Atmanand Prakash Pustak 034 Ank 03

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

dental I
સમ્યગ જ્ઞાનની કુંચી.
પ
પરમાત્માની સઅજ્ઞાન મનુષ્યે ના કરતાં તે પ્રભુએ
સુખની અપ્રાપ્તિના પરમાત્માને પૂવિચાર ન આવ્યે એ જ્ઞતાને એક કલ...કરૂપ છે. સવજ્ઞ પ્રભુને દુ:ખી અને સહવાસથી સુખની પ્રાપ્તિ કેમ સંભવી શકે ? આના સૃષ્ટિની ઉત્પત્તિ ન જ કરી હાત તે તે ઠીક થઈ પડત. સૃષ્ટિની ઉત્પત્તિ થયાથી પારાવાર દુ:ખની પરિણત્તિ થઇ છે. સર્વ શક્તિમાન ગણાતા પ્રભુએ આવી દુઃખમય સૃષ્ટિનું સર્જન શા માટે કર્યુ” હશે એ સમજી નથી શકાતું. પરમાત્માને સહવાસની પ્રબળ ઇચ્છા હતી એમ માની લઇએ તે પરમાત્માએ સવ પ્રાણીઓને સુખી બનાવવા જોઇતા હતા એમ જરૂર કહી પ્રભુએ સૃષ્ટિ ઉત્પન્ન કરી એવાં મંતવ્યના નિરાધ કરનારા આ સર્વ મુદ્દા અભ્યાસીએ ખાસ વિચારવા ચેાગ્ય છે.
શકાય.
ઇશ્વરને સૃષ્ટિની ઉત્પત્તિ કરવાના ભાવ ન હેાય એ સિદ્ધાન્તના ભગવદ્ગીતા સ્વીકાર કરે છે, આમ છતાં સષ્ટિનું સર્જનકાર્ય પરમાત્માનાં સત્ત્તાંશમાંથી થયુ છે એમ ભગવદ્ગીતા કહે છે. સૃષ્ટિની ઉત્પત્તિના સંબંધમાં ગીતામાં કહ્યું છે કેઃ
“ હે કૌન્તેય ! સૃષ્ટિ-યુગ પૂરા થતાં વિશ્વના સર્વાં જીવે મારાં નિકૃષ્ટ સ્વરૂપમાં પ્રવિષ્ટ થાય છે. સૃષ્ટિ-યુગના પ્રારંભમાં એ જીવાનુ પુનઃ નિઃસારણ થાય છે. આ પ્રમાણે દરેક યુગમાં થયા કરે છે. હું વિશ્વના નિરીક્ષક છું. સૃષ્ટિ ઉત્પત્તિના સંબધમાં મારાં કાઈ પણ કાર્યથી મને બંધન નથી પ્રાપ્ત થતું. હું તે સર્વોચ્ચ પદે રહીને અલિપ્ત જ
રહું. .
કુરાનનાં બીજાં પ્રકરણમાં જણાવ્યુ છે કેઃ
“ પરમાત્માનું સિંહાસન સ્વર્ગ તેમજ પૃથ્વીમાં સર્વત્ર વ્યાપક છે. જવાની સંભાળ એ પરમાત્માને ભારરૂપ નથી થતી. ’
પરમાત્માએ કેઇ નિશ્ચયયુક્ત સંકલ્પપૂર્વક સૃષ્ટિનું સર્જન નથી જ કર્યું' એમ આ રીતે પ્રતીત થઇ શકે છે. સૃષ્ટિનું સર્જન પરમાત્માની કાર્યકારી પ્રવૃત્તિ-શક્તિથી થાય છે એવુ અનુમાન બાંધી શકાય છે. પરમાત્માને સૃષ્ટિ-સર્જન માટે કંઇ ઉત્કટ ઇચ્છા થતી હાય એમ દિસતું નથી. આથી સૃષ્ટિની ઉત્પત્તિ એ પરમાત્માની લીલારૂપ છે એમ નિષ્પન્ન થાય છે; પણુ પરમાત્મા એક શક્તિ છે, એ શક્તિ કલ્પના આદિના ઉર્દૂભવ પણ કરી શકે છે એમ વિચાર કરતાં સૃષ્ટિ પરમાત્માની લીલારૂપ રાય એ પણ શકય નથી લાગતું. વિચારારૂપ મહાન્ શક્તિને ઉત્પન્ન કરનાર પ્રભુ લીલારૂપ સૃષ્ટિનું સર્જન કરે એ છેક અમાન્ય થઈ પડે છે. જે વિચારાની