Agam Sutra Satik 28 Tandulvaicharika PainngSutra 05

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 23

१४६
मू. (३१)
तन्दुलवैचारिक-प्रकिर्णकसूत्रम् ३० मू. (३०)
आहारोपरिणामो उस्सासो तहय चेव निस्सासो, सव्वपएसेसु भवइ कवलहारो यसे नस्थि ।। (प्र.) एवं बुदिमइगओ गब्भे संवसइ दुखिओ जीवो।
परमतमिसंधकारे अमिज्झभरिए पएसंमि।। वृ. एवंवु०' एवमुक्तप्रकारेण 'बुंदि मिति शरीरंअतिगतः प्राप्तः सन् गर्भ-जननीकुक्षौ संवसति-संतिष्ठतेचारकगृहे चौरवत्, “दुखिओजीवो'त्ति अग्निवर्णाभिः सूचीभिः भिद्यमानस्य जन्तोः याशं दुःखं जायते ततोऽप्यष्टगुणं यद् दुःखं भवति तेन सहशेन दुःखेन दुःखितो भवति जीवः गर्भे, किंभूते गर्ने ?-तमसा अन्धकारं यत्र तमोऽन्धकारः परमश्चासौ तमोऽन्धकारश्च परमतमोऽन्धकारः महान्धकारव्याप्त इत्यर्थः तस्मिन्, अमेध्यभृते-विष्ठापूर्णे प्रदेशे-जीववसनस्थानके इति।
मू. (३२) आउसो ! तओ नवमे मासे तीए वा पडुप्पन्ने वा अनागए वा चउण्हं माया अन्नयरं पयायइ, तंजहा इत्थिं वा इत्थिरुवेणं १ पुरिसंवापुरिसरुवेणं २ नपुंसगंवानपुंसगरूवेणं ३ बिंबिवा बिंबरूवेणं ४।
वृ. 'आउसो ! तओ' इत्यादि, हे आयुष्मन्! हे इन्द्रभूते ! ततः-अष्टमासानन्तरं नवमे मासे अतीते वा अतिक्रान्ते वा प्रत्युत्पन्ने वा-वर्तमाने वा अनागते वा अप्राप्ते वा 'चउण्हं चतुर्णा स्त्र्यादिरूपाणां वक्ष्यमाणानां माता-जननी अन्यतरत्-चतुर्णांमध्ये एकतरं पयायइति प्रसूते तंजह'त्ति तत्पूर्वोक्तंयथास्त्रियं वा स्त्रीरूपेण-स्त्र्याकारेण प्रसूते१ पुरुषं वापुरुषरूपेणपुरुषाकारेण २ नपुंसकंवा नपुंसकरूपेण-नपुंसककाकारेण ३ बिम्बं वा बिम्बरूपेण-बिम्बाकारेण, बिम्बमिति गर्भप्रतिबिम्बं गर्भाकृतिराह्नवपरिणामो नतु गर्भ एव ४ ।
एते कथं जायन्त? इत्याहमू. (३३) अप्पं सुक्कं बहुं उउयं, इत्थी तत्थ जायइ १ ॥
अप्पं उयं बहुं सुक्कं, पुरिसो तत्थ जायइ २ ॥ वृ. 'अप्पं' अल्पं शुक्र ‘बहुउउय'त्ति बहुकं-प्रभूतं 'उयंति ओजः-आर्तवं स्त्री तत्र गर्भाशये जायते-उत्पद्यते १, अल्पं ओजः बहु शुक्रं पुरुषस्तत्र जायते २ । मू. (३४) दुण्डंपि रत्तसुक्काणं, तुल्लभावे नपुंसओ ३।
इथिउयसमाओगे, बिंबं तत्थ जायइ४॥ वृ. द्वयोरपि रक्तशुक्रयोः-रुधिरवीर्ययोः तुल्यभावे-समत्वे सति नपुंसको जायते ३, 'इत्थी'त्ति स्त्रियाः-नार्या 'ओय'त्ति ओजसः “समाओगे'त्ति समायोगः-वातवशेन तत्स्थिरीभवनलक्षणं स्त्र्योजःसमायोगस्तस्मिन् सति बिम्बं तत्र-गर्भाशये प्रजायते ४ इति । म. (३५)अहणं पसवणकालसमयसि सीसेण वा पाएहिं वा आगच्छइ समागच्छा
तिरियमगच्छइ विनिघायमावजइ। __ वृ. 'अह णमित्यादि, अथानन्तरं 'ण' वाक्यालङ्कारे प्रसवकालसमये-जन्मकालावसरे शीर्षेण वा-मस्तकेन वा पादाभ्यां वा-चरणाभ्यां वा आगच्छति समागच्छइत्ति समम्-अविषममागच्छति ‘सम्मं आगच्छइत्ति पाठे सम्यक्-अनुपघातहेतुना आगच्छति-मातुरुदरात योन्या