Book Title: Jiva Vichara
Author(s): Malaykirtivijay
Publisher: Malaykirtivijayji
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008980/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaEEhAna che ooooooooooooooooooooo pRthvI, pANI, agni, vAyu, pratyeka vanaspati, sAdhAraNa vanaspati, beIndriya, teIjiya, caurijiya, paMcendriya tiya, saMmUrNima manuSyo, garbhaja manuSyo, devo, nArako vagere jIvonI saraLa zailImAM suMdara samajAvaTa ApI jIvahiMsAthI bacavA mATe sacoTa mArgadarzana ane preraNA ApatuM pustaka.... zrI vAdivetAla zAMtisUrIzvarajI viracita jIva vicAra toyevA munizrI malayakIrti vijayajI ma. sAheba -: prakAzaka : kALa ati viSama zarU thayo che. skUlamAM maLatAM kusaMgo, sahazikSaNa ane TI. vI. sinemAnA tophAnoe dharmISTha mA-bApanA saMtAnone paNa barabAda karI dIdhAM che. tenI sAme jabarajasta gItArthatA vAparIne pUjyapAda gurUdeva paMnyAsa zrI candrazekhara vijayajI mahArAja sAhebe tapovana zailI UbhI karI. jyAM rAtribhojana-abhakSya bhojana-TI.vI.-sinemAsahazikSaNa-kusaMga vagere koI ja dUSaNo nathI. roja aSTaprakArI pUjA-sAmAyika-AratI-vAcanA-sAdhuno saMga maLe che. dareka karoDopati jeno gurUdevano sAtha pakaDIne eka eka tapovano UbhA kare to jaina saMghanI navI peDhIne moTA pAye bacAvI zakAya. micchA mi dukkaDuM jIva vicAranA racayitA zrI vAdivetAla zAMtisUrIzvarajI ma. sAheba che. jIva vicAra uparathI gujarAtImAM aneka vidvAnoe vivecana lakhyuM che. prastuta pustakamAM meM mArA gharanuM kaMI ja lakhyuM nathI. skUla-kolejanA vidyArthIone saraLa paDe te mATe saraLa zailImAM ane pATha pADIne A pustaka taiyAra karyuM che. A pustaka sau koIne AnaMda Apaze tevI AzA che. lakhANamAM kyAMya paNa kSati rahI gaI hoya ke zAstra virUddha lakhAI gayuM hoya to micchA mi dukkaDa mAgavA sAthe te bhUla mArI najaramAM lAvavA mATe vidvAnone mArI vinaMtI che. * muni malayakIrti vi. sucanA: jIva vicAranI gAthAo peja naM. 63 thI ApavAmAM Avela che. 5 akhila bhAratIya svAdhyAya pITha bhArata preraka : pUjyapAda paMnyAsazrI candrazekhara vijayajI mahArAja sAheba A l nA bhANa sama joyA vajJAna e sUryanA teja samAna che. saMyojaka : munizrI malayakIti vijayajI mahArAja sAheba tRttIya saMskaraNa : 3,000 nakala varSa : 2008 | kiMmata : rU. 20/ na TAIpa seTIMga - girIza ArkaprinTI rAyapura, amadAvAda-22. phona : 25454254 na mudraka - bharsa rAyapura, amadAvAda-22. phona : 22149664 (1). (2) Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munizrI malayatIti vi.ma.sA. tArA likhita-saMpAdita pustako * prAthamika dharmakathAomAM vidhi-zatra ane saraLa samajaNa sAthe taiyAra thavA mATe 1) cAlo pAThazALA - bhAga 1 (gujarAtI) : rU.20/2) cAlo pAThazALA - bhAgaH1 (hindI) : rU. 20/3) vikAsa hAjarI patraka - bhAga 1 : rUA. 3/4) manavA! jIvana jyota pragaTAva : rUA. 20/paryuSaNa mahAparva dharmakrizcAmAM niSNAta thavA mATe..... 5) cAlo pAThazALA - bhAga 2 :rUA. 20/6) cAlo pAThazALA - bhAgaH 3 (pauSadha) rUA.10/7) vikAsa hAjarI patraka - bhAga: 2 (guja./hindI) rUA.3/8) cAlo, sUtronA artha samajIe :rUA. 30/skUlanA pAThayapustakonI jema pATha pADIne tathA saraLa zailImAM lakhAyelA tattvajJAnanA pustako... 9) jIva vicAra : rU. 20/10)saraLa navatatva : rUA. 20/11)daMDaka prakaraNa rUA.1812)karmanuM vijJAna rUA. 25/13)rasoDAnuM tattvajJAna rU. 20/ja zrAvaka jIvana mATe upayogI pustako..... 14)samakita mUla bAra vrata rUA.20/15)dariyA jeTalA pApa khAbociyAmAM (14 niyama) : rU.8/16)dArUkhAnAne tilAMjali rUA.5/17)vajasvAmI pAThazALA-bhAga: 1 (kakko-bArAkhaDI). : rUA.40/18)vardhamAna AyaMbila oLI rUA.5/19)cAturmAsa paMcAcAra niyamAvalI rUA.5/20)zrI 45 Agama tapa ArAdhanA : rUA.5/21)AtmakalyANa mATe 15 miniTa (paMcasUtra) : rU10/22)vajasvAmI pAThazALA-bhAga: 2 : rUA.40/23)vajasvAmI pAThazALA-bhAga: 3 : rUA.40/24)laghu saMgrahaNI rUA.80/25)AtmA kharekhara che? (presamAM) : rUA. 20/26)prekTIkala kriyA jJAna rUA.10/ jIvaviyAra, saraLa navatatva, daMDaka prakaraNa vagere tatvajJAnanA pustakono abhyAsa avazya karavo joIe. (skUlanA pAThyapustakonI jema pAThapADIne saraLa bhASAmAM pragaTa karavAmAM Avela che.) 0 AtmA dekhAto nathI, chatAM che ja... zI rIte ? 0 samagra vizva kevaDuM che? 0 samagra vizvamAM kayA kayA kevA prakAranA jIvo kyAM kyAM hoya che? jANavuM che? 0 kayA jIvo kevA prakAranA garbha dvArA ane kayA jIvo ApoApa janme che? temanA zarIra ane jIvanakriyAo mATe vaijJAnika kAraNo zuM che? O mAnavI AkhI jIMdagI bhogonI bhUtAvaLamAM ghasI nAkhe che, paNa tattva zuM che, te jANato nathI. tamAre jANavuM che? 0 navatattvamAM samagravizvanA samagra padArtho AvI jAya che, tenuM sacoTa jJAna meLavavuM che? 0 karma e zuM cIja che? vizvanI jIvonI samagra ghaTanAomAM karmono phALo zI rIte che? karmo kevA kevA prakAranA hoya che ? sukhIomAM paNa sArA ane kharAba du:khIomAM paNa sArA ane kharAba hoya che, tenI pAchaLa karma zI rIte kAma kare che? karma baMdhAya zI rIte? ane nAza pAme zI rIte ? A jJAna koI zALAmAM maLI zake nahIM. tamAre meLavavuM che? 0 duHkho vacce paNa TakI rahevAnuM tAttvika ciMtana, dharmanI zraddhA sacoTa banAvavAno upAya e che ke tatvanuM jJAna meLavo. meLavavuM che? O mokSa zuM che? tyAM siddha bhagavaMtonI avasthA kevI hoya che? jANavuM che? 0 vizvanA judA judA prakAranA jIvonuM AyuSya, zarIra, UMcAI, saMjJA, kaSAya, lezyA vagere anekavidha viSayonuM sacoTa jJAna meLavavuM che? O AMkhethI dekhI zakAya che, jIbhathI pArakhI zakAya che, kAnethI sAMbhaLI zakAya che, nAkethI suMghI zakAya che, zarIranA koIpaNa bhAgathI sparza jANI zakAya che, tenI pAchaLanA vaijJAnika rahasyo zuM che? O koIpaNa jIvano pUrvabhava ane pachIno bhava kayo kayo hoI zake? O he jaino! prabhuvIra sarvajJa bhagavAna hatA ane vItarAga hatA. mAnavIya buddhi ane vijJAnanA sAdhano je na batAvI zake te prabhue potAnI dezanAmAM jaNAvI dIdhuM che. prabhue ApeluM jJAna sacoTa che, vaijJAnika che ane rasaprada che. tame tattvajJAna prApta karo, pachI tamArI prabhu vIra uparanI zradhdhA evI majabuta banaze ke tamane koI DagAvI zakaze nahIM. (3) Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 a ma Na ka pAka nAma pAnA naM. maMgalAcaraNa jIva ane ajIva sthAvara jIvo sAdhAraNa vanaspatikAya bAdara ane sUkSma ekendriya sthAvaranA 22 bheda vikalendriya paMcendriya tiryaMca madhyaloka manuSyanA 303 bheda nArakanA 14 bheda agholokamAM bhavanapati devo 13 madhyalokamAM vyaMtara ane jyotiSka devo urdhvalokamAM vaimAnika devo 15 avagAhanA AyuSya 17 svakAyasthiti 18 prANa 19 yoni je jIva vicAranI gAthAo 12 14 16 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. arthAt 'jIva vicAra' e granthano viSaya che. jIva aMgenuM jJAna meLavavA IcchatAM bhavya jIvo A viSaya joIne tarata granthanA abhyAsamAM tatpara banI jaze. 3. saMbaMdhaH granthamAM AvatAM padArtho jo granthakAranA mananI kalpanAo ja mAtra hoya to granthAbhyAsanI mahenata nirarthaka banI jAya che. mATe granthamAM darzAvela padArtho kone anusarIne kahevAyA che te jaNAvavuM paNa Avazyaka banI jAya che. ahIM 'je pramANe pUrvAcAryo vaDe jaNAvAyuM che te pramANe ja' ema jaNAvIne granthakAre granthanA padArthono pUrvAcAryo sAtheno saMbaMdha rajU karI dIdho che. 'tIrthakara paramAtmAe gaNadharone jaNAvyuM, gaNadhara bhagavaMtoe ziSyone jaNAvyuM... ema gurUparaMparAthI mArI pAse AvelA padArthone huM jaNAvuM chuM.' ema granthakArano kahevAno Azaya che. (pATha-16) maMgalAcaraNa __ bhuvaNa-paIvaM-vIraM namiUNa bhaNAmi abuha-bohatthaM / nava-saruvaM viciva nada mAyaM puSya-sUif i ? traNeya bhuvanamAM dIpaka samAna zrI vIra paramAtmAne namaskAra karIne, (44) je pramANe (puSya-sUf) pUrvanA AcAryo vaDe ( ve) jaNAvAyuM che te pramANe ja (tene anusarIne ja) (navu4) alpabuddhivALA, alpabodhavALA ke jIvanA svarUpane nahIM jANatA jijJAsu jIvone (volva) bodha thAya te mATe jIvanuM svarUpa (vivi ) kAMIka-TUMkANamAM (mA) kahuM chuM kahIza. ahIM prathama gAthAmAM maMgaLa, viSaya, saMbaMdha, prayojana ne adhikArI-A pAMca bAbato jaNAvavAmAM AvI che. graMtharacanAmAM A pAMceya bAbato mahattvanI che. 1. maMgalaH koI paNa graMthanI zarUAta karatAM pahelAM ISTadevane namaskAra karIne maMgala karavAno ziSTajanono AcAra che. ahIM granthakAra zrI vAdivetAla zAMtisUrIzvarajI mahArAjA paNa urdhvaloka, madhyaloka ane adholoka-e traNeya lokamAM dIpaka samAna evA caramatIrthAdhipati AsannopakArI paramAtmA mahAvIra devane namaskAra karIne maMgala kare che. maMgala karavAthI zarU karelA kAryanI vacce AvatAM vidanono nAza thAya che ane tethI kAryanI pUrNAhuti sarasa rIte thaI zake che. AvA prakAranA maMgalathI paramokArI paramAtmA taraphano kRtajJatAno bhAva vikAsa pAme che ane namaskAra bhAvathI ahaMkArano vinAza thAya che. granthano abhyAsa-paThana-pAThana-vAMcanAdi karanArA bhavyajIvo paNa A ja rIte maMgala karIne abhyAsAdinI zarUAta kare te mATe granthakAre mAtra manamAM ja maMgala karI levAnA badale sUtramAM (prathama gAthAmAM) paNa tenI guMthaNI karI lIdhI che. 2. viSaya : granthano viSaya paNa khUba ja mahattvano che. granthakAra granthano viSaya nakkI karIne ja granthanI racanA kare che. temaja jijJAsuo paNa granthano viSaya joIne ja paThana-pAThana-vAMcanAdi karatAM hoya che. granthano viSaya nakkI karyA bAda granthakAra te aMge vyavasthita racanA karI zake che ane jijJAsuo paNa granthano viSaya joyA bAda ja tenA paThanAdimAM tatpara banI zake che. ahIM 'jIvanuM svarUpa' e pado darzAvIne granthakAre granthano viSaya darzAvI dIdho 4. prayojana (hetu) : koI paNa granthanA lekhana-paThana-pAThana-vAMcanAdi pAchaLa kaMIka to prayojana hoya ja. ahIM 'alpabuddhivALA, alpabodhavALA ke jIvanA svarUpane nahIM jANatA jijJAsu jIvone bodha thAya te mATe' ema jaNAvIne granthakAre grantharacanAnuM prayojana darzAvyuM che. jo ke samyajJAnAdino aMtima hetu mokSaprApti che. paraMtu anaMtara hetu to jJAnaprApti, karmanAza, jIvanuM svarUpa jANIne jIvadayAnuM pAlana ItyAdi banI jAya che. TUMkamAM granthalekhana pAchaLa granthakArano hetu parArtha, karmanAza ane mokSaprApti che tathA bhaNanArano hetu jJAnaprApti, jIvadayAnuM pAlana, karmanAza ane mokSaprApti che. 5. adhikArI: 'abuha' zabda dvArA granthakAre A granthanA adhikArI tarapha aMguli nirdeza karyo che. jeo alpabuddhivALA che, alpabodhavALA che athavA to jIvanA svarUpane jANatA nathI teo A granthanA adhikArI che. ekaDe eka bhaNavAne adhikArIyogya koNa ? je ekaDe eka zIkhyo ja na hoya. te. hA... sAthe-sAthe jANavAnI jijJAsA, tatparatA, dharmazraddhA ItyAdi guNo paNa hovA jarUrI che. alabatta dharmazraddhALu ane jijJAsAvRttivALA abudha jIvo A granthanA paThanAdi karavAne yogya cheadhikArI che. svAdhyAya prazna-1. nIcenI khAlI jagyA pUroH (1) jIva vicAra granthanA racayitA ...... che. (2) ....... traNeya bhuvanamAM dIpaka samAna che. (3) jIva vicAra granthamAM ........ ne namaskAra karIne maMgala karavAmAM AvyuM che. (4) ahIM granthano viSaya ...... che. (5) granthanA padArthono saMbaMdha ..... sAthe che. (6)...... zabda (8). Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvArA granthAbhyAsanA adhikArI tarapha aMguli nirdeza karavAmAM Avyo che. prazna-2. nIcenA praznonA TuMkamAM javAba Apo (1) grantharacanAmAM kaI kaI bAbato mahattvanI che ? (2) grantharacanAmAM ziSTajanono zuM AcAra che ? (3) traNa lokanA nAma lakho. (4) maMgala karavAthI zuM zuM lAbha thAya che ? (5) granthakAra maMgala manamAM ja karI le to nacAle? sUtramAM zA mATe guMthaNI kare che? (6) granthano viSaya paNa mahattvano che. zA mATe ? (7) saMbaMdha zA mATe jaNAvavo jarUrI che ? (8) saMbaMdhanI bAbatamAM granthakArano zuM kahevAno Azaya che? (9) granthalekhana pAchaLa granthakAranuM zuM prayojana che ? (10) granthAbhyAsa pAchaLa bhaNanAranuM zuM prayojana che? (11) granthanA paThanAdi mATe kevA prakAranA jIvo adhikArI che? (pATha-2 ) jIva ane ajIva AkhA jagatane be vibhAgamAM vaheMcI zakAya tema che. jagatamAM evA padArtho paNa jovA maLe che ke jene sukha, duHkha, harSa, zoka vagere lAgaNIo che; jemAM AhAra, bhaya vagere saMjJAo che; jemAM rAga, dveSa, kAma, krodha vagere doSo ke kSamA vagere guNo che; jenI pAse buddhi jevI cIja che. jyAre bIjA enAthI bhinna padArtho paNa che ke jemAM sukha, duHkha, rAga, dveSa, kSamA, buddhi vagere jovA maLatA nathI. dA.ta. mANasa, pazu, pakSI, kIDI, vanaspati vageremAM sukha-duHkhAdi jovA maLe che. jyAre bhIMta, kAgaLa, pena, Tebala, ghaDiyALa, makAna, kApaDa, mRta zarIra vageremAM sukha-duHkhAdi jovA maLatAM nathI. sukha-duHkhAdi lAgaNIvALA padArthone jIva tarIke oLakhavAmAM Ave che ane sukha-duHkhAdi lAgaNI vinAnA padArthone ajIva-jaDa tarIke oLakhavAmAM Ave che. (sabUra ! jIvamAM paNa je AtmAo karmamukta bane che temanAmAM sukha-duHkhAdi lAgaNIo hotI nathI. temanI pAse anaMta Atmasukha ane anaMta jJAna (kevalajJAna]. vagere hoya che.) TUMkamAM-je caitanyasvarUpa (sacetanavALA) che, te jIva che ane jyAM caitanya nathI te ajIva che. jo koI nAstika buddhi nAmanA guNane mAnato hoya, to tene te guNanA mAlikane arthAt buddhivALAne paNa mAnavo ja paDe. je buddhivALo che, te ja jIva che - AtmA che. buddhiguNa-jJAnaguNa jenAmAM che tene zAstrakAroe jIva, AtmA vagere zabdothI saMbodhyo che. jema buddhi hovA chatAM cakSuthI ke koI paNa vaijJAnika sAdhanathI dekhAtI nathI tema buddhivALo AtmA hovA chatAM dekhAto nathI. jo buddhi na dekhAvA chatAM anubhavAya che, to buddhivALo AtmA kema na anubhavAya ? AMkha jovA mATe kAma lAge che jIbha bolavA mATe kAma lAge che, kAna sAMbhaLavA mATe kAma lAge che ane magaja vicAravA mATe kAma lAge che. jonAro, bolanAro, sAMbhaLanAro ane vicAranAro judo judo nathI paNa eka ja che ane te je che tene jIva nAmathI oLakhavAmAM Ave che. mRta zarIra AMkha hovA chatAM jovAnuM kAma karatuM nathI ane te ja mRta zarIranI AMkho jo AMdhaLAne lagAvI devAmAM Ave, to te AMdhaLo dekhato thaI jAya che-tevuM zuM Aje jovA maLatuM nathI ? to jonAra koNa? AMkha ke jIva ? jIva che tyAM AMkhathI dekhI zakAya che, jIva nathI tyAM AMkhathI dekhI zakAtuM nathI. AMkha jovAnuM kAma kare che, chatAM AMkhathI bhinna jIbha bole che, "huM jouM chuM." teno matalaba zuM? jIva pote AMkhathI jue che ane jIbhathI bole che, 'huM jouM chuM." lAgaNInA taraMgone AdhAre vaijJAnika jagadIzacaMdra bojhe vanaspatimAM jIvanI siddhi karI. tethI 'jIva che' A bAbatano virodha vijJAnaparastIothI paNa nahIM thaI zake. mRtyu pathArIe paDelo mANasa AMkhathI jue che, mukhathI bole che, kAnathI sAMbhaLe che, hAtha-paga vagerethI halana-calana kare che, zvAsocchavAsa le che, krodhAdi paNa karI bese che-ItyAdi je kaMI paNa karI zake che te vyaktinA dehamAM rahelAM jIvatattvane AbhArI che. jyAre A jIvatattva deha choDIne cAlyuM jAya che, tyAre jovAnI, bolavAnI vagere tamAma kriyAo baMdha thaI jAya che. deha ane dehanA tamAma aMgo-upAMgo hAjara che. are! AMkha vageremAM jovAnI zakti paNa paDelI che (tethIsto mRtyu pAmela vyaktinI AMkho anya aMdha vyaktine upayogamAM AvI zake che.) paNa jIva cAlyo gayo hovAthI mana, vacana, kAyAnI tamAma ceSTAo baMdha thaI jAya che. sittera varSanI uMmara sudhI je zarIramAM kIDAo na paDyA ke durgadha na chUTI, te ja zarIramAM jIva cAlyo gayo hovAthI be-cAra divasamAM to kIDAo paDI jAya che ane bhayAnaka durgadha chUTavAnuM cAlu thaI jAya che. A uparathI paNa jIvatattvane spaSTa samajI zakAya tema che. dAMta, mAthAnA vALa, nakha ItyAdi sthAne jIvatattvanI hAjarI nathI. tethI ja dAMtane TAMcaNI mAravAthI ke vALa ke nakhane kAtarathI kApavAthI duHkhano anubhava thato nathI. jyAre hatheLImAM TAMcaNI mAravAmAM Ave to turata duHkhano anubhava thAya che. A bAbata duHkhAdine anubhavanAra koIka tattvanI hAjarIne sUcita kare che. tene mahApurUSoe jIva, AtmA vagere zabdothI saMbodhela che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) mukta ane saMsArI jIvomAM kayo bheda che ? (10) jIvanA mukhya be bhedo kayA? prazna-3. vyAkhyA lakho: (1) jIva (2) ajIva (3) mukta (4) saMsArI (pATha-3 :) sthAvarajIvo jagatamAM jIvo anaMtA che. janma, jIvana, maraNa, Adhi, vyAdhi, upAdhi ane duHkhonA dAvAnaLamAM teo zekAI rahyAM che. tenI pAchaLanuM mukhya kAraNa jIva karmathI lepAyelo che, te che. je jIva karmathI mukta banI jAya te sadA mATe anaMta sukhano mAlika banI zake che. A mATe sAdhanA karavI paDe. atyAra sudhImAM anaMtA jIvo sAdhanAnA prabhAve karmathI saMpUrNa mukta banIne sadAkALanA anaMta mokSasukhanA mAlika banI gayAM che. Ama jIvo be vibhAgamAM vaheMcAI gayelA che. (1) molamAM gayelA jIvo ane (2) saMsAramAM rakhaDatAM jIvo. je jIvo sarva karmothI mukta banIne mokSamAM gayA che temane mukta kahevAmAM Ave che ane je jIvo karmanI parAdhInatAnA kAraNe saMsAramAM judA judA bhavomAM bhaTakI rahyAM che temane saMsArI kahevAmAM Ave che. | mukta jIvo karma ane dehAdinI jaMjIrothI mukta banelA che, jayAre saMsArI jIvo karma ane dehAdinI jaMjIromAM jakaDAyelA che. jagata ajIva saMsAra mukata svAdhyAya prazna-1. khAlI jagyA pUroH (1)...... che te jIva che ane jyAM ...... nathI te ajIva che. (2) je buddhivALo che te ja ...... che. (3)..... che tyAM AMkhathI dekhI zakAya che. (4) ...... nathI tyAM AMkhathI dekhI zakAtuM nathI. (5) ...... e vanaspatimAM jIvanI siddhi karI. (6) jagatamAM ...... jIvo che. (7) karmathI mukta banavA......karavI paDe. (8)...... jIvo mokSamAM gayA che. prazna-2. TuMkamAM javAba lakhoH (1) kayA jIvone sukha-duHkhAdi lAgaNIo hotI nathI ? temanI pAse zuM hoya che ? (2) koI nAstika "AtmA dekhAto nathI, mATe nahIM mAnavAno' tevuM kahe to tenI sAme kaI dalIla rajU karazo? (3) AMkha jue che chatAM jIbha bole che, 'huM jouM chuM. teno matalaba zuM? (4) "jIva che teno virodha vijJAnaparastIothI nahIM thaI zake, kema? (5) kaI-kaI bAbato vyaktinA dehamAM rahelA jIvatattvane AbhArI che ? (6) jIva deha choDIne cAlyo jAya pachI zuM zuM thAya che ? (7) mAthAnA vALa kApavAmAM duHkha thatuM nathI ane hatheLImAM TAMcaNI mAravAmAM duHkha thAya che. zA mATe ? (8) jIvo karmanA kAraNe zemAM zekAI rahyAM che ? saMsArI sthAvara (eliya). pRthvIkAya apAya teukAya vAujAya vanaspatikAya pratyeka sAdhAraNa saMsArI jIvomAM koIne eka ja Indriya (sparzendriya), koIne be Indriyo (sparza ane rasana), koIne traNa Indriyo (sparza, rasana ane ghANa), koIne cAra Indriyo (sparza, rasana, dhrANa, cakSu) ane koIne pAMca Indriyo (spardhAdi cAra ane zrotra) hoya che. tethI teo anukrame ekendriya, beIndriya, teIndriya, caurindriya, paMcendriya kahevAya che. AmAM ekendriya jIvone sthAvara tarIke oLakhavAmAM AvyA che. jyAre bAkInA tamAmane trasa tarIke oLakhavAmAM AvyA che. A rIte saMsArI jIvonuM sthAvara ane trasa ema be vibhAgamAM vibhAgIkaraNa thAya che. je jIvo svecchAe ke sukha-duHkha-bhayAdi prasaMge eka sthAnathI bIje sthAne jaI zake che teo trasa kahevAya che. zaMkhano jIva, kIDI, maMkoDA, IyaLa, vIMchI, pataMgiyuM, gAya, bheMsa, cakalA, mANasa, devo, narakanA jIvo vagere eka sthAnethI bIje sthAne jaI zake che. mATe teo badhA trasa kahevAya. je jIvo svecchAe ke sukha-duHkha-bhayAdi prasaMge paNa eka sthAnathI bIje sthAne jaI zakatA nathI teo sthAvara kahevAya che. pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati (vRthA, ghAsa, lIla, baTATA, phaLa, phuTa, anAja vagere) A ekendriya jIvo sthAvara che. jo ke (DhaLAva AdinA kAraNe) pANI, (ghAsa vagerenA kAraNe) agni ane (pavananI | dizA vageranA kAraNe) vAyu gati karatA jaNAya che, paraMtu teo DhaLAva AdinA kAraNe gati kare che, svecchAe ke sukha-duHkhAdi nimitte gati karatA nathI mATe temano samAveza sthAvaramAM ja karavAmAM Avyo che. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAvaranA mukhya pAMca bhedo che. -- 1) pRthvIkAya - pRthvI e ja jenuM (je jIvanuM) zarIra (kAyA) che te jIva (arthAt) pRthvI svarUpe rahelA jIvone pRthvIkAya kahevAmAM Ave che. dA.ta. sphaTika, maNi, ratna, hIro, paravALA, pAro, sonuM-rUpuM-tAMbu-kalAI-sIsuM-jasata-lokhaMDa vagere dhAtuo, abarakha, tejaMturI, sAjIkhAra-navasAra-dhovAno pApaDIyo khAra-javakhAra vagere khAro, aneka jAtanI mATI, aneka jAtanA paththaro, mIThuM vagere pRthvIkAya che. 2) akAya H- pANI e ja jenuM zarIra che te arthAt pANI svarUpe rahelA jIvone akAya kahevAmAM Ave che. dA.ta. vAva-kuvA-taLAva-nadI-samudra vagerenuM pANI, varasAdanuM pANI, jhAkaLa, barapha, karA, lIlI vanaspati upara phuTI nIkaLatuM pANI, dhummasa, ghanodadhi (devonA vimAno temaja naraka bhUmio nIce thIjelA ghI jevuM ghana pANI hoya che te) vagere akAya che. : 3) teukAya :- agni e ja jenuM zarIra che te arthAt agnisvarUpe rahelA jIvone teukAya (agnikAya) kahevAmAM Ave che. dA.ta. aMgArA, bhaDako, taNakhA, ulkA (AkAzamAM lAMbA lAMbA agninA paTTA dekhAya che te), aNi (AkAzamAMthI taNakhA khare che te), kaNiyA (kharatA tArA jevA dekhAya che te), vijaLI vagere teukAya che. 4) vAukAya - vAyu e ja jenuM zarIra che te arthAt vAyusvarUpe rahelA jIvone vAukAya kahevAmAM Ave che. dA.ta. ghAsa-taNakhalA vagerene UMce bhamAvato vAyu, nIce bhamAvato vAyu, cakrAvA khAto vAyu, vaMToLiyo, zAMta vAyu, maMda maMda vAto vAyu, guMjArava karato vAyu, mukhamAMthI nIkaLato vAyu, paMkhA vagere dvArA utpanna thato vAyu, ghanavAta, tanavAta (devavimAno ane naraka bhUminI nIce rahelA ghanodadhinI nIce ghATo vAyu tathA pAtaLo vAyu hoya che te) vagere vAukAya che. 5) vanaspatikAya H- vanaspati e ja jenuM zarIra che arthAt vanaspati svarUpe rahelA jIvone vanaspatikAya kahevAmAM Ave che. dA.ta. ghAsa, vRkSa, pAMdaDA, phaLa, phruTa, anAja, lIla, baTATA, DUMgaLI vagere. pRthvIkAya, akAya, teukAya ane vAukAyanA eka zarIramAM eka ja jIva hoya che. jyAre vanaspatikAyamAM keTalIka vanaspatinAM eka zarIramAM eka ja jIva hoya che ane keTalIka vanaspatinA eka zarIramAM anaMtA jIvo hoya che. Ama vanaspatinA be bheda paDe che. eka zarIramAM eka ja jIva hoya, tene pratyeka kahevAya ane eka zarIramAM anaMtA jIvo hoya, te sAdhAraNa kahevAya. (e) pRthvI, pANI, agni ane vAyunA eka zarIramAM eka ja jIva che mATe pratyeka che, jyAre vanaspati pratyeka ane sAdhAraNa banne rIte che. vanaspatikAya pratyeka sAdhAraNa pratyeka vanaspatikAya : je vanaspatinA eka zarIramAM eka ja jIva hoya che, te pratyeka vanaspatikAya kahevAya. dA.ta. bIja, mULa, thaDa, kASTa (lAkaDuM), zAkhA, chAla, pAMdaDA, phaLa, phUla, velaDI, vRkSa, ghAsa, anAja vagere pratyeka vanaspatikAya che. vatsa : gurUjI ! eka vRkSamAM hajAro pAMdaDA, phaLa, phUla vagere hoya che to eka zarIramAM aneka jIva na thayA ? gurUjI H jema talasAMkaLImAM pratyeka tala alaga alaga che ane AkhI talasAMkaLI eka ja che, tema mULa, thaDa, phaLa, phUla, pAMdaDA vagerenA alaga alaga jIvo hoya che ane AkhA vRkSano vRkSavyApI jIva eka ja hoya che. mATe eka zarIramAM eka ja jIva kahevAya. vatsa H lAkaDAmAM jIva che. to dhokAmAM jIva kharo ? gurUjI : nA... dhokAmAM jIva nathI, kemake te atyAre vanaspatinA lAkaDAnuM mRta zarIra kahevAya. pahelAM jIva hato, tyAre vanaspatikAyarUpe hato. A bAbata dareka jagyAe samajI levI. jIva nIkaLI gayA pachI je mRta zarIra rahe, te nirjIva ja hoya. sAdhAraNa vanaspatikAya H je vanaspatinA eka ja zarIramAM anaMtA jIvo hoya, te sAdhAraNa vanaspatikAya kahevAya. dA.ta. baTATA-gAjara-zakkariyA-mULA vagere kaMdamULa, bilADInA Topa, lIla, sevAla vagere sAdhAraNa vanaspatikAya che. Ama, sAdhAraNa vanaspatikAyanA eka zarIramAM anaMtA jIva hoya che ane bAkInA pRthvIkAya vagerenA eka zarIramAM eka ja jIva hoya che. pRthvI, ap, teu, vAyu ane sAdhAraNa vanaspatikAyanA zarIranI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganI ja hoya che. aMgulano asaMkhyAtamo bhAga eTalo badho nAno che ke te carmacakSuthI ke sUkSmadarzaka yaMtra Adi koI paNa sAdhanathI joI zakAya nahIM. pRthvI vagereno nAnAmAM nAno kaNa dekhAya che te asaMkhya zarIrano piMDa hoya che. alabatta asaMkhya zarIro bhegA thayA pachI ja pRthvIkAya vagere dekhAya che. (-) Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyeka vanaspatinA eka zarIramAM eka jIva hoya che ane te carmacakSu vagerethI dekhI zakAya che. pRthvInA dekhAtAM nAnAmAM nAnA kaNamAM asaMkhya zarIra ane asaMkhya jIva che ane AkhI duniyAnA badhA pRthvIkAyanI apekSAe vicArIe to paNa kula asaMkhya zarIra ane asaMkhya jIva hoya che. A rIte pANInA dekhAtAM nAnAmAM nAnA TIpAmAM, dekhAtAM nAnAmAM nAnA agnikaNamAM, sparzathI anubhavAtAM nAnAmAM nAnA vAyumAM asaMkhya zarIra ane asaMkhya jIvo hoya che tathA AkhI duniyAmAM sarva pANI vagerenI apekSAe vicArIe to paNa asaMkhya zarIra ane asaMkhya jIvo thAya che. sAdhAraNa vanaspatinA dekhAtAM nAnAmAM nAnA kaNamAM asaMkhya zarIra hoya che ane (tenA dareka zarIramAM anaMta-anaMta jIva hovAthI) anaMta jIvo hoya che. AkhI duniyAnI sAdhAraNa vanaspatinI apekSAe vicArIe to paNa asaMkhya zarIra ane anaMtA jIvo thAya che. pratyeka vanaspatimAM to eka zarIra alaga dekhAya che. AkhI duniyAnI apekSAe vicArIe to tenA asaMkhya zarIra ane asaMkhya jIvo che. pRthvI Adi sarva sthAvara jIvonI apekSAe vicArIe to paNa AkhI duniyAmAM temanA asaMkhya zarIra che ane jIvo anaMtA che. vatsa H gurUjI ! pRthvI AdinA dekhAtAM nAnAmAM nAnA kaNamAM asaMkhya zarIro hoya che ane AkhI duniyAnI pRthvI Adi bhegI karIe to paNa asaMkhya zarIra to bannenuM ToTala sarakhuM thayuM kahevAya. A kaI rIte bane ? ja. gurUjI H vatsa ! nAnuM asaMkhyAtuM, tenAthI moTuM asaMkhyAtuM, tenAthI moTuM asaMkhyAtuM, ema asaMkhya asaMkhyAtA che. mATe amuka jagyAe nAnuM asaMkhyAtuM samajavuM ane amuka jagyAe tenA karatAM moTuM asaMkhyAtuM samajavuM. Ama, ToTala sarakhuM na thAya. vatsa H gurUjI ! sAdhAraNa vanaspatinA eka ja zarIramAM anaMtA jIvo kaI rIte rahI zake ? gurUjI : vatsa ! sAdhAraNa vanaspatinA eka ja zarIramAM anaMtA jIvo potAnA Atmapradezone eka-bIjAnA AtmapradezomAM saMkramIne rahe che. jema eka ja oraDAmAM so dIvAo pragaTAvavAmAM Ave, to dareka dIvAno prakAza eka-bIjAmAM saMkramIne rahe che tema. vatsa H gurUjI ! sAdhAraNa vanaspatinA jIvone duHkha hoya kharA ? (9) gurUjI : vatsa ! sAdhAraNa vanaspatinA jIvone to bhayAnaka duHkha-vedanA hoya. sAtamI narakanA jIvonA duHkho karatAM ya temane anaMtagaNuM duHkha hoya che. pharaka eTalo ja ke sAtamI narakanA jIvonuM duHkha vyaktapaNe hoya che jyAre sAdhAraNa vanaspatinA jIvone Indriyono vikAsa na hovAthI avyakta vedanA hoya che. svAdhyAya prazna-1. khAlI jagyA pUro H (1) ...... jIvone sthAvara tarIke oLakhavAmAM Ave che. (2 ) sthAvara sivAyanA tamAma jIvone ....... tarIke oLakhavAmAM Ave che. (3) AkAzamAM lAMbA-lAMbA agninA paTTA dekhAya che te ...... che. (4) AkAzamAMthI taNakhAM khare che te ..... che. (5) AkAzamAM kharatAM tArA jevAM dekhAya che te .......che. (6) sthAvaramAM ...... (jIvabheda) nuM eka zarIra AMkhethI dekhI zakAya che. (7) asaMkhyAtA ...... che. prazna-2. nIcenA praznonA TuMkamAM javAba Apo H (1) saMsArI jIvonA mukhya be bhedo kayA che ? (2) pANI, agni ane vAyu gati karatA jaNAya che chatAM temano samAveza zA mATe sthAvaramAM karavAmAM Avyo che ? (3) sthAvaranA mukhya pAMca bhedo lakho. (4) ghanodadhi kone kahevAya ? (5) ghanavAta ane tanavAta kone kahevAya ? (6) sthAvaramAM kayA-kayA jIvabhedonA eka zarIramAM eka ja jIva hoya che ? (7) sthAvaramAM konA eka zarIramAM anaMtA jIvo hoya che ? (8) sthAvaramAM kayA kayA jIvabhedonuM eka zarIra AMkhethI dekhI zakAtuM nathI ? (9) sthAvaramAM kayA jIvabhedanuM eka zarIra AMkhethI dekhI zakAya che ? (10) pratyeka ane sAdhAraNa vanaspati vacce zuM bheda che ? (11) eka vRkSamAM hajAro pAMdaDAM, phaLa vagere hoya che mATe pratyeka vanaspatinA eka zarIramAM aneka jIva kharA ne ? kaI rIte ? (12) dhokAmAM jIva kharo ? kaI rIte ? (13) pRthvI vagerenA dekhAtAM nAnAmAM nAnA kaNamAM asaMkhya zarIra hoya che ane AkhI duniyAnI pRthvI bhegI karIe to paNa asaMkhya zarIra ja. to bannenuM ToTala sarakhuM thayuM kahevAya ? (14) sAdhAraNa vanaspatinA eka zarIramAM anaMtA jIvo kaI rIte rahI zake che ? (15) sAdhAraNa vanaspatinA jIvone duHkha keTaluM hoya ? prazna-3. nIcenA jIvonA eka zarIramAM keTalA jIva hoya ? (1) pRthvI (2) pANI (3) agni (4) vAyu (5) pratyeka vanaspati (6) sAdhAraNa vanaspati (7) hIro, sphaTika (vagere) (8) samudranuM pANI, dhummasa (vagere) (9) taNakho, asiNa (vagere) (10) vAyu (11) lIMmaDo, ghauM (vagere) (12) baTATA, bilADIno Topa, lIla (vagere) prazna-4. nIcenA jIvabheda vageremAM keTalA zarIra ane keTalA jIva hoya ? te lakho : (10) Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvIno dekhAto nAnAmAM nAno kaNa, eka ratna, AkhI duniyAnI pRthvI, pANInuM nAnAmAM nAnuM dekhAtuM TIpuM, kuvAnuM pANI, AkhI duniyAnuM pANI, agnino dekhAto nAnAmAM nAno kaNa, vijaLI, aMgAro, AkhI duniyAno agni, sparzathI anubhavAto vAyu, vaMToLiyo, AkhI duniyAno vAyu, pratyeka vanaspatinuM eka pAMdaDuM, AkhI duniyAnI badhI pratyeka vanaspati, sAdhAraNa vanaspatino dekhAto nAnAmAM nAno kaNa, eka baTATuM, bilADIno eka Topa, AkhI duniyAnI badhI sAdhAraNa vanaspati, AkhI duniyAnI badhI vanaspati, AkhI duniyAnA sthAvara. prazna-5. vyAkhyA lakho ane pAMca-pAMca udAharaNa ApoH (1) trasa (2) sthAvara (3) pRthvIkAya (4) akAya (5) teukAya (6) vAukAya (7) vanaspatikAya (8) pratyeka vanaspatikAya (9) sAdhAraNa vanaspatikAya prazna-6. nIcenA udAharaNo kayA jIvabhedamAM Ave ? (A pAThamAM pRthvI vagerenA je udAharaNo che temAMthI koI paNa pUchI zakAya.) (pATha-4 : sAdhAraNa vanaspatikAya sAdhAraNa vanaspati sivAyanA tamAma jIvabhedonAM eka zarIramAM eka ja jIva hoya che, jyAre sAdhAraNa vanaspatimAM eka zarIramAM anaMtA jIvo hoya che. tethI tene anaMtakAya paNa kahevAmAM Ave che. anaMtA jIvo vacce eka ja (sAdhAraNa) zarIra hovAthI tathA temanuM AhAragrahaNa, zvAsocchavAsa vagere eka sAthe ja thatAM hovAthI te sAdhAraNa vanaspatikAya kahevAya che. vaLI tene nigoda paNa kahevAmAM Ave che. Ama anaMtakAya, sAdhAraNa ke nigoda e paryAyavAcI zabdo che. lokamAM nigodanA (sUkSma ke bAdara nigodanA) asaMkhyAta goLA che. dareka goLAmAM asaMkhyAta nigodo (sAdhAraNa vanaspatinA zarIro) che. te dareka zarIramAM anaMta-anaMta jIvo hoya che. soyanI aNI jeTalo sAdhAraNa vanaspatino (jema ke baTATAno) kaNiyo levAmAM Ave to temAM paNa nigodanA asaMkhya goLA hoya che. tenA dareka goLAmAM asaMkhya nigodo (zarIro) hoya che. ane te dareka nigodamAM (zarIramAM) anaMta-anaMta jIvo hoya che. anaMtA jIvo muktipadane pAmelA che, paNa tevA anaMtA muktAtmAo karatAM paNa sAdhAraNa vanaspatinA eka ja zarIramAM rahelAM jIvo anaMtaguNA che. dara cha mahine ochAmAM ocho eka AtmA to mokSamAM jAya ja che..... anaMta kALa pasAra thayA pachI bIjA anaMta AtmAo mokSamAM javAnA, tyAre paNa nigodanA eka zarIramAM rahelA jIvo muktAtmAonI saMkhyA karatAM anaMtaguNA ja hovAnA. bhUtakALamAM gayelAM, vartamAnamAM jatAM ane bhaviSyamAM janArA tamAma mokSanA jIvonI saMkhyA tathA sAdhAraNa vanaspati sivAyanI tamAma jIvarAzino saravALo karavAmAM Ave to paNa nigodanA eka zarIramAM rahelAM jIvonI saMkhyA anaMtaguNI ja che. AMkhanA eka ja palakArAmAM asaMkhya samaya pasAra thaI jAya che. anAdi bhUtakALa, eka samayano vartamAnakALa ane anaMta bhaviSyakALanA badhA ja samayonA saravALAM karatAM ya eka nigodanA jIvo anaMtaguNA che. ekadama jADI bhASAmAM vAta vicArIe-mokSanA AtmAonI saMkhyA + duniyAnA tamAma devo, nArako ane mAnavonI saMkhyA + tamAma pazuonI saMkhyA + tamAma kIDI, macchara Adi jIvajaMtuonI saMkhyA + tamAma retInA kaNa kaNanI saMkhyA + kuvA, vAva, taLAva, samudra vagere badhA ja prakAranA badhA ja pANInAM TIpAMonI saMkhyA + tamAma agninA jIvonI saMkhyA + tamAma vAyunA jIvonI saMkhyA + tamAma pratyeka vanaspatirUpa ghAsa, pAMdaDA, phaLa, phUla, zAkhAo, thaDa, vRkSo, zAkabhAjI vagerenI saMkhyA - A badhAMno saravALo karavAmAM Ave tenI je saMkhyA thAya tenA karatAM paNa baTATA vagere sAdhAraNa vanaspatinA eka ja zarIramAM rahelA jIvonI saMkhyA anaMtaguNI che. anaMtA jIvonI hiMsA jemAM rahelI che tevA baTATA vagerenA bhojanano tathA lIla, sevALa vagerenI hiMsAno sadaMtara tyAga ja karI devo joIe. keTalIka sAdhAraNa vanaspatine oLakhIe: 1) baTATA, DuMgaLI, lasaNa, gAjara, zakkariyA, mULA vagere jamInamAM thAya che. mATe tene jamInakaMda ke kaMdamULa kahevAmAM Ave che. vaijJAniko paNa kahe che ke Where there is darkness, there are Germs. (jyAM aMdhArUM che tyAM jIvo [ghaNAM) hoya che.) Ama, teo paNa jamInakaMdamAM ane rAtribhojanamAM ghaNAM jIvonI utpattino svIkAra kare che. mULo kaMdamULa che ane uparanA patra, mogarA, dAMDA ane mogarAnA bIjA pratyeka vanaspati che. paraMtu temAM ghaNAM trasajIvo hovAthI tathA mULA sAthe saMlagna hovAthI mULAnA pAMceya aMga abhakSya che-khAvA yogya nathI. 2) paga eTale nIla-phaga. A nIla-phUga pAMceya varNanI hoya che. varasAdanA kAraNe ke pANInA kAraNe rastAmAM, bAtharUmamAM, bhIMto upara, ITa upara, naLa upara, (15) (13) Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLanA bAMdhelA gaLaNAM vageremAM lIlA, kALA vagere varNanI lIla thaI jAya che. A lIla paNa anaMtakAya che. comAsA jevI sijhanamAM gharamAM javA-AvavAnA rastAmAM ke anyatra lIla na thaI jAya tenI varasAda Ave te pahelAM ja kALajI laI levI joIe. lIla thaI gayA pachI tenA upara paga paNa na mUkAya ke teno nAza paNa na karAya, kemake temAM anaMtA jIvo hoya che. ghaNAM gRhastho A mATe gharanI bahAra javA-AvavAnA rastA upara DAmarano ke sapheda kalaranA raMgano paTTo karAvI de che. bAtharUmamAM ke naLanA gaLaNAmAM je cIkAza bAjhI gayelI lAge che te lIla hoya che. bAtharUma pahelethI korUM rAkhavAmAM Ave ane be-be divase naLanA gaLaNAM badalavAmAM Ave to lIla thavAnI saMbhAvanA aTake che. lIlamAM anaMtA jIvo hovAthI A moTI hiMsAthI bacavA dareka gRhasthoe prayatnazIla rahevuM joIe. jemAM lIla thaI jAya te vastu ke sthAnano vaparAza baMdha karI devo joIe. amuka samaya pasAra thaye garamI vagerenA kAraNe te lIlano kudaratI rIte ja paryAya (vinAza) thaI javAno. e paryAya jaldI thAya to sAruM evo vicAra karavAmAM paNa anaMtA jIvonI mAnasika hiMsAnuM pApa lAge, mATe tevA vicAro paNa na karavA. vaLI jaladI paryAya thaI jAya, te mATe te vastune taDakA vageremAM paNa na mUkavI. jinazAsanane pAmela bhavya jIvoe hiMsAnuM vyavasthita svarUpa samajIne hiMsAthI bacavA mahenata karavI joIe. 3) taLAva, TAMkI vagerenA pANI upara lIlA varNanI sevAla bAjhI jAya che, te anaMtakAya che. 4) lIlI sUMTha (Adu), lIlI haLadaLa ane lIlo kacUro - A traNa anaMtakAya che, mATe lIlA hoya tyAre na vaparAya. temane AAkatrika kahevAmAM Ave che. A traNeya sUkavyA pachI acitta avasthAmAM vaparAya che. vatsa H gurUjI ! jo te acitta banyA pachI vaparAya, to baTATAnuM zAka vagere paNa acitta ja che ne? te vAparavAmAM zuM vAMdho? gurUjI : vatsa ! suMTha vagere auSadhi rUpe ane alpa mAtrAmAM ja vaparAya che, peTa bharavA mATe nathI. jyAre baTATAnuM zAka vagere peTa bharavA mATe, svAda mATe ane vadhu pramANamAM vaparAya che. vaLI baTATAnuM zAka vAparatAM kaMdamULa khAIe chIe te spaSTa jaNAya che, jyAre suMTha vageremAM to paryAya (avasthA) saMpUrNa badalAI gaI che. vatsa ! auSadhAdi kAraNe ane pariNAma na bagaDatAM hovAthI mahApurUSoe koIka vastunI chUTa ApI hoya tethI zuM baTATAnA zAka vagerenI paNa chUTa laI levAthI ke tenA bacAva mATe dalIlatarka laDAvavAthI pApakarmanA baMdhathI bacI javAze? 5) comAsAmAM chatrI jevA AkAranA bilADInA Topa thAya che te anaMtakAya che mATe te toDavA nahIM ke tene aDavuM paNa nahIM. 6) motha (jaLAzayanA kinAre pAke che), vatthalAnI bhAjI, thega (vegapoMka thAya che, comAsAmAM ghaNe ThekANe vecAya che) ane pAlakhabhAjI anaMtakAya che. 7) aMkurAH prathama ugatI avasthAmAM avyakta pAMdaDA vagere avayavo, jene phaNagA phuTyA tema kahIe che te kaThoLanA aMkurA vagere anaMtakAya che. maga, caNA vagere kaThoLa dhAnyane rAtre palALatAM bIje divase savAre aMkurA phUTe che te paNa anaMtakAya che. 8) kisalaya : kisalaya eTale UgatAM navA kuNAM pAMdaDA, jene kUMpaLa kahevAmAM Ave che. bIja vAvavAmAM Ave che temAM te bIjano ja jIva ke bIjo jIva upajIne prathama bIjanI vikasvara avasthA kare che. prathama bIjanI vikasvara avasthA bAda turta ja anaMta jIvo upajIne kisalaya avasthA race che. pachI te anaMta jIvo aMtarmuhurtamAM vI jAya che-mRtyu pAme che ane bIjano mULa jIva te kisalayamAM vyApta thaI jAya che. 9) jenAM bIja ke ThaLiyAM na baMdhAyA hoya tevA sarva prakAranAM komaLa-kuNAM phaLo anaMtakAya che. dA.ta. bIja na baMdhAyela komaLa AMbalI anaMtakAya che. 10) gupta nasovALAM zaNa vagerenAM pAMdaDAM anaMtakAya che. 11) chelyA pachI pharI Uge tevAM thora, kuMvAra, gugaLa, gaLo (lIMmaDe ke vADo upara vIMTaLAya che) vagere anaMtakAya che. 12) kASTa karatAM ya jADI chAla hoya to te chAla anaMtakAya samajavI. (phaLanI chAlamAM A niyama lAgato nathI.) dareka vanaspati utpanna thAya tyAre anaMtakAya ja hoya che. paraMtu pachIthI jo anaMtakAya jAtinI vanaspati hoya to te anaMtakAya rahe che ane pratyeka jAtinI vanaspati hoya to pratyeka vanaspati thaI jAya che. sAdhAraNa vanaspatine oLakhavAnA lakSaNo: amuka vanaspati pratyeka vanaspati che ke sAdhAraNa vanaspati - te jANavA mATe ahIM cAra lakSaNo batAvavAmAM AvyAM che : 1) sAdhAraNa vanaspatinI naso, saMdhi ane parva (gAMTha) gupta hoya che. zeraDInA sAMThAnI naso vagere spaSTa dekhAya che jyAre kuMvAramAM naso, sAMdhA ane parva hovA chatAM dekhAtA nathI. tethI zeraDIne pratyeka vanaspati tarIke ane kuMvArane sAdhAraNa vanaspati tarIke oLakhI zakAya che. (14) (13) Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2) sAdhAraNa vanaspatine bhAMgatAM sarakhA bhAga thAya che : mULa, kaMda, thaDa, chAla, pAMdaDAM, phaLa, phUla, bIja Adi tamAma sAdhAraNa vanaspatine bhAMgatA sarakhAM ja bhAga thAya che-vAMkAcUkAM ke khAMcAvALAM kaTakA thatAM nathI. jema eraMDAnA pAMdaDAne bhAMgatAM vAMkAcUkAM ane khAMcAvALA kaTakA thAya che jyAre jhAra (pIlu) nA pAMdaDAM bhAMgIe to turata sIdhA be bhAga thaI jAya che. ethI eraMDAnA pAMdaDAM pratyeka vanaspati che ane jhAranA pAMdaDAM sAdhAraNa vanaspati che-te jANI zakAya che. 3) sAdhAraNa vanaspatine bhAMgatAM tAMtaNAM jaNAtAM nathI : guvArane bhAMgatAM tAMtaNAM dekhAze jyAre zakkariyAne bhAMgatAM tAMtaNAM (resAo) jaNAze nahi. A uparathI guvAra pratyeka vanaspati che ane zakkariyA sAdhAraNa vanaspati che-te jANI zakAya che. 4) sAdhAraNa vanaspatine kApyAM chatAM te pharI Uge che : are ! game te bhAga kApIne game te rIte UgADavAmAM Ave to paNa pharI Uge che, jyAre pratyekamAM tevuM thatuM nathI. lImaDAnA vRkSane kApyA pachI pharI UgatuM nathI jyAre thora (thuvera) ne kApyA pachI pharI Uge che, kuMvArane kApIne addhara laTakAvIe to pharI vadhe che. A uparathI lIMmaDAnuM vRkSa pratyeka vanaspati che ane thuvera ke kuMvAra sAdhAraNa vanaspati che te jANI zakIe chIe. uparanA cAreya lakSaNothI sAdhAraNa ane pratyeka vanaspatine oLakhI zakAya che. lIMmaDAnuM mULa ane mULo tapAsatAM, TAmeTuM ane baTATuM tapAsatAM, kobI ane DuMgaLI tapAsatAM uparanA lakSaNonA AdhAre teo pratyeka che ke sAdhAraNa te nakkI karI zakAya che. pratyeka vanaspati atikomaLa avasthAmAM anaMtakAya ja hoya che te bAbata agAu jaNAvI dIdhI che. AvI vanaspatinI naso, patranI mukhya nasa ane parvo (gAMTho) gupta ja hoya che. pratyeka vanaspatikAya sAmAnya rIte sthAnabhraSTa thayA pachI jaldI sUkAI jAya che jyAre sAdhAraNa vanaspatikAya sAmAnya rIte sthAnabhraSTa thayA pachI ghaNAM kALe sUkAtI hoya che. svAdhyAya : prazna-1. khAlI jagyA pUro (1) ...... jIvabhedanA eka zarIramAM anaMtA jIvo hoya che. (2) .......sivAyanA tamAma jIvabhedonA eka zarIramAM ...... jIva hoya che. (3) sAdhAraNa vanaspatinA eka zarIramAM (15) . jIvo hovAthI te . . kahevAya che. (4) lokamAM nigodanA ...... goLA che. (5) nigodanA eka goLAmAM ..... nigoda hoya che. (6) bIja na baMdhAyela komaLa AMbalI ...... che. (7) dareka vanaspati utpanna thAya tyAre ...... ja hoya che. prazna-2. TuMkamAM javAba lakho : (1) anaMtakAya sAdhAraNa vanaspati kahevAya che-kema ? (2) sAdhAraNa vanaspatinA paryAyavAcI zabdo lakho. (3) AkhA vizvamAM, baTATAmAM ke baTATAnA nAnA kaNiyA jeTalA bhAgamAM nigodanA keTalA goLA, zarIra ane jIvo hoya che ? (4) nigodanA eka zarIramAM keTalA jIvo hoya che ? (muktAtmAonI apekSAe samajAvo.) (5) nigodanA eka zarIramAM keTalA jIvo che ? (jIvarAzinI apekSAe tathA samayanI apekSAe samajAvo.) (6) mULAnA pAMceya aMgo zA mATe abhakSya che ? (7) vaijJAnikonA kayA siddhAMtathI kayA be pApo siddha thAya che ? (8) ArdrakatrikanA nAma lakho. (9) sUMThanI jema baTATAnuM zAka kema na vaparAya ? prazna-3. muddAsara javAba lakho : (1) baTATA vagere tathA lIla, sevALa vagere sAdhAraNa vanaspatinI hiMsA karavI joIe nahi. (2) nIla-phUganI hiMsA ane bacavAnA upAyo. (3) koI paNa pAMca sAdhAraNa vanaspati oLakhAvo. (4) sAdhAraNa vanaspatine oLakhavAnA lakSaNo lakho. bAdara ane sUkSma ekendriya pATha-5 : sthAvara jIvo be prakAranA che H (1) bAdara ane (2) sUkSma bAdara : eka, be, saMkhyAta ke asaMkhyAta zarIro bhegA thaIne paNa je carmacakSuthI (ke sUkSmadarzaka yaMtra vagerethI) joI zakAya te bAdara kahevAya. dA.ta. sphaTika, hIro, mATI vagere pRthvI; kuvAnuM pANI, dhummasa vagere akAya; aMgAro, bhaDako vagere agni; ThaMDo vAyu, garama vAyu, vaMToLiyo vagere vAyu; ghAsa, pAMdaDA, phaLa vagere pratyeka vanaspati; baTATA, lIla vagere sAdhAraNa vanaspati-A badhA ekendriya, bAdara ekendriya che. pATha-3 ane 4 mAM pRthvIkAya vagere jIvonuM je varNana karavAmAM AvyuM. te bAdara pRthvIkAya vagerene anulakSIne karavAmAM Avela hatuM. sUkSma : asaMkhyAta jIvonA ke anaMta jIvonA asaMkhya zarIro bhegA thaIne paNa je carmacakSuthI (ke sUkSmadarzaka yaMtra vagerethI) joI zakAyanahIM, te sUkSma kahevAya. pratyeka vanaspatikAya bAdara ja hoya che. te sUkSma rUpe hotI nathI. jyAre bAkInA pAMca-pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAukAya ane sAdhAraNa vanaspatikAya-sUkSma ane bAdara banne rUpe hoya che. (16) Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma bAda? vatsaH gurUjI ! kIDI, maMkoDA, pazu, pakSI, mANasa vagere AMkhethI dekhAya che mATe te bAdara ja kahevAya ne? ane deva dekhAtA nathI mATe te sUkSma kahevAya ne ? gurUjIH vatsa ! kIDI vagere bAbara ja che ane devo paNa bAdara ja che. jo devo sUkSma hota to koIne kyAreya paNa na dekhAta. koI vAra koInI upara prasanna thAya to pragaTa thAya ja che ne ! vaLI devo paNa ekabIjA devone joI zake che mATe devo paNa bAdara ja che. sUkSma nathI. jo ke teo mAtra bAdara ja che mATe sUkSma ane bAdara evA bheda pADavAnI jarUra nathI. - sUkSma jIvo caudeya raphulokamAM ThAMsI-ThAMsIne bharelA che. koI paNa evuM sthAna nathI ke jyAM sUkSma jIvo na hoya. A sUkSma jIvone zastrathI chedI zakAtA nathI, agnithI bALI zakAtA nathI, pANIthI guMgaLAvI zakAtA nathI. teonuM AyuSya mAtra aMtarmuhUrtanuM hoya che. (jaghanya aMtarmuhUrta eTale 9 samaya, utkRSTa aMtarmuhUrta eTale be ghaDI [48 mInITa mAM eka samaya ocho ane madhyama aMtarmuharta eTale jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrta vacceno samayagALo. sUkSma jIvonuM AyuSya madhyama aMtarmuhurta [ochAmAM ochuM 256 AvalikA jeTaluM hoya che.) bAdara pRthvIkAya cauda rAjalokamAM amukaamuka sthAnomAM hoya che. bAdara akAya ane bAdara vanaspatikAya bAra devaloka ane sAta nArakapRthvI sudhI amuka-amuka sthAnomAM hoya che, bAdara teukAya madhyalokamAM aDhIdvIpapramANa manuSyalokamAM amuka-amuka sthAnomAM hoya che ane bAdara vAyukAya caude rajUlokamAM hoya che. vatsaH gurUjI ! bAdara jIvo carmacakSuthI joI zakAya che to bAdara vAyukAya kema dekhAto nathI ? gurUjI : vatsa ! tAro savAla khUba ja sarasa che. vAyukAya carmacakSuthI dekhAto nathI, paraMtu sparzendriyathI jANIne ja ApaNe 'ThaMDo pavana vAya che', 'garama pavana vAya che? ItyAdi kahI zakIe chIe. sUkSma vAyukAya sparzendriyathI paNa jANI zakAto nathI. vatsa ! cakSu Adi koI paNa Indriya dvArA je jANI na zakAya te sUkama kahevAya. vatsa: gurUjI ! A duniyAmAM jIvo anaMtA che, paNa zarIra keTalA che? gurUjI : vatsa ! A duniyAmAM zarIra asaMkhya ja che. badhA ja jIvonA zarIrono saravALo paNa asaMkhya ja thAya che. temAM sUkSma ke bAdara sAdhAraNa vanaspatinA ekaeka zarIramAM anaMta-anaMta jIvo hovAthI jIvo anaMtA che. vatsa! sAdhAraNa vanaspati sivAyanA jIvo asaMkhya che ane zarIra paNa asaMkhya che, jyAre sAdhAraNa vanaspatinA zarIra asaMkhya che ane jIvo anaMta che. sthAvara vAdhyAya pRthvIkAya prazna-1. khAlI jagyA pUroH sUkSma|(1) ...... (sthAvara) bAdara ja hoya che. (2) sUkSma bAdara | jIvonuM AyuSya...... hoya che. (3) AkhI duniyAmAM AyuSa kula..... jIvo che. (4) AkhI duniyAmAM kula ...... zarIro che. (5) sAdhAraNa vanaspatinA ...... zarIro | ane jIvo...... che. (6) sAdhAraNa vanaspati sivAyanA jIvo...... ane zarIra ...... che. teukAya prazna-2. TUMkamAM javAba lakho : (1) sthAvaranA mukhya be bheda lakho. (2) sthAvaranA kayA bhedo sUkSma ane bAdara banne hoya che ? (3) sthAvaranA vAukAya 11 bheda lakho. (4) devo sUkSma ke bAdara? kema? (5) sanma| sUkSma jIvo kyAM hoya che ? kevAM hoya che ? (6) jaghanya, bAdara| madhyama ane utkRSTa aMtarmuhUrtanuM mApa lakho. (7) bAdara pratyeka vanaspatikSAya pRthvI, apa, tela ane vAu kyAM hoya che ? (8) bAdara bAdara vAyu kema dekhAto nathI? bAdara ane sUkSmanI spaSTa vyAkhyA sAdhAraNa vanaspatimaya prazna-3. vyAkhyA lakho: bAdara(1) bAdara (2) sUkSma sUma karo. sUkSma pATha-6 :) sthApanA 22 bhedo sthAvaranA 11 bheda agAu jaNAvI devAyA che. te tamAma paryAptA ane aparyAptA ema be bhede che. tethI sthAvaranA 22 bheda thAya che. je nIce mujaba che. pRthvIkAya:- (1) paryAptA bAdara pRthvIkAya (3) aparyAptA bAdara pRthvIkAya (2) paryAptA sUkSma pRthvIkAya (4) aparyAptA sUkSma pRthvIkAya akAya:- (1) paryAptA bAdara akAya (3) aparyAptA bAdara akAya (2) paryAptA sUkSma aplAya (4) aparyAptA sUkSma aplAya teukAya:- (1) paryAptA bAdara teukAya (3) aparyAptA bAdara teukAya (2) paryAptA sUkSma teukAya (4) aparyAptA sUkSma teukAya (1) Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAukAya:- (1) paryAptA bAdara vAukAya (3) aparyAptA bAdara vAukAya (2) paryAptA sUkSma vAukAya (4) aparyAptA sUkSma vAukAya pratyeka vanaspatikAya:- (1) paryAptA bAdara pratyeka vanaspatikAya (2) aparyAptA bAdara pratyeka vanaspatikAya sAdhAraNa vanaspatikAya :- (1) paryAptA bAdara sAdhAraNa vanaspatikAya (2) paryAptA sUkSma sAdhAraNa vanaspatikAya (3) aparyAptA bAdara sAdhAraNa vanaspatikAya (4) aparyAptA sUkSma sAdhAraNa vanaspatikAya Ama kula 22 bheda thayA. AmAM paryAptA 11 che ane aparyAptA 11 che. bAdara 12 che ane sUkSma 10 che. pratyeka vanaspatikAya 2 che ane bAkInA 4-4 che. vatsa: gurUjI ! paryAptA ane aparyAptA eTale zuM? gurUjIH vatsa ! je jIvo svayogya paryAptio pUrNa karyA pachI ja mRtyu pAme che teo paryAptA kahevAya ane je jIvo svayogya paryAptio pUrNa karyA pahelA ja mRtyu pAme che teo aparyAptA kahevAya. vatsaH gurUjI ! paryApti eTale zuM? gurUjI : vatsa ! paryApti eTale jIvana jIvavAnI eka prakAranI zakti. AvI kula cha paryAptio che. A paryAptio jIva utpattinA prathama samayathI aMtarmuhUrtamAM ja meLavI le che ane te jIvana paryaMta rahe che. vatsaH gurUjI! e paryAptionA nAma ane vyAkhyA samajAvazo? gurUjI : vatsa ! paryAptio cha che ane te nIce mujaba che : (1) AhAra paryAptiH AhAranA pugalone grahaNa karavAnI ane tene pariNamAvIne khala (maLa, mUtra vagere) tathA rasa rUpe judA pADavAnI eka prakAranI zakti te AhAra paryApti kahevAya. (2) zarIra paryAptiH rasamAMthI lohI, mAMsa, meda vagere saptadhAturUpa zarIra banAvavAnI eka prakAranI zakti te zarIra paryApti kahevAya. (3) Indriya paryAptiH saptadhAturUpa zarIramAMthI Indriyo banAvavAnI eka prakAranI zakti te Indriya paryApti kahevAya. (4) zvAsocchavAsa paryApti: zvAsocchavAsa vargaNAnA pugalone grahaNa karavAnI, grahaNa karIne zvAsocchavAsarUpe pariNAvavAnI ane tenuM ja AlaMbana laIne mUkavAnI (19) eka prakAranI zakti te zvAsocchuvAsa paryApti kahevAya. A paryApti (zakti) nA kAraNe jIva zvAsa laI zake che ane mUkI zake che. (5) bhASA paryApti: bhASAvargaNAnA pudagalone grahaNa karavAnI, grahaNa karIne bhASArUpe pariNAvavAnI ane tenuM ja AlaMbana laIne mUkavAnI eka prakAranI zakti te bhASA paryApti kahevAya. A paryApti (zakti) nA kAraNe jIva bolI zake che. (6) mana paryAptiH manovargaNAnA pudgalone grahaNa karavAnI, grahaNa karIne manarUpe pariNamAvavAnI ane tenuM ja AlaMbana laIne mUkavAnI eka prakAranI zakti te mana paryApti kahevAya. A paryAptinA kAraNe jIva manamAMthI vicArAdi karI zake che. vatsa! A paryAptio (zaktio) meLavatA jIvane utpattinA prathama samayathI aMtarmuhUrtano kALa lAge che. paNa te paryAptio jIvanI pAse jIvana paryaMta rahe che. e zaktio dvArA AhAra grahaNa, khala ane rasarUpe judA thavuM, rasamAMthI saptadhAtu rUpa zarIra banavuM, temAMthI Indriyo banavI, zvAsa levA-mUkavA, vANI vyavahAra karavo, manathI vicAravuM ItyAdi thaI zake che. jo AvI zaktio jIva meLave nahIM to zaktinA abhAve upara jaNAvyA mujabanI jIvana jIvavA mATenI jarUrI kriyAo kaI rIte thaI zake ? vatsa : gurUjI ! A pathatio jIva kevI rIte ane kayAre meLave che ? badhI paryAptio eka sAthe ja maLI jAya che ? gurUjI : vatsa ! jIva utpattinA prathama samayathI ja AhAranA pugalone grahaNa kare che, ethI A paryAptio meLavavAnI zarUAta utpattinA prathama samayathI ja zarU thaI jAya che, kemake pulonA (AhArAdi pulonA) maLavAthI ja A zaktio pedA thAya che. badhI paryAptio meLavavAnI zarUAta eka sAthe ja utpattinA prathama samayathI ja thaI jAya che. paraMtu pUrNAhuti to kramazaH pachI pachI ja thAya che. kAraNake pahelI paryApti sthUla che ane te pachInI paryAptio eka- eka karatA vadhu-vadhu sUma-sUkSma che. jema sUkSmatA vadhu tema pUrNAhuti mATe vadhu pugalonI jarUra paDe ane te mATe samaya paNa vadhu thAya. eka dRSTAMta vicArIe cha baheno eka sAthe dorA banAvavAnI zarUAta kare che. temAMthI je bahena jADI jADI (sthUla skUla) dorIo banAvaze, tenuM kokaDuM jaldI pUruM thaI jaze ane je baheno pAtaLA pAtaLA dorA banAvaze, tene vadhu vadhu samaya lAgaze. bIjuM daSTAMta vicArIe : moTA pattharothI Dabbo jaldI bharAI jaze, jyAre dhULa bharavAmAM vadhu samaya lAgaze. (20) Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prApta kare che? (A rIte koI paNa jIva mATe pUchI zakAya.) (5) aparyAptA jIvo kaI paryAptio meLavatA nathI? (A rIte koI paNa jIva mATe pUchI zakAya.) prazna-3. muddAsara javAba lakho : (1) sthAvaranA kula bheda keTalA ane kayA kayA? (2) paryAptio keTalI che ane kaI kaI, te vyAkhyA sAthe lakho. (3) paryAptio jIva kaI rIte ane kyAre meLave che ? daSTAMta sAthe samajAvo. prazna-4. vyAkhyA lakho: (1) paryAptA (2) aparyAptA (3) paryApti (4) AhAra paryApti (A rIte chae paryApti mATe pUchI zakAya.) (pATha-7 vikalendriya saMsArI jIvo sthAvara (ekendriya) A rIte jema sUkSmatA vadhu, tema paryApti meLavavAmAM vadhu samaya lAge. pahelI paryApti jIva utpattinA prathama samaye ja meLavI le che tathA pachIpachInI paryAptio anukrame aMtarmuhUrta-aMtarmuhUrtanA AMtare meLave che. tathA chae paryAptio meLavatAM kula samaya paNa aMtarmuhurta ja thAya che. jo ke dareka jIvane badhI ja paryApti prApta thatI nathI. mATe jene jeTalI paryApti prApta thatI hoya teno kula samaya aMtarmuhUrta che, tema samajI levuM. vatsaH gurUjI! kayA jIvane keTalI paryAptio prApta thAya che? gurUjIH vatsa! aparyAptA jIvone pahelI traNa paryApti prApta thAya che. (pahelI traNa paryAptio meLavyA pahelA AgAmI [AvatA bhavanA AyuSya karmano baMdha thato nathI. tethI pahelI traNa paryApti prApta karyA pahelA koI jIva mRtyu pAmato nathI. aparyAptA jIvo traNa paryAptio pUrNa karIne eka aMtarmuhartamAM AyuSya bAMdhIne ane tyAra pachI [abAdhAkALarUpa aMtarmuhUrta jIvIne ja mare che. [aMtarmuhUrta nAnA-moTA aneka prakAre hovAthI traNa paryApti pachInA pasAra thayelA aMtarmuhUrtamAM paNa cothI paryApti pUrNa karI nathI tema samajavuM.]). paryAptA jIvomAM ekendriyane pahelI cAra, paMcendriya-garbhaja tiryaMca, garbhaja manuSya, deva tathA nArakane cha ane bAkInA saghaLA paryAptA jIvone pAMca paryApti prApta thAya che. A temanI svayogya paryAptio kahevAya. svAdhyAya prazna-1. nIcenI khAlI jagyA pUro: (1) sthAvaranA kula ...... bheda che. (2) paryAptAsthAvaranA...... ane aparyAptA sthAvaranA ...... bheda che. (3) sUkSma sthAvaranA ...... ane bAdara sthAvaranA ...... bheda che. (4) paryAptA sUkSma sthAvaranA ......, paryAptA bAdara sthAvaranA ......, aparyAptA sUkSma sthAvaranA ...... ane aparyAptA bAdara sthAvaranA...... bheda che. (5) pRthvIkAyanA ........, akAyanA ......, teukAyanA ....... vAukAyanA ...... ane vanaspatikAyanA ...... bheda che. (6) AhAra paryApti meLavatAM kula ...... samaya thAya che. (7) svayogya badhI paryApti meLavatAM ...... samaya thAya che. (8) meLavelI paryAptio jIvanI pAse ...... paryaMta rahe che. (9) jIva...... samayathI ja AhAranA pudgalone grahaNa kare che. prazna-2. TUMkamAM javAba Apo : (1) pRthvIkAyanA bhedo lakho. (A rIte akAya vagere mATe paNa pUchI zakAya.) (2) jIva paryAptio meLavavAnI zarUAta kyAre kare che ne pUrNAhuti kyAre kare che ? (3) aparyAptA jIvo keTalI paryAptio meLave che? zA mATe ? (4) paryAptA ekendriya jIvo kaI kaI paryAptio (21) vidAya paMcejiya beIndriya teIndriya candriya Indriyo pAMca che: 1) sparzendriyaH zIta, USNa, lIsuM, kharabacaDuM vagereno anubhava karI zakAya che te sparzendriyane AbhArI che. 2) rasanendriya khATuM, mIThuM, tIkhuM, turuM, kaDavuM, gaLyuM vagere svAdano anubhava karI zakAya che te rasanendriyane AbhArI che. 3) dhrANendriya sugaMdha, durgadha vagere gaMdhano anubhava karI zakAya che te dhrANendriyane AbhArI che. 4) cakSurindriyaH sapheda, kALuM, lAla vagere varNa tathA judA-judA AkAravALI vastuo joI zakAya che te cakSurindriyane AbhArI che. 5) zrotendriya avAja sAMbhaLI zakAya che te zrotendriyane AbhArI che. (22) Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TuMkamAM, sparzendriyano viSaya sparza che. (sparza pArakhavAnuM kAma kare che.) rasanendriyano viSaya rasa-svAda che. (rasa pArakhavAnuM kAma kare che.) dhrANendriyano viSaya gaMdha che. (gaMdha pArakhavAnuM kAma kare che.) cakSurindriyano viSaya rUpa che. (rUpa pArakhavAnuM kAma kare che.) zrotendriyano viSaya zabda che. (zabda pArakhavAnuM kAma kare che.) ekendriya jIvone mAtra sparzendriya ja hoya che, mATe teo sparza pArakhavAnuM kAma kare che, paNa rasa, gaMdha, rUpa ke zabda pArakhI zakatAM nathI. beIndriya jIvone sparzendriya ane rasanendriya ja hoya che mATe teo sparza ane rasa pArakhI zake che, paNa gaMdha, rUpa ke zabda pArakhI zakatAM nathI. teIndriya jIvone sparzendriya, rasanendriya ane dhrANendriya hoya che. mATe teo sparza, rasa ane gaMdha pArakhI zake che. paNa rUpa ke zabda pArakhI zakatAM nathI. caurindriya jIvone sparzendriya vagere cAra Indriyo hoya che mATe teo sparza, rasa, gaMdha ane rUpa pArakhI zake che, paNa zabda pArakhI zakatA nathI. paMcendriya jIvone pAMceya Indriyo hoya che. mATe teo spardhAdi pAMceya pArakhI zake che. vikalendriya H je jIvone pAMceya Indriyo na hoya, paraMtu pAMcathI ochI (vikala) Indriya hoya te jIvone vikasendriya kahevAya. sthAvaramAM ekendriya jIvonI vAta patI gaI che. ahIM trasa jIvonI vAta cAle che. mATe beIndriya, teIndriya ne caurindriya jIvono vikalendriyamAM samAveza karavAmAM Avyo che. beIndriya: je jIvone sparzendriya ane rasanendriya-ema be ja Indriyo hoya che te beIndriya kahevAya. dA.ta.: zaMkha, koDA, koDI, akSa, chIpa, gaMDolA, jaLo, aLasIyA, lALIyA, mAmaNamuMDA, karamiyA, porA, mAtRvAha, vALA, dvidaLa vagere beIndriya jIvo che. vizeSa oLakhaH jhaMDolA dariyAmAM thatA zaMkhAdi jevAM ja jIvo che. peTamAM thatAM moTAM karamiyAne paNa gaMDolA kahe che. vAsI narama purI tathA dALa, zAka, bhAta, roTalA, roTalI vagere rAMdhelA annavAsI rahevAthI temAM lALiyA jIvo utpanna thAya che, lAkaDAmAM dhuNa thAya che tene mAmaNamuMDA kahe che, peTamAM tathA zarIranA bIjA paNa keTalAka avayavomAM nAnA ke moTA karamiyA thAya che, masAmAM tema ja strInI yonimAM paNa eka jAtanA jaMtuo thAya che, te paNa eka jAtanA karamiyA ja che, pANImAM lAla raMganA ane kALA mukhavALA athavA sapheda raMganA porA thAya che, kharAba pANI pIvAthI mANasonA zarIramAM vALAnA jIvo dAkhala thAya che ane pachI hAthe-page lAMbA-lAMbA tAMtaNArUpe bahAra nIkaLe che, kaThoLa ane kAcA gorasa (kAcA dUdha, dahIM ke chAza) nA mizraNathI dvidaLanA beIndriya jIvo utpanna thAya che. teIndriya H je jIvone sparzendriya, rasanendriya ane dhrANendriya - ema traNa ja Indriyo hoya che te teIndriya kahevAya. dA.ta. : jU, lIkha, sAvA, kAnakhajUrA, mAMkaDa, gIMgoDAnI jAto, kIDI, maMkoDA, UdhaI, gayA, ghImela, IyaLa, dhAnyanA kIDA (dhanerA), viSTAnA kIDA, chANanA kIDA, kaMthavA, gopAlika, Indragopa vagere teIndriya jIvo che. vizeSa oLakhaH sAvA vALanA mULamAM utpanna thaI tyAM ja coMTI rahe che. nimittazAstranA niyama pramANe bhAvi kaSTa sUcavanArA che, gIMgoDA kutarAM vagerenA kAnamAM ghaNI jAtanA hoya che, UdhaI jamInamAM tenI rANInA tAbAmAM nagara vasAvIne rahe che ane lAkaDA, kAgaLa, kapaDAM vagere kotarI khAya che, gaddhayA eTale cora kIDA, te avAvarU bhInI jamInamAM thAya che, ghImela kharAba ghImAM thAya che, IyaLa cokhA vageremAM tathA khAMDa, goLa vageremAM utpanna thAya che, dhanerA ghauM vagere dhAnyamAM thAya che, viSTAnA kIDA viSTA paDI hoya tyAM jamInamAM utare che ane goLa chidro kare che. tenuM bIjuM nAma usiMga che. kaMthavA khUba ja bArIka hoya che, Indragopa comAsAnI zarUAtamAM lAla raMganA thAya che. tene loko IndranI gAya ke gokaLagAya kahe che. mAthA vagaranA dekhAtA hovAthI loko mAmaNamuMDA, mamolA ke varasAdanA mAmAM paNa kahe che. vatsaH gurUjI ! mAMkaDa vagere rAtre bahAra nIkaLe che ane kIDI vagere khAMDa tarapha gati kare che, tethI temane cakSu (AMkha) haze ja ne? gurUjI: vatsa ! mAMkaDa, kIDI vagere teIndriya jIvo che tethI temane cahyuM na hoya. temanI dhrANendriya sateja hovAthI teo aMdhakAranI ane khAMDanI gaMdhane khUba ja sArI rIte pArakhI zake che. aMdhakAranI gaMdhane pArakhIne mAMkaDa rAtre bahAra nIkaLe che tathA khAMDanI gaMdhane pArakhIne kIDIo te tarapha doDe che. caurindriya: je jIvone sparzendriya, rasanendriya, dhrANendriya ane cakSurindriya-ema cAra Indriyo hoya che te caurindriya kahevAya. dA.ta. : vIMchI, bagAI, bhamarA, bhamarI, tIDa, mAkhI, DAMsa, macchara, kaMsArI, karoLiyo, khaDamAMkaDI, pataMgiyuM, Agiyo vagere caurindriya jIvo che. vizeSa oLakha : bagAI pazu upara hoya che, khaDamAMkaDI zarIra upara mUtarI jAya to phollA thaI jAya che. tene uDato ghoDo, tItIghoDo ke kukaDI mukaDI paNa kahe che. (13) (24) Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha-8 :) paMceyitiryaca sa vilejaya tiya paMceniyA deva layasa manuSya mAya nA sthalacara kheyara vikasendriya jIvo paryAptA ane aparyAptA - ema be prakAre hovAthI kula cha bheda thAya che : (1) paryAptA beIndriya (2) aparyAptA beIndriya (3) paryAptA teIndriya (4) aparyAptA teIndriya (5) paryAptA caurindriya (6) aparyAptA caurindriya svAdhyAya prazna-1. khAlI jagyA pUro : (1) sparzendriyano viSaya ...... che. (2) rasanendriya ....... pArakhavAnuM kAma kare che. (3) ...... no viSaya gaMdha che. (Ama pAMceya Indriyo mATe koI paNa rIte khAlI jagyA pUchI zakAya.) (4) peTamAM thatAM moTAM karamiyAne...... paNa kahe che. (5) vAsI narama purI vageremAM tathA vAsI rAMdhela annamAM ...... jIvo utpanna thAya che. (6)...... vALanA mULamAM utpanna thaI tyAM ja coMTI rahe che. (7) ......kutarAM vagerenA kAnamAM hoya che. (8) ..... kharAba thImAM thAya che. (9)...... pazu upara hoya che. prazna-2. TUMkamAM javAba lakho: (1) pAMca IndriyanA nAma lakho. (2) ekendriya jIvone kaI kaI Indriya hoya che ? (A rIte beIndriya vagere mATe paNa pUchI zakAya.) (3) ekendriya jIvo zuM pArakhI zake ? zuM na pArakhI zake ? (A rIte beIndriya vagere mATe paNa pUchI zakAya.) (4) vikalendriyamAM kayA traNa jIvabhedono samAveza thAya che? zA mATe ? (5) lALiyA jIvo kyAM utpanna thAya che ? (6) porA kyAM utpanna thAya che ane kevA hoya che? (7) vALAnA jIvo kevI rIte utpanna thAya che ane kevA hoya che? (8) dvidaLanI utpatti samajAvo. (9) udhaI vize lakho. (10) gaDhayAnuM bIjuM nAma lakho. te kyAM utpanna thAya che ? (11) IyaLa tathA dhanerA kyAM utpanna thAya che ? (12) IndragopanAM bIjA nAma lakho. (13) khaDamAMkaDInA bIjA nAma lakho. (14) mAMkaDavagere rAtre bahAra nIkaLe che tathA kIDI vagere khAMDa tarapha gati kare che tethI temane cakSurindriya haze ne ? samajAvo. (15) vikalendriyanA kula keTalA bheda thayA ? kayA kayA? lakho. prazna-3. vyAkhyA lakho: (1) vikalendriya (2) beIndriya (3) teIndriya (4) caurindriya prazna-4. nIcenA jIvabhedonA pAMca-pAMca udAharaNa lakho : (1) beIndriya (2) teIndriya (3) caurindriya prazna-5. nIcenA jIvo kayA jIvabhedamAM Ave te lakho: A pAThamAM Apela koI paNa udAharaNa pUchI zakAya.) (5) catuSpada uraparisarSa bhupasirpa paMcendriya tiryaMco traNa prakAranA che: 1. jalacara 2. sthalacara 3. becara 1. jalacaraH je paMcendriya tiryaMco kuvA, vAva, taLAva, nadI, samudrAdi jaLAzayomAM jIvana calAvI zake che teo jalacara kahevAya che. moTA magaramaccho, magara, kAcabA, mAchalA, grAha (grAhane jhuDa kahe che hAthIne paNa kheMcI jAya tevuM ghaNuM ja baLavAna tAMtaNAnA AkAranuM jaLacara prANI che.) vagere. 2. sthalacara : je paMcendriya tiryaMco jaLAzayamAM jIvana calAvI zakatA nathI temaja AkAzamAM ya UDI zakatA nathI, paraMtu jamIna upara jIvana calAve che teo sthalacara kahevAya che. AvA sthalacara tiryaMco traNa prakAranA hoya che : (1) catuSpada : cAra pagavALA gAya, baLada, hAthI, ghoDA, bheMsa, vAgha, siMha, cittA, dipaDA, haraNa, kutarA, gadheDA, UMTa, bakarA, bhUMDa vagere. (2) uraparisarpa : peTa vaDe cAlanArA-sarpa, ajagara, nAga (phaNAvALo sarpa, AzIviSa sarpa (dADhamAM jhera hoya che), dRSTiviSa sarpa, ugraviSa sarpa, bhogaviSa sarSa (zarIramAM jhera hoya che), tvaviSa sarpa, niHzvAsaviSa sarpa, AsAlika sarpa (te saMmUrchAima hoya che ane 15 karmabhUmimAM ja thAya che) vagere. (3) bhujaparisarpaH hAtha vaDe cAlanArA-noLiyA, uMdara, khisakolI, garoLI, caMdanagho, vAMdarA vagere. 3. becaraH je paMcendriya tiryaMco AkAzamAM UDI zake che teo khecara kahevAya che. temAM keTalAka (lomaja) rUMvATAnI pAMkhavALA hoya che-jema ke cakalA, popaTa, mora, kAgaDA, gIdha, kabUtara, haMsa, sArasa, ghuvaDa vagere. ane keTalAka cAmaDAnI pAMkhavALA (16) Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che jema ke cAmAciDiyA, bAgoLa, vaDavAgoLa, samudranA kAgaDA, bhAraMDa pakSI vagere. vaLI manuSya lokanI bahAra (rA dvipanI bahAra) keTalAka evA pakSIo che ke teo UMDe tyAre paNa temanI pAMkho saMkocAyelI (khullI nahIM, paNa beThelA pakSInI jema saMkocAyelI) ja hoya che. ane keTalAka evA pakSIo che, ke teo UDatA hoya ke beThelA hoya tyAre paNa temanI pAMkho UghADI ja hoya che-pahoLI karelI ja hoya che. A pakSIonA janma ane maraNa AkAzamAM ja thAya che, e vAta ApaNAM pUrvAcAryo paraMparAthI kahetA AvyAM che. uparanA pAMceya garbhaja ane saMmUrchAima - ema be prakAre hovAthI daza bheda thAya. tathA te sarve paryAptA ane aparyAptA - ema be bhede hovAthI paMcendriya tiryaMcanA kula 20 bheda thAya che, je nIce mujaba che : (1) paryAptA garbhaja jalacara (2) aparyAptA garbhaja jalacara (3) paryAptA saMmUrchAima jalacara (4) aparyAptA saMmUrNima jalacara (5) paryAptA garbhaja catuSpada (6) aparyAptA garbhaja catuSpada (7) paryAptA saMmUrNima catuSpada (8) aparyAptA saMmUrNima catuSpada (9) paryAptA garbhaja uraparisarpa (10) aparyAptA garbhaja uraparisarpa (11) paryAptA saMmUriSThama uraparisarpa (12) aparyAptA saMmUrchAima uraparisarpa (13) paryAptA garbhaja bhujaparisarpa (14) aparyAptA garbhaja bhuja parisarpa (15) paryAptA saMmUrNima bhujaparisarpa (16) aparyAptA saMmUrNima bhujaparisarpa (17) paryAptA garbhaja khecara (18) aparyAptA garbhaja khecara (19) paryAptA saMmUrchAima khecara (20) aparyAptA saMmUrchAima khecara AmAM jalacara vagere pAMceyanA 4-4 bheda thAya che. sthalacaranA 12 bheda thAya che. paryAptA ane aparyAptAnA 10-10 bheda thAya che. vatsa : gurUjI ! garbhaja ane saMmUrNimanI vyAkhyA samajAvazo ? gurUjI : vatsa ! mAtAnA garbha dvArA janme te garbhaja kahevAya. (caMdanagho, sarpa, kAgaDA, cakalI, hAthI, uMdara, gAya, bheMsa, manuSya vagere garbhaja jIvo che.) mAtAnA garbha vinA ja amuka prakAranA saMyogo maLavAthI utpanna thAya che te saMmUrchAima kahevAya. ekendriyathI caurindriya sudhInA jIvo mUrNima hoya che. tathA mAchalA vagere garbhaja ane saMmUrchAima banne prakAre hoya che. ekendriya ane beIndriya jIvo potAnI utpattine yogya amuka prakAranA saMjogo maLI jatAM lagabhaga potAnI svajAtinA jIvonI AsapAsa utpanna thaI jAya che. teIndriya jIvo svajAtinA maLa-viSTA vageremAMthI utpanna thaI jAya che. caurindriya jIvo svajAtinA jIvonI lALa, maLa vageremAMthI utpanna thAya che. garbhaja jIvo traNa prakAranA hoya che: 1. aMDaja (IDAmAMthI pedA thAya te-jema ke sarpa, cakalA, kAgaDA, caMdanagho, kAcabo, garoLI vagere.) 2. potaja (khullA aMge sIdhA baccArUpe janme te-jema ke hAthI, sasaluM, vAgoLa, cAmAciDiyA, noLiyo, uMdara vagere.) 3. jarAyuja (pedA thanAra bacce lohI-mAMsathI bharela eka prakAranI jALamAM lapeTAyeluM hoya che, jene ora kahe che-jema ke manuSya, gAya, bheMsa, bakarI, baLada, gheTAM vagere.) svAdhyAya prazna-1. khAlI jagyA pUro: (1) jalacaranA ......, sthalacaranA ...... ane khecaranA ...... bheda che. (2) sthalacaramAM catuSpadanA ......, uraparisarpanA ......ane bhujaparisarpanA ......bheda che. (3) paryAptA paMcendriya tiryaMcanA ...... ane aparyAptA paMcendriya tiryaMcanA ...... bheda che. (4) paMcendriya tiryaMcanA ...... ane tiryaMcanA .... bheda che. (5) garbhaja paMcendriya tiryaMcanA ...... ane saMmUrNima paMcendriya tiryaMcanA ......bheda che. prazna-2. TuMkamAM javAba Apo? (1) lomaja khecaranA pAMca udAharaNa Apo. (2) cAmaDAnI pAMkhavALA pakSIonA pAMca udAharaNa Apo. (3) kaI vAta ApaNAM pUrvAcAryo paraMparAthI kahetAM AvyAM che ? (4) khecaranA keTalAM bheda thAya? kayA kayA? (A rIte sthalacara, catuSpada vagere mATe paNa pUchI zakAya.) (5) paryAptA paMcendriya tiryaMcanA keTalAM bheda thAya? kayA kayA? (A rIte aparyAptA mATe paNa pUchI zakAya.) (6) tiryaMcanA keTalA bheda? kevI rIte? prazna-3. vyAkhyA lakho ane pAMca pAMca udAharaNa Apo : (1) jalacara (2) sthalacara (3) catuSpada (4) uraparisarpa (5) bhuja parisarpa (6) khecara (7) garbhaja (8) saMmUrchAima (9) aMDaja (10) potaja (11) jarAyuja prazna-4. nIcenA jIvo kayA jIvabhedamAM Ave te jaNAvoH (pAThamAMthI koI paNa pUchI zakAze.). pATha-9 :) madhyaloka manuSyonA janma ane maraNa madhyalokamAM Avela manuSyalokamAM ja thAya che. mATe manuSyonA bhedonI vicAraNA karatAM pahelA mayalokanuM jJAna meLavI laIe. madhyaloka eka rAja pramANa tIthya vistAravALo che. tethI tene ticchaloka ke | tiryazloka paNa kahevAmAM Ave che. temAM asaMkhya dvIpa ane asaMkhya samudra AvelA che. (28) (20) Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadvIpa - devasamudra - nAgadvIpa - nAgasamudra - yadvIpa - yakSasamudra - bhUtadvIpa - bhUtasamudra - svayaMbhUramaNa dvIpa - svayaMbhUramaNa samudra - e pachI aloka Ave che. khAsa dhyAnamAM rAkhavuM ke - uttara-uttaranA (pachI-pachInA) samudra ke dvIpano vistAra, pUrva-pUrvanA dvIpa ke samudrano vistAra karatAM Dabala Dabala hoya che. vaLI jaMbUdvIpa dekhAtA pUrNimAnAM candra jevo goLa che jyAre bAkInA tamAma samudra ane dvIpo baMgaDInI jema valayAkAre che. madhyalokanuM citra Africa Aroma 6 nNa madhyalokanI barAbara madhyamAM jaMbudvIpa Avelo che. te eka lAkha yojananA vistAravALo (lAMbo-pahoLo) tathA dekhAtAM pUrNimAnA candra jevo ke roTalI jevo goLAkAra che. - jaMbUdvIpanI pharate be lAkha yojanAnA vistAravALo lavaNasamudra Avelo che. tenI pharate anukrame nIce jaNAvela nAmovALA ane Dabala Dabala vistAravALA dvIpa ane samudro AvelA che. jaMbUdvIpa - lavaNa samudra - dhAtakI khaMDa - kAlodadhi samudra puSkaravara dvIpa - puSkaravara samudra - varuNavara dvIpa-varuNavara samudra kSIravAra dvIpa - zaravara samudra - dhRtavara dvIpa - dhRtavara samudra Izuvara dvIpa - Izkavara samudra - naMdIzvara dvIpa - naMdIzvara samudra A rIte sarakhA ja nAmavALA dvIpa-samudra vArApharatI AvyA kare che. vaLI have je-je dvIpanAM nAma Avaze tene 'va' ane 'varAvabhAsa' lagADavAthI je nAma bane te nAmavALA dvIpa samudro anukrame jANavA. (tene tripratyavatAratA kahe che, te A rIte ? (naMdIzvara samudrane pharato) arUNa dvIpa - arUNa samudra - arUNavara dvIpa - arUNavara samudra - arUNa varAbhAsa dvIpa - arUNaharAvabhAsa samudra A pachI anukrame kuMDala, zaMkha, rUcaka, bhujaga, kuza, kauMca ane tyAra pachI uttama vastuonA nAmovALA ane zubhazAzvatA padArthonA nAmovALA asaMkhya-asaMkhya dvIpa-samudro vArApharatI tripratyavatAratA vaDe jANavAM. A rIte asaMkhya dvIpa-samudro gayA pachI bIjo eka jaMbUdvIpa nAme dvIpa Ave che. ema dareka dvIpa-samudronA nAmavALA ja dvIpa-samudro asaMkhyAta-asaMkhyAta dvIpasamudro gayA pachI pharI-pharI Ave che. tethI jaMbUdvIpa Adi tamAma dvIpa-samudronA nAmavALA ja bIjA asaMkhya-asaMkhya dvIpa-samudro AvelA che. arthAt kula jaMbUdvIpa nAmavALA dvIpo asaMkhya che, kula lavaNa samudra nAmavALA samudro asaMkhya che. e rIte dareka dvIpasamudronA nAmavALA dvIpo ane samudro asaMkhya-asaMkhya AvelA che. vaLI dareka nAmomAM tripratyavatAratA paNa samajI ja levI. A rIte karatAM chellI tripratyavatAratAmAM sUryadvIpa, sUryasamudra, sUryavadvIpa, sUryavarasamudra, sUryavarAvabhAsa dvIpa, sUryavarAvabhAsa samudra Ave che. te pachI chellA pAMca dvIpa ane pAMca samudra che. temAM tripratyavatAratA nathI. te A pramANe : Ast 2 AYNA Aynna citramAM je 1-2-4 vagere AMkaDA batAvyAM che, teTalA lAkha yojanano vistAra te te dvIpa ke samuhano jANavo. chelle svayaMbhUramaNa samudra pachI khAtuM AkAza Ave che, te alokAkAza che. (30) (29) Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pATha-10 :) manuSyanA 303 bheda vatsaH gurUjI ! mayalokanI UMcAI keTalI che? gurUjI : vatsa ! madhyalokanI madhyamAM jaMbudvIpa Avela che. tenI madhyamAM merUparvata Avela che. merUparvatanI aMdaranA kaMdanA (mULanA) urdhva bhAgamAM gAyanA stananI jema 4 + 4 = 8 rUcaka pradezo AvelA che. te corasa rUcakanA nAmathI oLakhAya che. te samabhUlA paNa kahevAya che. vaLI te eka rAja pramANa madhyalokano barAbara madhyano bhAga che. A rUcakanI apekSAe uparanA 900 yojana ane nIcenA 900 yojana madhyalokamAM gaNAya che. tethI madhyalokanI UMcAI 1800 yojana che. pahelo jaMbudvIpa, bIjo dhAtakIkhaMDa ane trIjo puSkaravara dvIpa che. puSkaravaradvIpanA madhyamAM goLAkAre (valayAkAre) mAnuSottara parvata Avela hovAthI tenA be bhAga paDI jAya che. tethI jaMbudvIpa, dhAtakIkhaMDa ane aDadho puSkaravadvIpa maLIne aDhIdvIpa thAya che. manuSyonA janma ane maraNa A aDhIdvIpamAM ja thatAM hovAthI te manuSyaloka tarIke oLakhAya che. | v ne % \ \ dvIpa ra svAdhyAya prazna-1. nIcenI khAlI jagyA pUro: (1) manuSyanA janma ane maraNa ...... lokamAM ja thAya che. (2) madhyaloka ..... pramANa ticha vistAravALo che. (3) madhyalokane ...... ke ...... paNa kahevAmAM Ave che. (4) madhyalokanI madhyamAM ....... dvIpa Avelo che. (5) jaMbudvIpano vistAra ..... pramANa che. (6) jaMbudvIpane pharate ...... vistAravALo ...... samudra Avela che. (7) AThamA dvIpanuM nAma ...... che. (8) tirtha lokamAM ..... dvIpa-samudro che. (9) jaMbUdvIpa nAmavALA kula ..... dvIpo che. (10) madhyalokanI UMcAI ...... che. prazna-2. nIcenA praznonA TuMkamAM javAba Apo: (1) madhyalokanA bIjA nAma lakho. (2) madhyalokane tioloka ke tiryaloka zA mATe kahevAmAM Ave che ? (3) jaMbUdvIpano vistAra keTalo che ane AkAra kevo che ? (4) zarUnA ATha dvIpa ane ATha samudranA nAma lakho. (5) tripratyavatAratA eTale zuM ? dRSTAMta sAthe jaNAvo. (6) arUNavarAvabhAsa samudrathI mAMDIne bIjA jaMbudvIpanI vacce kayA kayA dvIpasamudro AvelA che ? (7) chellI tripratyavatAratAmAM kayA kayA dvIpa-samudro AvelAM che ? (8) chellA pAMca dvIpa ane pAMca samudronA nAma lakho. (9) koI paNa dvIpa ke samudrano vistAra tenI pUrvanA ane pachInA samudra ke dvIpanI apekSAe keTalo hoya che ? (10) madhyalokamAM asaMkhya dvIpa-samudra che, te darekano AkAra kevo che? (11) madhyalokano vistAra ane UMcAI keTalI che? (12) madhyalokano madhya bhAgakyAM Avelo che? (13) samabhUtalAthI madhyalokanI upara-nIce UMcAI keTalI-keTalI che? A manuSyaloka 45 lAkha yojanAnA vistAravALo che, te nIce pramANe : jaMbUdvIpa - 1 lAkha yojana lavaNa samudra - 2+2=4 lAkha yojana ghAtakI khaMDa - 4+4=8 lAkha yojana kAlodadhi samudra - 8+8=16 lAkha yojana aDadho puSkaravadvIpa - 8+8=16 lAkha yojana kula - 45 lAkha yojana manuSyone utpanna thavAnA 101 kSetro che, temAM 9 jaMbudvIpamAM + 18 dhAtakI khaMDamAM + 18 puSkarArdha dvIpamAM + 56 lavaNa samudramAM Avela che, je citro dvArA barAbara samajI laIe. (8) ( ) Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A | an wwwww | 80p]XvB peop jaMbudrIpanuM citra 8 | AV... MoonH aravRta cha pq=&v e lthpsephio p8nHvB *lvv 108n- n+ ] Z --AVqa p -JENI P J A0 600 +++] Ope 12 r87 uparanA jaMbudrIpanA citramAM jozo to jaNAze ke kula 9 kSetro che. (1) bharata kSetra (2) himavaMta kSetra (3) harivarSa kSetra (4) mahAvideha kSetra (5) devakurU kSetra (6) uttarakurU kSetra (7) ramyak kSetra (8) hiraNyavaMta kSetra (9) airavata kSetra. vaLI, laghuhimavaMta parvata ane zikharI parvatanI pUrva ane pazcima dizAmAM lavaNa samudramAM dADhanA AkAre be-be TukaDA nIkaLe che. tethI kula ATha TukaDA thAya. dareka TukaDAmAM 7-7 dvIpo AvelA che. Ama 56 aMtarlIpa thAya che. A dvIponI cAre bAju pANI hovAthI te aMtarrIpa tarIke oLakhAya che. (33) g 8 L[ HM AVom VD 8]+- VD 10 P VO e enve now dhAtakI khaMDanuM citra o.snve A [ AV lavA jabUtI a n+ X@lm n+ bide no | adju 34 de h[ AME lthpsephik - ATME vo ]Z Xplbm_n+ uparanA dhAtakI khaMDanA citramAM jozo to khyAla Avaze ke dakSiNa ane uttaramAM rahelA IyukAra parvatonA kAraNe dhAtakI khaMDanA be vibhAga (1. pUrva dhAtakI khaMDa ane 2. pazcima dhAtakI khaMDa) paDI gayA che. A banneya dhAtakI khaMDamAM jaMbudrIpanI mAphaka 9-9 kSetro AvelA che. tethI kula 18 kSetro thAya che. teonA nAma paNa jaMbudrIpa pramANe ja che, je nIce mujaba che : be bharata kSetra, be himavaMta kSetra, be harivarSa kSetra, be mahAvideha kSetra, be devakurU kSetra, be uttarakurU kSetra, be ramyak kSetra, be hiraNyavaMta kSetra, be airavata kSetra. (34) Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSkaravara hIpanuM citra ] Apeeni-VD + + to dadhisAro + + Wendy 1 bhUkI + + + + [ aDhI dvIpa (manuSya loka) nA kula kSetraH kSetra nAma jaMbUDhIpamAM dhAtakI khaMDamAM abhyattara puSkarArdhamAM bharata kSetra 1 + 2 + 2 = 5 himavaMta kSetra 1 + 2 + 2 = 5 harivarSa kSetra 1 + 2 + 2 = 5 mahAvideha kSetra 1 devakupha kSetra 1 uttara kurU kSetra 1 + 2 + 2 = 5 ramyak kSetra 1 hiraNyavaMta kSetra 1 airavata kSetra 1 + 2 + 2 = 5 kula 9 + 18 + 18 = temaja lavaNa samudramAM Avela pa6 aMtarlIpa = 56 101 uparano koTho jotAM khyAla Avaze ke rAA dvIpamAM maLIne bharata kSetra Adi dareka kSetro kula 5-5nI saMkhyAmAM che. AmAM 5 bharata kSetra + 5 mahAvideha kSetra + 5 airAvata kSetra = 15 kSetrone karmabhUmi kahevAmAM Ave che. ane 5 himavaMta + 5 harivarSa + 5 devakupha + pa uttarakurU + 5 ramya + 5 hiraNyavaMta = 30 kSetrone akarmabhUmi kahevAmAM Ave che. karmabhUmiH jyAM asi (zatra), masi (vyApAra), kRSi (khetI) pravartatA hoya athavA jyAM mokSamArga pravartato hoya tevA kSetrane karmabhUmi kahevAmAM Ave che. akarmabhUmiH je kSetromAM kyAreya asi, maNi, kRSino vyavahAra hoya ja nahi temaja mokSamArga paNa pravartato na hoya, paraMtu yugalika ane kalpavRkSanI vyavasthA hoya che te akarmabhUmi kahevAya che. yugaliko Icchita vastu kalpavRkSa pAsethI meLavI le che. jo ke aMtapamAM paNa akarmabhUminI jema yugalikAdi vyavasthA che. chatAM te n NT ) QA-Jug 1K ve ] hxavo _p.8mF) wz Xox ne uparanuM citra jotAM khyAla Avaze ke puSkaravara dvIpanI madhyabhAgamAM valAkAre (baMgaDI AkAre) mAnuSottara parvata Avelo che. AthI puSkaravara dvIpanA be vibhAga (1. bAhya puSkarArdha dvIpa ane 2. abhyantara puSkarAI dvIpa) paDI jAya che. temAM abhyantara puSkarAI dvIpamAM dhAtakI khaMDanI mAphaka ja nava-nava kSetro AvelA che. temanA nAma paNa dhAtakI khaMDanI mAphaka ja samajI levAM. citramAM mahAvideha kSetramAM Avela uttarakurU kSetra, devakurUkSetra batAvyuM nathI paNa te dhAtakI khaMDanI mAphaka ja samajI levuM. (35) (6) Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lavaNa samudramAM hovAthI tenI cAre bAju pANI che, tethI aMtardhvapanA alaga nAmathI oLakhAya che. Ama manuSyalokamAM 15 karmabhUmi + 30 akarmabhUmi + 56 aMtardIpa maLI kula 101 kSetro AvelA che. A 101 kSetromAM manuSyono vasavATa hovAthI manuSyanA 101 bheda thAya. A manuSyo be prakAre che : (1) garbhaja ane (2) saMmUrNima. AmAM garbhaja manuSyo paryAptA ane aparyAptA - ema be bhede che. jyAre saMmUrNima manuSyo aparyAptA ja hoya che. (paryAptA hotA nathI.) tethI 101 paryAptA garbhaja manuSyo + 101 aparyAptA garbhaja manuSyo + 101 aparyAptA aparyAptA saMmUrchAima manuSyo = manuSyanA kula 303 bheda thAya che. vatsa : gurUjI ! saMmUrNima manuSyo kyAM hoya che ? meM to koI divasa joyA ja nathI. gurUjI : vatsa ! saMmUrchAima manuSyonI avagAhanA (UMcAI) aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalI hovAthI te carmacakSuthI ke sUkSmadarzaka yaMtra vagere sAdhanothI paNa dekhI zakAtAM nathI. saMmUrchAima manuSyo mAnavanI azucimAM pedA thatA hovAthI te mAnavanI azucimAM hoya che. manuSyanA zarIrathI chuTA paDelA maLa (viSTA), mUtra, kAnano mela, AMkhano mela (pIyA), nAkano mela (seDA ke guMgA), kapha, ghUMka, pitta, UlTI, eMThavADa, nakhano mela, zarIrano mela, lohI, parU, mAMsa, cAmaDI vagere koI paNa azucimAM 48 mInITa pasAra thaye asaMkhya saMmUrNima manuSyo utpanna thAya che ane temAM temanA janmamaraNanI paraMparA paNa cAlyA karatI hoya che. saMmUrNima manuSya paMcendriya jIva che, mATe tene pAMceya Indriyo hoya che. paraMtu mana hotuM nathI. mana vinAnA jIvo asaMjJI kahevAya che. ekendriya, beIndriya, teIndriya, caurindriya, saMmUrchAima paMcendriya tiryaMca ane saMmUrNima manuSya - A badhA ya jIvo saMmUrchAima che ane mana vinAnA hoI asaMjJI paNa che. garbhaja paMcendriya tiryaMca, garbhaja manuSya, devo ane nArakone mana hovAthI te saMjJI kahevAya che. saMjJIH je jIvone mana hoya te jIvo saMjJI kahevAya. asaMjJIH je jIvone mana na hoya te asaMzI kahevAya. asaMkhya saMmUrNima manuSyonI hiMsAthI bacavA mATe nIce mujaba kALajI rAkhoH (A). 1) nAka, kAna, nakha, zarIra vagereno mela kADhavo nahi. jo kADho to cUno, rakhyA ke dhULamAM masaLIne mikSa karI devo. 2) jyAM tyAM thuMkavuM nahi, jo ghUMkavuM ja paDe, to kIDI vagere na hoya tevI dhULamAM ghUMkyA bAda ghUMkane retImAM barAbara mikSa karI devuM. 3) zaradI thaI hoya to jyAM-tyAM lIMTa nAkhavI nahi. erIyAmAM (vasanA TukaDAmAM) lIMTa laIne ghasI nAkhavI. thoDI vAramAM kherIyuM sUkAI jAya tema khulluM mUkavuM. 4) nagaranI vahI jatI khALa, gaTara vageremAM kaMI vastu nAkhavI nahi. kemake temAM mAnavonA azuci vagere hovAthI asaMkhya saMmurNimanI paraMparAno saMbhava che. 5) snAnanuM pANI ke dhoyela vastrAdinuM pANI gaTaramAM na javA devuM. khullA sthAnamAM sUkAI jAya te rIte upayoga rAkhavo joIe. kuvA, nadI, taLAva vagerenA kinAre besIne kapaDAM na dhovAM, snAna na karavuM. 6) snAnanuM pANI, eThuM pANI, paga vagere dhoyela pANI cokanA eka sthAne paDayuM na rahe teno upayoga rAkhavo. jo be ghaDImAM badhuM na sUkAya to saMmUrchAima manuSyonI utpattino saMbhava che. ghaNIvAra pattharanA nAnA-nAnA khADA-khAMcAmAM pANI rahI jAya che. to te na rahI jAya tenI kALajI levI joIe. 7) ghaDA vageremAMthI pANI pIdhAM bAda eThA glAsane ghaDA vageremAM pharI na nAkhavo. kema ke tema thatAM ghaDAnuM badhuM ja pANI eThuM thaI jAya. pachI be ghaDI bAda asaMkhya saMmUrNimanI utpattino saMbhava che. pANI pIdhA bAda eMThA glAsane vaAdithI luMchI levo joIe. 8) meluM vastra ke pasIno vagere azuci je pANImAM paDI jAya te pANIno be ghaDImAM nikAla karI devo joIe. 9) rastAmAM DhoLAyela pANI upara cAlavuM nahi, kema ke tethI pANInA jIvonI hiMsA thAya tema ja pANImAM pagano mela utaravAthI temAM be ghaDI bAda saMmUrchAima manuSyanI virAdhanAnI paraMparA zarU thaI jAya. 10) jamyA bAda bhojana-pANI eMThA mUkavA nahi. kema ke be ghaDI bAda saMmUrNima manuSyo utpanna thavA saMbhava che. mATe jamyA bAda thALI Adi dhoIne pIdhA bAda thALI Adi vAsaNo be ghaDI pahelAM sUkAI jAya tema karavuM ucita che. keTalAka samaju zrAvako thALI Adi rUmAlathI lUchIne korI karI nAkhatA hoya che. 11) jamatAM jamIna upara eMThavADo na paDe tenI kALajI rAkhavI. jo tabiyatAdi kAraNe bhojana eThuM mUkavuM paDe to turata kutarAdinI anukaMpA karIne saMmUrchAima manuSyanI (38) Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ virAdhanAmAMthI bacavuM ucita che. vaLI jamyA bAda eMThA thALI vagere koI kuMDamAM rAkhela pANImAM nAkhIne na dhovA. ghaNe sthaLe evI prathA jovA maLe che ke kuMDamAM pANI rAkhela hoya temAM jamanArA thALI vagere dhoI nAkhe. AthI to kuMDanA pANImAM asaMkhya saMmUrchima manuSyanI hiMsAnI paraMparA UbhI thAya che. 12) haoNTala-lArI vagere upara koI paNa bhojana na levuM. kema ke tyAM saMmUrchima manuSyonI virAdhanA ghaNI hoya che. 13) sthaMDila (saMDAsa) bahAra khullAmAM ja javAya to sArUM. vartamAnamAM pAtALa kuvAvALA saMDAsothI hiMsakatA vadhI che. manuSyanI viSTA pAtALa kuvAmAM ekaThI thAya che ane saMDAsa gayA bAda aDadhI Dola jeTaluM pANI paNa aMdara nAMkhavuM paDe che. aMdara taDako vagere na maLavAthI ane pANI paNa sAthe hovAthI viSTA sUkAtI nathI. be ghaDI bAda aneka varSo sudhI asaMkhya saMmUrchima manuSyonA janma ane maraNanI paraMparA cAle che. vaLI temAM aneka prakAranA trasa jIvo paNa utpanna thaI jAya che. mATe vartamAna kALanA saMDAso eTale jIvahiMsAnI phekTarI che. saMDAsanuM pApa ghaNuM ja moTuM che. pApabhIrU AtmAoe A pApathI koI paNa hisAbe bacavuM joIe. 14) mUtaraDI vageremAM jaIne pezAba na karavo. jyAM pezAba be ghaDImAM sUkAI jAya tevA sthAnano upayoga karavo ucita che. 15) pitta ke vaoNmiTa vagere thAya tyAre tene dhULa ke rakhyA sAthe barAbara mizra karI devA. 16) gaLAmAM kapha thayo hoya ane vAre-vAre kapha nIkaLato hoya to jyAM tyAM thUMkavuM nahIM. eka nAnI kUMDImAM rakhyA rAkhI temAM kapha kADhavo ane pachI saLI dvArA te kaphane rakhyAmAM mizra karI devo. 17) ghaNI vyaktione pAnaparAga, tamAku, mAvo ke pAna vagere khAvAnI kuTeva hoya che. AvI vyaktione hAlatAM-cAlatAM rastAmAM picakArI mAravAnI paNa kuTeva hoya che. jo te picakArI (phUMka) nIce kIDI Adi Ave to marI jAya ane be ghaDIe na sUkAya to saMmUrchima manuSyanI virAdhanA thAya. mATe pAnaparAgAdi khAvAnuM ke picakArI mAravAnuM choDI devuM joIe. 18) lohI, parU vagere zarIrathI chUTA paDe to be ghaDImAM sUkAI javA joIe. te mATe rakhyAdimAM mizra karI devA. TuMkamAM, ApaNAM (mAnavanA) zarIramAMthI chUTI paDatI koI paNa prakAranI azucimAM (zarIramAM tamAma azuci ja che. zarIra eTale azucino piMDa.) be ghaDI bAda saMmUrchima manuSyo pedA thavAno saMbhava che. mATe A virAdhanA na lAge tenI (39) pApabhIrU AtmAe khUba ja cIvaTapUrvaka kALajI levI joIe. mRtyu bAda maDadAmAM paNa be ghaDI bAda asaMkhya saMmUrchima manuSyo pedA thaI jAya che. mATe ghaNAM pApabhIrU AtmAo mRtadehano jaldI nikAla karAvatA hoya che. vatsa : gurUjI ! mahAvidehamAM keTalAM tIrthaMkaro vicarI rahyAM che ? gurUjI : vatsa ! hAlamAM dareka mahAvidehamAM 4-4 tIrthaMkaro vicarI rahyAM che. tethI pAMca mahAvideha x 4 tIrthaMkara bhagavAna = 20 tIrthaMkaro vicarI rahyAM che. temanA nAma nIce mujaba che H jaMbudrIpamAM dhAtakI khaMDamAM puSkarArdhadvIpamAM -- zrI suprabha, zrI vizAla, zrI vajadhara, zrI candrAnana zrI candrabAhu, zrI bhujaMga, zrI Izvaradeva, zrI namiprabha, zrI vIrasena, zrI mahAbhadra, zrI devayazA, zrI ajitavIrya. svAdhyAya ...... ...... prazna-1. khAlI jagyA pUro H (1) puSkara dvIpanI madhyamAM valayAkAre ...... parvata Avela che. (2) manuSyone utpanna thavAnA kSetro ...... che, temAM ...... jaMbudrIpamAM, . dhAtakI khaMDamAM, ...... puSkarArdha dvIpamAM ane ...... lavaNa samudramAM Avela che. (3) .. manuSyo aparyAptA ja hoya. (4) saMmUrchima manuSyanI avagAhanA . hoya che. (5) saMmUrNima manuSyane ...... Indriya hoya che, paNa . . hotuM nathI. (6) garbhaja manuSyane .... Indriya hoya che, paNa hoya che. (7) zarIra eTale ....... no piMDa. (8) ....... nI azucimAM zarIrathI chUTA paDyA pachI ...... bAda ...... utpanna thAya che. (9) mahAvideha kSetramAM hAla ...... tIrthaMkara bhagavaMto vicare che. ...... zrI sImaMdhara, zrI yugamaMdhara, zrI bAhu, zrI subAhu zrI sujAta, zrI svayaMprabha, zrI RSabhAnana, zrI anaMtavIrya, -- prazna-2. TuMkamAM javAba Apo : (1) manuSya lokamAM kayA kayA dvIpa AvelA che ? (2) aDhI dvIpa manuSya loka tarIke zA mATe oLakhAya che ? (3) manuSyaloka keTalAM yojanano che ? kevI rIte ? (4) jaMbUdvIpamAM keTalAM kSetro che te nAma sAthe lakho. (5) 56 aMtardIpa kyAM Avela che ? (6) dhAtakI khaMDamAM keTalA kSetro che, te nAma sAthe lakho. (7) abhyantara puSkavarArdha dvIpamAM keTalAM kSetro che, te nAma sAthe lakho. (8) karmabhUmi kone kahevAya ? keTalI che te nAma sAthe lakho. (9) akarmabhUmi kone kahevAya ? keTalI che te nAma sAthe lakho. (10) manuSyanA kula keTalA bheda che ? kayA kayA ? (11) saMmUrchima manuSya kema dekhAtAM nathI ? (12) saMmUrchima manuSyo kyAM ane kyAre utpanna thAya ? (13) saMzI ane asaMzInI vyAkhyA lakho. (14) kayA jIvo saMjJI che ane kayA jIvo asaMjJI che ? zA mATe ? (15) jaMbudrIpamAM keTalA mahAvideha kSetra che ane temAM kayA kayA tIrthaMkara bhagavaMto vicare che ? (16) dhAtakI khaMDamAM keTalA mahAvideha kSetra che ane temAM kayA kayA tIrthaMkara bhagavaMto vicare che ? (17) puSkarArdha dvIpamAM (40) Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdholonuM citra keTalA mahAvideha kSetra che ane temAM kayA kayA tIrthaMkara bhagavaMto vicare che ? prazna-3. vistArathI javAba lakho : (1) 101 kSetro kyAM Avela che te nAma sAthe lakho. (2) saMmUrchAima manuSyonI hiMsAthI bacavA kaI kaI kALajI rAkhavA yogya che? (10 muddA lakho.) rIna96-7. uda Hi diiIIIkatA 8 xn _ HD adholoka _ B4 ++ ++ u r t or cheB (pATha-11 : nArakanA 14 bheda cauda rAjaloka pramANa vizva che. tenA traNa vibhAga paDe che : uparano urdhvaloka, vacalo madhyaloka ane nIceno adholoka. adholokamAM sAta naraka pRthvIo AvelI che. jenA nAma kramazaH nIce pramANe che : (1) dhamA (2) vaMzA (3) zelA (4) aMjanA (5) riSTA (6) maghA (7) mAdhavatI. A sAteya naraka pRthvIonA gotranA nAma nIce mujaba che : (1) ratnaprabhA (ratna jevI hovAthI athavA ratnamaya hovAthI) (2) zarkarAmabhA (kAMkarAmaya hovAthI athavA ghaNA kAMkarAvALI hovAthI) (3) vAlukAprabhA (retavALI hovAthI) (4) paMkaprabhA (kAdavamaya hovAthI) (5) dhumaprabhA (dhumADAmaya hovAthI). (6) tamaHprabhA (aMdhakAramaya hovAthI) (7) mahAtamaH prabhA athavA tamastamaH prabhA (bhayAnaka aMdhakAyamaya hovAthI) vatsa: gurUjI ! nAma ane gotramAM zuM pharaka? gurUjI: vatsa ! jeno anvaya (artha) na thaI zake te nAma kahevAya ane jeno anvaya thaI zake te gotra kahevAya. narakanA jIvo A sAta narakapRthvIomAM ati bhayAnaka duHkha bhogave che. naraka pRthvIo sAta hovAthI nArakanA bhedo paNa sAta gaNavAmAM AvyA che. te tamAmanA paryAptA ane aparyAptA gaNatAM tenA 14 bheda thAya che. vatsa H gurUjI ! meM evuM sAMbhaLyuM che ke nArako tathA devone ochAmAM ochuM daza hajAra varSanuM AyuSya to hoya ja. to nArako aparyAptA kaI rIte hoya? gurUjI : vatsa ! tArI vAta sAcI che. tArA praznanA samAdhAna mATe nIcenI vyAkhyAo barAbara taiyAra karI le. labdhi paryAptA H je jIvo svayogya paryAptio pUrNa karIne ja mare che te labdhi paryAptA kahevAya. (41) \ $1$ Lili NORMEMEN Prime A NG MARAMU naraka NANDAN - basamADI adholoka sAta rAjaloka pramANa UMco che. temAM kula sAta naraka pRthvIo AvelI che. te citramAM batAvyA mujaba kuMbhI AkAre che. labdhi aparyAptAH je jIvo svayogya paryAptio pUrNa karyA pahelA mare che te labdhi aparyAptA kahevAya. (42) Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama naraka pRthvInuM citra - bhavanapati nikAyanA sthAno karaNa aparyAptAH jIva jyAM sudhI svayogya paryAptio pUrNa na kare tyAM sudhI karaNa aparyApyo kahevAya. karaNa paryAptA: jIva svayogya paryAptio pUrNa kare pachI (jIvana paryaMta) karaNa paryApto kahevAya. yAda rAkho : labdhi paryApto svayogya paryApti pUrNa na kare tyAM sudhI karaNa aparyApto che ane svayogya paryApti pUrNa karyA pachI karaNa paryApto che. labdhi aparyApto karaNa aparyApto ja hoya che. karaNa aparyApto labdhi aparyApto paNa hoI zake che ane labdhi paryApto paNa hoI zake che. karaNa paryApto labdhi paryApto ja hoya che. vatsa ! have samAdhAna thaI gayuM ? nArakone aparyAptA kahyAM, te karaNa aparyAptAnI apekSAe kahyAM che. svAdhyAya prazna-1, khAlI jagyA pUro: (1) vizva ......pramANa che. (2) adholoka..... pramANa che. (3) adholokamAM ...... naraka pRthvIo AvelI che. (4) labdhi paryApto ...... ane ...... hoya. (5) labdhi aparyApto ...... hoya. (6) karaNa aparyApto...... paNa hoI zake che ane ...... paNa hoI zake che. (7) karaNa paryApto ...... ja hoya. (8) narakanA jIvo...... na ja hoya ane ....... ..... tathA ..... hoya. (9) narakanA kula..... bheda che. prazna-2. TUMkamAM javAba Apo : (1) (1) vizvanA keTalA bhAga paDe che? kayA kayA? (2) adholokamAM keTalI naraka pRthvIo AvelI che te nAma sAthe lakho. (3) naraka pRthvIonA gotranA nAma lakho. (4) nAma ane gotramAM zuM pharaka? (5) narakanA jIvo aparyAptA kaI rIte ? prazna-3. vyAkhyA lakhoH (1) labdhi paryAptA (2) labdhi aparyAptA (3) karaNa paryAptA (4) karaNa aparyAptA eka lAkha eMzI hajAranuM prathama narakanuM jADuM thara (UMcAI) AkAza uparanA eka hajAra yojana pratara-1 | aMtara-1 pratara-2 aiMtara-2 svanitakyAranA bhavano pratara-3 aMtara-3 vAyumAranA bhavano pratara-4 aMtara-4 | dizikumAranA bhavano pratara-5 | aMtara-pa udadhismAranA bhavano - pratara-6 aMtara-6 dvipaksAranA bhavano pratara-7 . aMtara-7 agnismAranA bhavano pratara-8 aiMtara-8 vidhuta kumAranA bhavano pratara-9 | aMtara-9 suvarNakumAranA bhavano pratara-10. aMtara-10 nAgakyAranA bhavano pratara-11 asukSmAnA bhavano pratara-12 aMtara-12 pratara-13 nIcenA eka hajAra yojanA ghanodadhi ghanavAta tanavAta asaMkhya yojana pramANe AkAza - AkAza (pATha-12 : dholokamAM bhavanapati devo devonA mukhya cAra bheda cheH 1. bhavanapatidevo 2. vyaMtaradevo 3. jyotiSka devo 4. vaimAnika devo. AmAM bhavanapati devo adholokamAM rahe che. vyaMtara devo madhyalokamAM nIcenA bhAgamAM rahe che. jyotiSka devo madhyalokamAM uparanA bhAgamAM rahe che ane vaimAnika devo urdhvalokamAM rahe che. AkAza * (4) Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. bhavanapati devoH ratnaprabhA nAmanI pahelI naraka pRthvInA 1,80,000 (eka lAkha eMzI hajAra) yojananA jADA thara (UMcAI) mAMthI upara ane nIcenA eka-eka hajAra yojana bAda karatAM 1,78,000 yojana rahe. temAM pahelI narakanA jIvone rahevAnA tera khataro AvelA che. A tera khataro vacce kula bAra AMtarA (jagyA) thAya che. A bAra AMtarAmAMthI upara-nIcenuM eka-eka AMtaruM choDI detAM vacalA daza AMtarAmAM daza prakAranA bhavanapatinA devo ghara jevA bhavano ane mAMDavA jevA AvAsomAM rahe che. bhavanomAM rahetA hovAthI teo bhavanapati devo kahevAya che. vaLI teo kumAra jevA rUpALA, AnaMdI, ramatiyALa ane chelabaTAu (zokhIna hovAthI teonA jAtinAmanI pAchaLa "kumAra" zabda lagADela che. daza prakAranA bhavanapati devonA nAma A pramANe che : (1) asurakumAra (2) nAgakumAra (3) suvarNakumAra (4) vidyuta kamAra (5) agnikumAra (6) dvipakumAra (7) udadhimAra (8) dizikumAra (9) vAyukumAra (10) svanitakumAra agiyAramAM AMtarAmAM rahelA asurakumAra nikAyanA (jAtinA) bhavanapati devomAM atyaMta kura paMdara prakAranI paramAdhArmika devajAtio AvelI che. teo prathama traNa narakanA jIvone trAsa ApIne ja AnaMda luMTavAnI manovRtti ane pravRttivALA hovAthI anya asurakumAra jAtinA devo karatAM temanI gaNatarI alaga paNa karavAmAM Ave che. parama adharma (nArakanA jIvone duHkha ApIne khUza thavA rUpa adharma) ne sevanArA hovAthI paramAdhArmika kahevAya che. teo mithyAtvI chatAM bhavI ja hoya che. aMte atyaMta duHkhamAM mRtyu pAmIne aMDagolika thAya che, tyAMthI bhayAnaka vedanAmAM mRtyu pAmIne (karelAM pAponA pariNAmarUpe) nArakInA jIvo tarIke utpanna thaI duHkho bhogave che. A paramAdhArmika devo narakanAM jIvone UMce UchALIne pachADavA, bhaThThImAM pakavavA, AMtaraDA cIravA, zarIramAM bhAlA parovavA, bANothI viMdhavA, zarIranA rAI rAI jeTalA TukaDAM karavA, karavatAdithI cIravA, tIkSNa cAMcovALA virATa pakSIonA rUpo laI cAMco mArI-mArIne pheMdavA, UkaLatA lohI-parUnI vaitariNI nadImAM DUbADavA, dhagadhagatA lokhaMDanA sthaMbha sAthe bAMdhavA ItyAdi aneka rIte bhayAnaka vedanAo Ape che-temAM ati AnaMda luMTe che ane cIkaNA karmo UpArjana kare che. paMdara prakAranA paramAdhArmika devajAtinA nAma A pramANe che : 1. aMba 2. aMbarISa 3. zabala 4. zyAma 5. raudra 6. uparaudra 7. asipatra 8. dhanu 9, kuMbha 10.kALa 11. mahAkALa 12.vaitaraNa 13. vAluka 14, mahAghoSa 15. kharasvara. A rIte jotAM bhavanapatinA 10 asukumArAdi + 15 paramAdhArmika = 25 bhedo thayA. te badhA paryAptA ane aparyAptA gaNatAM kula 50 bhedo thAya che. svAdhyAya prazna-1. khAlI jagyA pUro: (1) ...... nAmanI pahelI naraka pRthvInI UMcAI ...... che. (2) pahelI narakanA jIvone rahevAnA ...... atara che. (3) ...... mAM rahetA hovAthI teo ...... kahevAya che. (4) paramAdhArmika devo ...... nikAyanA bhavanapati devonI peTA jAti che. (5) paramAdhArmika devo ..... naraka sudhInA nArakone trAsa Ape che. (6) bhavanapatinA kula ...... bheda che. (7) bhavanapati devo ...... lokamAM rahe che. prazna-2. TUMkamAM javAba Apo? (1) devonA mukhya cAra bhedo kayA? (2) kayAdevo kyAM che? (3) bhavanapati nikAyanA devo kyAM kevA makAnamAM rahe che ? (4) asurakumAra vagere bhavanapati zA mATe kahevAya che ? ane temanA nAmanI pAchaLa 'kumAra' zabda zA mATe lagADela che? (5) daza prakAranA bhavanapati devonA nAma lakho. (6) asurakumAra karatAM paramAdhArmikanI gaNatarI alaga zA mATe karavAmAM Ave che ? (7) paramAdhArmika devo narakanA jIvone kevI rIte trAsa Ape che ? (8) trAsa ApavAthI paramAdhArmika devone kayA duHkho bhogavavA paDe che? (9) paramAdhArmika devajAtinA nAma lakho. (10) bhavanapatinA kula bheda keTalAM? kevI rIte? prazna-3. vyAkhyA lakho: (1) bhavanapati (2) paramAdhArmika (pATha-13; madhyalokmAM vyaMtara ane jyotiSka devo) vyaMtaradevoH ratnaprabhA nAmanI pahelI naraka pRthvInA 1,80,000 (eka lAkha eMzI hajAra) yojananA jADA thara (UMcAI) mAMthI uparanA je eka hajAra yojana che, temAM upara-nIce 100-100(so-so) yojanachoDI detAM vacalA 800 (AThaso) yojanamAM vyaMtara devonI ATha jAtio rahe che. temAM vyaMtara devonA asaMkhya nagaro AvelA che. tevI ja rIte uparanA choDelA 100 (so) yojanamAMthI upara-nIce 1010 (dasa-dasa) yojana choDI detAM vacalA 80 (eMzI) yojanamAM ATha vANa vyaMtara jAtinA devonA nagaro che. yaMtara eTale aMtara vagaranA. (manuSyothI [manuSyalokathI] bahu aMtara na hovAthI) athavA vyaMtara eTale vividha prakAranA aMtaravALA. (teonA nagaro cheTe cheTe hovAthI) athavA vanAntaro (vanomAM), zailAntaro (parvatomAM), kadarAntaromAM (guphAomAM) vasatAM hovAthI vyaMtara ke vANavyaMtara kahevAya che. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaLI vyaMtara jAtimAM daza prakAranA tiryajAMbhaka devo paNa che. teo tiryam lokamAM (citra, vicitra, vaitAdya, merU vagere parvato upara) vasatA hovAthI temaja temano svacchaMdAcAra nitya vadhato hovAthI athavA teo prabhunA janmAdi kalyANako vakhate temanA gharo dhana-dhAnyAdithI bharI detA hovAthI tiryaga jAMbhaka kahevAya che. (tiryavadhavuM, vRddhi karavI.) Ama vyaMtara nikAlamAM - 8 vyaMtara + 8 vANavyaMtara + 10 tiryajabhaka - kula 26 bhedo (jAtio) thAya. te badhA paryAptA ane aparyAptA gaNatAM vyaMtaranA kula 52 bhedo thAya che. - ATha vyaMtaranA nAmo H 1. kinnara 2. jiMpurUSa 3. mahoraga 4, gaMdharva 5. yaza 6. rAkSasa 7, bhUta 8. pizAca. ATha vANavyaMtaranA nAmo : 1. aNapatrI 2. paNapanI 3. RSivAdi 4. bhUtavAdi 5. kaMdIta 6. mahAkaMdIta 7. kohaMDa 8, pataMga. daza tiryajabhakanA nAmo H 1. atrajabhaka 2. pAnajajbhaka 3. vajajbhaka 4. vezmajajbhaka 5. zayyAjajbhaka 6. puSpaoNbhaka 7. phalajaUbhaka 8. puSpaphalajajbhaka 9. vidyAjabhaka 10. avyaktajabhaka. (A devajAtio nAma pramANenI cIjonI vRddhi kare che. vezya=ghara ane avyakta=koI paNa vastunI vRddhi karanAra.) pracama naraka pRthvInA uparanA hajAra yojanAnuM citra-vyaMtaronA sthAno samabhUtalA 10 yojana 80 yojanamAM vANavyaMtaronA nagaro 10 yojana samabhUtalAthI upara 790yojane tArAnAM vimAno, te pachI 10 yojane sUryanAM vimAno, te pachI 80 yojane candranAM vimAno, te pachI cAra yojane nakSatranA vimAno ane tenAthI 16 yojane grahonA vimAno AvelA che. Ama samabhUtalAthI upara 790 yojanathI 900 yojana vacce (110 yojananI aMdara) jyotiSkanA vimAno AvelA che. A jyotiSkanA vimAno merUnI AjubAju phare che, jaMbUdvIpamAM sUrya-candra eka-eka nathI paraMtu be-be che, teo nIcenA bhAgathI (pIThanA bhAgathI) ardha koThAnA AkAravALA hovAthI ApaNane goLa dekhAya che ItyAdi aneka bAbato khUba ja jANavA jevI ane rasaprada che. te mATe bRhat saMgrahaNI, laghukSetrasamAsa ItyAdi granthono abhyAsa karavo jarUrI che. aDhIdvIpamAM A pAMceya prakAranA vimAno cara (pharatA) che, tethI rAta-divasa AdinA bhedo thAya che. (*pRthvI phare che' tevI vaijJAnikonI mAnyatA khoTI che.) aDhIdvIpanI bahAranA jyotiSka vimAno acara (sthira) che. tethI 5 prakAranA cara + 5 prakAranA acara = kula 10 prakAranA jyotiSka bhedo thAya che. te badhA paryAptA ane aparyAptA gaNatAM kula 20 bhedo thAya che. vatsa: gurUjI ! jyotiSka mayalokamAM kevI rIte? gurUjI : vatsa ! samabhUtalAthI uparanA 900 yojana sudhIno vistAra madhyalokamAM gaNAya che mATe. svAdhyAya prazna-1. khAlI jagyA pUro: (1) vyaMtaranA kula ...... bheda che. (2) jyotiSkanA kula ...... bheda che. (3) vyaMtara ane jyotiSka ...... lokamAM Avela che. (4) samabhUlothI...... yojane sUryanA vimAno AvelA che. (A rIte pAMceya mATe pUchI zakAya.) (5)...... nA vimAno...... nI AjubAju phare che. (6) jaMbudvIpamAM ...... sUrya ane ...... candra che. (7) sUrya, candra pIThanA bhAgathI ...... nA AkAravALA hovAthI goLa dekhAya che. (8) aDhIdvIpanI bahAra jyotiSka vimAno...... che. prazna-2. TuMkamAM javAba Apo? (1) vyatara jAtinA devo kyAM rahe che? (2) vANavyaMtara kyAM rahe che? (3) ATha vyaMtaranA nAma lakho. (4) ATha vANavyaMtaranA nAma lakho. (5) daza tiryajabhakanA nAma lakho. (6) vyaMtaranA kula bheda keTalA? kevI rIte ? (7) jyotiSkanA pAMca bhedanA nAma lakho. (8) jyotika vimAno samabhUtalAthI keTalA keTalA aMtare Avela che ? (9) jyotiSkanA kula bheda keTalA? kevI rIte? (10) vyaMtara ane jyotiSka madhyalokamAM zA mATe? prazna-3. vyAkhyA lakhoH (1) vyaMtara (2) tiryajajbhaka (3) jyotiSka (48) vacalA 800 yojanamAM vyaMtaronA asaMkhya nagaro AkAza tanavAta ghana vAta noda dhi nIcenA choDelA 100 yojana jyotiSThadevo A devonA vimAno jyoti svarUpa hovAthI jyotiSka kahevAya che. temanA pAMca bhedo pADavAmAM AvyA che: 1. candra 2. sUrya 3. graha 4. nakSatra 5. tArA. (40) Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra devalokana citra urvaloka, bAradevaloka, biSika alokAkAza 1DhAkAra alokAkAza philipika pATha-14 : urvalokamAM vaimAnika devo vaimAnika devo : viziSTa mAna-mApavALA te vimAna athavA viziSTa-puNyazALI AtmAthI je bhogavAya te vimAna. A vimAnamAM rahenArA devo te vaimAnika devo kahevAya. vaimAnika devo be prakAranA che: 1) kalpapapanna (2) kalpAtIta. kalpapapatra devoH jyAM Indra, sAmAnika, nokara AdinI vyavasthA hoya te kalpa kahevAya. AvA ka5mAM utpanna thayelA devo te kalpopapanna kahevAya. bhavanapati, vyaMtara, jyotiSka ane vaimAnikanA bAra devalokamAM kalpa=IndrAdino vyavahAra che. tethI temAM utpanna thayelA devo kalpapapanna kahevAya. kula 64 Indro che - bhavanapatinA daza nikAyamAM darekamAM babbe Indra hovAthI tenA 20 + dayaMtara ane vANavyaMtaranA 16 nikoyamAM darekamAM babe Indra hovAthI tenA 32 + jyotiSkamAM sUrya ane candrano 1-1=2 + vaimAnikanA bAra devalokamAM navamA-dazamA devalokano eka, agiyAramA-bAramA devalokano eka ane zeSa ATha devalokanA ATha=10 Indra che, tethI 20 + 32 + 2 + 10 = 64 Indro thAya. (jo ke asaMkhya dvIpa samudranA thaIne candra-sUrya to asaMkhya che, mATe tenA Indro paNa asaMkhya thAya. paraMtu ahIM saghaLA sUrya IndranI eka ane saghaLA candra IndranI ekamAM ja gaNatarI karI che.) A Indro tathA tyAMnA devono prabhunA janmakalyANakAdi ujavavAno kalpa=AcAra che. tethI paNa teo kalpapapanna kahevAya che. lokanA madhyabhAgathI upara doDha rAjaloka pUro thatAM dakSiNa dizAmAM pahelo devaloka ane uttara dizAmAM bIjo devaloka Avela che. e pachI trIjI-cotho-pAMcamo thAvat bAramo devaloka Avela che. citra mujaba tenI goThavaNI samajI levI. vaLI kibiSika devonA traNa vimAno anukrame pahelA-bIjA devaloka nIce, trIjA devaloka nIce ane chaThThA devaloka nIce AvelA che. kilbiSika devo halakI kakSAnA-halakA puNyavALA devo che. teo caMDALatulya gaNAya che tathA pAMcamA devalokamAM lokAMtika devonA nava vimAno paNa AvelA che. (je citramAM batAvyA nathI.) bAra devalokanA nAmaH (1) saudharma (2) IzAna (3) sanaskumAra (4) mahendra (5) brahmaloka (6) lAMtaka (7) mahAzukra (8) sahastrAra (9) Anata (10) prANata (11) AraNa (12) amruta pahela devala kilbiSika nava lokAMtikanA nAma : (1) sArasvata (2) Aditya (3) valDi (4) arUNa (5) gaItoya (6) tuSita (7) avyAbAdha (8) marUta (9) ariSTa. AdevonA vimAno pAMcamAM brahmalokanA aMte cAra dizAmAM cAra, cAra vidizAmAM cAra ane vacamAM eka-ema nava che. e nava vimAnonA kAraNe temanA nava bheda che. teo viSayaratithI vimukha hovAthI devarSi (deva RSi) paNa kahevAya che. A devo pavitra ane ekAvatArI (pachInA bhave mokSamAM janArA) hoya che. koI paNa tIrthakara bhagavAna dIkSA levAnA hoya tenA eka varSa pahelA teo tIrthakara bhagavAna pAse AvIne varSIdAnanI (saMvatsarI dAnanI) yAda apAve che ane tIrtha pravartAvavA vinaMtI kare che. A rIte kalpopapanna vaimAnika devalokanA 12 devaloka + 3 kilbiSika + 9 lokAMtika - 24 bheda thAya. te sarve paryAptA ane aparyAptA gaNatAM kula 48 bheda thayA. kalpAtIta devoH jyAM Indra-nokarAdi vyavasthA ke tIrthakaronA janmAbhiSekAdi UjavavAno AcAra (kalpa) nathI tevA devalokanA devo kalpAtIta kahevAya che. 12 devalokathI uparanA devalokanA devo kalpAtIta che. arthAt teo kalpa rahita che, sarve (49) (50) Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Indratulya che-koI moTuM-nAnuM nathI. teo prabhunA janmAbhiSekAdi UjavavA AvatA nathI, paraMtu devalokamAM ja rahIne IcchA thaye prabhubhakti Adi kare che. urvaloka-kalyAtItanuM citra siddhazIlA-mokSasthAna sarvArthasiddha vimAna -pAMca\ anusAra vatsa: gurUjI ! urvalokano AkAra kevo che? gurUjI : vatsa ! urvIlokano AkAra UbhA mRdaMga jevo che. vatsaH gurUjI ! eka rAjaloka eTale keTaluM pramANa thAya ? gurUjI: vatsa ! AMkhanA eka ja palakArAmAM eka lAkha yojananuM aMtara kApanAro deva, cha mAsa sudhImAM jeTaluM kSetra kApe, teTaluM eka rAjapramANa thAya. athavA 3,81, 27, 970 (3 kroDa, 81 lAkha, 27 hajAra, 970) maNano eka bhAra thAya. evA eka hajAra bhAramaNa mApavALA, bahu tapelA loDhAnA goLAne koI mahAsamartha deva, devalokamAMthI nIce pheMke, te goLo ghasAto ghasAto pracaMDa gatithI Avato Avato che. mAsa, cha divasa, cha ghaDI ane cha samayamAM jeTaluM aMtara kApe te eka rAjapramANa thAya. vatsaH gurUjI ! cauda rAjalokano AkAra kevo hoya che? gurUjI : vatsa ! be paga pahoLA karIne ane keDe hAtha daIne UbhelI pUtaLIne goLa goLa ghUmAvatAM jevo AkAra dekhAya tevo cauda rAjalokanA banelA vizvano AkAra che. athavA eka moTA zarAva saMpUTane UMdho mUkavAmAM eve, tenI upara eka nAnA zarAva saMpUTane sIdho mUkavAmAM Ave ane tenI upara eka nAnA zarAva saMpUTane UMdho mUkavAmAM Ave, tethI jevo AkAra bane tevo vizvano AkAra che.. Enava sevaka LbAramo devaloka kSa vaimAnika devo udarvaloka maAloka naraka adholo bAra devalokathI upara rahelA upara-upara traNa, pachI upara-upara traNa ane pachI upara-upara traNa-ema nava raiveyaka devonAM vimAno che. tenI ye upara sarakhI sapATIe pAMca anuttara vimAno che. temAM sarvArthasiddha vimAna vacce ane bAkInA cAra, cAra dizAe che. nava raiveyakanA nAma H 1. sudarzana 2. supratibaddha 3. manorama 4. sarvatobhadra 5. vizAla 6. sumana 7. saumanasa 8. mItikara 9. Aditya. (nava raiveyakanA vimAno cauda rAjalokarUpI purUSanA grIvA-DokanA sthAne hovAthI raiveyaka kahevAya che.) pAMca anuttaranA nAma : 1. vijaya 2. vijayaMta 3. jayaMta 4. aparAjIta 5. sarvArthasiddha vimAna. (A vimAno pachI koI vimAna na hovAthI athavA tenA devothI vadhu sukhI koI saMsArI jIva na hovAthI anuttara kahevAya che.) - kalpAtItanA 9 greveyaka + 5 anuttara = 14 bheda thAya. te badhAnA paryAptA ane aparyAptA gaNatAM 28 bheda thAya. (51) svAdhyAya prazna-1. khAlI jagyA pUroH (1) vaimAnika devo...... ane ...... ema be prakAre che. (2) kula ...... sUrya ane ...... caMdra che. (3) vaimAnikanA kula ...... bheda che. (4) kalpapapanna vaimAnikanA kula ...... bheda che. (5) kalpapapatranA kula bheda...... che. (6) kalpAtItanAkula bheda..... che. (7) devonA kula bheda ...... che. prazna-2. TUMkamAM javAba Apo? (1) kayA kayA devalokamAM kahyuM che ? (2) Indro keTalA che? kayA kayA? (3) pahelo bIjo (8) Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devaloka kyAM Avela che ? (4) kilbiSika devonA vimAno kyAM Avela che ? (5) lokAMtika devonA keTalA vimAno che ane te kyAM Avela che ? (6) bAra devalokanA nAma lakho. (7) nava lokAMtikanA nAma lakho. (8) lokAMtika devo viSe cAra lITI lakho. (9) navazaiveyakanA nAma lakho. (10) pAMca anuttaranA nAma lakho. (11) kalpopapatranA kula bheda keTalA che ? kevI rIte ? (12) kalpAtItanA kula keTalA bheda che ? kevI rIte ? (13) devonA kula bheda keTalA che ? kevI rIte ? (14) urdhvalokano AkAra kevo che ? (15) vizvano AkAra kevo che ? (16) eka rAjaloka eTale keTaluM pramANa thAya ? prazna-3. muddAsara javAba lakho : (1) saMsArI jIvanA kula bheda keTalA ? kevI rIte ? (2) tiryaMcanA kula bheda keTalA ? kevI rIte ? (3) paMcendriyanA kula bheda keTalA ? kevI rIte ? (4) saMsArI jIvomAM paryAptA jIva bheda keTalAM ? kevI rIte ? (5) saMsArI jIvomAM aparyAptA jIvabheda keTalA ? kevI rIte ? prazna-4. vyAkhyA lakho : (1) vaimAnika deva ( 2 ) kalpopapanna (3) kalpAtIta (4) traiveyaka (5) anuttara pATha-15 : avagAhanA avagAhanA eTale zarIranI UMcAI. jAnya avagAhanA saghaLA jIvo : aMgUlano asaMkhyAtamo bhAga. (devo ane nArakonI jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganI avagAhanA utpattinA prathama samayanI apekSAe samajavI.) utkRSTa avagAhanA saghaLA aparyAptA H aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. paryAptA pratyeka vanaspati H hajAra yojanathI adhika. (utsedhAMgulapramita hajAra yojana UMDA gotIrtha vagere jaLAzayomAM rahela kamaLonI nALa pANImAM hajAra yojana ane kamaLa bahAra hoya mATe hajAra yojanathI adhika thAya.) bAkInA paryAptA ekendriya : aMgUlano asaMkhyAtamo bhAga. paryAptA beIndriya H 12 yojana (zaMkha vagerenI.) paryAptA teIndriya H 3 gAu (kAnakhajUrA vagerenI.) (53) paryAptA caurindriya H 4 gAu = 1 yojana (bhamarA vagerenI.) (vikalendriyanI A avagAhanA prAyaH aDhI dvIpanI bahAra thatAM zaMkha vagerenI samajavI. ahIM prAyaH eTalA mATe kahyuM che ke - aMtarmuhUrtanA AyuSyavALA, utpanna thatAM ja bAra yojana zarIravALA thaI turatamAM maraNa pAmatAM, pRthvImAM tevaDo (12 yojanano) khADo paDavAthI cakravartInA sainyane paNa garakAva karI denArA AsAlika jAtinA sarpane zAstramAM uparisarpa ane matAMtare beindriya kahyAM che. A AsAlika sarpa aDhI dvIpamAM ja saMbhave che mATe 'prAyaH aDhI dvIpanI bahAra' ema kahyuM che.) paryAptA paMcendriya tiryaMca saMmasjIima hajAra yojana gAu pRtharva yojana pRtha garbhaja hajAra yojana cha gAu hajAra yojana gAu pRthaktva dhanuSa putva dhanuSa pRthaktva dhanuSa pRthakksa jaLacara catuSpada uparisarpa bhuja parisarpa khecara vatsa H gurUjI ! pRthakktva eTale zuM ? gurUjI : vatsa ! pRthak eTale 2 thI 9. gAu pRthakktva eTale 2 thI 9 gAu, yojana pRthaktva eTale 2 thI 9 yojana, dhanuSu pRtha eTale 2 thI 9 dhanu. vatsa : gurUjI ! garbhaja catuSpadanI 6 gAu ane saMmUrchima catuSpadanI gAu pRthakktva avagAhanA kahI, to zuM garbhaja karatAM saMmUrcchimanI avagAhanA vadhu hoI zake ? gurUjI : vatsa ! garbhaja karatAM saMmUrchimanI avagAhanA alpa ja hoya. mATe gAupRthakktva kahyuM che tyAM cha gAuthI vadhu na samajatAM 6 gAuthI alpa samajavuM. (jANavA jevuM : lavaNa samudramAM 500 yojananA, kAlodadhi samudramAM 700 yojananA, svayaMbhUramaNa samudramAM hajAra yojananA mAchalA hoya che, utkRSTa avagAhanA vALA hovAthI catuSpada hAthI vagere uttarakurU kSetra ane devakurU kSetramAM hoya che, uparisarpa sarpa vagere tathA bhujaparisarpa girolI vagere aDhI dvIpanI bahAra hoya che.) paryAptA garbhaja manuSya H 3 gAu (devakurU ane uttarakurUmAM 3 gAu, harivarSa ane ramyamAM 2 gAu, himavaMta ane hiraNyavaMtamAM 1 gAu, aMtarrIpamAM 800 dhanuSu, mahAvidehamAM 500 dhanuSnI utkRSTa avagAhanA hoya che. bharata ane airavata kSetramAM avasarpiNInA pahelA ArAmAM 3 gAu, bIjA ArAmAM 2 gAu, trIjA ArAmAM 1 gAu, cothA ArAmAM 500 dhanu, pAMcamA ArAmAM 7 hAtha ane chaThThA ArAmAM 2 hAthanI utkRSTa avagAhanA (54) Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che. utsarpiNImAM tethI ulaTuM samajavuM. arthAt utsarpiNInA pahelA bIjA vagere ArAmAM anukrame 2 hAtha, 7 hAtha, 500 dhanuSa, 1 gAuM, 2 gAu, 3 gAunI utkRSTa avagAhanA hoya che. devakurU-uttarakurUmAM avasarpiNInA pahelA ArA jevA bhAvo, harivarSa-ramyamAM bIjA ArA jevA bhAvo, himavaMta-hiraNyavaMtamAM trIjA ArA jevA bhAvo, mahAvidehamAM cothA ArA jevA bhAvo ane aMtardhvapamAM trIjA ArAnA cheDA jevA bhAvo pravarte che.). naraka: 500 dhanuSa | (sAtamI narakamAM utkRSTa avagAhanA 500 dhanuSa hoya che. tenI uparanIuparanI narakomAM anukrame aDadhI-aDadhI avagAhanA hoya che. arthAt chaThThI vagere narakomAM anukrame 250 dhanuSa, 125 dhanuSa, 62aaaa dhanuSa, 31 dhanuSa, 1pa dhanuSane 12 aMgula, 7 dhanurkha 6 aMgula utkRSTa avagAhanA hoya che. (1 dhanuSa=96 aMgula thAya.) A utkRSTa avagAhanA mULa vaikriya zarIranI apekSAe kahI che. uttara vaikriya zarIranI apekSAe to enAthI paNa Dabala avagAhanA jANavI. tathA jaghanya avagAhanA pahelI narakamAM 3 hAtha ane bIjI vagere narakamAM mULa vaikriya zarIra karatAM aDadhI-aDadhI jANavI. agAu jaghanya avagAhanA aMgulano asaMkhyAtamo bhAga kahela te utpattinA prathama samayanI apekSAe jaNAvela che.) bhavanapati, paramAdhArmika, vyaMtara, vANavyaMtara, tiryagajAMbhaka, jyotika devo : 7 hAtha pahelo-bIjo devaloka ane temanI nIcenA kilbiSika devo : 7 hAtha trIjA-cotho devaloka ane temanI nIcenA kilbiSika devo : 6 hAtha pAMcamo-chaThTho devaloka, nava lokAMtika ane chaThThA devalokanI nIcenA kilbiSika devo: 5 hAtha sAtamA-AThamA devalokanA devo: 4 hAtha navamA-dazamA-agiyAramAM-bAramA devalokanA devo : 3 hAtha navaraiveyakanA devo: 2 hAtha pAMca anuttaranA devo: 1 hAtha (A avagAhanA mULa vaikriya zarIranI apekSAe che. uttara vaikriya zarIra karIne eka lAkha yojananI paNa avagAhanA karI zake che. navaraiveyaka ane pAMca anuttaranA devI zakti hovA chatAM uttara vaikriya zarIra banAvatA nathI.) svAdhyAya prazna-1. nIcenA jIvonI avagAhanA lakho: (koI paNa jIvanI jaghanya ke utkRSTa avagAhanA pUchI zakAze.) (pATha-16 AyuSya ekendriya) jaghanya : aMtarmuhurta utkRSTa : paryAptA bAdara pRthvIkAya : 22 hajAra varSa paryAptA bAdara apakAya : 7 hajAra varSa paryAptA bAdara teukAya : 3 ahorAtra paryAptA bAdara vAukAya : 3 hajAra varSa paryAptA bAdara pratyeka vanaspatikAya : 1 hajAra varSa bAkInA saghaLA ekendriya : aMtarmuhUrta vikalejiya) jaghanya : aMtarmuhUrta utkRSTa : saghaLA aparyAptA : aMtarmuhurta paryAptA beIndriya : 12 varSa paryAptA teIndriya : 49 divasa paryAptA caurindriya : 6 mAsa [paMcendriya tiryaMca] jaghanya : yugalika : utkRSTa AyuSya karatAM kaMIka ochuM. bAkInA sarva : aMtarmuhurta utkRSTa : saghaLA aparyAptA : aMtarmuhurta payoptA garbhaja saMmaSThima jalacara kroDapUrvavarSa kroDapUrvavarSa catuSpada 3 palyopama 84 hajAra varSa uraparisarpa kroDapUrvavarSa 53 hajAra varSa bhujaparisarpa kroDapUrvavarSa 42 hajAra varSa palyopamano 72 hajAra varSa asaMkhyAtamo bhAga khecara (55) (56) Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUrya (garbhaja catuSpada ane garbhaja khecaranuM je AyuSya kahyuM che, tenA asaMkhya varSa thAya. e asaMkhya varSanuM AyuSya yugalika tiryaMconuM samajavuM.) ( manuSya jaghanya : yugalika : utkRSTa AyuSya karatAM kaMIka ochuM. bAkInA sarva : aMtarmuhurta utkRSTa : saghaLA saMmUrNima : aMtarmuhurta saghaLA aparyAptA : aMtarmuhurta paryAptA garbhaja manuSya : 3 palyopama (devakurU-uttarakurUmAM 3 palyopama, harivarSa-ramyamAM 2 palyopama, himavaMtahiraNyavaMtamAM 1 palyopama, aMtardrapamAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga, mahAvidehamAM pUrva krioDa varSa, bharata-airavatamAM avasarpiNInA pahelA vagere ArAmAM anukrame 3 palyopama, 2 palyopama, 1 palyopama, pUrva krioDa varSa, 130 varSa ane 20 varSanuM utkRSTa AyuSya hoya che.) vatsaH yugalako kyAM hoya che? gurUjI : vatsa ! yugaliko 30 akarmabhUmimAM, 56 aMtardhvapamAM tathA bharataairAvatakSetranA avasarpiNInA pahelA-bIjA-trIjA ArAmAM tathA utsarpiNInA cothApAMcamA-chaThThA ArAmAM hoya che. yugaliko garbhaja tathA labdhi paryAptA ja hoya che. hA... karaNa aparyAptAnI apekSAe temane aparyAptA paNa gaNavAmAM AvyA che. | nAraka | naraka jaghanya AyuSya utakRSTa AyuSya pahelI 10 hajAra varSa 1 sAgaropama bIjI 1 sAgaropama 3 sAgaropama 3 sAgorapama 7 sAgaropama 7 sAgaropama 10 sAgaropama pAMcamI 10 sAgaropama 17 sAgaropama chaThThI 17 sAgaropama 22 sAgaropama sAtamI 22 sAgaropama 33 sAgaropama (sAgaropama eTale lAkho-karoDo-abajo nahIM paNa asaMkhya varSa. rAtribhojana vagere pApo karavAthI jo narakamAM pahoMcI jaIe ane asaMkhya varSo sudhI bhayAnaka yAtanAo bhogavavI paDe, te karatAM sahana karIne ke manane manAvIne rAtribhojana, mojazokha, TI.vI. vagere pApone tilAMjali ApavI sArI.) (devaloka ) jaghanya AyuSya utkRSTa AyuSya bhavanapati vagere : 10 hajAra varSa sAdhika eka sAgaropama vyaMtara vagere : 10 hajAra varSa 1 palyopama candra : 1}4 palyopama 1 palyopama ane 1 lAkha varSa : 1/4 palyopama 1 palyopama ane 1 hajAra varSa graha : 1}, palyopama 1 palyopama nakSatra : 14 palyopama nA palyopama tArA : 1}, palyopama 1, palyopama (candra vagere devanA vimAno che, mATe temAM rahelA devonuM AyuSya samajavuM.) pahelo devaloka : 1 palyopama 2 sAgaropama bIjo devaloka : sAdhika 1 palyopama sAdhika 2 sAgaropama trIjo devaloka : 2 sAgaropama 7 sAgaropama cotho devaloka : sAdhika 2 sAgaropama sAdhika 7 sAgaropama pAMcamo devaloka : 7 sAgaropama 10 sAgaropamAM chaThTho devaloka 10 sAgaropama 14 sAgaropama sAtamo devaloka 14 sAgaropama 17 sAgaropama AThamo devaloka : 17 sAgaropama 18 sAgaropama navamo devaloka : 18 sAgaropama 19 sAgaropama dazamo devaloka 19 sAgaropama 20 sAgaropama agiyAramo devaloka : 20 sAgaropama 21 sAgaropama bAramo devaloka : 2 1 sAgaropama 22 sAgaropama navaraiveyakamAM (anukrame): 22-23-24 23-24-25 25-26-27 26-27-28 28-29-30 sAgaropama 29-30-31 sAgaropama (58) trIjI cothI (57) Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra anuttara : 31 sAgaropama 33 sAgaropama sarvArthasiddha vimAna : 33 sAgaropama 33 sAgaropama (A uparAMta, pahelA-bIjA devalokanI nIcenA kilbiSikanuM 3 palyopama, trIjA devalokanI nIcenA kilbiyikanuM 3 sAgaropama, chaThThAdevalokanI nIcenA kibiSikanuM 13 sAgaropama, nava lokAMtika devonuM (jaghanya ke utkRSTa) 8 sAgaropamanuM AyuSya hoya che.) svAdhyAya prazna-1. nIcenA jIvonuM AyuSya lakho: (koI paNa jIvanuM jaghanya ke utkRSTa AyuSya pUchI zakAze.) manuSya - sAta ke ATha bhava sudhI deva - svakAya sthiti nathI. (deva marI deva thato nathI.) nAraka - svakIya sthiti nathI. (nAraka marI nAraka thato nathI.) (jaghanya svakIya sthiti : dareka prakAranA jIvonI aMtarmuhUrta-aMtarmuhUrta.) vatsaH gurUjI ! paMcendriya tiryaMca ane manuSyanI svakIya sthiti sAta ke ATha bhava-ema kema kahyuM? gurUjI : vatsa ! teo satata vadhumAM vadhu sAta bhava sudhI saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tarIke janma le che. AThamo bhava na kare. jo AThamo bhava kare to avazya yugalika tarIke ja kare. (yugalikonuM AyuSya asaMkhyAta varSanuM hoya che.) ane yugaliko marIne niyamo devalokamAM ja utpanna thAya che. mATe satata AThathI vadhAre bhava to na ja kare. vaLI tiryaMcamAM AThamo bhava garbhaja catuSpada ke garbhaja khecarano ja samajavo. bAkInA garbhaja ke saMmUrNima tiryaMco yugalika na hoya. svAdhyAya prazna-1. nIcenA jIvonI svakIya sthiti lakho: (koI paNa jIvanI jaghanya ke utkRSTa svakIya sthiti pUchI zakAze.) pATha-18 :) paNa (pATha-17 ke svAyasthiti) jIve eka bhavamAM je kAyA (jAti) prApta karI hoya tevI ja kAyA (jAti) mAM satata vadhumAM vadhu keTalA varSa ke keTalA bhava sudhI utpanna thaI zake ? - e bAbata A pAThamAM (svakAya-sthitimAM jaNAvavAmAM AvI che. jema ke pRthvIkAyano jIva satata pRthvIkAyamAM ja keTalA varSa sudhI janma-maraNa laI zake ? manuSyano jIva manuSyabhavamAM ja satata keTalA bhava sudhI utpanna thaI zake ? utkRSTa svakAya sthiti pRthvIkAya - asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI sudhI akAya - asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI sudhI teukAya - asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI sudhI vAyukAya - asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI sudhI pratyeka vanaspatikAya - asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI sudhI sAdhAraNa vanaspatikAya - anaMta utsarpiNI-avasarpiNI sudhI beIndriya - saMkhyAtA varSa sudhI teIndriya - saMkhyAtA varSa sudhI caurindriya - saMkhyAtA varSa sudhI paMcendriya tiryaMca - sAta ke ATha bhava sudhI (koI paNa paMcendriya tiryaMcanI eka jAtinA 7-8 bhava ane judA-judA paMcendriya tiryaMca thAya to paNa 7-8 bhava kare.) (59) jJAna, darzana, cAritra Adi jIvanA lakSaNo che. arthAt e jIvane hoya ja ane jIva sivAya koIne paNa na hoya. A lakSaNone bhAvaprANa kahevAmAM Ave che. mokSanA jIvone A bhAvaprANo paripUrNa rIte pragaTa thayelA hoya che, jyAre saMsArI jIvone ochA-vatA aMze pragaTa thayelA hoya che. bhAvaprANono anaMtamo bhAga to dareka saMsArI jIvone khullo hoya ja che. (zarIradhArI jIvomAM kevalajJAna pAmelA sarva AtmAone bhAvaprANo paripUrNa pragaTa ja hoya che.) saMsArI jIvo bhAvaprANo uparAMta dravyaprANone paNa dhAraNa kare che. tethI tene prANI paNa kahevAmAM Ave che. dravyaprANa hovAne kAraNe saMsArI jIva dravyajIva paNa kahevAya che. jyAre mokSanA AtmAone mAtra bhAvaprANa ja hovAthI bhAvajIva kahevAya che. ApaNe prastutamAM saMsArI jIvonA dravyaprANo aMge vicAravAnuM che. (69) Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANa daza prakAranA che: pAMca Indriya te pAMca prANa. (sparzendriya vagere) traNa baLa te traNa prANa. (manobaLa, vacanabaLa, kAcabaLa) zvAsocchavAsa ane AyuSya e be prANa. prANa eTale saMsArI jIvonuM jIvana. koI vyakti jIve che ke nahi ? te uparanA dravyaprANonA AdhAre jANI zakAya che. A prANo jyAre naSTa pAme tyAre jIva mRtyu pAmyo tema vyavahAramAM kahevAya che. arthAt prANo sAtheno viyoga ja jIvanuM maraNa kahevAya che. paraMtu hakIkatamAM AtmAnA lakSaNarUpa bhAvaprANo to jIvanI sAthe ja rahetAM hovAthI (kyAreya AtmAno bhAvaprANothI viyoga thato na hovAthI) jIva kadApi mRtyu pAmato nathI. kayA prANa - kayA jIvone sparzendriya - ekendriyAdi sarvane rasanendriya - beIndriyAdi sarvane dhrANendriya teIndriyAdi sarvane cakSurindriya caurindriya-paMcendriyane zrotendriya - paMcendriyane manobaLa - paryAptA saMjJI paMcendriyane vacanabaLa - paryAptA beIndriyAdi sarvane kAyabaLa, AyuSya - saghaLA jIvone zvAsocchavAsa - paryAptA saghaLA jIvone prANanuM kAraNa paryApti che. arthAt paryApti e kAraNa che ane prANa e kArya che. paryApti vaDe prANo cAle che. AhArAdi sarva paryAptio vaDe - AyuSya zarIra paryApti vaDe - kAcabaLa Indriya paryApti vaDe - Indriyo zvAsocchavAsa paryApti vaDe zvAsocchavAsa bhASA paryApti vaDe - vacanabaLa mana paryApti vaDe - manobaLa kayA jIvane keTalA prANa? aparyAptA jIvo mAtra traNa ja paryAptio pUrNa karatA hovAthI temane zvAsocchavAsa, vacanabaLa, manobaLa - A traNa prANa to hoya ja nahi. aparyAptA ekendriya : AyuSya, kAcabaLa, sparzendriya-e 3 aparyAptA beIndriya : uparanA traNa ane rasanendriya-e 4 aparyAptA teIndriya : uparanA cAra ane dhrANendriya-e 5 aparyAptA caurindriya : uparanA pAMca ane cakSurindriya-e 6 aparyAptA paMcendriya : uparanAM che ane zrotendriya-e 7 prANa hoya che. paryAptA jIvomAM ekendriya cAra, saMjJI paMcendriya che ane bAkInA jIvo pAMca paryAptio pUrNa kare che mATe temane te anusAre nIce mujaba prANo hoya che : paryAptA ekendriyaH AyuSya, kAcabaLa, sparzendriya ane zvAsocchavAsa-e 4 paryAptA beIndriyaH uparanA cAra, vacanabaLa, rasanendriya-e 6 paryAptA teIndriyaH uparanA cha ane dhrANendriya-e 7 paryAptA caurindriya H uparanA sAta ane cakSurindriya-e 8 paryAptA saMmUrNima paMcendriya tiryaMcaH uparanA ATha ane zrotendriya-e 9 paryAptA garbhaja paMcendriya tiryaMca, garbhaja manuSya, deva, nAraka: 10 prANa hoya che. (saMmUrchAima manuSyo aparyAptA ja hoya che mATe temane 7 prANa hoya che.) svAdhyAya prazna-1. khAlI jagyA pUro : (1) ...... jIvone bhAva prANo paripUrNa pragaTa thayelA hoya che. (2) ...... hovAne kAraNe ...... jIva dravyajIva paNa kahevAya che. (3)...... AtmAone mAtra...... hovAthI bhAvajIva kahevAya che. (4) ...... eTale saMsArI jIvonuM jIvana. (5)...... sAtheno viyoga ja jIvanuM ......kahevAya che. (6) sparzendriya ..... ne hoya che. (A rIte koI paNa mATe pUchI zakAya.) (7) ..... kAraNa che ane ...... kArya che. (8)...... paryApti vaDe kAcabaLa prApta thAya che. (A rIte koI paNa mATe pUchI zakAya.). prazna-2. nIcenA praznonA TUMkamAM javAba Apo : (1) saMsArI jIvane prANI paNa kahevAmAM Ave che. zA mATe ? (2) prANa keTalA che? kayA kayA? prazna-3. nIcenA jIvone keTalA ane kayA kayA prANa hoya che? (koI paNa jIva mATe pUchI zakAya.). (8) Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha-19:) yona yoni eTale jIvonuM utpatti sthAna. utpattinA sthAno asaMkhya che. paraMtu je utpatti sthAnomAM amuka prakAranA varNa, gaMdha, rasa, sparza, AkAra vagere bAbatanI samAnatA hoya, teonuM eka utpatti sthAna-e rIte gaNatarI karIne kula 84 lAkha yoni gaNavAmAM AvI che. te nIce mujaba che : sAta lAkha pRthvIkAya, sAta lAkha apakAya, sAta lAkha teukAya, sAta lAkha vAukAya, daza lAkha pratyeka vanaspatikAya, cauda lAkha sAdhAraNa vanaspatikAya, be lAkha beIndriya, be lAkha teIndriya, be lAkha caurindriya, cAra lAkha devatA, cAra lAkha nArakI, cAra lAkha tiryaMca paMcendriya, cauda lAkha manuSya. svAdhyAya prazna-1. nIcenA praznonA TuMkamAM javAba ApoH (1) yoni eTale zuM ? (2) utpatti sthAno keTalA che ? 84 lAkha ja zA mATe gaNavAmAM AvyA che? prazna-2. nIcenA jIvonI yoni lakho : (koI paNa jIva mATe pUchI zakAze.) ---------: samApta : -------- bho-maMtarikakha-mudaMga, osA-hima-karaga-haritaNU-maDiyA | huMti ghaNodaDimAI, bheyANegA ya Aussa | 5 li. IgAla-jAla-mummara-ukkA-saNi-kaNaga-vijumAIyA . agaNi-jiyANa bheyA, nAyabbA niuNa-buddhie II 6 II ubhAmaga-uddhaliyA maMDali, muha-suddha-guMja-vAyA yaT ghaNa-taNu-vAyAIyA, bheyA khalu vAu-kAyassa || 7 | sAhAraNa-patteyA, vaNassaI-jIvA duhA sue bhaNiyA jesi-mahaMtANa, taNu egA sAhAraNA te u | 8 || kaMdA aMkura kisalaya, paNagA sevAla bhUmiphoDA yA. alayatiya gajjara mohyu, vatthalA thega palaMkA || 9 ||. komala-phUla ca savva, gUDha sirAI siNAI-pattAI . thohari kuMAri guggalI, galoya pamuhAI chinnaruhA || 10 || IccAINo aNege, havaMti bheyA asaMtakAyANaM | tesiM parijANaNae, lakhaNa-meya sue bhaNiye 11 || gUDha-sira-saMdhipable, samabhaMga-mahIragaM ca chinnaruhaM ! sAhAraNe zarIra, taOivariya tu patteya I 12 // ega-zarIre ego jIvo, jesi tu te ya patteyA ! phalakula-chali-kaThA, mUlaga-pattANi bIyANi || 13 || patteya-taruM mukhta, paMcavi puDhavAINo sayala-loe suhumA havaMti niyamA, aMtamuhuttAU addhisA / 14 II saMkha-kavaDya-gaMDola-jaloya-caMdaNaga-alasa-lahagAI 1 mehara-kimi-pUyaragA, beIdiya mAIvahAI i 15 che. gomI-maMkaNa-juA-pipIli-uddeDiyA ya makkoDAT IdiAya-ghayamitIo, sAvaya-gokIDa jAIo // 16 // gadya-corakIDA-gomayakIDA ya dhannakIDA ya kuMthu-govAliya IliyA, tediya IdagovAIi[ 17 || cauridiyA ya viThTha, jhiMkuNa bhamarA ya bhamariyA tiDuDA | macchiya iMsA masagA, kaMsAriya-kavila-DolA yaTI 18ll paMciMdiyA ya cauhA, nAraya tiriyA maNussa-devA yA. neraIyA sattavihA, nAyabbA pUDhavi-bheeNe I 19 ]. jayacara-thayacara-khayarA, tivihA paMciMdiyA tirikhA yaT susumAra-maccha-kacchava, gAhA-magarA ya jalacArI | 20 || vivicAra nI 23 gAthAo ( bhuvaNa-paIvaM-vIraM, namiUNa bhaNAmi abuha-bohalyA jIva-sarUvaM kiMcivi, jaha bhaNiyuM puthva-sUrIei I 1 II jIvA muttA saMsAriNo ya, tasa thAvarA ya saMsArI ! puDhavI-jala-jalaNa-vAu-vaNasaI thAvarA neyA | 2 II. phaliha-maNirayaNa-viduma-hiM-gula-hariyAla-maNasila-rasiMdA | kaNagAI-dhAu-seDhI-vaNiya-araNedya-palevA || 3 || abhaya-tUrI-Usa, maTTI-pAThANajAIo-bhegA . sovIraMjaNa-luNAIpuDhavIbheyAI IccAI // 4 ||. (68) Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caNviya-uraparisappA, bhayaparisappA ya thayacarA tiviThThA go-sappa-nIla-pamuhA, bodhabbA te samAsaNa II 21 / khayarA romaya-pakakhI, cammaya-pakakhI ya pAyaDA jevA nara-zogAo bAhiM, samucca-pakakhI viyaya-pakakhI || 22 || savva jala-thala-khayarA, samucchimAM gabhayA duhA hUMti kammA-kampaga-mahUiA, aMtaradIvA maNussA yall 23 | dasahA bhavasAhivaI, aThaviThThA vANamaMtarA hRti ! joIsiyA paMcavihA, duviA vemANiyA devA || 24 ||. siddhA-panarasa-bheyA, tisthA-titkAI-siddha-bheeNe ! e e saMkheveNaM, jIva-vigappA samakakhAyA II 25 II. eesiM jIvANuM, sarIra-mAuM kiI sa-kAyaminuM pANA joNi-pamANe, jesiM je asthi te bhaNimo | 26 II aMgula-asaMkha-bhAgo, sarIra-meciMdiyANa sanvesiT joyaNa-sahassa-mahiya, navaraM patteya-rukakhANa II 27 || bArasa-joyaNa tinneva, gAuA joyaNaM ca aNukakamaso | beIdiya-teIdiya-cauridiya deha-muccatta ll 28 /. dhaNu-saya-paMca-pamANA, naraIyA sattamAI puDhavIe ! to addhahUNA, neyAM rayaNa-pahA jAva // 29 II joyaNa-sahassa-mANA, macchI uragA ya gabhayA phaMti | dhaNuha-puhuraM pakrikhasu, bhayacArI gAua-puhud I 30 || khayarA dhaNu-puDutta, bhayagA uragA ya joyaNa-puDDad | gAua-puhura-mittA, samucchimAM caudhdhayA bhaNiyA // 31 // chacceva gAuAI, caudhdhayA gabhayA muNeyabbA | kosa-tigucca maNussA ukakosa- sarIra-mANeNaM 32 /. IsANaMta-surANuM ramaNIo, sara huMti uccAM | duga-duga-duga-cau-gevizva-guttare-krike kaka-parihANI | 33 II bAvIsA puDhavIo, satta ya Aumsa titri vAussA vAsa-sahassA dasa taru, gaNANa teU tirittAU || 34 | vAsANi bArasAu, beIdiyANa teIdiyANaM tuI auNApatra-diNAI, cauriMdIraM tu chammAsA // 35 | sura-neraIyANa-ThiI ukakosA sAgarANi tittIsa caNviya-tiriya-maNussA titriya paliovamA kuMti | 36 III jayacara-ura-bhuyagANa, paramAU hoI puSya-koDIka | pakhINa puNa bhaNio, asaMkha-bhAgo ya paliyamsa II 37 || sarve suhumAM sAhAraNA ya, samucchimA, maNussA yaT ukkosa-jahanneNa, aMtamuhuraM ciya jiyaMti || 38 II ogAhaNA-DaDau-mANe, evaM saMkhevao samakakhAya 1. je paNa Intha visasA, viresa-suttAu te neyA | 39 ||. egidiyA ya sabdha, asaMkha ussappiNI sakAyami. uvavankaMti cayaMti ya, asaMtakAyA asaMtAo / 40 || saMkhija-samA vigalA, sattaTha-bhavA paNidi-tiri-maA | uvavarjati sakAe, nAraya-devA ya No ceva II 41 || dasahA jiANa pANA, Idiya-UsAsa-AU-bala-phUvA | egiMdiesu cauro, vigalesu cha-satta-aDheva // 42 ||. asanni- satri-paMcidiesu, nava dasa kameNa boddhabbA | tehiM saha vippaogo, jIvANuM bhaNae maraNa 43 /. evaM aNora-pAre, saMsAre sAyaramei bhImammi | patto asaMta-khutto, jIveDiM apatta-dhameDuiM i 44 || taha caurAsI lakakhA, saMkhA joNINa hoI jIvANuM , pRDhavAINa cIThuMpatteya satta-satteva [45 || dasa patteya-taraNe, caudasa lakakhA havaMti IyarasuT vigaliMdiesu do do, cauro paMciMdi-tiriyANa // 46 // cauro cauro nAraya-surasu maNuANa caudasa havaMti | saMpiDiyA ca savva, culasI lakakhA u jANINa // 47 | siddhANaM nalthi deho, na Au-karma na pANa joNIo .. sAI- ahaMtA tesiM, ThiI jigaMdAgama bhaNi // 48 || kAle aNAI-hiNe, joNi-gaDaNammi bhIsaNe IOT. bhamiyA miDiMti ciraM, jIvA jiNa-vayaNa-mahaMtA // 49 || tA saMpaI saMpatte maNuare dulaDe ya sammatte | siri-saMtisUri-sidgha, kareha bho! urjAmaM dhamma | 50 || eso jIva-viyAro, saMkheva-ruNa jANaNA-heuM | saMpitto uddhario, ruddAo suya-samuddAo // 51 // --------: samApta :----- ( W) 66).