________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માધીન અને પરાધીન મુનિજન. કલિકાલમાં જવાતી વિકૃત પરિસ્થિતિ.
સ્વાતંત્ર્ય વૃત્તિના સહચારી આત્માધીન મુનિજન શરીરથી પણ પૂર્ણ કવિરક્ત ચિતે વર્તે છે. પ્રાણી માત્રના કલ્યાણની ભાવનાથી એમનું અંતઃકરણ અતિપ્રેત બની રહ્યું હોય છે, એવી આત્મ પરિસ્થિતિમાં માત્ર સ્વપ૨ કલ્યાણકારક ભાવના પૂર્ણ હૃદયે ગૃહસ્થોના ભોજનને તેઓ સ્વીકાર કરે છે. ભોજન પ્રતિલાભવાળા મહાનુભાવ ગૃહસ્થ છે. જેમણે પોતાના કુટુંબ નિર્વાહ અર્થે હરહંમેશના નિયમાનુસાર ( અન્ય કેઈના ઉદ્દેશને અર્થે નહિ) તૈયાર છે. ફરી પણ વિશ્વના અજીર્ણને લઈને અધ્યાત્મ તત્વના ગ્રહણ માટે અગ્નિમાંદ્ય રહે છે.
પરંતુ જેણે કલ્યાણના માર્ગ પર ચાલવાનું શરૂ કરી દીધું હોય છે તેને ગંતવ્ય સ્થાને પહોંચવાની આશા રહે છે. પછી એની ચાલ ગમે તેટલી ધીમી હેય અથવા વચ્ચે વચ્ચે તે ગમે તેટલે બ્રાંત થઈ જતો હોય તે પણ ગંતવ્ય સ્થાને પહોંચવાની આશા રહે છે જ. જ્યારે રજોગુણની કામનાયુક્ત કર્મચક્રમાંથી નિકળીને મનુષ્ય એક પગલું આગળ ચાલે છે ત્યારે તે સત્વગુણના અનુકૂળ વાતાવરણમાં પહોંચી જાય છે. ત્યાં નથી હોતે તમે ગુણને અંધકાર કે જડતા તથા નથી હોતો રજોગુણને ક્ષેશકારક રાગ. ત્યાં તો મનુષ્યનું વાસ્તવિક સ્વરૂપ નિકળવા લાગે છે. તેનામાં ચેતનતા, પ્રકાશ તથા જ્ઞાનની ઉત્તરોત્તર વૃદ્ધિ થવા લાગે છે. સત્યગુણી વ્યક્તિને અધ્યાત્મને કેવળ ઝાંખો આભાસ જ નહિ પરંતુ તેને આંશિક જ્ઞાન પણ સુલભ થઈ જાય છે. એનાથી અધ્યાત્મ તત્વની જિજ્ઞાસા વધારે જાગ્રત થાય છે, તેને માટે ભૂખ વધારે તીવ્ર થઈ જાય છે. એ ભૂખની તીવ્રતા અને આધ્યાત્મિક તત્વ માટે વ્યાકુળતાની એ જ અવસ્થા છે. પરંતુ એક એવી પણ અવસ્થા છે જ્યાં પહોંચતાં જ સર્વ પ્રકારની ભૂખેની સાથે આધ્યાત્મિક ભૂખથી પણ છૂટકારો મળી જાય છે. એ અવસ્થા છે ગુણાતીત થવાની, ત્યાં શાન્ત અને અપૂર્ણ જગત જેનાથી પોતાની જાતને પૂર્ણ બનાવવાની સદા ભૂખ રહે છે તે પાછળ છૂટી જાય છે અને અક્ષય તથા અનન્ત ખજાને મેળવીને મનુષ્યને કઈપણ પ્રકારની આકાંક્ષા નથી રહેતી.
(ચાલુ)
For Private And Personal Use Only
