________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. “એ ભાઈ કારીગરોનાં કામ અને ધીરજથી અજાણ હતા. ઝીણુ કામમાં વખત વધુ લાગે અને ખર્ચ પણ વિશેષ થાય એ વાત એમને હજી નવેસરથી શીખવાની હતી. એક દિવસે એમણે ખચનો અને કામને હિસાબ કાઢયે, અને એમને લાગ્યું કે આ રીતે જ કારીગરો કામ કરે તે ઘણે પૈસે વેડફાઈ જાય.
તત્કાળ એમણે મંત્રી ઉપર એક પત્ર લખી મોકલ્યો અને જણાવ્યું કે આ રીતે તો આપણું ઘણું દ્રવ્ય બગડે છે.
મંત્રીએ જવાબ આપે. દ્રવ્ય એ કંઈ શાકભાજી નથી કે સડી અથવા બગડી જાય, છતાં તમને દ્રવ્ય બગડી જવાની બીક લાગતી હોય તે દ્રવ્યને ખુલ્લી હવામાં-ખુલ્લા પ્રકાશમાં રોજ રોજ સૂકવતા રહેજે. બાકી કારીગરોની પાછળ ખરચાતા દ્રવ્યને તમે બગાડે કહેતા હે તો તમારી એ ભૂલ સુધારજે.
“મંત્રીને એ જવાબમાં કેટલી કળાભક્તિ અને રાષ્ટ્રીય ભાવના ભરી છે તેને જરા વિચાર કરે. દેશની કારીગર અને દેશની કારીગરીને ઉત્તેજન આપવા અર્થે જે દ્રવ્ય વપરાય તેના જે દ્રવ્યને બીજે કયે સદુપયેગ હોઈ શકે ? દેશની કારીગરી અને કારીગરો માટે જેના દિલમાં જવલંત મમત્વ ન હોય તે દ્રવ્યને આ જબરજસ્ત ભેગ કેમ આપી શકે ?
ઘડીભરને માટે એમ માની લઈએ કે મંદિરો, એ શિલ્પીઓની જ કળાકૃતિ છે; પણ શિલ્પીઓની કદર કરનારા શિલ્પીઓને ઉત્તેજન આપનારા પુરૂષે જે સમાજમાં પાક્યા હોય તે સમાજ પણ અહેભાગી નથી ?
“તમે જેને કારાગાર કહો છો તે આ મંદિરો આજે નિસ્તબ્ધપણે એ જ પ્રેરણા આપી રહ્યા છે. જે વસ્તુ ચિરસ્થાયી છે, જે વસ્તુ સૌદર્યના નમુનારૂપ છે અને યુગે યુગે પણ જેને સંદેશ પ્રજા સાંભળી શકે છે તેની પાછળ વેપારી દષ્ટિ રાખવામાં આવે તો દ્રવ્ય અને શિલ્પીઓનાં શ્રમ અને નિરર્થક જાય.
સાધનાઃ કળાની સાધના, ગની સાધના અથવા રાષ્ટ્રીય સ્વાતંત્ર્યની સાધના અખંડ-અનંત પૈર્યની અપેક્ષા રાખે છે. હીસાબી બુદ્ધિ કિંવા નરી સોદાગરી ત્યાં કામ ન આવે. શિલ્પી કારીગર, પત્થર ઉપર હળવે હાથે ટાંકણું ચલાવતું હોય છે ત્યારે તે સ્થળ અને કાળ ભૂલી જાય છે. દ્રવ્યની સહાય આપનાર શ્રીમંત જે શિલ્પીની પાસેથી પળેપળને હિસાબ માગે અથવા કેવળ સ્થળબુદ્ધિએ તેલ કાઢવા મથે તે શિલ્પી અને શ્રીમંત વચ્ચે મેળ ન મળે.”
For Private And Personal Use Only
