________________
૮૦
3/૮/૧૩ આવે છે, તે માતાઓ ધન્ય છે ઈત્યાદિ, યાવત્ ચિંતામન છું. ત્યારે કૃષ્ણ, દેવકીમાતાને કહ્યું –
હે માઘ ! તમે પહત યાવત ચિંતામન ન થાઓ. હું તેવો યત્ન કરીશ, જેથી મારો સહોદર નાનો ભાઈ થાય. એમ કહી દેવકીને તેની ઈટાદિ વાણી વડે આશાસિત કયા, ત્યાંથી નીકળ્યા. નીકળીને પૌષધશાળાએ આવ્યા, આવીને અભયકુમાર માફક કર્યું. વિશેષ આ - હરિસેગમેપીને ઉદ્દેશીને અઠ્ઠમ તપ ગ્રહણ કરી. યાવત્ જલિ જોડીને કહ્યું - હે દેવાનુપિય! હું ઈચ્છું છું કે મને સહોદર નાનો ભાઈ આપો.
ત્યારે હરિભેગમેણીને કૃષ્ણ વાસુદેવે કહ્યું - હે દેવાનુપિય! દેવલોકથી રયવેલ એક જીવ, તમારો નાનો ભાઈ થશે. તે બાલ્યભાવથી મુક્ત થઈ ચાવતું યૌવન પામી, અરહંત અરિષ્ટનેમિ પાસે મુંડ થઈ ચાવ4 દીક્ષા લેશે. કૃષ્ણને બીજી-બીજી વખત આમ કહ્યું, કહીને જ્યાંથી આવેલ ત્યાં પાછો ગયો.
ત્યારે કૃષ્ણ પૌષધશાળાથી નીકળી, દેવકીમાતા પાસે આવીને દેવકીના પણે વંદના કરીને કહ્યું - હે માતા માટે સહોદર નાનો ભાઈ થાઓ. એમ કહી દેવકીમાતાને તેવી ઈટાદિ વાણીથી આશ્વાસિત કરી ગયા.
- ત્યારપછી દેવકી અન્ય કોઈ દિને, તેવી તેવી પ્રકારની યાવતુ સીહનું સ્વાન જોઈને જાગી યાવત પાઠકા હર્ષિત હદયા થઈ ગભને વહે છે. પછી દેવકીદેવીએ નવ માસ પછી જપાપુu, રાતા બંધુજીવક પુષ, લાક્ષાસ, સરસ પારિજાતક, તરણ સૂર્ય સમાન પ્રભાવાળા, સર્વનયન કાંત, સુકુમાર, ચાવત્ સુરૂષ, હાથીના લાલુ સમાન પુત્રને જન્મ આપ્યો. જન્મ મહોત્સવ મેઘકુમારવ4 કહેવો. યાવતુ જે કારણે અમારો આ પુત્ર ગજdલુસમાન છે, તેથી અમારા આ બાળકનું નામ ગજસુકુમાલ થાઓ. ત્યારે તે બાળકની માતાપિતાએ ગજસુકુમાલ નામ કર્યું. બાકી મેઘકુમારવ4 જાણતું. ચાવવું તે અત્યંત ભોગ ભોગવવાને સમર્થ થયો.
તે દ્વારાવતીમાં સોમિલ નામે આટ્સ, વેદ ચાવતુ સુપરિનિષ્ઠિત બ્રાહાણ વસતો હતો. તે સોમિલને સોમશી નામે સુકુમાલ બ્રાહ્મણી [પની હતી. તે સૌમિલની પુત્રી, સોમશ્રી બ્રાહમણીની આત્મા સોમા નામે પુત્રી સુકુમાલા યાવત સુરૂપ, રૂપ યાવત્ લાવશ્ય મુકતા, ઉત્કૃષ્ટ, ઉત્કૃષ્ટ શરીરી પુત્રી હતી. તે સોમા પુગી અન્ય કોઈ દિને હાઈ ચાવત વિભૂષિતા થઈ, ઘણી કુળ ચાવતુ પરિવરીને સ્વગૃહેથી નીકળી.
પછી રાજમાર્ગે આવી, રાજમાર્ગમાં સુવર્ણના દડાથી ક્રીડા કરતી હતી. • • તે કાળે, તે સમયે અરહંત અરિષ્ટનેમિ પધાર્યા, "દા નીકળી. ત્યારે કૃષ્ણ વાસુદેવ, આ વૃત્તાંત જાણીને ન્હાઈ યાવત્ વિભૂષિત થઈ, ગજસુકુમાલ કુમાર સાથે ઉત્તમ હાથીના કંધે બેસી, કોટ છાને ધરાવતો, શ્રેષ્ઠ શ્વેત ચામરો વડે વિંઝાતો દ્વારવતી નગરી મધ્યેથી ભગવંતના પાદ વંદનાર્થે નીકળ્યો ત્યારે સોમા
અંતકૃદશાંગસૂત્ર-સટીક અનુવાદ કન્યાને જોઈ, જોઈને સોમાના રૂપ, લાવણીથી ચાવત વિસ્મીત થઈ, કૌટુંબિક પુરુષોને બોલાવ્યા.
- બોલાવીને કૃષ્ણ કહ્યું - હે દેવાનુપિયો ! જાઓ, તમે સોમિલ બ્રાહાણ પાસે સોમાની યાચના કરીને, તે કન્યાને લાવો. કન્યા અંતઃપુરમાં રખાવો. પછી આ કન્યા ગજસુકુમાલની પcની થશે. ત્યારે કૌટુંબિક પુરષોએ રાવતુ તેમ કર્યું. - - પછી કૃષ્ણ વાસુદેવ દ્વારવતી નગરીની મદયેથી નીકળીને સહસમવન ઉધાનમાં યાવત્ ભગવંતને પÍપાસે છે.
ત્યારે અરિષ્ટનેમિ રહતે કૃષ્ણ વાસુદેવ, ગજસુકુમાલ અને મોટી પdદાને ધર્મ કહો. ત્યારે ગજસુકુમાલે ભગવંત પાસે ધર્મ સાંભળીનેe • • વિશેષ આ • માતાપિતાને પૂછું. ચાવતું મેઘકુમારની જેમ સ્ત્રીને વજીને યાવતુ કુલવૃદ્ધિ , ત્યારે કૃષ્ણ વાસુદેવે આ કથા જાણીને ગજસુકુમાલ પાસે આવીને ગજસુકુમાલને આલિંગે છે, પછી ખોળામાં બેસાડે છે, બેસાડીને કહ્યું – તું મારા સહોદર નાનો ભાઈ છે, તેથી હે દેવાનુપિય! હમણાં અરહંત પાસે મુંડ થઈ ચાવતું દીક્ષા ના છે. હું તને હારવતી નગરીમાં મોટા-મોટા રાજ્યાભિષેક વડે અભિષેક કરીશ.
ત્યારે કૃષ્ણ વાસુદેવે આમ કહેતા ગજસુકુમાલ મૌન રહો. ત્યારે ગજસુકુમાલે કૃણ વાસુદેવ તથા માતા-પિતાને બે-ત્રણ વખત કહ્યું - હે દેવાનુપિયો : માનુષી કામભોગ ખેલાશ્રવ યાવત્ ચાય છે, ઈચ્છું છું કે - આપની અનુજ્ઞાથી અરિષ્ટનેમિ અરહંત પાસે યાવત દીક્ષા લઉં.
ત્યારે ગજસુકુમાલને કૃષ્ણવાસુદેવ તથા માતા-પિતા જ્યારે ઘણાં અનુકૂળ વાવ સમજાવવા સમર્થ ન થયા ત્યારે ઈચ્છા વિના (અનુજ્ઞા આપતા એમ કહ્યું કે - હે મા અમે એક દિવસને માટે પણ તારી રાજ્યશ્રીને જોવા ઈચ્છીએ છીએ. મહાબલની જેમ નિષ્ક્રમણ કહેતું યાવતુ ભગવદ્-આજ્ઞાથી તે-તે પ્રકારે ચાવતુ સંયમને વિશે મન કરે છે.
તે ગજસુકુમાલ અણગાર થયા. ઈયસિમિત ચાવતું ગુપ્ત બહાચારી થયા. પછી તેઓએ દીક્ષાના દિવસે જ મધ્યાહુ કાળે અરિષ્ટનેમિ અરહંત પાસે આવ્યા, આવીને ત્રણ વખત દક્ષિણ-પ્રદક્ષિણા કરી, વંદન-નમસ્કાર કરીને પૂછ્યું - ભગવન ! આપની અનુજ્ઞાથી હું મહાકાળ શ્મશાનમાં એકરામિકી મહાપતિમા સ્વીકારીને વિચરવા ઈચ્છું છું.
હે દેવાનપિયા સુખ ઉપજે તેમ કરો. ત્યારે ગજસુકુમાલ અણગારે ભગવતની અનુજ્ઞા પામીને, તેઓને વંદન-નમન કરીને, ત્યાંથી-સહમ્રામવન ઉધાનથી નીકળ્યા, નીકળીને મહાકાળ મશાને આવ્યા. આવીને આંડિલ પડિલેહી, ઉચ્ચાર-પ્રસવણ ભૂમિને પડિલેહી, કંઈક નમેલી કાયા વડે યાવતુ બંને પગને સાથે રાખી (ઉભા) અને એકરગિકી મહાપતિમાં સ્વીકારીને વિચારવા લાગ્યા.
આ વખતે સોમિલ બ્રાહ્મણ સમિધ લેવાને દ્વારવતી નગરીથી બહાર પહેલાથી નીકળેલો, તે સમિધ-દર્ભ-કુશ-પાનને લઈને, ત્યાંથી પાછો વળ્યો.
