Atmanand Prakash Pustak 030 Ank 01

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531346/1

Page #1

Dust
@
9
૫૦ - ૩૦ મું. - શ્રાવણ.
કે ૬ લે.
પ્રકાશક, શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા
ભાવનગર.
વીર સં.૨૪૫૮ આત્મ સં. ૩૭ | વિ.સં.૧૯૮૮
મૂલ્ય રૂા. ૧)
પા૦ ૪ આના.
श्री कैलासलागर मृरिन मदिए थी. महाबोर जेन आराधना केन्द्र, कोका

Page #2

૧ મગળ-પ્રાર્થના. ..
૨ નૂતન વર્ષ નુ અગલમય વિધાન.
3 वर्षाकाल वर्णनम्.
૪ નતનવર્ષાભિનંદન.
૫ સાવધ થા !
૬ સાચી સ્વત ંત્રતા,...
વિષય-પરિચય.
१०
૧૨
. (
)
૧૩
. ( આત્મવલ્લભ. )
૧૪
..
વર્ષાઋતુનું આગમન, ”.., . ( પ્રો. હીરાલાલ રસીકદાસ કાપડીયા, એમ. એ.) ૧૭
૧૯
२२
26
...
૧ શ્રી વસુદેવ હિંડિ બીજો ભાગ.
૨ શ્રી બૃહતકલ્પ પ્રથમ ભાગ
૧- શેઠ શામજીભાઇ દેવચંદ.
શેડ સુખસ પત્તરાય ભાંડારી,
...
૬ શ્રી સુરસુંદરી ચરિત્ર.
છ શ્રી મહાવીર ચરિત્ર.
...
( સ'. વેલચંદ ધનજી. )
000
( સત્તા. ) ...( અનેકાન્તી. ) ..
( વિનયકાંત કાંતિલાલ મહેતા.)
...
७
૮ ત્યાગના મહિમા...
( વિઠ્ઠલદાસ મૂલચંદ શાહ ) ૯ જૈન સમાજમાં કલેશ અને તેનુ પરિણામ...મુનિ દર્શનવિજય મહારાજ... ૧૦ સ્વીકાર અને સમાવેાચના.
આ માસમાં થયેલા માનવતા લાઇફ મેમ્બરેા.
અમારૂં સાહિત્ય પ્રકાશન ખાતુ. મૂળ પ્રાકૃત-સસ્કૃત.
૩ શ્રીપ્રભાવકચરિત્ર (જૈન ઐતિહાસિક ગ્રંથ )
૪ શ્રી પેડકુમાર ચિરત્ર.
(
)
૫ શ્રો ક્રમ પરીક્ષા.
25
ગુજરાતી ભાષાના ગ્રંથા
..
940
...
..
***
2
3
મુ બ. ઇંદાર.
૨. ૩-૮-૦ તૈયાર થવા આવેલ છે.
૩. આ. પા.
૨૮-૦
૧-૩-૦
૧૦-૦
છપાય છે.
સૂચના.
૧ ધર્યું પણ અડ્ડાઇ વ્યાખ્યાન તથા ૨ પ્રશમતિ મુક ભેટ આપવા માટે રહી નથી, માટે હવે કે,ઇએ મંગાવવી નહિ
ભાવનગર —માનદ પ્રિન્ટિંગ પ્રેસમાં શેઠ દેવચંદ દામજીએ છાપ્યું.

Page #3

સ્ત્રી ઉપયોગી વાંચનમાળાની યોજના.
અમારૂં સીરીઝ ગ્રંથમાળા ખાતું, = એક હજાર કે તેથી વિશેષ રકમ આપનાર જૈન બંધુઓ કે હેનાના નામે ઉત્તરત્તર અનેક ગ્રંથ પ્રકટ કરી જ્ઞાનોદ્ધાર યાને જ્ઞાનભક્તિનું કાર્ય, સભા, ( સાથે તે રકમ આપનાર પણ અનેક બંધુઓ તેનો લાભ લઈ ) કરી રહેલ છે સાથે અનેક સાહિત્ય પ્રથા પણ સભા પ્રગટ કરી રહેલ છે. આ સભાના લાઈફ મેમ્બરોને પણ વિશેષ વિશેષ અનેક સુંદર મહેોટા પ્ર થના ( કંઈપણ બદલો લીધા વગર ) લાભ મળી રહેલ છે, તે રીતે કોઈપણ સંસ્થા કરી શકેલ નથી જે સાહિત્યરસિક સર્વ બંધુઓ જાણે છે. - અત્યાર સુધી અનેક જૈન બંધુઓએ તેવી રકમ સભાને સુપ્રત કરી પોતાના નામથી ગ્રંથમાલા પ્રકટ કરાવી જ્ઞાનભક્તિ કરી રહેલ છે, તેનું શુભ અનુકરણ કરી હાલમાં શ્રીમતી કસ્તુર બહેને પણ એક રકમ તે માટે (. સ્ત્રી ઉપયોગી સીરીઝ પ્રગટ કરવા) આ સભાને સુપ્રત કરેલ છે; તેમાંથી ઉત્તરોત્તર સ્ત્રી ઉપગી (સતી ચરિત્રા, સ્ત્રી ઉપયોગી વિષચોના ) ગ્રંથ પ્રકટ કરવાનું આ સભાએ શરૂ કરેલ છે. તેઓ હેનની પ્રથમ ગ્રંથ સીરીઝ તરીકે “ સતી સુરસુંદરી ચરિત્ર ) ( જે કે પ્રસિદ્ધ લેખક સુશીલ પાસે લખાવી તૈયાર કરેલ) છપાવા શરૂ કરેલ છે. ચરિત્ર ઘણું જ રસિક અને બેધદાયક છે. તેવી રીતે અન્ય હેનાએ પણ જ્ઞાનની ભક્તિ અને ઉદ્ધાર કરી લાભ લેવાના છે. સીરીઝના ધારા ધારણ આ નીચે તથા આ અંકના પાછળના ભાગમાં સૂચિપત્ર સાથે છેલ્લે પાને છે. આ લાભ દરેક જેન બંધુઓ અને મહેનએ લેવા જેવા છે. જ રવર્ગવાસી આપ્તજનોના સ્મરણાર્થે ને ભક્તિ સાથે જ્ઞાનની સેવા કરવાનું ને સ્મરણ સાચવવાનું પણ આ અમૂલ્ય સાધન છે. અમરનામ કરવાનું પણ સાધન છે. | કોઈ પણ સ્થળે પૂરતી ખાત્રી કર્યા સિવાય લખાણ કે બીજાથી લલચાઈને રકમ આપતાં પહેલાં અવશ્ય વિચારવાનું છે.
શું તમારું નામ અમર કરવું છે ?
ગ્રંથમાળાની રોજના આ જગતમાં જન્મ મરણ પ્રત્યેક પ્રાણીને માટે સજાયેલ છે. જ્યારે મનુષ્યને પરમાત્માએ જ્ઞાન અને બુદ્ધિ આપેલ હોવાથી તે પોતાના માટે અનેરો માર્ગ શોધી કાઢે છે. જેથી તમારે આ qનમાં તમારું નામ અમર રાખવું હોય, જ્ઞાનભક્તિ કરવી હોય, જૈન સાહિત્ય સેવા કરી જ્ઞાન ઉપાર્જન કરવું હોય તો નીચેની યોજના વાંચી, વિચારી આજે જ આપ નિર્ણય કરો અને આપના નામની ગ્રંથમાલા પ્રસિદ્ધ કરાવી તે અમૂલ્ય લાભ મેળવે.
યોજના, - જે ગૃહસ્થ ઓછામાં ઓછા રૂા ૧૦૦૦) એક હજાર આ સભાને આપે તેમના નામથી ગ્રંથમાળા ( સીરીઝ ) ( ગ્ર’થે ) આ સભાએ દરેક વખતે નીચેની શરતે પ્રકટ કરવા,
- ર સીરીઝના પ્રથમ ગ્રંથ છપાવવાને માટે વધારેમાં વધારે રૂા. ૧૦૦૦) સુધી સભાએ ખરચવા.
૪ જાહેર લાઈ બેરી કે ભંડાર તેમજ સાધુ સાધ્વી મહારાજ વગેરેને આ સીરીઝના

Page #4

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
wwwwww
( ૨ ), સજ્ઞાન આચ્છાદન કરે વ્રત-ચરણ શુદ્ધિ ના ગમે; એ મેહ જયથી ખ્યાતિ જગમાં, વીર એ નમીએ અમે.
સવજ્ઞ ને વતરાગ સાથે, ઈશ શાશ્વત સુખતણાં; ઉછેદ કમ સમસ્તએ -ગી પ્રવર "નિષ્કમણા.
(
૪ )
:
છે પૂજય સુર નર સવના ને, દયેય ચાગીના વળી; સનીતિના સુજનાર એ શ્રી–વીરને નમીએ મળી.
વિધ વિધ સત્રત સાથ સુંદર, શાસ્ત્રના રચનાર એક ત્રિકટી દોષ રહિત શિવ પથ, સાર્થવાહ સમાન એ.
‘આરાધના કરવા તણા ઉ–પાય આજ્ઞા ભ્યાસમાં; ‘નિયમાનૂ ફલ સહજે મળે ૧°વિધાન શકિત પ્રમાણમાં.
સુવૈદ્યના ૧૧ નિદાન પર વ્યા–ધિતણે ક્ષય સંભવે; ત્યમ વીરના વચને વડે ભવ-વારિધિ નિશ્ચય તરે.
૧ ધીમાન ને કૃતકૃત્ય સાથે, શાન્તિપોષક સર્વદા;
નિશદિન સમ્ય ભકિતથી શ્રી-વીરને નમએ ૧૩મુદા. સાધન ગ—
are (દોહરા )
સાધક સાધ્ય સ્વરૂપને, સાધન દ્વારા બ્રાત ! સક્રિય મેલવણીવડે, પ્રકટાવે નિયમાન્ . ”
| (૨) અભ્યદય નિજ આત્મનો, સંત સમાગમ ૧૪પાથ; આત્માનંદ કરાવશે, શાસ્ત્ર સમર્થન સાથ.
| (વેલચંદ ધનજી). ૪ ઢાંકે- દાબી દે. ૫ સુધારનારા. ૬ કષ, છેદ અને તાપ. ૭ મોક્ષ. ૮ ઉપાસના-સેવના-પૂજના. ૯ નિશ્ચય–ચાકકસ. ૧૦ ક્રિયા. ૧૧ નિર્ણય. ૧૨ બુદ્ધિ રાળી. ૧૩ આનંદ. ૧૪ રસ્તા.
વેટ ધ૦

Page #5

નૂતન વર્ષનું મંગલમય વિધાન
नूतन वर्ष, मंगलमय विधान. 8
সসসসসসসসসসসসসসসসসসস પ્રકાશને પ્રવેશ.
જે સમયે ભારતવર્ષની જનતાનું જીવન સ્વરાજ્યની ભાવનામાં ઓતપ્રોત થયેલું છે, અહિંસા, સત્ય અને સ્વાતંત્ર્યના આદર્શવ્યકિત મહાપુરૂષો ગાંધીજી અને જ્યાહરલાલજી વિગેરે અનેક કર્મવીર સ્વતંત્ર ભારતની ઉષાના પુનિત દર્શન કરવા જેલને મહેલ માની નીડરપણે અનેક યાતનાઓ સહી રહ્યા છે, વિજ્ઞાનના વિકાસની સાથે જૈન સિદ્ધાંતોનું સામ્ય અભુતપણે થઈ રહ્યું છે, જે અહિંસા અને સંયમ દૂર-દૂરના અસાધ્ય લક્ષ્યબિંદુ (Stand Point) જેવાં લાગતા તેને આજે શકિત અને સંગોના પ્રમાણમાં જીવનમાં ઉતારવાના પ્રયોગ થઈ રહ્યા છે, હૃા પૂરમો ધર્મ વિગેરે જૈન સિદ્ધાંતોને અનુકૂળ એવી કોઈ મોટી ભરતી આવવાની હોય અને પરિભાષાના થોડા ફેરફાર સાથે અહિંસા, સંયમ અને તપને પ્રભાવ પ્રકટવાને હોય તેવાં સ્પષ્ટ ચિન્હ દેખાઈ રહ્યાં છે, પાશ્ચાત્ય જગતને ભારતવર્ષના અધ્યાત્મવાદના એ એમની ( Spiritual Power ) પ્રતીતિ દીનબંધુ એંડ્રસ અને ફાધર એવીન જેવા આંગ્લેષિએ કરાવી રહ્યા છે, જૈન જગતમાં પ્રાચીન આચાર્યોએ વારસામાં આપેલી અમૂલ્ય ગ્રંથ સમૃદ્ધિ પ્રકાશિત થતાં વિશ્વ ચકિત થઈ રહ્યું છે અને સામાન્ય રીતે જ્ઞાન કરતાં ચારિત્રની ( Character ) ભૂમિકા શ્રેષ્ઠતર છે એ સિદ્ધાંતનો પ્રાગ જગન્માન્ય થતો જાય છે તે મંગળ સમયે સ્વર્ગવાસી શ્રીમાન પૂજ્યપાદ વિજયાનંદસૂરિજીના સૂક્ષ્મ દેહની શીતળ છાયા નીચે વૃદ્ધિ પામતું અને આધ્યાત્મિક જ્યોતિના ઉજજવલ કિરણ ફેલાવતું આત્માનંદ પ્રકાશ માસિક ત્રીશમા વર્ષમાં પ્રવેશ કરે છે. સ્વગત પ્રશ્ન
ત્રીશ વર્ષની ઉમ્મરે યુવાવસ્થાના કાળને અનુભવ કરતું અને તેને ઉચિત ચેષ્ટા કરતું પ્રસ્તુત આત્માનંદ પ્રકાશ સ્વગત પ્રશ્ન ( Self Introspection ) કરે છે કે–જગતમાં ધાર્મિક આત્માઓ પિતાની યુવાવસ્થામાં મળેલા ઉત્સાહ અને વીર્યને સદુપયોગ જે ધર્મમાર્ગમાં નહિં કરે તો વૃદ્ધાવસ્થામાં પશ્ચાત્તાપ સિવાય અન્ય કાંઈ પણ વસ્તુ તેમને માટે અવશેષ નહિં રહે, તેમ–અત્યારે મારી યુવાવસ્થા ચાલુ થઈ ગયેલી છે તો બની શકે તેટલા ઉત્સાહથી મારા વાંચકોને નકકર-તાત્વિક વાંચન આપવું એ મારું કર્તવ્ય છે; અને તે ગત વર્ષમાં મારાથી બની શક્યું તેટલું પારમાર્થિક આવશ્યકતા તરીકે આપેલ છે કે કેમ ? ઉત્તર ‘હા’ કારમાં આવે છે એટલે સંતોષ થાય છે. પરંતુ યુવાવસ્થાના ઉછળતા વેગની માફક અધિકાધિક ઉત્સાહનો તનમનાટ થતાં ભવિષ્યમાં વધારે સુંદર લેખસમૃદ્ધિ સમર્પ

Page #6

શ્રી આત્માનદ પ્રકાશ,
વાની અભિલાષાને ( Noble Aspiration ) અસતેષ પણ સાથે જ પ્રકટેલા છે કે જે કાર્યસિદ્ધિ પછી જ સતાષના રૂપમાં પલટાઇ જશે.
સંજ્ઞાના ઉપનય.
ત્રીશની સંજ્ઞા શ્રી સમવાયાંગ સૂત્રમાં મેાહનીય ક` ઉપાર્જનના ત્રીશ સ્થાન ઉપર જય મેળવવાની સૂચક છે. શ્રી મહાવીર પરમાત્માએ મેાહનીય કમના સ્થાના ઉપર જય મેળવી કૈવલ્ય પ્રાપ્ત કર્યુ અને પોતાના દૃષ્ટાંતથી ભાવિ દરેક આત્માઓને દૃષ્ટાંતરૂપે સૂક્ષ્મ પ્રેરણા ( Astral motion ) આપી. એમના અધિષ્ઠાયક દેવે અમારી ગતવર્ષની આર્ભ-પ્રાથનાને ધ્યાનમાં લઇ અમારી આંતર ( Internal ) અભિલાષાઓને તૃપ્ત કરવા જેવી રીતે ખળ સમપ્યુ છે તેવી રીતે હવે પછીના અમારા ભાવી મનેારથાને તે દેવ સફળ કરા એવુ ઇચ્છી-અમેા તથા આ પત્રના લેખકેા જે–તે મહાન દેવના સાધનમાત્ર છીએ–પ્રસ્તુત વિઘ્નનિવારક દેવનું પુણ્ય સ્મરણ કરી, નૂતન વર્ષમાં નવીન અભિલાષાઓને પોષવા ઉઘુકત થઈએ છીએ.
કાળમળ અને પ્રગતિ.
નદીએ જેમ પોતાનાં નીર નિરંતર સાગરમાં ઠલવે છે તેમ તિથિ, માસ અને વર્સના સતત વહેતા તરંગા કાળના ઉદધિમાં આવીને મળી જાય છે; નદીની જેમ વમાન કાળ પણ પોતાનું અહત્વ તજે છે અને એકમાત્ર ભૂતકાળરૂપે બની રહે છે; એ જ પ્રકારે આત્માનંદ પ્રકાશનું ૨૯ મું વર્ષ કાળના અગાધ ઉદરમાં સમાઇ ગયું; અનેક લેખાના પુનિત સ્મરણાને જાગૃત કરતું વર્ષ પણ ગઇકાલની જાણે એક ઘટના બની ગઇ; હીસાબી વ્યાપારીની જેમ આત્મત્રેયના અભિલાષીએએ ગતવર્ષના ન્હાના મેાટા પ્રસંગેા, હ-શાક અને ચડતી-પડતીનાં સરવૈયાં પોતપોતાને માટે તારવ્યાં હશે; દેશકાળ અને સમાજની સ્થિતિની દૃષ્ટિએ ગતવર્ષ કેવું નીવડયું ? કાળને કેટલાકાએ લેાકક્ષય કરનાર વર્ણવ્યા છે અને કેટલાક। કાળને વિકાસક્રમના ( Theory of Evolution ) અધિષ્ટાતા તરીકે ઓળખાવે છે; કાળ જેમ વસ્તુમાત્રને જીણુ બનાવે છે તેમ એ જ કાળ શુ એમાંથી પુનઃ નવા ઘાટ નથી ધડા ? એ કાળના પ્રવાહમાં તણાતા આત્માનંદ પ્રકાશે જૈન જગતમાં યથાશકિત લેખન સામગ્રી આપી ભૂતકાળને ગૌરવવંતા ( Magnified ) બનાવી ભવિષ્યકાલની રૂપરેખા દોરેલી છે; જાગૃતિ અને પુરૂષાથ પ્રતિ આશાભરી આંખે નીરખે છે; દેખાતી હાનિ અને મુઝાવી નાખે તેવા સક્ષેાભા વચ્ચે પણ જૈનસમાજની વિભૂતિવત ઉન્નતિનાં દર્શન કરે છે; અને તેથી જ હજારા નિરાશા વચ્ચે આત્માની અમરતાની માફક તેનેા આશાવાદ અખંડ છે. ગતવર્ષનાં સ’સ્મરણા
ગતવ માં દન–ઉદ્યોતના નિમિત્તરૂપ તી યાત્રા નિમિત્તે આસે શુદી ૧૦ ના અત્રેથી સમેતશિખરજીની યાત્રાર્થે અત્રેના શ્રી વડવા જૈન મિત્રમંડળના નેતૃત્વ નીચે સ્પેશ્યલ ટ્રેનમાં લગભગ સાતસા યાત્રિકાના સંધ ગયા હતા અને માગશર સુદિ બીજના દિવસે અત્રે સંધપ્રવેશ થયા હતા. આ અસાધારણ સસેવા હતી અને તેનું માન આવી પતિની સેવા કરનાર તરીકે પ્રથમ માન મેળવનાર ભાવનગર છે.

Page #7

નૂતન વર્ષનું મંગલમય વિધાન
૫ ( શ્રી જૈન વેતાંબર ન્ફરન્સની એલ ઈડીઆ હેંડીંગ કમીટીની બેઠક મુંબઈમાં મળી હતી. તેમાં કેન્ફરન્સને જાગૃત કરવાના ઠીક ઠીક પ્રયાસો થયા હતા તેમજ ફંડ પણ સારા પ્રમાણમાં થયું હતું, પરંતુ રાષ્ટ્રીય કટોકટીના સંજોગોને લઈને કોન્ફરન્સ મળી શકી નથી. રાષ્ટ્રવીર કઠારી મણિલાલભાઈના પ્રમુખપણા નીચે યુવક પરિષદ્ પણ મુંબઈમાં ભરવામાં આવી હતી. કેન્ફરન્સની કમીટી તથા યુવક પરિષદે શાંતિપૂર્વક ભ્રાતૃભાવથી વ્યવહારૂ રીતે અમલમાં આવે તેવી રીતે પ્રબંધ ગોઠવી ઠરાવ પસાર કર્યા હતા.
ધાર્મિક વાંચનમાળા માટે બાબુસાહેબ જીવણલાલજી પન્નાલાલજીએ તૈયાર કરવાનું કાર્ય પ્રો. હીરાલાલ રસિકદાસ કાપડીઆને સોંપ્યું છે અને તે માટે દ્રવ્ય ખર્ચવાની તત્પરતા પણ બતાવી છે. પ્રો. હીરાલાલભાઇએ પણ જૂદા જૂદા અભિપ્રાય તૈયાર કરવા માટે પિતાની યોજના ( Design) રજુ કરી દીધી છે; તો હવે તે સંબંધમાં એકત્રમતે જનાનું બેખું તૈયાર થઈ જાય અને તેને અમલમાં જલદી મૂકાય તેમ ઈચ્છીએ; પરંતુ ખાસ કરીને ગુરુકુળ, પાઠશાળા, કન્યાશાળા અને એજ્યુકેશન બોર્ડ માટે જૂદા જૂદા દૃષ્ટિબિંદુથી (Stand Point) તૈયાર થવું જોઈએ અને એ યોજના સમગ્ર ભારતવર્ષમાં એક જ અભ્યાસક્રમ તરીકે ચાલુ રહે તેવી સીરીઝની જરૂરીઆત તરીકે હેવી જોઈએ: આ રીતે આ અભ્યાસક્રમ અન્ય દર્શનની તુલનાત્મક દૃષ્ટિએ (Comparative view ) વિચારકે, વક્તાઓ અને શિક્ષકો તૈયાર થાય તે રીતે સફળતા પામે તેમ ઈચ્છીએ છીએ.
અનાવિલ યુવાન બેરીસ્ટર ભુલાભાઈ દેસાઈના પુત્ર ધીરૂભાઈ સાથે અમદાવાદના ઓસવાળ ખાનદાન કુટુંબની પુત્રી મધુરીએ વણતર લગ્ન કર્યું જેથી બન્ને જ્ઞાતિઓમાં ખળભળાટ થયો હતો, પરંતુ તે મુખ્ય હકીકત ન ગણીએ તો પણ સુરતમાં પ્રકટ થતાં ગુજરાત પત્રે “લગ્ન વણતર ' નામનો લેખ લખી, હિંદુ જાતિનું, જૈન સમાજનું અને શ્રી મહાવીરદેવનું ભયંકર અપમાન કર્યું છે અને એ રીતે જૈન ધર્મ ઉપર આક્ષેપ કરી પત્રકાર તરીકેનું ભૂષણ ગુમાવી બેઠેલ છે. આ લેખ પાછો ખેંચી તે પ્રકટ કરવા માટે પિતાની દિલગીરી બતાવવી જોઈએ અને તેમ જે તે ન કરે તો જૈન કેમના ત્રણે ફીરકાઓ સાથે મળી તેમ કરે તેવી ફરજ પડાવવી જોઈએ અને તેમ પણ ન બની શકે તે શેઠ આણંદજી કલ્યાણજી અને જૈન કેન્ફરન્સને તે માટે યોગ્ય પગલાં લેવા સર્વ સ્થળેથી ઠરાવો મોકલી આપવા જોઈએ એવી જરૂર અમે માનીએ છીએ.
- દીક્ષાના પ્રકને જૈન સમાજમાં જે મોટે કેળાહળ મચાવી મૂકયો છે તે દિવસાનદિવસ વૃદ્ધિગત થતો રહ્યો છે. વડોદરામાં સંન્યાસ દીક્ષા પ્રતિબંધક કાયદો થવા માટે ચર્ચાઓ ઉપસ્થિત થવાનો પ્રસંગ શરૂ થઈ ચુકયો છે અને ન્યાયકોર્ટમાં બંને પક્ષની અનેક ઉલટ સુલટ જુબાનીઓ લેવાઈ રહી છે, જેમાં જૈનદર્શનનાં અમુક અમુક સાધુઓનાં અને ગૃહસ્થોનાં વિવિધ વિચારવાળા સ્વરૂપે પ્રકાશમાં આવી રહ્યાં છે. આ પરિસ્થિતિ જૈનસમાજની અધોગતિનું પ્રત્યક્ષ ચિહ્ન છે. ગ્રામ તમે સમર્થો મંગને એ ન્યાયે જૈન સમાજમાં કલેશપરંપરા વધી તોડફોડ કેમ થાય તેવી અનેક જનાઓ યંગમેન્સ સોસાઇટી અને યુવક સંધ તરફથી પત્રોની કટારોમાં ફેંકાઈ રહી છે. પૂજ્યપાદ વાવૃદ્ધ

Page #8

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
પ્રવર્તકજી શ્રી કાંતિવિજયજી, પૂ. શ્રી હંસવિજયજી તથા આચાર્યશ્રી પૂ. વલભસૂરિજી ઉપર વીરશાસન પત્ર તરફથી કલ્પિત સંવાદદ્વારા અસત્ય આક્ષેપ થઈ રહ્યા છે; છતાં પ્રસ્તુત મહાત્માઓ મૌનપણે સહન કરી કર્મ નિર્જરા કરી રહ્યાં છે; પરંતુ આ બધું શાને માટે ? ખંડનાત્મક ચર્ચાઓ બંધ કરી રચનાત્મક ( Constructive ) કાર્ય કરવામાં જીવનની સાર્થકતા છે એમ પન્યાસજી શ્રી રામવિજયજી જેવી વિદ્વાન વ્યક્તિને સમજાવવું પડે તેમ છે ? કલેશ વધતો હોય, જૈન સમાજ છિન્નભિન્ન થતો હોય તેવા વખતે તેને અખંડ બનાવવામાં ભવિષ્યનો જૈન સમાજ કેવી સુંદર નામના સાથે તેમને સ્મરણમાં રાખશે તેને કાંઈ વિચાર હજી પણ તેઓશ્રીને આવવા જરૂર છે ? દીક્ષાના પ્રશ્નનું સમાધાન તેમજ અન્ય શાસ્ત્રીય સમાધાને સાધુ સમેલનની એકત્રતાઠારા જ બની શકે અને તે માટે યંગમેન સોસાયટી અને કેન્ફરન્સના નેતાઓએ તટસ્થ મહાનું વ્યકિત શ્રીમાન વિજયનેમિસૂરિજી પાસે જવું જોઈએ અને તેઓશ્રી વ્યવસ્થિત રીતે સુંદર
જનાપૂર્વક એ મહાન કાર્ય જરૂર પાર પાડી શકશે એમ અત્યારે તે અમારી માન્યતા હજી પણ અસ્થાને નથી. સમાધાન બાબતમાં પં. રામવિજયજીએ વઢવાણ શહેરથી
સમાધાન માટે પ્રાથમિક આવશ્યકતા” ના હેડીંગથી હેંડબીલ હમણાં જ બહાર પાડયું છે, પરંતુ તે શા અર્થનું છે ? તેના સ્વીકારના પ્રત્યુત્તરરૂપે જૈન કોન્ફરન્સના સેક્રેટરીઓએ મુંબઈ સમાચારમાં સંક્ષિપ્ત લખાણ આપેલું પણ છે; પરંતુ આથી વાસ્તવિક હેતુનો નિર્ણય શી રીતે થવાનો છે ? હવે તો પત્રોની કટારે અને હેડબીલબાજી દૂર કરી તટસ્થ વ્યક્તિ મારફત સમાધાન મેળવવા-સાચું ઐકય સાધવા-હદયશુદ્ધિ કરી પ્રયત્નશીલ થવાય તો જ સાચી સફળતા છે એમ અમે માની રહ્યા છીએ. હજુ પણ અમે આશા રાખીએ છીએ કે ૫. રામવિજયજી આચાર્યશ્રી આનંદસાગરજી તથા આચાર્ય લબ્ધિસૂરિજી વિગેરે વિદ્વાન જૈન સમાજની છિન્નભિન્ન સ્થિતિને દુ:સાધ્ય અવસ્થામાંથી ઉગારી લેવા પ્રયત્નશીલ થશે એવી અમારી વિનંતિ પુનઃ પુનઃ હાદિકરીતે છે.
ગતવર્ષમાં શ્રી યશવિજય જૈન ગુરુકુળમાં કેળવણી સંબંધી ભાષણ મી. નત્તમ બી. શાહે આપેલું તે ખાસ માનનીય વિષય તરીકે સપ્રસંગ નેંધ લઈએ છીએ. જેનોમાં કેળવણી સંબંધી શિક્ષણ પરત્વે વસ્તિપત્રકના આંકડાઓ સાથે બતાવી આપવા માટે તેઓ હમેશાં રસ લેતા આવ્યા છે. શિક્ષણ સંબંધી વર્તમાન સ્થિતિને તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો હતો અને તે ભાષણદ્વારા દાખલા, દલીલો, ચારિત્ર, રહેણીકરણ વિગેરેથી સિદ્ધ કરી બતાવ્યું હતું. પાલીતાણા જૈન ગુરુકુળ જૈનોમાં કેળવણીના દૃષ્ટિબિંદુથી ક્રમે ક્રમે પ્રગતિમાન સંસ્થા તરીકે બહાર આવવા લાગી છે. ભાવનગર અને મુંબઈના કાર્યવાહકો તેના નિમિત્તભૂત છે. પ્રસ્તુત સંસ્થા અધિકાધિક પ્રગતિમાન થતી જાય તેમ અમે ઈચ્છીએ છીએ.
દીક્ષા પ્રકરણના બે નિબંધે જુદી જુદી શાસ્ત્રીય દલીલો સાથે બહાર પડેલા હતા, તેમાં એક શ્રીયુત સુરચંદ પી. બદામીને તથા બીજે ન્યા. મુ. ન્યાયવિજયજી તરફથી હતો. બન્ને નિબંધેની દલીલે વિદ્વતાભરેલી હતી, જૈન સમાજને શાસ્ત્રીય નવીન પ્રકાશ અર્પનારી હતી, પરંતુ પરસ્પર વિરૂદ્ધતા તેમાં જે રીતે દૃષ્ટિગોચર થાય છે તેનો

Page #9

નૂતન વર્ષનું મંગલમય વિધાન. નીકાલ પૂ. વિજ્યનેમિસુરિ જેવા તટસ્થ આચાર્ય શાસ્ત્રીય દૃષ્ટિએ કરી શકે એમ અમારી નમ્ર પણ દઢ માન્યતા છે. અમારી વર્તમાન સ્થિતિ.
પ્રસ્તુત સભાની વર્તમાન સ્થિતિ લાઈબ્રેરી, જ્ઞાનોદ્ધારખાતું, સાહિત્ય-પ્રકાશન અને રીપેર્ટ સંક્ષિપ્ત રીતે પણ સારરૂપે ગતવર્ષમાં આપવામાં આવેલ છે, જે ઉપરથી સભાની કાર્યરેખાની સમાજને માહિતી મળી શકશે, તેમજ ઐતિહાસિક પુસ્તકો જેવા કે પ્રભાવક ચરિત્ર કે જેની પ્રસ્તાવના ઈતિહાસતત્વમહોદધિ શ્રી કલ્યાણવિજયજીએ લગભગ ત્રણ પાનાઓમાં સંશોધક દૃષ્ટિથી લખી છે. તે ગ્રંથ તથા કથાનુયોગને પ્રાચીનતમ ગ્રંથ વસુદેવહિંડી પ્રથમ ખંડને બીજો વિભાગ વિગેરે સભા તરફથી પ્રકાશિત થએલા હોવાથી આ સભા ગૌરવ લે છે.
ગતવર્ષમાં ગનિષ્ઠ આચાર્યશ્રી વિજયકેસરસૂરિજીને સ્વર્ગવાસ થયો તેની સમસ્ત જૈન સમાજને ન પૂરાય તેવી ખોટ પડી છે, તથા અત્રે ભદ્રક પ્રકૃતિવાળા અને સંયમમાં નિરંતર અપ્રમાદી સાધ્વીજી શ્રીકંચનશ્રીજીના સિદ્ધક્ષેત્રમાં થયેલા સ્વર્ગવાસથી ખાસ કરીને અત્રેના શ્રાવિકાવર્ગને તેમને અભાવ નિરંતરને માટે સ્મરણમાં સાલશે. મુ૦ સુભદ્રવિજયજી તથા અમીવિજયજી જેવા વિદ્વાન સાધુઓને પણ અભાવ થયેલ છે; આ સભાના ઉપયોગી સભાસદ શ્રીયુત દાદર ગોવિંદજી તથા સહાયક અમરચંદ હરજીવનદાસ, શેઠ પરમાણંદદાસ રતનજી અને દાનવીર શેઠ દેવીદાસ કાનજીનું ગતવર્ષમાં અવસાન થયું છે. પ્રાચીન સાહિત્યવિલાસી વકીલ કેશવલાલ પ્રેમચંદ મેદીના અવસાનથી તથા શેઠ સારાભાઈ મગનભાઈ મોદી કે જેઓ સામાન્ય સ્થિતિ છતાં કેળવણી માટે મુખ્યપણે પ્રેમ ધરાવી અઠ્ઠાવીસ હજાર જેટલી રકમ જૈન ગુરૂ કુળને તેમજ મહાવીર વિદ્યાલયને પચાસ હજાર જેટલી રકમનો સદ્વ્યય કરી ચૂક્યા છે. તેમના ખેદજનક અવસાનથી આ સભાને લાઈફ મેંબર તરીકે અને જૈન સમાજના અગ્રગણ્ય કેળવણી ઉત્તેજક તરીકેની પડેલી બોટ માટે વાર્ષિક સરવૈયાં પ્રસંગે પ્રસંગ નેંધ લઈએ છીએ. લેખ દર્શન.
પ્રસ્તુત માસિકે ગતવર્ષમાં ગદ્ય અને પદ્ય લેખો મળીને લગભગ ૬૩ લેખો આપેલા છે. જેમાં ૨૧ પદ્ય લેખો અને ૪૨ ગદ્ય લેખો છે. પદ્ય લેખમાં ન્યાયતીર્થ મુનિ હિમાંશુવિજયજીના બે કાવ્ય “જિતેંદ્ર સ્તવ અને ઇશ પ્રાર્થના” અલંકારમય અને સંસ્કૃતિથી સમન્વિત હોવાથી ભકિતરસને ઉચિત રીતે વહાવી શકે છે. સંઘવી વેલચંદ ધનજીની "દિવ્યયાદ, મંત્ર-મણિ અને જયંતી’ વિગેરે છ કવિતાઓ રસિક, બોધપ્રદ અને સમાચિત કાવ્યરસની ઉત્પાદક છે. રા. છગનલાલ નાનચંદ નાણુંવટીનું “ ચેતનને કાવ્ય ' તેમજ રા. વિનયકાંત મહેતાનાં “વિજ્ઞપ્તિ પુષ્પપૂજા’ વિગેરે પાંચ કાવ્યો અને પી. એન. શાહનું “ પ્રભુ એ શકિત આપે ' કાવ્ય સુંદર સાહિત્યથી ભરપુર હાઇ ક્ષમા, નમ્રતા, વૈરાગ્ય અને જાગૃતિને ઉત્તેજનારું છે. આ સિવાય સંગ્રાહક તરીકેની રા. કસ્તુરચંદ દેસાઈ તરફથી “પંચપરમેષ્ટીની સ્તુતિ તથા રાવ રમણિકલાલ છગનલાલનું ' જિન સ્તવનકાવ્ય”

Page #10

C
.
શ્રી આત્માનદ પ્રકાશ.
"
તેમજ રા. મેાતીલાલ નાત્તમનું અભિલાષ કાવ્ય ' સ્તુતિના મૂળ ઉત્પાદકમાં સ્વયં વહ ( automatic ) કાવ્યરસિકતા અને બાળકાને સફળતાથી ખેાધપ્રદતા અર્પી શકે તેવી શૈલી માલુમ પડે છે. ધર્મ સાગર ઉપાધ્યાયનેા રાસ પ્રાચીન કવિની જૂની ગુજરાતી ભાષા, લાલિત્ય અને તત્વજ્ઞાન માટે જૈન જનતાનું પ્રાચીન ગૌરવ રજુ કરે છે; પ્રસ્તુત રાસના− રા॰ મેાહનલાલ દલીચંદ દેશાઇ કે જેએ પ્રાચીનતા અને ઐતિહાસિક દૃષ્ટિબિંદુમાં હમેશાં રસ લેતા આવ્યા છે–સંગ્રાહક છે.
*
ગદ્ય લેખામાં મુનિરાજ શ્રી દશવિજયજીના · તીર્થંકર ચરિત્ર' ઉપર દશ લેખા ચાલુ રહ્યાં છે; પ્રસ્તુત લેખા ‘ શ્રી ભગવતીસૂત્ર નાતાધમ કથાંગાદિ સૂત્રરૂપ ઉઋષિનાં તરંગા હાઇ ઐતિહાસિક દૃષ્ટિએ નવીન પ્રકાશ પાડે છે. મુનિરાજશ્રી ન્યાયવિજયજીને અમારી પૂર્વ દેશની યાત્રાને! લેખ છ વિભાગમાં સમાપ્ત થયેલા છે; મુનિરાજ શ્રી દનવિજયજી–જ્ઞાનવિજયજી અને ન્યાયવિજયજી એ ત્રિપુટીએ ઉત્તર હિંદુસ્તાનમાં જ્યાં જ્યાં વિહાર કર્યો ત્યાં ત્યાંથી શોધખેાળની દૃષ્ટિએ ( research view ) જૈનધર્માંની પ્રાચીનતા કયાં કયાં દટાએલી છે તે શેાધી કાઢવાનુ તેમનું વર્તમાન દષ્ટિબિંદુ પ્રશસ્ત છે; તેમજ જૈન દર્શનને ઉપકારક છે. ઉકત મુનિ ત્રિપુટી ખાસ કરીને કાઇપણ પ્રકારના કલેશમય વાતાવરણમાં નહિ જ પડતાં પેાતાનાથી બની શકે તે રીતે રચનાત્મક કાર્ય કરવુ તેવા સ્વભાવના હાઇ પ્રસ્તુત પત્રદ્રારા પણ વર્ષો થયાં લેખાને પ્રકાશ તેમના તરફથી અવારનવાર જૈન સમાજને મળતા રહ્યો છે. મુનિરાજશ્રી જયંતવિજયજીના એ લેખે. ‘ ભગવાન મહાવીર સંબધી હકીકત તથા વિહારની યાદી' તથા પૂર્વ સ॰ પૂવિજયજીના સાત ટુંકા પણુ મેધપ્રદ લેખાએ ઐતિહાસિક દષ્ટિએ તેમજ સરલ શૈલીથી વૈરાગ્યમય શિક્ષણીય પ્રબંધની પૂતિ કરી પ્રસ્તુત માસિકને મુનિપ્રસાદીથી અલંકૃત કરેલું છે. રા॰ વિઠલદાસ મૂળચંદ ના અગીઆર લેખા‘ મનનું રહસ્ય અને તેનું નિયČત્રણ' સંબંધમાં અનુવાદક તરીકેના છે, જે વ્યવહારમાં તેમજ આધ્યાત્મિક જીવનમાં ઉપયેગી છે. લેખાની ભાષાશૈલી સરલ તેમજ રહસ્યથી ભરપૂર છે. શ્રીયુત શંકરલાલ ડાહ્યાભાઇ કે જેઓ જૈન ગુરૂકુળના સુપ્રીન્ટેન્ડન્ટ છે તેમના દ્રવ્યગુણ પર્યાયવિવરણના ’ એ લેખા દ્રવ્યાનુયાગના હાઇ તીક્ષ્ણ બુદ્ધિના વિદ્યાર્થીઓને ખાસ ઉપયાગી છે. સંસ્કારિત મન અને આત્મિક કેળવણીને ઉચ્ચ આદર્શ એ એ લેખા રા॰ કસ્તુરચંદ હેમચંદ્ર દેસાઇના છે, જે જૈન ગુરૂકુળના ધાર્મિક અધ્યાપક છે. અને લેખક તરીકે ધીમેધીમે પ્રગતિ કરતા જાય છે. રા આત્મવલ્લભ કે જેઓ આ સભાના માનદ સેક્રેટરી છે તેના અધ્યાત્મ નિરૂપણ પ્રશ્નોત્તરના પાંચ લેખેા તથા “ જીવન વિકાસના લેખ જૈન તત્વજ્ઞાનના પરિચય કરાવનાર અને ગહન છે. રા॰ ભાગીલાલ સાંડેસરના • એક ઐતિહાસિક પત્ર' અને કેટલાક ધાતુપ્રતિમા લેખે! ' બન્ને લેખા ઐતિહાસિક પ્રકાશ ઠીક ઠીક પાડે છે. વાળા ' લેખ ‘ શાસ્ત્રી ' ને પણ સુંદર અને એધપ્રદ છે. સમાજ ઉપર સીધી રીતે થાય છે. પ્રશ્નોત્તર સમસ્યાને ’ટુંકા ણિકપણું, આત્માની ત્રણ અવસ્થાએ ' વિગેરે માતીલાલ ણિક શૈલિવાળા હાઇ ઉપદેશક દૃષ્ટિબિંદુંવાળા છે. તદુપરાંત
.
:
સંપત્તિ વિપત્તિના સંવાદઆવા સંવાદોની અસર જૈન કાવ્યમય લેખ તથા ‘પ્રમાનરાતમ કાપડીયાના લાક્ષ‘નૂતન વર્ષનું મંગળમય
9

Page #11

નૂતન વર્ષનું મંગલમય વિધાને.
વિધાનને લેખ ' અને વર્તમાન સમાચારના છ લેખો તથા સ્વીકાર સમાલોચનાના નવ વિભાગો માસિક કમીટી તરફથી અપાયેલા છે. પીઠપૃષ્ટ ઉપર બાર લેખે કેળવણીનું દયેય, મંગળ પ્રભાત, સ્વદેશીની ભાવના' વિગેરે રાષ્ટ્રીય દષ્ટિએ માલવીયાજી, ગાંધીજી અને અન્ય સાહિત્ય રસિક વિદ્વાનોના ભિન્નભિન્ન ગ્રંથમાંથી અને વચનેમાંથી તારણ કરીને આપવામાં આવ્યા છે જે વાંચક વર્ગના વિચારોને સન્માર્ગમાં પ્રેરણું (instinct) આપે છે. મુખપૃષ્ટ ઉપર શ્રી હરિભદ્રસૂરિકૃત ગબિંદુની ટીકામાંથી “તત્વચિંતન એ અમૃત છે.’ વિગેરે દર્શાવનારૂં સંસ્કૃત ગદ્ય આપવામાં આવ્યું છે જે રહસ્યથી પરિપૂર્ણ છે. નવીન ભાવના અને લેખકેનો આભાર.
પ્રસ્તુત નવીન વર્ષમાં વ્યવહાર અને નિશ્ચયબળથી (relative and absolute power ) આધ્યાત્મિક જીવનમાં પ્રગતિ થાય તેવી સુંદર શૈલિથી લેખો આપવા ઇચ્છા રાખેલી છે. ચાલુ સાક્ષર લેખક તેમજ નવીન લેખકોને તત્વજ્ઞાન, કેલવણી અને ઐતિહાસિક શોધખોળના પ્રદેશ ઉપર વિશેષ પ્રમાણમાં લેખો આપી આ પત્રના પૃષ્ઠોને અલંકૃત કરવા સાદર નિમંત્રીએ છીએ; તેમજ વસુદેવ હિંડીને ત્રીજો વિભાગ, મહાવીર ચરિત્રના મહાન પ્રાચીન ગ્રંથનું ભાષાંતર, સતી સુરસુંદરી ચરિત્ર, બૃહત્કર્ષ વિગેરે ગ્રંથોનું પ્રકાશન કરવા ભાવના છે. તે પૂર્ણ કરવા શ્રી અધિષ્ઠાયકદેવ સહાય અર્પશે એવી અમે આશા રાખીએ છીએ. અંતિમ પ્રાર્થના.'
પ્રાણીમાત્રને પિતાનું પ્રતિબિંબ મેળવ્યા સિવાય આનંદ નથી. આનંદ એ આત્માનું જીવન છે; તે અત્યારે તેને બહારના પ્રદેશમાં શેધે છે, અનંતકાળથી અવ્યકતપણે (unconsciously ) શેધે છે; પરંતુ સ્વરૂપના લાભ વિના વાસ્તવિક આનંદ નથી જ. મનુષ્ય જીવનનું ત્યાં સાફલ્ય છે; આ સાફલ્ય પ્રત્યેક વાંચક પ્રાપ્ત કરો એ અભિલાષા સાથે ઉપસંહારમાં સોળમા તીર્થંકર શ્રી શાંતિનાથજીનું મંગલમય સ્મરણ કરી, નવીન વર્ષમાં પ્રસ્તુત માસિકના ગક્ષેમને રથ પરમાત્માના અધિષ્ઠાયકના હાથમાં સંપી અંતિમ સ્તુતિ શ્લોક સાદર કરી મંગલમય પ્રાર્થનાદ્વારા સંબોધીએ છીએ કે –
હે વિશ્વવ્યાપી ચિદઘન! સર્વ પ્રકાશમાં ઉત્તમ આત્મિક પ્રકાશ એ જગતનું સુધા છે, તે વડે જ જગત ખરેખર જીવી શકે છે; મૃત્યુના સદંતર અવરોધને (entire cessation) તે જ પરમમંત્ર છે. એ પરમમંત્રને અમારા હૃદયમાં રેડી તે પ્રકાશનાં કિરણોથી આ
સ્થળ વિશ્વની ભૂમિકાને અજવાળી અનાદિકાળથી અજ્ઞાનાંધકારમાં અટવાતા અને દિવ્ય - ભૂમિકાનું દર્શન-સ્પર્શન કરવા આધ્યાત્મિક બળ ( vital power ) આપો !
भवदावानलोद्भूततापनिर्वापणक्षमः । श्री शांतिस्तांतिभिद्भूयात् सतां संपल्लतांबुदः ॥
__ ॐ शांतिः शांतिः शांतिः ।।

Page #12

१०
wwwww
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. C==== = ====
वर्षाकाल वर्णनम्.
S============== प्रणेता-न्यायतीर्थ-काव्यतीर्थ मुनिराज हिमांशुविजयः । (अनेकान्ती)
कलापिकेकारवमाददाना
ताम्राक्षगीताच मुदं दधाना । व ग्निवेगं च निवारयन्ती
समागता प्रावृडहो ! सुखर्तुः ॥
कामाऽऽकुलान् कामिजनान् समन्ताद्
ॐ ध्यानान्वितान् ध्यानिजनाँश्च सम्यक् । करोति सानन्दरवाँश्च भेकान्
घनागमः कस्य सुखाकरो न ? ।।
छात्रानधीतिनः शाख्ने कृषकाँचोप्तितत्परान् । हरित्फलामिलां कुर्वन् भाति वर्षागमः शुचिः ॥
नदीनां कुलटानां च भेकाऽभ्रपङ्कविद्युताम् । औधत्यं मद्यवन्मेघो जनयन् जृम्भतेजवात् ।।
कमलं समलं मेघो भामिनी भामवामिनीम् ।
ज्योत्स्नामहो ! तमिस्रावत् करोति पुष्पितं लताम् ।। १ कोकिलगीतान् । २ असुखं सुखं करोतीति सुखाकरः । ३ अध्ययनवतः । ४ बीजवपनकार्यतत्परान् । ५ महवं, निर्मर्यादत्वं, उवृत्तत्वं च ।
१ अम्बुजं, अम्बु, मृगं च "कमलं क्लोम्नि भेषजे । पङ्कजे सलिले ताने कमलस्तु मृगान्तरे ॥” इति हैमानेकार्थकोषः [ काण्डे ३-६४ ] २ सम्-सम्यक्, अलं-समर्थम् ।

Page #13

વર્ષાકાલ વર્ણન
स्थले स्थलेऽम्भोभृतपुष्करिण्यः
सुगन्धनीराः बकभेकतीराः। जलौकआभाः कुमुदाऽब्जशोभाः
प्रानन्दयन्ते न मनांसि केषाम् ? ॥
आहारं च विहारं च निरुध्य यतितल्लजाः । वाणिज्यं वणिजश्वेह धर्मकर्मसु कर्मठाः ॥
श्यामप्रभामण्डितमेघमण्डली लक्ष्मी हरन्ती बत पार्वती क्वचित् । तडिद्वती, सूर्यविरोधिनी क्वचित् सगर्जना भाति मयूरनर्त्तनीम् ।।
कुर्वन्तु मुस्ताक्षतिमाशुशूकराः प्रशान्तयन्तां स्वतृषां च चातकाः । तन्वन्तु नृत्यं शिखिनः प्रियामुखं धनागमे विश्वजनप्रिये सुखम् ।।
समौक्तिका किं जलसीकरान्विता ?
किमिन्द्र गोपैश्चसकुङ्कुमाऽवनिः ? । हरित्तणाङ्करविभूषिताऽधुना हरिन्मणीभिर्वनितेव भूषिता ।।
उज्जयनीनगर्या.
अम्बुपक्षे मलयुक्तम् । मृगान्तरपक्षे तु, मलेन दुःखेन रोगेण-पंकेन वा सहितं समलम् ।
म् । जातावेकवचनम्, एवमन्यत्राऽपि । ४ भामेन कर्तृमेन रतिकोपेन वामशीलाम् । पक्षे भामस्य वमनकारिणी-कोपत्यागिनीमित्यर्थः । ५ ज्योत्स्ना तु पूर्णिमारात्रिस्ताम् । ६ तमिस्रा -अमावास्यारात्रिस्तद्वत् , धाराभ्रान्धकाराविलत्वात् । ७ पुष्पाणि जातान्यत्र तां पुष्पितां लतां, पक्षे रजस्वलाम् । ८ जलजन्तुशोभावत्यः ।
१ ग्रामान्तरगमनम् । २ संवृत्य । ३ वणिजो वाणिज्यं निरुध्येति सम्बन्धः। ४ कुशलाः -तत्पराः, भवन्तीति शेषः। इह-वर्षासु । ५ पर्वतसम्बन्धिनी लक्ष्मी शोभाम् । ६ सूर्याऽऽच्छादिनीम् । ७ मयूरीसम्मुखं ।

Page #14

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ કેલિલિતવિક
છે નૂતનવર્ષાભિનંદન.
Dઉage
અgadia geneacadees
(અંજની).
આત્માનંદે નવીનતા રેલવતી અજ્ઞાન તિમિર દૂર કરતી, જ્ઞાન ઉષા ચૌદિશ દર્શાવતી,
સાલ ત્રીસમી મુબારક હો ! જીવનની ગૂઢ ગુંચ ઉકેલતી મનસૃષ્ટિ પીયૂષે સીંચતી શાંતિના સુપાઠ પઠવતી
સાલ ત્રીસમી મુબારક હો !
આત્મતણું એજસ્ પ્રભવે પ્રગતિ, સં૫, મંજુલ ધ્વનિએ સૌ આત્માનંદ અભિલાષીઓને
સાલ ત્રીસમી મુબારક હો !
અમદાવાદ.
વિનયકાંત કાંતિલાલ મહેતા

Page #15

સાવધ થા !
૧૩
(8)
છે
સાવધ થા!
આ
લેખક-વિનયકાંત કાંતિલાલ મહેતા-અમદાવાદ, અહર્નિશ મહાકષ્ટ વેઠી જગતના લક્ષમીદેવીની ઉપાસનામાં શાને માટે રકત રહે છે ? માણસ લક્ષ્મીને માટે કેમ મરી ફીટે છે? “જીવવા માટે
પાપ, પુણ્યને વિચાર કર્યા વિના છતી આંખે પાટા બાંધીને, સમજ્યાં છતાં પણ શાણાઓ શા માટે મહાપાપ કરી નાખે છે ? “ જીવવા માટે ?
અલભ્ય આશામાં અંજાઈ જઈ, તેની પાછળ દીવાનાઓ જીવન આખુંય શામાટે હોમી દે છે ? મરણના એ અટલ નિયમનું ઉલ્લંઘન કરવા મનુષ્ય શાને પ્રેરાય છે?
જીવવા માટે ” મનુષ્ય આપત્તિ, સંકટ તથા અન્ય ભયાનક સમયે કેમ ભયભીત થઈ જાય છે ? વાદળની એ ભીષણ ગર્જનાને સૂણી કેશરીસિંહ શાને કૂદે છે ? “ જીવવા માટે ?
પણ એ જીવવાનું શાને માટે ?
માનષિક જીવન કેવળ ભેગવિલાસ અને મોજશોખ માટે નથી સર્જાયું, જીવનની આખી કૃતકૃત્યતા સંપત્તિ કે કીર્તિની પ્રાપ્તિમાં નથી સમાઈ જતી. ફકત જીવન ગાળવા માટે જીવન નથી નિર્માયું. - સાવધ થા ! એ કર્મના કષ્ટભેદ્ય વાદળમાં વિલીન થયેલા આત્મારૂપી દિવ્ય ઓજસુમય સૂર્ય ! તારી અનંત શકિતથી એ ઘોર વાદળના અંધકારને સત્વર નાશ કરી નાખ.
હજુ સમય છે. તારા આત્માની જાતિને પુણ્યોપાર્જનની દિવ્ય ચેતની સાથે મેળવી, પ્રચંડ તેજ પ્રગટાવી, એ કર્મરૂપી વિષમય, દૂરથી દેખાતા આકર્ષક દુષ્ટ આવરણને ઓગાળી નાખ.
તારા સન્માર્ગને જીવ! તું જ શોધી લે. અને તે દિશાને અવલંબી તે તરફ પૂર્ણ પ્રયાસ કરવા સાવધ થઈ, કટિબદ્ધ થઈ જા.
હે ચૈતન્ય ! તું જુએ તો તારે ઘણું કરવાનું છે. તેમાંથી કંઈક કર, પ્રયાસ કર અને અંતરાયકર્મના બંધનને તે નાખ. એકવાર સહુદય પ્રયત્ન કર.
પછી જો તારે માટે મોક્ષના દ્વાર ખુલ્લાં છે કે નહિ ?

Page #16

૧૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ,
સાચી સ્વતંત્રતા.
( અનુ આત્મવલ્લભ )
ૐઆજકાલ સ્વતંત્રતા લેવા-સ્વતંત્ર થવા સૌ કઈ-ઈચ્છે છે. ન્યૂસપેપરે તે છે ×××0ા માટે અનેકવાર લખે છે, પરંતુ સાચી સ્વતંત્રતા કેને કહેવી
અથવા જેનું પરિણામ સ્વછંદતામાં ન આવે અને તે પ્રાપ્ત કરનાર કે મનુષ્ય હવે જોઈએ તે જણાવવાને આ લેખને હેતુ છે. શાસ્ત્રવેત્તાઓ કહે છે કે સાચી સ્વતંત્રતા દિવ્ય વસ્તુ છે.
જ્યાંસુધી કઈ મનુષ્ય પિતાના બંધનમાં છે ત્યાંસુધી સ્વતંત્રતાને આનંદ તે સમજી શકતું નથી, તેમ કેઈપણ અનુભવ તે કરી શકતું નથી. મનુષ્ય પિતાના બંધનમાં ત્યારે જ હોય છે કે પોતાના ગમે તેવા વિચારને વશ હોય છે, અને પિતાના કાર્યો પર યુક્તિને અધિકાર તથા વશ ન થતાં તાત્કાલિક માનસિક ઉત્તેજનાને વશ થઈ જાય છે.
એક એવા પ્રકારનું દાસત્વ છે કે જે નિશ્ચયથી લોખંડની કીઓની જેમ કઠેર હોય છે કે જે દરેકને બંધનમાં રાખે છે, અને તે સ્વતંત્રતાની જેમ દેખાય છે કે જેને રૂચિ અને અરૂચિ કહેવામાં આવે છે, જ્યારે મનુષ્ય રૂચિ અને અરૂચિને સ્થાન આપે છે ત્યારે તેને આત્મા સ્વતંત્રતાને અપરિચિત થઈ જાય છે.
પક્ષપાત અને તરફદારી, સ્વાર્થ લુપતા અને સુચ્છા , ગભરાટ અને દુઃખી થવું, રતિ અને અરતિ થતાં, ઈર્ષ્યા કરવી અને અસંતુષ્ટ રહેવું અને પશ્ચાત્તાપ કરે એ સર્વ આત્માને બંધનરૂપ છે; પરંતુ જ્યારે તેમાંથી કઈ એકપણને સ્થાન આપવામાં આવે ત્યારે સ્વતંત્રતા આત્માને અજ્ઞાત થઈ જશે.
સાચી સ્વતંત્રતાના ઈચ્છક કે તેનો અર્થ સમજવા ચાહનારે જાણવું જોઈએ કે તે પરમાત્માની કથન કરેલ મડાનું વસ્તુ છે, અને આત્મા ઉપર જે જે વસ્તુઓએ ભૂતકાળમાં વિજય મેળવ્યો છે તે વસ્તુઓ ઉપર આત્મા વિજય મેળવે તેનું નામ જ સ્વતંત્રતા છે અને ત્યારે જ આત્મા બંદીવાન-પરાધીન રહેતું નથી.
પિતાની માનસિક અવસ્થાઓને ( મનને ) વશ કરે ! ઉત્તેજનાઓ

Page #17

૧૫
સાચી સ્વતંત્રતા, (લાગણીઓ) ના શાસનને ન સ્વીકારે-અને હરેક કાર્યો સ્થિરચિત્તે યુક્તિપૂર્વક વિચારીને કરે.
તમે પિતાને કહો કે આ ઉચિત છે કે અનુચિત છે, મારા ભાવથી તેને કઈ સંબંધ નથી, મારે શું પસંદ કરવા લાયક છે, મારે શું કરવા લાયક છે? મારા મુખથી આ વાત-શબ્દો નીકળતાં શભા આપશે કે નહિં? તેમ દરેક કાર્ય કરતાં વિચારો-મનન કરે. જે મનુષ્ય જીવન અને વ્યવહાર તેની રૂચિ અને અરૂચિને આધીન જ થયા કરે તો તે એક ગુલામ છે.
જે મનુષ્ય પક્ષપાત તથા તરફદારી કરનાર હોય છે તે કઈ ચીજને આંખે પર લગાવેલ રંગીન ચશ્માની જેમ તેના વાસ્તવિક સ્વરૂપને જોઈ શકતું નથી, પરંતુ બુદ્ધિમાન મનુષ્ય તો સદા સિદ્ધાંત પર ચાલે છે અને ઇમાનદારીથી ન્યાય કરે છે.
' વિષયના દાસ–પરાધીન સદા ઈરછા કરે છે, પરંતુ તે કઈ વસ્તુને પ્રાપ્ત કરતો નથી. વિષય-વાસના તેના ઉપાસકને મેટી, પહોળી, લાંબી આશાઓ બાંધે છે, પરંતુ પર્વત ઉપરની ચીજ દેખી તે પ્રાપ્ત કરવાના ખ્યાલથી લાંબા હાથ ફેલાવનાર જેમ તે પ્રાપ્ત કરી શકતો નથી તેમ વિષયવાસના પણ તેના ઉપર આશાએ બાંધનારને ઠગે છે અને ઈષ્ટ સુખ તે આદમીને કદિ પ્રાપ્ત થતું નથી. કદાચ કઈ સંચગે એક ઈચ્છા પૂરી થાય તે બીજી સામે ખડી થાય છે અને નિરંતર ઈરછા વળે જાય છે, જેથી જે મનુષ્ય સ્વતંત્રતાને સમજવા ચાહતે હોય–સ્વતંત્ર થવા માગતો હોય, તેણે વિષયવાસનાઓ તથા તૃષ્ણા-ઇચ્છાઓનો ત્યાગ કરે જોઈએ. સુખની (પુદ્ગલિક) વાસના પણ નિકૃષ્ટશ્રેણુનું બંધન છે અને તે તો દરેકને દાસપણને ગંભીરમાં ગંભીર ગઢના બંધન તરફ દોરી જાય છે, તેથી તેની ઈચ્છા પણ છોડનારને તેના કરતાં ઉત્તમ-ઉત્તમોત્તમ સુંદર વસ્તુ પ્રાપ્ત કરે છે કે જેથી આત્મિક આનંદ અને અખંડ શાંતિ પ્રાપ્ત કરે છે. સ્વતંત્ર મનુષ્ય પિતાની સ્થિતિ પર શાંતિપૂર્વક વિચાર કરે છે, નથી તે પિતાની આપત્તિઓથી ગભરાતે, નથી તે બીજાને દેષ દેતે, શિક્ષા કરતે, ઈર્ષ્યા કરતે કે વેર લેત; પરંતુ તે ન્યાયબુદ્ધિથી યુક્તિપૂર્વક દરેક વાતનું-કાર્યનું તેલન કરે છે, આગળ પાછળને વિચાર કરે છે અને પિતાની સઘળી આપદાઓમાંથી નીકળવાને માર્ગ શોધી લે છે. આપત્તિઓ આવતી વખતે ગભરાવું કે બીજાને દેષ દે, ઈર્ષા કરવી, વેર લેવું કે શિક્ષા કરવી તે તે અજ્ઞાન અને આધ્યાત્મિક અંધારાનું નિશ્ચય ચિન્હ જ છે.
બુદ્ધિમાન મનુષ્ય બીજાની ઈર્ષ્યા કરતું નથી, પરંતુ પિતાને જે પ્રાપ્ત થાય

Page #18

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. તેના ઉપર અસંતુષ્ટ થતો નથી અને બીજાના સુખ અને સૌભાગ્ય ઉપર પ્રસન્ન રહે છે. તે પોતે સારી રીતે સમજે છે કે જે જેને અધિકારી છે તેને તે પ્રાપ્ત થાય છે અને હું મારા સ્થાન પર છું, મારા પાડોશી તેના સ્થાન પર છે. વળી તે મનુષ્ય પોતાની પાસેની વસ્તુથી અધિક ઉચ્ચ, અધિક સુંદર, અધિક
સતેષજનક વસ્તુની આકાંક્ષા જ્યારે કરે છે ત્યારે તે પિતાની સમસ્ત શકિતએને તેની પ્રાપ્તિ માટે લગાવી દે છે અને પ્રસન્નતાપૂર્વક વિશ્વાસ સહિત તેની પ્રાપ્તિ માટે પ્રયત્ન કરે છે, જેથી પ્રતિદિન તે પ્રસન્નતા સહિત તે જુએ છે કે તેને થોડે થોડે તે વસ્તુઓ પ્રાપ્ત થઈ રહી છે. આ એક અનુભવગમ્ય વાત છે. તેવી રીતે ઈર્ષાળુ અથવા અસંતોષી મનુષ્ય માટે તે ઈષ્ટ વસ્તુઓની પ્રાપ્તિની વાત તે દૂર રહી, પરંતુ સંસારમાં પિતાને દિવસાન દિવસ અયોગ્ય-નાલાયક બનાવે છે.
ઉત્તેજનાઓ તથા વિષયવાસનાઓને દાસપુરૂષ સદા પાપ અને પશ્ચાત્તાપ કર્યા કરે છે. આજ એક કામ કરે છે અને આવતી કાલે તેના ઉપર પશ્ચાતાપ કરે છે. જે મનુષ્ય પાપ કરી પસ્તા કરે છે અને પાપ કરી શેક કરે છે તે નથી તે બુદ્ધિમાન કે નથી સ્વતંત્ર, પરંતુ તે તે દાસપણામાં–પરાધીનપણામાં બંધાયેલ છે. બુદ્ધિમાન તથા સ્વતંત્ર પુરૂષ યુકિત, વિચાર અને ન્યાયબુદ્ધિથી કામ કરતું હોવાથી પશ્ચાત્તાપ કરતું નથી. તે જાણે છે કે પિતાનું કાર્ય ઉચ્ચત્તમ, ન્યાયબુદ્ધિ, પવિત્ર, વિશ્વાસથી અનુકૂળ હોવાથી પશ્ચાત્તાપ કર. વાની જરૂર રહેતી નથી, અને શેક કરવાથી તે સમય તથા શક્તિને અપવ્યય થાય છે અને શેક કરવાથી બની ગયેલ બનાવ માટે કંઈ અંશ પણ પલટી શકતું નથી અને બનેલું કે કરેલું અણબન્યું કે અણુ કર્યું થતું નથી તેમ તે નિશ્ચયપૂર્વક માને છે, જેથી સ્વતંત્ર મનુષ્ય શક્તિશાળી, શાંત તથા ન્યાયવાન હોય છે. સર્વ બાબતમાં અને સર્વસ્થિતિઓમાં વિવેકપૂર્વક (વિવેકરૂપી દીવાના પ્રકાશમાં કામ કરે છે.) કે જે પ્રકાશ તેના હૃદયરૂપી સિંહાસન ઉપર તે પ્રેમની સાથે રહે છે, જેથી તેની દષ્ટિમાં, વચનમાં, કર્મમાં પાપ હતું નથી. એ પ્રકારે આત્મા સ્વતંત્રતાના વિશાલ મંદિરમાં પ્રવેશ કરે છે. આનું નામ સાચી સ્વતંત્રતા, બાકી બધે વાણીવિલાસ યાને સ્વછંદતા જાણવા. સ્વતંત્ર મનુષ્યનું વર્તન ઉપરોકત હોય છે, જેથી સ્વતંત્રતાના ઈચ્છક મનુષ્ય તેવા થવા જરૂર ખરી.

Page #19

વર્ષાઋતુનું આગમન. FFFFFFFFFFFFFFFFF
'વર્ષાઋતુનું આગમન. 8 FFFFFFFFFFFFFFFFF જકા–છે. હીરાલાલ રસિકદાસ કાપડિયા, એમ. એ. ( પ્રાચ્યવિદ્યા સંશોધન મંદિર, પુણ્યપત્તન.)
ધીરે ધીરે દિવસ ઋતુના ગ્રીષ્મ સર્વે જતાં તે, આવી વષો સુખદ જગને બેમમાં મેઘ વ્યાપ્યો; એવી રીતે સકળ દિવસો કષ્ટના જાય વીતી, મર્યાદા છે સુખ-દુઃખતણું ચક્ર જેવી ફરતી.
દેખાડે છે ગગનતલમાં મેઘ ઘેરી છટાને, જાણે સેના અમરગણની યુદ્ધ માટે પધારે; નાના મોટા જલદ નભમાં વર્ણ નાના ધરીને, મહાલે જાણે વિવિધ સુભટ ચિત્ર વસ્ત્રો સજીને.
જેવી દીરે ઘુતિ ઇસમરમાં શ્રેણિની આયુધાની, તેવી આજે ઝભક દસતી અબ્રમાં દામિનીની; સંગ્રામોમાં રણનૅરતણા થાય જેવા અવાજે, મોટા તેવા ઘન સુણવતે ગજનાના ધ્વનિઓ.
જામ્યું એવું તિમિરદળનું રાજ્ય ચારે દિશામાં, ભાસે જેથી ગગન ધરિણું એકતાને વરેલાં ઇન્ડે કાઢવું નિજ શર વળી ઍમના ચોક વચ્ચે, જેવો યોદ્ધો વિજય મળતાં રાષ્ટ્ર ઝુપડા ઉઠાવે.
પૃથ્વી તો જે તપિત થઈ'તી સૂર્યના પરશ્મિજાળે, ધીમે ધીમે ઘન દઈ રહ્યા આદ્રતા આજ તેને; જેવો કોઈ ભ્રમિત મનનો મોહની વૃદ્ધિ થાતાં, વાગે ભ્રાન્તિ વિબુધ જનના સંગને જ્ઞાનધારા.
જેવી તૃપ્તિ તુષિત જનને થાય છે નીર પીને,
તેવી શાન્તિ જલદ જળથી ભગવે ભૂમિ સર્વે; . (૧) “સરસ્વતી ” ના આધારે. (૨) વિવિધ. (૩) વિચિત્ર. (૪) યુદ્ધમાં. (૫) કિરણ. (૧) મેઘના પાણીથી.

Page #20

૧૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
શાભા પામે નવનવી હવે ધાન્યથી મેદિની આ, જાણે દેહે મનહર ધરે કામિની વેષ-ભૂષા.
( ૭ )
રૂપે શાબે તરુગણુ મૃદુ પાવે। પ્રાપ્ત થાતાં, જેવા થાયે સદય સુજના ધર્મને માર્ગ જાતાં; વીંટી દે છે નિજ તનવડે વૃક્ષને ખ્વલ્લરીએ, વ્હાલાને શું વિજય મળતાં અપતી હાર રૂડા ! ( ૮ )
ખદ્યોતેા તા ચિર રુચિથી શાલતા રાત્રિમાંહે, દીસે ઉગ્યા તરુ પર બહુ તારલા દિવ્યરૂપે; મેધે પૂર્યાં હદ સર નો સેંકડા વાર સિંચી, જેવી રીતે વિણક ભરતા કાષ વ્યાપાર ખેલી. ( ૯ ) પૂરી દે છે વિકટ રવથી દેડકા ૧૦ કાણુ ચારે, ગાતાં સ્તોત્રા ૧૧સરસ ધનનાં પૂર્ણ નિષ્કામ ભાવે; ફૂલે ચંપા પ્રિયક સુમના સત્પન્ના કેતકીને, વર્ષા જાણે વિભત્ર નિજની સંપદાને બતાવે. ( ૧૦ )
૧૨ભૂંગા જાયે મુદિત થઇને એક ચપેથી અન્યે, છેડે શું ના બુધ જન સદા મૂખ` દોષી જમાને ? ગુજારે છે મધુર સ્વરથી પુષ્પસાર ગ્રહીને, જાણે અર્થી વિશદ યશને ૧૭દાયકાના સ્તવે છે. ( ૧૧ )
પીયૂ પીયૂ અવિરત રટે કાકિલા મસ્ત ક, ઉંચા ઉંકારવ કરી ૧૪શિખી નાચતા ભવ્ય રીતે;
આ વર્ષોંના પરમ સુખથી હર્ષઘેલા થઈને, જાણે દેતા નિજ ૧૫નિવદથી આશીષા ૧૬નીરદાને. ( ૧૨ )
ઠંડા ઠંડા પવન વહેતા ચિત્તને શાન્તિ દેતા, ધીમે ધીમે મધુર ૧સુરભિ પુષ્પની ચારતાને; એવી વર્ષો પિત જગને હા દેતી પધારે,
એથી એને શુભ હૃદયથી પ્રાણી હેતે વધાવે.
( ૭ ) લત્તાએ. ( ૮ ) પત`ગીઆ. (૯) મનેાર*જક. (૧૦) ખૂણા. ( ૧૧ ) જળ સહિત. ( ૧૨ ) ભમરાઓ. (૧૩) દાતારા. ( ૧૪) મેાર. (૧૫) અવાજથી. (૧૬) મેધાને. ( ૧૭ ) સુગંધ

Page #21

IIIIII.
ત્યાગનો મહિમા O 03020:505050 છે ત્યાગનો મહિમા. OSO020:30:00
અનુવાદક—વિ. મૂ. શાહ, द्रव्यत्यागे तु कर्माणि भोगत्यागे व्रतानि च ।
सुखत्यागे तपो योगं सर्वत्यागे समापना ॥ ત્યાગ શી વસ્તુ છે? “જે ભાવમાં આપણા શરીરને સુખી બનાવવાની ચિંતા નથી હતી, જ્યાં સ્વાર્થસિદ્ધિને મુખ્ય નથી સમજવામાં આવતી તેવી હૃદયની ઉદારવૃત્તિને ત્યાગ કહે છે. જે ધ્યાનપૂર્વક જોઇએ તે આ સમસ્ત સંસારની સ્થિતિ જ ત્યાગ ઉપર જ અવલંબિત છે. જે એક પ્રાણુ બીજા પ્રાણ માટે સ્વાર્થયાગ ન કરે તો આ સંસાર એક ક્ષણ પણ ન ટકી શકે.
આપણે જેટલા પદાર્થો પેટમાં નાંખીયે છીએ તે બધાનો મળ બનાવીને અપાનવાયુ ત્યાગ કરવાનું બંધ કરી દે તે આ શરીર કેટલે વખત ટકી શકે ? જે વૃક્ષો દર વર્ષ પોતાના શરીરના પાંદડાઓને ત્યાગ ન કરે તે તેની ઉન્નતિ કેવી રીતે હોઈ શકે ? સૂર્યદેવ સમુદ્રમાંથી જેટલું જળ પીએ છે તેને ત્યાગ જે વર્ષાઋતુમાં તે ન કરે તે સૃષ્ટિને વ્યવહાર કેટલા દિવસ ચાલી શકે? આ સર્વ ઉપરથી એટલું જ સિદ્ધ થાય છે કે ત્યાગ જ સુષ્ટિસ્થિતિનું પ્રધાન કારણ છે.
દુનિયામાં તે જ પુરૂષ શ્રેષ્ઠ ગણાય છે કે જે સાથી માટે ત્યાગી હોય, કેમકે લેકેને માટે તે સૌથી વધારે ઉપયોગી છે. દાની પુરૂષ પણ ઉત્તમ અને આદરણીય ગણાય છે, પરંતુ તે ત્યાગીની બરાબરી નથી કરી શકતા. જો કે દાની પણ દ્રવ્યત્યાગ કરવાને કારણે ત્યાગી કહી શકાય છે, પરંતુ સૂફમદષ્ટિએ વિચાર કરતાં એ બનેમાં સ્પષ્ટ તફાવત માલુમ પડી જશે. દાની તેને જ કહેવાય કે જે પિતાના દ્રવ્યનો અમુક ભાગ બીજાઓને માટે ખર્ચે છે અને ત્યાગી તેને કહેવાય કે જે પોતાનું કશું માનતો જ નથી. જેણે શરીર, મન, વચન અને બધા કર્મો તથા અહંભાવને ત્યાગ કર્યો હોય છે એ જ સાચા હત્યાગી પુરૂષનું લક્ષણ છે. એવા જ ત્યાગીઓને કારણે આ સંસાર ટકી રહેલે છે. આ ત્યાગી ભલે પર્વતની સિાથી અંદરની ગુફામાં બેસીને ચિંતન કરતો હોય કે સુમેરૂના શિખર ઉપર ઉભે રહીને ઉપદેશ આપી રહ્યો હોય, તે તે બને સ્થળેથી સંસારની અપૂર્વ સેવા કરી રહ્યો છે. તેના આંદેલને વાયુની સાથે ઉધને આકાશમંડળમાં છવાઈ જાય છે અને ત્યાંથી પ્રાણુઓના મગજને વેલિત કર્યા કરે છે. જે આપણે વાતાવરણ એવા મહાપુરૂષે-ત્યાગીઓને

Page #22

૨૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ સુવિચારોની સુગંધથી સાફ ન થયા કરે તો આ સંપૂર્ણ સંસાર પૈરવ-નક બની જાય અને પ્રાણીઓમાંથી સવૃત્તિઓના ભાવેને એકદમ લેપ થઈ જાય. એ સર્વત્યાગી મહાત્માઓના વિચારમાંથી જ મનુષ્ય ત્યાગનું શિક્ષણ ગ્રહણ કરે છે. એટલા માટે જે સ્થાનમાં જેટલા અધિક ત્યાગવૃત્તિવાળા પુરૂષ હોય છે ત્યાંનું વાતાવરણ પણ તેટલું જ અધિક પવિત્ર હોય છે. અનંત આકાશ કે જે આપણને તદ્દન ખાલી જ દેખાય છે તે ખરી રીતે ખાલી નથી. તેમાં તે અસંખ્ય અનેક પ્રકારના પવિત્ર-અપવિત્ર આંદેલને ભરેલા છે. જેના હૃદયમાં સવૃત્તિઓનું પ્રાબલ્ય હોય છે તે તેમાંથી સવૃત્તિઓ ગ્રહણ કરે છે અને જેમાં દુર્વત્તિઓનું જોર હોય છે તેઓ તેમાંથી દુર્વત્તિઓ ગ્રહણ કરે છે. પ્રત્યેક શ્વાસમાં આપણે આપણું અંદર કેવળ હવા જ લઈએ છીએ એમ નહિ, પણ આપણી સ્વાભાવિક પ્રવૃત્તિ અનુસાર સવૃત્તિ તથા દુર્વત્તિઓના ભાવને પણ હૃદયંગમ કરીએ છીએ. મને કે કમને ત્યાગની થોડી-ઘણું ભાવના સઘળા પ્રાણીઓને ગ્રહણ કરવી પડે છે, કેમકે એના વગર ચાલતું જ નથી. જે ત્યાગના ભાવેને હમેશાં ગ્રહણ કરવાના પ્રયત્ન કરે છે તેઓ અન્ય પ્રાણીઓની અપેક્ષાએ વધારે સુખી હોય છે. જે જેટલું વધારે ત્યાગી હોય છે તે તેટલે વધારે સુખી ગણાય છે. , , માતા પિતાના સંતાનને માટે કેટલે મહાન ત્યાગ કરે છે. પહેલાં તે ગર્ભધારણ કરવામાં જ ભારે પીડા થાય છે. ગર્ભ રહ્યા પછી તેને દશ માસ સુધી પેટમાં એ ભાર સહન કરવો પડે છે. ગર્ભાભારને લઈને તબિયત સારી. નથી રહેતી, મન ચંચળ થઈ જાય છે, શરીર ફિકકું પડી જાય છે, જીવ અકળાય છે, આ સર્વ દુઃખ તે પુત્ર માટે સહન કરે છે. પ્રસવ સમયની વેદના અકથ્ય છે તેને અનુભવ પુરૂષને તો કદિ પણ નથી થઈ શકતે. એક સંકુચિત અતિ કમળ માર્ગમાંથી પત્થર સમાન બચ્ચાનું મોટું મસ્તક અત્યંત કષ્ટ સહિત નિકળે છે. તે સમયે એવી કેણ માતા છે કે જે દુઃખ નથી લઈ, ઉઠતી ? પ્રસવ પછી પણ તે વર્ષો સુધી બચ્ચાંના મળમૂત્ર વિનાસંકેચે સાફ કરે છે. કેટલો ત્યાગ? માતાને આવા ત્યાગનું શિક્ષણ કયાંથી મળે છે?
સુપત્નીના ત્યાગને વિચાર કરતાં તે શરીર રોમાંચિત થઈ જાય છે. પતિની ખાતર તે પોતાના વહાલા માતા-પિતા, પિતાના સહોદર ભાઈઓને અને સઘળા સગાં-સંબંધીઓને તજીને પતિગૃહે આવીને રહેવા લાગે છે. પિતાનાં કુટુંબીઓને જ ત્યાગ કરે છે એટલું જ નહિ, પણ પોતાના કુલગેત્રને પણ પતિના કુલગેત્રમાં મેળવી દે છે. તે સિવાય તે એકચિત્ત બનીને પતિના કાર્યોમાં સહગ કરે છે. પતિની ખાતર પોતાની સઘળી ઈચ્છાઓને દાબી દે છે. હંમેશાં તેને પ્રસન્ન કરવા નિમિત્તે જ કાર્ય કરે છે. પતિની બીમારીમાં

Page #23

ત્યાગને મહિમા.
ઉજાગર કરે છે. સર્વ રીતે પિતાનું શરીર તેને સમર્પિત કરીને સુખી બનાવે છે. પત્નીને આવા ત્યાગને પાઠ કોણે શીખવ્યું ?
મનુષ્યમાં જે વિશેષતા છે તે એ છે કે તે સભાનું આદાન પિતાની પાસેના મનુષ્ય પાસેથી પણ કરી શકે છે, એટલા માટે મનુષ્યને માટે સત્સંગને આટલો બધો મહિમા ગાવામાં આવ્યું છે. તમે ત્યાગીઓના સંસર્ગમાં રહેશે તે તમારી ભાવના ત્યાગમય થઈ જશે, અને જો તમારે સંસારી-વિષયી લોકેની સાથે સેબત હશે તે હમેશાં તમે વિષયેના ચિંતનમાં જ લાગેલા રહેશે. * ત્યાગ વગર કશું પણ કાર્ય નથી થતું, ધર્મની ખાતર ખરાબ વાતને ત્યાગ, દાન માટે દ્રવ્યનો ત્યાગ, પરોપકાર માટે સ્વાર્થને ત્યાગ, તપ માટે ઈન્દ્રિયસુખનો ત્યાગ, મૈત્રી માટે કપટનો ત્યાગ, સેવા ખાતર આળસનો ત્યાગ, વિદ્યા ખાતર માટ૫ણને ત્યાગ અને મોક્ષની ખાતર સમસ્ત સંસારનો ત્યાગ કરવું પડે છે. ત્યારે જ ઈષ્ટસિદ્ધિ થઈ શકે છે. ત્યાગ સિવાય સિદ્ધિને બીજે માંગ જ નથી. ત્યાગના માર્ગમાં સૌથી મોટું વિન એ સ્વાર્થ ! જ્યાં પોતાનાં સુખનું ધ્યાન રાખવામાં આવે છે ત્યાં ત્યાગ નથી થતો. ત્યાગ નહિ થવાથી શાંતિ પણ નથી થતી. પરિણામ એ આવે છે કે ત્યાં આગળ કલહનું સામ્રાજ્ય થઈ રહે છે અને ચારે તરફ અશાંતિ પ્રસરી રહે છે. જે કઈ પતિ પિતાનાં જ સ્વાર્થમાં મગ્ન રહે અને પોતાની પત્નીની જરૂરીયાતોની કંઈ પણ પરવા ન કરે તે ત્યાં દાંપત્ય—પ્રેમ કેવી રીતે સંભવે ? પત્ની પિતાના શરીરના જ શૃંગારમાં હમેશાં મગ્ન રહે અને પતિની ખાતર છેડે પણ સ્વાર્થ ત્યાગ ન કરે તે પરિવારમાં સુખને સદભાવ કયાંથી હોઈ શકે? મિત્ર પિતાના મિત્રના પ્રત્યેક કાર્યમાં સંદેહ લાવવા લાગે, તેની ખાતર સંદેહનો ત્યાગ ન કરે તો મિત્રીધમ કેટલા દિવસ નભી શકે? શિષ્ય પિતાના ગુરૂની ખાતર પિતાની સઘળી ઈચ્છાઓને ત્યાગ ન કરી દે છે તે સશિષ્ય બનીને કેવી રીતે સત્યને સાક્ષાત્કાર કરી શકે?
મોટી લડાઈઓ, મોટા ઝગડા, મેટી વિપત્તિઓ અને મોટા સંદેહ-સઘળું ત્યાગને લઈને જ ક્ષણવારમાં મટી જાય છે. જે ઝગડાને મટાડવો હોય ત્યાં એમ ને કહેવું કે એ તે મારે અધિકાર છે, ત્યાં તે રામચંદ્રજીની માફક
એમજ કહી દેવું કે “જેવું અયોધ્યાનું રાજ્ય, તેવું જ જંગલનું રાજ્ય, છે , હું વનમાં જાઉં છું. ” આમ કહેવાથી છેવટે દુશ્મન પણ તમારા પક્ષમાં
આવી જશે. ત્યાગમાં સંદેહ કરવાને અવકાશ જ નહિ. તે ત્યાગ ત્યાગ નથી કહેવાતું કે જે કર્યા પછી પતાવું પડે. ત્યાગનું ફળ હમેશાં મીઠું જ હોય છે. તેને જે વખતે જેવી સ્થિતિમાં જે સ્થળે ખાશે ત્યાં તે મીઠું જ લાગશે. ત્યાગમાં સુખોપભેગની ઈચ્છા જ નથી રહેતી. ત્યાગ માટે કે અન્ય સ્થળે જવાની જરૂર નથી. મનુષ્ય જ્યાં હોય ત્યાં, જે સ્થિતિમાં હોય તે સ્થિતિમાં

Page #24

૨૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ,
ત્યાગમંત્રની દીક્ષા લઈ શકે છે. સાધારણ રીતે ત્યાગને આ ક્રમ છે. આપણું પરિવાર માટે આપણા શરીરનાં સુખનો ત્યાગ કરવો જોઈએ, કુટુંબની ખાતર, પરિવારના સ્વાર્થને ત્યાગ, પોતાના ગામની ખાતર કુટુંબને ત્યાગ, પ્રાંતની ખાતર ગામને ત્યાગ, દેશની ખાતર પ્રાંતને ત્યાગ, વિશ્વની ખાતર દેશને ત્યાગ અને આત્માની ખાતર સર્વસ્વ ત્યાગ કર શ્રેયસ્કર છે.
એ કઈ નિયમ નથી કે એ એક જ જન્મમાં આ સઘળી સીને પાર કરવી જોઈએ. એવા અનેક મહાપુરૂષે હોય છે કે જેઓ અનેક જન્મમાં પરિવાર, દેશ અને સંસારના સ્વાર્થના ત્યાગનો અભ્યાસ કરીને જ ઉત્પન્ન થયા હોય છે. તેવાઓને માટે કુટુંબ, દેશ અને સંસાર ફરી બનાવવાની આવશ્યકતા નથી. તેમ એવું પણ આવશ્યક નથી કે એક સ્થિતિના અંત સુધી પહોંચ્યા વગર બીજીમાં પ્રવેશ ન કરાય, પરંતુ એટલું તે સૌએ યાદ રાખવું કે તરવાને એકમાત્ર સર્વોત્તમ ઉપાય ત્યાગ જ છે. તેથી છેવટે સૌએ ત્યાગી બનવાને પ્રયત્ન કરે જોઈએ. એક જન્મમાં, બે જન્મમાં, દશ, વીશ કે લાખો જન્મમાં ત્યાગી બન્યા વગર કલ્યાણ નથી. વર્ણાશ્રમ-ધર્મનું અંતિમ ધ્યેય ત્યાગ છે. ત્યાગ કર્યા વગર કેઈપણ નિરામય કે સુખી નથી થઈ શકતું. સર્વસ્વના ત્યાગ વગર કલ્યાણ નથી, એટલે જ કહ્યું છે કે –
धर्म चापि त्यजाधर्म त्यज सत्यानृतां धियम् । सर्व स्यक्त्वा स्वरूपस्थः सुखी भव निरामयः ॥
જૈન સમાજમાં કલેશ અને તેનું પરિણામ.
પાણી આગને ઠારે છે, તે પાણીમાંથી ઉઠેલે દાવાનળ મહાસાગરને પણ રણ
બનાવી મૂકે છે, ભગવાન મહાવીરે જૈન ધર્મના સાત્વિક વિભાગમાં શ્રમણને ઉચ્ચ કોટિએ સ્થાપી તેની પરીક્ષા માટે જ એક સૂત્ર બનાવ્યું કે, વરમ રજુ સામUામ્ “ જ્યાં ક્ષમા છે ત્યાં સાધુતા છે ” સાથે સાથે એ પણ અચુક લખી રાખ્યું કે વિચમૂળે ધો “ જ્યાં વિનય છે ત્યાં ધર્મ છે ” ઉછંખલતા છે ત્યાં અધર્મ છે. આ સૂત્રનો વારસો મેળવનાર જેને અત્યારે ક્યાં ઉભા છે, તે વિચારવાની તકલીફ લેશે કે ?
* જૈન સાધુ એટલે જગતની અજોડ ત્યાગ મૂર્તિ ” આ સિદ્ધાંત હજી પણ વ્યાપક છે. આવા ૫૦૦૦ ત્યાગી નિયમિકા હોવા છતાં જૈન સમાજ અધઃપાતની સીડી ઉતરે એ ખરેખર શરમાવનારી ઘટના લેખાય.
અનુકરણીય વાત છે કે સ્થાનકમાર્ગી જૈન સમાજ ઉત્થાનની ઉષાને નેતરી રહ્યો છે, જ્યારે પિતાને મૂળ વારસદાર માનતો સંગી-જૈન સમાજ, વીરશાસનના ઉદ્ધારમાં

Page #25

જૈન સમાજમાં લેશ અને તેનું પરિણામ
૨૩
અમૂલો ફાળો આપનાર પૂજ્યપાદ વિજયાનંદસૂરીશ્વર (શ્રી આત્મારામજી મહારાજના જ બે શિષ્યોના મનભેદના કારણે છિન્ન ભિન્ન થઈ રહ્યો છે. આ કલેશે એવું ઉગ્ર સ્વરૂપ લીધું છે કે પ્રાયઃ ગુજરાતમાં ઘરોઘર અશાંતિની ચીણગારીઓ મુકાઈ ચૂકી છે.
દેશ સંઘબળને નોતરે છે, સમાજ ઐક્યાતાની હાકલ પડે છે, પ્રત્યેક ધર્મો એકદિલીની સારંગી છેડે છે ત્યારે સ્યાદવાદના ઉપાસક જેનો પિતાના ઘરમાં કુસંપને પધરાવે, એ અજ્ઞાનતાને શી ઉપમા આપવી ?
નવા જેને બનાવવાની વાત દૂર રહી. જેનેને સ્થિર રાખી રક્ષણ કરવાનું બાજુપર રહ્યું. અત્યારે તો એવું વાતાવરણ ઉભું કરવામાં આવ્યું છે કે-જેની હવામાત્રથી કુમળા જેને ધર્મ વિમુખ જ બને એટલે આ વીસમી સદીમાં શાસન નિંદાએ જ શાસનપ્રભાવનાનું સ્થાન લીધું છે.
આ કલેશના ફળો કેવા પાકયા છે, તે વર્તમાન સમાજને સમજાવવાની જરૂર નથી. હમેશાં ન્યુસ-પેપરમાં તેના ભવાડાઓ આવ્યા જ કરે છે. સવાર પડે ને નવનવા કિસ્સાઓ સંભળાય છે. એવું સ્વપ્ન પણ નથી આવતું કે જે વ્હાણુમાં શાંતિના નાદ સંભળાય એટલે એ વાત જણાવવા આ અપીલ નથી, પણ વર્તમાન કલેશાગ્નિએ ધર્માનિંદા-શાસનગણમાં કેટલો હિસ્સો આપે છે તેના બે ત્રણ દાખલા જ ટાંકવાં છે. હું જરૂર માનું છું કે બન્ને આચાર્યવો આ વસ્તુ વિચારી ભવભીરૂપણે આશાજનક અમીભાવોથી દૃષ્ટિકોણોને ભીંજવશે અને બાહોશ ગણાતા જૈન આગેવાનો મુત્સદ્દીપણે તેનો નિકાલ લાવવા ઉત્કંઠિત થશે.
સંગી સાધુઓને નિંદવામાં આનંદ માનનારાઓ “ જૈન–વીરશાસનની ” કાપલીઓની ફાઈલ તૈયાર કર્યું જાય છે, જેને ઉપયોગ ચાર દિવાલ વચ્ચેના જાહેર વ્યાખ્યાનમાં છુટથી થાય છે. એક પ્રતિષ્ઠિત મનાતા સાધુ માટે સંવેગી સમાજનું પેપર શું કહે છે તે લાગણીપૂર્વક વંચાય છે. પછી તેના જ ગુરૂભાઈ માટે બીજા સંવેગી પત્રના જ અભિપ્રાયે રજી કરાય છે (જેન-શાસન, એડવોકેટ, જીવનની ફાઇલોમાંથી તેની સાહેદી અપાય છે.) એકંદરે આ દરેક સાધુઓ આવા જ છે, જે તેના પેપરો જ કહે છે; તેમના પૂર્વાચાર્યો પણ તેવા જ ‘હો જેનાં વચનો આગમ કેમ મનાય ? ઇત્યાદિક ઠસાવીગુરૂ-કુગુરૂનું વર્ણન કરવામાં આવે છે.
આ સાં માળી શ્રોતાઓનું દીલ હચમચી ઉઠે છે, તેમના હૃદયમાં વિચારનું અમુલ મંથન ચાલે છે, આ મંથનમાંથી શું નવનીત નીકળે ? તે તો ધર્મપ્રેમી જેનો સ્વયં જ વિચાર કરી લે.
એક ભાઈ કોરટમાં ગયા. પક્ષભેદને કેસ હતો. સામાપક્ષવાળાએ ઈરાદાપૂર્વક વકીલોની વચ્ચે જ શ્વેતાંબર- સાધુ–કલેશ પ્રકરણ છંછેડયું. ( આ વારસો અને પંડિતપાટ, બાબુપાર્ટી કે ચર્ચાસાગરથી મળે છે એમ જઘડો કરવો જ ન હો ) આ સાંભળી તેનું જીલ ઘવાયું. પોતે કેવી એશીયાળી દશામાં મૂકાય છે તેનું ભાન થયું. તેને કેસ માટે ઉત્સાહ માસરી ગયે.
બન્ને આચાર્યો આ સ્થીતિનો વિચાર કરી કે તેડ લાવશે કે ?
મારી પાસે એક કાર્ટુન આવ્યું છે, જેનું આછું સ્વરૂપ આ પ્રમાણે છે. “ એક નગ્ન પુરૂષ, વસ્ત્રાવૃત મુખવાળી બે વ્યકિતઓ, ધોળા કાળા વસ્ત્રધારી પુરૂષો, સકલાગમરહસ્યવેદી તથા સમયધર્મપ્રરૂપક એક કલ્પવૃક્ષને બાળવાનો-કાપવાનો-તોડવાનો અને ખેંચવાનો પ્રયત્ન કરી રહ્યા છે. એક રિચક્રવતિ ઉંચે બેસી ચપટી વાલી બેપરવાઈથી જોઈ રહેલ છે ”

Page #26

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ,
કાર્ટૂનકારનો ઉદ્દેશ આ માર્મિકતાથી સહેજે કલ્પી શકાય તે છે.
ગામને મોઢે ગરણું બંધાતું નથી. તેમજ આવા વ્યંગચિત્રોની ઉત્પત્તિમાં ચિત્રકારે કરતાં તેવી તક આપવા માટે આપણે વધારે જવાબદાર છીએ. ન માલુમ ભવિષ્યમાં આવું આવું શું ય આલેખશે ? - હું તો એ જ નિર્ધાર કરી શકો છું કે પૂજ્યપાદ શ્રી વિજયવલ્લભસૂરિજી તથા પૂજ્યપાદ શ્રી વિજયદાનસૂરિજી ધારે તો એક મીનીટમાં જ આનો નિકાલ લાવી શકે -ધર્મ નિંદા અટકાવી શકે.
આ ઉપરાંત તટસ્થ રહેલ મુનિમંડળ તથા ગૃહસ્થવર્ગ આ બાબતમાં સૌ કં કરવ નિશ્ચય કરે તો સફળતા મેળવવી દુર્લભ નથી. સં. ૧૯૮૮ અ. શુ. ૧ ?
તે આચાર્ય પૂગવાને લધુતમ, રેશન મહોલા, આગ્રા. ઈ
સેવક દશનવિજય.
સ્વીકાર અને સમાલોચના.
લિરિ–નિરિવાdવા ભાગ ૧ લો૦ શ્રી રત્નશેખરસૂરિકૃત ( પ્રાકૃત) સંપાદક વાડીલાલ જીવાભાઈ ચાકસી બી, એ, જૈન કથા સાહિત્યમાંહેનો આ એક સુંદર ગ્રંથ છે કે જે આ વર્ષે યુનીવરસીટીએ પ્રીવીયસ કલાસમાં ટેકસ્ટ બુક તરીકે મંજુર કરેલ છે. આ બુક એવી રીતે તૈયાર કરવામાં આવી છે કે, કેલેજમાં કે ખાનગી અભ્યાસ કરતાં પ્રાકત ભાષાના જિજ્ઞાસુને અભ્યાસમાં સરલ પડે અને જૈનધર્માના અમુક તવાને પરિચય થાય, તેવી રીતે તેની સંકલના કરેલી છે. સાથે અંગ્રેજીમાં આપેલ ભાષાંતર ઇંગ્લીશ જાણનારને પણ લાભદાયક નિવડે તેમ છે. સંપાદક મહાશય અર્ધમાગધી એનર્સ સાથે ગુજરાત કોલેજમાં બી. એ. પસાર થયેલા, તેમજ ફેલો તરીકે પણ નિમાયેલ હોવાથી તેમજ હાલ એમ. એ. નો અભ્યાસ અર્ધમાગધી ભાષા લઈ કરતાં હોવાથી પોતાની વિદ્વતાને સંપૂર્ણ પરિચય તેમણે લખેલ ઈંગ્લીશ નોટ અને પ્રસ્તાવનાથી સારો આપ્યો છે. જૈનધર્મ પાળતા એક વિદ્વાન પુરૂષના હાથે આવા ગ્રંથે પ્રકાશિત થાય તે સમાજે ખુશી થવા જેવું છે. ગુજરાત કોલેજના પ્રોફેસર અત્યંકર સાહેબે આ ગ્રંથની ફોરવર્ડ ( ઉપધાત) લખી આ ગ્રંથની સુંદરતામાં વૃદ્ધિ કરી છે. સાથે શ્રી સિદ્ધચક્રજીની છબી આપી ગ્રંથને પ્રમાણભૂત બનાવ્યો છે.
આ મૂળ ગ્રંથ ઉપરથી શ્રીપાલના રાસની રચના શ્રી વિનયવિજયજી તથા શ્રી યશેવિજયજી મહારાજે કરી છે, કે જે રાસ દર વર્ષે એળીના દિવસોમાં વંચાય છે. આ ગ્રંથન બીજો ભાગ સંપાદક તરફથી હવે પછી પ્રસિદ્ધ થશે. સંપાદકશ્રીએ તે ભાષાના અભ્યાસીઓ માટે એક આવશ્યક પાઠય પુસ્તક તૈયાર કરેલું છે એમ અમે માનીએ છીએ. આવી શૈલીથી પાઠથ પુસ્તકે તૈયાર થવાની હવે પછી જરૂર છે. અર્ધમાગધી ભાષાના કથા સાહિત્ય તરીકે એક અતિ ઉપયોગી ગ્રંથની આવકારદાયક આ વૃદ્ધિ અમે માનીએ છીએ. કિંમત રૂા. ૨-૮-૦ મળવાનું ઠેકાણું.
સંપાદકને ત્યાંથી ઠે. અમદાવાદ, નાગજી ભુદરની પોળ. ભાવનગર, શ્રીયુત પ્રતાપરાય મોદી, શામળદાસ કોલેજ, પ્રોફેસર એક સંસ્કૃત.

Page #27

આજના અંકને વધારે. SEMEDDEREBOSS BacordadoresCSES
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા–ભાવનગર
તરફથી
પ્રકટ થયેલ ગ્રંથોનું (જેમાં સંસ્કૃત, માગધી, ગુજરાતી ભાષાના તથા જૈન
ઐતિહાસિક વિગેરે છે.)
&Bengal
ARLOOgaeceps ago GCBSD
સ્પે ચશ્વ ત્રા
GERS
BOGDADO Decogniecego gcoieSA
આત્મ સંવત ૩૩
peaceaeaceaesaSi.
વીર સંવત ૨૪૫૫
વિક્રમ સંવત ૧૯૮૫
સને ૧૯૨૯
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર.
ODBaeR29OCESOEDANGERESSE
=

Page #28

૦
(સંસ્કૃત માગધી અને મૂળ ટીકાના ગ્રંથ.) +૧ શ્રી સમવસરણ સ્તવઃ ... ૦-૧-૦ ૨૫ ચેતદૂતમ છે... ... ... ૦૪+ર સુલક ભવાવલિ પ્રકરણમ ... ૦-૧-૦ +૨૬ શ્રી પર્યુષણ પર્વાહિકા +૩ શ્રી લોકનાલિકાવિંશિકા ... ૦–૨-૦ વ્યાખ્યાનમ:• • ••• ૦-૬-૦ +6 શ્રી યોનિસ્તવઃ ... ... ૦–૧–૦ +૨૭ ચંપકમાલા કથા .. .. +૫ શ્રી કાલસપ્તતિકાભિધાન પ્રકરણમ૦-૧-૬ +૨૮ સમ્યકત્વ કૌમુદી .. ... ૦-૧૨-૦ + દેહ સ્થિતિ સ્તવઃ ... ... ૦-૧૦૦
+૨૯ શ્રાદ્ધ ગુણવિવરણમ ... ૧-૧-૦ +૭ શ્રી સિદ્ધદંડિકા ... ... ૦-૧-૦
+૩૦ ધમ રન પ્રકરણમ ... ... ૦-૧૨-૦ +૮ શ્રી કાસ્થિતિ સ્તોત્રાભિધાન
+૩૧ શ્રી કલ્પસૂત્રમ સુબેધિકા ... --- - પ્રકરણમ્ .. ••••••
૦-૨-૦.
+૩૨ ઉત્તરાધ્યયનસૂત્ર ... ... પ-૦-૦ -+૯ શ્રી ભાવપ્રકરણમ.
+૩૩ ઉપદેશ સમિતિકા ... ... ૦-૧૩-૦ +૧૦ નવતત્વભાષ્ય .. .૦-૧૨-૦ +૩૪ કુમારપાળ પ્રબન્ધ ... +૧૧ વિચાર પંચાર્શિકા ... ... ૦-૨-૦ +૩૫ શ્રી આચારપદેશ ... ... ૦-૩-૦ +૧૨ બંધ ષત્રિશિકા ... ... ૦-૨-૦ +૩૬ શ્રી રોહિણી-અશોકચંદ્ર કથા ૦-ર-૦ +૧૩ પરમાણુ ખન્ડ પત્રિશિકા– +૩૭ ગુરૂ ગુણ ષટ્ર ત્રિશત ષત્રિશિકા પુદ્ગલ ત્રિશિકા-નિગોદ પટ
કુલકમ્ ••••••••• ૦-૧–૦ ત્રિશિકા ... ... ... ૦-૩-૦ +૩૮ શ્રી જ્ઞાનસાર સૂત્રમ્... .. ૧-૪-૦ +૧૪ સાવચેરિક શ્રાવકત્રતભંગ
૩૯ સમયસાર પ્રકરણમ ૦–૧૦–૦ પ્રકરણમ ... ... ... ૦–૨– +૪૦ સુકૃત સાગર... ... ... -૧૨-૦ +૧૫ દેવ વન–ગુરૂવન-પ્રત્યાખ્યાન
+૪૧ ધમ્મિલ કથા.• • ••• ૦-૨-૧ ભાષ્યત્રયમ્ ••• ••• ••• ૦૫-૦
૪૨ પ્રતિમા શતકમ .. ... ૧૬ સિદ્ધ પંચાશિકા ... ... 0-૨-૦ +૪૩ ધન્ય કથાનકમ .... ..... ૦-૨-૦ ૧૭ અન્નાય ઉછ કુલકમ્ ... ૦૨- +૪૪ ચતુર્વિશતિ જિનસ્તુતિ સંગ્રહ ૦-૬-૦ ૧૮ વિચાર સપ્તતિકા ... ..
+૪૫ રૌહિણેય-કથાનક...... . ૦-ર-૦ ૧૯ અલ્પ બહુત્વગભિત શ્રી મહાવીર +૪૬ લઘુક્ષેત્ર સમાસ પ્રકરણમ ... ૧-૦-૦ સ્તવનમ ... ... ...
+૪૭ બહાસંગ્રહણી ... ..... ૨-૮-૦ ૨૦ પંચસૂત્રમ્ ... ... .. -૬-૦ +૪૮ શ્રાદ્ધ વિધિ ... ... ... ૨-૮-૦ ૨૧ શ્રી જખ્ખસ્વામિ ચરિતમ્ ... -૪- +૪૯ ષ દર્શન સમુચ્ચય: ... ૩-૦-૦ ૨૨ શ્રી રત્નપાલ નૃપકથાનકમ ... ૦૫-૦ +૫૦ પંચ સંગ્રહ ... ... . ૩-૮૦ ૨૩ સૂત રત્નાવલી .. ... ૦-૪-૦ ૫૧ સુકૃત સંકીર્તનમ્ ... ... ૦–૮– ૨૪ મેઘદૂત સમસ્યા લેખઃ ... –૪–૦ પર સટીકાત્કાર:પ્રાચીના કર્મગ્રન્થા ૨-૮-૦
+ આ નીશાનીવાળા પુસ્તકે સીલકે નથી.

Page #29

૫૩ સઓધ સતિઃ ... ... ૦-૧૦-૦ +૫૪ કુવલયમાલા કયા ... .. ૧-૮-૦ ૫૫ સામાચારી પ્રકરણ આરાધક વિ
રાધકચર્તુભ ગી પ્રકરણમ • -૮-૦ ૫૬ કરૂણા વજયુદ્ધ નાટકમ ... –૪-૦ +૫૭ કુમારપાળ ચરિત્ર મહાકાવ્યમ ૦-૮-૦ ૫૮ મહાવીરચરિયું ... ... ૧-૦-૦ ૫૯ કૌમુદી મિત્રાનન્દમ... .. ૦-૬-૦ ૬૦ પ્રબુદ્ધ રોહિણેયમ્ . ... ૦-૫.૦૦ ૬૧ ધર્માલ્યુદયમ... ... ... ૦-૬-૦ ૬૨ પંચનિન્યપ્રજ્ઞાપને પાંગ તૃતીય
પદ સંગ્રહણી પ્રકરણ ... ૦-૬-૦ ૬૩ રયણસેહરી કહા ... ... ૦-૬-૦ ૬૪ સિદ્ધ પ્રાકૃત સટીકમ . ૦-૧૦-૦ ૬૫ દાનપ્રદીપ ... ... .. ૨-૦-૦ ૬૬ બંધહેતૃદય ત્રિભંગી પ્રકરણ -૧૦-૦
૬૭ ધર્મ પરીક્ષા ... ... ... ૧-૦-૦ ૬૮ સપ્રતિશત સ્થાન પ્રકરણમ... ૧-૦-૦ ૬૯ ચેઈઅ વંદણુ મહાભાસં ... ૧-૧૨-૦ ૭૦ પ્રશ્ન પદ્ધતિનામા ગ્રન્થઃ ... ૦–૨-૦ ૭૧ શ્રી કલ્પસૂત્રમ કિરણવલી ... ૦–૦-૦ ૭ર ગદર્શન તથા યોગવિંશિકા ૧-૮-૦ ૭૩ મંડલ પ્રકરણું ... ... ૦-૪-૦ ૭૪ દેવેન્દ્ર નરકેન્દ્ર પ્રકરણમ .. ૦-૧૨૭૫ ચન્દ્રવીરશુભા-ધનધર્મ-સિદ્ધ
દત્તકપિલ-સુમુખ તૃપાદિમિત્ર
ચતુષ્ક-કથા ચતુષ્ટયમ્ . ૦-૧૧ ૭૬ જેન મેઘદુતમ્ ... ... ૨-૦ ૭૭ શ્રાવકધમ વિધિ પ્રકરણ ... ૦-૮-૦ ૭૮ ગુરૂતર વિનિશ્ચયઃ ... . ૩-૦-૦ ૭૯ ચતુર્વિશતિ ઍકસ્તુતિ” ... ૦-૪-૦
વસુદેવ હીંડી, ભાગ ૧ લે... છપાય છે.
( વગર નંબરના) ૧ સુસઢ ચરિત્ર ... ... ૦૨-૦ -૭ સાધુ આવશ્યક ક્રિયાના સૂત્રો કર જપ મંજરી.... ... ... ૦-૨–૦ ૮ નોપદેશ ... ... ... +5 સુદશ ના ચરિત્ર (પ્રથમ ભાગ) ૦૬-૦ ૯ શ્રીપાળ ચરિત્ર ... ... ૪ અનુત્તરોવવા સૂત્ર... ... ૦-૬-૦ ૧૦ ગાંગેય ભંગ પ્રકરણ ... ... ૫ નળ દમયંતી મૂળ ... ... ભેટ. ૧૧ મૃગાંક ચરિત્ર... ...
જૈન વૃત્ત ક્રિયા વિધિ. .. ભેટ.
ભેટ, ૧-૦-૦ ૦-૪-૦ ૦-૪-૦ ૦-૪-૦
પ્રવર્તક શ્રી કાંતિવિજયજી જૈન ઐતિહાસિક ગ્રંથો. +1 વિજ્ઞપ્તિ ત્રિવેણી ... ... ૧-૦-૦ ૫ દ્રૌપદી સ્વયંવરમ ... ... ૦-૪-૦ +૨ કૃપાસાગર છેષ ... ... ૧-૦–૦ ૬ પ્રાચીન જેનલેખ સંગ્રહ ભા.ર જે ૭-૮-૦ +૩ શત્રુંજય તીર્થોદ્ધાર પ્રબંધ... ૧-૧૦-૦ ૭ જેન ઐતિહાસિક ગૂર્જર કાવ્ય +૪ પ્રાચીન જૈન લેખ સંગ્રહ ભાગ ૧ લે.
સંચય.
• ••• ... ૨-૧૨-૦
-
-
કે આ નીશાનીવાળા પુસ્તકે સી કે નથી.

Page #30

ગુજરાતી ભાષાના-ભાષાંતર વિગેરેના ગ્રંથે.
૦-૫-૦
૧ શ્રી જેન તત્વદર્શ ... ... ૫-૦-૦ ૨૯ શ્રી સમ્યકત્વ સ્વરૂપ સ્તવ. * ૦-૪-૦ ૨ શ્રી નવતત્વનો સુંદરબેધ. ... ૦-૧૦-૦ + ૦ શ્રી શ્રાદ્ધગુણ વિવરણ ભાષાંતર ૨-૦-૦ +8 દેવસિરાઈ પ્રતિક્રમણ સૂત્રાર્થ ૦--૦ ૩૧ શ્રી ચંપમાળા ચરિત્ર ... ૮-૮-૦ ૪ શ્રી જીવવિચાર વૃત્તિ ... ... ૦-૬-૦
+૩૨ કુમારપાળ ચરિત્ર ... ... ૦-૬-૦ +૫ શ્રી અજ્ઞાનતિમિર ભાસ્કર ... ૨-૮-૦ +૬ શ્રી જૈનધર્મ વિષયિક પ્રશ્નોત્તર ૦-૮-૦
૩૩ સમ્યકત્વ કૌમુદી ભાષાંતર ... ૧-૦ +૭ વિવિધ પૂજા સંગ્રહ ... ... ૧-૮-૦
૩૪ શ્રી પ્રકરણ પુષ્પમાળા ... ૮ શ્રી દંડક વૃત્તિ... ... ... ૮-૮-૦
( દ્વિતીય પુષ્પ) ... » ૦–૮–૦ ૯ શ્રી નયમાર્ગ દર્શક ... ... ૦-૧૨-૦, +૩૫ શ્રી અનુયોગદ્વાર સત્ર... ... ૦-૫-૦ ૧૦ હંસ વિનોદ ... ... ... ૦-૧૨.૦ ૩૬ શ્રી અધ્યાત્મમત પરિક્ષા ...
... ૦૪-૦ +૧૧ વિવિધ પૂજસંગ્રહ બીજી આવૃત્તિ ૧-૮-૦ ૨૭ શ્રી ગુરૂ ગુણમાળા ... ૦-૬-૦ ૧૨ કુમાર વિહાર શતક ... ... ૧-૮-૦
૩૮ શ્રી શત્રુંજય તીર્થ સ્તવનાવલી, ૧૩ શ્રી જેધર્મ પિયિક પ્રશ્નોત્તર
+૩૯ શ્રી આત્મ કાન્તિ પ્રકાશ .૦-૪-૦ બીજી આવૃત્તિ... ... ... ૦-૮-૦
૪૦ શ્રી જ્ઞાનામૃત કાવ્યકુંજ ... ૮-૮-૦ ૧૪ શ્રી જૈન તત્ત્વસાર મૂળ તથા
+૪૧ શ્રી દેવભક્તિમાળા પ્રકરણ : ૧-૦-૦ ભાષાંતર. ... ... ... ૦-૬-૦
૪૨ શ્રી ઉપદેશ સપ્તતિકા ... • ૧-૦-૦ +૧૫ ,, ભાષાંતર ... ... ૦–૨- ૪૩ શ્રી સંધ સતિકા ... ... ૧-૦-૦ ૧૬ શ્રી અાત્મ વલભ જૈન
૪૪ શ્રી પંચ પરમેષ્ટિ ગુણ રત્નમાળા ૧-૮-૦ સ્તવનાવલી ... ... ... ૧-૬-૦ ૪૫ સુમુખનુપાદિ ધર્મ પ્રભાવકની ૧૭ શ્રી મોક્ષપદ પાન ... ... ૦-૧૨-૦
કથા. ... ... ... ... ૧-૩-૦ ૧૮ ધર્મ બીન્દુ ગ્રંથ આવૃતી બીજી ૨-૦-૦
૪૬ શ્રી નેમિનાથ પ્રભુનું ચરિત્ર ... ૨-૦-૦ ૧૯ શ્રી પ્રશ્નોત્તર પુષ્પમાળા ... ૦-૧૪-૦
૪૭ શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભા લો ૨-૦૦ +૨૦ ધ્યાન વિચાર ... ... .... ૦-૩-૦ ૪૮ આદર્શ જૈન સ્ત્રી રત્નો ... ૧-૦-૦ ૨૧ શ્રી શ્રાવક કલ્પતરૂં ... ... ૦–૬–૦
૪૯ શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભા રજે ૨૨ શ્રી આત્મપ્રબોધ ભાષાંતર ... ૨-૮-૦
૫૦ શ્રીદાનપ્રદીપ... ... ... ૩-૦-૦ +૨૩ શ્રી આત્મોન્નતિ ... ... ૦-૧૦૦૦
...
૫૧ શ્રીનવપદજી પૂજા અર્થ સહિત) ૧-૪-૦ +૨૪ શ્રી પ્રકરણ પુષ્પમાળા ... ... ૦-૬-૦ પર કાવ્ય સુધાકર ..
૨-૮-૦ ૨૫ શ્રી જંબુસ્વામિ ચરિત્ર ...
... ૦–૮-૦
૫૩ શ્રી આચારપદેશ ... ... ૦-૮-૦ ૨૬ જૈન ગ્રંથ ગાઇડ. ... ... . ૧-૦-૦ ૫૪ ધર્મરત્ન પ્રકરણ ... ... ૧-૦-૦ ૨૭ શ્રી નવાણું પ્રકારી પૂજા ...
૫૫ શ્રી પંચ પ્રતિક્રમણ સૂત્ર ( અર્થ ( અર્થ સહિત) .... ... –૮–૦ સહિત ) ... ... ... ૧-૧ર-૦ ૨૮ શ્રી તપોરત્ન મહોદધિ ભા.૧-૨. ૧-૦-૦ ૫૬ શ્રી આત્મવિશુદ્ધિ ... ... ૦-૬-૯
+ આ નિશાનીવાળા પુસ્તકે શીલી કમ નથી.

Page #31

૫૭ કુમારપાળ પ્રતિબંધ... ... ૩-૧૨.૦ ૫૮ જૈન નરરત્ન “ભામાશાહ”... ૨-૦૦ ૫૯ આત્માનંદ સજાની લાઈબ્રેરીનું
અક્ષરાનુક્રમ લીસ્ટ... ... --૧૪-
૬૦ શ્રી વિમલનાથ ચરિત્ર ... ૧-૧૨-૯
શ્રી પ્રભાવક ચરિત્ર ... છપાય છે. શ્રી ચંદ્રપ્રભુ ચરિત્ર ... ... ” શ્રી મહાવીર સ્વામિ ચરિત્ર.. ”
૦-૬૦
૦-૩-૦
છે.
અન્ય ગ્રન્થો. તત્ત્વનિર્ણય પ્રાસાદ... .. ૧૦-૦-૦ ચૈત્યવંદન ચોવીશી ... .. અભયકુમાર ચરિત્ર ભા, ૧ લી. ૨-૪-૦ પ્રાણપ્રેમ પુષ્પમાળા .. ... અભયકુમાર ચરિત્ર ભા. ૨ જે. ૩-૦-૦ ધર્મ અને જીવન ... .. સઝાયમાળા ભાગ ૧ થી ૪ દરેકના... ૨૦- મહિલા મહદય ભા. ૧-૨ દરેકના કર્મગ્રંથ હિંદી ભા. ૧ લે (હીંદી) ૧-૪-૦ જૈન મહાભારત સચિત્ર... ...
સદર ભા. ૨ જે. () ૦૧૨-૦ રાજકુમારી સુદર્શના... . સદર ભા. ૩ જે. () ૦-૮–૦ મલયા સુંદરી ... ... સદર ભા. ૪ થે. (y) ૨-૦-૦
શ્રીપાળ રાજાને રાસ (સાર્થ સચિત્ર)
સમેતશિખર ચિત્રાવલી વિતરાણ સ્તોત્ર
() e-૭-૦ સજન સન્મિત્ર ..
ઉત્તમ કુમાર (સચિત્ર ) ૪-૦-૦
- સિદ્ધાંત મુકતાવલી ...
૦-૧૦૦૦
ના રચન્દ્ર જોતિષ . જૈનભાનું ...
... ૦-૮-૦ ભદ્રબાહુ સંહિતા ... વિમલ વિનોદ ...
... ૦–૧૦-૦ વિવેક વિલાસ (સચિત્ર) ... વિશેષ નિર્ણય
સમરાદિત્ય કેવળી ચરિત્ર ... અવિદ્યા અંધકાર માર્તડ ... ૧-૪-૦ પૂજા સંગ્રહ સચિત્ર ભા. ૧ થી ૭ શ્રી નવપદજી પૂજા શ્રી ગંભીર વિ કૃત ૦-૨-૦ નવપદ ઓળી વિધિ. .. પૂજાસંગ્રહ શાસ્ત્રી વિજ્યાનંદ સૃરિ–
નવપદજી મંડળની છબી ... વિજયવલભસૂરિ-શ્રીહંસવિ. મ. કૃત.૧-૪-૦ સિદ્ધચક્રજીના યંત્રની છબી . આત્મવલ્લભ પૂજા સંગ્રહ : ૧-૮-૦ ચૌદ રાજલોક પૂજા . સત્તભેદી પૂજા (હારમોનીયમ નોટી.
સમ્યકત્વ દર્શન પૂજા... .... સન સારીગમ સાથે... ... ૮-૪-૦
પંચપ્રતિક્રમણ સૂત્ર, ગુજરાતી .. જેનસતી રત્નો (સચિત્ર) ... ૧-૪-૦
(,,) શાસ્ત્રી ... જેનગીતા ...
૧-૦-૦ દેવસરાઈ પ્રતિક્રમણ, ગુજરાતી પ્રમેય રત્ન કેપ ...
(9) શાસ્ત્રી ...
૩-૦-૬ ૨-૮-૦ ૨- ૦-૮ ૨--૦ ૧-૪-૦ ૩-૮-૦
૩-૦૦ ૫-૦-૦ ૫-૦-૦ ૦-૧૨-૦
૦-૪-૦
૦-૧-૦ ૦-૧-૯ ૦-૧૦૦ ૦-૧૦-૦ ૯-૪-૦

Page #32

સુંદર ફટાઓ (છબીઓ). મુનિ મહારાજાઓના દરેક સાઈઝની છબીઓ તથા તીર્થોના રંગીન નકશા અને ડેટા.
તથા કલક્તાવાળા નથમલ ચાંડાલીયા ફોટોગ્રાફરે હાલમાં એવા વિવિધ રંગોથી તૈયાર કરેલા સુંદર, મને હર અને આકર્ષક ફોટાઓ બહાર પાડ્યા છે. શ્રી કેસરીયાજી મહારાજ ૧૫+૨૦
૦-૮-૦ શ્રી ચંદ્રગુપ્તના સાળ સ્વપ્ન (સમજણ સહિત) •
૦-૮-૦ મધુ બિંદુ
લેશ્યા શ્રી છનદત્ત સુરિજી-(દાદાસાહેબ) ,, પાવાપુરીનું જીને મંદિર
૧૨૨૦
પુના ચિત્રશાળા પ્રેસની રંગીન છબી. શ્રી ગૌતમસ્વામીજી મહારાજ ૧૫-૨૦ શ્રી મહાવીર સ્વામી ભગવાન
૮-૧૦૯૦
૧૫ર ૦
૦-૮-૦
સૂચના–સિવાય અમારે ત્યાં જે ધર્મનાં તમામ ગ્ર, જેવા કે-શાહ ભીમશી માણેક મુંબઈ, શાલ મેઘજી હીરજ-મુંબઈ, શ્રી જૈનધર્મ પ્રસારક સમાજેન ઓફીસ -ભાવનગર શેઠ દેવચંદ લાલભાઈ પુસ્તકાહાર ફંડ-મુંબઈ, શાહ હીરાલાલ હંસરાજ-જામનગર, સાત અમૃતલાલ અમરચંદ-પાલીતાણા, શ્રી જૈન સસ્તી વાંચનમાળા-ભાવનગર, નથમલ ચાંડાલીયા ફોટોગ્રાફર-કલકત્તા. વિગેરે પુ તકે પ્રકટકર્તાના તમામ પુરત, તેમજ અન્યના પુસ્તકો, નકશાઓ, અને મુનિરાજ તથા તીર્થોના તેમજ શ્રી તીર્થકર ભગવાન તથા શ્રીગૌતમસ્વામીના ફેટમાફ (બી) અમારે ત્યાંથી મળશે. ન ફાનખાતામાં જાય છે, જેથી મંગાવનારને તે પણ લાભ થાય છે.
લખો – શ્રી જેન આત્માનંદ સભા
ભાવનગર

Page #33

લાઇફ મેમ્બર. કોઇપણ વેતામ્બર મૂર્તિપૂજક જૈન આ સભામાં સભાસદ તરીકે દાખલ થઈ શકે છે. એક સાથે રૂા ૫૦૦) આપનાર ગૃહસ્થ આ સભાના પેટ્રન (માનવંતા મુરબ્બી) થઈ શકશે. એક સાથે રા ૧૦૦) આપનાર પહેલા વર્ગના લાઇફ મેમ્બર થઈ શકશે. એક સાથે રૂ ૫૦) આપનાર બીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બર થઈ શકશે.
જૈન લાઇબ્રેરી, શાળા કે સંસ્થા મેમ્બર તરીકે રજીસ્ટર્ડ થવા માગે તે રૂ ૫૦) ભરવાથી બીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બરના હક્ક ભોગવી શકશે.
પહેલા વર્ગના લાઈફ મેમ્બરને સભા તરફથી પ્રગટ થતા પુસ્તકની એક એક નકલ તથા આત્માનંદ પ્રકાશ માસિક તેમની જીંદગી સુધી ભેટ આપવામાં આવશે.
બીજા વર્ગનાં લાઈફ મેમ્બરને સભા તરફથી પ્રકાશિત થતા બે રૂપીઆની કિંમત સુધીના દરેક ગ્રંથની એક એક નકલ ભેટ આપવામાં આવશે, તેમજ આત્માનંદપ્રકાશ માસિક પણ તેમની જીંદગી સુધી ભેટ મળશે.
આત્માનંદ પ્રકાશ. ઉપરોક્ત માસિક સભા તરફથી છવીશ વર્ષથી પ્રકટ થાય છે. તેમાં ધામિક, ઐતિહાસિક, સામાજીક અને નૈતિક ઉપરાંત સ્ત્રી કેળવણી અને વિદ્યાર્થી વિભાગ વાંચનના લેખે પણ આવે છે, કે જેથી સ્ત્રી જાતિનું ગૌરવ તેમનું માતા તરીકેનું સ્થાન અને બાળકને ઉત્તમ સંસ્કાર કેમ આપી શકાય ? તે તથા સમાજની ભાવિ ઉન્નતિમાં સ્ત્રીઓ અને વિદ્યાર્થીઓ કેમ આદર્શ બને તે માટે ઉત્તમ લેખો આપવામાં આવે છે. જેથી વાંચન માટે સમાજની રૂચી વધતા તે માટે અનેક પ્રશંસાના પત્રો આવેલ છે. મંગાવી ખાત્રી કરે !
વાર્ષિક લવાજમ રૂ ૧-૪-૦ વાર્ષિક ભેટનું સુંદર દળદાર પુસ્તક તથા પંચાંગ ભેટ આપવામાં આવે છે.
પુસ્તક પ્રકાશન ખાતું. આ સભા તરફથી આજે ત્રીશ વર્ષથી ચાલુ છે. અમારા તરફથી પ્રકટ થતા ગુજરાતી સંસ્કૃત, માગધી, હીંદી વિગેરે પુસ્તકોની સાહિત્યરસીક સાક્ષર મુકતકંઠે પ્રશંસા કરે છે, જેથી તેને લાભ લેવા ન ચુકશે, ન જ્ઞાનખાતામાં જાય છે. સીરીઝ સિવાયના અન્ય ગ્રંથો પડત કિંમતે આપવામાં આવે છે.
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા–ભાવનગર,

Page #34

દ્વારા તમારું નામ અમર કરવું હોય તો 2009
આટલું વાંચી નિર્ણય કરી લ્યો.
@િ૦૦૦૦૦-૮૦૦૦૮
-૦૦૦૦૦cocxxccxcc
આ જગતમાં જન્મ ને મરણ પ્રત્યેક પ્રાણુને માટે સર્જાયેલ છે. જ્યારે મનુષ્યોને છૂ
પરમાત્માએ જ્ઞાન અને બુદ્ધિ આપેલ હેવાથી તે પોતાના માટે અને ઝૂ હૈ ' માર્ગ શોધી કાઢે છે. જેથી તમારે આ જીવનમાં તમારું નામ અમર રાખવું છે $ 4 હય, જ્ઞાનભકિત કરવી હોય જેન સાહિત્ય સેવા કરી જ્ઞાન ઉપાર્જન કરવું છે 8 હોય તો નીચેની યોજના વાંચી, વિચારી આજેજ આપ નિર્ણય કરો. અને આપના નામની 8 ૪ ગ્રંથમાલા પ્રસિદ્ધ કરાવી તે અમૂલ્ય લાભ મેળવો.
ચોજના. જે ગૃહસ્થ ઓછામાં ઓછા રૂા. ૧૦૦૦) એક હજાર આ સભાને આપ તેમના નામથી ગ્રંથમાળાસીરીઝ) (ગ્રંથ) આ સભાએ દરેક વખતે નીચેની શરતે પ્રકટ કરવા.
૨ સીરીઝને પ્રથમ ગ્રંથ છપાવવાને માટે વધારેમાં વધારે રૂા. ૧૦૦૦) સુધી આ છે હૈ સમાએ ખરચવા.
૪ અમુક સંખ્યામાં જાહેર લાઈબ્રેરી કે ભંડાર તેમજ સાધુ સાધ્વી મહારાજ વગેરેને છું. શું આ સિરિઝના ગ્રંથો સભાના નિયમ મુજબ જે જે ભેટ અપાય તે તે “સિરિઝવાલાની વતી 8 ૪ સભા મારફત ભેટ” એવી ચીઠ્ઠી છપાવી પુસ્તક ઉપર ચડી ભેટ મોકલવામાં આવશે. ૐ ૭ તે સીરીઝની છપાતી દરેક બુકની પચીશ કેપી જે ગૃહસ્થના તરફથી આ ગ્રંથમાળા જૈ
સીરીઝ છપાય તેમને ભેટ આપવામાં આવશે. છે ૮ તે સીરીઝના પ્રથમ અડધા ગ્રંથે ખપી ગયા હોય તે સમયે ઉપજેલી તે રકમના ૪ 8 પ્રમાણમાં તે ગૃહસ્થના નામથી બીજો ગ્રંથ (સિરિઝનો) સમાએ છપાવવો શરૂ કરે; ૨ છે એજ કમ સાચવી સિરિઝના બીજા ગ્રંથો સભાએ નિરંતર છપાવવા.
૧૦ ગ્રંથમાળાના પ્રથમના એકજ ગ્રંથમાં સીરીઝવાળા ગૃહસ્થનું ટુંકું જીવનચરિત્ર, ૪ છે ફોટોગ્રાફ અને અર્પણ પત્રિકા તેમની ઈચ્છાનુસાર (એકજવાર ) આપવામાં આવશે.
નીચેના પ્રમાણેના મહાશયેના નામથી ગ્રંથમાળાઓ પ્રકટ થઈ ચૂકી છે. હું ૧ શેઠ આણંદજી પુરૂષોતમદાસ.
૨ વોરા હઠીચંદ ઝવેરચંદ ૩ શ્રીમાન સુખસાગરજી મહારાજ ૪ શ્રીમાન આચાર્યશ્રી બુદ્ધિસાગરજી મહારાજ # ૫ વકીલ હરીચંદ નથુભાઈ
૬ શ્રી આત્મવલ્લભ ગ્રંથમાળા ૭ શેઠ નાગરદાસભાઈ પુરૂષોતમદાસ રાણપુર. ૮ શેઠ ઝવેરભાઈ ભાઈચંદ ૯ શાહ મગનલાલ ઓધવજી
૧૦ શેઠ અમરચંદ હરજીવનદાસ 3 ૧૧ શેઠ દીપચંદ ગાંડાભાઈ 8 ઉપરના મહાશયોએ પિતાની લક્ષ્મીને સદ્વ્યય કર્યો છે. આપ પણ વિચારી તે રસ્તે હું ચાલવા પ્રયત્નશીલ થઈ સાહિત્યના ક્ષેત્રમાં આપનું નામ અમર કરશે. તેમ ઇચ્છીએ છીએ.
- લખ શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા -ભાવનગર. @
~~~~0000S00×c000000:::00 આનંદ પ્રી. પ્રેસ-ભાવનગર,
0000000%

Page #35

સને ૧૯૩ ની સાલના લેડી વિલિડન અશક્તાશ્રમ—સુરતના રિપોર્ટ અમને મળ્યો છે. નિરાધાર-અપગ-અશકિતને પોષવાનું આ એક ઉત્તમ સ્થાન છે. કાર્યવાહક અનુકંપાબુદ્ધિએ તેમાં સેવા કરી રહ્યા છે. વ્યવસ્થિત કાર્યવાહી, યોગ્ય વહીવટ હાઈને પુણ્ય ઉપાર્જન કરવાનું તે ઉત્તમ સ્થાન બની રહ્યું છે. દરેક મનુષ્ય કોઈ પ્રકારની મદદ આ ખાતાને આપવાની જરૂર છે. હિસાબ ચેખવટવાળા છે. અમે તેની આબાદી ઈરછીયે છીએ.
શ્રી ધર્મપરિક્ષા (શ્રી જિનમંડનગણિ વિરચિતમ્) - સોનું જેમ ચાર પ્રકારની પરિક્ષાએ કરી ગ્રહણ થાય છે તેમ કેવા પ્રકારની પરિક્ષા (ગુણા) એ કરીને ધર્મ ગ્રહણ કરવો તે આઠ ગુણાના વિસ્તારપૂર્વક વિવેચન સાથે ઉપદેશક, સુંદર, મનનપૂર્વક વાંચતાં હૃદયને તેવી અસર કરી ધર્મ ગ્રહણ કરવા ઉકટ જિજ્ઞાસા થાય તેવી જુદી જુદી દશ કથાએ આ ગ્રંથમાં આપવામાં આવેલ છે.
| મામાના દ્રવ્ય-ભાવરૂપી રોગોને દૂર કરવા માટે રસાયનરૂપ અને જાત્યવંત સુવર્ણની જેમ કર્મ રજને દૂર કરી, આત્મને અત્યંત નિર્મળ કરનાર, સધર્મના પરમ ઉપાસક બનાવી પરમપદ–મોક્ષને અધિકારી બનાવે છે. પંદર શર્મા બસંહ ઉપરાંત પાનાને ઉંચા એન્ટ્રીક પેપર ઉપર સુંદર ગુજરાતી ટાઈપથી છપાવી સુશોભિત બાઈન્ડીંગથી આ ગ્રંથ અલંકૃત કરવામાં અાવેલ છે. કિંમત રૂા ૧-૦-૦
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભાભાવનગર,
રાવબહાદુર શેઠશ્રી પુનમચંદ કરમચંદ કટવાળાનો
| સ્વર્ગવાસ શેઠસાહેબ શ્રી પુનમચંદભાઈ માત્ર થોડા દિવસની બિમારી ભાગવી ગયા અશાડ વદી ૯ ને બુધવારના રોજ ઓગણસાઠ વર્ષની ઉમરે મુંબઈમાં સ્વર્ગવાસ પામ્યા છે. શેઠશ્રી પુનમચંદભાઈ પાટણ શહેરમાં જૈન સમાજના અગ્રગણ્ય, શહેરી અને દેવ, ગુરૂ, ધર્મ ના પરમ ઉપાસક હતા. પોતાના શહેર પાટણમાં ત્યાંની સમગ્ર પ્રજાની પણ અનેક વખત સેવા કરતા હોવાથી પ્રજાપ્રિય થઈ પડયા હતા. જે દુકાળના પ્રસંગે ગરીબાને હજારો રૂપીયાનું દાન અને ચારૂપ જૈન મંદિરના ઝગડાના પ્રસંગે સિદ્ધ કરી બતાવ્યું છે. વડોદરા ધારાસભાના મે બર હતા અને બ્રીટીશ રાજ્ય પરત્વે વફાદાર હોવાથી રાવબહાદ્દરના ખેતાબ સરકાર તરફથી પાંચ વર્ષ પહેલાં મળ્યા હતા.
જૈનધર્મ નું સારૂ જ્ઞાન ધરાવતા હોવાસાથે હૃદયના નિખાલસ, મિલનસાર, માયાળુ અને દયાળુ હતા. આ સભા ઉપર સંપૂર્ણ પ્રેમ ધરાવતા હોવાથી ઘણા વર્ષોથી આ સભાના માનવંતા સભાસદ થયા હતા. તેઓશ્રીના સ્વર્ગવાસથી આ સભા પિતાની સંપૂણુ દિલગીરી જાહેર કરે છે અને જૈન કેમે તે ખરેખર એક ઉદાર નરરત્ન ગુમાવેલ છે. તેઓશ્રીના અને સુપત્નીઓ તથા સુપુત્રીને દિલાસો દેવા સાથે તેમના પવિત્ર આત્માને અખંડ શાંતિ પ્રાપ્ત થાઓ તેમ પ્રાથના કરીએ છીએ.

Page #36
Reg. No. B. 431. === શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ. [E] = = . દર માસની પૂર્ણિમાએ પ્રગટ થતું માસિક પત્ર. IT 5. 30 મું. વીર સ'. ર૪પ૮. શ્રાવણ, આમ સ'. 37. અંક 1 લા નરી મૂર્ખતા. વિદ્યાથી એ, કારકુના અને બીજાઓ વ્હીકને લીધે ખાદી ન પહેરે તે નરી ઍ ખતા જ છે. વગર જરૂરની ખહીક અને વધારે પડતી સાવચેતીથી સીઝરના પોતાના કરતાં વધુ વફાદાર બનવાની ખાતર તમે અત્યાર અગાઉ સર કરેલ ક્ષેત્ર | ગુમાવી છે. કોઈ પણ હિંદીએ પોતાના ઉપરીની મહેરબાની મેળવવા ખાતર પણ ખાદીને છોડી દેવી ન ધટે, અને સરકાર પણ બાયલાઓને માન આપતી નથી. જેમનાથી બની શકે છે તેમની ફરજ દેશી -ઉદ્યોગને ઉત્તેજન આપવાની છે અને ખાટી પ. એ દરેક રીતે ગૃહઉદ્યોગ જ છે, ?? = શ્રી રાજગોપાલાચાર્ય. = For Private And Personal Use Only