Atmanand Prakash Pustak 013 Ank 01

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531145/1

Page #1

Page #2

THE ITMANAND PRAKSE REGISTERED NO. B. 431 26 ©
S ૩-~ ~ -2. CC + હૃ8 92 3 શ્રીમદિગથાનકૂણિરાજયો નમઃ } $20
શાહબ્રહદશે છ959;a:2ષ્ટ્ર રરરહરહરલ 2:58: Pars aણ ગાઇ . કલ 2 હજાર 50 હરહાર
' so,
ws
હ ક
आत्मानन्दप्रकाश.
છે. નાની
69ણ
છે અs ea-558 ઋચ્છક્ક કમ્ર 5 કક્ષા 9 & 29 999 K { વ્યઃ સા સા થયો છે
सम्यक्त्वं सत् प्रदत्ते प्रकटयति गुरजीतरागे च भक्ति माधुर्य नीतिवळ्या मधुरफलगत राति संसारमार्गे । भव्यानारोहयत्यात्महितकरगुणस्था पार्टी प्रकृष्टां
आत्मानन्दप्रकाश: सुरतशेरव यत्सवकामान् प्रसूते ||शा જી-ર-ર વીન્સ-અવરો- જ્યો-જે-છેરનો કર હેટ વે જેરક-ક્ય - पुस्तक १३. वीर संवत् २४४१ श्रावण, आता सं. २०.९ अंक लो।
૮ ૭--Le-શક છw૩- ૭ ક ક ક કચકw ૭ કઈ ના प्रकाशक-श्री जन आत्मानन्द भा. भावनगर,
વિચારું મણિ કે + નમ્બર વિષય
ન અ વિપુલ રે ૧ વષોર મે માંગલ્ય રતુતિ.., .. ૧ ૯ આજે ઉજાગૃતિ... { ૨-૩ વીરરસુતિ, ગુરૂ રતુતિ... ... ૨ ૧૦ શ્રી સંજયાનેદસર વિરહાઈક.. ૨૦ 3 ૪ આત્માનંદ પ્રકાશાના ચાહકોને ૧૧ સુ-બિન્ડારાજાને ખાસ નમ્ર હું માનું ચુ.
. ૩ વિન!.. ... .. . ૨૧ કે ૫ અત્રિ દ્વપના ઉદ્ગારે. .} . . ૩ ૧૨ જેને 3 ની પડતી માટે જ - ૬ શ્રદ્ધ " - ... ૯ વાબદાર કે[ણ ? .. ... ... ૨ ૩. | 3. ૭ શ્રીશી-શાયદ મોસમ ના... ૧૭ ૧૭ શ્રી મદ વિજયાનંદસૂરિ મહારાડે ૮ જીવદયા પાકી જાય થી થતે
જન જારનાર મ ડળના મુનિન | ઉહાપોહ, મ . ... ... ૭ રાજને પ ચાતુમાસની નિષ્ણુ ય... ૨૪
વાર્ષિ ક-સૂય રૂા. ૨) ટપાલ ખર્ચ રમાની ૪. ધી આનંદ પ્રીન્ટીંગ પ્રેસમાં શાહ ગુલાબદ લધુરૂં, દળ યુ—ભાવનગર BPL
LERIQ ~~ EC 31
••• ૧૮.
|
"
O
DEP.

Page #3

મુનિ મહારાજને નમ્ર વિનંતિ.. પાટણવાળા શેઠ વરજીવનદાસ ચુનીલાલ સાકલચંદના માતુશ્રી પરસનબાઈની તરફથી ઉચા ઇંગ્લીશલેજર પેપર ઉપર સુંદર ટાઈપથી નિર્ણયસાગર પ્રેસમાં છ પાચેલ કેપસૂત્ર-સુબાધિકા ટીકા ગ્રંથ તેના ખપી મુનિ મહારાજાઓને તેઓના સમૃદાયના વડિલ વિદ્યમાન (હૈયાત)મુખ્ય મુનિ મહારાજની મારફત નીચેના સરનામે મ ગાવવાથી સદરહું ગ્ર"થ અત્રે આવેથી ઉક્ત શેઠની વતી ભેટ મોકલવામાં આવશે. - સદરહુ ગ્ર’થ ભેટ મેકલવા માટે પિસ્ટેજ પૂરતા પૈસાનું ઘ'થ ગેરવલે ન જાય તેને માટે વીe પીઠ કરવામાં આવે છે; જેથી ભેટ મ"ગાવનાર મહાત્માએ સાથે કોઈપણ શ્રાવકનું નામ લખી મોકલવા કૃપા કરવી.
| ગોંધી વલલભદાસ ત્રિભુવનદાસ.
સેક્રેટરી.. શ્રી જૈન આત્માનદ સભા-ભાવનગર,
દશાશ્રીમાળી વણિ કે (ત્રિમાસિક ) દરેક દશાશ્રીમાળી વણિક બંધુને જાણવા જેવી બાબતોથી ભરપૂર (રાયલ છ થી આઠ ફા૨મ ) ૪૦ થી ૪ પાનાનુ' સચિત્ર દશાશ્રીમાળી વણિક ત્રિમાસિકના પિતાની જ્ઞાતિનું શ્રેય ઈરછનાર દરેક દશા શ્રીમાળીને ગ્રાહક થવાની ખાસ આવશ્યક્તા છે. વિજ્ઞાપન પત્ર માટે લગે- -
મોહનલાલ નાગજી ચીનાઇ,
- ડીસટ્રીકટપ્લીડર
ધોરાજી
નીચેના ગ્રંથા અમને ભેટ માટે મળ્યા છે. જે આભાર સહીત
સ્વી કારીએ છીએ. નવતત્વ પ્રક૨ણ.
શ્રાવક ભીમશી માણેક પંચ પ્રતિક્રમણ શાસ્ત્રી.
મુંબઈ.. આયુર્વેદ રહસ્યાર્ટ માસીક.
વૈદ્ય જીવરામ કાળીદાસ ગાંડળ દેવચંદ્રજી કૃત ચોવીશીવીશી..
બુદ્ધિપ્રભા આણીસ-અમદાવાઇ જવુ પદ હાસ્ય અને વીશ સ્થાનકના રાસ-જૈન યુવક મંડળ~-સાણંદ હીર પ્રશ્નને તરાવલી.
શ્રી રાધનપુર જૈન યુવકેાદય સબંધ પ્રાચીન રતવરાવળી.
મહી-રાધનપુર સ્નાત્ર પૂજા. ચેતન કર્મચરિત્ર,
મુળચદ કરશનદાસ કાપડીઆ સુરત ગોપાળકૃષ્ણ ગે ખલેનું જીવન ચરિત્ર જીવથુલાલ અમરશી મેતા-અમદાવાદ

Page #4

241
ક
( પુસ્તક ૧૩ શું. )
પુસ્તક ૧૩ મુ. વીર સંવત ૨૪૪૧-૨૪૪ર. આત્મ સંવત ૨૦-૨૧, અંક ૧૨.
सेव्यः सदा सद्गुरु कल्पवृक्षः
सम्यक्त्वं सत् प्रदत्ते प्रकटयति गुरौ वीतरागे च भक्तिं । माधुर्य नीतिवल्ल्या मधुरफलगतं राति संसारमार्गे । भव्यानारोहयत्यात्महितकर गुणस्थानपाटी प्रकृष्टां आत्मानन्दप्रकाशः सुरतरुरिव यत्सर्वकामान् प्रभूते ॥ १ ॥
પ્રગટ કર્તા,
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા,
ભાવનાર
વીર સંવત ૨૪૪૧-૪૨ આત્મ સવત ૨૦-૨૧ વિક્રમ સંવત ૧૯૭૧-૭૨
વાર્ષિક મૂલ્ય રૂ. ૧–૦૦ પોસ્ટેજ ચાર આના.

Page #5

પિંક અનુમાણકા.
૧૭
નંબર ૧ વર્ષારંભે માંગલ્ય સ્તુતિ. (પદ્ય)......... પાન૨ વરસ્તુતિ. (પ્રભુસ્તુતિ) (પદ્ય) .... ૨-૨૫-૪-૧૭૭–૨૦૧-૨૯૭-૩૦૮ ૩ ગુરૂસ્તુતિ (પદ્ય).... ....
૨-૨૫૭-૨૯૮ ૪ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ માસિકના ગ્રાહકોને આશીવચન . ૫ અભિનવ વર્ષોના ઉદ્દગારે .. ••• .. ૬ શ્રદ્ધા .......... ....
..૯ ૭ શ્રી શાંતિ પરમાત્માને શાંતિ પ્રેરવા અભ્યર્થના (પદ્ય) ૮ જીવદયા અથવા અનુકંપાના ખર્ચ સંબંધી થતો
ઉહાપોહ અને તેનું પરિણામ.. ૯ આ જીવનયાત્રા સફળ કરી લેવા હરેક પ્રસંગે સુજ્ઞ જનોએ રાખવી જોઈતી ચીવટ અને પ્રમાદાચરણથી દૂર રહે
વાની અનિવાર્ય અગત્ય (આત્મ જાગૃતિ) ૧૦ શ્રીમદ્ વિજયાનંદસૂરિ વિરહાષ્ટક (કાવ્યમ) ... ૧૧ મુનિ મહારાજાઓને નમ્ર વિજ્ઞપ્તિ . ૧૨ જૈન કોમની પડતી માટે જવાબદાર કોણ? તેની ચઢતી કેમ થઈ શકે? .૨૩ ૧૩ શ્રીમદ્ વિજયાનંદસૂરિ (આત્મારામજી મહારાજના) પરિવાર મંડલના
મુનિરાજોના ચાર્તુમાસને નિર્ણય અને ઉકત મહાત્માઓને વિનંતિ. ...૨૪ ૧૪ વાષિક ક્ષમા યાચના (પદ્ય) ...
....૨૫ ૧૫ શ્રાવક ધર્મોચિત શ્રી આચારપદેશ ..૨૬-૫૦–૭૭–૧૬૬-૧૭૯-૨૦૬ ૧૬ શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ સ્તવના (પદ્ય) ૧૭ જેનોન્નતિ..... .... ૧૮ દેરંગી દુનિયા. (પદ્ય) .
...૩૭ ૧૯ મુંબઈમાં જેનું મરણ પ્રમાણ. ... ૨૦ ઉન્નતિ થવા લાયક બને! ..
• ૩૯ ૨૧ સૂક્ત રત્નાવલી–મૂળ તથા અનુવાદ ...૪ર૬૪–૮૮-૧૧૨–૧૮૧-૨૨૦ ૨૨ સૂક્ત વચનો વાંચી કે સાંભળી આદરવા યોગ્ય વિવેક. ૨૩ જીવદયા. .... .
.... ૨૪ આગમાદય સમિતી પાટણ. ..
૪૮-૭૩
..૧૮ ૨૦ ૨૧
છે
•••રૂર
- ૩૮
૪૪

Page #6

•૫૫
૬૨
૭૫
૭૬
૨૫ ગ્રંથાવલોકન. ૪૮-૭૪–૯૮–૧૨૨–૧૪૬–૧૭૬-૨૨૪-૨૫૪-૩૨૩ ૨૬ શ્રી આદિનાથ સ્તુતિ (પદ્ય) • • ર૭ સમ્યગ શ્રદ્ધા. • ૨૮ સાંવત્સરિક ક્ષમાપનાના પત્રોને પ્રત્યુત્તર..
...૬૧ ૨૯ હિત શિખામણ. .... ૩૦ જેન યતિઓની સાહિત્ય સેવા.... ....
.... ૨૬-૧૭૧ ૩૧ પ્રાચીન અને અવોચીન જૈન. ... . ૩૨ વર્તામાન સમાચાર...૭૪–૯૦–૧૧૮-૧૫-૧૭૫-૧૯૯-૨૨૩-૨૫૪-૨૯૬ ૩૩ નવાવષોરંભે માંગલિય સ્તુતિ.(પદ્ય) .... ૩૪ શ્રીમાનું વીરપ્રભુનું મોક્ષગમન તત સમયે શ્રી ગૌતમસ્વામીની સરાગ–
નિરાગ ભાવના. (પદ) • ૩૫ હિંમત નહિ હારજે બંધુ. (પદ્ય)
••••••••••૮૨ ૩૬ જૈન સાહિત્યની શોધ... ...
૮૩ ૩૭ જેન સંક્ષિપ્ત ઈતિહાસ. ... ૩૮ જૈન ઐતિહાસિક સાહિત્ય. ........૯૧–૧૦૧–૧૨૪-૧૪૮–૨૨૬-૨૫૯ ૩૯ મનુષ્યને શાથી હાર ખાવી પડે છે ?
••• .૮-૧૯૮–૨૦૮ '૪૦ શ્રી શાંતિનાથ પ્રભુને અભ્યર્થના. (પદ્ય) ... .. ૪૧ શ્રુતજ્ઞાન સ્તુતિ. (પદ્ય) ..... .... ૪૨ દેહ ઉપર મમત્વ રાખનારાઓ સ્વજન્મને સફળ માનતા કેવા ભુલે છે? (પદ્ય)૧૦૦ ૪૩ જૈન ધર્મ માટે એક ગુર્જર સાક્ષરના ઉદ્દગારે. • . ... ૧૦૨ ૪૪ જેના ઐતિહાસિક સાહિત્ય માટે જાહેર પત્રોની ઉત્કટ લાગણી.. ૧૦૪ ૪૫ જૈન સમાજનું મહત્વ..
૧૦૮ ૪૬ ઉઘાડી છે અમે બારી. (પદ્ય) ..
૧૧૫ ૪૭ તરંગ. . . .
૧૧૬ ૪૮ શ્રી સમેતશિખરજીની યાત્રા જનારા યાત્રાળુઓને માટે એક સગવડ ...૧૧૭ ૪૯ જેન વસ્તીના ઘટાડા સંબંધી રીપોર્ટ. ..
••• ..૧૧૮ ૫૦ સૌજન્યતા .. •••
-૧૧૯-૧૨ ૫૧ માંગલિક (પદ્ય) .
૧૨૩-૨૦૧ પર સમ્યગ દર્શન સ્તુતિ. (પદ્ય) -
. ...૧૨૩ ૫૩ સૂક્ત મુક્તાવાળી અનુવાદ. - .... ૧૩૪–૧૬૯–૧૮૧-૨૨૦-૩૧૯ ૫૪ જ્ઞાનારાધન.
-૧૩૮ ૫૫ સમતાથી ઈચ્છિત પ્રાપ્તિ. (પ)...
૧૪૪

Page #7

૧૪૮
•
પ૬ શ્રી કેળવણું ફંડ અને શ્રી જેન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર.... ૧૪૪–૧૯૭ ૫૭ ઉત્તમ માગે સંચરવા પ્રભુ પ્રાથના. (પદ્ય) -
૧૪૭ ૫૮ ગુરૂતત્વની સાધનામાં પ્રવૃત્તિમય ઉદ્દગાર. (પદ્ય) ..
- ૧૪૭ ૫૯ પ્રભુના સામર્થ્યનું અદભૂત બળદર્શક પદ્ય
૧૪૮ ૬૦ સદગુરૂની સેવાનું આત્મમાન (પદ્ય) . ૬૧ વિષયવશ પ્રાણીની ચેષ્ટા. (પદ્ય)... ...
૧૬૮ ૬૨ દુખની દાદ અને પૈસાને માન. કન્યા વિકય
- ૧૭૩-૧૭૪ ૬૩ સમ્યક ચારિત્ર પધ. . .. ૬૪ શ્રી અવંતી પાર્વનાથકી ઉત્પત્તિ. (૫)
૧૭૮ ૬૫ આત્માના માનસિક કરણે. •
૧૮૫ ૬૬ જીવન અને મૃત્યુ. • •
... ૧૯૪–૨૦૩ ૬૭ હદય નિમંત્રણ. (પદ્ય) .
૨૦૨ ૬૮ કર્મ મિમાંસા. .
૨૦૯-૨૯ ૬૯ દશમી શ્રી જેન વેતાંબર કોન્ફરન્સ મુંબઈમાં
૨૧૯-૨૨૮ ૭૦ વૈરાગ્ય પદ. (પદ્ય) • • ----
•..૨૨૫ ૭૧ દશમી જેન વેતામ્બર કોન્ફરન્સનું કાર્યક્રમ.
૨૩૪–૨૩૯ ૭૨ ધાર્મિક શિક્ષણ.
....૨૫૦ ૭૩ શ્રીમદ્દ વિનીતવિજયજી વિરચિત વીરજિનસ્તવઃ ૭૪ જુનાગઢમાં શ્રીમદ્ આત્મારામજી મહારાજની ઉજવાયેલ યંતી તે
પ્રસંગે ત્યાંની બેડીંગને મળેલી એક બાદશાહી રકમની ભેટ. ..૨૬૧ ૭૫ આ સભાને એકવીશમો વાર્ષિક મહોત્સવ અને જયંતી. ... ...૨૮૦ ૭૬ વડેદરા ઈ. જુદા જુદા શહેરમાં શ્રીમદ્દ આત્મારામજી મહારાજની ઉજવાયેલ જયંતિ.
. . . . . ૨૮૧ ૭૭ શ્રીમદ્ વિજ્યાનંદસૂરિ અને તેમના ચરિત્ર ઉપરથી ઉદ્દભવતો બોધ. ૨૯૨ ૭૮ એક પ્રાચીન જૈન તિર્થ . . . . .૨૬ ૭૯ આદર્શ જીવન.
.
... ... ...૩૬ ૮૦ કષાય ..
...૩૧૬ ૮૧ શ્રીમદ્દ દેવચંદજી મહારાજ અને તેમની કૃતિ ..
૩૨૩ ૮૨ શ્રીમદ્ વિજયાનંદસૂરિશ્વરજીના પરિવારને મુનિઓના ચાર્તુમાસ ૩૨૪
૨૫૮

Page #8

ASSESgraasaaraaNET333pana3-JSATARTEEEEEENSaree
NEHA
GreAJSHERDar
*.OCATRIOTSPECISEDGE-PREMicroenesiCootoxerseTICKosUCgust
श्व हि रागषमोहाद्यजिनूतन संसारिजन्तुना शारीरमानसानेकातिकटुकछुःखोपनिपातपीमितेन तदपनयनाय हेयोपादेयपदार्थ परिज्ञाने यत्नो विधेयः॥
9503
KEE
पुस्तक १३ ] वोर संवत् २४४१, श्रावण. आत्म संवत् २०. [अंक १ लो.
100000000000000000000000000000000 secosyseDNEIRSTERESISTERS
वर्षारंभे माङ्गल्य स्तुति.
शार्दूलविक्रीडित. यन्नामस्मरणेन कर्मततयो नश्यन्ति भव्यात्मनां यद्ध्यानाद्विषमं कपायपटलं चानर्गतं कम्पते । भावोल्लासबलं विशुद्धहृदये यद्दर्शनाते स श्रीवीरजिनेश्वरोऽस्तु जयदो नित्यं नवीनेऽद्धके ॥१॥
मापायी. જેમના નામ સ્મરણથી ભવ્ય પ્રાણીઓના કર્મની શ્રેણીઓ નાશ પામે છે, જેમનું ધ્યાન ધરવાથી અંતરમાં રહેલ વિષમ એવો કષાયોનો સમૂહ કંપી ચાલે છે અને જેમના દર્શનથી શુદ્ધ હૃદયમાં ભાલ્લાસ વૃદ્ધિ પામે છે, તે શ્રી વીર જિદ્ર આ નવીન વર્ષમાં હંમેશાં જય આપનારા થાઓ. ૧
०००.००

Page #9

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
Wwwwww
wwwww Www.www
वीरस्तुति-गजल। अर्हन् श्री वीरस्वामिन् ! चरणौ तव विभो ! नमामि ॥ विश्वेश! विश्वरक्षक! मोक्षस्य मार्गदर्शक! त्वां देव ! अर्चयामि-चर० १॥ त्वं देव सुख कर्ता, त्वषेत्र दुःख हर्ता; शरणं तवाहं यामि-चर० २१ त्वं नाथ! दुरितहारी, त्वं चैव सुकृतकारी; स्वामीश! सदा स्मरामि-चर० ३ ॥ प्रभो! त्वं पूर्ण कृपालुः, अहमस्थि त्वयि श्रद्धालु स्वत्कृपां याचयामि-चर० ४ ॥ विकलात्म विशुद्ध ! स्वच्छ,शिवशर्म मां त्वं यच्छ; नान्यज्जिन! मार्गयाभि-वर० ५॥
मुनि श्री जिनविजयजी. । •600
गुरुस्तुति. यद्वाग्नौः श्रुतधर्मबोधफलकैद्रा दृढं सुस्थितैः सच्छिप्यौध सुकर्णधारसुयुता सद्ग्रन्थरांकिता । यामारुह्य तान्ति संभतिजनाः संसार वारानिधि, तस्मै स्वर्गतये नमोऽस्तु विजयानन्दाय सत्सूरये ॥२॥
ભાવાર્થ, જેમની વાણીરૂપ ને કે જે જે આગમના ધર્મના બોધરૂપ ઉત્તમ પાટીવાવડે મજબુત બાંધવામાં આવી છે, ઉત્તમ પ્રકારના રચેલા ગ્રંથરૂપી રંગથી સુશોભિત કરવામાં આવી છે અને વિદ્વાન શિષ્યોના સમહરૂપી સુકાનીઓથી યુક્ત થયેલી છે. કે જેની ઉપર બેસીને ભરી લોકો આજે પણ આ સંસારરૂપ સમુદ્રને તરી જાય છે, તે સ્વર્ગવાસી શ્રી વિજયાનંદસૂરિવરને નમસ્કાર છે. ૨

Page #10

અભિનવ વર્ષના ઉદ્દગારે. શ્રી આત્માનંદ માસિકના ગ્રાહકોને આશિર્વચન.
માલિની. ધરી મુદ ઉર આત્માનંદને જે ઉપાસે, પ્રતિસમયજ આત્માનંદ વાંચે હલાસે; સુખકર નવ વર્ષે ભાગ શ્રી વિલાસે, અધિક અધિક આત્માનંદ તેને પ્રકાશે.
- ~
આભિનવ વર્ષના ઉગારો.
જે સમયે પૂર્વ અને પશ્ચિમની ભાવનાઓને સંક્રાતિકાળવાળે યુગ પસાર થાય છે,યૂરોપીય મહાવિગ્રહે ભારતવર્ષીય આધ્યાત્મિક ઘટનાની સત્યતાને કસોટીએ મૂકવા. માંડી છે, દેશના સર્વ ભાગમાં જ્યાં શાંતિ ઈચ્છવામાં આવે છે તેવા પ્રસંગે મહાન બ્રિટીશરાજ્યને વિજય અને મહાવિગ્રહની શાંતિને ઇરછતું, જડવાદના તિમિરને નાશ કરતું, વિવિધ પ્રકારે આત્મભાને પ્રાણીઓના હદયમાં જગાવતું, પૂર્ણપણે આત્મભાવને પામેલા શ્રી અર્હત્ પ્રણીત તો યથાસ્થિત નિર્દેશ કરતું અને પ્રાણીમાત્ર પ્રતિ સમભાવ ઉત્પન્ન કરવા પ્રેરણા કરતું–આત્માનંદ પ્રકાશ પિતાના જીવનનું બારમું વર્ષ પૂરું કરી તેરમાં વર્ષમાં આજે પ્રવેશ કરે છે. દશ વર્ષ સુધી આમાનંદ પ્રકાશે વાંચકોની સેવા બજાવી અગીઆરમાં વર્ષથી પિતાનું કદ વધારી પૂર્વના કરતાં સવિશેષ પ્રમાણમાં વાંચકે આગળ ભિન્ન ભિન્ન સામગ્રીઓ રજુ કરી છે. એ નવા વેશમાં પ્રવેશ કર્યા પછી બે વર્ષમાં આ પત્રે સફળતાથી કાર્ય કર્યું છે કે કેમ હેને નિર્ણય કરવાનું કામ અમારા સુજ્ઞ વાંચકેને સેંપીએ છીએ. અમે તે માત્ર નિર્ણય કરવામાં કામ લાગે એવી કેટલીક સામગ્રી અત્ર રજુ કરવાની રજા લઈએ છીએ.
એક સંસ્કૃત કવિ કહે છે કે પરિવર્તિાિ સંતરે ઇતર વા ન જાય! - વાતો શેર જ્ઞાન વાત ઘંસાર સમુન્નતિ એટલે કે આ અનિત્ય સંસારમાં કોણ જન્મતું અને મરતું નથી ? પણ ખરો-સાર્થક જન્મ તે તેને કહેવાય કે જેના કાર્ય વડે પિતાના વંશની-સમાજની ઉન્નતિ થાય; આવા હેતુને લઈને પ્રસ્તુત પત્રનો જન્મ થયેલો છે. એ જન્મ પછી બાળક ઉમ્મરમાં વધતાં જેમ તેનામાં આસપાસના સંગો અનુસાર સદ્દગુણો ખીલે છે, તેમ તેના ઉચ્ચ હેતુની ભાવનાઓને સતત પોષણ આપવામાં આવેલું છે, “ઉન્નતિ અમારું સત્ય છે અને આત...નિષ્ટ પ્રવૃત્તિ અમારે માગ છે.” એ સૂત્રને અવલંબીને અમે અત્યાર સુધીમાં યથાશકિત પ્રયત્ન કરેલો છે. સંક્ષિપ્તમાં આત્માનંદ પ્રકાશને બને તેટલું સર્વ

Page #11

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
ગ્રાહી અને ક્રમશઃ ઉરચ ભાવનામય કરવા અમે નિરંતર પ્રયાસ કરીએ છીએ.
ગંગા-યમુનાના અને સરોવરના પ્રવાહે ગમે તેટલા બળવાન કે ઉપગી હોય પણ જે માનવ બુદ્ધિ તેને યોગ્ય માર્ગમાં ન વાળે અર્થાત્ તે પ્રવાહોને ઉપયોગ નહેર કે વિબળ ઉદ્દભવવા આદિમાં ન લે તો એ પ્રવાહના સામર્થની સાર્થકતા શુ રહે? સામાન્ય બુદ્ધિ તેને જે ઉપગ કરતી આવે છે, તેમાં અધિકતા શું ઉમેરાય ? આને ઉત્તર જેમ નકારમાં આપી શકાય છે તેમ આ પત્રના સંબંધમાં પણ કહી શકાય કે અહપ્રણીત શાસ્ત્રોના અંશરૂપે આ પત્રને લેખન પ્રવાહ ગમે તેટલું સામર્થ્યવાન, ઉચ્ચ પ્રકારને કે ઉપગી હોય પણ જે તે રોગ્ય માર્ગમાં ન વળ હોય તે તેની સાર્થકતા શું? બીજા શબ્દોમાં કહીએ તે પત્રની અંદર આવતા આધ્યાત્મિક, વ્યાવહારિક કે ધાર્મિક લે છે ગમે તેટલા સુંદર કે આકર્ષક હોય પણ જે તે વાંચનાર વર્ગ વાંચી વિચાર કરી પોતાના જીવન નમાં દાખલ ન કરી શકે તે તેનું ફળ શું?
વસ્તુસ્થિતિ આમ હાઇ એક જ પ્રકારનું વાંચન ક્ષપશમાનુસાર વિવિધપણે પરિણમન થાય છે. જેટલે અંશે જીવનમાં પ્રેરક તો ઉતરે તેટલે અંશે જીવન જીવન્ત કહેવાય છે. પ્રત્યેક લેખ કાંઈને કાંઈ જીવનની જુદી જુદી લાગણીએને પિષનું આપતા હોય છે. વાંચકોનું તૈયાર થએલું હૃદય એ લાગણીઓને ઝીલી શકે છે. આથી જેમ બને તેમ આ પત્રનું હૃદયકમળ વિકસિત થાય અને તેની સુગંધ ચારે દિશાએ ઝીલી શકાય એ સાધ્ય હેતુ ગણીને એ કમળની પાંખ ડિીઓને વધારે ને વધારે વિકસાવવા અમેએ લક્ષ્ય રાખેલું છે.
આત્મધર્મ એ સર્વ દેશમાં સર્વ કાળમાં સર્વના હિતનું આધારસ્થાન છે, એમ આર્યશાસ્ત્રાએ એક અવાજે કબૂલ કરેલું છે. જ્યાંસુધી જડવાદનું સામ્રાજ્ય પ્રર્ત છે, ત્યહાંસુધી મિથ્યાત્વ છે એમ જૈનદર્શન ખુલ્લી રીતે કહે છે. આમ હોઈ આત્માને ઓળખ એ કાંઈ રહેલી સુતર વાત નથી, અને તે નથી એટલા માટેજ કે તીવ્ર ભેગોની લાલસામાં, વિષય કષાયના દબાણમાં અને સ જેને આધીન થવામાં આત્મા પોતે પોતાને ભુલી ગયા છે, પરંતુ એવી પરિસ્થિતિમાંથી એને જાગૃતિ આપી તેની સ્વરૂપ પ્રાપ્તિ માટે યચિત કર્તવ્યનું ભાન કરાવવું એ આ પત્રનું પ્રાથમિક કર્તવ્ય છે; તે સાથે જગતું જે જે લેગ સુખરૂપ આનંદ માને છે તે વાતવિક આનંદ નથી, પણ શુદ્ધ આત્મ તત્ત્વના સાક્ષાત્કાર રૂપ જે ખરેખર આનંદ સર્વજ્ઞ શાસ્ત્રીએ પ્રબોધેલ છે તે અ નંદને પ્રકાશિત કરવારૂપ પોતાના નામની સાર્થકતા કરવા માટે આત્માનંદ પ્રકાશ પ્રયાસ કરે છે અને તે ગત વર્ષમાં વિવિધ પ્રકારે તેના જન્મદાતાઓ તરફથી યાચિત કરવામાં આવ્યું છે.
એક અદ્યતને પ્રકાશ એ પણ પ્રકાશ છે અને તે અ૫ સમયને છે, તે ક

Page #12

અભિનવ વર્ષના ઉદ્ગારે, રતાં એક દીપક અમુક મર્યાદાવાળા ક્ષેત્રમાં પ્રકાશ કરે છે, પરંતુ કેહિનૂરને પ્રકાશ તેથી અનેકગણે સ્વતંત્ર અને ચડીઆતો છે; સૂર્યને પ્રકાશ આખા જગને પ્રકાશ આપે છે, પણ તે સર્વને જણાવનાર અને સવને પ્રકાશિત કરનાર સર્વજ્ઞ વચનને પ્રકાશ છે; એ પ્રકાશ (light) આત્મામાં પડતાં આત્માનું પ્રતિબિંબ એ સર્વ વસ્તુઓ બને છે, અને સ્વયંપ્રકાશી આત્મા એ સર્વને યાચિતપણે જાણે છે. આથી આત્મપ્રકાશ મેળવવાને માટે સર્વજ્ઞ શાસનનો અંગે પુષ્ટ થવા જોઈએ. એ અંગમાં સાધુ અને સાધ્વી એ મુખ્ય અંગે છે, જ્યારે શ્રાવક અને શ્રાવિકા ર ગ અંગો છે. પ્રથમના બે પાછળના બેના નેતાઓ હોય છે, કેમકે સર્વજ્ઞ શાસનના ખજાનાની કુંચી છે તેમની પાસે હોવા ગ્ય છે. આમ છતાં કેટલાક સંગેમાં કેટલેક સ્થળે સાધુ અને શ્રાવકમાં વિલક્ષણ પ્રકારે કુસંપ અને કલહ દષ્ટિગોચર થાય છે તેને તટસ્થષ્ટિએ વિચારતાં દિલગીર થવા જેવું છે; મુનિ મહારાજાઓ! આપ સાહેબએ સંસારની ઉપાધિઓ તજી અમારા ઉપકાર અર્થે ઉત્તમોત્તમ ચારિત્ર રત્ન અંગીકાર કરેલું છે તે જે કલહજીવન અને ઈર્ષ્યા અસૂર ચા માનાપમાન વિગેરેને સ્થાન આપી સર્વજ્ઞ આજ્ઞાને મૂળ હેતુ-નિઃસ્વાર્થપણે પ્રાણીઓને ઉદ્ધાર-ભુલી જવામાં આવશે તે અમારા જેવા ગૃહસ્થનો ઉદ્ધાર કર્યો સ્થાનેથી શોધવો? એ પ્રશ્ન અમને ગુંચવાડામાં નાંખે છે તે વિનંતિ પૂર્વક અરજ કરવાની જરૂર જણાય છે કે જે પ્રકાશ આપવાનું બળ તમારા પાસે સંગ્રહેલું છે તે અન્ય કાર્યોને હવે તિલાંજલિ આપી અમારામાં સંક્રમા, અને તેમાં જેટલી અપૂર્ણતા હોય તે પૂર્ણ કરવા અમારા તરફ કૃપા કરો.
આત્માનંદ પ્રકાશ પ્રાપ્ત કરવાને માટે સર્વજ્ઞ શાસનની આજ્ઞાએ અનંતર કારણભૂત છે એ પૂર્વોક્ત દૃષ્ટિએ તપાસતાં ફલિત થાય છે. જ્ઞાનના વિવિધ પ્રદેશના વિવિધ વિષ વિષે મનનીય લે જેમ પ્રકટ કરવામાં આવે તેવી માનોરંજક સામવી એ ઠી કરવાના સંબંધમાં બને તેટલી વિવિધતા જાળવવા આ નવીન વર્ષમાં પ્રથમ કરતાં વિશેષ પ્રમાણમાં પ્રયાસ કરવાની જરૂરીઆત અમે જોઈ છે. જૈન રષ્ટિમાં હજી જોઈએ તેવા ઉચ્ચ પ્રતિભાવાળા લેખકોની સંખ્યા અલ્પ છે. આપણું સાહિત્ય એટલા બધા પ્રમાણમાં અને સૂક્ષ્મબુદ્ધિ ગ્રાહ્ય છે કે જે વિદ્વાન મુનિમહારાજાઓ એ ટાયને પ્રથમ કરતાં વિશેષ બળથી પાર પાડવા યત્ન કરે તે પ્રાણીઓ ઉપર જે અસર અમુક વર્ષો પછી થવાની હોય છે તે વહે. લી અને શિધ્ર થઈ શકે તે સાથે આપણે ગ્રેજ્યુએટ વર્ગ તે તે વિષયને ગંભીર વિચાર કરી વૈજ્ઞાનિક દ્રષ્ટિએ ત વે ને પ્રકાશમાં લાવવા પ્રયાસ કરે તે જૈન બંધુઓની વિશિષ્ટ પ્રકારની સેવા બજાવી શકાય, પરંતુ દુર્ભાગ્યે જૈન દર્શનનું રહસ્ય પ્રથમથી અધુરું પ્રાપ્ત કરી અથવા બીલકુલ રહસ્ય પ્રાપ્ત કર્યા સિવાય ગ્રેજ્યુએટ થતાં ઉલટા શ્રદ્ધહીન થઈ બેસે છે. અને જે કાર્ય હદયભાવ અને શ્રદ્ધામૂલક છે

Page #13

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
તે માત્ર બુદ્ધિ અને યુક્તિ-તર્ક વિષયક થતાં એ રહસ્ય પ્રાપ્ત થતુ નથી, અને જેમના દ્વારા સમાજે નવા જમાનાને અનુકૂળ અને સગવડ પડે તેવી રીતે તો સમજવાની આશા રાખી હોય છે, તેઓ સમાજના વિઘાતક બને છે; આથી આપણી સૃષ્ટિમાં જૈનદર્શનના અભ્યાસીઓ (fellows) હેટી સંખ્યામાં પાકે ત્યાં સુધી આપણી હાલની સ્થિતિથી સંતોષ માન્યા વગર ચાલે તેવું નથી.
દ્રવ્ય ક્ષેત્ર કાલ અને ભાવરૂપ જિનેશ્વરની રાજનીતિ પ્રમાણે ચાલવું એ આ પત્રની આંતર અભિલાષા છે. સ્વર્ગવાસી મહાત્માના પ્રભાવિક અને સુવિખ્યાત નામથી આ સભા અલંકૃત થયેલી છે તે મહાત્માના નામને સહચારી ભાવના બળને ઉદ્દેશ સ્વીકારે છે. તે શ્રીમદ્ વિજયાનંદસૂરિનું સપરિવાર આ માંગલિક પ્રસંગે સ્મરણ કરતાં અમારી હૃદય બંસીમાંથી જે સુર (voice) નીકળે છે તે અમે આ પ્રમાણે પ્રદશિત કરીએ છીએ.
क्षात्रतेजः समापूर्णाः कुवादिविजयेश्वराः ।।
जयन्तु विजयानंदसूरयः सपरिच्छदाः ॥१॥ આ પ્રમાણે અમારું આમાવલોકન કર્યા પછી હવે ગત વર્ષમાં વિદ્વાન લેખકે તરફથી જે જે પ્રસાદી વાંચક વર્ગ સન્મુખ મુકવામાં આવી છે, તેની સંક્ષિસ નોંધ લઈ નવા વર્ષમાં પૂર્વ કરતાં વધારે પ્રમાણમાં તેમાં મિષ્ટતા ઉમેરવાનું વચન આપી સંતોષ માનીશું.
ગત વર્ષમાં એકંદરે ૮૧ લેખ દ્વારા વાંચક વર્ગને આનંદ આપવામાં આ છે; પ્રથમ દરેક પ્રસંગે પૂર્વના ક્રમાનુસાર ભુસ્તુતિ અને ગુરૂભકિત દર્શાવવાને ઉચ્ચ હેતુ સાધ્ય કર્યો છે. આ માસિક તરફ પૂર્ણ સહાનુભૂતિ ધરનાર અને મહાત્મા વિજયાનંદસૂરિના પ્રશિષ્ય પન્યાસજી દાનવિજયજી મહારાજે વડેદરામાં શ્રીમંત સરકાર સયાજીરાવ મહારાજા સમુખ કરેલા વિદ્વત્તા ભરેલા દશ વ્યાખ્યાનેને દશ અંક માં સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે. જેમાં જૈન દર્શનની ફિલસુફીને લગભગ સંક્ષિપ્તમાં સમાવેશ થઈ જાય છે; અધ્યાત્મ માર્ગના ઉપાસક શ્રીમદ્ કરવિજયજી મહારાજે સંવત્સરી ખામણના પત્રમાંથી બોધ, અહિંસા ધર્મ ની પુષ્ટિમય વચન, કર્મ બંધની રચના, વિવેકાચરણ વિગેરે વિષયેથી આ પત્રને અલંકૃત કરી સાદી અને સરળ ભાષામાં સુંદર બોધ આપે છે તે મનનીય છે. મુનિરાજ શ્રી મણિવિજયજીએ કીતિ–કૈતુક-આશ્ચર્ય—વ્યવહાર-ભાવ-કુલાચારવિરાગ્ય વિગેરેથી ધમ પ્રાપ્તિ થઈ શકે છે એ હકીકતનું શાસ્ત્રાધારે સમર્થન કર્યું
છે. અને આશ્ચર્યજનક રીતે એ વિષય ઉપર પ્રકાશ પાડે છે. મુનિરાજ શ્રી જિનવિજયજી મહ રાજ કે જેમના લેખો નવા જમાનાને સવિશેષ પસંદ પડતા છે તેઓએ પૂર્વકાળના જૈનાચાર્યો, સરળતા, વિદ્યાર્થી જીવન કેવું હોવું જોઈએ વિગેરે લેખોથી

Page #14

અભિનવ વર્ષને ઉગારે. આ પત્રના ઘણા પૃચ્છે રેકેલા છે; આ મહાત્માના લેખ જૈન સમાજને રૂચિકર હેવા સાથે તેઓશ્રીની લેખનશૈલી જમાનાને અનુસરતી ઉચ્ચ પ્રકારની છે, જે વાંચકેની ઉતમ ભાવનાને જાગૃત કરે છે. આ સર્વે મુનિરાજને ભવિષ્યમાં આ પત્રને વધારે પુષ્ટ કરવા પ્રયાસ કરવા વિનંતિ કરતાં અન્ય મુનિરાજોને એ દિશામાં પ્રયત્ન કરવા સાદર આમંત્રણ કરીએ છીએ.
| સિવાય બીજા લેખે સચિત સેવા, પવિત્ર આશ્વાસન, એક મને રંજક પ્રભાત અને જૈનદૃષ્ટિએ એક નરરત્ન વિગેરે લેખે અત્રરથ જૈન યુવક શાહ તેચંદ ઝવેરભાઈના છે; જે ઉછરતી વયના એક યુવક હવા સાથે ધર્મના સારા અભ્યાસી છે અને આ સભાના અંતરંગ પ્રેમી હોઈને દરેક પ્રકારની ઉન્નતિમાં પષણ આપે છે. ત્યાર પછી રા. અધ્યાયી જેઓ જેનતત્ત્વજ્ઞાનના ઉંડા અભ્યાસી છે તેમણે આશ્રવમિમાંસાને લેખ ઘોજ વિદ્વત્તાપૂર્ણ અને જૈન સમાજને ગહન તને સમજાવી ગંભીરપણે લખ્યું છે તેમાં મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, પ્રમાદ, અને કષાયનું સ્વરૂપ જમાનાને અનુકૂળ દષ્ટિએ આલેખવામાં આવ્યું છે. જો કે આવા ઉચ્ચ વિષયના અધિકારી વાંચકે ઓછા પ્રમાણમાં હજી આપણી જૈનસૃષ્ટિમાં છે પણું એ પ્રયાસ કરવાનો સમય હવે આવી લાગે છે એમ વિચારીને અમે એમના અથવા એમની જેવા વિદ્વત્તાપૂર્ણ લેખોને સ્થાન આપવા વિચાર્યું છે. એમને બીજો લેખ “આત્મા અથવા “હુ ને સાક્ષાત્કાર” અને “આમાના માનસિક કારણે ” એ પણ તેવાજ મનનીય છે અને આત્માને ઓળખવા માટે દિશા સૂચક છે. આ પ્રસંગે કહેવાની જરૂર જણાય છે કે આ માસિકે આ વર્ષથી સાહિત્યવિષયક લેખોને સ્થાન આપવાની શરૂઆત કરી છે અને તે સંબંધી લેખો “ચતિઓની સાહિત્ય સેવા” અને “જુની જૈન સાહિત્ય પ્રવૃત્તિને નીભાવી રાખવાની જરૂર? એ બંને લેખે શેઠ પ્રેમચંદ રતનજી તરફથી આપવામાં આવેલા છે. હવે પછી અમે આ વિષય ઉપર વિશેષ ધ્યાન આપવા એમને સૂચના કરીએ છીએ. તે ઉપરાંત જેને સતિને લેખ બે અંકમાં વકીલ નંદલાલ લલુભાઈ વડોદરા નિવાસી તરફથી આપવામાં આવ્યું છે જે અત્યંત મનનીય છે. મી. નરોતમદાસ બી. શાહ તરફથી જૈન શ્રીમતાને અપીલ અને કોન્ફરન્સના બંધારણની યોજના વિગેરે લેખે ખાસ વાંચવા જેવા છે અને એવા લેખે જેમ બને તેમ વિશેષ પ્રમાણમાં આવશે ત્યારેજ જૈનોની આંખે ઉઘડશે અને ઉન્નતિ નજીકમાં આવશે. તે સિવાય આલોચનાકારની અજ્ઞાનતા” વિગેરે લેખ સભા તરફથી મુકવામાં આવેલા છે તેમાં પન્યાસજી શ્રીમદ્ દાનવિજયજીના વ્યાખ્યાન પરત્વે જૈનશાસન પત્રે કરેલી ભૂલભરેલી આલોચનાને નિરાસ કરેલ છે.
ગદ્ય વિષયક લેખ સંબંધી સમીક્ષા કર્યા પછી પદ્ય વિષયક લેખેથી જે મિ છતા આ પત્રને ગત વર્ષમાં મળતી રહી છે તે હવે જોવાનું બાકી રહે છે. જિજ્ઞાસુ

Page #15

८
2~
શ્રી આત્માન, પ્રકાશ
----
ઉમેદવારના પદ્યાત્મક લેખા ત્રણ આવેલા છે તે અત્ર નિવાસી આ સભાના સભાસદ છે; તેએ જ્ઞાનના જિજ્ઞાસુ હોઇ આ દિશામાં પ્રયત્ન કરે છે તે પ્રશંસનીય છે; ક્રમે ક્રમે એમની કવિતા વિશેષ રસને વહન કરનારી નીવડશે એમ ધારીએ છીએ. રાગ અને દ્વેષ એ પાપસ્થાનક ઉપર વળા નિવાસી દુલભજી ગુલામચ દે પદ્યાત્મક લેખા આપેલા છે; જે સરળ અને સુમેધક છે. તે ઉપરાંત SUCCESS ની સંજ્ઞાથી આપેલા ચાર પદ્યાત્મક લેખો છે, જેમાં શ્રીમદ્ આનંદઘનજીના પદ્મના અનુવાદનુ દર્શન થાય છે તે પણ મિતાક્ષરોમાં અને વસ્તુનિદર્શન યથાર્થ હાવાથી પ્રશસ નીય છે. તે પુર્વાકત શાહ ફતેહુચઢ અવેરભાઇના છે; તે સિવાય ધન અને ધનિક, તથા વીરપુત્રાને વિજ્ઞપ્તિ અને જ્ઞાનદાન અનુક્રમે શાહ પાપટલાલ પુજાભાઇ, લલિ તાંગ તથા શાહ ગુલાબચંદ સુળચદના છે જે ઠીક ઠીક પ્રાથમિક પ્રયાસના ફળરૂપે છે. મુનિરાજ કપૂરવિજયજીએ પ્રાચીન એ સ્તવનાની ચેાજા કરેલી છે અને પા શ્રૃંજિન દર્શન ભાવના પદ્ય આ સભા તરફથી આપવામાં આવેલું છે.
ગત વર્ષમાં વર્તમાન સમાચારનું અવલેાકન કરતાં આપણી કન્ફરન્સનુ નવમું અધિવેશન શ્રી સુજાનગઢમાં તેહમદ રીતે પુખ્યુ થયુ છે અને એ રીતે આપણી એક વખત નિદ્રામાં પડેલી કોન્ફરન્સ દેવી પુનઃ જાગૃત થઇ છે, અધિષ્ઠાયક એ કાન્ફરન્સને વધારે પ્રમાણુમાં ગતિમાન બનાવા એવું ઇચ્છીએ છીએ, તે સિવાય અત્ર ભાવનગરમાં ઉપાધ્યાયજી શ્રીમદ્ વીરવિજયજી મહારાજના ચાતુર્માસ પ્રસ ંગે જે એ મહત્કાર્યાં બન્યા છે તે ઉપધાન અને સિદ્ધગિરિજી તરફ સંઘ સાથે પ્રયાણુ એ છે. આગમે યમિતિની સ્થાપના પણ ગત વર્ષમાં થઇ છે, પણ તે તરફથી થયેલા કા'નું સૂચન સંગીનપણે કાંઈ હજી જાણુવામાં આવ્યું નથી. આશા રાખીએ છીએ કે મુનિરાજો એ સંબધમાં જલ્દી પ્રયત્નશીલ થઇ નવીન પ્રકાશ પાડશે,
આ રીતે ગદ્ય-પદ્ય ઊભય ખળથી પુષ્ટ થયેલા આ માસિકનું ગત વર્ષ પૂર્ણ થયું છે, તથાપિ આ માસિકના ઉત્કર્ષની રેખા તેમને પ્રેમથી પેષણ કરનાર તેમના વિદ્વાન લેખક અને સુજ્ઞ ગ્રાહ્રકવર્ગને આધિન છે, આ માસિકના બાહ્ય અને આંતર સ્વરૂપને અલંકૃત કરવામાં તન મન અને ધન અપનાશ, અંત ધર્મોમાં રહેલી ભાવનાઓને દર્શાવી ધાાંક તથા સાંસારિક ઉન્નતિના માર્ગ સિદ્ધ કરનારા, જૈન સમાજના બુદ્ધિવિકાશના ક્રમ લક્ષમાં રાખી સુવિચારાને પ્રગટ કરનારા, ઉચ્ચ શિક્ષણના સંસ્કારો પામી પ્રાચીન અને અર્વાચીન પદ્ધતિને શ્રદ્ધાપૂર્વક સૂક્ષ્મ રીતે અવલેાકન કરનારા અને કત ન્યની નીતિ ભાવનાને ફલિત કરનારા આ માસિકના પેાષક લેખકને પૂર્ણ આભાર ૨ાનવામાં આવે છે.
પ્રિય વાંચક, આ પત્રનું વિશાળ સ્વરૂપ દ્રવ્ય ભાવથી ઉત્તરાત્તર વૃદ્ધિ પામતું જાય અને તેને પુષ્ટિ આપનારાં સામાઁ ( Bores ) વધારે વેગથી કામ ખજાવે,

Page #16

શ્રદ્ધા
એવું ઈચ્છી અમારી સન્મતિમહામંત્રના ઉષ પૂર્વક કહીએ છીએ કે પરમાત્મા ની સહાયથી જ્ઞાન-ક્રિયા ઉભય સ્વરૂપનું સર્વ મ ણીઓમાં સિંચન થઈ જડવાદ રૂપ અંધકાર દૂર થતાં આધ્યાત્મિક ( Spiritual ) આનંદના અવર્ણનિય પ્રકાશ દ્વારા આ પત્ર શરીરના સાહિત્યકુંજમાંથી એકાંત હિતકર પદાર્થો મેળવે, અને શ્રીમદ્ વિજ્યાનંદસૂરિના પરિવારની ઉપદેશ વાણીરૂપ ભાગીરથી ભારતવર્ષની જૈન પ્રજાને પવિત્ર કરે.
તથાસ્તુ.
શ્રદ્ધા.
(લેખક–અધ્યાચી) મનના અનેક ધર્મો પૈકી શ્રદ્ધા એ એક મહત્વને ધર્મ છે. એ ધમ જેના મનમાં ખીલે છે તે એહિક વ્યવહાર માટે કદાચ બહુ ઉપયોગી થાય કે ન થાય તે પણું પારલૈકિક પ્રગતિના સંબધે વિચાર કરતાં શ્રદ્ધાયુક્ત મન બહુ કાર્ય સાધક થાય છે એમ કહેવામાં હરકત નથી. શ્રદ્ધાથી ઉલટે ધર્મ સંશય છે. શ્રદ્ધા અને સંશય એ બે પરસ્પર મહાન શત્રુઓ છે. જ્યાં સંશય રહે છે ત્યાં શ્રદ્ધા આવી શકતી નથી. સંશય આ લેકના પ્રપંચમય વ્યવહાર માટે કોચિત્ ઉગી થાય છે; જ્યારે શ્રદ્ધા મરણોત્તરકાલીન આધ્યાત્મિક ઉન્નતિમાં કારણભૂત બને છે. શ્રદ્ધા
મનુષ્ય ઘણુવાર જગત્ની આડી અવળી આંટીઓમાં ફસાઈ જાય છે, કારણ કે ત્યાં તેને અનેક માણસ સાથે સહવાસમાં આવવું પડે છે અને કાંઈ પ્રત્યેક માણસ પ્રમાણિક જ હેય એમ બનતું નથી. તેમાં કેટલાકએક પ્રમાણિક હોય તે કેટલાક લુચ્ચા અને હરામબેર પણ હેય આવા વખતે પ્રમાણિક માણસને નીતિવાન સમજીને વ્યવહાર કરીએ તે તેમાં કોઈ વાંધો નહીં પણ એવી જ શ્રદ્ધાવાળું મન જે કઈ લુચ્ચા માણસને પ્રમાણિક માની વ્યવહાર કરે તે પરિણામે બહુ સહન કરવાને પ્રસંગ આવે એ સ્વાભાવિક જ છે. આટલા માટે વ્યવહારમાં તે દરેક પગલું ભરતાં પહેલાં સંશય કરે એ સહિસલામત માગે છે. સંશય કર્યો પછી જે સામે માણસ પરીક્ષામાં પ્રમાણિક ઉતરે તે તેના ઉપર વિશ્વાસ મુક
ગ્ય ગણાય. પ્રમાણિક માણસ ઉપર શંકા લઈ જઈએ અને કસેટીમાં તે પ્રમાણિક જ ઠરે તે તેથી નુકશાન નથી. ઈષ્ટાપત્તિ જ છે. સામે માણસ લુચ્ચે હોય અને પરીક્ષામાં પણ લુચ્ચે જ ઠરે તે આપણે માટે અર્ધો માર્ગ સહિસલામત થઈ ચૂકે ગણાય. અને એ રીતે આપણે માટે સંશય તે ઉભય પ્રકારે લાભકારક છે. પણ પરમાર્થના ભાગમાં તે એથી છેક જૂદે જ માર્ગ લેવાનું હોય છે. આપણું શાસ્ત્રકારે અથવા ગુરૂઓ જે આપણને આધ્યાત્મિક ઉન્નતીને માર્ગ બતાવવા સદા પ્રવૃત્ત રહે છે, તેઓ આપણને ફસાવવા માટે જ ધંધે લઈ બેઠા છે એમ માનવાનું કશું કારણ નથી. શાસ્ત્રકારો આજથી હજારો વર્ષ ઉપર વિદ્યમાન હતા, અને તેમના

Page #17

૧૦.
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વચનને માન આપી પ્રવૃત્તિ કરવા ઈચ્છતા માણસે અત્યારે હજારો વર્ષ ઉદભવ્યા છે તે પછી એક સ્થિતિના માણસે બીજી સ્થિતિવાળા માણસને આટલે લાંબે કાળે ખોટા માર્ગે દોરી લઈ જવા માંગે તેમાં શું કોઈ કારણ સંભવિત છે? હાલના માણસોએ પૂર્વના માણસોને એને શું અપરાધ કર્યો હોય કે શાસન હાના નીચે તેમને છેતરવા માગે? મતલબ એ છે કે શાસ્ત્રકારોને ઉદ્દેશ મનુષ્ય સમાજને ઠગવાને હેતે નથી. આટલું છતાં તે પ્રત્યક્ષપણે જવાય છે કે શાસ્ત્રકારેના મનમાં પણ સંશય ઉપન્ન થયા વિના રહેતું નથી. સંશય એ મને પ્રથમ ધર્મ છે અને શ્રદ્ધા એ મનુષ્યના મનને બીજો ધર્મ છે એમ કહીએ તે કાંઈ ખોટું છે? વૃક્ષમાં જેમ પ્રથમ પુષ્પ આવે છે અને પછી ફળ આવે છે તે જ પ્રમાણે મનમાં પ્રથમ સંશય ઉસન્ન થતો હોય અને પછી શ્રદ્ધા ઉદભવતી હોય તે તે સ્વાભાવિક છે. આ રીતે સામાન્ય નિયમની દષ્ટિથી જોતાં મનમાં સંશય ઉઠવા એ કાંઈ બહુ અગ્ય કે ભયંકર તે નજ ગણાય. જેવી રીતે પુષ્પ એ ફળના પૂર્વાચિલ્ડરવરૂપ હોય છે તેમ સંશયને શ્રદ્ધાના પૂર્વચિન્હરૂપે માનીએ તે તે ગ્યજ છે. કારણ કે સંશયનું નિ. વારણ થતાં શ્રદ્ધા સ્વયમેવ દ્રઢરૂપ ધારણ કરી લેશે. આ દષ્ટિએ સંશય ઉપયોગી છે. પરંતુ વ્યવહારના સંશય એવા પ્રકારના હોય છે કે તેને નિર્ણય ઘણીવાર તzમાંજ થઈ જાય છે, અને તે નિર્ણય થવા માટે અવકાશ પણ સંપૂર્ણ રહે છે. એક માણસ પાસે આપણે એક હજાર રૂપિયા જમે મકીએ અને પછી તેની પ્રમાણીકતા માટે સંશય થાય છે તે એક હજાર રૂપીયા પાછા આપણુ પાસે આવી ગયા પછી તુ. તે જ તે સંશય પણ નીકળી જાય છે. પારમાર્થિક વિષયે સંબંધી સંશયનું સમાધાન આવી રીતે થઈ શકતું નથી. જ્યાં મેદાન અને અશ્વ આગળ તરે છે, અને પ્રત્યક્ષપણે આંખોથી નિર્ણય થઈ શકે તેમ છે ત્યાં શ્રદ્ધાની બીલકુલ જરૂર રહેતી નથી. આ સામે દેખાય છે તે માણસ છે કે વૃક્ષનું થડ છે એ સંશય મનમાં થાય કે તુર્ત જ તે વસ્તુની પાસે જવાથી સંશય ટળ્યા વિના રહે નહીં. માણસ છે કે વૃક્ષનું થડ છે એને તેજ વખતે નિર્ણય થઈ જાય, આવા વખતે તે સંશયશીલ મનુષ્યને કેઈ કહે કે “ભાઈ એ તે થડ છે એવી શ્રદ્ધા રાખ?” તે તે મૂMઈ જ ગણાય. કારણ કે જ્યાં પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ છે ત્યાં શ્રદ્ધાની ભલામણુ જ શામાટે જોઈએ ? સૂર્ય પ્રત્યક્ષ જણ તે હોય તેવે વખતે એમ કહેવું કે “ભાઈ સૂર્ય ઉગે છે એ વાતની શ્રદ્ધા રાખ?? તે તે નિરર્થક જ કહેવાય ! સવ સંશાનું સંપૂર્ણ સમાધાન તે પ્રત્યક્ષ પ્રમાણથી જ થવા ગ્ય છે. એવું પ્રત્યક્ષ જ્ઞાન આ દૃશ્ય જગત્ સિવાય બીજે સંભવિત નથી.
જ્યાં અદૃશ્ય વ્યવહારની વાત આવે અને સંશય ઉદ્દભવે ત્યાં પ્રત્યક્ષ પ્રમાણે કાંઈકાર્યસાધક થઈ શકતું નથી. તેથી દુર્ગમ પ્રદેશમાં ગાડી રથ વિગેરે સહેલાઇથી ચાલી શકતાં ન હોય અને ત્યાં જેમ મનુષ્યને બીજા ક્ષુદ્ર સાધનાથી મુસાફરી પુરી કરવી પડે છે તેમ આવા સ્થળોમાં શબ્દ પ્રમાણુ અથવા શ્રદ્ધાને આશ્રય લીધા વિના ચાલતું નથી. શ્રદ્ધા એ પ્રત્યક્ષપ્રમાણને એક પ્રતિનિધિ છે, એમ કહીએ તેપણુ કાંઈ ખોટું

Page #18

શ્રદ્ધા,
નથી એક ઔષધ ન મળે ત્યાં વિદ્યકશાસ્ત્ર તેના પ્રતિનિધિવનું ઔષધ લેવાની ભલામણ કરે છે તેમ અહીં શ્રદ્ધાથી કે શબ્દ પ્રમાણુથી કામ લઈએ તે તેથી શરમાવા જેવું નથી. છતાં એટલું તે કહ્યા વિના ચાલે તેમ નથી કે પ્રત્યક્ષપ્રમાણથી મનુષ્યનું મન જેટલું સમાધાન પામે છે તેટલું શ્રદ્ધાથી સમાધાન પામતું નથી; અને એને જ લઈને શ્રદ્ધાની વિરુદ્ધમાં ઘણુંને બેલતા સાંભળીએ છીએ. પરંતુ ખરું જોતાં તેમાં શ્રદ્ધાને કાંઈ દેષ કહાડી શકાય તેમ નથી. શ્રદ્ધાની નિમણુક તથા રહેણી-કરણું ટેપરરી છે. આધ્યાત્મિક વિષયના સંશયની નિવૃત્તિ કરવી એ કામ જે કે પ્રત્યક્ષપ્રમાણની નિમણુંક પણ તેટલા માટે જ છે, તે પણ ચર્મચક્ષુથી
જ્યાં નિર્ણય થઈ શકે તેમ ન હોય ત્યાં મનની તે પુરતી સમજણુ ઉતારવામાં શ્રદ્ધાની સાર્થકતા છે. ભૂમિતિશાસ્ત્રના સર્વ સિદ્ધાંતે પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ ઉપર યોજાયા છે તે પણ પ્રારંભના વિદ્યાર્થીઓ તે સર્વ સમજી શકે નહીં એટલા માટે તેમને કેટલીક વાત માની લેવાની શ્રદ્ધાથી સ્વીકારી લેવાની જરૂર પડે છે. આ પ્રમાણે જેમ ભૂમિતિશાસ્ત્રમાં શ્રદ્ધાની જરૂર છે, તેમ અધ્યાત્મશાસ્ત્રમાં પણ શ્રદ્ધાની અગત્ય છે. અધ્યાત્મશાસ્ત્ર એટલે આત્માની ઉન્નતિને માગ–તે માટેની જનાઓ. અહીં પ્રત્યક્ષપ્રમાણુની ગતિ ચાલતી નથી. તેથી શ્રદ્ધાનો ટેકો લઈ ધીમે ધીમે આગળ વધવું એજ સલાહભર્યું છે એમ કોઈ નહીં સ્વીકારે?
અધ્યાત્મશાસ્ત્રમાં પ્રત્યક્ષ પ્રમાણને અવકાશ નથી, એમ ઉપર કહેવાયું છે. તે સંબધે થાક ખુલાસે કરવાની જરૂર છે. આપણું આમની આગામી ભવસંબંધી સ્થિતીઓ વિષે શાસ્ત્રમાં કેટલાક વને મળી આવે છે, તેમાં આપણને ધણીવાર શંકા કરવાના પ્રસંગે પ્રાપ્ત થાય છે. તે વખતે શ્રદ્ધા કહે છે કે “ અમુક વાત ખરી છે એમ તે સ્વીકાર !” પરંતુ એટલાથી જ આપણું મને સંતોષ પામતું નથી. આ પણું મન તે વખતે પોકારી ઉઠે છે કે –“તે વાત ખરી છે એમ મારે પ્રત્યક્ષ આપણે જેવું જ જોઈએ.” પણ કમનસીબે આવા બાબતેનું પ્રત્યક્ષ જ્ઞાન થવું આ અવસ્થામાં અસંભવિત હોય છે, એટલું જ નહીં પણ એવી બાબતોને સંપૂર્ણ ખુલાસે મેળવે એ સહજ નથી. મનુષ્ય કેટીથી પર એવા દૈવીશક્તિસંપન્ન પુરૂજ એ વાત હસ્તામલવત જોઈ તથા જાણી શકે. મનુષ્યની ઈન્દ્રિય શક્તિ તે અમુક મર્યાદા સુધી જ જઈ શકે છે અને તે પછી તે કાંઈ કામ કરી શકતી નથી. જેવી રીતે પશુપક્ષીઓ કરતાં કેટલીક બાબતમાં આપણું જ્ઞાન અથવા વિચારશક્તિ ચડી જાય છે, તેમ આપણા કરતાં જેઓ ઉચ્ચ ભૂમિકાએ પહોંચ્યા હોય તેવા પવિત્ર પુરૂષની વિ. ચારશક્તિ કે જ્ઞાન અધિક હોય એ વાત નિર્વિવાદ છે. આવા પવિત્ર-નિર્દેશ પુરૂષ જે વાત પિતાના નિર્મલ જ્ઞાનના પ્રકાશમાં સ્પષ્ટ રીતે જોઈ શકે તે આપણે આપણા આવરણને લઈને જોઈ ન શકીએ તેથી તેઓએ જે કાંઈ અનુભવ્યું હોય તે ઉપર શ્રદ્ધા રાખી તેમના જેવી સ્થિતિએ પહોંચીએ ત્યાં સુધી દ્રઢતા પૂર્વક વળગી રહેવું

Page #19

૧૨
શ્રી આત્માત પ્રકાશ
એ મા તદ્દન નિર્દોષ છે; એમ વિચાર કરતાં લાગ્યા વિના રહેશે નહીં. આપણી એક છદ્મસ્થ મનુષ્ય તરીકેની અપૂર્ણ સ્થિતિને લક્ષમાં લેતા, શ્રધ્ધાની જે ચેાજના કરવામાં આવી છે અને તેમ કરીને આપણુને સ'પૂર્ણતાનુ' ભાન કરાવવાના જે રા જમા દર્શાવવામાં આવ્યેા છે તે અત્યંત દૃઢશી પણાના સૂચક છે એમાં શક નથી. આપણે જો શ્રદ્ધાને છેક જ તિલાંજલી આપી દઇએ તે આપણી જ્ઞાનની મર્યાદા બહુ જ સ`કુચિત થઇ જાય અને આપણી નાનકડી આંખે, જેટલુ' બતાવે તેટલુ જ સાચુ માનવાની કુજ આવી પડે. જે મનુષ્ય શ્રદ્ધા રાખી શકતે નથી તેની જ્ઞાનની મર્યાદાનું ક્ષેત્ર ઘણું જ સંકુચિત મની જાય છે. શ્રદ્ધા ન હેવી એ એક પ્રકારની ખામી જ છે ! જે વખતે શ્રદ્ધાની ટેકરીના આશ્રય કરી આપણે આપણી સૃષ્ટિને ચેતરફ્ ફેકીએ છીએ તે વખતે આપણી જ્ઞાનદષ્ટિએ ક્ષિતિજ રેખા કેવી સુંદર અને ખ્રિસ્તી જણાવા લાગે છે? જ્યાંસુધી પારલૌકિક સત્યા આપણા અનુભવમાં ન આવે ત્યાં સુધી શ્રદ્ધાના મળથી તેની રમણીયતા જેટલી અનુભવાય તેટલે આપણને તે લાભ જ છે ! સત્પુરૂષોએ જે સત્ય અનુમળ્યું છે તે સત્ય સાક્ષાત્ રીતીએ અનુભવવાનું સામથ્ય આવે નહીં ત્યાંસુધી શ્રદ્ધાના સાધનથી તેની ઝાંખી કર ! એમાં કાંઇ નુકશાન તેા નથી જ. તરતાં આવડે નહીં ત્યાંસુધી તુખડાની મદદ લઇ તેવે પ્રયત્ન કર્યાં હોય તે તેમાં શું ખાટુ છે ? સ્વતંત્ર રીતે તરતા આવડી જાય તે પછી તુંબડાને ફેંકી દેવામાં પણ કાંઇ માધ નથી. તેજ પ્રમાણે જ્યારે ૫રલૈકિક સત્યે પ્રત્યક્ષપણે અનુભવમાં આવે ત્યારે શ્રદ્ધાને આશ્રય ભલે બહુ કીમતી ન જણાય, પણ ત્યાંસુધી તા શ્રદ્ધાની જરૂર છે એમાં કાઇથી ના કહી શકાશે નહીં. નનના બજારમાં શ્રદ્ધા એ ગરોખાઇનુ લક્ષત્રુ છે એમ કેટલાએકને લાગશે, પતુ તેનો સાથે તે પ્રમાણિક તાનુ' પણ લક્ષણ છે એ વાત ભૂલી જવાની નથી, જે પુરૃષ સ ંપૂર્ણ રીતે નિદોષતા વીતરાગતાભાવ પામી ચૂકયા છે એવા પુષિસ હા--અર્થાત્ જ્ઞાનરૂપી મજારના ધનાઢયે લક્ષાધિપતિએ-કે વ્યધિપતિએ અલબત્ત શ્રદ્વાની કીમત બહુ ન આંકે કારણકે જેએ ની પાસે રોકડ રકમ પુરતી હોય તેને કેાઇ વસ્તુ ઉધાર લેવાની જરૂર જ શુ હાય ? જેએની પાસે રેાકડ રકમ નથી હાતી તેમેને જ આબરૂ-ક્રેડીટ અથવા પ્રેમીસરી નેટ ઇત્યાદ્રિ સાધનાના આશ્રય લેવે પડે છે, પરલાકિક સત્યેના સાક્ષાકાર કરવા જેટલી જેની શક્તિ હેાય તેમને શ્રદ્ધાથી ઉધાર લેવાની જરૂર ન પડે. પરંતુ આપણા જેવા દેષપૂર્ણ મનુષ્ય જેએ જ્ઞાનના બજારમાં એક ભિક્ષુક જેવા જ ગણાય તેમને માટે તે શ્રદ્ધાની જરૂર છે, એમ મુકતક ઠેસ્વોકારવું જોઇએ. આપણા સત્કર્મોના પરિણામે આપણી જેમ જેમ ઉત્ક્રાન્તિ થવાની તેમ તેમ આપણું. જ્ઞાનરૂપી ધન પણુ વધવાનું એ વાત ચેક્કસ છે. પણ તે મેળવવાની પાત્રતા આપણામાં આવે ત્યાંસુધી આપણા વ્યવહાર ચલાવવા માટે આપણી શ્રદ્ધાની આખરૂ ઉપર આપી દરિદ્ર દુકાન ચલાવીએ તે તેમાં કાંઈ અપરાધ નથી-ખટ્ટે હિતાવહ છે, એમ જ
-

Page #20

શ્રદ્ધા.
૧૩
કહેવુ જોઇએ. આપણને પાંચ ઇન્દ્રિયે જે જન્મથી જ પ્રાપ્ત છે તે પ્રત્યેક ઇન્દ્રિય જ્ઞાનાર્જનમાં મહુ ઉપર્યો.ગી થઇ પડે છે. પરંતુ મનુષ્ય ધારે તે એક છઠ્ઠી ઇન્દ્રિય પોતે પોતાની મેળે જ ઉત્પન્ન કરી શકે તેમ છે ! આ છઠ્ઠી ઇન્દ્રિય શ્રદ્ધા છે! જ્યાં પાંચ ઇન્દ્રિયનુ જ્ઞાન અટકી પડે છે ત્યાં શ્રદ્ધા પાસેથી પ્રાપ્ત થવા ચેાગ્ય જ્ઞાનની શરૂઆત થાય છે ! !
આ પ્રમાણે જ્ઞાને'દ્રિયને શ્રદ્ધા રૂપી છઠ્ઠા દરવાજો જેના અંતઃકરણમાં ખુ લ્લે થઇ જાય છે, તેને માટે આધ્યાત્મિક માર્ગમાં આગળ વધવાનુ કાર્ય કેટલેક અંશે બહુ સરળ બની જાય છે. શ્રદ્ધાને માટે એક સ્થળે એમ પણ કહેવામાં આ ન્યુ છે કે—યો ય‰દ્ધ: સત્ત્વ સઃ અર્થાત્ જે જેવી શ્રદ્ધા ધરે છે તે તેના જેવા જ થઇ શકે છે. ટુ'કામાં કહીએ તે શ્રદ્ધાનું સાધન બહુ કા સાધક છે અને તેના ઉપયેગ ઇચ્છિત ફળને પ્રકટાવ્યા વિના રહેતા નથી. શ્રદ્ધાના સાત્ત્વિક-રા જસ્ અને તામસૢ એવા ભેદો પણ કવચિત્ દ્રષ્ટિગોચર થાય છે. પણ આપણે અત્યારે તે ભેદોપભેદોમાં ઉતરવાનું નથી. આપણે તે અત્યારે શુદ્ધ સાત્ત્વિક શ્રદ્ધા વિષે જ વિચાર કરીશુ તેા ખસ થશે.
સંશયવાળા સ્વભાવ રાખવાથી વ્યવહારમાં શુ ફાયદા થાય છે તે તે આ પણે ઉપર જોઇ ગયા છીએ. છતાં એટલું તે કહેવુ જ જોઇએ કે સૈાકિક વ્યવહા રામાં સ’શયવૃત્તિ ગમે તેટલી ફાયદાકારક હોય તેા પણ એકદરે સશય એ મનની અત્યંત ક્ષુદ્ર વૃત્તિ છે, એમ વિચાર કરતા સ્પષ્ટ રૂપે જાયા વિના રહેશે નહીં. અધ્યાત્મ અને વ્યવહાર એ ઉભય દૃષ્ટિથી સ ંશય અને શ્રદ્ધાની તુલના કરવામાં આવે તે પણ એટલું તે સિદ્ધ થઈ જ શકે કે સ*શય એ મનની અત્ય'ત હલકી વૃત્તિ અને શ્રદ્ધા એ મનની અત્યંત ઉચ્ચ અને ઉદાત્તવૃત્તિ હોવી જોઇએ. ગમે તેવા અધમવૃત્તિવાળા માણસ પણ સ’શય કરી શકે છે, જ્યારે કોઇ પણ વિષયમાં શ્રદ્ધા ધરવી એ જેવા તેવા અનુદાર કે અનુત્ક્રાંત માણસથી તે ન જ ખરી શકે. સંશય એટલે જ્ઞાનને અભાવ અને શ્રદ્ધા એટલે પૂર્વાપર જ્ઞાનની આગળથી મળી ગયેલી ખાત્રી, સશય કરવા એ તે ગમે તે માણસથી અની શકે તેમ છે, તેમજ એકાદ પ્રત્યક્ષ મનાવ જોયા પછી તેના ઉપર શ્રદ્ધા કરવી એ પણ ખનવાજોગ છે, કારણ કે પ્રત્યક્ષ વાત ઉપર વિશ્વાસ મૂકવા એમાં કાંઇ માટું પુરૂષા નથી. પરંતુ જે વાત પ્રત્યક્ષ થઇ શકે તેમ નથી, તેના સબ'ધમાં સંશય નહીં કરતાં દ્રઢ વિ શ્વાસ રાખવા તેમાં મનના હૈ'ની ઘણી જરૂર પડે છે. નિળ-ભીરૂ અથવા સ શયીવૃત્તિવાન્ મનુષ્ય કાઇ પણુ અપ્રત્યક્ષ અથવા અજ્ઞાત વાત ઉપર વિશ્વાસ મુકી શકતા નથી, જ્યારે ધીર-ગભીર-સાત્ત્વિક અને ઉદાત્ત મનેવૃત્તિવાળાં મનુષ્ય નિ યપણે અજ્ઞાત વસ્તુની પણ શ્રદ્ધા રાખી શકે છે. અધશ્રદ્ધાને આની સાથે કાંઇ સબંધ નથી, એમ કહેવાની જરૂર નથી. કારણ કે અંધશ્રદ્ધા એ હૃદયની અત્યંત

Page #21

૧૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ,
પામરતાને સૂચવનારી છે. અહીંઆ તે શાસ્ત્રીય-વિશ્વાસનીય વાતે ઉપરની શ્રદ્ધાને જ વિષય ચર્ચવાને છે. જેઓ એવી શાસ્ત્રીય-સિદ્ધાંતની અપ્રત્યક્ષ વાતે ઉપર નિસર્ગસિદ્ધ વિશ્વાસ મુકી શકે છે તે ખરેખર પુણ્યવાન અથવા ભાગ્યવાનું છે, એમ કહેવામાં બાધ નથી. સ્વભાવથી જ જેનું મન શ્રદ્ધાયુકત ન હોય તે માણસ જે ધારે તે સહેલાઈથી કેટલીક બાબતે ઉપર વિશ્વાસ મૂકી શકે એમાં નવાઈ નથી. પુનર્જન્મ, સત્કર્મોનું સત્પરિણામ, શાન્નગ્રંથ વિગેરે વિષય એવાં છે કે તેના ઉપર શ્રદ્ધા કરવી વીવેકી મનુષ્ય માટે બહુ મુશ્કેલ નથી. “જેણે કદી કોઈને ફસાવ્યા નથી, પિતે ફસ્યા નથી, અને આપણને ખોટી વાતોથી ભરમાવી ફસાવે એ સંભવ નથી, તેમજ જેઓએ એકમાર્ગી–ધામિક પવિત્ર જીવન વિતાવ્યું છે, એવા પરમ પુરૂષાના શબ્દો ઉપર શ્રદ્ધા રાખવામાં હરકત જેવું શું છે ?” આ પ્રશ્ન કરવાથી વિવેકી મનુષ્યોની શ્રદ્ધા વૃદ્ધિગત થયા વિના રહેતી નથી. સંશયને અને શ્રદ્ધાને તે જેમ વધારતા જઈએ તેમ વધી શકે તેમ છે. જેવું વાવીએ તેવું જ લણી શકીએ એ સૃષ્ટિને અબાધિત નિયમ જ્યારે સર્વત્ર પ્રચલિત છે તે પછી આપણું અંતઃકરણરૂપી ક્ષેત્રમાં સંશય અને શંકા જેવા કાંટાવાળા જાળાં-ઝાંખરા વાવવાનું પ્રયોજન જ શું છે? જેવી શ્રદ્ધા તેવી પરિણતિ એ નિયમ સુષ્ટિમાં ત્રિકાલાબાધ્ય છે તે પછી શ્રદ્ધાના કલ્પતરૂને ઉછેર મુકી દઈ સંશયના વિષવૃક્ષને ઉછેરે તેને કઈ રીતે બુદ્ધિમાનું કહી શકાય?
સંશયવૃત્તિ દૂર કરવાનું અને તેની જગ્યાએ શ્રદ્ધા ધરવાનું ગમે તેટલી વખત કહેવામાં આવે તે પણ મને એક વખત સંશયશીલ થઈ ચૂકયું હોય છે તે તેથી એકદમ મુકત થઈ શકતું નથી, એ વાત ખરી છે. કારણ કે મનની ક્રિયા હંમેશાં ઉત્ક્રાંતિના નિયમ પ્રમાણે ચાલ્યા જ કરે છે. તેથી એક વાર સંશય તરફ તરફ વળેલું મન પુનઃ સમાધીમાં આણવું બહુ પરિશ્રમ સાધ્ય થઈ પડે છે. પણ ઉપર કહી ગયા તેવી રીતે વિવેકપુરઃસર ચિકિત્સા કરવાથી ધીમે ધીમે સંશ દૂર થાય છે અને શાસ્ત્રીય વાત ઉપર વિશ્વાસ દ્રઢ થતું જાય છે. મનમાં સંશય ઉદ્દભવતા બંધ પડે છે એટલે શ્રદ્ધાની ખીલવણી માટે એક સરલ ક્ષેત્ર તૈયાર થાય છે, એમ કહેવામાં હરકત નથી. ખેતરમાં અન્નની ખીલવણું કરવા માટે જેમ કાંટાવાળા જાળા-ઝાંખરાઓને નીંદી કાપવામાં આવે છે તેમ મનરૂપી ક્ષેત્રમાં કવચિત્ ઉગી નીકળતા સંશયરૂપી કંટકને પણ ઉખેડી નાંખવા જોઈએ. આ કંટકનો નાશ થયો અને તે પુનઃ ઉગી નીકળતા બંધ થયા એટલે શ્રદ્ધાવૃદ્ધિને લગતું ક્ષેત્ર તૈયાર થઈ ચુકયું એમ સમજવું જોઈએ.
આધ્યાત્મિક વિષયેના સંબંધમાં મનુષ્યના મનમાં જે સંશયો ઉત્પન્ન થાય છે તે પૈકી કેટલાએક તે સ્વાભાવિક હોય છે. તેને તે ઉપર કહ્યો તેવી રીતે નાશ થઈ શકે છે અને તેનું નિરાકરણ પણ થઈ શકે છે. પરંતુ સ્વાભાવિક ઉત્પત્તિ સિવાય

Page #22

શ્રદ્ધા
૧૫
કેટલાએક કૃત્રિમ કારણેથી પણ મનમાં સંશયની સજજડ ગાંઠે પડી જાય છે, તે ઉકેલવી કેટલીક વાર બહુ મુશ્કેલ થઈ પડે છે. આ કૃત્રિમ કારણે તરફ નજર કરીએ તે તેમાં સૌ પહેલું સ્થાન નાસ્તિક ગ્રંથે અથવા તેમાં પ્રતિપ્રાદિત થયેલા મતાને મળવું જોઈએ, નાસ્તિક ગ્રંથના વિચાર મનમાં મોટે વિક્ષેપ પેદા કરે છે અને એકાદી લઢાઈમાં સુરંગવડે જેમ આ કીલે જમીનદોસ્ત થઈ જાય છે તેમ પરમેશ્વર-પરલોક-પુનર્જન્મ, પાપ-પુણ્ય, ધર્મ ઇત્યાદિ નાની-મોટી માનસિક ઈમારતે પડી ભાંગે છે. આવા નાસ્તિક વિચારો “ પુર્વપક્ષ” કાર તરીકે અત્યંત આદરણીય તથા સામા પક્ષનું ખંડન કરવા માટે ઉપયેગી થઈ પડે છે. આપણું શરીરની શક્તિ વધારવા માટે અને આપણી મલ્લવિદ્યાનું જ્ઞાન વધારવા માટે જેમ આપણને આપણે સાથે કુસ્તી કરી શકે એવા મલ્લની–પ્રતિપક્ષની જરૂર પડે છે, તેમ સિદ્ધાંતમતને દઢ કરવા માટે જે નાસ્તિક મતને પૂર્વપક્ષ મળી જાય છે તે તે બહુ ઉપચોગી થઈ પડે છે. પરંતુ પ્રતિપક્ષીની સાથે કુસ્તી કરી તેને પરાજીત કરવાની જેના શરીરમાં તાકાત નથી તેણે પિતાને જ પરાભવ કરાવવા માટે પ્રતિપક્ષીને આશ્રય લે યુકિતસંગત નથી, એ વાત ધ્યાનમાં રાખવાની છે. કમળ વૃક્ષોનું રક્ષણ કરવા માટે જેમ તેની આસપાસ વાડે ઉભી કરવામાં આવે છે તેમ
જ્યાંસુધી મન કોમળ હોય અને તેના ઉપર નાસ્તિક આચાર-વિચારની ઊંડી અસર થઈ શકતી હોય ત્યાંસુધી કાળજી પૂર્વક તેનું નાસ્તિકતાથી રક્ષણ કરવું જોઈએ. આપણુ આર્યસાહિત્યમાં નાસ્તિક ગ્રન્થ નથી, એમ તો કહી શકાય તેમ નથી. પણ પાશ્ચાત્ય સાહિત્યમાં તે પુષ્કળ પ્રમાણમાં મળી આવે છે. પાશ્ચાત્ય તત્ત્વતાઓએ ઘણું ખરું આધિભૌતિક તાનાજ વિચાર કર્યા છે. તે તેની પાછળ રહેલા અય પ્રદેશમાં તેઓ બરાબર સંચાર કરી શક્યા નથી. તર્કશાસ્ત્રના નિયમ પ્રમાણે યુકિતસંગત અનુમાન ખેંચવામાં તેઓ કહે કૂશળ હતા એમ પણ કહેવું જોઈએ. અને એને લઈને જડ વસ્તુના સ્વભાવ સંબંધે તેમણે બહાર પાડેલા અનુમાને અથવા લેખે આવાતતઃ બહુ રમણીય લાગે છે. પરંતુ આધિભૌતિક વિચારેની મર્યાદા ઉલ્લંઘન કરીને અધ્યાત્મ વિષયના વિચારોવાળા પ્રદેશમાં પ્રવેશ કરવાની મૂળથી જ તેમને મહત્વાકાંક્ષા નહીં હોવાથી, અથવા તે તેમ કરવા માટે આવશ્ક એવી મનની વિશિષ્ટ પરિસ્થિતિ અનુકુળ નહીં હોવાથી, કિંવા જે અદશ્ય પ્રદેશમાં વિહાર કરવાનો માર્ગ સ્પષ્ટ રૂપે જતો નથી તેવા માગમાં નિષ્કારણ ભટકવું વૃથા છે એમ માની લેવાથી તેમના તત્વજ્ઞાન સંબંધી ઘણાખરા વિચારે
ય સૃષ્ટિની હદ ઉપર જઈનેજ અટકી પડ્યા છે. આથી કરીને આપણી અધ્યાત્મ દષ્ટિથી જોતાં તેમાં એક પ્રકારનું નાસ્તિકત્વ જણાયા વિના રહેતું નથી. પણ તેમના વિચારોની વિશદતા અને પ્રતિપાદન કરવાની કુશળતાથી એ નાસ્તિકપણુમાં પણ એક પ્રકારનું મહકપણું આવ્યું છે એમ સ્વીકાર્યા વિના ચાલે તેમ નથી. આમ

Page #23

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશે. હોવાથી એ જડવાદમાં મનુષ્ય એકદમ અંજાઈ જાય છે. તેથી પ્રત્યેક મનુષ્ય આવા કુતર્કોથી વેગળા રહેવાની સાવચેતી રાખવી જરૂરી છે. પૂર્વને શાસ્ત્ર અને પશ્ચિમના શાસ્ત્રમાં જમીન આસમાન જેટલો તફાવત રહે છે. રાસાયણિક મિ. શ્રેણે અને પૃથક્કરણે, વિદ્યુત્ શકિતને ધર્મ અને ઉષ્ણતાનું પરિણામ, લેહચું. બકને નિયમ અને પરમાણુની ક્રિયા ઈત્યાદિ અનેક જડ સાધનના દિવ્ય પ્રકાશથી જોઈ શકાય તેટલું જોવું એ તેમને પ્રધાન લક્ષ હોય છે. પરંતુ આ ભૌતિક સૃષ્ટિની પેલી તરફ રહેલા અતીંદ્રિય વિષચેનું જ્ઞાન કરાવવાને સમર્થ એવા ભેગમાર્ગના અદ્દભૂત પ્રકાશની તેઓને કલ્પના પણ આવી શકી નથી. તત્વજ્ઞાનની વાતને એક બાજુ ઉપર મુકી ધર્મ સંબંધી વિચારે તરફ જોઈશું તે પણ જણાશે કે આત્મા અને પરમાત્મા સંબંધી તેમની વ્યાખ્યાઓ બહુજ અપૂર્ણ છે. આપણું શાસ્ત્રોમાં આત્માનું જે અચિંતનીય સામર્થ્ય દર્શાવવામાં આવ્યું છે તેથી એક મહાત્ લાભ એ થવા પામ્યું છે કે પ્રત્યેક મનુષ્યને અતદ્રિયજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવાની વાસ્તવિક મહ. વાકાંક્ષા એક કાળે પ્રકટયા વિના રહેતી નથી અને એગમાર્ગ કિંવા અધ્યાત્મ શાસ્ત્રની સહાયથી તે આકાંક્ષા સફળ પણ થાય છે- થઈ છે. આ ઉપરથી જોઈ શકાશે કે પૂર્વ અને પશ્ચિમ એ ઉભય દેશના લોકોની મહત્વાકાંક્ષા અથવા કાર્યની મર્યાદા છેકજ જૂદી છે. પાશ્ચાત્ય પ્રજાનું મુખ્ય સાધન રસાયનશાસ્ત્ર અથવા યંત્ર. શાસ્ત્ર છે. જો કે આર્ય પ્રજાએ પણ એ જડશાસ્ત્રને યથાવકાશ ઉપગ કીધે છે તે પણ તેનું મુખ્ય સાધન તે યોગશાસ્ત્ર-અધ્યાત્મશાસ્ત્રજ રહ્યું છે. પાશ્ચાત્ય પ્રજાની સઘળી દોડધામ ફક્ત જડ અથવા દશ્ય સૃષ્ટી પર્યત પહોંચી સમાપ્ત થઈ છે. આ પણું તત્વવેત્તાઓએ જડ સૃષ્ટિને ઉપગ પુરતે લાભ લીધા પછી જગથી પર રહેલા એવા અદશ્ય પ્રમેયોને પણ ગબળથી લાભ લીધો હતો. જેણે દૂરબીનને કદી ઉપયોગ કર્યો નથી એવા કોઈ એક વ્યક્તિને કહેવામાં આવે કે શનીની ભમ. તી પાછળ બીજા પણ કેટલાએક ઉપગ્રહ ફર્યા કરે છે તે તે આપણી વાતને સ્વી કારવા એકદમ તયાર થઈ શકશે નહીં, તેવી જ રીતે ગબળના દૂરબીનથી જ પ્રત્યક્ષ થઈ શકે એવી અતીન્દ્રિય બાબતે વિષેની સંભવનીયતાનું જ્ઞાન જેની પાસે
ગબળ નથી, તેનાથી થઈ શકે નહીં. આ પ્રમાણે પૂર્વની અને પશ્ચિમની પ્રજામાં એક એવા માટે ફરક પડી ગયા છે કે આપણુ આર્ય વિદ્વાનોના ઉચ્ચ અને અતી. પ્રિય પ્રમે સંબંધી ઉલેખ પાશ્ચાત્ય પ્રજાના ગ્રંથમાં જોવામાં ન આવે તો તેમાં કાંઈ આશ્ચર્ય પામવાનું નથી. પાશ્ચાત્ય ગ્રંથના વાચકને પ્રથમ તે એ જ પ્રશ્ન થાય કે જે આપણી આર્યધર્મ સંબંધી સઘળી વાતે ખરી અને સર્વ જન સમ્મત હોય તે પછી આવા ગ્રંથમાં તેનું વર્ણન શા માટે નહીં હોય? આવી રીતના વિચારોથી અથવા સંસર્ગ દોષથી મને વૃત્તિ સંશયશીલ થાય તે પહેલાંજ-અપ્રગભ અવ. સ્થામાં એવા પુસ્તક વાંચવાથી વિમુખ રહેવું જોઈએ. પાશ્ચાત્ય ગ્રંથમાં ગ

Page #24

શ્રી શાંતિનાથ પ્રભુને અભ્યર્થના.
૧૭ માર્ગ જન્ય અતીન્દ્રિય જ્ઞાનને લામ મળી શકે તેમ નથી, પણ માત્ર જડવાદાત્મક વિષયનું જ્ઞાન થઈ શકે એમ છે એવી દઢ ભાવનાથી જે ઉક્ત પુસ્તકોને અભ્યાસ થાય તે તેમાં હરત જેવું નથી. પરંતુ આપણી શ્રદ્ધાને હાનિકારક થાય અને સંશયને બળવાન બનાવે એવા શુષ્ક તત્ત્વજ્ઞાનથી કાંઈ લાભ નથી, એ વાત નવયુવકેએ-નવા અભ્યાસીઓએ સદા સ્મરણમાં રાખવી જોઈએ.
श्री शांति परमात्माने शांति प्रेरवा अभ्यर्थना.
(મતીદામ ઈદ). સુખદા શિતલા અમી વૃષ્ટિ થકી, જગજીવન આત્મિક તાપ હરે; દુઃખ આધિ ઉપાધિ પ્રશાંત કરી, પ્રભુ શાંતિ સદા સુખશાંતિ ભરે. ૧ પરમાર્થ તણું શુભ પંથ વિષે, પ્રગતિ બળ સંચય સદ્ય કરે; અમ ઉન્નત ભાવ સદા ટકવા, પ્રભુ શાંતિ સદા સુખશાંતિ ભરે. ૨ ગુણ દષ્ટિ વિષે સ્થિરતા કરવા, જડતા અમ બુદ્ધિ તણી જ હરે; તમ આંતરદષ્ટિથી ઓળખવા, પ્રભુ શાંતિ સદા સુખશાંતિ ભરે. ૩ અજ્ઞાન તિમિર વિનાશ કરી, જગદુત્તમ! પાપ વિપાક જરે; સજ્ઞાનૈ પ્રભા સહજે ધરવા, પ્રભુ શાંતિ સદા સુખશાંતિ ભરે. ૪ અતૃ તૃષામય આત્મપ્રતિ, પ્રવહે રસ શાંત તણોજ ઝરે; શુચિ આંતર શાશ્વત તૃપ્તિ થવા, પ્રભુ શાંતિ સદા સુખશાંતિ ભરે. ૫ અનુપ્રત થવા અમ આત્મવિષે, કિરણે તમ વાણું તણાજ સરે, કરવા નવપલ્લુવ જીવનને, પ્રભુ શાંતિ સદા સુખશાંતિ ભરે. ૬ નયભંગ પ્રમાણુ થકી તમને, મરીએ પ્રભુ તે અમ મ વીસરે; બલ અપ સદા કદી ના ભુલવા, પ્રભુ શાંતિ સદા સુખશાંતિ ભરે. ૭ ગત વર્ષ તણું અમ જીવનમાં, નવ વર્ષ વિશેષે પ્રકાશ ધરે; ઈશ આત્મિક આનંદ અબ્ધિ થક, જય શાંતિ સદા સુખશાંતિ ભરે. ૮
विजय. nearen જીવદયા અથવા અનુકંપાના ખર્ચ સંબંધી થતો ઉહાપોહ
અને તેનું પરિણામ.
(લે, સન્મિત્ર કપૂરવિજયજી મહારાજ.). દયાળુ ગણાતી જૈન અને અન્ય કેમેરામાં પર્યુષણદિક માંગલિક પ્રસંગે છે કે, શિ. મ. પરાંજપે એમ. એ. ના એક મરાઠી નિબંધના આધારે,

Page #25

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ,
અનેક આરંભ સમારંભમાં કામ બંધ રાખી–૨ખાવી અમારી પળાવવામાં આવે છે. કુમારપાળ રાજા પિતાના ૧૮ દેશમાં પિતાના હુકમથી અને બીજા ૧૪ દેશોમાં મિત્રતાદિકના બળથી કાયમ અમારી પળાવતા હતા. અકબર બાદશાહ પ્રમુખ મુસલમાન રાજાઓએ પણ જેન આચાર્યોના અભૂત જ્ઞાન અને ચારિત્ર્યના પ્રભાવથી એક વર્ષમાં લગભગ ૬ માસ પર્યત કાયમ અમારો પળાવવા પિતાનાં સમસ્ત રાજ્યમાં ફરમાને કરેલાં હતાં. એ વખતે અને જ્યાં સુધી જેમાં એક સંપી હતી અને જેનેને પુદય જાગતું હતું ત્યાંસુધી સર્વ પ્રાણ વગને અભય આપવા રૂપ અમારી સર્વત્ર સારી રીતે પળાતી હતી. અત્યારે સારી પળમાં મેળવેલાં ફરમાનેને અમલ કરાવવા જેટલી તાકાત પણ જેને ધરાવે છે? અંદર અંદર કલેશ કુસંપવડે પિતાની વિર્યશક્તિ વ્યર્થ ગુમાવી દેતી જૈન કેમ પ્રથમથી સહેજે મળેલાં અને કડે ને સુખદાયક ફરમાનેને યથાર્થ અમલ કરાવવા પ્રત્યે પણ ઓછી દરકાર કરે છે એમ કચ્છના સામાન્ય અનુભવ ઉપરથી જણાય છે. જીવદયા સંબંધી પ્રથમ ભુજના રાજાએ કરી આપેલા ફરમાને દીવા જેવા છે, પણ તેને અમલ કરાવવા દરકાર કેને? આપણી બેદરકા રીને લાભ લઈ બીજા નિર્દય લેકે અન્યથા આચરણ કરતા જણાય છે. અને કરે છે ત્યારે લેકે બૂમ પાડે છે તેમાં વળે શું ? વખત વીત્યા પછી અને હક્ક ગુમાવ્યા પછી રાજાઓ કે અધિકારીઓ પણ દાદ દેતા નથી તેમાં ખરે દેષ કેને? દુષ્ટ પ્રમાદનેજ યા બેદરકારીને“સાપ ગયા ને લટા રહ્યા” એ ન્યાય આપણે પયુષણાદિક પર્વ પ્રસંગે જીવદયાની ટીપ કરી નાણાં એકઠાં કરી કસાઈને ત્યાં જઈ ડાંક જાનવરને છોડાવી દઈએ એટલે જીવદયાનું કામ પૂરું જ થયું માનીએ. એ રીતે બધાય સ્થળે ખર્ચાતાં નાણુને સરવાળે કરીએ તે કદાચ પ્રતિ વર્ષ હજારે બલકે લાખ થાય. આ સિવાય પાંજરાપોળનું ખર્ચ મણીયે તે કદાચ કરેડની રકમ થવા પામે. અત્યારે નિર્ધન અવસ્થા ભેગવતી જૈન પ્રજા એકલી આટલી ગંજાવર રકમ ખચી છેવટે આ લોકમાં કે પરલેકમાં સંતોષકારક સુખદાયક પરિણામ મેળવી શકે તે તે બહુ સારૂં. પણ જે હૃદયમાં વિવેક દીપક પ્રગટાવી વસ્તુ સ્થિતિ અવકી જે તે ગરીબડી થઈ પડેલી પોતાની પ્રજાને જ ઉદ્ધાર કરવા જેનકેમે આટલી ગંજાવર રકમ કેળવણીના માગે ખર્ચ સફળ કરી લેવી જોઈએ ઈતીશમ.
આ જીવન યાત્રા સફળ કરી લેવા હરેક પ્રસંગે સુજ્ઞ જનોએ રાખવી જોઇતી ચીવટ, અને પ્રમાદાચરણથી દૂર રહેવાની અનિ
વાર્ય અગત્ય (આત્મજાગૃતિ) ૧, દારૂના પીઠામાં જેમ અનેક દારૂડીયા એકઠા થાય છે તેમ જેમાં અનેક જાતનાં

Page #26

આત્મજાગૃતિ.
પાપ આવી મળે છે તેવાં પ્રસિદ્ધ ૧૮ પાપસ્થાનકને પરમાર્થ સમજી સુખના અથ જનેએ તેને પરીવાર કરી, સ્વપર ગુણને પ્રકાશ થાય એવી સ્તુત્ય પ્રવૃત્તિ કરવી, કરાવવી અને અમેદવી. ગુણકારી કરણની નિંદા તે કદાપિ
કરવી નહિંજ, ૨, મધ-ઉન્માદ ઉપજાવનાર ખાનપાન, વિષય-આસક્તિ, કેધાદિ કષાય, આલ
સ્ય અને વિસ્થાદિ પ્રમાદ ભય આચરણથી જેમ બને તેમ ચીવટથી અળગા રહી મન અને ઇન્દ્રિયને એગ્ય નિગ્રહ કરી તપ, જપ, સંયમનું સારી રીતે
સેવન કરી લેવું. ૩, જિનેવર જેવા સમર્થ દેવ, નિગથ-સાધુ જેવા સમર્થ ગુરુ અને સર્વજ્ઞ
વીતરાગ ભાષિત વિશુદ્ધ ધર્મ રૂપ ત્રણ તત્વને પામી પોતાનું જીવન આ દશ રૂપ કરવા દ્રઢ પ્રયત્ન સેવ! ઉત્તમ આલંબન મેળવી ઉદારાશય
થાવું. ઉચ્ચ જીવન કરવું, ૪, સંસારની અનિત્યતા, અસારતાદિક સારી રીતે ચિંન્તવી વેરાગ્ય ધાર અને
ક્ષમાદિક સ્વાભાવિક ગુણેની રક્ષા તથા પુષ્ટી થાય તેમ મૈત્રી, મુદિતા, (પ્રમેદ) કરૂણા અને માધ્યસ્થ રૂ૫ રૂદ્ધ ભાવનાઓને આશ્રય કરે. ૫, સ્ત્રીઓ જેમ કાંચકી કરી માથામાંથી જૂ અને લિંને પૃથક કરે છે તેમ સ
ત્ય સુખના અથી જનેએ આ ત્મનિરીક્ષણ નજરે પડતા દોષ માત્રને
દૂર કરવા જોઈએ આત્મસુધારણાને એ ઉત્તમ ઉપાય છે. ૬, સમતા ગુણને જમાવ કરે અને રાગદ્વેષાદિક દેષ જાળને દૂર કરે એજ લક્ષ્યથી
સામાયકને અભ્યાસ રાખ સુજ્ઞ જનેને ઉચિત છે. ૭, નહિં કરવાનું કરવાથી, કરવા એગ્ય નહિ કરવાથી, અશ્રદ્ધા કરવાથી અને મા
ગ વિરૂદ્ધ કથન કરવાથી જીવ દેષપાત્ર થાય છે. જાણતાં કે અજાણતાં થયેલા દેષની આલોચના અંતઃકરણથી કરી, ફરી તેવા દોષથી અળગા રહેવા દ્રઢ પ્રય.
ન કરનાર સુજ્ઞ જને પ્રતિકમણુ વડે આત્મશુદ્ધિ કરી શકે છે. ૮, જેનાથી સમ્યગ જ્ઞાન દર્શન અને ચારિત્ર ગુણને પુષ્ટી મળે એજ પાષધ, આહાર લોલુપતા તજી, શરીર મમતા તજ, બ્રહ્મચર્ય સેવવા દ્રઢ પ્રતિજ્ઞા કરી, અને પાપ વ્યાપારને પરીવાર કરી, કાયમ બની ન શકે તે પર્વ દિવસે પ્રેમપૂ વક કરનાર સુજ્ઞ જને અવશ્ય સુખી થાય છે. ૯ અનિત્યતાદિક બાર ભાવના મંત્રી પ્રમુખ ચાર ભાવના અને મહાવ્રતની પચવીશ
ભાવના ભાવવાથી પિતાને જ હિત થાય છે ત્યારે અનેક ભવ્યાત્માઓ ધર્મમાં જોડાય, દ્રઢ થાય એવું સદાચરણ સેવનાર સેવરાવનાર અને અનુમોદનાર સુજ્ઞ જનો પ્રભાવનાને લાભ મેળવે છે.
ઈતિશમ. (લે. સન્મિત્ર કર્ખરવિજયજી મહારાજ)

Page #27

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ,
श्रीमद् विजयानंदसूरि विरहाष्टक काव्यम्।
| ( શિખરિણિ વૃત્ત ) સદા શુષ્કદ્યાને સલિલ શુભ સિંચ્યું શ્રમ કરી, અને કુંજ કુંજે ખીલર્ની સુમને સુરભી ભારી; કૃષી ધમક્ષેત્રે પરમ ઉપકારી કરી અને, ગયા કયાં ગેન્દ્ર! પ્રિય કર્યું કયા સુસદનને. રચી રૂડા ગ્રંથે ગહન અતિ તથી ભરીને, સુધાસ્વાદે આખું જગત વશ ગેન્દ્ર! કરીને; જિતી ષડરિપુને વિજય કરવાનું વિચરીને, પ્રસાય પંજાબે અમલ જિન તો વિહરાને. ચિકાશેની ચારૂ પરિષદ રહી કીતિ ઉભરી; હતી જેને આપે મુનિગણમણિ! મુગ્ધજ કરી, કરાવ્યું ત્યાં સોને અનુભવ સ્વધર્મામૃત તણે, પ્રતિનીધી સાથે પિયુષઘટ અપ હૃદયને. કરીને શાસ્ત્રાર્થે સબલ સુપ્રમાણે થકી અને, હરાવ્યા હંફાવ્યા અમલ કરાયા સર્વ શિપુને, અવિદ્યાને કાળો તિમિર પટ ફાડી દૂર કર્યો, પ્રવર્તાવી ધર્મ જનસમુહને જાગૃત કર્યો. હતાં બીડાયેલાં કમલ સહુ સુપુસ્તક રૂપી, અવિદ્યા રાત્રિમાં છુપવી હૃદયે અમૃત કુપી; થયે સુમુન્યા/ ઉદય તવ તેને ખીલવવા, અને જિજ્ઞાસુઓ રૂ૫ ભ્રમરને તૃપ્ત કરવા. સહસ્ત્રને શિષ્ય કરી ફરી જ જે ઢંઢક હતા, પ્રસાદી વિદ્યાની અનુગ્રહ કરીને અરપતા; સદા સાધુતાના વિકટ પથ મધ્યે વિચરતા, અને અન્યને યે નિજ કર દઈ સહાય કરતા. સ્મૃતિ એ શક્તિની અમ હદયને ઉચ્ચ કરતી, સ્મૃતિ એ આત્માની અમ હદયમાં તેજ ભરતી, સ્મૃતિ સંસ્કૃત્યેની અમ હૃદયથી ના વિસરતી, મૃતિ સુગ્રંથની અમ હૃદય આનંદ ભરતી. અહો આમારામ ! મુનિવર હવે કયાં ત્યૐ ગયા ? કરી પ્રાણીમાત્ર ઉપર હતી આપે અતિ દયા;

Page #28

મુનિ મહારાજાઓને નમ્ર વિજ્ઞપ્તિ.
wwwwwwww
મહાચેાગી કેરા પરમ ગુણુને નિત્ય સ્મરીને; સદા અ’ખાલાલ પ્રણમુ વિજયાન દસૂરિને,
વિ,
अंबाशंकर लज्याराम आचार्य. पाटन.
.
૨૧
~N
મુનિ મહારાજાઓને નમ્ર ચિપ્તિ.
આ સભા તરફથી પ્રકટ થતી “ બ્રાહ્માનં-જૈન ગ્રંથ રત્નમાા ”( સંસ્કૃત તેમજ માગધી ગ્રંથા)માં જે ગ્રંથ રત્ના અમુક સદ્દગૃહસ્થની આપેલી દ્રવ્યની સહાયતાથી પ્રકટ થાય છે, તેની અકેક નકલ, તેના ખપી અને અભ્યાસી એવા ચેાગ્ય સાધુ સાધ્વીઓને, તથા લખેલા સુપ્રસિદ્ધ પુસ્તક ભ’ડારોને ભેટ આપવામાં આવેછે. અત્યાર સુધી લગભગ ન્હાના મ્હોટા ૪૦ પુસ્તકા આવી રીતે સભાએ ભેટ આપ્યા છે, જે જે સુમુનિએ અને સુસાધ્વીએ તરફથી તે પુસ્તકાની માગણી થઇ છે, તેમને તે પુસ્તકો ભેટ તરીકે અણુ કરવામાં આવ્યાં છે કે જેની વિગતવાર નોંધ સભા પાસે વિદ્યમાન છે, છતાં કેટલાક મુનિએ તરફ્થી વાર વાર એવા ટાક્ષેા શા માટે કરવામાં આવે છે કે, સભાવાળાએ પુસ્તકે આપતા નથી, પૈસા પેદા કરવાના ધંધા લઇ બેઠા છે ઇત્યાદિ, તે સમઝાતું નથી, સભા કેવળ સાહિત્યના ઉદ્ધાર કરવાના શુભ ઉદ્દેશથી જ તે મુશ્કેલી ભર્યું કામ કરે છે. તેના કાર્ય વાહકે। યથાશક્તિ જાતીભાગ આપી નિઃસ્વાર્થ ભાવે તે કામ મજાવે છે. શાસનરાગી મુનિવરે પેાતાના અમૂલ્ય સમયન આ માર્ગે સદુપયોગ કરી મહામહેનતે પુસ્તકા શુદ્ધ કરે છે, આવી રીતે કાંઈ પણ રવા વગર જ્યારે આ કાય કરવામાં આવે છે, ત્યારે પછી તે પુસ્તકે જો સાધુ સાવીએના ઉપભાગમાં નહિ આવે તે પછી તેમનું પ્રકટ થવું નિરર્થક જ છે. અને તેટલા માટે તે પુસ્તકાની સંખ્યાબંધ નકલેા મુનિઓને ભેટ આપવામાં આવે છે. કેટલાક મુનિવી પાસે તે તેમના સાધુ પિરવાર કરતા અમણી ખમણી પ્રતા પણ ગયેલીના દાખલા મોજુદ છે ! એક તરફ જ્યારે આવી રીતે કામ થાય છે, ત્યારે ખીજી તરફથી એમ સાંભળવામાં આવે છે કે સાધુઓને પુસ્તકે મળતા નથી ! એ વિરૂદ્ધતા ખરેખર જ આશ્ચર્ય કરનારી છે !
દરેક મુનિએ।ને સમાન રીતેજ પુસ્તક મળી શકે તેટલા માટે અમે પ્રથમ અમારા માસિકન્દ્વારા કેટલીક સૂચનાઓ કરી ચૂકયા છીએ અને આજે ફરી આ સૂચનાદ્વારા દરેક મુનિવરાને વિજ્ઞપ્તિ કરવામાં આવે છે કે તેમણે નીચે લખેલી બીના ધ્યાનમાં લઇ ભવિષ્યમાં તે પ્રમાણે પુસ્તકો મંગાવવાની વ્યવસ્થા કરશે તેા સભાને મહડ્ડપાર થશે,

Page #29

: શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
દરેક મુનિ પિતપોતાની ઈચ્છા મુજબ પ્રથફ પ્રથ પુસ્તકે મંગાવતા હોવા થી કેને મેકલવામાં આવ્યું યા કેને નહીં તેને કંઈ પણ હિસાબ રહેતું નથી. ગુરૂ પિતાની અને શિષ્યની પ્રતિઓ જુદી મંગાવી લે છે ત્યારે શિષે ફરી જુદો પત્ર લખી બીજી વાર પુસ્તકે મંગાવ્યાના દાખલા પણ બનેલા છે અને તેમને જ્યારે તે વિષયમાં લખવામાં આવે છે ત્યારે તેઓ ઠપકો કે કટાક્ષ શિવાય બીજે કઈ પણ ઉત્તર આપતા નથી અને આવી રીતે નિમર્યાદિ કાર્ય–વ્યવહાર ભાસ વાથી કેટલીક વખતે પુસ્તકે નહિં પણ મોકલાવામાં આવે છે ! આવી જાતની ગડબડ ન થવા પામે તેટલા માટે દરેક સંપ્રદાય કે સમુદાયના વૃદ્ધ મહાત્માઓને સભાની સવિનય પ્રાર્થના છે કે તેમણે કૃપા કરી પોતાના પરિવારમાં જે જે મુનિઓ એ પુસ્તકના વાંચન મનનને યે હોય અને જેમને એ પુસ્તકે સંગ્રહ કરવાની જરૂરત હોય, તેમના નામે સભા ઉપર લખી લખાવી મેકલવાની કૃપા કરવી. તે બધા નામે સભાને દફતરમાં નાંધી રાખવામાં આવશે અને ભષિષ્યમાં જેમ જેમ ભેટનું પુસ્તક તૈયાર થશે કે તુરત તેમના તરફથી સૂચના મળેથી પોલ્ટેજ પુરતા વી. પી. થી કઈ શ્રાવકના નામથી મક્લી આપવામાં આવશે. જે મુનિએ પિતાના વૃધ્ધની પાસે રહેતા હશે તેમને તેમના વૃદ્ધહારાજ પુસ્તક મેકલવામાં આવશે અને જેઓ પ્રથફ વિચરતા હોય તેમણે પણ બને ત્યાં સુધી મોટાઓની મારફત જ પુસ્તક મંગાવવું વધારે ઉચિત છે, છતાં કોઈ કારણથી તેમ કરવામાં અડચણ આવતી હોય, તેમણે સ્વતંત્ર પોતાના નામે, પિતાના ગુરૂમહારાજની એલખાણ પૂર્વક, લખી જણાવવા,
કેટલીક વખતે એવા પણ દાખલા બને છે કે, કેટલાક મુનિઓ પોતાની આજ્ઞામાં રહેતા બધા મુનિઓ માટે પુસ્તકે મંગાવી લે છે અને તે પુસ્તકે, તે વખતે પાસે રહેતા મુનિઓને તે તેમના માટે આવેલા પુસ્તક આપી દેવામાં આવે છે પરંતુ જેઓ જુદા વિચરતા હોય, તેમને તે પુસ્તકો મળતા નથી અને તેઓ વળી પરભારે પત્ર લખી પોતાના માટે પુસ્તકે મેકલવા લખે છે. આવી રીતે ડમ્બલ ડમ્બેલ પુસ્તક પણ ઘણુકની પાસે જતા હોવાથી કેટલાક મુનિઓને મુદ્દલ પણ મળી નહીં શકતા હોય !
આમ વિકલ વ્યવસ્થાને લીધે અમારી આ નમ્ર સૂચના છે કે દરેક મુનિવરે પિતાના તથા પરિવારના નામની એક નેંધ સભા ઉપર મેકલી આપવાની કૃપા કરવી કે જેથી ઉચિત પ્રબંધ કરવામાં આવે. આશા છે કે અમારી આ વિજ્ઞપ્તિ ઉપર ધ્યાન આપવામાં આવશે અને ભાદ્રપદ પૂર્ણીમા સુધી મુનિઓના નામ લખી લખાવી સભા ઉપર મોકલી આભારી કરશે.
શુભમતુ.
સેક્રેટરીઓ શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા–ભાવનગર,

Page #30

જૈન કેમની પડતી માટે જવાબદાર કોણ? જૈન કેમની પડતી માટે જવાબદાર કોણ? તેની
ચઢતી કેમ થઈ શકે ? બહારથી લેકે જેન કોમને પૈસેટકે સુખી સમજે છે, પણ તેમની એ સમજ ઉપર ઉપરના દેખાવ ઉપરથી બંધાયેલી હોય છે. શહેરમાં આગેવાન જેને મોજ. શેખ માણતા દેખાય, ભેગવિલાસ વિલસતા જણાય અને ઈચ્છા મુજબ બે પૈસા અનુકંપા બુદ્ધિથી કે ધર્મ બુદ્ધિથી કે દેખાદેખીથી વાપરતા દેખાય તેથી બીજા લોકે આખી ન કેમ પણ સુખી જ હશે એવું અનુમાન કરી લે એ બનવાજોગ છે.
અત્યારે જૈન કોમના આગેવાને, સાધુએ કે શ્રાવકેની બેપરવાઈથી બેદરકારીથી કે પ્રમાદથી જૈનમને હેટે ભાગ ગરીબી સ્થિતિમાં આ પી ગયે જણાય છે. નિર્ધન અવસ્થાને લઈ આજીવિકાની ચિતાને લઈ કેટલેક ભાગ ધર્મ કર્મ પણ વિસરી જતે જોવાય છે. કેટલાંક ખાનદાન કુટુંબે લાચારભરી સ્થિતિમાં આવી જવાથી તેમને ઉદર પૂરણ પણ ભાગ્યેજ થવા પામે છે. તેમ છતાં શ્રી સંત ગણાતા લોકે જે ભેગવિલાસ કરવા ટેવાયેલા છે તેમાં જ મશગુલ રહી તેમની કશી દરકાર કરતા ભાગ્યેજ દેખાય છે એ શું શરમની વાત નથી? વધારે શરમની વાત વળી એ છે કે તે બાપડા પ્રમાદી શ્રીમતે પિતે શાથી પ પામ્યા તેને તથા ભવિષ્યમાં-ભવાન્તરમાં પોતે શી રીતે સુખ સાધન પામી શકશે તેને ખ્યાલ સરખે પણ ભાગ્યેજ કરતા હશે. શત્રુંજય માહાયમાં શ્રી ધનેશ્વર સૂરીશ્વર સ્પષ્ટ જણાવે છે કે “ધર્મના પ્રભાવે લક્ષમી લીલા પ્રમુખ પામીને જે કઈ શસ એજ ઉપગારી ધમને અનાદર કરે છે, તે સ્વસ્વામી દ્રહ કરનાર પાતકીનું શ્રેય ભવિ. ધ્યમાં શી રીતે થવા પામશે?” સૂરીશ્વરનાં આ વચન બહુ મમ ભરેલાં અને મનન કરવા લાયક હોવાથી પ્રમાદશીલ જનેએ આંખ ઉઘાડી વિચારવા અને લક્ષમાં લેવા યોગ્ય છે. પૂર્વ જન્મમાં સારાં સુકૃત કરી આ જન્મમાં તેનાં ફળ રૂપે લક્ષમી પ્રમુખ અદ્ધિ પ્રાપ્ત કરેલી છે પણ જે પ્રાપ્ત થયેલી રૂડી સામગ્રી વડે આ ભવમાં જો કંઈ પણ સુકૃત કમાણી કરી લેશે નહિ તે ભવિષ્યમાં તેને બહુ પસ્તાવું પડશે, લાચારી ભોગવવી પડશે અને આગળ ઉપર દુઃખે દહાડા કાઢવા પડશે કેમકે કરશું એવી પાર ઉતરણી અને વાવવું એવું લણવું એ સ્પષ્ટ વાત છે, એકડેએક જેવી છે અને પોતેજ ઠાવકી રીતે એમ બોલે પણ છે, છતાં પોપકારનાં કામમાં બહુ પશ્ચાત્ પી જાય છે અને બહુધા ઉપેક્ષા પણ કરે છે. ઘણે ભાગે આવી દુરસ્થિતિ જવાય છે. કદાચ કઈ શ્રીમતિ ન બે પૈસા ખર્ચવા ઈચ્છે તો તે કૃપણતાને લઈ કરે છેઠું અને લોકમાં દેખાડે ઘણું. અથવા જે વધારે દ્રવ્ય ખર્ચે તે તેવા કોઈ ઉદાર દિલના સજજન–સાધુ પુરૂની સલાહ કે ઉપદેશની ઓછી દરકાર રાખીને મનમાનતી રીતે ખર્ચી નાંખે છે. કાંતે જમણવાર કરે છે અને કાંતે જેમાં મોટાઈ મળે એવી વાતમાં ખર્ચ કરે છે. આગેવાન શ્રીમતેની આવી વર્તણુંકથી કેમને

Page #31

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ બહુ સહન કરવું પડે છે. અભણુ શ્રીમંતને કેળવણીની કદર હોતી નથી અને હોય તે પ્રમાણમાં બહુજ અલપ. તેથી જેન કોમની ઉન્નતિ વડે થાય–થવા સં. ભવિત છે તેવા કેળવણ જેવા કાર્યમાં તેવા શ્રીમતે ભાગ્યેજ કંઈ ખર્ચ કરી શકે છે, જેનેની કેટલીક જ્ઞાતિઓમાં કેટલાંક ફંડ પણ હોય છે પણ વિવેકની ખામી. થી તેને કશે સંતેષ ઉપજાવે એવી રીતે વ્યય થ નથી. પછી જાતે દિવસે હાય તે દ્રવ્યને નાશ થાય છે યાતે એક અથવા બીજી રીતે ખવાઈ જાય છે. નિનયક ટેળાની જેમ આવા આગેવાનોને કઈ સમર્થ પુછનાર કે સમજાવનાર કે ઠેકાણે પાડનાર પણ ભાગ્યે જ મળે છે. આ રીતે જૈન કેમના બહોળા દ્રવ્યને તે નાહક નકામે નાશ થયા કરે છે. દ્રવ્યને ફ્રિગટ વિનાશ થતું અટકાવી તેને સમાચિત અતિ અગત્યના [ વ્યવહારિક, નિતિક અને ધાર્મિક કેળવણીવાળા ] માર્ગે જ ખર્ચ વા જૈન કેમમાં પૂજાતા મનાતા આગેવાન સાધુઓ જે એકમતથી આગેવાન શ્રી. મંતને ઉપદેશ આપે તે ખર્ચની દિશામાં સુધારો થવા સંભવિત છે ખરે પણ એ દિન કબકે મીયાં કે પાઉમે લાલ જુતીયા.” સાધુઓના નસીબમાં એવું સભાચ ક્યાંથી કે તેઓ સમયને ઓળખી બડે અવળે રસો ખર્ચાતી જેનેની લક્ષમીને વિવેકસર કલ્યાણકારી માગે ખચવા એકસંપીથી ઉપદેશ આપે? એમ કરવાથી તેમનું માન ઘટવાને બદલે ઉલટુ વધવાનું અને જૈન સમાજને ઉદ્ધાર થાય, ધર્મ, ની પ્રભાવના થાય અને સહુનું શ્રેય જ થાય.
ઈતિશમ. (સન્મિત્ર કપૂરવિજયજી મહારાજ)
શ્રીમદ્ વિજયાનંદસૂરિ આત્મારામજી મહારાજના પરિવાર મંડળને મુનિરાજોના ચાતુર્માસનો નિર્ણય અને ઉકત મહાત્માઓને વિનંતિ,
પૂજ્યપાદ શ્રીમદ્ વિજયાનંદસૂરી ( આત્મારામજી) મારાજના પરિવારના મુનિરાજને વિનંતિ કે તેઓશ્રીના ચાતુર્માસ કયા કયા સ્થળે નકી થયા છે તેના તેમજ કેટલા મુનિરાજે સાથે છે તે વડિલ મુનિ મહારાજના નામ સાથે અમને જણાવવા કૃપા કરવી. જેથી આ માસિકમાં તે સર્વની જાણ માટે પ્રગટ કરણ -
ઇડર (મહીકાંઠા) શ્રીમદ્ આચાર્ય મહારાજશ્રી વિજયકમળ સૂરિશ્વરજી મહારાજ. મુનિરાજશ્રી માનવિજયજી, મુનિરાજશ્રી લબ્ધીવિજયજી આદિ ઠાણાં ૭
અંદ૨ (માલવા) મુનિરાજશ્રી હસવિજયજી મહારાજ પન્યાસજી મહારાજશ્રી સંપતવિજયજી મહારાજ મુનિરાજશ્રી સેમવિજયજી મહારાજ મુનિરાજશ્રી કુસુમવિજયજી મહારાજ વસંતવિજયજી મહારાજ
શંભુવિજયજી મહારાજ

Page #32

આ સભાનું જ્ઞાનોદ્ધાર ખાતું અને હાલમાં છપાતા
ઉપયોગી ગ્રંથો. તેમાં થતા જતા સંખ્યાબ"ધ વધારે.
માગધી-સંસ્કૃત મૂળ, અવચુરિ ટીકાના ગ્રંથા. ૧ ૮૮ સત્તરીય ઠાણ સટીક '' શા. ચુનીલાલ ખુબચ'દ પાટણવાળા તરફથી. ૨ ૮ સિદ્ધ પ્રાશ્વત સટીક ??_ પ્રાંતિજવાળા શેઠ કરમચંદની બીજી સ્ત્રીના
મરણાર્થે હા. શેઠ મગનલાલ કરમચદ તરફથી ૩ ૯ પ્રતિક્રમણ ગર્ભ હેતુ ” ! શા. હીરાચંદ ગડુલચંદની દીકરી બેન શી
બાઈ પાટવાળા તરફથી, ૪ ૮૯ દાન પ્રદીપ 5
શા. મુવાજી ધરમશી તથા દુર્લભજી ધરમશી
પારખ'દરવાળા તરફથી. ૫ ૬ મહાવીર ચરિત્ર ” શ્રી શા, જીવરાજ મતીચંદ તથા પ્રેમજી ધરમશી નેમીચ'દ્રસૂરિ કૃત.. પા૨બંદરવાળા ત૨ફથી શા. મુળજી ધરમ
શીના સ્મરણાર્થે. ટુ સમાપ સિત્તરી સટીક ” શો. ક૯યાણજી ખુશાલ વેરાવળવાળા તરફથી ૭ % પટસ્થાનક પ્ર-સટીક ?” શા, પ્રેમજી નાગરદાસની માતુશ્રી બાઈ રળી
યાત આઈ માંગરોળવાળા તરફથી. ૮ ૮૬ ચૈત્યવદન મહાભાષ્ય ” . શા. કુલચ'દ વેલજી માંગરોળવાળા તરફથી. ૯ “ સુમુખાદિમિત્ર ચતુષ્ક કથા? શા . ઉત્તમચંદ હીરજી પ્રભાસપાટણવાળા તર. ૧૦ ૮૮ ષડાવશ્યક વૃત્તિ નમિસા-કૃત ” શા. હરખચ'દ મકનજી પ્રભાસપાટસુવાળા ત, ૧૧ ૮ પેથડ ઝાંઝણ પ્રખધ ?? શા. મેહનદાસ વસનજી પોરબંદરવ.ળા તર. ૧૨ ૮૯ પુન્યવન ચરિત્ર ?? શા. મનસુખભાઇ લલ્લુભાઈ પેથાપુરવાળા ત. ૧૩ સંસ્તારક પ્રકીર્ણ સટીક ?? શા. ધરમશી ગોવીંદજી માંગરોળવાળા તર. ૧૪ શ્રાવકધર્મ વિધિ પ્રકરણુસટીક” શા. જમનાદાસ મારા૨જી માંગરોળવાળા ત૨. ૧૫ ‘પ્રાચીન ચારકમ વ્રય ટીકા સાથે” શેઠ પ્રેમચંદ ઇવેરચદ પાટણવાળા તરફથી, ૧૨ ‘ધર્મ પરિક્ષા શ્રી જિન મંડનગણીકત” એ શ્રાવિકાએ પાટ તરફથી. ૧૭ ૧૯ સમાચારી સટીક શ્રીમદ્દ યશ- શા. લલુભાઈ ખુબચ"દની વિધવા બેન
વિજયજી ઉપાધ્યાયજી કૃત. મેનાબાઈ પાટણવાળા તરફથી. ૧૮ t પ‘ચ નિગ્ર"થી સાવચૂરિ ? ૧૯ પર્યત આરાધના સાવચૂરિ ૨૦ * પ્રજ્ઞાપના તૃતીયપદ સ'ગ્રહણી સાવચૂરિ. ૨૧ ૮૮ બાદય સત્તા પ્રકરણ સાવચૂરિ ૨૨ પંચ સ"ગ્રહ ” .
શેઠ રતનજી વીરજી ભાવનગરવાળા ત. ર૩ ૮૮ શ્રદ્ધ વિધિ.
શેઠ જીવણભાઈ જેચંદ ગાઘાવાળા તર. ૨૪ “ વૃડદર્શન સમુરચય
છે કે છે :

Page #33
25 9 શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર ? શ્રીમદ ભાવવિજયજી ગણીકૃત ટીકો. બાબુ સાહેબ ચુનીલાલ પન્નાલાલજી મુંબઈવાળા તે. 26 ( બૃહત સ‘ઘયણી શ્રી જિનભદ્ર ગણી ક્ષમા શ્રમણ કૃત. ?? એક સભા તરફૅથી. 27 16 જવાનુશાસન સટીક શા. મગનચ'દ ઉમેદચંદની વિધવા બાઈ ચ દન પાટણવાળા તરફ થી. 28 ' ક્ષેત્ર સમસિટીકા ?" શેઠ અમૃતલાલ છગનલાલ ભાવનગરવાળા તરફથી. 29 96 કુવલય માલા (સ' કૃત) * એકલા ભાષાંતરના છપાતા ગ્રંથા. 30 ‘શ્રાદ્ધ ગુણ વિવરણ”(ભાષાંતર) રા હઠીસંગભાઈ ઝવેરચંદ ભાવનગરવાળા તરફથી ભાઈ કેશવલાલ રતનજીના સ્વર્ગવાસ.. પ્રથમ ગાધાના અને હાલમાં વેપાર અર્થે મુંબઈ નિવાસી ઉકત બંધુ ગયા અશાડ માસમાં ભરયુવાન વયે વઢવાણુ કે ૫માં પ‘ચત્વ પામ્યા છે. તેઓ સ્વભાવે સરળ, શાંત અને માયાળુ હતા, તેઓએ સામાન્ય કેળવણી લીધેલ છતાં તેઓ તેના હિમાયતી હાઇને તેઓના વડિલોએ આ શહે૨માં દશાશ્રીમાળી જ્ઞાતિના વિદ્યાથી માટે જન્મ આપેલ બેહાંગમાં ઉકત બધુને ખાશ હાથ હતા, એટલે"જ નહીં પરંતુ તેઓ તેની વ્યવસ્થા કરનારા હતા. તેઓના કાચ અને ગુણાની સુગંધ પ્રસરી સમાજને લાભ લેવાનો વખત આવે તે પહેલા તેઓ કાળને ભેગા થઈ પડ્યા છે. અમે તેને માટે અત્યંત દીલગીર છીએ. તેઓના માત્માને પરમ શાંતિ પ્રાપ્ત થાઓ એમ ઈચ્છીએ છીએ, E For Private And Personal Use Only