Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsanaprabhAvaka AcAryazrI bhadrabAhusvAmInA cAreya ziSyanA svargavAsa pachI temanI ziSya paraMparA AgaLa vadhI zakI na hatI. AcAryazrI saMbhUtivijya pachI ziSya paraMparAne vistAra zrI sthUlibhadrathI tha. AcArya zrI bhadrabAhasvAmI zrutakevalI hatA. tema ja AgamajJAnane prajAne hatA. 45 AgamAM cheda AgamanuM mahattvanuM sthAna che. AcArazuddhi mATe vibhinna prakAranAM prAyazcitta saMbaMdhI vidhividhAna mukhyapaNe A sUtromAM batAvela che. cheda nAmane prAyazcittanA AdhAre prAyaH tenuM nAma chedasUtra thayela che. (1) dazA" taskaMdha, (2) bRhatkalpa, (3) vyavahArazuta, (4) nizItha -A sAra chedasUtronI racanA AcArya bhadrabAhusvAmInI mAnavAmAM AvI che. AcAryazrI bhadrabAhu 45 varSa sudhI gRhasthajIvanamAM rahyA. temane 17 varSa sudhI sAmAnya avasthAne sAdhuparyAya hate ane 14 varSa paryata yugapradhAnapada vahana karyAno samaya hatA. takevalI AcArya zrI bhadrabAhuvALI vIranirvANa saM. 170mAM svargavAsa pAmyA. cauda pUrvanI arthavAcanAnI daSTie temanI sAthe zratakevalIne vicheda tha. carama caturdaza pUrvadhara, kozApratibaMdhaka kAmavijetA AcAryapravara zrImad sthUlibhadrasUrijI mahArAja kAmavijetA AcArya zrI dhUlibhadrajIne zvetAMbara paraMparAmAM atyaMta gauravamaya sthAna ApavAmAM Ave che. teo tIrthakara zrI mahAvIra paramAtmAnA zAsananA ADamAM paTTadhara hatA. duSkALane kAraNe tUTatI sutazaMkhalAne surakSita rAkhavAnuM zreya AcArya zrI sthUlibhadrajInI sutIkSaNa pratibhAne phALe jAya che. AcArya sthUlibhadrasvAmInA guru AcArya saMbhUtivijya hatA. munizrI dhUlibhadrajIe AcArya saMbhUtivijaya pAsethI 11 aMganuM adhyayana karyuM hatuM. bAra varSanA duSkALa pachI 12mA daSTivAda aMganuM adhyayana AcArya zrI bhadrabAhusvAmI pAse karyuM hatuM. zrI jinazAsananA saMcAlanane bhAra AcArya zrI bhadrabAhu svAmI pachI temanA upara AvyA hatA. Arya zUlibhadra brAhmaNaputra hatA. teo gautama gotranA hatA. temano janma rinirvANa saM. 116mAM pATalIputramAM thayo hato. tyAre pATalIputra magadhanI rAjadhAnI hatuM. zrI sthUlibhadranA pitAnuM nAma zakatAla ane mAtAnuM nAma lakSmI hatuM. zakavAlane nava saMtAna hatAM. sthUlibhadra ane zrIyaka nAme be putra ane yakSA, yakSadattA, bhUtA, bhUtadinnA, saNA, veNA ane reNA nAme sAta putrIo hatI. libhadranA pitA zakahAla hmA naMda rAjAnA mahAamAtya hatA. temanA buddhikauzalyathI naMdasAmrAjyanI yazakIti cAre tarapha phelAI hatI. sthUlibhadranI mAtA lakSamI. dharmaparAyaNa, sadAcArasaMpanna ane zIlAlaMkAradhAriNI nArIratna hatI. buddhizALI pitAnAM saMtAna paNa buddhisaMpanna hoya emAM Azcarya nathI. zakahAlanAM badhAM saMtAne buddhisaMpanna hatAM. sAte putrIonI tIvra maraNazakti AzcaryakAraka hatI. pahelI putrI eka vAramAM, bIjI putrI che 2010_04
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNabhagava tA 109 vAramAM, ema anukrame sAtamI putrI sAta vAramAM nahi sAMbhaLele bleka sAMbhaLIne kastha karI levAmAM ane jevA hoya teve ja tatkAla eTalI javAmAM samartha hatI. sthUlibhadra zakaDAlanA vidyAsa...panna putra hatA; paNu te vyavahAradakSa, catura ane rAjapadgu na hatA. tene A zikSaNa mATe maMtrI zakaDAle gaNikA kAzAne tyAM mokalyA. kAmakalAthI sathA aNu soLa varSanA navayuvAna sthUlibhadranuM bhAvuka mana, jJAnaprAptine badale, kezA gaNikAnA anupama rUpa upara pUrNapaNe mugdha banI gayuM. sthUlibhadranA jIvanathI ma MtrI zakaDAlane edhapATha maLyuM. pAtAnA nAnA putra zrIyakane koI ThekANe mekalavAnI bhUla na karI. rAjataMtrane medha ApavA mATe zakaDAle tene potAnI pAse rAkhyA, ane rAjyasacAlananuM zikSaNa ApyuM. buddhina kuzaLa zrIyaka naMdarAjAnu' priyapAtra anyA. magadhane vidvAna kavIzvara vaiyAkaraNaziromaNi dhinnettama vara uci rAjA naMdanA rAjayamAM peAtAnI pratiSThA sthApavA mATe prayAsa karI rahyo hate. te haMmezAM rAjAnI prazaMsAnA 108 zloka rAjasabhAmAM saMbhaLAvatA hatA. paNa mahA-amAtya zakaDAla tenI praza MsA mATe eka paNa zabda uccAratA na hatA. zakaDAla ma`trI prazaMsA kare te ja nAdarAnta puraskAra Ape ema te jANatA hatA. eka vakhata varucie eka yojanA vicArI. te zakaDAlanI patnI lakSmIne potAnI kavitA subhaLAvavA mAMDaco. lakSmI viduSI nArI hatI. vidvAna vararucinA kAvyamaya AAka sAMbhaLI lakSmI prabhAvita thaI. teNe varucine kahyuM ke, " brAhmaNaputra ! mArA yogya kAI kAya hoya te kahe. " vidvAna varucie nagna thaI ne kahyuM ke, " bhaginI ! mahA-amAtya zakaDAla mArA zvlokAnI rAjA samakSa prazaMsA kare tevuM kare.' ema kahI varuci pAtAnA ghera gayA. * mataMtrIpatnIe eka divasa avasara joi matrIzvarane kahyuM ke, " Apa varucinA zrlokAnI rAjA samakSa prazaMsA avazya karo. 'vivekI ane dI darzI maMtrIzvaranI icchA na hatI paraMtu patnInA kahevAthI pAtAnA vicAra badalyA. trIje divase vararuci jyAre noMdarAjA sAme zloke melI rahyo hatA tyAre zakaDAla maMtrIe kahyuM- anne muvitam ! '' zakaDAlanA zabdo sAMbhaLI rAnta nande varaci sAme kRpASTithI joyuM. te divasathI vidvAna vararucine 108 zlokonA badalAmAM 108 suvarNa mudrAone! puraskAra maLavA lAgyA. peAtAnIyeAjanA saphaLa thavAthI varuci ati prasanna thayA. pratidina 108 suvarNa mudrA rAjA nada dvArA puraskArarUpe varucine apAtI joI mahA-amAtya kaDAla citAgrasta thaye.. rAjyanuM kuMcAlana athI thAya che, arthAtaMtranI upekSA karanAra koI rAjaya zaktimAna thaI zakatu nathI. aya para vicAravimarza karI eka vakhata mahAamAtye rAta pAse nivedana karyuM ke- rAjan ! varucine pratidina 108 suvarNamahArA zA mATe puraskArarUpe ApA che ? " rAja nade kahyuM ke- tame prazaMsA karI tethI vararucine A dAna ApavAmAM Ave che. amAre je e ApavAnuM hota te zarUAtathI ja ApyuM hota. " kAle namra banI kahyuM ke, " rAjan ! e ApanI kRpA che. me eTalu' ja sanmAna Apyu. hatu. me' zceTakonI prazaMsA . 2010_04
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 zAsanaprabhAvaka karI hatI, varacina vidvattAnI nahi. vararuci je zleka bele che te pitAnI racanA nathI." te sAMbhaLI naMda rAjAe pUchayuM ke-"maMtrIzvara! e kema banI zake?" pitAnA kathananI bhUmikA majabUta karatAM maMtrIzvare kahyuM ke--"varaci je zleka bole che te mArI sAte putrIo pAsethI tame tatkAla sAMbhaLI zake che." maMtrIe AgaLa vadhIne kahyuM ke--"tamAre Adeza maLaze ke tarata ja ApanI samakSa A vAta sAbita karIza." maMtrIzvaranI A vAta sAMbhaLI rAjA Azcarya pAmyuM. bIje divase maMtrIe rAjAnI najIka paDadA pAchaLa potAnI sAta putrIone besADavAnI vyavasthA karI. paMDita vararuci haMmeza mujaba 108 ke badhe. te zleka yakSA vagere bahene kamasara te pramANe ja bolI gaI. maMtrI zakuDAlane potAnA kAryamAM saphaLatA maLI. mahAamAtyanI janAe naMda rAjAnI dRSTimAM varacinuM mahatva kSINa karI nAkhyuM. vidvAna vararuci rAjAne ke pAtra banyuM. te divasathI tene maLato 108 suvarNamudrAne puraskAra baMdha thaI gaye. vararucinA manamAM mahAmaMtrI pratye badalo levAnI bhAvanA jAgI. lekasamudAya upara pitAno prabhAva sthApita karavA kapaTapUrvaka te gaMgA pAsethI dhanarAzi prApta karavA lAge. savAramAM keDa samANA pANImAM UbhA rahI vidvAna vararuci gaMgAnI stuti karate ane e ja vakhate lekenI bhIDa sAme gaMgAnA pravAhamAMthI eka hAtha bahAra AvatA hatA ane caMdraprayAgathI 108 suvarNa mudrAonI thelI vararucine Apate hate. A badhI beThavaNI vararuci dvArA rAtrinA samaye karavAmAM AvatI hatI. te rAtrinA samaye gaMgAmAM yaMtra sthApana karatA hatA. tenI sAthe 108 nAmahoronI thelI paNa rAkhI detA hatA. savAre keDa sudhI pANImAM UbhA rahI lekasamudAyanI sAme gaMgAne stutipATha karato te vakhate pagathI yaMtrane dabAvata ane dabAvavAnI sAthe yaMtra dvArA suvarNamudrAonI thelI vararuci sAme pANImAM bahAra AvatI. thelI laIne te paganuM dabANa DhIluM karatA tethI yaMtra pANImAM adRzya thaI jatuM. kadaSTimAM vararuci upara gaMgAnI kRpA Azcaryajanaka thaI. nagaramAM A apUrva dAnanI vAta phelAI. eka divasa A vAta rAjAnA kAna sudhI pahoMcI. maMtraNa samaye rAjA naMde pakaDAlane kahyuM ke--"amAtya! gaMgAdevI prasanna thaIne vararucine 108 suvarNamudrAnuM dAna karI rahI che. ghaTanAnI saccAI jANavA AvatI kAle savAre e jovA mATe huM IcchA rAkhuM chuM." maMtrIe rAjanA Adezane Adara karyo. naMda rAjA gaMgAtaTa para padhAsvAnA che e vAta AkhA nagaramAM phelAI gaI. amAtya A rahasyamaya ghaTanAnI pRSThabhUmi sArI rIte jANI levA IcchatA hatA. rAtrinA samaye maMtrInA AdezathI eka catura guptacara gaMgAtaTa para pahoMcI gaye. vRkSanI pAchaLa pakSInI jema aMga saMkecI besI gaye. teNe vararucinI kAryavAhI jeI trinA nIrava vAtAvaraNamAM dhImI gatie cAlate vararuci Ave. pANInI aMdara kaI vastu mUkIne cAle gaye. vararucinA cAlyA gayA bAda guptacare pANImAM praveza karI te vRttAMtanI pUrNa jANakArI meLavI lIdhI ane yaMtranI aMdara thoDA samaya pahelAM mUkelI 108 suvarNamudrAnI thelI laI maMtrI zakaDAla pAse AvI gaye; ane vararucinI rahasyamaya ghaTanAne bheda zukaDAla pAse khule karyo 2010_04
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNabhagavaMtA 111 bIjA divase savAre rAjaparivAra sAthe naMda rAjA gaMgAtaTe AvyeA. hajArA nagarajanA paNa A vismayajanaka chya jovA AvyAM hatAM. varucie ghaNA ja ullAsapUrvaka gaMgAnI stuti karI. ane paga yaMtra upara dabAvyA. gaMgAnuM pANI eka hAtha upara AvyuM ne nIce paDyuM, paNa temAMthI vararucine eka paNa suvaNu mudrA maLI niha. A ghaTanAthI te atyaMta lajjita thayA. kaDAla maMtrIe AgaLa AvIne kahyuM ke- brAhmaNaputra ! tamArI 108 suvarNa mudrAnI rAzi A rahI, je tame satre jAte yaMtranI aMdara gaMgAmAM mUkI gayA hatA. duniyAnI AMkheAmAM keTaleka samaya dhULa nAMkhI zakAya che, huMmeza mATe nahi. ' _cc gagAdAnanA zubheda bhUlI javAthI nAgarika janAmAM vidvAna varucinI bhayaMkara apakIti tha. zakaDAla ma`trI dvArA varacane bIjI vAra parAjaya thaye.. AthI vararucinA manamAM tene badale levAnI Aga prajavalita thaI. kayAreka nAnA zatru paNa mahAvinAzanuM kAraNa ane che. vidvAna varuci zakaDAlanA vinAzanA upAya zeAdhavA lAgyA. zakaDAla maMtrI potAnA putra zrIyakanA vivAha vakhate rAjAnaMdanu peAtAnA AMgaNAmAM vizeSa sanmAna karavA icchatA hatA. te mATe rAjasanmAnane cegya alakArI, zastrAstro Adi guptapaNe taiyAra karAvatA hatA. zubha bhAvanAthI karavAmAM AvatA ma`trI zakaDAlanA A prayatna varucinI vairabhAvanAne sAkAra karavAmAM prala nimitta banyuM. zakaDAlanI dAsI pAsethI vidvAna varucine A bheda jANavA maLyuM. teNe vicAra karyAM ke, zakaDAlane badale levAne A uttama avasara che. teNe bALakone lADu ApI utsAhita karyAM ane sthAne sthAne nIcenA bleka bALake pAse khelAvavA lAgyA : "tu hoka na vicALArU laM rAyakAjI kare sarU navuM 53mAdhinuriyoni skvesar ||--zakaDAla je kAma karI rahyA che te leAka jANatA nathI. rAjA nadane mArIne zakaDAla zrIyakane rAjasiMhAsana para besADaze. " bALakone varucie A zrloka kastha karAvyo ane lADune lAle khaLako e zloka dareka sthAne melavA lAgyAM. strIone paNa vAra'vAra uccArAtA A zrlokane sAMbhaLI A zrloka kaMDastha thai gayA. keTalIka vakhata bahu kahevAyelI khATI vAta paNa sAcI hAya tema lAge che, A ghaTanAmAM paNa tema banyuM. bALako ane strIenAM mukhethI gavAtA A zlokanA dhvanie rAjA naMdanA kAna sudhI pahoMcyA. tenA manamAM vicArAnuM ghamasANa cAlyuM. magadhezvare vicAyuM ke, zakaDAla kacAreya evuM karI zake niha. paNa bIjI ja kSaNe rAjAnA vicAro badalAyA; te vicAravA lAgyA ke, mAyAnI marIcikA potAnuM rUpa batAvI manuSyane bhAna bhulAve che. maMtrI hoya ke rAjakumAra hoya, koI nA atyadhika vizvAsa karavA yeAgya nathI. jyAre buddhi tene preraNA ApI rahI hatI ke, eka vakhata A vAtanI tapAsa karavI joi e. rAjA na`dane Adeza maLavAthI guptacara ma`trInA ghare pahoMcyA ane potAnA lakSita bhedranI jANakArI meLavI pAche . rAjA nane teNe je AMkhe joyuM te kahyuM. mahA-amAtya mATe metanI ghaMTaDI vAgavA lAgI. je maMtrI upara rAjAne pUrNa vizvAsa hate te ja matrI rAjAne zakAspada thayA. zakaDAla satya mArge cAlate hovA chatAM temanA taraphanu valaNa badalAyuM. maMtrInA ghare taiyAra thatI yuddhane yogya sAmagrIe naMdarAjAnA manane saMpUrNa paNe adalI nAkhyuM. 2010_04
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prAta:kAlIna kAryothI paravArI maMtrI zakaDAla rAjasabhAmAM pahoMcyA. namaskAra karatI vakhate rAjAnI mukhamudrA avaLI joi mahAmatrI ciMtAnA sAgaramAM DUbI gayA. te jANatA hatA ke rAjAnA kApanuM pariNAma keTaluM bhaya kara hoya che ! temanI najara sAme potAnA parivAranA samastapaNe vinAza bhayaMkara rUpe taravaravA lAgyA. A apakIrtithI bacavA mATe ane samasta parivArane vinAzamAMthI bacAvI levA mATe temane pAtAnA prANanA tyAga karavA sivAya bIjo mArga dhyAnamAM na AvyA. temaNe pAtAnA ghera AvI putra zrIyakane kahyuM ke, " vatsa ! kAika cADiyAnA prayatnathI ApaNA parivAra mATe saMkaTanA samaya upasthita thayeA che. ApaNane badhAne meAtanA ghATe utAravAno rAjakIya Adeza game te kSaNe AvI zake tema che. piravAranI rakSA ane yaza niSkalaMka rAkhavA mATe mArA jIvananu alidAna Avazyaka che. e kA he putra! tAre ja karavuM paDaze. AthI huM jyAre rAjAnA caraNAmAM namaskAra karuM te ja vakhate tAre nizcala banI tIkSNa talavArathI mAre ziraccheda karavA paDaze. AvA samaye prANanA meha te adradarzitAnu pariNAma sAbita thaze ! ' pitAnI vAta sAMbhaLI zrIyaka stabdha banI gayA. gheADI vAra vicAra karI te elke zAsanaprabhAvana ke * pitAjI ! pitRhatyAnuM A nIca kA mArAthI kevI rIte saMbhavI zake ? " putranI du latAnu samAdhAna karatAM zakaDAle kahyuM ke-- he vatsa ! huM namana karatI vakhate memAM tAlapura viSa rAkhIza. tethI tuM pitRhatyAnA doSane bhAgIdAra thaIza nahi." rAjabhayathI trasta pitAnI sAme zrIyakane pitAnA A kaThera Adeza anyamanaska bhAvathI svIkAravA paDyo. * pitAputra ane rAjasabhAmAM AvyA. rAjanItikuzaLa maMtrI zakaDAla mastaka namAvI rAjU naMdane praNAma karavA lAgyA; tyAre buddhimAna zrIyake pitAnA namana karavA ceAgya mastakane zastraprahArathI dhaDathI juduM karI nAkhyuM. A ghaTanAe eka ja kSaNamAM rAnta naMdanA vicAromAM Uthala-pAthala macAvI dIdhI. zrIyakanI sAme potAnAM raktanetrathI jotAM rAjA naMde kahyuM kevatsa ! teM A zuM karyuM ? " zrIyake nirbhIka svaromAM kahyuM ke--" rAjan ! ApanI dRSTimAM je rAjadrohI dekhAya te bhale pitA hAya, te paNa nadanA maMtrIparivAra tene sahana karI zakatA nathI. '' zrIyakanI rAjaparivAra pratyenI atUTa zraddhA joi naMdanI pAse mahA-amAtya zaMkaDAlanI atUTa rAjabhaktinuM citra upasthita thayuM. rAjyanI surakSA mATe teNe karelI sevAe rAjA nadanA mastakamAM taravaravA lAgI. atItanuM vamAnamAM parivartana thaI zakatuM nathI. sudakSa ma trIne khAi devAthI rAjAnuM mana bhAre khinna thaI gayu. mahA-amAtya zakaDAlanA rAjasanmAna sAthe agnisaMskAra karavAmAM AvyeA. vatsa ! " maheza ! mahAma`trI zakaDAlanI auva daihika kriyA karyA pachI rAnta naae zrIyakane kahyuM ke tame sa` vyApArasahita matrImudrAne grahaNa kare. ' tyAre zrIyake namra svare kahyuM kemArA pitAtulya vaDIla bhrAtA kazA gaNikAne tyAM nivAsa karI rahyA che. temaNe Aje bhAge bhAgavavAmAM bAra bAra varSe vitAvyAM che. te ja kharekhara A padane yogya che." rAjAnaMdanu nimaMtraNa sthUlibhadra pAse pahoMcyuM. teNe pitRhatyAne saghaLe vRttAMta jANyA. rAjAnI AjJAthI sthUlibhadre prathama vAra kozAnA prAsAdamAMthI bahAra paga mUkayo. te masta cAlathI /2010/04
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNabhagava tA 113 cAlatA rAjA naMda samakSa upasthita thaye. tenuM tejasvI kapALa sUnA prakAzane paNa pratihata karI rahyuM hatuM. tenI maneArama AkRti sannI STine tenI tarapha AkarSI rahI hatI. rAjA naMda dvArA tene mahA-amAtyapadane ala'kRta karavAnA Adeza maLyuM. te rAjAnA Adeza para vicAra vima karavA azekiyATikAmAM gaye!. vRkSa nIce besI vicAravA lAgyuM ke, " uccamAM ucca sthAna para pratiSThita ane rAjyanuM svayaM sa`cAlana karanAra evA rAjapuruSane sa`prakAre rAjyane samarpita thavA chatAM paNa chidrAnveSI pazna leka temanA mArgamAM upadrava karavA tatpara thatA hoya che, tethI tene sukhano anubhava kAMthI thAya ? '' sthUlibhadranI samakSa bhUtakALanu citra dekhAvA lAgyu . zrIyakanA lagnaprasaMge rAnta naMdanuM sanmAna karavA mATe taiyAra karavAmAM Avela chatra, cAmara, vividha zastra Adi sAmagrInI sUcanA pAmIne varica dvArA karAyela SaDyaMtra, noMdarAjAnA zakaDAla ma`trI para rAjya chInavI levAnA saMdeha, rAntanI dRSTimAM samagra maMtrI parivAranA nAza karavAnuM svarUpa, laghubhrAtA zrIyaka dvArA naMdarAjAnI sAme temanA vizvAsu matrInI hatyA, Adi vividha prasa MganI smRtithI sthUlibhadra ka'pAyamAna thayA. sa sAranI asAratA spaSTa thaI, temane parama vairAgya thaye ane saMyamamAga aMgIkAra karavAnA ni ya karI, kezane leca karI, sAdhumudrAmAM thUlibhadra rAjAnaMdanI sabhAmAM AvI pahoMcyA. rAjAe pUchyuM, " AroSitam ? ( vicArI lIdhuM ? ) " sthUlibhadrajIe kahyuM, " trAvitam / ( hA, leAca ka lIdhA. ) '' zrI sthUlibhadranA vicAre jANI prajAjano avAka thaI gayA. zrIyake paNa temane pAtAnA vicAra badalavA Agraha karyAM. paraMtu zrI sthUlibhadra pAtAnA vicArAmAM makkama hatA. te parijanone tyAga karI, dhIragaMbhIra mudrAmAM ajJAta dizA tarapha AgaLa vadhyA. kadAca, te kozA gaNikAne bhavana teA nathI jai rahyA ne? te jovA mATe magadhanareze potAnA e guptacarane temanI pAchaLa mokalyA. guptacarAe AvIne kahyuM ke, " teo te gAma bahAra aTavI tarapha jatI keDIe cAlyA gayA che. rastAmAM gaNikAnA bhavana tarapha javAnI galI AvI te te tarapha najara paNa nAMkhI nathI. vaLI gAma bahAra eka ukaraDA pAse kUtarAnuM mRtaka paDayuM hatuM ane tenI mAthu phADI nAMkhe tevI durgaMdha AvatI hatI, te chatAM temaNe na te pAtAnI cAla jhaDapI karI ke na te mAM AgaLa kapaDuM rAkhyuM. e ja dhIra ane zAMta gatithI teo AgaLa vadhyA. jyAre ame e durgAMma raste AgaLa na jaI zakayA tyAre pAchA pharyAM. A sAMbhaLIne rAjAne peAtAnI mAnyatA mATe pazcAttApa thaye. nagarajanone keTalAya divasa sudhI sthUlibhadranI smRti satAvatI rahI. amAtyapadA bhAra zrIyaka upara AvyeA. magadhanareza je bahumAna mahAna anubhavI, rAjanItikuzaLa, agata vizvAsapAtra, rAjabhakta, prajAvatsala, mahA-amAtya zakaDAlane ApatA, te ja sanmAna zrIyakane ApavA lAgyA. mahA-amAtya zrIyakanA samartha vyaktitvathI rAjyanuM saMcAlana sArI rIte cAlI rahyuM hatuM. paraMtu mahA-amAnya zaMkaDAlanA abhAvamAM rAjA nIMdanA hRdayamAM ghaNu duHkha hatuM. eka divasa zekasa'tapta mudrAmAM magadhanareze zrIyakanI sAme sabhAmAM maMtrInA guNAnuM ' zra. 65 2010_04
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 zAsanaprabhAvaka smaraNa karatAM kahyuM ke -"bhaktimAna, zaktimAna, mahAmati, mahAamAtya zAkaDAla indranA maMtrI bRhaspatinI jema mArA mahAmaMtrI hatA. daivayoge te AvI rIte mRtyu pAmyA. Aje huM zuM karuM? tenA vinA huM mArI sabhAne zUnya hoya ema mAnuM chuM." naMda rAjAnA A zabdoe sarva sabhAsadone mohathI vihvaLa karyA - jyAre A bAju, sthUlibhadranI virahavyathAthI kazA paNa udAsa rahevA lAgI. te Adi karavA lAgI. mahAamAtya zrIya rAjakAryamAM vyasta hovA chatAM gaNikA kozAne dheya ApavA mATe tenI pAse jate gaNikA kezA maMtrI zrIyaka pAsethI sAtvika bodha prApta karIne AzvAsana pAmI divase pasAra karatI hatI. vararucinI kapaTapUrNa niti sarvanI sAme spaSTa thaI gaI hatI. zakahAlanA mRtyu pachI vararuci svachaMdavihArI thaIne pratiSThA prApta karavA prayatna karI rahyo hato. upakezanA bhavanamAM tenuM nirvigha AvAgamana zarU thaI gayuM hatuM. kharAba kAryanuM pariNAma aMte akalyANakara ja Ave che. madirApAnanA atisevanathI vararucinuM duHkhada maraNa thayuM. saMsAravirakta amAtyaputra sthUlibhadranAM gatizIla caraNe AcArya saMbhUtivijya pAse poMcyA. temanI pAse viranirvANa saM. 146mAM dIkSA lIdhI. munijIvanamAM praveza pAmI yUlibhadrajI sarvanA prItipAtra banyA. te vakhate temanI vaya 30 varSanI hatI. AcArya zrI saMbhUtivijayanI munimaMDaLImAM zrI sthUlibhadra muni vinayavAna, guNavAna ane buddhimAna muni hatA. temaNe AcArya zrI saMbhUtivijaya pAse Agama sAhityanuM gabhara adhyayana karyuM. eka vakhata vinayavAna-guNavAna zrI sthUlibhadra munie pUrvaparicita kezA gaNikAnA hitanI daSTithI tenA bhavanamAM cAturmAsa karavAnI IcchA guru samakSa vyakta karI. AcAryazrI saMbhUtivijaye "tathAstu" kahI svIkRti ApI. zrI sthUlibhadra muni pitAnA saMkalpita lakSya tarapha cAlyA. teo kezAnI e citrazALAmAM pahoMcyA ke jyAM temaNe pahelAM bAra varSa viSayomAM pasAra karyA hatAM. kozAe zrI sthUlibhadra muninuM svAgata karyuM. zrI sthUlibhadramunie citrazALAmAM cAturmAsa karavAnI anujJA mAgI. kezI bolI ke "prANanAtha! Aje ApanA AgamanathI huM dhanya banI. A citrazALA ApanI ja che Apa harSa pUrvaka temAM nivAsa kare." gaNikA kezAnI anujJAthI citrazALAmAM muni yUlibhadranA cAturmAsane prAraMbha thaye. lekenI daSTimAM je kAmasthala hatuM te dharma sthala banI gayuM. kozA dhUlibhadramuni mATe pratidina SaTrasa bhejana taiyAra karatI hatI. mUlyavAna AbhUSaNe paherI temanI sAme AvatI hatI. vividha bhAvonI racanA karIne temanI sAme nRtya karatI hatI. pUrvanA bhogone yAda karAvI temane mugdha banAvavA prayatna karatI hatI. paraMtu zrI skUlibhadramuni pitAnAM vratamAM himAlayanI jema acala hatA. temanI mukhamudrA para brahmacaryanuM teja camakatuM hatuM. kezAnAM kAmabANa niSphaLa nIvaDyAM. te zrI sthUlibhadramuninI saMyamasAdhanA sAme namI paDI ane eka divasa mastaka namAvI kahevA lAgI ke-- "he munivara ! mane dhikkAre che. meM Apane ApanA vratathI calAyamAna karavA mATe je je 2010_04
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zramaNabhAvatI 115 prayatna karyo te mATe mane kSamA kare." zrI skUlibhadra munie kazAne dharmopadeza Apyo. adhyAtmane marma samajAvyuM. kazA paNa jIvana-vijJAnanuM rahasya samajI vratadhAriNI zrAvikA banI ane jIvanabhara saMkapitA brahmacaryavratane svIkAra karyo. cAturmAsa pUrNa thayuM. sthUlibhadramuni kaTamAM pAra UtaryA. teo AcArya saMbhUtivijaya pAse pahoMcyA. AcArya saMbhUtivijaya sAta-ATha DagalA sAme gayA. "mahAduSkarakAraka!' saMbodhana karI kAmavijetA sthUlibhadrajInuM sanmAna karyuM. AcArya saMbhUtivijaya pachI e yuganuM mahattvapUrNa kArya AgamavAcanAnuM hatuM. bAra varSanA duSkALanA kAraNe mRtanI dhArA chinnabhinna thaI gaI hatI. tenuM saMkalana karavA mATe pATalIputramAM zramaNa saMgha bhego thaye. temAM zrI sthUlibhadranI upasthitimAM 11 aMgonuM saMkalana sArI rIte thayuM. AgamajJAnanA vizALa bhaMDAra svarUpa "daSTivAda" (12muM aMga) keIne yAda na hatuM. daSTivAdanI anupalabdhie sarvane ciMtita karyA. AcArya sthUlibhadramAM asAdhAraNa kSamatA hatI. jJAnasAgaranI A mahAna kSati dUra karavA mATe teozrI saMghanA nirNaya mujaba nepALamAM zrI bhadrabAhu svAmI pAse gayA. tyAM rahI caudapUrvanI jJAnarAzine atyaMta dharyanI sAthe grahaNa karI ane zratadhArAnuM rakSaNa karyuM. AcArya bhadrabAhu pAsethI dasa pUrva artha sAthe grahaNa karyA jyAre chellA cAra parvanI pATha-vAcanA temane maLI. vIranirvANa saM. 160 AsapAsa A sarva prathama mahatvapUrNa vAcanA hatI. zrIbhadrabAhasvAmI pachI viranirvANa saM. 160 mAM temaNe AcAryapada tema ja zrIsaMghanuM netRtva svIkAryuM ane vividha prakAre zAsanaprabhAvanA karI. zramaNa saMghamAM A mahAgiri ane Arya suhasti jevA prabhAvaka AcAryo temanA mukhya ziSya hatA. AcArya zrI skUlibhadra 30 varSa sudhI gRhastha jIvanamAM rahI, lagabhaga 70 varSanA caritrakALamAM 4pa varSa kuzaLatAthI AcAryapada saMbhALI, vaibhAragiri upara 15 divasa anazana svIkArI vIranirvANa saM. ra1pamAM svargavAsa pAmyA. emanA svargavAsa sAthe ja chellA cAra panuM jJAna viracheda pAmyuM. daza pUrvadhara, vizuddhatama zramaNAcArapAlaka, jinakalpatulya kaThinatama sAdhanAnA sAdhaka AcAryazrI Arya mahAgirisUrijI mahArAja AcAryazrI Arya mahAgirisUri jaina zvetAMbara paraMparAnA yugapradhAnAcArya hatA. mahAbuddhivAna, parama tyAgI ane niraticAra saMyamanA sAdhaka hatA. jinakalpatulya sAdhanAnA viziSTa sAdhaka hatA. tIrthaMkara paramAtmA zrI mahAvIra svAmInA zAsanamAM paTTaparaMparAmAM temane krama navamo che. Arya mahAgirijInA guru AcArya zUlibhadrajI hatA. AcArya sthUlibhadrajI AcArya saMbhUtivijayanA ziSya hatA, ane AcArya bhadrabAhu svAmInA uttarAdhikArI hatA. Arya mahAgirine pitAnA guru zrI libhadrajIne uttarAdhikAra prApta thaye hate. 2010_04