________________
સૂર્ય
(ગર્ભજ ચતુષ્પદ અને ગર્ભજ ખેચરનું જે આયુષ્ય કહ્યું છે, તેના અસંખ્ય વર્ષ થાય. એ અસંખ્ય વર્ષનું આયુષ્ય યુગલિક તિર્યંચોનું સમજવું.)
( મનુષ્ય જઘન્ય : યુગલિક
: ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્ય કરતાં કંઈક ઓછું. બાકીના સર્વ : અંતર્મુહુર્ત ઉત્કૃષ્ટ : સઘળા સંમૂર્ણિમ : અંતર્મુહુર્ત
સઘળા અપર્યાપ્તા : અંતર્મુહુર્ત
પર્યાપ્તા ગર્ભજ મનુષ્ય : ૩ પલ્યોપમ (દેવકુરૂ-ઉત્તરકુરૂમાં ૩ પલ્યોપમ, હરિવર્ષ-રમ્યમાં ૨ પલ્યોપમ, હિમવંતહિરણ્યવંતમાં ૧ પલ્યોપમ, અંતર્દ્રપમાં પલ્યોપમનો અસંખ્યાતમો ભાગ, મહાવિદેહમાં પૂર્વ ક્રિોડ વર્ષ, ભરત-ઐરવતમાં અવસર્પિણીના પહેલા વગેરે આરામાં અનુક્રમે ૩ પલ્યોપમ, ૨ પલ્યોપમ, ૧ પલ્યોપમ, પૂર્વ ક્રિોડ વર્ષ, ૧૩૦ વર્ષ અને ૨૦ વર્ષનું ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્ય હોય છે.) વત્સઃ યુગલકો ક્યાં હોય છે? ગુરૂજી : વત્સ ! યુગલિકો ૩૦ અકર્મભૂમિમાં, ૫૬ અંતર્ધ્વપમાં તથા ભરતઐરાવતક્ષેત્રના અવસર્પિણીના પહેલા-બીજા-ત્રીજા આરામાં તથા ઉત્સર્પિણીના ચોથાપાંચમા-છઠ્ઠા આરામાં હોય છે. યુગલિકો ગર્ભજ તથા લબ્ધિ પર્યાપ્તા જ હોય છે. હા... કરણ અપર્યાપ્તાની અપેક્ષાએ તેમને અપર્યાપ્તા પણ ગણવામાં આવ્યા છે.
| નારક | નરક
જઘન્ય આયુષ્ય ઉતકૃષ્ટ આયુષ્ય પહેલી ૧૦ હજાર વર્ષ
૧ સાગરોપમ બીજી ૧ સાગરોપમ ૩ સાગરોપમ
૩ સાગોરપમ ૭ સાગરોપમ
૭ સાગરોપમ ૧૦ સાગરોપમ પાંચમી ૧૦ સાગરોપમ ૧૭ સાગરોપમ
છઠ્ઠી ૧૭ સાગરોપમ ૨૨ સાગરોપમ સાતમી ૨૨ સાગરોપમ ૩૩ સાગરોપમ (સાગરોપમ એટલે લાખો-કરોડો-અબજો નહીં પણ અસંખ્ય વર્ષ.
રાત્રિભોજન વગેરે પાપો કરવાથી જો નરકમાં પહોંચી જઈએ અને અસંખ્ય વર્ષો સુધી ભયાનક યાતનાઓ ભોગવવી પડે, તે કરતાં સહન કરીને કે મનને મનાવીને રાત્રિભોજન, મોજશોખ, ટી.વી. વગેરે પાપોને તિલાંજલિ આપવી સારી.)
(દેવલોક )
જઘન્ય આયુષ્ય ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્ય ભવનપતિ વગેરે : ૧૦ હજાર વર્ષ સાધિક એક સાગરોપમ વ્યંતર વગેરે
: ૧૦ હજાર વર્ષ ૧ પલ્યોપમ ચન્દ્ર
: ૧}૪ પલ્યોપમ ૧ પલ્યોપમ અને ૧ લાખ વર્ષ
: ૧/૪ પલ્યોપમ ૧ પલ્યોપમ અને ૧ હજાર વર્ષ ગ્રહ
: ૧}, પલ્યોપમ ૧ પલ્યોપમ નક્ષત્ર
: ૧૪ પલ્યોપમ ના પલ્યોપમ તારા
: ૧}, પલ્યોપમ ૧, પલ્યોપમ (ચન્દ્ર વગેરે દેવના વિમાનો છે, માટે તેમાં રહેલા દેવોનું આયુષ્ય સમજવું.) પહેલો દેવલોક : ૧ પલ્યોપમ
૨ સાગરોપમ બીજો દેવલોક : સાધિક ૧ પલ્યોપમ સાધિક ૨ સાગરોપમ ત્રીજો દેવલોક : ૨ સાગરોપમ
૭ સાગરોપમ ચોથો દેવલોક : સાધિક ૨ સાગરોપમ સાધિક ૭ સાગરોપમ પાંચમો દેવલોક : ૭ સાગરોપમ
૧૦ સાગરોપમાં છઠ્ઠો દેવલોક
૧૦ સાગરોપમ ૧૪ સાગરોપમ સાતમો દેવલોક ૧૪ સાગરોપમ
૧૭ સાગરોપમ આઠમો દેવલોક : ૧૭ સાગરોપમ
૧૮ સાગરોપમ નવમો દેવલોક : ૧૮ સાગરોપમ
૧૯ સાગરોપમ દશમો દેવલોક ૧૯ સાગરોપમ
૨૦ સાગરોપમ અગિયારમો દેવલોક : ૨૦ સાગરોપમ
૨૧ સાગરોપમ બારમો દેવલોક : ૨ ૧ સાગરોપમ
૨૨ સાગરોપમ નવરૈવેયકમાં (અનુક્રમે): ૨૨-૨૩-૨૪
૨૩-૨૪-૨૫ ૨૫-૨૬-૨૭
૨૬-૨૭-૨૮ ૨૮-૨૯-૩૦ સાગરોપમ ૨૯-૩૦-૩૧ સાગરોપમ
(૫૮)
ત્રીજી ચોથી
(૫૭)