________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. તાથી ફેલાય છે. અને રાજ્ય જે લોકોને ફાંસીએ ચઢાવે છે તેઓના અનુયાયીઓની સંખ્યા આશ્ચર્યજનક રીતે વધી જાય છે. ખ્રીસ્તી ધર્મના વધારે પ્રચારનું મુખ્યકારણ
એ છે કે તેના પ્રવર્તક કાઈસ્ટને ફાંસીને લાકડે લટકાવવામાં આવ્યા હતા. લવલેસ નામના એક કેદી કવિએ કહ્યું છે કે–
Stone walls do not a prison make,
Nor iron bars a cage; Minds innocent and quiet take
That for an hermitage. જે લોકેનું ચિત્ત પવિત્ર, શાંત અને નિર્દોષ હોય છે તેઓને મન પત્થરની દીવાલે કારાગૃહ રૂપે નથી તેમ લેહના સરીયા પાંજરા રૂપે નથી; પરંતુ એકાંત આશ્રમ રૂપે હોય છે. અંગ્રેજ કવિવર મિટને એક સ્થળે કહ્યું છે કે “જે મનુષ્ય સૌથી વધારે મુશ્કેલીઓ સહી શકે છે, તે જ સાથી વધારે સારું કામ કરી શકે છે. કર્તવ્યપંથ બહુજ વિકટ અને કંટકમય છે. અને કર્તવ્યપાલન પ્રાયે કરીને કઠિન તાઓ અને આપત્તિઓમાં જ થાય છે. કર્તવ્ય પરાયણ મનુષ્યનું મૃત્યુ કંઈ પણ બગાડી શકતું નથી. ઉલટી એની સ્મૃતિ કાયમ રહે છે. સુખ અને ભેગ વિલાસથી મનુષ્યના ગુણેનો કદિ પણ વિકાસ નથી થતું, વિકાસ તે હમેશાં દુ:ખ અને કષ્ટથીજ થાય છે. જેવી રીતે પુષ્પ અથવા સુખડને ઘસવામાં આવે છે ત્યારે જ સુગંધ આપે છે, તેવી રીતે પ્રતિભાના વિકાસને અર્થે મનુષ્યને પીડા ભોગવવાની જરૂર છે. ઘણું કરીને સાધારણ ગ્યતાવાળો મનુષ્ય વિકટ પ્રસંગ આવતાં સારી ગ્યતા બતાવે છે અને દુર્બળ મનુષ્ય પણ પિતાની અંદર રહેલું ખરું બળ બતાવે છે. જેવી રીતે વિદ્યા, બુદ્ધિ, ધન વિગેરે સારી વસ્તુઓને દુરૂપયોગ કરી શકાય છે. તેવી રીતે કઠિનતાઓ અને વિપત્તિઓ વગેરેનો પણ સદુપયોગ કરી શકાય છે. ”
વિપત્તિજ મનુષ્યને બળવાન બનાવે છે અને તેને જીવનને સદુપયોગ કરવાની શક્તિ આપે છે. જેમ દુઃખ કર્માધીન છે તેમ સુખ પણ કર્માધીન છે. પણ સુખની અપેક્ષાએ દુ:ખ જ મનુષ્યને સારો મનુષ્ય બનાવે છે. અત્યંત ઉદંડ તેમજ ક્રોધી મનુષ્ય વિપત્તિ ભેગાવ્યા પછી નમ્ર બની જાય છે. અને સૈની સાથે પ્રેમપૂર્ણ વ્યવહાર કરવા લાગે છે. એક મહા પુરૂષનું વચન છે કે-“જેણે દુ:ખ નથી વેઠયું તે કશું પણ જાણતા નથી. ” જેવી રીતે જેલમાં રહીને ઉત્તમ કાવ્ય અને ગ્રંથ લખનારના ઉદાહરણ આપવામાં આવ્યા છે તેવી રીતે એવા લોકોના પણ ઉદાહરણ આપી શકાય કે જેઓએ માનસિક, શારીરિક અથવા આર્થિક કષ્ટને વખતે
સારાં સારાં કાર્યો કર્યા છે. ડાબીન, ડોન, શીલર આદિ લેખકોએ તો રૂગ્ણાવસ્થા -. અથવા દરિદ્રાવસ્થામાં જ મહાન ગ્રંથો લખ્યા હતા. સૂરદાસે અંધ અવસ્થામાં જ
For Private And Personal Use Only
