Abu Parvat Uperna Lekho

Author(s): Jinvijay
Publisher: Z_Prachin_Jain_Lekh_Sangraha_Part_02_005113_HR.pdf

Page 2

પ્રાચીન જૈનલેખસંગ્રહ,
(૧૨)
[ આબુ પર્વત
-*--*
*
*r
-- --
---
---- *
0 -
-
-
-
*--
*
-
છે. કીન્હોન (Prof. Kielhorn.) ને મળ્યા અને તેમણે પ્રસિદ્ધ કરવા માટે મહને આપ્યા. નીચે આપેલા બત્રીસ લેખ નેમિનાથના દેવાલયમાંથી મળેલા છે અને તે એમ સૂચવે છે કે વિરધવલ (ચાલુકય રાજા)ના પ્રધાન તેજપાલે આ મકાન બંધાવ્યું તથા અર્પણ કર્યું. અધુના, આ પુણ્યાલયનું નામ “વસ્તુપાલ અને તેજપાલનું મંદિર ” એમ છે; પરંતુ મૂળ પાયે તેજપાલ એકલાએ જ નહાખેલે હોવાથી આ અભિધાન આપવું ભલ ભરેલું છે. મહારા મત પ્રમાણે જે મહાત્મા (તીર્થકર)ને આ મંદિર અર્પણ કર્યું છે તેમના નામ ઉપરથી આ નામ પાડવું અગર લેખોમાં બતાવ્યા પ્રમાણે લૂણસિંહવસહિકા ” અથવા “ લૂગ વસહિક ” એમ મૂળ નામ આપવું
સ્વાધ્ય છે. ”
સૈાથી પ્રથમને (ન. ૬૪ ને) લેખ, દેવાલયના અગ્રભાગમાં આવેલા એક ગોખલામાં ચણેલા કાળા પત્થર ઉપર કરવામાં આવ્યા છે. પ્ર. લ્યુડર્સ જણાવે છે કે--
“ આ લેખ લગભગ ૩૧” પહોળો તથા ૨૭” લાંબે છે. તે ઘણી જ સુંદર રીતે કરવામાં આવ્યો છે. અને સારી સ્થિતિમાં છે. દરેક અક્ષરનું માપ !” છે. લેખ જૈનનાગરી લિપિમાં લખાએલે છે. મૂળ લેખમાં વ ને વ વચ્ચે તફાવત માત્ર વચમાં ઝીણું ટપકાનેજ રાખેલે છે, તેથી નકલમાં આ તફાવત સ્પષ્ટ રીતે માલુમ પડતો નથી. તેથી કેટલીક વખત વ તથા ઓળખવા અઘરા પડે છે, આખો લેખ સંસ્કૃત પદ્યમાં છે. શાત્ર આરંભનો છે તથા પંકિત ૧૭, ૨૬ ને ૩૦ માં આવેલાં કેટલાંક વાક્યો મજ પંકિત ૪૬-૪૭ માં આપેલું કેટલુંક અંતનું વિવેચન ગદ્યમાં છે. આ લેખ રચનાર ચાલુક્ય રાજાઓને પ્રખ્યાત પુરોહિત તથા વર્તમુદીને પ્રણેતા સોમેશ્વદેવ છે. પરંતુ, જો કે કેટલાંક પદ્યા “ વર્તવમુદ્રીની રચનાલી સાથે સરખાવી શકાય તેવાં છે, તો પણ ઘણીવાર પિષ્ટપેષણ કરવામાં આવ્યું છે. તેમજ કેટલાંક પદ્યો અસંબદ્ધ છે. ભાષા વિષે વિચાર કરતાં કેટલાંક શિલ્પશાસ્ત્રના શબ્દ વપરાયેલા છે જે ધ્યાન ખેંચે તેવા છે. જેમકે વાવ (પદ્ય ૬૧) અને રાત (પદ્ય ૬૫ ). વાન
“વસહિ' (જૈન મંદિર) જે સંસ્કૃત “વસતિ (વસથિ)' ઉપશી થએલું છે તેના માટે જુઓ છે. પી ચેલનું “ગ્રામાટિક ડેર પ્રાકૃત સ્પાચન ( Prof. Pischel's Grammatik der Prakrit Sprachen.) કાનડ શબ્દ બસદી” અગર બસ્તી' એ વસતિ નોજ તદ્ભવ છે. ઇ. એચ.
૫૧)