________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશે. હોવાથી એ જડવાદમાં મનુષ્ય એકદમ અંજાઈ જાય છે. તેથી પ્રત્યેક મનુષ્ય આવા કુતર્કોથી વેગળા રહેવાની સાવચેતી રાખવી જરૂરી છે. પૂર્વને શાસ્ત્ર અને પશ્ચિમના શાસ્ત્રમાં જમીન આસમાન જેટલો તફાવત રહે છે. રાસાયણિક મિ. શ્રેણે અને પૃથક્કરણે, વિદ્યુત્ શકિતને ધર્મ અને ઉષ્ણતાનું પરિણામ, લેહચું. બકને નિયમ અને પરમાણુની ક્રિયા ઈત્યાદિ અનેક જડ સાધનના દિવ્ય પ્રકાશથી જોઈ શકાય તેટલું જોવું એ તેમને પ્રધાન લક્ષ હોય છે. પરંતુ આ ભૌતિક સૃષ્ટિની પેલી તરફ રહેલા અતીંદ્રિય વિષચેનું જ્ઞાન કરાવવાને સમર્થ એવા ભેગમાર્ગના અદ્દભૂત પ્રકાશની તેઓને કલ્પના પણ આવી શકી નથી. તત્વજ્ઞાનની વાતને એક બાજુ ઉપર મુકી ધર્મ સંબંધી વિચારે તરફ જોઈશું તે પણ જણાશે કે આત્મા અને પરમાત્મા સંબંધી તેમની વ્યાખ્યાઓ બહુજ અપૂર્ણ છે. આપણું શાસ્ત્રોમાં આત્માનું જે અચિંતનીય સામર્થ્ય દર્શાવવામાં આવ્યું છે તેથી એક મહાત્ લાભ એ થવા પામ્યું છે કે પ્રત્યેક મનુષ્યને અતદ્રિયજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવાની વાસ્તવિક મહ. વાકાંક્ષા એક કાળે પ્રકટયા વિના રહેતી નથી અને એગમાર્ગ કિંવા અધ્યાત્મ શાસ્ત્રની સહાયથી તે આકાંક્ષા સફળ પણ થાય છે- થઈ છે. આ ઉપરથી જોઈ શકાશે કે પૂર્વ અને પશ્ચિમ એ ઉભય દેશના લોકોની મહત્વાકાંક્ષા અથવા કાર્યની મર્યાદા છેકજ જૂદી છે. પાશ્ચાત્ય પ્રજાનું મુખ્ય સાધન રસાયનશાસ્ત્ર અથવા યંત્ર. શાસ્ત્ર છે. જો કે આર્ય પ્રજાએ પણ એ જડશાસ્ત્રને યથાવકાશ ઉપગ કીધે છે તે પણ તેનું મુખ્ય સાધન તે યોગશાસ્ત્ર-અધ્યાત્મશાસ્ત્રજ રહ્યું છે. પાશ્ચાત્ય પ્રજાની સઘળી દોડધામ ફક્ત જડ અથવા દશ્ય સૃષ્ટી પર્યત પહોંચી સમાપ્ત થઈ છે. આ પણું તત્વવેત્તાઓએ જડ સૃષ્ટિને ઉપગ પુરતે લાભ લીધા પછી જગથી પર રહેલા એવા અદશ્ય પ્રમેયોને પણ ગબળથી લાભ લીધો હતો. જેણે દૂરબીનને કદી ઉપયોગ કર્યો નથી એવા કોઈ એક વ્યક્તિને કહેવામાં આવે કે શનીની ભમ. તી પાછળ બીજા પણ કેટલાએક ઉપગ્રહ ફર્યા કરે છે તે તે આપણી વાતને સ્વી કારવા એકદમ તયાર થઈ શકશે નહીં, તેવી જ રીતે ગબળના દૂરબીનથી જ પ્રત્યક્ષ થઈ શકે એવી અતીન્દ્રિય બાબતે વિષેની સંભવનીયતાનું જ્ઞાન જેની પાસે
ગબળ નથી, તેનાથી થઈ શકે નહીં. આ પ્રમાણે પૂર્વની અને પશ્ચિમની પ્રજામાં એક એવા માટે ફરક પડી ગયા છે કે આપણુ આર્ય વિદ્વાનોના ઉચ્ચ અને અતી. પ્રિય પ્રમે સંબંધી ઉલેખ પાશ્ચાત્ય પ્રજાના ગ્રંથમાં જોવામાં ન આવે તો તેમાં કાંઈ આશ્ચર્ય પામવાનું નથી. પાશ્ચાત્ય ગ્રંથના વાચકને પ્રથમ તે એ જ પ્રશ્ન થાય કે જે આપણી આર્યધર્મ સંબંધી સઘળી વાતે ખરી અને સર્વ જન સમ્મત હોય તે પછી આવા ગ્રંથમાં તેનું વર્ણન શા માટે નહીં હોય? આવી રીતના વિચારોથી અથવા સંસર્ગ દોષથી મને વૃત્તિ સંશયશીલ થાય તે પહેલાંજ-અપ્રગભ અવ. સ્થામાં એવા પુસ્તક વાંચવાથી વિમુખ રહેવું જોઈએ. પાશ્ચાત્ય ગ્રંથમાં ગ
For Private And Personal Use Only
