Asht Pravachan Mata

Author(s): Gunhansvijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust

Page 7

णमो त्यु ण समणस्स भगवओ महावीरस्स * णमो त्थु ण समणस्स भगवओ महावीरस्स
આના પેટા ભેદ ૫૭ છે. પણ હકીકતમાં બાકીના સમિતિ વગેરે પાંચ ભેદો ગુપ્તિ નામના મુખ્ય સાધુ ધર્મની રક્ષા માટે છે, અને આગળ વધીને કહીએ, તો ‘બાકીના ૫૬ ભેદો મનોગુપ્તિ નામના પ્રથમ ભેદને જ ટકાવવા, મજબૂત કરવા છે' એમ કહીએ તો પણ વાંધો ન આવે. તેથી જ કહેવાય ૨ છે કે મન સાધ્યું તેણે સઘળું સાધ્યું.
ન
ઉપમિતિકારે પણ કાયાની એક પણ ચેષ્ટા વ્યર્થની ન કરનારને જઘન્ય તત્ત્વજ્ઞ, એક પણ વ્યર્થવચન ન બોલનારને મધ્યમ તત્ત્વજ્ઞ અને મનથી એકપણ ખોટો વિચાર નહીં કરનારને ઉત્કૃષ્ટ ૨ તત્ત્વજ્ઞ કહ્યા છે, અને જેનો નંબર આ ત્રણમાં ન આવે એને તત્ત્વજ્ઞ તરીકે સ્વીકારવાની જ ના પાડી દીધી છે.
આવા આ અત્યંત મહત્ત્વના ૩ ગુપ્તિ અને પાંચ સમિતિ રૂપ અષ્ટ પ્રવચન માતા અંગે પૂર્વાચાર્યોએ ઘણું વિવરણ કર્યું છે પ્રસ્તુતમાં પણ ખૂબ જ સુંદર – હૃદયસ્પર્શી ભાષામાં વિવેચનં પીરસ્યું છે. દરેક સાધુ-સાધ્વીને આઠ માતાનું સૂક્ષ્મપાલન અને તે દ્વારા ચારિત્ર બાળકને પુષ્ટ કરવા માટે આ વિવેચન ખૂબ ઉપયોગી થશે તે નિઃશંક છે.
આ સમગ્ર વિવેચન મારી પાસે સંશોધન માટે આવ્યું ત્યારે વાસ્તવમા તો એના વાંચનથી મારું પ્રવચન માતાઓ પ્રત્યેના વ્યવહારનું સંશોધન થઈ ગયું.
આમાં ગુપ્તિ-સમિતિનું વિશદ-સાધુજીવનોપયોગી વિવેચન તો છે જ, પણ મનોગુપ્તિનું - ૨ ખાસ કરીને મધ્યસ્થભાવનું વિવેચન તો ટોચ પર છે - શિખર સમાન છે. જીવનમાં ડગલે-પગલે આવતા પ્રસંગોમાં કેવી ચીવટથી ગુપ્તિ-સમિતિ પાળી શકાય, તે અંગેનો પ્રકાશ પણ ચારિત્રજીવનમાં અજવાળુ પાથરવા સક્ષમ છે.
આ વાંચન દ્વારા આપણે પાળીએ છીએ, તે આઠ પ્રવચનમાતા વધુ રૂડી રીતે પળાય, જ્યાં સ્ખલના થાય છે ત્યાં સાવધાનીથી સ્ખલના દૂર કરાય અને આપણું ચારિત્રજીવન વધુ સુદૃઢ બને ૨ તો વાંચન સફળ.
છેવટે પેલા ડોક્ટરની જેમ આપણા ચારિત્રની જનક, પોષક, સંવર્ધક, સંશોધક અષ્ટ પ્રવચન માતા ખાતર પણ આપણે સ્ખલનાઓ – અજયણાઓથી મુક્ત થઈએ, તો પણ એ આપણી ઉત્તમતા ગણાશે. ‘મારી અજયણા મારી આ માતાઓને નહીં ગમે' એ સતત યાદ રહે, તો પણ ઘણું સારું. પ્રાંતે આત્મહિતકર આવા પ્રકાશન આપણને સતત મળતા રહે તેવી લેખક પ્રત્યેની શુભેચ્છા
સહ...
જિનાજ્ઞા વિરુદ્ધ લખાણ માટે મિચ્છામિ દુક્કડમ્...
– અજિતશેખર વિજય.
વીર વીર વીર વીર વીર વીર વીર વીર વીર વીર વીર વીર વીર વીર વીર