________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન ધર્મ.
તેવી પ્રકૃતિવાળા હોય. એજ સાધુપણાને દર્શ. ધર્મ તેજ હોઈ શકે અગર તેવા ધર્મના પાલનથી આત્મા દુર્ગતિમાં ગબડી જતાં બચી જઈ સગતિનું ભાજન થઈ શકે અને એ દ્વારા આત્મ કલ્યાણ સાધી શકે છે. એ પ્રકારના ધર્મ યાને શાસ્ત્ર ગ્રંથમાં અહિંસા, સત્ય, ચારિત્ર, તપ અને દાન આદિ મહાન ગુણેને અગ્ર સ્થાન મળ્યું હોય, જ્યાં વિરોધાભાસનું નામ ન સંભવતું હોય; વળી જ્યાં માત્ર આ દુન્યવી સુખના જ લાભ દેખાડી સંતોષ ન પકડાયો હોય, પણ એની સાથે એ સુખોથી લાખગણ ચઢીયાતા એવા આત્મિક સુખોની વાતો વિશેષ પ્રમાણમાં બતાવી હોય, વળી જેમાં કાપાકાપી કે મારામારી અથવા ભાંગફોડ કે નિંદા કુથલીના વર્ણનની છાંટ પણ ન હોય એ પ્રકારને ધર્મ જ આપણે બાંધી ગયા છે લક્ષણ જેનું એવા ફળને દેનારે થઈ શકે, એટલું હૃદયમાં કોતરી રાખવું કે આવા સુંદર પ્રકારના ધર્મના કથક અવશ્યમેવ અઢાર દુષણેથી સર્વથા રહિતજ હોય. જે વૃક્ષના મૂળમાં અગ્નિ પ્રદીપ્ત હોય તે ઝાડ કદાપિ નવ પલ્લવિત થયું સાંભળ્યું છે ખરું ? અર્થાત્ જ્યાં એ અઢાર દોષો ઓછા વત્તા પ્રમાણમાં પ્રવર્તતાં હોય ત્યાં અહિંસા કે સત્યની પૂર્ણ સ્વરૂપવાળી વાતોને સંભવ પણ ન હોઈ શકે. કદાચ રેખારૂપે દ્રષ્ટિગોચર થાય તો પણ પાછળ અજ્ઞાન તિમિરના પડળ જરૂર હોવાના. ધર્મની શ્રેષ્ઠતાને મુખ્ય પાયે એના કથકની પ્રતિષ્ઠા ઉપર અવલંબે છે. પુરુષ વિશ્વાસે વનર વિશ્વાસ. એ પદ યથાર્થ છે. જેના રાગ દ્વેષાદિ દેશ ગયા હોય તેજ નિઃપક્ષપાતપણે વસ્તુનું શુદ્ધ સ્વરૂપ પ્રતિપાદન કરી શકે. કથની કરતાં આચરણ સચોટ છા૫દાયી હોય છે. કહેવું સહેલું છે પણ આચરણમાં મુકવું જ દેહેલું છે એ અનુભવનું વચન છે. નીતિકારે કહ્યું છે કે –“જેના મન, વચન, અને કાયામાં-એટલે કે જેના મનમાં વિચાર તેવા જ પ્રકારના વચનમાં ઉચ્ચાર અને તેને અનુરૂપ કાયાનું વર્તન-એકતા છે, તે મહાત્માઓને મારા વંદન છે.” આ ઉપરથી સારાંશ એ તારવી શકાય છે કે જ્યાં દાક્ષિણ્યતા–રાગ કિવા મેહ કે કામ તૃષ્ણની જરાપણુ છાંટ હેાય છે ત્યાં શુદ્ધ વચન કે સંપૂર્ણ વસ્તુતત્વની આશા મૃગજળવત્ નિરર્થક છે. કદાચ એવા વચનને પ્રથમ દર્શને પ્રતિભાસ થાય પણ ખરે, છતાં કિપાક વૃક્ષના ફળ માફક એવી મનહરતા ઉપર ચેટીજ હોય છે. કેટલીકવાર તે ભ્રમમૂલકને ઉન્માર્ગે લઈ જનારી નિવડે છે તેથીજ ધર્મ પસંદગી વેળા સાવચેત રહેવાનું છે. અગાઉ આપણે જોઈ ગયા તેમ મૂર્તિ અને ગ્રંથ ઉપરથી કયા ધર્મમાં ઉક્ત દેજે સંભવે છે અને ક્યામાં નથી સંભવતા એની ખાત્રી કરી લેવાની છે. આનો અર્થ એમ કરવાનો નથી કે અન્ય ધર્મોની નિંદા કરી પોતાના ધર્મના યશોગાન ગાવા. અત્રે તો ન્યાયબુદ્ધિએ વિચારવાનું છે કે સર્વવૃક્ષ ગણમાં જેમ બધા વૃક્ષે આંબાના નથી હોતા, પણ કે
For Private And Personal Use Only
