Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpradAyo ane rASTrIya mahAsabhA [21] meM lagabhaga pacIseka varSa pahelAM, jyAre baMgabhaMganuM prabala AMdolana cAlatuM tyAre, eka saMtavRttinA vidyApriya jaina sAdhune pUcheluM ke "mahArAjazrI, tame kogresanI pravRttimAM bhAga kAM na lo, kema ke e te rASTrIya svataMtratA mATe laDanArI ane tethI ja jainonI svataMtratA mATe paNa laDanArI saMsthA gaNAya?" emaNe sAcA dilathI pite mAnatA ke samajatA te ja javAba vALyo, "mahAnubhAva, e te dezanI saMsthA kahevAya. emAM dezakathA ane rAjakathI ja AvavAnI. vaLI, rAjyavidha to enuM dhyeya ja che. evI kathAonA ane rAjyavadhanA ama tyAgIone evI saMsthAmAM bhAga ke rasa levAnuM zI rIte dharma hoI zake ?" kyAreka bIje prasaMge upaniSada ane gItAnA satata pATha eka saMnyAsIne e ja savAla pUche. temaNe gaMbhIratAthI javAba Ape ke "kyAM advaita brahmanI zAMti ane kyAM bhedabhAvathI bharelI khIcaDI jevI saMkSobhakArI koMgresa ! amArA jevA atapathe vicaranAra ane gharabAra choDI saMnyAsa lenArane vaLI e bheda - e tamAM paDavuM kema pAlave ?' purANa ane mahAbhAratanA vIrarasapradhAna AkhAne kahenAra eka kathAkAra vyAse kAMIka evA praznanA javAbamAM cokhkhacaTa saMbhaLAveluM ke "joI joI tamArI koMgresa ! emAM te badhA aMgrejI bhaNelA ane kazuM na karanAra mAtra aMgrejImAM bhASaNa ApI vikharAI jAya che. emAM mahAbhAratanA sUtradhAra kRSNane karmayoga kyAM che?" je te vakhate meM kaI kharA musalamAna melavIne pUchavuM heta te e paNa lagabhaga e ja javAba Apata ke koMgresamAM jaIne zuM karavuM ? emAM kyAM kurAnanAM pharamAne anusarAya che? emAM to jAtibheda poSanAra, ane sagA bhAIone pArakA mAnanAra lekane zaMbhumeLa thAya che. kaTTara AryasamAjI javAba ApanAra hota to te vakhate ema ja kaheta ke achUtoddhAranI ane strIne pUruM saMbhAna ApavAnI vedasaMmata hilacAla koMgresamAM te kaMI dekhAtI nathI. keIbAIbala pI janAra pAdarI sAhebane evo ja prazna karyo hato te hiMdustAnI sevA chatAM paNa te e ja javAba ApatA ke kogresa kaI svargIya pitAnA rAjyamAM
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14ra ]. darzana ane ciMtana javAne premapaMtha De udhADe che? A rIte eka jamAnAmAM koI paNa saMpradAyanA sAcA manAtA anuyAyIo vAste kegresa eTalA mATe pravezayogya na hatI ke temaNe mAnelA khAsa khAsa bhUla siddhAntane amala teo koMgresanI pravRttimAM joI ke vicArI na zakatA. jamAno badalAya. lAlA lajapatarAye eka jAhera vaktavyamAM pragaTa karyuM ke yuvakane ahiMsAnI zikSA ApavI e temane UlaTe raste caDhAvavA jevuM che. ahiMsAe dezamAM namAlApaNuM AryuM che. ene pharIthI ahiMsAnA zikSaNa dvArA uttejana ja maLavAnuM. lokamAnya tilake paNa kyAreka evA vicAra darzAvelA ke rAjakIya kSetramAM satyanuM pAlana maryAdita ja hoI zake; emAM cANakyanIti ja vijayI nIvaDe. Ave vakhate ahiMsA ane satyamAM makkama mAnyatA dharAvanAra chatAM Apatti prasaMge agara bIjA ApavAdika prasaMge ahiMsA ke satyane anusaravAne ekAtika Agraha na sevanAra dhArmika varga mATe te anukULa ja hatuM, temane bhAvatuM ja maLyuM. paNa lAlAjI ke tilakanA e ugAre jene anukULa paDe tevA na hatA. vicAraka gRhastha ane tyAgI jenI sAme be vastu AvI eka te lAlAjInA ahiMsAthI AvatI nirmAlyatAnA AkSepano samartha rIte javAba Ape che ane bIjI vastu che ke je kogresanA mahArathI netAo hiMsA ane cANakyanItinuM poSaNa kare ane tene pakSa le te kesamAM ahiMsA parame dharma" mAnanAra jaina bhAga zI rIte laI zake ? bIjI vastu te kesamAM bhAga na levAnI jaina tyAgIonI junI manovRttine anukULa ja hatI. eTale e te bhAvatuM thayuM. have pachI koMgresamAM sAcA e--khAsa karI tyAgI jenee bhAga le cogya nathI e sAbita karavAnuM navuM tAjuM sAdhana maLI AvyuM. paNa pilA AkSepanA javAbanuM zuM thAya? javAbo to dezamAMnI judI judI jaina saMsthAoe ghaNuM vALyA, paNa e te lAlAjI jevA samartha vyaktitvavALA dezabhakta sAme maccharanA gaNagaNATa jevA hatA. badhAM jana patro kSaNabhara UkaLyAM ane pAchAM zamI gayAM. tilaka sAme kahevAnI koI jana gRhastha ke tyAgInI hiMmata ja na hatI. sau samajatuM ne mAnatuM ke vAta kharI che. rAjakAryamAM te vaLI cANakyanIti vinA cAle? paNa ene sarasa javAba jene pAse e ja hoI zake ke tyAre evI khaTapaTI saMsthAmAM ApaNe bhAga ja na le, eTale pApathI bacyA. acAnaka hiMdustAnanA karmakSetranA vyAsapITha upara gujarAtane eka tapasvI Avyo. eNe jIvanamAM utArela siddhAntane baLe lAlAjIne javAba
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ soMpradAyo ane rASTrIya mahAsabhA [ 143 Apyo ke ahiMsAthI namAlApaNuM Ave che ke temAM aparimita baLa paNa samAyeluM che? vaLI, eNe e paNa spaSTa karyuM ke hi...sA e mAtra vIratvanI ja poSaka hAta agara thaI zake to janmathI ja hiMsApriya rahenArI jAti bIkaNu kema dekhAya che? A javAbane mAtra zAstrane AdhAre agara kalpanAnA aLe apAye hota tA tA enI RA uDAvAta, ane lAlAjI jevA sAme kazuM na cAlata. tilakane paNa e tapasvIe javAba Apyo ke rAjanItinA itihAsa khaTapaTa ane asatyanA itihAsa che kharA, paNa kAMI e "tihAsa tyAMja pUrA thatA nathI. enAM ghaNAM pAnAM hajI lakhAvAnAM bAkI ja che. tilake e dalIla mAnya na rAkhI, paNa tilakanA upara eTalI chApa to paDelI hatI ja ke A dalIla karanAra kAMI mAtra khelanAra nathI. e te kahe te karI batAvanAra che, ane vaLI te sAcA che; eTale tilakathI e sAmenA kathanane ekAeka uvekhI zakAya ema te| hatuM ja nahi ane Akhe toye pele satyaprANa kathAM kASThanI darakAra kare ema hato ? ahiMsA-dhamanA samartha bacAvakAranA valaNathI jenAne ghera lApazInAM AMdhaNa mukAyAM. sau rAjI rAjI thayA. sAdhue ane pATapriya AcAryAM sudhdhAM kahevA lAgyA ke jue, lAlAne kevA javAba vALyo che? mahAvIranI ahiMsA kharekhara gAMdhIjI ja samajyA che. satya karatAM ahiMsAne pradhAnapada ApanAra jaine vAste ahiMsAne bacAvaja mukhya satAno viSaya hatA, emane rAjyaprakaraNamAM cANakayanIti anusarAya ke AtyaMtika satyanIti anusarAya tenI bahu paDI na hatI, paNa gAMdhIjInuM valaNa spaSTa thayA pachI jenAmAM sAmAnya rIte svadha vijayanI jeTalI khuzAlI vyApelI teTalI ja vaidika ane musalamAna samAjanA dhArmika lAmAM tIvra rAtti pragaTelI. vedabhakta A samAjI ja nahi, mahAbhArata upaniSada ane gItAnA bhakta sudhdhAmAM evA bhAva janmelo ke gAMdhI te jaina lAge che, e vaidika ke brAhmaNu dhana ma tilaka jeTale jANatA hoya to ahiMsA ane satyanI ATalI Atyantika ane aikAntika himAyata na karata. kurAnabhakata musalamAnA ciDAya e te! sahaja ja hatuM. badhuM game tema hAya, paNa A takhake, jyAre ke kaoNMgresanA kArya pradezamAM gAMdhIjIne hAtha lakhAto ane majabUta thatA hatA tyAre, sauthI vadhAremAM vadhAre anukULa Ave ane dhamya gaNAya evI rIte koMgresanAM dvArA jatA vAste khullAM thayAM hatAM. A sAthe e paNa kahI devu joIe ke jo hiMdustAnamAM jaina jeTalA ke tethIye ochA paNa lAgavagavALA auddha gRhasthA ane bhikhkhu hAta teA temane vAste paNa kregresanAM dvArA dhadaSTie khullAM thayAM hota.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14] darzana ane ciMtana huM dhAruM chuM ke uparanuM saMkSipta varNana sAMpradAyika manovRtti samajavA vAste pUratuM che. sAMpradAyika bhAvanAthI mana eTaluM badhuM nAnuM tema ja niSkriya jevuM thaI jAya che ke tene vizALa kAryapradeza tarapha vaLavAnuM ane sakriyapaNuM dAkhavavAnuM sUjhatuM nathI. tethI ja jyAre tilaka ane lAlAjInI bhAvanA rAjakIya kSetramAM mukhya bhAga bhajavatI tyAre paNa mahAbhArata, gItA ane cANakyanItinA bhakata kaTTara hiMduoe, kaTTara saMnyAsIoe kogresane potAnuM kAryakSetra na ja mAnyuM. teo eka ke bIjuM bahAnuM karI potAnI dhArmiktA. koMgresanI bahAra rahevAmAM ja sAbita karatA. e ja rIte jyAre gAMdhIjInI satya ane ahiMsAnI tAtvika dRSTi rAjakIya kSetramAM dAkhala thaI tyAre paNa ahiMsAnA ananya upAsaka ane pracAraka tarIke pitAnI jAtane mAnatAmanAvatA kaTTara jaina gRha ane jaina sAdhuo kogresanA daravAjAthI dUra ja rahyA, ane tenI bahAra rahevAmAM ja pitAnA dharmanI rakSA karavAne saMtoSa. piSavA lAgyA. paNa dava keLavaNI dvArA judI sRSTi ghaDI rahyuM hatuM. dareka saMpradAyanA yuvakemAM ochA ke vattA pramANamAM keLavaNIe parivartana zarU karI dIdhuM hatuM. yuvakonuM vicArabiMdu jhapATAbhera badalAvA mAMDayuM hatuM. keLavaNue kadara sAMpradAyika pitAnA putramAM temanA pitA karatAM moTuM mana ane vizALa daSTibiMdu nirmANa karyuM hatuM. tethI dareka saMpradAyanI navI peDhIne, pachI te pitAnA dharmazAstranA mULa siddhati bahu jhINavaTathI jANatI hoya ke nahi chatAM, ema spaSTa jaNAvA lAgyuM ke ApaNuM vaDIle ane dharmAcAryo je je dharmasiddhAntonI ane sAMpradAyika vizeSatAonI mahattA gAya che te siddhAMtane teo pitAne vADA sudhdhAmAM sajIva ke kAryazIla karatA nathI agara karI zakatA nathI, tema ja pitAnA vADA bahAra kAMgresa jevA vyApaka kSetramAM paNa teo pitAnA siddhAMtanI sakriyatA ane zakyatAmAM mAnatA nathI. eTale navI peDhIe joI lIdhuM ke temane vAste pitApitAnA saMpradAye vyavahAra ane dharma-baMne dRSTie mAtra baMdhanarUpa che. A samajathI dareka saMpradAyanI zikSita navI peDhI rASTrIya mahAsabhA tarapha vaLI; ane sAMpradAyika bhAva choDI tene ja pitAnuM kAryakSetra banAvyuM. A kSaNe saMpradAyanA kaTTara paMDita, dharmAcAryo tema ja hiMdu mahAsabhAnugAmI navI peDhI vacce vicArabaMdha zarU thayuM. kaTTara mullA ke melavI taruNa muslimane kahe ke tame kesamAM jAo che, paNa tyAM to IslAma viruddha bAga bane che.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpradAya ane rASTrIya mahAsabhA 5 14 tamArI pharaja sarvathI pahelAM pitAnA dIne islAmane prakAzavAnI ane pitAnA dIna musalamAnone vadhAre sabaLa banAvavAnI che. temane musalamAna taruNe javAba ApatA ke rASTrIya vizALa kSetramAM te UlaTuM mahammada sAheba nA bhrAtRbhAvanA siddhAntane vizeSa vyApaka rIte jIvato banavAnuM zakya che. mAtra islAmI vADAmAM to e siddhAMta ziyA, sunnI vagere aneka nAnA bhedamAM vaheMcAI khaMDita thaI gayela che. ane samagra dezanA pitAnA pADozI bhAIone para manAvati thaI gayo che. mullA ke melavI e taruNane nAstika gaNI ghUrakatA. sanAtana paMDita ne sanAtanapaMthI bAvA saMnyAsIo e ja rIte pitAnI navI peDhIne kahetA ke tamAre kaMI karavuM che te hindu kAmanuM kSetra kyAM nAnuM che? tame kogresamAM jaIne to dharma, karma ane zAstrone dhANa vALavAnA. navI peDhI temane kahetI ke je dharma, karma ane zAonA nAzanI vAta kare cho te ja dharma, karma ane zAstro have navI rIte jIvavAnAM che. je jUnI rIte temanuM jIvana zakya heta to ATalA badhA paMDita ane saMnyAsIo hevA chatAM hiMdu dharmanuM teja haNAyuM na hota. jyAre kaTTara mananA jaina gRha sthA ane khAsa karI dharmaguruo taruNa peDhIne kahetA ke tame badhA gAMdhI gAMdhI kahI kesa tarapha doDe che, paNa tamAre kAMI kAma ja karavuM che to pitAnA samAja ane pitAnI jema vAte kAMI kema nathI karatA ? navI peDhIe cAkhUMcaTa saMbhaLAvyuM ke je samAja ane kAmamAM kAma karavAnuM zakya hota ane tame icchatA ja che te tame pite emAM kAMI kAma kema karI nathI zakatA ? tamArI komI ane paMthI bhAvanAe tamArA nAnakaDA ja samAjamAM seMkaDe bhedapabheda janmAvI kriyAkAMDanAM kalpita jALAMonI vADa UbhI karI tamArA pitAne ja mATe jyAre kAMI karavAnuM zakya rAkhyuM nathI tyAre vaLI ame e vADAmAM purAI vadhAre lIluM zuM karavAnA hatA ? A rIte jUnA sAMpradAyika ane navA rASTrIya mAnasa vacce saMgharSaNa cAlatuM rahyuM, je hajI paNa cAle che. vicArasaMgharSaNa ane vadhAre UhApehathI, jema rASTrIya mahAsabhAnuM eya ane tene kAryakrama vadhAre spaSTa ane vadhAre vyApaka bane che te. navI peDhInuM mAnasa paNa vadhAre samajaNuM ane vadhAre asaMdigdha banyuM che. atyArane taruNa khristI ema spaSTapaNe samaje che ke garIba ane duHkhIonI vahAre dhAvAne khristane premasaMdeza jIvanamAM sAcI rIte utAravo hoya te te vAte hiMdustAnamAM rahI rASTrIya mahAsabhA jeTaluM bIjuM vizALa ane asaMkucita kSetra maLavAnuM zakya ja nathI. Arya samAjanI navI peDhIne paNa nizcaya 10
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 ] dana ane ciMtana che ke svAmI dhyAna de upasthita karela badhA ja kAryakrama temanAya dRSTibiMdu karatAM vadhAre vyApaka dRSTibiMduthI ane vadhAre vizAla kSetramAM amalamAM mUkavAnuM kAma koMgresa karI rahI che. muslima navIna peDhI paNa peAtAnA pegambara sAhebanA bhrAtRbhAvanA siddhAMtane kaoNMgresanA paMDAlamAM ja mUrtimAna thatA joI rahI che. kRSNanA vazaja ane bhaktonI nava peDhI temanA kamacAganI zakti kaoNMgresamAM ja jovA pAme che. navI jaina peDhI paNa mahAvIranI ahiMsA ke anekAMtadRSTinI vyavahAra tema ja tAttvika upayeAgitA kaoNMgresanA kAryakrama sivAya anyatra jotI ja nathI. Ama hovAthI atyAre jaina samAjamAM eka jAtane sAla UbhA thayA che ke, jenAM bIja tA ghaNA divase agAu vavAM ja hatAM. atyAre vicAraka yuvA sAme muddo e che ke temaNe potAnA vicAra ane kAya nIti paratve AkharI pheMsalA ghaDI ja kADhavA joI e, jethI jene samajAya te e phreMsalAne anusare, jete na samajAya e bhale jUnI dhareDa tarapha cAlyA kare. have pachInI navIna peDhI vAste paNa taddana cokhkhA zabdomAM evA phesalA ane kA kramanI anivAya jarUra che. hu spaSTapaNe jouM ane mAnu chuM ke rASTrIya mahAsabhAnA dhyeya, tenI vicArasaraNI ane tenA kAyapradezamAM ahiMsA ane anekAntadRSTi, je phrenattvanAM prANa che te, vadhAre tAttvika rIte ane vadhAre upayogIpaNe kAba karI thAM che. hA, kaoNMgresanA pAlanAM Asane upara pIta ke zveta vastradhArI yA namramUrti jaina sAdhue beThelA nahi dekhAya, tyAM temanA moDhethI nIkaLatI ahiMsAnI jhINAmAM jhINI vyAkhyA tema ja ahisAnA rakSaNa mATe ja prazasta hiMsA karavAnI vAgdhArA nahi saMbhaLAya e kharuM. tyAM bhagavAnanI mUrti e, temanI pUjA vAstunI phUlanI chAbaDIe, sugaMdhI chyA, AratInA ghaTAnAdo e paNa nahi ja hovAnAM. tyAM kAI cAlatA vyAkhyAne * tatti, tahatti, ' karunAra bhakto ke gIgAnAra khar3ene paNa nahi maLavAnI, keoNMgresanA rasoDe upadhAna tapa vAstenI AgaLanI taiyArIrUpa vividha miSTAnnA paNa najare nahi caDavAnAM. tema chatAM jene vicAravRSTi haze te joI zakaze ke kaoNMgresanI ekaeka vicAraNA ane ekeeka kAryakrama pAchaLa vyavahAru ahi'sA ane vyavahAru anekAntavRSTi kAma karI rahI che. ' khAdI utpanna karavI-karAvavI ane tene ja vAparavI--e kAryakramamAM che te karatAM vadhAre ahiMsAnuM tattva bIjI kAI rIte kapaDAM taiyAra karI vAparavAmAM che ema kAI jaina sAdhu khatAvaze : mAtra nAnI nAnI jAtio ja nahi, nAnA
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpradAyA ane rASTrIya mahAsabhA 147 nAnA paMthe ja nahi, paNa paraspara ekazmIrjAthI taddana vizudhI evI bhAvanAvALI meTI moTI jAtio ane moTA moTA pathAne potapotAnA aikAMtika dRSTibiMduthI khaseDI sahitasamanvayarUpa anekAMtadRSTimAM sAMkaLavAnuM kAma kAMgresa sivAya bIjI kAI saMsthA ke khIjI phrAI jaina pASALa kare che ke karI zake che, ema kAI sAcA nirbhaya jainAcAya kahI zako ? ane jo ema ja che te dhArmi ka kahevAtA jaina sAMpradAyika gRhasthA ane jaina sAdhuonI dRSTie paNa temanA potAnA ja ahiMsA ane anekAMtadRSTinA siddhAMtane paNa to karI batAvavA vAste navIna peDhIe kaoNMgresane mArge ja vaLavu joI e e eka ja vidhAna phalita thAya che. jaina zAstramAM aneka udAtta siddhAMto hovAnI vAte comera phelAvAya che. dAkhalA tarIke, dareka sAdhu ke AcArya ema kahe ke mahAvIre te jAtapAtanA bheda sivAya patita ane dalitane paNa unnata karavAnI vAta kahI che, strIone paNa samAna lekhavAnI vAta upadezI che; paNa jyAre ApaNe e ja upadezakAne pUchIe ke tame ja tyAre e siddhAMta pramANe kema nathI vartatA ? te vakhate te eka ja javAba ApavAnA ke lokaDhi khIjI rIte ghaDAI gaI che, eTale e pramANe vartavuM kaThaNa che; vakhata AvatAM phiTa badalAze tyAre e siddhAMto amalamAM AvavAnA ja. e upadezA dvei adalAya tyAre kAma karavAnuM kahe che. evI sthitimAM e rUDhi badalI, teDIne temane vAste kA kSetra nioMdha karavAnuM kAma kAMgresa karI rahI che ane e ja kAraNe vicAraka nava peDhIne kAMgresa sivAya jo kAI sAMpradAyika kAryakrama satoSI zake ema che ja nahi. hA, saMpradAyamAM saMtoSa mAnI levA jevI ghaNI vastu che, je tene pasaMda kare te temAM khuzIthI joDAI rahe. thoDI vadhAre kImata ApI vadhAre jADu ane kharaacayuM khAdInu ka paherI kAMIka paNa ahiMsAvRtti na pASavI hAya ane tema chatAM naLa upara covIse kalAka garaNu AMdhIne ke vAtakhAnAmAM badhI vAta DAlavIne ahiMsA pAtyAne sateSa sevavA hoya to sAMpradAyika kSetra sudara che. le tene ahiMsApriya dhArmika paNa mAnaze ane bahu karavApaNu paNa nahi rahe. dalitadAra vAste pratyakSa jAte kAMI karyAM sivAya agara te vAste nANAMnA phALA ApyA sivAya paNa saMpradAyamAM rahI meDaTA dhArmika manAvA jevI nakArI, pUjApAThuM ane sadha kADhavAnI kharcALa prathA che, jemAM rasa levAthI dharma pALye gaNAya, saMpradAya pAkhyA gaNAya ane chatAM sAcuM tAttvika kazuM ja karavuM na paDe. jyAM
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 ] darzana ane ciMtana dekho tyAM saMpradAyamAM eka ja vastu najare paDaze ane te e ke prANa vinAnA. keI ne kaI kriyAkAMDa, keI ne koI dhArmika vyavahArane vaLagI temAM ja dhama. kane saMtoSa mAna ane vaLI vadhArAmAM tene AdhAre AjIvikA pivI. Ajano yuvaka kAMIka jIvana jIvavA icche che. ene baLiyA karatAM prANunI vadhAre paDI che. ene zuSka vAdo karatAM jIvatA siddhAMta vadhAre game. che. ene pAralaukika mokSanI niSkriya vAta karatAM aihika mokSanI sakriya vAta vadhAre AkarSe che. ene sAMkaDI zerImAM cAlavA ke deDavAmAM rasa nathI. ene dharma kara heya to dharma ane karma karavuM hoya te karma, paNa je karavuM hoya te, khulamakhullAM karavuM che. dharmanI pratiSThAne lAbha laI daMbhanA jALAmAM paDavAnuM e pasaMda karatA nathI. enuM mana koI eka veSa, koI eka kriyAkAMDa ke koI eka khAsa prakAranA vyavahAra mAtramAM gedhAI rahevA taiyAra nathI. tethI ja AjanuM yuvaka-mAnasa pitAnuM astitva ane vikAsa mAtra sAMpradAyika bhAvanAmAM piSI zake tema che ja nahi. tethI jaina che ke jainetara he, dareka yuvaka rASTrIya mahAsabhAnA vizALa prAMgaNa tarapha hasate cahere, kulatI chAtIe, eka bIjAne khabhekhabhe lagADI jaI rahyo che. je A kSaNe sarva saMpradAyo cete te navA rUpamAM paNa temanA pitAnA saMpradAya jIve, potAnI navI peDhIne Adara pitA tarapha sAcavI rAkhI zake ane jema atyAra saMkIrNa jaina saMpradAya UkaLI UThayo che tema navayuvaka taraka-kharI rIte navayuvakane AkardhanAra rASTrIya mahAsabhA tarapha - upekSA ke tiraskAranI dRSTie joze to tenuM bevaDI rIte mota che ema koIne lAgyA vinA nahi rahe. navabhaNataravALI kAI taruNI eka gepALamaMdiramAM kutUhaLavaza jaI caDI.. gosvAmI dAmodaralAlajIne darzane jatI seMkaDo bhAvuka lalanAone joI e taraNI paNa emAM bhaLI. gesvAmIjI bhagatane eke eke lakSa karI kahetA ke "mAM i mAyA samAne rAzima-mane kRSNa samaje ane pitAne rAdhikA, badhI bheLI bhaktANIo te mahArAjazrInuM vacana kRSNavacana samajI e rIte varatatI AvelI, paNa pelI navazikSita taruNImAM tarkabuddhi jAgI. e cUpa rahI na zakI, namratAthI paNa nIDaratAthI lIH "mahArAjazrI, tamane kRSNa mAnavAmAM mane jarAye vAMdho nathI, paNa huM jevA mAguM chuM ke kRSNa kesanA hAthIne uchALe tema tame hAthI nahi, Akhale nahi to ekAda nAnA gadheDAne
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpradAyA ane rASTrIya mahAsabhA I 149 ALI phekI zaMkA che ke nahi? kRSNe te kaMsanA muSTika ne cANura e e mahAmallAne maradI nAkhelA, tame vadhAre nahi tA gujarAtanA ekAda akhADiyA taruNune maradI zakeA che ke nahi ? kRSNe kaMsane paTakI mArelA, te tame tamArA kAI vaiSNavapaMthanA virodhI yavanane paTakI zakeA che ke nahi?' tarka jakharA hatA. pelA mahArAje manamAM khaDakhaDatAM kahyuM ke A nAstika bAImAM te kaliyuganI murtti AvelI che. huM dhAruM chuM ke e khAIna! jevI kaliyugI buddhi dharAvanAra Ajane kAI paNa saMpradAyanA kAI paNa yuvaka potapotAnA sapradAyanAM zAstrone sAMpradAyika dRSTie jonAra ane tevAM pravacane karanAra pAtapotAnA sAMpradAyika dharmaguruone evA ja kAMIka javAba Apo. yuvaka musalamAna haze te te melavIne saMbhaLAvaze ke hinduene kAra kahA che, paNa tame pete paNa kAra kema nahi ?gulAma hAya te kAra. tame pAte gulAma ja che. gulAmImAM rAkhanAra kAphara gaNAtA hoya to rAjyakartAone kAra mAno. pachI temanI soDamAM kAM bharAe che? yuvaka hindu haze te te vyAsane saMbhaLAvaze ke mahAbhAratanI vIrakathA ane gItAne kayAga sAcA che te atyAre jyAM vIratva ane karmayoganI khAsa jarUra che te prajAkIya raNAMgaNI kema bhAge che? yuvaka jaina haro te kSamA vIrasya bhUSaNam upadeza ApanAra na gurune kaheze ke jo tame vIra hA to sAvajanika kalyANa kArI ane chatAMya uzkeraNInA prasaMgomAM jaI kSamA kema sAcavI zakAya evA padArthapATha kAM nathI ApatA ? sAta vyasananA tyAganA satata upadeza ApanAra tame, jyAM saue evA tyAga karelA ja che tyAM ja mAtra khesI evA tyAganI vAto prema karo cho ? pIThAM upara, jyAM dezamAM lAkhA karADI dArDiyA barabAda thAya che tyAM, jaI tamArA upadeza kema nathI varasAvatA ? jayAM anAcAravI strIo vase che, jyAM katalakhAnA ane mAMvikraya cAle che, tyAM jaI kAMi kema nathI ujALatA ? A rIte atyAranA kaLiyugI yuvaka kAI paNa gurunA upadezane kasyA vinA, tarka karyAM vinA sAMbhaLavAne ke mAnavAne che ja nahi. hA, te eka ja vastu mAnaze ane te e ke upadezaka vI batAvatA hAya te ja vastu. ApaNe joIe chIe ke atyAre upadeza ane jIvana vaccenA bhedanI dIvAla toDavAnA prayatna rASTrIya mahAsabhAe karyo che ane karI rahI che. tethI ja tamAma sapradAyA vAste e eka ja kAryakSetra yeAgya che. C y jaina samAjamAM traNa varSAM cheH eka taddana sAMkaDI. tenuM mAnasa evuM che ke tene dareka vastu, dareka kanya ne pravRtti sAthe potAnuM ke potAnA jana
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. darzana ane ciMtaH dharmanuM nAma na hoya to te vastu, te kartavya ke te pravRtti game teTalI yogya hovA chatAM tene te varga tiraskAre nahi te chevaTe ume to jarUra ja. A varga kaTTara tarIke jANItuM che. tenA mukhiyA sAdhuo ane gRhastha paNa jANItA che. te kaTTara ane rezIle hoI tene vize vadhAre nirdeza karavA karatAM mauna sevavuM ja ema che. bIjo eka varga udArane nAme khape che. te jAheramAM pitAnA nAmane ke jaina dharmanA nAmane bahu Agraha seva hoya evo dekhAva nathI karatA. vaLI keLavaNInA kSetramAM paNa gRhastha vAste kAMIka kare che. deza ke paradezamAM sArvajanika dharmacarcA ke dharmavinimayanI vAtamAM rasa laI kAMIka jaina dharmanA mahattva vAte ceSTA kare che. e varga udAra gaNAto hoI tene vize prathama kadara varganA karatAM vadhAre spaSTa vicAravAnuM prApta thAya che. evI bhramaNAmAM ApaNe rahevuM na joIe. A bIjo varga pahelA varga karatAM kAMI vadhAre sArI madazA dharAve che, pahele varga repI ane nIDara hoI mAne tevuM kahI de che, jyAre bIjo varga bIkaNa hoI tema kahetA nathI, paNa te baMnenI manodazAmAM bahu phera nathI. je pahelA vargamAM rela ane abhimAna che to bIjAmAM bIkaNapaNuM ane kRtrimatA che. vAstavika dharmanI pratiSThA ane jaina dharmane jIvaMta banAvavAnI pravRtithI banne eka sarakhA ja dUra che. dAkhalA tarIke, rASTrIya jIvananI pravRttionI kacerI le. pahele varga khulle khullA kaheze ke rASTrIya pravRttimAM jaina dharmanuM sthAna kyAM che? ema kahI te pitAnA bhaktone te tarapha DhaLatAM rokaze. bIjo varga khulla khulA ema nahi kahe, paNa sAthe ja pitAnA koI paNa bhaktane rASTrIya jIvana tarapha vaLatA joI prasanna nahi ja thAya. pite bhAga levAnI vAta dUra rahI, paNa koI pitAne bhakata rASTrIya pravRtti tarapha DhaLyo haze ke DhaLato haze to tenA utsAhane te "jura kare viSa maraNa" e nIti pramANe jarUra moLe pADI deze. udAharaNa joItuM ja hoya te tAjuM che. yuropamAM vizvabaMdhutvanI pariSado bharAya che. tyAM jaina dharmamAM potAnuM sthAna parANe karavA jAya che, paNa te dharma jarA paNa mahenata vinA vizvabaMdhutvanI pratyakSa pravRttimAM sthAna meLavavAnuM A dezamAM zakya chatAM ahIM ja emAM sthAna kema nathI meLavato ? rASTrIya mahAsabhA jevuM vizvabaMdhutvanuM sulabha ane gharaAMgaNAnuM kAryakSetra choDI laMDana ne amerikAmAMnI evI pariSadamAM kema bhAga levA mathe che ? dezanI pratyakSa vizvabaMdhuvasAdhaka pravRttiomAM pitAnAM dhana, tana ane manano phALo Apavo cheDI e paradezamAM hajAro mAIla dura bharAtI pariSadomAM mAtra be-pAMca miniTa belavA ja parANe apamAnapUrvaka kAM phAMphA mAre che?
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapradAyA ane rASTrIya mahAsabhA [51 Ano javAba zodhIzuM to bIjA varganuM mAnasa samAi javAze. vAta e che ke khInna vargane kAMika karavuM che. te paNa pratiSThita hoya te karavuM che. vaLI te pratiSThA evI hoya ke je anuyAyI lokAnA manamAM vaselI hoya ane evI na hAya ke jethI anuyAyIone chaMcheDAvAnu kAI paNa kAraNa maLe. tethI ja A udAra varga jaina dharmAMmAM pratiSThA pAmela ahiMsA ane anekAMtanAM gANAM gAya che. e gANAM evAM ke jemAM kAMI pratyakSa karavApaNuM ja na hoya. pahelA vage e gANAM mATe upAzrayAnuM ja sthAna pasaMda karyuM, jyAre bIjA vage upAzrayA uparAMta khIjA sthAno evAM pasaMda karyAM ke jyAM gANAM gAI zakAya ane chatAM kazuM ja karavAnuM na hoya, tattvataH bIjo udAra varga vadhAre bhrAmaka che, kAraNa; tene ghaNA udAra tarIke oLakhe che. nAmadAra gAyakavADa jevA cakAra ahiMnA rAjapuruSAne vAste vizvabaMdhutvanI bhAvanAne mUrtimAna karavA mathatI rASTrIya mahAsabhAnI pravRttimAM bhAga levA eka yA bIje kAraNe na pAlave e vAta samajI zakAya, paNa tyAga ane sahiSNutAno jhakhmA paherI ela, tapasvI manAtA jaina sAdhuva vAste e samajavuM muzkela che ke teo jo vizvatvane vAstavamAM ja jIvita karavA icche che te tenA prayAganu sAmenuM pratyakSa kSetra cheADI teo kevaLa vizvabaMdhutvanI zAbdika ramata karanAra pariSadonI mRgatRSNA pAchaLa kAM doDe che? have trIjA varganI vAta karIe. e varga prathamanA e vakaratAM sAva judo paDe che, kAraNa emAM pahelA varga jevI sAMkaDI daSTi agara kaTTaratA nathI ke jene lIdhe te game te pravRtti sAthe mAtra jaina nAma joI ne ja rAce; athavA mAtra kriyAkAMDamAM mUoita thaI samAja ane dezanI, pratyakSa sudhAravA ceAgya sthiti sAme AMkha mIcI khesI rahe. A trIjo varga udAra manano che, paNa bIjA varganI udAratA ane tenI udAratA vacce moTuM aMtara che. bIjo varga rUDhi ane bhayanAM dhano cheDayA sivAya ja udAratA seve che, jethI tenI udAratA aNIne TAMkaNe kAmanI veLAe-mAtra dekhAva pUratI rahI jAya che, jyAre trIjA varganI udAratA zuddha kartavya ane svaccha dRSTimAMthI utpanna thayelI che. ene lIdhe tene mAtra jaina nAmano meAha nathI, agara tenI leze sUga paNa nathI. e ja rIte te udAratAnI ke sudhArAnI mAtra zAbdika ramatAmAM gAMdhAtA nathI. e prathama potAnI zakitanuM mApa kADhe che ane pachI ja kAMI karavAnI vAta kare che. tene jyAre svaccha dRSTithI kAMI phabdha sUjhe che tyAre te kAInI rIjha ke khIjanI ciMtAmAM paDyA sivAya te kartavya tarapha vaLe che. te mAtra bhUtakALamAM rAcatA nathI; mAtra bIjAnA prayatnanI rAha joI besI
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15ra ] darzana ane ciMtana rahevAnuM paNa pasaMda nathI karate. tene jAti, saMpradAya ke kriyAkAMDanAkA bAMdhI rAkhI nathI zakatA. te e cakAomAM paNa rahe ane bahAra paNa vicare. tenI nema mAtra eTalI ja rahe che ke dharmanuM nAma maLe ke na maLe, paNa kAMIka agatyanuM sarvahitakArI kalyANakArya AcaravuM ja joIe. joke A trIje varga cheka ja mAne che, paNa tenI vicArabhUmikA ane tenuM kAryakSetra bahu vizALa che. emAM mAtra bhAvinI ja AzAe nathI samAtI, paNa emAM bhUtakALanA zubha vArasA ane vartamAna kALanAM kImatI tema ja preraNAdAyI baLa sudhdhAne samAveza thaI jAya che. emAM theDI, paNa AcarI zakAya eTalI ja, ahiMsAnI vAte AvazejIvanamAM utArI zakAya ane utAravA joIe evA ja anekAntano Agraha raheze. jema bIjA dezanA ane bhAratavarSanA aneka saMpradAyae upara varNavela eka trIjA vargane janma Ape che, tema jaina paraMparAe paNa trIjA vargane janma Ape che. samudramAMthI vAdaLAM baMdhAI chevaTe nadI rUpe banI aneka jAtanI sevA sAdhatAM jema ane samudramAM ja laya pAme che, tema mahAsabhAnA AMgaNAmAMthI bhAvanA meLavI taiyAra thayela ane taiyAra thate A trIjA prakArane jene varga paNa lekasevA dvArA chevaTe mahAsabhAmAM ja vizrAMti levAno. ApaNe joyuM ke chevaTe te vahelA ke meDA badhA saMpradAyane pitApitAnA cakAmAM rahIne agara cekA bahAra nIkaLIne vAstavika udAratA sAthe mahAsabhAmAM bhAgye ja chUTake che. mahAsabhA e rAjakIya saMsthA hoI dhArmika nathI. sarvene zaMbhumeLa hoI te ApaNI nathI, pArakI che evI bhAvanA, ke evI vRtti have javA lAgI che. tene samajAtuM jAya che ke evI bhAvanA e mAtra bhramaNa hatI. pajusaNanA divasemAM ApaNe maLIe ane ApaNuM bhramaNAo dUra karIe te ja jJAna ane dharmaparva UjavyuM gaNAya. tame badhA nirbhaya banI pitAnI svataMtra daSTie vicAra karatA thAo e ja mArI vAMchA che. ane te vakhate tame game te mata bAM haze, game te mArge jatA haze, chatAMya rahuM khAtarIthI mAnuM chuM ke te vakhate tamane rASTrIya mahAsabhAmAM ja dareka saMpradAyanI jIvanarakSA jaNAze, tenI bahAra kadI nahi. -paryuSaNa parvanAM vyAkhyAna, 1938.