________________
જીવન વેચાણ જીવન વેચાણ રે...અવિદ્યાને આંગણે રે..
રગે રગે..વ્યાપી રહ્યો છે રેષ, અંતરને અંધારે છે...ઢાંકયો એને આતમો રે...
ચિત્તમાંથી... સિધાવી ગયા છે સંતેષ- જીવન ગંગાને કિનારે રે....એની તૃષા ટળી નહી રે....
લાગ્યા એને...હિમાળાને આંગણે અંગાર, લખમીને ખેળે રે...દળદર ઘેરી વળ્યું છે..
ભૂખ્યો રહ્યો.અન્નપૂરણ કેરે દ્વાર-જીવન ડૂબકી જ્યાં દીધી ત્યાં સાગર લાગ્યા છીછરો રે....
ટૂંકી લાગી પૃથ્વી તણી એને પાટ, આભ કેરા ઓઢણે રે...એનાં અંગ ઉઘાડાં : હ્યાં છે. - સૂકી લાગી સુરતની સુવાસ - જીવન વિમાને ચડીને રે.... મપંથ ફરી વળે રે... - જઈ વન્ય પેસીને સાતે પાતાળ, ખૂંદી વન્ય ધરણી રે...બીજે ઘેર દીવા કયો રે.
ટળે નહીં...અંતરતણે અંધકાર – જીવન ગીતાજી વાંચી એ રે...કાવાદાવા શીખીએ રે..
જોયું એણે...અમૃતના મુખડામાં ઝેર, કાગ” કહે કમાણે રે...ફૂડું કઠણાઈથી રે... લીધી નહી..મનખા જનમની લેર–જીવન
પદ્મશ્રી દુલા કાગ' સમજૂતી : જેનું જીવન અવિદ્યા હોય છે, તેયે એની ભૂખ ભાંગતી નથી. એટલે જૂઠ, દંભ. અભિમાન વગેરે અવગુ. નાહવા માટે રિયામાં પડ્યો હોય તે ણેના બજારમાં લિલામ થયું હોય, વેચાઈ સમુદ્રનાં પાણી એને છીછરાં લાગે છે, સૂવા ચૂકયું હોય, તેના અંગમાં કામ-કોમ–લોભ માટે આખી ધરતી સાંકડી લાગે છે, આકાશ વ્યાપી રહ્યા હોય છે. આ બધા અવગુણે આખું આવ્યું હોય તેયે એના પગ ઉઘાડા રૂપી અંધારાથી શુદ્ધ આત્મા ઢંકાઈ ગયે રહે છે. કલ્પવૃક્ષનાં ફૂલની પણ એને સુવાસ છે. અને અજ્ઞાનને કારણે એનામાંથી આત્મ
આવતી નથી. મોટા વિમાનમાં બેસીને સંતોષ નાશ પામ્યા હોય છે. એની તૃષ્ણને
આકાશ, ધરd, પાતાળ અને સ્વર્ગ જોઈ કઈ છેડો હેતું નથી. એની લોલુપતાને
લે, “પોતે માટે વિદ્વાન અને સંત છે” કેઈ સીમા કે શેઢે હોતો નથી. આખા
એ દાવો કરી બીજાને ઘેર દીવા પ્રકટાવે જગતની સમૃદ્ધિ પણ એની આપદા ટાળવા
પણ એના હૃદયને અંધકાર તે વધતે જ શક્તિમાન થતી નથી.
રહે છે. વેદ ભણે, ગીતા વાંચે, પણ એમાંથી - ગંગાનાં સઘળાં પાણી પણ એની
ખટપટ અને લુચ્ચાઈ સિવાય એ કંઈ તરસ બુઝાવી શકતાં નથી. હિમાલયના
શીખતો નથી અમૃત એને કડવું લાગે છે. ઘરમાં એને ગરમી લાગે છે, લક્ષ્મીને ખાળે પિતાના દુર્ગાને લીધે એને કઈ વસ્તુને બેઠો હોય છતાં એના મનની સ્થિતિ તે સ્વાદ આવતો નથી અને આ માણસ દરિદ્ર અને રંક જેવી અશાન્ત અને ગરીબ મહામૂલો મનુષ્યજન્મ વિ૨, મમતા અને જ હોય છે. અન્નપૂર્ણાને મહેમાન બન્યા તૃષ્ણામાં વિતાવીને સર્વસ્વ હારી જાય છે.
