________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. આ લેખમાં ભગવાનપ્રભુ-પરમાત્મા એટલે નીશ્ચયરૂપે જે આત્મા છે તે એટલે જ્ઞાન, દર્શન ચારિત્ર અને તારૂપે જે આત્મા છે તે એવો અર્થ લીધેલ છે,
યાતા, ધ્યેય, અને ધ્યાનપદ એ કે, (નવાણું પ્રકારની પૂજામાંથી) દયેય પરમાત્મા–ભગવાન સ્વરૂપ.
યોગ સાધનામાં પરમાત્મા પોતે જ સાધક અને સાધના બને છે. પરમાત્માની શકિત, પિતાની જ્ઞાન જાત, શકિત, ચૈતન્ય, આનંદ વિગેરે શકિતઓ વડે આધારના ઉપર કાર્ય કરે છે; અને જ્યારે આધાર પ્રભુની શકિત પ્રત્યે ખુલે થાય છે ત્યારે તે પિતે ઉપર જણાવેલી જ્ઞાન, ચેતન્ય અને આનંદની શક્તિઓ સાથે ઉતરીને સાધનાને શક્ય બનાવે છે-સાધનમાં પ્રગતિ થાય છે. પરંતુ જ્યાં સુધી અવિદ્યા પ્રકૃતિ સાધકમાં કાર્ય કરતી હોય ત્યાં સુધી સાધકે પોતે અંગત પ્રયત્ન કરવો જોઈએ.
સાધકે જે અંગત પ્રયત્ન કરવાનો છે તેમાં ત્રણ વસ્તુઓનો સમાવેશ થાય છે. અભિસા–Aspiration–સતત, જાગૃત, અખંડ-પ્રભુ પ્રાપ્તિ માટેની અભિપ્સા રાખવી જોઈએ, મનની શકિત, હદયની શોધ, પ્રાણની અનુમતિ અને સ્થલ દેહને પરમાત્માની શક્તિ પ્રત્યે ખુલે કરવાની અને સ્થલ ચૈતન્યને અને પ્રકૃતિને કુંભારની માટીના જેવી નરમ જલ્દીથી ફેરફાર કરી શકાય તેવી બને તેટલા માટે સંકલ્પ શકિત જાગૃત રહે એ અભિસાના સ્વરૂપ છે.
બીજી વસ્તુ-અધેગામી-અવિદ્યા-પ્રકૃતિની ક્રિયાઓને અસ્વીકાર છે એટલે કે મનના વિચારો, અભિપ્રાયે, તેની પસંદગીઓ, તેની ટેવો-અને તેણે પિબાંધેલા બંધારણે અને વિચાર શ્રેણીઓનો સાધકે અસ્વીકાર કરવો જોઈએ. તેમ કરવાથી શાંત થયેલા મનમાં સત્ય જ્ઞાનની તિને ઉદય થઈ શકશે. પ્રાણુની અવિદ્યા પ્રકૃતિમાં રહેલી ઈચ્છાએ, વાસનાઓ અને ઇંદ્રીઓના સંસ્પર્શો, વિકારે, સ્વાર્થ, અભિમાન, મદ, કામવાસના અને સત્યની વિરૂદ્ધ હોય તેવી સર્વ માગણી એનો સાધકે સદંતર અસ્વીકાર કરવો જોઈએ. તેમ કરવાથી વિશાળ, શાંત બળવાન અને સમર્પણ થયેલા પ્રાણુમાં ઉપરની ભૂમિકાઓમાંથી સત્યની ખરી શકિત અને સત્ય આનંદનું અવતરણ થઈ શકશે. વળી ચૂલ શારીરિક પ્રકૃતિમાં રહેલી મૂર્ખાઈ, શંકાશીલતા, અશ્રદ્ધા, સંકુચિતતા, દુરાગ્રહ, Pettiness પ્રમાદ, રૂપાંતર થવાની નાખુશી, તમોગુણ વિગેરેનો ત્યાગ કરવો જોઈએ, તેમ થાય તો જ જ્ઞાનની
તિ, ચૈતન્ય, અને આનંદની ખરેખરી પ્રતિષ્ઠા સ્થવ શરીરમાં થાય અને શરીર ઉત્તરોત્તર વધારેને વધારે દિવ્ય બનતું જાય.
For Private And Personal Use Only
