Agam Sutra Satik 14 Jivajivabhigam UpangSutra 03

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 502

प्रतिपत्तिः - सर्व०, प्रतिपत्तिः ४,
४९९ त्वमिदधति-जघन्यतोऽप्यन्तर्मुहूर्त, न लोभोपशमप्रवृत्तस्यान्तेऽन्तर्मुहूर्तादधो मरणमिति वृद्धावादात्, उत्कर्षतोऽप्यन्तर्मुहूर्तमुपशान्त-मोहगुणस्थानककालस्योत्कर्षतोऽप्येतावन्मात्रत्वात्, नवरंजघन्यपदादुत्कृकृटपदं विशेषाधिक-मवसातव्यं,युक्तंचैतत् सूत्रकृतोऽभिप्रायेणप्रतिभासते, लोभकषायिणो जघन्यत उत्कर्षत-श्चान्तर्मुहूर्तान्तराभिधान्त, वस्यति च-"लोभकसायइस्स जह० अंतो० उक्कोसेणवि अंतोमुत्त-मंतर"मिति ।।
साम्प्रतमन्तरमाह-कोहकसाइस्सणं मंते!' इत्यादि, क्रोधकषायिणोऽन्तरंजघन्येनैकं समयं, तदपशमसमयानन्तरं मरणे भूयः कस्यापि तदुदयात्, उत्कर्षतोऽन्तर्मुहूर्त, एवं मानकषायिमायाकषायिसूत्रेअपिवक्तव्ये,लोभकषायिणो जघन्येनोत्कृष्टेनाप्यन्तर्मुहूर्तनवरमुत्कृष्टं बृहत्तरमवसातव्यम्, अकषायिणः साद्यपर्यवसतिस्य नास्त्यन्तरं अपर्यवसितत्वात्, सादिसपर्यवसितस्य जघन्येनान्तर्मुहूर्त, तावताकालेन भूयः श्रेणिलाभात्, उत्कर्षतोऽनन्तं कालं, अनन्ता उत्सर्पिण्यवसर्पिण्यःकालतः, क्षेत्रतोऽपार्द्धपुद्गलरावर्तदेशोनं, पूर्वमनुभूताकषायित्वस्यैतावता कालेन भूयो नियमेनाकषायित्वभावात् । मू. (३८७) अकसाईणो सव्वत्थोवा मानकसाई तहा अनंतगुणा।
कोहे माया लोभे विसेसमहिया मुणेतव्वा ।। वृ. अल्पबहतुवचिन्तायां सर्वस्तोका अकषायिणः, सिद्धानामेवाकषयातिता, तेभ्यो मानकषायिणोऽनन्तगुणाः, निगोदजीवानां सिद्धेभ्योऽप्यनन्तगुणत्वात्, तेभ्यः क्रोधकषायिणो विशेषाधिकाः, क्रोधकषायोदयस्य चिरकालावस्थायित्वात्, एवं तेभ्योमायाकषायिणोविशेषाधिकाः, तेभ्यो लोभकषायिणो विशेषाधिकाः, मायालोभोदययोचिरतरकालावस्थायित्वात्।
मू. (३८८) अहवा पंचविहा सव्वजीवा पन्नत्ता, तंजहा-नेरइया तिरिक्खजोणिया मणस्सा देवा सिद्धा। संचिट्ठणांतराणिजह हेट्टा भणियाणि अप्पाबह० थोवामणस्सा नेरइया असंखेजगुणा देवा असंखेजगुणा सिद्धा अनंतगुणा तिरियाअनंतगुणा ।सेतं पंचविहासव्वजीवा पन्नता॥
वृ.अहवेत्यादि, अथवा प्रकारान्तरेणपञ्चविधाः सर्वजीवाःप्रज्ञप्तास्तद्यथा-नैरयिकास्ति बञ्चो मनुष्या देवाः सिद्धाः, अमीषां कायस्थितिरन्तरमल्पबहुत्वं च प्रागेवाभिहितमिति न भूयो भाव्यते । उपसंहारमाह-'सेत्तं पंचविहा सब्बजीवापन्नत्ता'॥तदेवमुक्ताः पञ्चविधाःसर्वजीवाः, सम्प्रति षडविधानाह
चतुर्थी सर्वजीवा प्रतिपत्तिः समाप्ता
-पञ्चमी सर्वजीवा प्रतिपत्तिः:मू. (३८९) तत्थ जे ते एवमाहंसु छविहा सव्वजीवा पन्नत्ता ते एवमाहंसु, तंजहा-आभिनिबोहियनाणी सुयनाणी ओहिनाणी मणपज्जवनाणी केवलनाणी अन्नाणी, आभिणिबोहियनाणी णं भंते! आभिनिबोहियनाणित्ति कालओ केवचिरं होइ?
गोयमा ! जह० अन्तोमुहुत्तं उक्को० छावष्टुिं सागरोवमाइं साइरेगाइं एवं सुयनाणीवि, ओहिनाणी णंभंते!०?, जह० एकं समयंउक्को० छावहिँ सागरोवमाइंसाइरेगाई, मनपञ्जवनाणी णं भंते !०?, जह० एक्कं समयं उक्को० देसूणा पुचकोडी, केवलनाणी णं भंते !०? सादीए