________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
આપણે કરીએ નહિ તે પછી આપણી પાસે અખુટ દેલત હોવાથી શું લાભ ? જેમ અન્ય મનુબે શેર અનાજ ખાય છે તેમ ધનવાન લોકો પણ શેર અનાજ ખાય છે. સાચું કહીએ તો ધનનું મહત્વ તેના ઉચત ઉપયોગ કરવાથી વધે છે. કેમકે
Surely use alone, Makes money not a contemptible stone.
જે પૈસાનો કોઈ પણ ઉપગ થતો નથી, તે એક પથ્થરના કરતાં વધારે નથી. જે દ્રવ્ય વડે આપણું પરાધીનતા નષ્ટ કરીને સ્વતંત્રતા પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી, તથા જે દ્રવ્યવડે આપણે આપણા દારિદ્વપીડીત ભાઈઓના કષ્ટ દૂર કરી શકતા નથી તથા જે દ્રવ્યવડે આપણે આ સંસારના કોઈ પણ અંશને સુખી કરી શક્યા નથી તેને શું કહેવું જોઈએ ? તેનું નામ પિસા કે પથ્થર ? પૈસો એક એવી વસ્તુ છે કે જેના અભાવે આપણે બહુ દુઃખી થઈએ છીએ અને પિસો કેવળ દુઃખ દૂર કરવા ખાતરજ મેળવવામાં આવે છે. જે આ સત્ય વાત હોય છે જે પૈસા મેળવ્યાથી આપણુ દુખે ઓછા નથી થતાં તેને પૈસા કહી શકાય નહિ. તે તે આપણા મસ્તક ઉપર એક પ્રકાર બજે છે. જે માત્ર આપણું મરણ પછીજ ઉતરી શકે છે, અન્યથા નહિં. જે મનુષ્ય અઢળક દ્રવ્યને સ્વામી છતાં તેને કોઈ પણ પ્રકારનો સદુપગ કરતો નથી તે ધનવાન નથી, તે તે કોઈ વિશિષ્ટ જાતિ, દેશ યા રાષ્ટ્રને કેવળ ગુમાસ્ત યાને ખજાનચી છે. તે બિચારો જીવિત પર્યત તે સર્વ દ્રવ્ય મેળવીને તેને હિસાબ રાખે છે અને મરણ પછી તેનો ચાર્જ કોઈ બીજાને સાંપી દઈને આ સંસારમાંથી વિદાય થઈ જાય છે. તેનું સમસ્ત જીવન દ્રવ્યનું રક્ષણ કરવામાં જ વ્યતીત થઈ જાય છે. આ પ્રકારના મનુષ્યની સ્થિતિ અને જીંદગી અત્યંત શોચનીય છે.
અહિં આ એક વાત ઉપર વિશેષ ધ્યાન આપવાની જરૂર છે. દ્રવ્યને સદુપગ શું છે? જ્યાં સુધી દ્રવ્યના સદુપયેગ અને દુરૂપયેગનો તફાવત આપણને સમજવામાં નથી આવતો, ત્યાં સુધી સંભવિત છે કે આપણે દ્રવ્યનો વ્યય કે અનર્થકારી કર્મોમાં કરવા લાગશું. જે આપણે દાન કરવું હોય તો પાત્રાપાત્રને વિચાર અવશ્ય રાખવો જોઈએ. જે આપણે ભેજન કરવું હોય તે તેની પણ સીમાં નિયત હોય છે, જે ખોરાક આપણને રેગી તથા આળસુ બનાવી મુકે છે તે નકામું છે. વસ્ત્રાભૂષણેને પણ વિચાર રાખવો જોઈએ. એવાં કપડાં કદી પણ ન પહેરવાં જોઈએ કે જે આપણી સ્થિતિને પ્રતિકૂળ હોય અને જે પહેરવાથી આપણને કઈ છેલછબીલા સમજવા લાગે. વર્તમાન સમયના હિંદુ સમાજમાં એવી અનેક કુરીતીઓ અને કુપ્રથાઓ ઘુસી ગઈ છે કે, જે તે સમાજનું લેહી ચુસીયુગીને દિવસનું
For Private And Personal Use Only
