________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
IIIIII.
ત્યાગનો મહિમા O 03020:505050 છે ત્યાગનો મહિમા. OSO020:30:00
અનુવાદક—વિ. મૂ. શાહ, द्रव्यत्यागे तु कर्माणि भोगत्यागे व्रतानि च ।
सुखत्यागे तपो योगं सर्वत्यागे समापना ॥ ત્યાગ શી વસ્તુ છે? “જે ભાવમાં આપણા શરીરને સુખી બનાવવાની ચિંતા નથી હતી, જ્યાં સ્વાર્થસિદ્ધિને મુખ્ય નથી સમજવામાં આવતી તેવી હૃદયની ઉદારવૃત્તિને ત્યાગ કહે છે. જે ધ્યાનપૂર્વક જોઇએ તે આ સમસ્ત સંસારની સ્થિતિ જ ત્યાગ ઉપર જ અવલંબિત છે. જે એક પ્રાણુ બીજા પ્રાણ માટે સ્વાર્થયાગ ન કરે તો આ સંસાર એક ક્ષણ પણ ન ટકી શકે.
આપણે જેટલા પદાર્થો પેટમાં નાંખીયે છીએ તે બધાનો મળ બનાવીને અપાનવાયુ ત્યાગ કરવાનું બંધ કરી દે તે આ શરીર કેટલે વખત ટકી શકે ? જે વૃક્ષો દર વર્ષ પોતાના શરીરના પાંદડાઓને ત્યાગ ન કરે તે તેની ઉન્નતિ કેવી રીતે હોઈ શકે ? સૂર્યદેવ સમુદ્રમાંથી જેટલું જળ પીએ છે તેને ત્યાગ જે વર્ષાઋતુમાં તે ન કરે તે સૃષ્ટિને વ્યવહાર કેટલા દિવસ ચાલી શકે? આ સર્વ ઉપરથી એટલું જ સિદ્ધ થાય છે કે ત્યાગ જ સુષ્ટિસ્થિતિનું પ્રધાન કારણ છે.
દુનિયામાં તે જ પુરૂષ શ્રેષ્ઠ ગણાય છે કે જે સાથી માટે ત્યાગી હોય, કેમકે લેકેને માટે તે સૌથી વધારે ઉપયોગી છે. દાની પુરૂષ પણ ઉત્તમ અને આદરણીય ગણાય છે, પરંતુ તે ત્યાગીની બરાબરી નથી કરી શકતા. જો કે દાની પણ દ્રવ્યત્યાગ કરવાને કારણે ત્યાગી કહી શકાય છે, પરંતુ સૂફમદષ્ટિએ વિચાર કરતાં એ બનેમાં સ્પષ્ટ તફાવત માલુમ પડી જશે. દાની તેને જ કહેવાય કે જે પિતાના દ્રવ્યનો અમુક ભાગ બીજાઓને માટે ખર્ચે છે અને ત્યાગી તેને કહેવાય કે જે પોતાનું કશું માનતો જ નથી. જેણે શરીર, મન, વચન અને બધા કર્મો તથા અહંભાવને ત્યાગ કર્યો હોય છે એ જ સાચા હત્યાગી પુરૂષનું લક્ષણ છે. એવા જ ત્યાગીઓને કારણે આ સંસાર ટકી રહેલે છે. આ ત્યાગી ભલે પર્વતની સિાથી અંદરની ગુફામાં બેસીને ચિંતન કરતો હોય કે સુમેરૂના શિખર ઉપર ઉભે રહીને ઉપદેશ આપી રહ્યો હોય, તે તે બને સ્થળેથી સંસારની અપૂર્વ સેવા કરી રહ્યો છે. તેના આંદેલને વાયુની સાથે ઉધને આકાશમંડળમાં છવાઈ જાય છે અને ત્યાંથી પ્રાણુઓના મગજને વેલિત કર્યા કરે છે. જે આપણે વાતાવરણ એવા મહાપુરૂષે-ત્યાગીઓને
For Private And Personal Use Only
