________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દાનવીર રત્નપાળ,
લાગે, “આ દુઃખમય સંસારમાં રહેનારા એ પૂર્વે તૃષ્ણથી ચપળ થઈ વિષ
ને અનંતવાર ભેગવ્યા છે, તથાપિ તેની અંદર આસક્ત રહેલા જડ પ્રાણીઓ પર લેકમાં આત્માનું હિત કરનારા આહંત ધર્મને આચરતા નથી.” જેમ શરદ ઋતુના વાદળાનું જાળ પવનથી વિખરાઈ જાય છે, તેમ આ સંસારના સર્વ બનાવે ક્ષણવારમાં નાશ પામી જાય છે. લક્ષમી તરંગના જેવી ચપળ છે, ઈષ્ટ વસ્તુને સંગ માર્ગમાં વિશ્રાંતિ લેવા મળેલા મુસાફરોના સાથના જેવું છે, સર્વ વિષય ઉપરથી મધુર, પણ પરિણામે દારૂણ છે, કદલીના ગની જેમ આ સંસારમાં કોઈપણ સાર નથી, આ પૃથ્વી ઉપર જે કાંઈ દેખાય છે, તે સ્વમા જેવું છે, એક સ્વપ્ન સુતેલાને થાય છે અને બીજું સ્વપ્ન જાગતાને થાય છે. આ શરીર ક્ષણે ક્ષણે ક્ષીણ થતુ જેવામાં આવતું નથી, પણ તે જ્યારે જળમાં મુકેલા કાચા ઘડાની જેમ વિશીર્ણ થાય છે, ત્યારે જોવામાં આવે છે. આયુષ્ય નાસિકાના શ્વાસોશ્વાસના યેગથી જાણે આગળ ગમન કરવાને ઉગ કરતું હોય તેવું દેખાય છે. આ આત્મા કે જેઓ જેમનાથી ઉત્પન્ન થયેલા હતા, તેઓ ચાલ્યા ગયા તેમને જેતે અને પિતાની સાથે થયેલાને પણ મુકીને જોત જોત ચાલતે થાય છે, છતાં પણ તે આકુળ-વ્યાકુળ થતું નથી. એ આશ્ચર્યની વાત છે. તેને માટે લખેલું છે કે, “જેમનાથી અમે ઊત્પન્ન થયેલા છીએ, તેઓ ઘણુ વખતથી ચાલ્યા ગયા છે અને જેમની સાથે અમે ઉછર્યા છીએ, તેઓ પણ માત્ર સ્મૃતિના વિષયમાં રહયા છે અને જેઓ હાલ રહેલા છે, તેઓ હવે પ્રતિદિન પડવાની સ્થિતિ ઊપર આવતા જાય છે. તેથી અમારી અવસ્થા રેતીવાળી નદીના તીર ઉપર ઉગેલા વૃક્ષોના જેવી છે. આ વિષયે લાંબે કાળ રહેલા છે, તે પણ તેઓ અવશ્ય જનારા છે. તેથી જે તે વિષયોને પોતાની મેલે છોડી દીધા હાયતે તે સુખકારક થાય છે.”
તેથી આ સંસારમાં બુદ્ધિમાન મનુષ્ય વિષયોને છેડી શ્રી સર્વજ્ઞ કથિત શ્રેષ્ઠ ધર્મને સંગ્રહ કરે.” આ પ્રમાણે ચિંતવી રાજા રત્નપાળે શુદ્ધ હૃદથી દીક્ષા ગ્રહણ કરવા તૈયાર થયા. તે સમયે સદ્દગુણેની કદર કરી પ્રિઢતાને પમાડેલા પ્રધાને, અને સામતે આવી ખેદ સહિત આ પ્રમાણે કહેવા લાગ્યા–“હે સ્વામી, તમે અમારા સર્વનું એક જીવન છે. કલ્પવૃક્ષ જેવા તમારાથી થવી પડેલા અમે પુપે પછી કેવી રીતે રહી શકીશુ? વિવિધ ભાગને લાયક એ આ તમારા અંતપુરને પરિવાર કે જેને તમે શિરમાંથી ભ્રષ્ટ થયેલા કેશની જેમ છોડી દે છે, તેનું શું થશે? હે ન્યાયનિષ્ઠ, મહારાજા, તમેએ પાલણ પિષણ કરેલી આ પ્રજા બીજા પાસેથી માતપિતાનું સુખ શી રીતે મેળવી શકશે ?”
આ પ્રમાણે મેહને ઉદ્દીપન કરનારા વાક્યો કહ્યાં, તે પણ વૈરાગ્યમાં સ્થિર થયેલું રાજાનું મન જરા પણ કપાયમાન થયું નહીં. પછી રાજા રતનપાળે સર્વની સમક્ષ શિખામણ આપી પોતાના પ્રતિબિંબ જેવા મેઘરથ નામના પુત્રને રાજ્ય
For Private And Personal Use Only
