________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
ર
www.kobatirth.org
સ
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
ગ્રંથવાચન અને વિદ્યા વ્યાસંગ.
વિઠ્ઠલદાસ મૂ. શાહ.
मनु
यथा यथा हि पुरुषः शास्त्रं समधिगच्छति । तथा तथा विजानाति विज्ञानं चास्य रोचते ॥ દાચારી અને સુશીલ અનવામાં, સર્વ પ્રકારના દાષા અને પાપાથી અચવામાં, યથૈષ્ટ યશ અને કીર્તિ પ્રાપ્ત કરવામાં, પ્રત્યેક સ્થિતિમાં સંતુષ્ટ અને પ્રસન્ન રહેવામાં તથા એવા પ્રકારની બધી સારી ખાખતામાં આપણને જેટલી સહાયતા પુસ્તકાના વાચન મનન અને વિદ્યા—બ્યા સગથી મળી શકે છે તેટલી કાઇ અન્ય કાર્ય થી ભાગ્યે જ મળી શકે છે. પુસ્તકાના વાચન અને વિદ્યા વ્યાસંગનું મહત્વ અને તેનાથી થતા લાભા એટલા ખધા સર્વ માન્ય છે કે તેને એક ફ્રેંકા લેખમાં ઉલ્લેખ કરવા નિરર્થક છે અને કેટલેક અંશે દુસ્સાધ્ય પણ છે, રાજર્ષિ ભર્તૃહરીજીએ કહ્યું છે કે— विद्या नाम नरस्य रूपमधिकं प्रच्छन्न गुप्तं धनं,
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
विद्या भोगकरी यशः सुखकरी विद्या गुरूणां गुरुः । विद्या बन्धुजनो विदेशगमने विद्या परा देवता;
विद्या राजसु पूजिता न तु धनं विद्याविहीनः पशुः ॥
એટલા માટે આ પ્રસ ંગે વિદ્યાવ્યાસંગ અને પુસ્તકાનાં વાચન સ`ખ શ્રી કઇ પણ ન કહેવામાં આવેતેા આ લેખમાળા સંપૂર્ણ જ રહી જાય, કેમકે વિદ્યા જ માનવ –જીવનનું પ્રધાન અંગ છે અને તે વગર મનુષ્ય પુરેપુરા મનુષ્ય નથી બની શકતા.
જો આપણે કોઇ મનુષ્ય પાસેથી તેની વિદ્યા અને તેનુ જ્ઞાન કેાઇ રીતે છીનવી લઇએ અને તેને મૂખ તથા અજ્ઞાન બનાવી શકીએ તેા તે પશુઓની કાટીમાં જ મુકાશે; તેને મનુષ્યની કેટિમાં સ્થાન નહિ મળે. જો વિદ્યા નહિં ડાય તા મનુષ્ય પોતાની ઇન્દ્રિયા તથા વાસનાએનેા ગુલામ ખની જશે અને તેને કેાઇ માદક અથવા રક્ષક નહિ રહે. એક વિદ્વાન પુરૂષનું મંતવ્ય છે કે વિદ્યા વગરના મનુષ્ય માલકાની માફક અજ્ઞાન અને રાક્ષસેાની માફ્ક પાપી હોય છે. વિદ્યા મનુષ્યને બુદ્ધિમાન અનાવે છે, સન્માર્ગ બતાવે છે તથા સસારની સર્વ મામતે સમજવાની યેાગ્યતા આપે છે. શ્રેષ્ઠ જીવનના આરંભ વિદ્યાથીજ થાય છે. નિખાને વિદ્યા શક્તિની ગરજ સારે છે અને દરિદ્રોને વિદ્યા ધનસ્વરૂપ બને છે. વિદ્યાથી
For Private And Personal Use Only
