________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
સંગમ પર એક કુમારી કન્યા છે” તે કુમારી સુષુમ્ના નાવ છે, ગંગા પિંગલા નાવે છે અને યમુના ઈડા નાડી છે. રામાયણમાં પણ એક રહસ્ય છે. રામાયણનું રહસ્ય મનને વશ કરવાનું છે. લંકાના દશ માથાવાળા રાક્ષસ રાવણને મારવાને અધ્યાત્મિક અર્થ એ પણ તેઓ કરે છે કે કામ-ક્રોધાદિ મનની દશ વૃત્તિનો નાશ કરે. સીતા બુદ્ધિ છે. રામ શુદ્ધ બ્રહ્મ છે. લંકામાંથી સીતાને લઈ જવાનો અર્થ એ છે કે વિષયોથી બુદ્ધિને હઠાવીને રામ (બ્રા ) માં લગાડવી અને તેની સાથે સંયુકત કરવી. સીતા (બુદ્ધિ) પિતાના પતિ રામ (બ્રહ્મ) ને અયોધ્યા (સહસ્ત્રાર ચક્ર ) માં મળે છે. બુદ્ધિ બ્રહ્મમાં લીન થઈ જાય છે. એ જ રામાયણને આંતરિક અર્થ-આધ્યાત્મિક અભિપ્રાય છે. નિર્માણચિત્ત અમિતા માત્રમાંથી ઉત્પન્ન થાય છે.
ગીપુરૂષ શીઘ્રતાથી પિતાના કમ સમાપ્ત કરી નાખવા માટે અનેક ક્રિયાઓ કરે છે. તે અહંકારથી શરીરને માટે મનની ( ચિત્તોની ) રચના પણ કરે છે. એ નવા મનેને “ નિર્માણચિત્ત ” કહે છે. એ મન તેને વશ હોય છે.
મહાન તત્વવેત્તા કોટે સિદ્ધ કરી બતાવ્યું છે કે દેશ, કાળ અને કાર્ય– કારણુભાવ એ વિષય-તત્વ નથી, પરંતુ આપણી બુદ્ધિનું આત્મિક રૂપ છે અને તેને નિષ્કર્ષ એ નીકળે છે કે જગત જ્યાં સુધી દેશમાં અવસ્થિત છે, કાળમાં ગતિશીલ છે, કાર્ય-કારણુભાવમાં મર્યાદિત છે ત્યાં સુધી તે કેવળ મનને જ પ્રતિભાસ છે. એ સિવાય બીજું કંઈ નથી.
“I think, therefore Tam' હું વિચારી શકું છું, માટે હું છું, એ ડેકોર્ટના તત્વજ્ઞાનને મૂળ આધાર છે. આત્મા મિથ્યા નથી, કેમકે જેઓ તેને નિષેધ કરે છે તે નિષેધ કરતાં છતાં પણ તેના અસ્તિત્વની સાક્ષી આપે છે.
મનમાં ઈચ્છાઓ કેમ ઉત્પન્ન થાય છે ? આનન્દના અભાવને લઈને.
બ્રહ્મ પતે આ જગતમાં તેમજ આપણું હૃદયની ગુફામાં છુપાઈ રહેલ છે. તે પ્રવાસી અધિરાજા છે. શુદ્ધ મનવડે ધ્યાન તથા ધારણ કરીને એને શોધવું પડે છે.
એક આધ્યાત્મિક ગુરૂ પિતાની આધ્યાત્મિક શક્તિ પોતાના શિષ્યને આપે છે. તે ગુરૂનું આધ્યાત્મિક કંપન શિષ્યનાં મનમાં ઉપસ્થિત થાય છે. સ્વામી રામકૃષ્ણ પરમહંસે પિતાની આયાત્મિક શક્તિ પોતાના શિષ્ય વિવેકાનંદને આપી હતી. સમર્થ ગુરૂ રામદાસના એક શિષે પિતાની શક્તિ એક નર્તકીને આપી હતી કે જે તેની તરફ ( વાસનાત્મક ) કરૂણ-દષ્ટિથી જોઈ રહી હતી. તે શિખે તેની તરફ જોયું અને તેને સમાધિસ્થ કરી મૂકી. તેની વાસના નષ્ટ થઈ
For Private And Personal Use Only
