Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdhyAyapadanI mahattA cauda pUrvanA sArarUpa, paMcamaMgala mahAzrutaskaMdhasvarUpa navakAramaMtramAM paMca parameSThine namaskAra che, arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e pAMca jagatanAM sarvotkRSTa maMgalamaya ArAdhya po che. navakAramaMtramAM 'namo arihaMtANaM' ane 'namo siddhANaM' e be padamAM arihaMta ane siddhane namaskAra che. arihaMta ane siddhamAM devatattva raheluM che. 'namo AyariyANaM', 'namo uvajjhAyANaM' ane 'namo loe savva sAhUNaM' e traNa padamAM AcArya, upAdhyAya ane sAdhune namaskAra che. AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e traNamAM gurutattva raheluM che. 'eso paMca namukkAro, savva pAvappaNAsaNo, maMgalANaM ca savvesiM, paDhamaM havai maMgalam' - cUlikAnAM A cAra padamAM dharmatattva raheluM che. deva, guru ane dharma - e traNe tattvamAM jyAM sudhI sAcI svAbhAvika zraddhA na pragaTe tyAM sudhI samyakatvanI prApti na thAya. jyAM sudhI navakAramaMtramAM rasaruci na thAya tyAM sudhI jIva AdhyAtmika mArge bIjI game teTalI sAdhanA kare to paNa te bahu phaLadAyI na nIvaDe. eTalA mATe ja zAstrakAre 'namaskAra bRhat phaLa prakaraNamAM kahyuM che : na sucirapi tavo taviyaM, cinnaM caraNaM ca bahu paDhiyaM / jai tA na nammukAre raI, tao taM gayaM vihalaM / / [ghaNA lAMbA kALa sudhI tapazcaryA karI hoya, bahu sArI rIte cAritrane pALyuM hoya, zrutazAstrano bahu abhyAsa karyo hoya, paraMtu jo navakAramaMtramAM rati na thaI hoya (AnaMda na Avato hoya) to te sadhaLuM niSphaLa gayuM ema jANavuM.] navakAramaMtramAM AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e traNene karelA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdhyAyapadanI mahattA namaskAramAM gurune namaskAra che. koIkane prazna thAya ke devane namaskAra karavAmAM arihaMta ane siddhane judA judA namaskAra karAya che, kAraNa ke devanAM e be spaSTa bhinna svarUpa che. paraMtu AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e traNene juddha judA namaskAra karavAne badale e traNe mATe mAtra 'guru' zabda prayojIne namaskAra na karAya ? deva, guru ane dharmanuM zaraNuM ApaNe laIe chIe tyAre cAra zaraNa judAM judAM bolIe chIe. 'cattAri zaraNuM...'mAM arihaMta, siddha, sAdhu ane dharma e cA2nuM zaraNuM laIe chIe. AcArya ane upAdhyAyanuM juduM zaraNa letA nathI. sAdhunA zaraNamAM temanuM zaraNa AvI jAya che. to pachI navakAramaMtramAM tema na karI zakAya ? vastuta: AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e traNe mukhyata: ane prathamata: sAdhu ja che. eka apekSAe teo traNe samAna che. teo traNe mATe 'zramaNa' zabda ja vaparAya che. jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAra e paMcAcAranuM pAlana, pAMca mahAvratonuM tathA samiti ane guptinuM pAlana, bAra prakAranuM tapa, dasa prakArano munidharma, parISaha ane upasarganuM sahana karavuM, AhAra, zayyA, veza ityAdi bAbatomAM teo vacce koI bheda nathI. tema chatAM AdhyAtmika vikAsakramanI dRSTie sAdhu ane AcArya vacce taratamatAnI aneka bhUmikAo rahelI che. navadIkSita sAdhuthI zarU karIne Adarza AcArya sudhIno vikAsakrama ArAdhakanA lakSamAM rahevo joIe. eTalA mATe ja AcArya, upAdhyAya ane sAdhune judA judA namaskAra karavAnI AvazyakatA che. 1 koIkane kadAca prazna thAya ke to pachI AcArya ane sAdhune namaskAra karavAnI vAta yogya jaNAya che, paNa vacce upAdhyAyanA padanI zI AvazyakatA che ? devatattvamAM jema arihaMta ne sAdhu evA be vibhAga pADyA tema gurutattvamAM AcArya ane sAdhu evA be vibhAga zuM basa nathI ? A praznano uttara e che ke jaina zAsananI paraMparA jo barAbara vyavasthita rIte calAvavI hoya to upAdhyAyanuM pada mAtra Avazyaka ja nahi, anivArya che. sAdhu ane AcArya vacce mAtra upAdhyAyanuM pada ja nahi, bIjAM ghaNAM pada UbhAM karavAM hoya to karI zakAya. paraMtu temAM Adarza svarUpanuM staMbharUpa pada hoya to te ekamAtra upAdhyAyanuM ja che. tIrthaMkara paramAtmAe prabodhelA mokSamArganA jJAnane loko sudhI, ane vizeSapaNe sarvavirati sAdhu sukhI vyavasthita rIte pahoMcADavAnuM kArya
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 432 jinatatva upAdhyAya bhagavaMto ja karatA hoya che. vyavahAramAM upAdhyAya nAmadhArI badhA ja upAdhyAya ekasarakhI koTinA na hoI zake, paraMtu jainadarzanamAM upAdhyAya bhagavaMtano je Adarza rajU karavAmAM Avyo che ane emanA je guNo darzAvavAmAM AvyA che te jotAM navakAramaMtramAM upAdhyAya-vijJAya bhagavaMtane je namaskAra karavAmAM Ave che tenI yathArthatAnI sarvathA saghapratIti thayA vagara raheze nahi, zrutajJAnanA dhAraka upAdhyAya bhagavaMta na hoya to mokSamArga jhaDapathI lupta thaI jAya. eTalA mATe ja anAdi siddha navakAramaMtramAM "namo vinjhAyANaM' padanuM eTaluM ja mahattva raheluM che. upAdhyAya (ardhamAgadhImAM vijhAya) zabdanI vyAkhyA nIce pramANe jovA maLe che : utpetya adhiiyte'smaat| [jemanI pAse jaIne adhyayana karavAmAM Ave che te upAdhyAya.! upa-samIpe adhivasanAt zrutasya Ayo-lAbho bhavati yebhyaste upAdhyAyAH / [jemanI pAse rahevAthI zrutano Aya (lAbha) thAya che te upAdhyAya.] hemacaMdrAcArya "abhidhAnacitAmaNimAM kahe che : upAdhyAyastu paatthkH| je bhaNAve, paThana karAve te upAdhyAya) adhi-Adhikyena gamyate iti upAdhyAyaH / jemanI pAse adhika vAra javAnuM thAya te upAdhyAya, smaryate satrato jinapravacanaM yebhyaste upaadhyaayaaH| [jemanI pAse jina pravacananuM smaraNa tAjuM karavAmAM Ave che te upAdhyAya.!
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdhyAyapadanI mahattA 433 upAdhAnamupAdhiH sannidhistenopAdhinA upAdhau vA AyolAbhaH zrutasya yeSAmupAdhInAM vA vizeSaNAnAM prakramAcchobhanAnAmAyo-lAbho yebhyaste upaadhyaayaaH| [jemanI upAdhi arthAt saMnidhithI zrutano Aya arthAt lAbha thAya che te upAdhyAya.] AdhinAM manaH pIDAnAmAyo lAbhaH-AdhyAyaH adhiyAM vA (naJaH kutsArthatvAt) kubuddhInAmAyo'dhyAyaH, duniM vAdhyAyaH upahataH AdhyAyaH vA yaste upaadhyaayH| [jeoe Adhi, kubuddhi ane durgAnane upahata arthAt samApta karI dIdhuM che te upAdhyAya che.]. AvazyakacUrNimAM kahyuM che : tamupetya ziSTA adhiyanta ItyupAdhyAyaH / [jemanI pAse jaIne ziSya adhyayana kare che te upAdhyAya che.] Avazyaka niryukti mAM kahyuM che : uti uvaogakaraNe vatti a pAvaparivajjaNe hoii| jJatti a jhANassa kae utti a osakkaNA kamme / / [jeo 3 eTale upayogapUrvaka, va eTale pApakarmanuM parivarjana karatAM karatAM, jJa eTale dhyAna dharIne, 3 eTale karmamaLane dUra kare che te upAdhyAya che. rAjavArtikamAM tathA "sarvArtha siddhi mAM upAdhyAyanI vyAkhyA ApatAM kahyuM che : vinayenopetya yasmAd vratazIlabhAvanAdhiSThAnAdAgamaM zrutAkhyamadhiyate ityupaadhyaayH| [jemanI pAse bhavyajano vinayapUrvaka jaIne zrutanuM adhyayana kare che evA vratazIla ane bhAvanAzALI mahAnubhAva upAdhyAya kahevAya che.)
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 434 jinatattva "niyamasAramAM zrI kuMdakuMdAcArye upAdhyAya mahArAjanAM lakSaNo darzAvatAM kahyuM che : rayaNattayasaMjuttA jiNakahiyapayatthadesayA suuraa| NikkhasvabhAvasahiyA uvajjhAyA erisA hoti / / ritnatrayathI saMyukta, jinakathita padArthono upadeza karavAmAM zUravIra tathA ni:kAMkSA bhAvavALA evA upAdhyAya hoya che.) digambara paraMparAnA "dhavalA" graMthamAM kahyuM che : codasa-puvva-mahopahimahigamma sivaritthio sivtthiinnN| sIladharANaM vattA hoI muNIso uvjjhaayo|| [jeo cauda pUrvarUpI mahAsAgaramAM praveza karIne mokSamArgamAM sthita che tathA mokSanI bhAvanAvALA zIlaMdharone (munione) upadeza Ape che evA munIzvaro te upAdhyAya che.] upAdhyAya bhagavaMtano mahimA keTalo badho che te zAstrakAroe emanA gaNAvelA guNo uparathI samajAya che. paMcaparameSThinA kula 108 guNa gaNAvavAmAM Ave che. temAM arihaMtanA bAra, siddhanA ATha, AcAryanA chatrIsa, upAdhyAyanA pacIsa ane sAdhunA sattAvIsa guNa hoya che. upAdhyAya bhagavaMtanA pacIsa guNa nIce pramANe gaNAvavAmAM Ave che 11 guNa : agiyAra aMgazAstra pote bhaNe ane gacchamAM bIjAone bhaNAve. 12 guNa : bAra upAMgazAstro pote bhaNe ane gacchamAM bIjAone bhaNAve. 1 caraNasittarI pote pALe ane paLAve. 1 karaNasittarI pote pALe ane paLAve. Ama, upAdhyAya bhagavaMtanA A pramANe je pacIsa guNa gaNAvavAmAM Ave che te savigata nIce pramANe che :
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 435 upAdhyAyapadanI mahattA agiyAra aMgasUtronAM nAma nIce pramANe che : (1) AcArAMga, (2) sUtrakRtAMga, (3) sthAnAMga, (4) samavAyAMga, (5) vivAha prajJapti (bhagavatIsUtra), (6) jJAtAdharmakathA, (7) upAsakadazAMga, (8) aMtakatadazAMga, (9) anuttaropapAtika, (10) praznavyAkaraNa, (11) vipAkasUtra. bAra upAMgasUtronAM nAma nIce pramANe che : (1) ovavAIya, (2) rAyapaseNiya, 3) jIvAjIvAbhigama, (4) paNavaNI, (pa) sUrapaNatti, (9) jaMbUdIvapatti , (7) caMdapaSNatti, (8) nirayAvaliyA, (9) kapUvaDaMsiyA, (10) puphiyA, (11) puSkacUliyA, (12) vaNihadasA. caraNa eTale cAritra. "sittarI' eTale sittera. cAritrane lagatA sittera bola eTale "caraNasittarI". sAdhu bhagavaMtoe A sittera bola pALavAnA hoya che. emAM paNa e pALavAmAM jyAre samartha thayA tyAre teo upAdhyAyapadane pAtra bane che. caraNasittarInA bola mATe nIce pramANe gAthA che : vayasamaNadhamma-saMjama-veyAvaccaM ca bNbhguttio| nANAitiaM tava kohaniggahAi caraNamevaM / / vrita, zramaNadharma, saMyama, vaiyAvacca, brahmacaryanI guptio, jJAnAditrika, tapa ane krodhAdino nigraha e caraNa che.] Ama, caraNasittarInA sittera bola nIce pramANe che : prakAra vrata (ahiMsAdi mahAvrata) 5 prakAranAM zramaNadharma 10 prakArano 17 prakArano viyAva 10 prakAranI brahmacaryanI guptio (vADa) 9 prakAranI jJAnAditrika (jJAna, darzana, cAritra) 3 prakAranAM tapa (cha bAhya + cha AtyaMtara) 12 prakAranAM krodhAdino (cAra kaSAyono nigraha 4 prakAra 70 prakAra saMyama
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinatattva karaNa eTale kriyA. sittarI eTale sittera bola, karaNasittarI vize nIcenI gAthAmAM kahevAyuM che : piMDa visohI samiI, bhAvaNa paDimA ya indianiroho / paDilehaNa guttIo abhiggahA ceva karaNaM tu / / [piMDa vizuddhi, samiti, bhAvanA, pratimA, indriyanirodha, pratilekhanA, gupti ane abhigraha e karaNa (kriyA) che. karaNasittarInA 70 bola nIce pramANe che : sapha piMDavizuddhi samiti bhAvanA pratimA indriyanirodha pratilekhanA gupti abhigraha kula 70 prakAra upAdhyAya bhagavaMtanA pacIsa guNa bIjI rIte paNa gaNAvavAmAM Ave che, jema ke agiyAra aMganA agiyAra guNa ane cauda pUrvanA cauda guNa ema agiyAra ane cauda maLIne pacIsa guNa. agiyAre aMganAM nAma joI gayA. cauda pUrvanAM nAma nIce pramANe che : (1) utpAda pUrva, (2) agrAyaNI pUrva, (3) vIryapravAda pUrva, (4) astipravAda pUrva, (5) jJAnapravAda pUrva, (6) satyapravAda pUrva, (7) AtmapravAda pUrva, (8) karmapravAda pUrva, (9) pratyAkhyAnapravAda pUrva, (10) vidyApravAda pUrva, (11) kalyANa pUrva, (12) prANAyu pUrva, (13) kriyAvizAla pUrva, (14) lokabiMdusAra pUrva. 4 prakAranI 5 prakAranI 12 prakAranI 12 prakAranI 5 prakAranA 25 prakAranI 3 prakAranI 4 prakAranA zrI jJAnavimalasUrie 'navakAra bhAsa'mAM upAdhyAya bhagavaMtanA pacIsa guNa A baMne rIte darzAvyA che. juo : 'aMga agyAra, cauda pUrva je, valI bhaNi bhaNAve jeha re; guNa paNa vIsa alaMkaryA, dRSTivAda aratha geha re. *
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdhyAyapadanI mahattA athavA aMga iccAra je valI, tehanA bAra upAMga re; caraNakaraNanI sittarI, je dhAre ApaNai aMga re.' upAdhyAya mahArAjanA pacIsa guNamAM agiyAra aMga, bAra upAMga tathA naMdIsUtra ane anuyogasUtra e be maLIne pacIsa guNa paNa gaNAvAya che. vaLI, upAdhyAyanA pacIsa guNa nIce pramANe paNa gaNAvavAmAM Ave che : bArasaMga viubuddhA karaNa caraNa juo| pabbhavaNA joga niggo uvajjhAya guNaM vaMde || [bAra aMganA jANakAra, karaNasittarI ane caraNasittarInA guNothI yukta, prabhAvanA tathA yogathI yukta evA upAdhyAyanA guNone vaMdana karuM chuM.] bAra aMganA bAra guNa, eka guNa karahaMsattarIno, eka guNa caraNasittarIno, ATha prakAranI prabhAvanAnA ATha guNa tathA mana, vacana ane kAyA e traNanA yoganA traNa guNa ema maLIne upAdhyAyanA pacIsa guNo gaNAvavAmAM Ave che. jema AcArya bhagavaMtanA chatrIsa guNa chatrIsa juI judI rIte gaNAvavAmAM Ave che tema upAdhyAya bhagavaMtanA pacIsa guNa judI judI pacIsa rIte gaNAvavAmAM Ave che. zrI jJAnavimalasUri 'navakAra bhAsa'mAM kahe che : paMcavIsa paMcavIsI guNataNI, e bhAkhI pravacanamAMhi re, muktAphala mAlA pari, dIpe jasa aMga uchAhI re.' 437 upAdhyAya zrI yazovijayajI paNa 'navapadanI pUjA'mAM A pacIsa pacIsIno nirdeza karatAM kahe che : 'dhare paMcane varga vargata guNaudhA.' ahIM emaNe gaNitazAstranA pAribhASika zabdo vAparyA che, pAMcano varga eTale 5 x 5 = 25. A vargane pharI vargata karavAmAM Ave eTale 25 x 25 = 725 thAya. upAdhyAya bhagavaMta eTalA guNono dhAraNa karanAra hoya che. Ama zAstrakAroe upAdhyAya bhagavaMtanA 25 x 25 eTale kula 625 guNa batAvyA che. alabatta, AmAM agiyAra aMga, caraNasittarI, karaNasittarI vagere guNo ekAdhika vAra Ave che eTale kula 625 guNa karatAM thoDA ochA guNa thAya; to bIjI bAju caraNasittarI ane karaNasittarInA sittera sittera guNane eka eka guNa tarIke batAvavAmAM AvyA che tene badale tenA peTAbhedone
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 438 svataMtra guNa tarIke oLakhavAmAM Ave to A saMkhyA ghaNI vadhI jAya. saMskRta zabda "upAdhyAya" uparathI ardhamAgadhI-prAkRtamAM vikjhAya zabda Avyo che. adhyAyana karAvanAra te upAdhyAya e arthamAM bhAratIya bhASAomAM upAdhyAya uparathI upAdhdha, pAA, ojhA, jhA jevA zabdo pracalita thayA che. paraMtu paMcaparameSThimAM upAdhyAyanuM pada viziSTa prakAranuM che. upAdhyAya zrI yazovijayajIe "paMcaparameSThi gItAmAM upAdhyAyanA judA judA paryAyo nIce pramANe ApyA che : upAdhyAya, varavAcaka, pAThaka, sAdhaka, siddha, karaga, jharaga, adhyApaka, kRtakama, kRtavRddha; zikSaka, dIkSaka, vira, ciraMtana, ratnavizAla, mohajyA, pAricchaka, jitaparizrama, vRtamAla. sAdhArI, vidita-padavibhAga, kutiyAvaNa, vigata dveSarAga; apramAdI, sadA nirviSAdI, adrayAnaMda, AtamapravAdI." A uparAMta paMDita, paMnyAsa, gaNi, gaNaciMtaka, pravartaka vagere zabdo paNa prayojAya che. alabatta, temAM kriyA-kartavyAdinI dRSTie keTaloka pAribhASika bheda rahelo che. upAdhyAya bhagavaMtanAM lakSaNo darzAvatAM, "vizeSAvazyaka bhASyamAM nIcenI gAthAomAM kahyuM che : nAma ThavaNA davie bhAve cauvyiho uvjjhaayaa| davve loIvasippA dhamme taha anntitthiiyaa|| nAma upAdhyAya, sthApanA upAdhyAya, dravya upAdhyAya ane bhAva upAdhyAya ema cAra prakAre upAdhyAya kahyA che. laukika zilpAdino upadeza karanAra tathA potAnA dharmano upadeza karanAra anya tIrthio (anyadarzanIo) te dravya upAdhyAya kahevAya che. vArasaMgo jiNakkakhANe sajjhAyo kahiu~ buhe| jamhA taM uvaisaMti uvajjhAyA teNa buccNti|| dviAdazAMgarUpa svAdhyAya jinezvara bhagavAne kahyo che. eno svAdhyAya ziSyone upadeze che tethI teo (bhAva) upAdhyAya kahevAya che.]
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdhyAyapadanI mahattA 439 utti uvaogakaraNe jhatti ya jjhANassa hoI niddese| eeNa hoi ujjhA jeso aNNo vi pjjaao|| |ka zabda upayoga karavAnA arthamAM tathA 4 zabda dhyAnanA nirdezamAM che. eTale 3jJA zabdano artha upayogapUrvaka dhyAna karanAra evo thAya che. upAdhyAya zabdanA AvA paNa bIjA paryAyo che.] uvagamya jao'hoyaI jaM covagayamajjhayAviti / jaM covAyajjhAyA hiyassa to te uvajjhAyA / / jenI pAse jaIne bhaNAya athavA je potAnI pAse AvelAne bhaNAve, temaja je hitano upAya citavanAra hoya tene upAdhyAya kahevAmAM Ave che.] AyAradesaNAo AyariyA, vinnynnaaduvjjhaayaa| attha padAyagA vA guravo suttssuvjjhaayaa|| AicArano upadeza karavAthI AcArya ane anyane bhaNAvavAthI upAdhyAya kahevAya. vaLI, arthapradAyaka te guru bhagavaMta AcArya ne sUtrapradAyaka te upAdhyAya kahevAya paMcAdhyAyI mAM upAdhyAyanA lakSaNo batAvatAM kahyuM che : upAdhyAyAH samAdhIyAn vAdI syAdvAdakovidaH / vAgmI vAgbrahmasarvajJaH siddhaantaagmpaargH|| kavirjatyagrasUtrANAM zabdArthaH siddhasAdhanAt / gamako'rthasya mAdhurye dhuryo vaktRtvavartmanAm / upAdhyAyatvamityatra zrutAbhyAso'sti kAraNam / yadadhyeti svayaM cApi ziSyAnadhyApayeda guruH / zeSastatra vratAdInAM sarva sAdhAraNo vidhiH / (upAdhyAya zaMkAnuM samAdhAna karavAvALA, vAdI, syAdvAdamAM nipuNa, suvaktA, vAn brahma, sarvajJa eTale ke zAstrasiddhAMta ane AgamonA pAragAmI, zabda ane artha dvArA vArtika tathA sUtrone siddha karavAvALA hovAthI kavi, arthamAM madhuratA ANanAra, vaktatvanA mArganA agraNI hoya che. upAdhyAyanA padamAM zrutAbhyAsa mukhya kAraNabhUta hoya che, kAraNa ke teo svayaM adhyayana karatA hoya che ane ziSyone adhyayana karAvanAra guru arthAt upAdhyAya hoya che.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 440 jinatattva upAdhyAyamAM taduparAMta vratAdinA pAlanamAM munionA jevI ja sarvasAdhAraNa vidhi hoya che... zrI padmavijayajI mahArAje nIcenI kaDImAM upAdhyAyanA vinaya guNano mahimA gAyo che : mAragadezaka avinAzIpaNuM AcAra vinaya saMketa che, sahAyapaNuM dharatAM sAdhu jI namIe ehi ja hete che." upAdhyAya mahArAjanA 6ra5 guNamAM vinayano guNa anivAryapaNe samAviSTa hoya ja. tema chatAM vinaya guNa upara sakAraNa bhAra mUkavAmAM Ave che. emano vinaya guNa emanA guru bhagavaMta pratyeno che. e guNa emanA vyavahAra-vartanamAM divasarAta spaSTapaNe nItarato anyane jaNAya che. ethI ja emanI pAse svAdhyAya karanAra muniomAM potAnA vAcanAdAtAno guNa svAbhAvika rIte ja keLavAya che. teo vinIta bane che. munio svAdhyAya kare ane chatAM emanAmAM jo vinaya guNa sahajapaNe na pragaTe to emanA svAdhyAyanuM bahu phaLa na rahe. vyavahAramAM kahevAya che ke je vaDIlone mAna nathI Apato te bIjAonuM mAna bahu pAmI zakato nathI. lazkarI jIvanamAM kahevAya che ke, Only those who respect their seniors can command respect from their juniors. Avazyaka niryuktinI 903mI gAthAmAM "viNayayA" zabda prayojAyelo che. eno artha thayo vinayanathI. vinayana eTale sArI rIte dorI javuM, sArI rIte bhaNAvavuM, sArI rIte bIjAmAM saMkrAnta karavuM, bIjAmAM savizeSa pratyAropaNa karavuM. upAdhyAya mahArAja sAdhuone svAdhyAya karAvIne temanAmAM jJAnanuM vinayana kare che. abhayadevasUrie "bhagavatI sUtra'nI TIkAmAM A vinayana dvArA bhavya jIvo upara upAdhyAya mahArAjanA upakAranuM mahattva darzAvyuM che. namasyatA caiSAM susaMpradAyAt jinavacanAdhyApanato vinayanena bhavyAnAmupakAritvAditi / upAdhyAya mahArAjanA A vinaya ane vinayana e be guNone keTalAka eka samaje che. joke e baMne guNo paraspara gADha rIte saMkaLAyelA che, to paNa te baMnenA bhinna viziSTa spaSTa artha che. AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e traNa padamAM vikAsakramanI dRSTie sAdha ane upAdhyAya vacce jeTaluM aMtara che teTaluM aMtara upAdhyAya ane AcArya
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdhyAyapadanI mahattA 441 vacce nathI. gacchavyavasthAnI dRSTie AcAryanuM sthAna caDiyAtuM che tema chatAM AcArya ane upAdhyAya baMne dhaNI badhI dRSTie samAna hoya che. keTalIka vAra keTalAka gacchamAM AcArya mAtra eka ja hoya che ane upAdhyAya eka karatAM vadhu hoya che. eTale AcAryanA padane pAtra hovA chatAM keTalAka upAdhyAya jIvanaparyata upAdhyAya ja rahe che. upAdhyAya zrI yazovijayajI "zrI paMcaparameSThi gItA"mAM upAdhyAya bhagavaMta AcArya bhagavaMta samAna ja che te darzAvatAM kahe che : je AcArya pada yogya dhIra, suguruguNa gAjatA ati gaMbhIra;" "sUtra bhaNIe sakhara jeha pAse te upAdhyAya, je artha bhAse teha AcArya e bheda lahIe, doImAM adhika aMtara na kahIe." 'zrIpAla rAsa'nA cothA khaMDamAM rAjA ane rAjakuMvara (yuvarAja)nuM rUpaka prayojIne ga7-vyavasthAnI dRSTie "upAdhyAyanA kAryano mahimA darzAvatAM kahevAmAM AvyuM che : rAjakuMvara sarIkhA, gaNacitaka AcArija pada joga; je uvajhAya sadA te namatAM, nAve bhava bhaya roga." rAjakuMvara jevI rIte rAjAnI anupasthitimAM rAjanI javAbadArI vahana kare che tema AcArya bhagavaMtanI anupasthitimAM AcAryanuM pada pAmavAne yogya evA upAdhyAya bhagavaMta gaNanI-gacchanI ciMtA karatAM hoya che. evA upAdhyAya bhagavaMtane namaskAra karatAM bhavano bhaya ke bhavarUpI roga Avato nathI. zrI jJAnavimalasUrie paNa "navakAra bhAsa'nA cothA padamAM upAdhyAyane yuvarAja tarIke oLakhAvatAM kahyuM che : "cothe pade vijhAyanuM, guNavaMtanuM dharo dhyAna re; juvarAjA sama te kahyA, padisUrine sUri samAna re; je sUri samAna vyAkhyAna kari, paNi navi dhare abhimAna re; valI sUtrArthano pATha daI, bhavi jIvane sAvadhAna re."
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 442 jinatattva digambara paraMparAnA "dhavalA' graMthamAM paNa kahyuM che : caturdazavidyAsthAnavyApayAtAraH upAdhyAyAH tAtkAlika pravacanavyAkhyAtArI vA AcAryasyoktA zeSa lakSaNa samanvitAH sNgrhaanugrhaadigunnhiinaaH|| [cauda vidyAsthAno viSe vyAkhyAna karavAvALA upAdhyAya hoya che; athavA tAtkAlika pravacano (zAstro) vize vyAkhyAna karavAvALA upAdhyAya hoya che. teo saMgraha, anugraha vagere guNo sivAya AcAryanA badhA ja guNothI yukta hoya che.] upAdhyAya mahArAja zrutajJAnanA pAragAmI hoya ane te ja pramANe temanuM utkRSTa saMyamamaya jIvana hoya to teo avazya vadhumAM vadhu trIje bhave mokSagati prApta kare. je upAdhyAya mahArAja A ja pramANe guNo dharAvIne pachI samayAnusAra AcAryanI padavI prApta kare ane AcAryano guNa dharAve teo paNa avazya vadhumAM vadhu trIje bhave mokSagati pAme. upAdhyAyajI zrI yazovijayajI "zrIpAla rAsamAM lakhe che : artha sUtra ne dAna vibhAge, AcAra ja uvajhAya bhava traNya lahe je zivasaMpada, namiryo te supAya.' [potAnA ziSyone zAstronA artha ane sUtranA dAna karavAnA vibhAgathI anukrame AcArya ane upAdhyAya vaccenuM aMtara che. upAdhyAya sUtra bhaNAve che ane AcArya tenA gUDhArtha samajAve che. AcArya ane upAdhyAya potapotAnAM pada anusAra traNa bhavamAM zivasaMpada arthAt mokSasaMpatti meLavanAra che. teone prasannatApUrvaka namaskAra karIne temano kRpAprasAda meLavo.]. upAdhyAya zrI yazovijayajI "paMcaparameSThi gItAmAM paNa A vAtano nirdeza karatAM lakhe che : saMgraha karata upagraha nija viSaye ziva jAya, bhava trIje utkarSathI, AcAraja uvajajhAya; eka vacana IhAM bhAkhyo, bhagavaI-vRtti leI, eka ja dharmi nizcaya, vyavahAre doI bheI.' upAdhyAyajI zrI yazovijayajIe ahIM "bhagavatIsUtra'nI vRttino AdhAra Apyo che. e pramANe temAM upAdhyAya tathA AcAryamAM vyavahAradRSTithI bheda che, nizcayadRSTithI to teo baMne eka ja che evuM spaSTa pratipAdana karyuM che.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdhyAyapadanI mahattA upAdhyAya bhagavaMto zAstronA adhyayana ane adhyApananA kAryamAM savizeSapaNe, kartavyarUpe magna rahetA hovA chatAM temanI vrata-tapAdi kriyAomAM jarA paNa nyUnatA AvatI nathI. teo potAnA ziSyone, anya munione vAcanA ApavA uparAMta kriyAonAM rahasya paNa samajAvatA hoya che ane adhyayana karatAM karatAM munio kriyAnI bAbatamAM pramAdI na bane te tarapha paNa pUratuM lakSa ApatA hoya che. upAdhyAya bhagavaMta sAdhumAMthI upAdhyAya thayA hoya che eTale sAdhu tarIkenAM temanAM vrata-tapAdi cAlu ja hoya che ane sAdhunA sattAvIsa guNothI to teo yukta hoya ja che. potAnA paMcAcAranA vizuddha pAlana dvArA teoe vAcanA letA munio samakSa eka anukaraNIya udAharaNa pUruM pADavAnuM hoya che. upAdhyAya mahArAja bAhya badhI kriyAo upayogapUrvaka karatAM hovA chatAM ane potAnA gacchamAM sAraNAdika kartavya karatA hovA chatAM temanuM citta satata dhyAnamAM rahetuM hoya che. teo AgamonA mukhyArtha uparAMta akSara, pada, vAkya, vAkyasamUhano zo tAtparyArtha che, tathA temAM kevAM kevAM rahasyo gUMthIlevAmAM AvyAM che tenuM manana-ciMtana karatA rahetA hoya che. temanuM bhAvaciMtana maulika avagAhanarUpa, anuprekSArUpa hoya che. temano rasano viSaya jinezvarakathita padArthonAM rahasyone pAmavAno hoya che. ethI ja teo Atmamagna hoya che arthAt AtmArUpI gharamAM ramaNa karatA hoya che. kahyuM che : 'sArAdika gacchamAMhi karatAM, paNa ramatAM nija ghara ho, raMgIle jIurA tuM to pAThaka pada mana dhara ho.' 'zrIpAla rAsamAM paNa kahyuM che : tapa sajjhAye rata sadA, dvAdaza aMganA dhyAtA re, upAdhyAya te AtamA, jaga baMdhava, jaga bhrAtA re.' 443 upAdhyAya bhagavaMta divasa-rAta anya kriyAo karatA hovA chatAM ane samudAyanAM anya vyavahAranAM kAryo emaNe karavAnAM hoya to paNa emanuM citta to zrutazAstranA tamAma padArthomAM satata ramatuM hoya che. emane mATe upamA ApavAmAM Ave che ke, jema jala vinA mAchalI taraphaDe tema zrutazAstra vinA upAdhyAya mahArAjane cena na paDe. zAstronA adhyayana ke adhyApanano temane kyAreya thAka na lAge. vastuta: adhyayana-adhyApananI vAta Ave tyAM teo
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinatatva utsAhamAM AvI jAya. adhyApananA kAryano temane kyAreya bojo na lAge. divasarAta kyAreya koI paNa ziSya ke anya koI gRhastha zaMkAsamAdhAna mATe Ave tyAre teo avazya tatpara ja hoya. e kAryamAM teo kyAreya utAvaLa na kare ke veTha na utAre. pUrI dhIraja, khaMta, zAnti ane samabhAvathI tathA eTalA ja utsAhathI teo padArthane, tattvane, siddhAMtane samajAve. kyAreka pUchanAra vyakti gusso kare, AvezamAM AvIne khoTI khoTI dalIlo kare to paNa upAdhyAya mahArAja eTalA ja samabhAvathI ane kSamAbhAvathI, jarUra paDe to madhyastha ke karuNAbhAvathI tene samajAve. teo pote kayAreya roSe na bharAya ke uttara ApavAnuM roSapUrvaka ne TALe. alabatta, teo pAtra joIne, tenI grahaNazakti ane smaraNazakti ekasarakhI na hoya eTale je jIve je dazAe hoya tyAMthI tene UMce caDhAvavAnI dRSTithI pUrA sadbhAvapUrvaka teo adhyayana karAve. mAsatusa muninuM dRSTAMta jANItuM che. munine kazuM AvaDatuM nahotuM ane kazuM ja yAda rahetuM nahotuM. temanA tevA prakAranAM jJAnAvaraNIya karmono udaya jANIne upAdhyAya mahArAja temane rAgadveSa na karavA mATe eka ja vAkya bhArapUrvaka yAda rAkhavAnuM, gokhavAnuM zikhavADe che : "mA tuSa mA ruSa." munine A vAkya paNa pUruM yAda rahetuM nathI ane teo "mAsatusa " gokhe che, paNa upAdhyAya mahArAjanI zikhAmaNa pramANe atyaMta bhAvapUrvaka gokhe che. bIjAo emanI ajJAna dazAnI hAMsI kare che, paNa muni to guru mahArAjanI zikhAmaNa yAda rAkhIne, potAnAmAM ja magna banIne evI UMcI bhAvapariNatie pahoMce che ke emane kevaLajJAna thAya che. Ama, upAdhyAya mahArAja pAtrAnusAra adhyayana karAvIne yogya jIvane kevaLajJAna sudhI pahoMcADI zake che. zrutazAstranuM adhyayana ke adhyApana e upAdhyAya mahArAjanA kartavyarUpa che. eTalA mATe potAnuM adhyayana karavAmAM ane ziSyone adhyayana karAvavAmAM teo jo pramAda seve athavA mana vagara, kaMTALA ke udvega sAthe teo adhyayana karAve to temane doSa lAge che ane tenuM temaNe prAyazcita levuM paDe che. upAdhyAya mahArAjano Adarza to e che ke emanI pAse adhyayana karavA AvanArane thAka na lAge, paNa temanA adhyayanamAM rasa, ruci ane vega vadhe. ziSya taraphathI AdarabhAva, pUjyabhAva naisargika rIte pAmavo e sahelI vAta nathI. jJAnadAnanI sAthe sAthe apAra vAtsalyabhAva hoya to ja e pramANe banI zake. upAdhyAya mahArAja ziSyonA zraddheya guru bhagavaMta
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdhyAyapadanI mahattA 445 hovA joIe. AvA upAdhyAya mahArAja murkha ziSyane paNa jJAnI banAvI che. teo paththaramAM paNa pallava pragaTAvI zake. upAdhyAya zrI yazovijayajI zrIpAla rAsamAM lakhe che: mUrakha ziSya nipAI je prabhu, pahANane pallava ANe; te uvajhAya sakalajana pUjita, sUtra aratha savi jANe." jaina zAsananI paraMparAmAM ziSyone vAcanA ApI utsAhita karavAmAM kizora vayanA zrI vajasvAmInuM udAharaNa advitIya che. emanI pAse vAcanA lenAra sAdhuo emanA karatAM uMmaramAM ghaNA moTA hatA. keTalAka alpabuddhinA ke maMdabuddhinA hatA. teone paNa vajasvAmI pAse vAcanA letAM badhuM AvaDI jatuM. keTalAka ziSyone dhAryA karatAM ghaNA ochA samayamAM samajAI jatuM ane yAda rahI jatuM. vajasvAmI pAse adhyayana karAvavAnI eka viziSTa labdhi hatI. Ama upAdhyAyapadano mahimA ghaNo moTo che. upAdhyAyapadanA namaskAranuM, jApa ane dhyAnanuM mahattva zAstrakAroe ahIM supere samajAvyuM che. zrI bhadrabAhu svAmI "Avazyaka niryukti mAM upAdhyAya bhagavaMtane namaskAra karavAno mahimA samajAvatAM kahe che : uvajjhAyanamukkAro jIvaM moeI bhvshssaao| bhAveNa kIramANo hoI pUNo bohilaabhaae|| uvajjhAyanamukkAro dhannANaM bhavakkhayaM kunnNtaannN| hiyaaM aNu-mayaMto visottiyAvArao hoii|| uvajjhAyanamukkAro eka khalu vannio mhtthotti| jo maraNammi uvagge abhikkhaNaM kIraI bhuso|| uvajjhAyanamukkAro svvpaavppnnaasnno| maMgalANaM ca sabbesiM paDhamaM havaI maMgalaM / / (1) upAdhyAya bhagavaMtane karelo namaskAra jIvane hajAro bhavathI mukta karAve che. vaLI bhAvapUrvaka karAto namaskAra to bodhilAbhane mATe thAya che. (2) upAdhyAya bhagavaMtane karelo namaskAra dhanya mANasone mATe bhavakSaya karanAro thAya che tathA hRdayamAM anusmaraNa karAto namaskAra apadhyAnane
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 447 jinatatva nivAranAro thAya che. (3) upAdhyAya bhagavaMtane karAto namaskAra mahAna arthavALo hoya che evuM varNavavAmAM Ave che tathA mRtyu pAse AvyuM hoya tyAre te namaskAra bahu vAra karAya che. (4) upAdhyAya bhagavaMtane karAyelo namaskAra sarva pApano vinAza karanAra che ane sarva maMgalomAM prathama maMgala che. "zrIpAla rAsanA cothA khaMDamAM upAdhyAya bhagavaMta vize vaLI kahevAyuM che : bAvanA caMdana sama rasavaNe, ahita tApa savi TALe, te uvajhAya namIje je valI, jinazAsana ajuAle re.' jeo bAvanAcaMdananA rasa javAM potAnAM zItaLa rasavacano vaDe lokonA ahitarUpI saghaLA tApane TALe che tathA jeo jinazAsanane ajavALe che tevA upAdhyAya bhagavaMtane bhAvapUrvaka namaskAra karo.] upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAja "navapadanI pUjAmAM upAdhyAyapadanI pUjAmAM ratnazekharasUrie 'siri sirivAla kahA'mAM lakhelI gAthA AdyakAvya tarIke nIce pramANe Ape che : suttatthavitthAraNatapparANaM, namo namo vAyagakuMjarANaM / gaNassa sAdhAraNa sArayANaM savvakkhaNA vajjiyamaM gharANaM / / sUtrArthano vistAra karavAmAM tatpara ane vAcakamAM kuMjara (hAthI) samAna upAdhyAya mahArAjane namaskAra karavAnuM kahevAmAM AvyuM che. upAdhyAya mahArAja sUtra ane tenA arthano vistAra karIne samajAve che. vaLI teo dvArA sUtrArthanI paraMparA vistaratI cAle che. upAdhyAya mahArAja sUtrono artha sAmAnyathI samajAve che ane AcArya bhagavaMta vizeSathI artha samajAve che. arthAt jyAM jyAM avakAza hoya tyAM temAM tenAM gUDha rahasyo prakAze che. "paMcaparameSThi namaskAra ane sAdhanAmAM paMnyAsa zrI bhadraMkaravijayajI gaNivara lakhe che, "zrI upAdhyAya bhagavaMtano namaskAra kevI rIte bhAvanamaskAra bane che te joIe. zabda, rUpa ane gaMdha e jema anukrame zrota, calu ane prANanA viSayo che, tema rasa ane sparza anukrame rasanendriya ane sparzendriyanA viSayo che ane tenuM AkarSaNa jIvane anAdinuM che. te TALavAnA upAya tarIke ane
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdhyAyapadanI mahattA te dvArA upAdhyAyanA namaskArane bhAvanamaskAra banAvavA mATe zrI upAdhyAya bhagavaMtono svAdhyAya ane tethI utpanna thato eka prakArano rasa te baMnenuM praNidhAna Avazyaka che. dvAdazAMgIrUpa pravacanano svAdhyAya niraMtara karavo ane anyane karAvavo e zrI upAdhyAya bhagavaMtanuM sarvazreSTha kartavya che. e svAdhyAyano rasa atIndriya tRptine Ape che, ke je tRpti parasayukta bhojanano niraMtara svAda karanArane paNa kadI thatI nathI. zrutajJAnanA abhyAsathI zrI upAdhyAya bhagavaMtone thatI tRpti te anAdiviSayanI atRptine zamAvanArI che ane atIndriya suptinA nirupama AnaMdane ApanArI che." zrI ratnazekharasUrinI gAthAne anusarI upAdhyAya zrI yazovijayajI kahe che : 'dvAdaza aMga sajhAya kare che, pAraga dhAraka tAsa; sutra aratha vistAra rasika te, namo uvajJAya ullAsa." vaLI teo upAdhyApadano mahimA samajAvatAM kahe che : "nAma aneka viveka, vizArada pArada puNya; paramezvara-ANAyuta, guNa suvizuddha agaya. namIe zAsana-bhAsana, patitapAvana uvajajhAya, nAma japatAM jehanuM, nava vidhi maMgala thAya." paMnyAsa zrI bhadraMkaravijayajI mahArAja A viSe kahe che, ""uvajajhAya' zabda paNa uzyogakaraNamAM tathA dhyAnanA nirdezamAM vaparAyelo che. arthAt zrI upAdhyAya bhagavaMta sadA upayogI ane niraMtara dhyAnI hoya che." zrI ratnazekharasUrie zrIpALarAjAnI kathA "siri sirivAla kahAmAM upAdhyAyapadanuM dhyAna dharavAnuM kahyuM che ? gaNatittIsu niutte suttatthajjhAyaNami ujjute| sajjAe lINamaNe sammaM jhAeha uvjjhaae| [gaNa(gaccha-dharmasaMghonI tRpti(sArasaMbhALa)mAM niyukta (gacchanI sArAvAraNAdi karavAnA adhikArathI yukta), sUtra tathA arthanuM adhyayana karAvavAmAM tatpara ane svAdhyAyamAM lIna manavALA zrI upAdhyAya bhagavaMtanuM samyapha prakAre dhyAna karo.] siri sirivAla kahAmAM nIcenI gAthAomAM paNa upAdhyAyapadanA dhyAnanuM mahatva samajAvatAM kahyuM che :
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 448 jinatatva je vArasaMgasajjhAya pAragA dhAragA tytthaannN| tadubhaya vitthArarayA te haM jhAemi ujjhaae| mohAdi daLUnakRSpa nANa jIvANa ceyaNaM diti| je kevi nariMdA iva te haM jhAemi ujjhaae| annANavahi vihurANa pANiNaM sua rasAyaNaM saarN| je diti mahAvijjA tehaM jhAemi ujjhaae| upAdhyAya bhagavaMta mATe zrI ratnazekharasUri vaLI lakhe che : sUttattha saMvegamayaM sueNaM, saMnIrakhIrAgaya vissueNaM / tamhA hu te uvajjhAyarAye, jhAeha niccaM pikyppsaae| siArA zuddha jala samAna sUtramaya, khIra samAna arthamaya ane amRta samAna saMvegamaya evA prasiddha zrutajJAna vaDe je upAdhyAyarUpI rAjA kapAprasAda ApI bhavyAtmAne prasanna kare che temanuM haMmezAM dhyAna karo.] zrata eTale AgamasUtro. e sUtro zabdamaya che, tema ja arthamaya che. emAM nirUpAyelA padArthano bodha saMvega janmAve evo che. AvA zrutajJAnanA dAtA upAdhyAya mahArAja potAnA ziSyonA cittane vizaddha banAvI enI puSTi kare che. Avo kRpAprasAda varasAvanAra upAdhyAya mahArAjanuM haMmezAM dhyAna dharavuM joIe. emanuM evuM dhyAna dharavAthI emanA guNo potAnAmAM Ave. upAdhyAya zrI yazovijayajI "zrI paMcaparameSThi gItAmAM upAdhyAya bhagavaMtanA dhyAnathI thatA AdhyAtmika ane laukika lAbha varNavatAM lakhe che : nitya uvajhAyanuM dhyAna dharatAM, pAmIe sukha nija citta gamatAM; hRdaya durgAna vyaMtara na bAdhe, koI virUo na vayarI virAdhe.' navapadanI ArAdhanAmAM eTale paMcaparameSThinI tathA darzana, jJAna, cAritra ane tapanI ArAdhanAmAM zAstrakAroe bhinna bhinna raMganI saMkalanAne ghaNuM ja mahattva ApyuM che. paMcaparameSThimAM arihaMta padano zveta, siddha padano lAla, AcArya padano pati (pILo), upAdhyAyapadano nIlo (lIlo) tathA sAdhu padano zyAma raMga che. darzana, jJAna, cAritra ane tapa e darekano zveta raMga che. A varNonI saMkalanA vizeSata: dhyAtA-dhyAnanI dRSTie karavAmAM AvI che ane
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdhyAyapadanI mahattA 449 temAM viziSTa prayojana raheluM che. sAmAnya anubhavanI e vAta che ke AMkha baMdha karIne koI paNa eka padArthanuM dhyAna dharIe to AMkha baMdha thatAM ja zyAma varNa dekhAya che. pachI dhIme dhIme nIlo varNa, pachI pILo varNa ane pachI zveta varNa dekhAya che. dhyAnamAM bahu sthira thatAM bAlasUrya jevo, tejanA goLA jevo lAla varNa dekhAya che. paMcaparameSThimAM chelluM pada sAdhunuM che. tyAMthI jIve uttarottara caDhatAM caDhatAM siddha dazA sudhI pahoMcavAnuM che. eTalA mATe raMgano krama e pramANe ApavAmAM Avyo che. darzana, jJAna, cAritra ane tapa e AtmAnA ja guNo hovAthI teno zveta varNa rAkhavAmAM Avyo che. upAdhyAyapadano raMga nIlo che. vIjaLInA be tAra aDatAM temAMthI jharatA taNakhAno jevo bhUrI jhAMyavALo lIlo raMga hoya che tevA raMgathI mAMDIne pAsanA lIlA raMga jevA lIlA raMga sudhInA raMga hoya che. nIlamaNinI prabhA paNa zItaLa, nayanaramya ane manohara hoya che. udyAnanI hariyALI vanarAji pote prasanna hoya che ane jonArane paNa prasanna karI de che. hariyALAM vRkSo potAnA Azraye AvanArano zrama harI le che ane temane zItaLatA, prasannatA arthe che. tevI rIte upAdhyAya bhagavaMta pote haMmezAM upazAMta ane prasanna hoya che tathA temanA sAnnidhyamAM AvanArane teo zAMta ane prasanna karI detA hoya che. upAdhyAya bhagavata pAse bhavano bhaya ane thAka Utare che, zaMkAnuM samAdhAna thAya che ane te thatAM prasannatA anubhavAya che. maMtrazAstramAM aMtarAyo, upadravo ke azivanA nivAraNa mATe nIla varNa(lIlA raMgonuM dhyAna dharavAnuM vidhAna che. upAdhyAya bhagavaMta jJAnanA AvaraNane ke aMtarAyane dUra karavAmAM sahAyabhUta thAya che. eTalA mATe emanuM dhyAna lIlA varNa sAthe karavAnuM kahevAmAM AvyuM che maMtrazAstramAM (jaina, hiMdu ane boddha e traNemAM batAvyA pramANe A vizvamAM mukhya pAMca tattvo che. A paMca mahAbhUta che : (1) pRthvI, (2) jala, (3) vAyu, (4) agni ane (5) AkAza. varNamAlAnA pratyeka varNa (akSara) sAthe koI ne koI tattva saMkaLAyeluM che. maMtramAM varNAkSaro hoya che. eTale maMtroccAranI sAthe A tattvonuM sUkSma anusaMdhAna thAya che. navakAramaMtramAM paNa e rIte enA akSaro sAthe A pAMce tattvo saMkaLAyelAM che. maMtravido batAve che te pramANe navakAramaMtranA "namo" e be akSaro uccAratAM AkAza tattva sAthe anusaMdhAna thAya che. "namo uvakjhAyaNa' e padano uccAra karatI vakhate namo
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45o jinatattva = AkAza, u = pRthvI; va = jala; jhA = pRthvI ane jala; yA = vAyu ane Na = AkAza - e pramANe tattvo sAthe anusaMdhAna thAya che. maMtrazAstrane jyotiSazAstra sAthe saMlagna karavAmAM Ave che. potAne je je graha naDato hoya tenI ArAdhanA mATe judA judA maMtronuM vidhAna che. maMtravidoe navakAramaMtrano paNa e dRSTie parAmarza karyo che ane upAdhyAyapadano maMtra "OM hrIM namo uvajhAyANaM' budhanA grahanI zAMti mATe pharamAvyo che. navapadanI ArAdhanAmAM, zAzvatI AyaMbilanI oLInI vidhi sahita tapazcaryAmAM cothA divase upAdhyAyapadanI ArAdhanA karavAnI hoya che. upAdhyAya bhagavaMtanA pacIsa guNa hoya che. eTale e divase savAre pratikramaNa pachI logassano kAusagna karavAno hoya che. tyAra pachI jinamaMdire jaI pacIsa sAthiyA karavAnA, pacIsa khamAsaNAM devAnAM, pacIsa pradakSiNA karavAnI ane " OM hrIM namo uvakjhAyANaM'nI vIsa navakAravALI gaNavAnI hoya che. khamAsaNA mATe nIce pramANe duho bolavAno hoya che ? tapa sajhAye rata sadA, dvAdaza aMganA dhyAtA re; upAdhyAya te AtamA, jagabaMdhava jagajAtA re.' pratyeka pradakSiNA ane khamAsaNA pachI namaskAra karatI vakhate upAdhyAyapadanA eka eka guNanA nirdeza sAthe namaskAra karAya che, jema ke "zrI AcArAMga satra paThana guNayuktAya zrI upAdhyAya nama:' A rIte agiyAra aMga ane cauda pUrva ema maLIne pacIsanA nirdeza sAthe duhA tathA khamAsaNApUrvaka namaskAra karAya che. upAdhyAyapadano raMga lIlo hovAthI jeo te divase eka dhAnanuM AyaMbila karavAnI bhAvanA dharAvatA hoya teo AyaMbilamAM maganI vAnagI vApare che. pacIsa sAthiyA karyA pachI je phaLa-naivedya mUkavAmAM Ave che temAM potAnI zakti anusAra lIlA varNanAM phaLa-naivedya mUkI zake che. zaktisaMpanna zrImaMto paccIsa marakatamaNi paNa mUkI zake che. cokhAnA sAthiyAne badale maganA sAthiyA paNa te divase karI zakAya che. upAdhyAya padanI ArAdhanA karanArane te divase evI bhAvanA bhAvavAnI
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdhyAyapadanI mahattA 4pa1 hoya che ke upAdhyAya bhagavaMtanI jema huM paNa zAstronuM paThana-pAThana karAvavAnI zakti prApta karuM ane jJAnAntarAya karmano kSaya karI siddha-buddha-mukta banuM." Ama paMcaparameSThimAM upAdhyAyapadano mahimA paNa ghaNo moTo che. sAdhunA padamAMthI upAdhyAyanA pada sudhI pahoMcavAnuM paNa jo eTaluM saraLa na hoya to upAdhyAyanuM pada aupacArika rIte prApta karyA pachI e padane sArthaka karavuM e keTalI badhI duSkara vAta che te samajAya che. eTale ja jaina zAsananI paraMparAmAM potAne maLelA upAdhyAyanA padane ujjavaLa karanArI vibhUtio keTalI virala che ! zrI hIravijayasUrinA ziSya sattarabhedI pUjAnA racayitA, kuMbhAranuM gadheDuM bhUke tyAre kAusagga pAravAno abhigraha dhAraNa karanAra ane tethI AkhI rAta UbhA UbhA kAusagga dhyAnamAM e pUjAnI racanA karanArA zrI sakalacaMdrajI upAdhyAyanuM nAma keTaluM badhuM preraka che ! e ja pramANe zrI hIravijayasUrinA ziSyo upAdhyAya zrI bhAnucaMdrajI ane upAdhyAya zrI zAMticaMdrajI gItArtha prabhAvaka upAdhyAya hatA. aneka rAsakRtionA racayitA upAdhyAya zrI samayasuMdarajI, upAdhyAya zrI meghavijayajI, upAdhyAya zrI mAnavijayajI, upAdhyAya zrI kalyANavijayajI, upAdhyAya zrI siddhicaMdrajI tathA upAdhyAya zrI kIrtivijayajInAM nAma paNa zAsanaprabhAvakomAM suparicita che. taduparAMta zrIpAla rAsa' ane puNyaprakAzanA stavananA racayitA upAdhyAya zrI vinayavijayajI, upAdhyAya zrI yazovijayajI, upAdhyAya devacaMdrajI mahArAja vagere mahAna upAdhyAya bhagavaMto jaina zAsanamAM thaI gayA che. A badhA upAdhyAyomAM jemaNe saMskRta, ardhamAgadhI ane gujarAtImAM aneka racanAo ApI che ane traNa traNa covIsIonI racanA karI che evA upAdhyAya zrI yazovijayajInuM nAma ziramora samAna che. jemanuM sAhitya rasa ane bhArapUrvaka vAMcatAM jemanA caraNamAM mastaka sahajapaNe puNayabhAvathI namI paDe che evA upAdhyAya-mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje to upAdhyAyapadane ghaNuM badhuM gaurava apAvyuM che. "upAdhyAyajI mahArAja' eTaluM bolatAM ja e zo zrI yazovijayajI mATe vaparAya che evI tarata pratIti thAya che, kAraNa ke upAdhyAya zabda emanA nAmanA paryAyarUpa banI gayo che. Ama, ghaNA badhA upAdhyAya bhagavaMto thaI gayA che ke jemaNe jaina zAsanane dIpAvyuM che. vastuta: zAsananI paraMparA jJAnadAnamAM advitIya evA
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4para jinatava upAdhyAya bhagavaMto dvArA ja sArI rIte cAlI zake che. eTalA mATe ja temane zAsananA sthaMbhabhUta tarIke oLakhAvavAmAM AvyA che. Ama AcArya nahi paNa AcArya jevA, AcArya bhagavaMtane sahAyarUpa, zrutajJAnarUpI rasAyana dvArA ziSyone mAtRsama vAtsalyabhAvathI susajja karI zrutaparaMparAne cAlu rAkhanAra, kSamA, Arjava, mArdava ityAdi guNothI yukta, nirAkAMkSI, nirabhimAnI, pacIsa-pacIsI jeTalA guNothI yukta evA upAdhyAya bhagavaMta jinazAsananA AdhArasthaMbharUpa che. jaina darzanamAM upAdhyAya bhagavaMtano Adarza ghaNo ja UMco rahyo che. ethI paMcaparameSThimAM, navakAramaMtramAM upAdhyAya - vijhAya bhagavaMtanuM sthAna adhikArapUrvaka yathArtha sthAne raheluM che. emane japa-tapa-dhyAnapUrvaka karAyelo sAco namaskAra bhavabhramaNa dUra karavAmAM, mokSaprAptimAM avazya sahAyarUpa bane che.