જાય જેમ જે પરિતિ અનામ વસ્તુને આત્મ જાણવા-સહવા વગેરેમાં પ્રવર્તતી હતી. તે ચેાથે ગુણુસ્થાને આત્માને આત્મા જાણવા સહેવા છે.
For Private And Personal Use Only
