________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
મારવાડની-યાત્રા.
૧૬૫
ધરાજે સુંદર પ્રાચીન જીનમંદિર શ્રી ઋષભદેવજીનું મંદિર બંધાવ્યું હતું. પુનઃ શાંતિભદ્રસુરિજીના ઉપદેશથી ત્યાંના ગેાકી (ગાડી) સંધે જીર્ણોદ્ધાર કરાયેા છે અને ૧૦૫૩ માં માધ શુદ્ધિ ૧૩ શાંતિસૂરિજીએ પ્રથમ તિર્થંકરની પ્રતિમાની પ્રતિષ્ઠા કરાવી છે.
એ સમયે ત્યાંના વિદ્યમાન રાજા ધવલરાજે પોતાના પુત્રની સાથે વિચારીને અરબટ્ટ સહિત પીપ્પલ નામને કુવા દિને ભેટ કર્યાં છે. એના ઉલ્લેખ છે પણ એની સાથે પૂંમાં એમ જણાવ્યુ છે કે વિદગ્ધરાજે પોતાના શરીરના ભાર પ્રમાણે સુવર્ણ તાલીને દાન કરાવ્યું હતું. જુએ એ આખુયે પદ્ય
"6
विदग्ध नृपतिः पुरा यद् तुलं तुलादे (०) ददै । सुदानमवदान धीरिदम पीपलन्नदि भुतम् । यतो धवलभूपति जिनपतेः स्वयं सारम ( जो )
પ્રટ્ટમથ વિષ્વસેવ(): પ્રાનિમ્ ॥ ૨૮ ॥” વિદગ્ધરાજે ૯૭૩ પહેલાં આ મંદિર બનાવ્યું છે અને ત્યાર પછી ૧૦૫૩ માં ઋદ્ધિાર થયા છે. આ બધા ઉલ્લેખાના પ્રમાણભૂત તે વખતના એક પ્રાચીન શિલાલેખછે. આ પ્રાચીન મહત્વને લેખ સૌથી પ્રથમ કેપ્ટન માટે સાહેએ ઉદેપુર ( મેવાડ ) થી શિાહી જતાં રતામાં જોધપુર રાજ્યના વાલીપરગણુા-ગેાડવાડ પ્રાંતના ખીજાપુર નામના ગામથી એ માઇલ દૂર આવેલા એક જૈન મદિરના દરવાજા પાસેથી શેાધી કાઢયા હતા. ત્યાંથી ખીજાપુરના જૈન સંધની ધર્માંશાળામાં એ લેખ લઇ જવામાં આણ્યે. ત્યાંથી જોધપુર ગયા અને છેવટે ત્યાંથી અજમેરના મ્યુઝીયમમાં રાખવામાં આવ્યે જે અમે હમણાંજ અજમેરના મ્યુઝીયમમાં જોયા.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઝાંખા બદામી રંગના પથ્થરમાં એ લેખ કારેલ છે. સમયના અંતરની એ લેખ ઉપર જબરજસ્ત અસર થયેલી છે, અક્ષરા ઝાંખા થઈ ગયા છે અને બરાબર વંચાતા નથી. એ તો સારૂં થયું કે કેપ્ટનખા સાહેબના હાથમાં આ લેખ આવ્યા અને તેમણે એ વાંચી ઐતિહાસિક લેખ ઉપર પ્રકાશ પાડયો.
આ લેખના આધારે તે અહીં પ્રથમ શ્રી ઋભદેવજીનું મંદિર હતું અને વિદગ્ધરાજે આ મ ંદિરના રક્ષણ માટે બહુજ સારી મદદ પણ્ કરી આપી હતી પરંતુ અત્યારે શ્રી ઋષભદેવજીનું મંદિર નથી પણ મહાવીર પ્રભુ-રાતા મહાવીર પ્રભુનુ મંદિર છે.
આ રાતા મહાવીર પ્રભુનુ મંદિર પણ પ્રાચીન છે અને ત્યાંના બે થાંભલા ઉપર ચૌદમી શતાબ્દિના લેખા મળે છે તેમાં
‘* શ્રીરાતામિયાન મદાવીર તેય ' લખ્યું છે.
આ લેખ અદ્યાવિધ રાતા મહાવીરજના વર્તમાન મંદિરના થાંભલા ઉપર વિદ્યમાન છે આ લેખમાં ૩ સંવત્ ૧૩૩૯ વર્ષે શ્રાવ વ ્ મે અર્થાત ૧૭૩૫ ના શ્રાવણુ વિદ એકમને સેામવાર એમ લખેલું છે,
""
प्रथमतीर्थ नाथाकृतिं પ્રથમનાથની સ્મ્રુતિ બેસાડી છે એ ઉપરથી એમ લાગે છે. વિદગ્ધરાજના સમયમાં પણ પ્રથમ તીર્થંકરની મૂર્તિ જ મુલનાયક હશે.
For Private And Personal Use Only
