________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આમાનંદ પ્રકાશ,
પરમ પવિત્ર મુનિ વૈભવવિજયે મંગલાચરણનો આરંભ કરી નીચે પ્રમાણે પિતાનું વ્યાખ્યાન શરૂ કર્યું –
ભદ્ર શ્રાવકગણ, આજના વ્યાખ્યાનમાં જે વિષય ચર્ચાવાને છે, તે તમારે અવશ્ય ધ્યાન આપવા ગ્ય છે. આજને વિષય સંઘ અને સંઘના અગ્રેસર ધર્મ-એ વિષેને છે. સંઘ કોને કહેવે અને સંઘની ફરજ શી છે ? એ બધું પ્રત્યેક શ્રાવક પુત્રે જાણવું જોઈએ. જયાં સુધી સંઘના તત્વનું ખરેખરૂં જ્ઞાન થાય નહિ ત્યાં સુધી શ્રાવક પોતાના સ્વરૂપને ઓળખી શકતા નથી.
સંઘ કેને કહે ”? તે વિષે વિચાર કરતાં માલમ પડશે કે, સંઘ એ શ્રી આદીશ્વર ભગવંતે સ્થાપેલ સમુદાય છે. એ સંઘના ચાર વિભાગ પડે છે. સાધુ, સાધ્વી, શ્રાવક અને વિકા–તે ચારે મલીને એક સમષ્ટિ સંઘ થાય છે. સંઘને આગમમાં તીર્થરૂપ કહે છે. ધર્મમાર્ગના પ્રવર્તનનો તે મુખ્ય આધાર છે. ધર્મની મર્યાદા સંઘને આધીન છે. ધર્મરૂપ મહાસાગરને મર્યાદાગિરિ સંઘ છે. સર્વ પ્રકારના નિઅમોને પ્રવર્તાવનાર સંઘ છે. સંઘ શ્રાવકધર્મને શિક્ષક છે, સંઘ મુનિધર્મને નિયામક છે, સંઘ શ્રાવકપણાને સંપાદક છે અને સંઘ તીર્થને પ્રવાહક છે. જ્યાં સંધ રૂપે પ્રચંડ સૂર્ય તપતો હોય ત્યાં દુરાચાર રૂપ અંધકાર રહેતું નથી. સંઘના પ્રચંડ શાસનની આગળ ચક્રવર્તી રાજાનું શાસન પણ લાઘવતાને ધારણ કરે છે.
એ સંઘના ઉપર ગણાવ્યા તેમ સાધુ, સાધ્વી, શ્રાવક, અને શ્રાવિકા–એ ચાર અંગ છે. આ દરેક અંગ સારી સ્થિતિમાં, સારા પ્રવર્તનમાં અને સ્વધર્મમાં પોત પોતાના અધિકાર પ્રમાણે પ્રવર્તે, તે એ સંઘ પૂર્ણપણે પ્રકાશે છે. પણ જે તેનું એક પણ અંગ સ્વકર્તવ્યથી કે સ્વપ્રવર્તિનથી ભ્રષ્ટ હોય તે તે સંઘ ઝાંખે અને સંઘના સ્વરૂપથી રહિત થાય છે. આથી તે ચારે અંગને સારી રીતે સંભાળથી રાખવા તે સંઘનું કાર્ય છે. જેમ આપણા શરીરમાં
For Private And Personal Use Only
