Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khaoN " , aLa ja jAya, A tere . . YHTRUSION | S | C varSa 15 : eka 6 ] tA. 15-3-50 : amadAvAda | kamAMka : 174 tatrI cImanalAla gokaLadAsa zAha viSaya-darzana lekhaka viSaya 1. rainAnI atIta gAthA zrI. pI. esa. kumArasvAmI rAjA, | 12 2. itihAsanA ajavALe zrI. mohanalAla. dI. cekasI - 137. 3. jaina Agama sAhitya anusAra bhAratIya saMskRtinuM khAdathana zrI. umAkAMta premAnaMda zAha 133 4. zrI. eTA tIrthanI yAtrAe pU. mu. zrI. caMdraprabhavijayajI 136 5. ( mahezvara' nAmaka sUrio che. hIrAlAla 2. kApaDiyA 138 6. sAmezvarakRta " nIti kaumudI' a. zrI. bhogIlAla sAMDesarA 14 cha, ku nipura pU. mu. zrI. je vijayajI . 146 8. gulAba ane kAMTA | a". 149 ha. praznottara kiraNovalI pU. A. zrI. vijaya padyamari 151 10, bhAratanuM baMdhAraNa 11. prathasvIkAra H SAPET MAHAVIR ELDRA 21824- a Koua, Ganchet 332 007. ra. 93) 2 25 27/2015 | 079221600 For Private And Personal Use Only ACHARYA SREXILASSARARSORE GYAYANDIR elde- 3-3
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAratanuM baMdhAraNa. dhArmika svAtaMtryanA adhikAra ataHkazazunI svAdhInatA ane dhArmika mAnyatA, eno amala ane prasAra: 25. (1) jAheravyavasthA, nIti ane sukhAkArInA niyamone temaja A vibhAgamAM bIjI je jogavAIo karavAmAM AvI che tene vazavatI rahI potapotAnA aMta:karaNunI svAdhInatAno ane amuka dhama mAnavAne ane ene amalamAM mukavAnA sau kAInA eka sarakho adhikAra raheze. (ba) dhArmika kriyAo sAthe saMwLAya enI Arthi* ke, nANukIya, rAjakIya athavA bIjI koI binamajhahabI pravRttinuM niyamana karatA ke enA upara niyaMtraNo lAdatA, (7) sAmAjika kalyANa ke sudhArA mATe jogavAI karatA azvatrA jAhera macchI zakAya evI hiMdu dhArmika saMsthAone hiMduonA tamAma vargo ane vibhAgo mATe khullI mUkatA, amalamAM hoya tevA koI paNu kAyadA upara A kalamanI kazI asara thaze nahi tema ja rAjyane evA kAyadA ghaDatAM aTakAvI paNa zakAze nahi. - samajutI-1H--kira pANu zarIra para dhAraNa karavAnuM ke ene laIne pharavAnuM zIkha dhama"mAM pharamAvAyuM' che e mAnya karI ja levAnuM. - samajutI-2: upara peTAkSama (2) nA peTA (sa) mAM hiMdu e vizene je ullekha che tenA artha e ke zIkha, jaina ane bauddha dharma pALanArAone samAveza paNu emAM thaI jAya che. ane te ja pramANe ja hiMdu dhArmika saMsthAonA " ullekhamAM zIkha, jaina ane bauddha dhArmika saMsthAone pazu samAveza thaI jAya che. dhArmika pravRtti mATe 28; 26. jAheravyavasthA, nIti ane sukhAkArIne vazavatI rahI pratyeka dhArmika paMtha athavA enA koI paNa bhAgane nIcenA adhikAra rahero. (4) dhArmika ane dharmAdA hetuo mATe saMsthAo sthApavAno ane ene. nibhAvavAnA, (zA) dharmanI bAbatamAM potAnI pravRtti calAvavAne, () jaMgama ane sthAvara milaka te dharAvavAnA ke e to nikAla karavAne, ane (4) AvI milakatone kAyadA pramANe vahIvaTa karavAtA. keAI paNa khAsa dhama nA uttejana mATe karaverAmAMthI mAphI: _ - ra7. kaI paNa khAsa dhama athavA dhArmika paMthanI uttejana yA ni jA 1 mATe tA khayamAM ja spaSTarIte jeno upayoga thAya che evI rakama upara koI paNa pharaja pADI zakAze nahi.. keTalIka zikSaNa sa'sthAomAM prArthanA ke dhArmika keLava(r)ImAM hAjarI ApakAnI svataMtratA: re 28. (1) rAjyanAM nANumAMthI je savaze jenA nibhAva thato hoya evI koI paNu. saMsthA mAM dhArmika zikSaNa ApI zakaze nahi, [ anusaMdhAna TAiTala peja trIje ] For Private And Personal use only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org jainAnI atIta gAthA jainadharmI atiprAcIna hovAnuM abhimAna karI zake che. bhagavAna RSabhadevathI laI ne bhagavAna mahAvIra sudhI cAvIza tItha karAze A dharmanI pratiSThA vadhArI che, temAM temane smRti prAcInakALanA batAvavAmAM AvyA che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // arjum // akhila bhAratavarSIya jaina zvetAmbara mUrtipUjaka munisammelana saMsthApita zrI jainadharma satya prakAzaka mAsika mukhapatra samitinuM bana 15 jainadhama ne atItakALamAM ghaNAye rAjava zeAnu' sarakSaNa maLyuM che. piraNAme enA prabhAva khUba vadhyA hatA. jainee samasta bhAratamAM dho vidyA pIAnI sthApanA karI hatI, jyAMthI jJAna ane sa'skRtine pracAra karavAmAM AvatA hatA. jo ke emAMnA ane samayanA pravAhamAM vilIna thaI gayA. chatAM atyAra sudhI evAM cihno ane lekhA mojuda che, je janatAnI pravRtti ane jIvana para chApa pADanArI jainadhama nI atIta gaurava gAthA ane zreSThatAnuM pramANa che. dakSiNa bhAratamAM ghaNAMye ;evAM sthAnA ane kriza che je jainadhamanI AdhyAtmika tathA sAMskRtika mahAnatAnAM ujjavaLa pratIA che. jainadhamanI nIti kadApi AkramaNAtmaka nathI rahI, tethI ja janasAdhAraNamAM enA pracAra ane vikAsa sugamatAthI thaI zako. pUrNarUpe ahiMsAnu pAlana e enA mULa siddhAMta che. jainame saMsArane ahiMsAnA sadeza ApyA che. xx | jeziMgabhAInI vADI : ghIkAMTA roDa amatAvAna ( gujarAta ) dezanA jIvana para naitika ane AcAra saMbaMdhI prabhAva uparAMta LAo ane bhASAnA vikAsamAM pazu jainadhamatu zu adbhuta che. temaNe dharmapracAra ane jJAnanI rakSA nimitte bhinna bhinna racAnAmAM bhinna bhinna samaye pracalita bhASAnA upayAga karyo. keTalIka bhASAone sarva prathama sAhityarUpa devAnuM zreya emane ja che. anaDhInu' prAcInatama sAhitya jainAe nirmANa karyu che. prAcIna tAmila sAhitya paNa ghaNuMkharuM jaina lekhakAnu ja che. tAmilanA mukhya mahAkAvyeAmAMthI eka sitamaNi' ane khIjI' ' sIlappattikaram ' jaina lekhakAnI ja kRti che. praziSTha ' nadiyara'nu' mULa pazu jaina che, dakSiNanuM mailApura (madrAsa zaheranA eka bhAga) eka samaye jaina sAhityika racanAonA mukhya srotarUpe vikhyAta hatuM. eka vyAkhyAna] zrI. pI. esa. kumArasvAmI rAjAM prAnasatrI gAya For Private And Personal Use Only varSa 1 | vikrama sa. 2006; vIni. sa. 2476 : I. sa. 1950 kramAMka baiMka 6 phAgaNa di 12 * budhavAra 15 mA 174
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ) ItihAsanA ajavALe lekhakaH zrIyuta mehanalAla dIpacaMda zekasI The victor erected a fortress at the village of Patalion the bank of the Ganges to curb his Lichchhavi opponents. The foundations of a city nestling under the shelter of the fortress were laid by his grandson Udaya. The city so founded was known variously as Kusumapura, Pushpapura or Pataliputra and rapidly developed in size and magnificence, until, under the Maurya dynasty, it became the capital, not only of Magadha, but India If the chronology adopted in this chapter be even approxi. mately correct, Bimbisara and Ajatagatru must be regarded as the contemporaries of Darius, the son of Hystaspes, autocrat of the Persian Empire from 521 to 485 B. C. ' Buddha, as has been mentioned above, died early in the reign of Ajatasatru. (Early History P. 33.) itihAsakAra vinsenTa sAhebe potAnA uparanA pustakamAM bauddhadharmanA mathe temaja purANe para vajana vadhAre mUkayuM che. e uparathI jaina dharmanA graMtha temanA jovAmAM ghaNA zeThA AvelA jaNAya che. Ama chatAM e tAravaNI paNa jena sAhityamAM AlekhAyelA prasaMgone lagabhaga maLatI Ave che. uparanI traNa nedhamAM traNa judI judI bAbata che. ! ! 'prathamamAM vizAlI para vijaya meLavanAra ajAtazatrue gaMgA nadInA kinAre pATalInAmAM gAma AgaLa killo baMdhAvyAnI vAta che. ema karavAno hetu potAnA zatruo-licchavIone dAbavAne hatA. ema jaNAvI teo kahe che ke e sarva kArya-kilAnI bAMdhaNI temaja tyAM zahera vasAvavAnI kriyA-tenA pautra udayanA hAthe thaI hatI ane e rIte je zahera astitvamAM AvyuM e kusumapura pupura athavA te pATalIputra tarIke AlekhAyuM ane netajotAmAM ene vistAra ane bhabhaka vadhI paDyAM. enI pragatine pAra UMce caDhI mauvaMza jyAre gAdI para Avyo tyAre pUrNa DIgrIe paheo arthAta mAtra magadhanuM ja nahI pazu sArAye bhAratavarSanuM e mukhya zahera gaNAyuM. For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 6 ] ItihAsane ajavALe udayane pautra darzAvavAmAM purANano AdhAra levAyo che paNa e sAva lulo che ema itihAsakAra pote ja pAchaLathI svIkAre che. A rahA e zabdo : Ajatasatru was succeeded according to the Puranas by a son named Darsak or Harshaka who was in turu succeeded by his son Udaya?. The Buddhist books omit the intermediate name and represent Udaya as the son and immiediate successor of Ajatasatru. It Dara sak or Harshaka was a reality nothing is known about him. darzaka ke harSaka nAmA putra ajAtazatrune hato. eno putra udAyI. paNa darzake ke harSaka saMbaMdhamAM kaMI ja jANavA jevI noMdha maLatI nathI. e jotAM rena zAhityamAM udaya kiMvA udAyIne ajAtazatrunA putra darzAvela che e vAstavika che. poTalI gAmamAM kilo bAMdhavAnA kAraNumAM lipIone dAbavA mATenuM kAraNa karyuM che te paNa vajanadAra nathI jaNAtuM. kAraNa ke ajAtazatrue ceTaka mahArAjAnA vaizAlIne khedAnamedAna karyA pachI vicArIe ke emanuM gaNarAjaya lagabhaga nAmazeSa jevI dazAmAM AvI gayuM hatuM eTale jaina sAhityamAM pATalIputranA vasavATa aMge je AkhyAyikA daSTigocara thAya che e vadhAre vajanadAre jaNAya che. e vAtane lekhaka mahAzayanI trIjI nadhi eTale ke ajAtazatrunA rAjayakALanA prAraMbhanA samayamAM buddhadevanuM nirvANa thayuM hatuM ene puSTi Ape che. jaina sAhityamAM saMkhyAbaMdha ullekha daSTigocara thAya che ke buddhadevanuM nirvANa lAgavaMta mahAvIradevanI pahelAM thayuM hatuM. lagabhaga e pachI zrImahAvIra bhagavAna paMdareka varSa sudhI vicaryA hatA. teozrI caMpAmAM padhAryA tyAre ajAtazatrue bhAre mahatsavapUrvaka sAmayuM karyuM hatuM. pitAnA pitAnI mAphaka zarUAtamAM te buddhadevane upAsaka haze paNa pAchaLathI e bhagavaMta mahAvIrane anuyAyI banyA hatA. A vAtanI puSTinA pramANe eka karatAM vadhu maLe che. vaizAlI para vijaya meLavavAmAM eNe jainadhamI zramaNanI sahAya lIdhI che. e vAta bhUlavAnI nathI. gaNurAjyanA svAmI ceTakarAjane jItyA pachI ene pitAnI vIratAne garva AvyA eTaluM ja nahI paNa pUve' thayela cakravatI mAphaka cha pAnA mAlika kahevAvavAnI tIvra IcchA janmI. e kAraNe bhagavaMta mahAvIradevane prazna pUchI cakravAtI saMbaMdhI vRtAnta jANI lIdhuM eTaluM ja nahIM paNa eNe kahI dIdhuM ke, "bhagavaMta huM cakravatI banI cha khaMDa sAdhIza.' jJAnI prabhune kaMI ja agocara nahotuM. teozrI melyA, "bhAI bharatakhaMDamAM bAra cakravata, nava vAsudeva, nava prativAsudeva ane nava baLadeva temaja covIsa tIrtha maLI resaTha zalAkA puru, eka saNiImAM thAya e zAzvata niyama che. A avasarpiNI kALamAM tIrthakaranI zarUAta zrIyu mAhijinezathI thaI ane pUrNatAmAM huM chuM. e gALAmAM upara kahyA tevA cakravartI ane vAsudevo vagere thaI gayA che. navA pAna 1. The name Udaya has variant forms-Udayana Udayashva in the Puranas. The Buddhists call hima Udayi-Bhadda and represent blm as the son of Ajatasatru. For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 132 ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 15 ae ja nahI. ' tyAre teNe javAbamAM kahyuM: 'bhagavata vImoLA parNapatta ' e nItikArAnuM thana khoTuM nathI ja. parAkramI evA kALA mAthAnA mAnavI zuM na kare ? vaizAlInA mahAna rAjyane hatuM na hatuM karI nAkhyuM te| sAmAnya rAjavIone jItavA emAM thI moTI vAta che ! mAgadhavaradAma ne prabhAsa eLa'gI tamisrA guphAnA dvAra khakhaDAvavAnA ne enI pelI mera vijayadhvaja rAkhI khaDaprayAnA dvArA pAchA pharavAnA mArI mama nirdhAra che. ' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . pUjJAnI bhagavata bhavitavyatA joI mauna rahyA. ajAtazatrue kheAlelu' karI batAvavA yatna karyo ane tamisrA guphAnA dvAra khAlavAnu' te| dUra rahyuM. paNa adhiSThAyaka devanA prApathI jotajotAmAM tyAM pahAcatAM ja bhasmIbhUta thaI gayA. AvA parAkramI pitAnA AvA karuNa maraNunA AdyAta pitRbhakta udAyIne eTalA sakhata lAgyuM ke ene caMpA nagarImAM ane rAjakAjamAM jarA paNa gADhayu' nahIM. jyAM tyAM pitAnI smRti najare padmatI. mananI vignatA maryAdA vaDhAvI gaI. buddhizALI ma`trIoe rAjagAdI pheravavAnA vicAra karyAM. zreNika mahArAjanA maraNuthI thayela AdhAta dUra karavA ajAtazatru jema rAjagRhathI caMpAmAM AvyA hatA tema kAI navA sthAnanI zodha mATe dakSa mANasane ravAnA karI rAjavInA AdyAta nivAravAnA mAga zIkhyA. pATalIgrAmanAM bhAgya UghaDI mAM. enI sImAmAM niSNAtAnAM pagalAM paDayAM tyAre emanI najare je banAva caDhaSo teNe jaMgalamAM maMgala khanAvyuM. eka vizALa pADhalavRkSa gaMgAnA kinAre zobhI rahyuM hatuM. enI maneAharatA ane suvAsathI sakhyAbaMdha pakSIgaNanuM e vizrAmadhAma banyuM hatuM. kudaratI rIte e pakSIone AhAra khAvIne mukhamAM paDatA arthAt zikAra athe temane tyAMthI dUra sudhI UThavAnI ke khUNAkhAMcarA zodhavAnI jarUra paDatI nahIM. nirIkSaEAMe vicAyuM ke ahIM jo rAjadhAnI vasAvavAmAM Ave teA pakhIone jema vagara pazcime khArAka maLe che tema rAjyane ochI mahenate samRddhi prApta thAya. e pachI dharatInAM bIjAM paNu lakSaGgA joyAM, pAlavRkSanA astitva aMgenA vRtAnta jANyA. emAM puSpamUlA sAdhvIe karelI zuzruSA ane akSiputra AcAyara maMgA utaravA vahANumAM beThA ane pachI thayela kevaLajJAna AdinA prasaMgeA parathI sthaLanI pavitratA vicArI rAja dhAnI sthApavAnA nirdhAra thayA.2 jotajotAmAM hajAro kArIgaro kAme lAgI gayA ane TUMka samayamAM udAyI mahArAjanAM pagamAM mA rAjadhAnImAM thayAM, AsapAsamAM puSpA sArA pramANumAM thatAM eTale ane upara * praznaga vazunyA che e kAraNe judA judA nAme A nagarInI prasiddhi thai rAjavInuM mana ahI AvyA pachI zAMta thayuM. For Private And Personal Use Only [ anusadhAna pRSTha : 140 ] 2. The building of the city of Patliputra by Udaya is asserted by the 'Vayu Puran. - bhaugayA ane purANAnI nAMkha DhAMkelI khetAM sahu anumAnI zakAya ke jainamanA graMthA gIgA jevAyA nathI.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina Agama sAhitya anusAra prAcIna bhAratIya saMskRtinuM rekhAdarzana [eka samAcanA] lekhaka zrIyuta umAkAMta premAnaMda zAha ema. e. pro. jagadIzacaMdra jaine lagabhaga be aDhI varSathI eka pustaka bahAra pADyuM : Life in Ancient India as Depiched in the Jaina Canons. pustaka jainasAhityanA abhyAsamAM apUrNa rahelI eka khAmIne pUravAne stutya prayAsa che. prAcIna hiMdu samAjaracanA, arthazAstra, rAjanIti, kaLA vagere bAbatamAM sAdhelI pragatino abhyAsa vividha daSTie karavo paDe che. sAhitya ane purAtatva (archaeology) A be mukhya aMgo che. jyAM zilAlekha ke vaijJAnika paddhatithI khAdI kADhI prastara ( Stratum)nA AdhAre kaI vastune kAlanirNaya thaye heya tyAM ghaNuMkharuM sAhityano virodha hoya to paNa te puratakagata praNAline zaMkAspada gaNavI paDe che. bIjI tarapha je bAbato vize ApaNane kaI khabara nA hoya athavA haju sudhI khodakAma thayuM nA hoya evI AbatamAM ane khuda khedakAmamAM sAhityagata praNAlione hakIktane AdhAra laI zarUAta karavI paDe che. dAkhalA tarIke rAjagRhamAM jaina prAcIna cai, pratimAo vagere kayAMthI khAdI kADhavI e mATe ApaNe jaina, bauddha ane brAhmaNa sAhityamAM AvatA rAjagRhanA varNane laI nakkI karavuM joIe ke amuka jagAo jaina heI zake, pachI bhale hAla tenA upara bauha ke Itara avazeSo hoya evI jagAonI eka bAjuethI prAstAvika DuMka khodakAma karI javAthI yogya nirNo thaI jAya. AvI aneka rIte prAcIna sAhityane abhyAsa purAtattvanA abhyAsane agatyane upayogI ane pUraka thaI paDe che." jaina sAhityanI agatyatA upara ghaNuM durlakSa apAyuM che. bauddha sAhitya, cInI musApharonAM khyAna vagerene AdhAre pAzcAtya vidvAnonuM hiMdI purAtattvanA ItihAsamAM mukhyatve bauddha sAhitya ane kaLA tarapha ja dhyAna vadhu kheMcAyuM. AthI Aje je daSTie ApaNe hiMdI saMskAritA ane kaLAne abhyAsa karatA AvyA chIe te dRSTie khAmI rahelI che. sadbhAgye AmAM chellA keTalAMka varSothI sudhAro thayo che. jene citrakaLAnA abhyAsa bAbatamAM ghaNuM varSo upara sAgata che. kumArasvAmIe dhyAna kheMceluM 5Na zrI. sArAbhAI navAbe prasiddha karelA pustakoe chellAM paMdareka varSamAM jaina citrakaLAne pUrato nyAya ApI dIdhA che. (jena citrakaLA jevI koI khAsa kaLAzailI evA arthamAM A zabdaprayoga nathI. paNa tatkAlIna bhAratIya citrakaLAmAM jenee Apela viziSTa phALo e arthamAM A levAnuM che. evI ja rIte jainazilpa e zabdaprayoga paNa thaze). jaina zilpakaLA bAbatamAM paNa A lekhakano abhyAsa ane saMgraha sUcave che ke enA tarapha paNa thogya bAna ATalAM varSothI apAyuM nahotuM. For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 134 ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 15 AvI ja rIte jaina sAhityamAM rahelI sAmagrInI vaijJAnika daSTie chaNAvaTa pUratI thaI nathI. AvA abhyAsamAM Agama sAhitya e mukhya che. Ama sAhityane AnuSaMgika ApaNe AgamanI niyuktie, bhALe, cUrNio ane TIkAo paNa A abhyAsamAM sAthe ja gaNI levAnI che. A rIte bauddha sAhityane ThIka ThIka abhyAsa thayo che. jenA Ama sAhityane A rIte abhyAsa karI prasiddha karavA mATe che. jagadIzacaMdra jainane abhinaMdana ghaTe che. lekhake A sAhityane ghaNo UMDe abhyAsa karyo che ane emanA lakhANanI viziSTatA e che ke Adhunika bIjA vidvAnonA abhyAsapUrNa graMtha ke lekhane paNa sAthe ja abhyAsa kare teo cUkayA nathI. vaLI bauddha ane brAhANu sAhityanA AvA abhyAsamAM maLatI evI ja bAbatanI jaina sAhityanA pUrAvAo sAthe sarakhAmaNI karI batAvI che. prastuta pustakanI zailI saraLa ane suMdara hovAthI pustaka badhuM AkarSaka bane che. jo ke prasihakartAe kiMmata ghaNI vadhAre rAkhI che chatAM emAM je bhArebhAra hakIkata ekaThI thayelI che tethI ApaNe kiMmata bAbatano asaMtoSa narama bane che. (tArAporavALA ane nyubuka kaMpanInAM prakArane ghaNAM mevA jevAmAM AvyAM che.) prastuta graMtha viSe vadhu vivecana karatAM pahelAM eka agatyanI bAbatane nirdeza karI lauM. A abhyAsa AgamonI prasiddha AvRttio uparathI che. jo ke aprasiddha evA keTalAka granthane upayoga thayelo che paNa jyAM graMtha prasiddha thayela hoya tyAM chapAyelAM mastAne ja AdhAra levAyo che. have jaina Agama sAhityanI AvRtti vaijJAnika draSTie sodhita nathI. enI bhASAnI dRSTie khabara chaNAvaTa thayelI nathI. A eka evI meTI khAmI che je haju sudhI sahu koIne Agama sAhityanA AdhAre koI viSayamAM pUrAvA raju karatAM ke samayanirNa karatAM khacakAve che. A eka evI khAmI che ke jene lIdhe Adhunika vidvAne A sAhitya tarapha kheMcAtA nathI. AthI ja, jaina saMsthAo, dAnapatio vagerenI pharaja che ke A sAhityanI Citical editions saMzodhana AvRttio vahelI take chapAvavI ane emAM vidvAnonA hAthe pratyeka granthanI hareka bAbatanI vaijJAnika dRSTie chaNAvaTa karatI prastAvanAo hevI koIe. sadabhAgya muni zrIpuNyavijayajIe A kArya cheTalA keTalAMka varSothI hAtha lIdhuM che. AzA che ke jaina samAja emane A kAryamAM khUba sahakAra Apaze ane jene vidvAnone paNa pUro sAtha maLaze. upalabdha Agamana Chronological order navI daSTie niNata karavAno prayAsa tha joIe. jema ke AcArAMganA eka vibhAgane sahuthI jAno gaNavAmAM Ave che. AvA prayAsanA pariNAme prAcIna bhAratIya saMskRtinA abhyAcamAM jaina sAhityane abhyAsa karavAnI rahelI khAmI dUra thaI jaze. A TUka lekhamAM enI agatyatA laMbANathI darzAvI zakAya tema nathI. A bAbatamAM prastuta granthamAM che. ane pR. 36-43 upara nedheilI bAbato joI javA bhalAmaNa che.? 1 juo pR. 42 u5ra "The age of every part of the Jaina Sutras should be judged on its own merits with the help of other literature," For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eka 6 ] sai. A. anusAra saMskRtinuM rekhAdarzana 175 che. jainanA rAjyanI viziSTatAomAM eka e che ke temAM eka suMdara Bibliography ( AdhArabhUta granthanI sUcI) ApelI che. prastuta granyane cha vibhAgamAM vaheMcI nAMkhavAmAM Avyo che. (1) jaina saMgha ane jaina Agama sAhityanuM aitihAsika dRSTie vihaMgAvalokana karyuM che. (2) prAcIna bhAratIya rAjyavyavasthA (3) prAcIna bhAratIya Arthika vyavasthA (4) sAmAjikajIvana (5) jaina AgamAM maLatI bhaugolika abhyAsanI sAmagrI (6) keTalAka mukhya mukhya rAjAo ane rAjavaMzAvalio. jaina sAhityamAMthI vINI vINIne ekaThI karelI A hakIkata jaina ane ajena-bane vidvAne agatyanI che ane prastuta graMthanuM saraLa hiMDI ke gujarAtI bhASAMtara jaladIthI sastu chapAya e yogya ja gaNAze. - prastuta granthamAM keTalIka khAmIo paNa cheH Aga, bhAge, cUrNio TIkAo badhAM eka samayanAM nathI. tethI pratyeka viSayanI mAhitI ekaThI karatI vakhate aitihAsika daSTi upara vadhu bhAra devA hota te ThIka thAta. jene sAhityamAM upadezAtmaka ane lekavArtArUpa je prasaMge ane lakhANa hoya tenI aitihAsika dRSTie pUrNa vicAra karyA vinA AdhArabhUta prAcIna hakIkata tarIke ekaThI karatAM DaravuM joIe. keTalIka nAnI bAbata evI che ke je bAbatamAM emaNe rajU karelAM mato jUnAM ane have svIkArya nahi evAM che. dA. tarIke pR. 120 paranI noMdhamAM kahApa (kA5Nu) bAbatanI hakIkata have svIkArya nathI. pR. 91 uparanI nedhamAM paMDradeza ane kalAka bAbatanI hakIkata paNa vizvasanIya gaNatI nathI. keTalIka agatyanI hakIkate umerI zakAta jevI ke AyArAMga sUtra, 2, 5, 1. mAM jAdI jAdI banAvaTanAM vastronI yAdI che je agatyanI che te pR. 97 upara umerI zakAta. tUpa ane caityanA Agamagata varNana vistArathI batAvavA jevAM hatAM. pR. 187thI 5. 191 upara architectire e viSaya nIce) , motIcaMde zodhI kADhyuM che te mujaba mathurAnA stUpanA avazeSone rAyaparoNIyanA vaNane sAthe abhyAsa karavAthI jaina stUpane hUbahU khyAla ApaNane AvI zake che. vaLI prAcIna bhAratIya ymbols ne ApaNe je sAothI oLakhatA AvyA chIe tene A sAhityanI madadathI badalavI joIe, jevI ke Taarne symbols ne naMdIpada tarIke oLakhave joIe. keTalIka navI saMjJAo maLe che. jevI keH tilakaratna, mahApuMDarIka vagere. A graMthamAMthI gujarAtanA itihAsa ane sabhyatAnA abhyAsake sahelAIthI guja* rAta, tenA zahero vagere bAbatonI hakIkata tAravI zake che, A rIte A pustA judA judA viSayanA abhyAsakone upakAraka thaI paDe che. For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrIeTA tIrthanI yAtrAe [nUtana yuganA eka navA tInI puNyamayI smRti ] lekhakaH-pUjya munimahArAja zrIca'prabhavijayajI--pATaNa jayArathI ame banAsa kAMThAmAM praveza karyo tyArathI avAranavAra sarva kAI jaina temaja jainetara pAsethI sAMbhaLavAmAM AvatuM ke, zrIeTA tItha' ahu ja prabhAvazALI che, tyArathI bhAvanA jAgRta thaI ke, eka vakhata tA jarUra e tIyane bheTavA javuM. e bhAvanAnA parimale gata ( vi, sa. 2005) pASa kRSNa dvitIyAnA divase paramapUjaya paMnyAsajI mahArAja zrIravivijayajI smAdi ThA. 5. ame maMgala prabhAte kuvAlA nagarathI vihAra karIne kuvAlAthI traNa gAu dUra balANa gAme dazekanA sumAre AvI pahoMcyA. tyAMnAM khaAirA, prAcIna kUvA, taLAva ane chUTaka truTaka paDelI IMTA, sta'bhAdi parathI jaNAyuM ke--A gAma AgaLanA jamAnAmAM ekAda meATI prAcIna nagarI haze. tyAM kuvAlAnA bhAI bhegIlAla gAMdhI ane rAdhanapuranA bhAI kAntilAla tathA bIju eka jaina ghara che. bhAvanAzIla, bhativAna ane zraddhAlu che. bAkI bIjI vastI Azare pAMcasekanI haze. ame ahIMthI khArekanA sumAre eTAnA mA grahaNa karyAM. mAmAM vividha jAtanAM jhADA, nAtI vanaspatithya ane jhAMkharAM tathA kaccha pradeza tyAMthI nacha hAvAnA kAraNe kaika dhUma (ratI)nA nAnA parvatanI TekarIonI smRti thaI AvI. evAM manArama dazyo nihALatAM traNeka vAgyAnA sumAre zrIeTAnA pAdaramAM AvI pahoMcyA. cAre bAjue jhINI najare nihALatAM nAnA--moTA ITAnA jyAM tyAM Dhaga, nAnI-meTI makAnanI lAIna jevI khAi e ane evI ja sthiti sUcavatA vizAla taLAvanA kinArA upara nAnI-meTI vAvaDI-sUI o, mahAdeva, hanumAna ane anya deva-devIonA gAkhalAo, derIe, eTalA ane DhAMSA vagerethI A gAma ghaNuM prAcIna heAvAnu jaNAyuM, gAmamAM praveza karatAM zaheranI jema judI judI cAlI jevA jAtivAra vAsAtI zerImA hatI. tyAM AvatA-jatA mANusAne pUchyuM ke, mahAjananA ghara kaI kAra che ? temaja jaina derAsara kayAM che? tyAre javALa satyA ke, mahAjana jainenAM dharA tA brAhmaNuvAsamAM che, ane je bhagavAna nIkaLelA che, te ahIMnA jAgIradAra brAhmasuta tyAM parazALamAM padharAvelA che. ame sau tyAMnA jAgIradAranA vAsamAM gayA. cAre bAjue mATInI bhIta te vacce eka oraDI hatI. eraDImAM sImenTano lAdInI madhyamAM kAnapurI vividharaMgI kAcatI lAdIthI jaDelu' sAmAnya rIte suMdara ne suzebhita, traNu bhagavAnane sArI rIte samAvesa thaI zake evuM eka paJAsaNa hatuM. temAM pUrvadizAbhimukha virAjamAna prathama tI pati zrIgmAdinAya bhagavAnanI mUrti hatI ane temanI jamaNI bAjue sALamA tIrthaM pati zrIzAntinAtha bhagavAna tathA DAkhI kAra bhAbhera gAmathI ANelI 5yatIthI dhAtupratimA birAjelAM joyAM. e prazamarasanimagna mUrtine jotAM amArA hRdayamAM ucchvAsa ne AnaMdanAM pUra vaLyAM. ame bhaktipUrvaka vaMdana karyAM te bhagavAnanI AjubAjumAM lekhanI For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrImaTA tIrthanI yAtrA [ 137 jhINavaTathI tapAsa karavA mAMDI tyAre mULanAyaka zrI AdIzvara prabhunI pachavADe (prAya) badhI lipimAM kotarelA thoDAka truTaka akSara jevAmAM AvyA. koI jAtanA arthanI samajaNa na paDatAM ame zrIzAntinAtha bhagavAnanI mUrti tarapha vaLyA. tenA lekhano - khUba ja jhINavaTabharI tapAsane aMte vAvavALA mAstara bhAI cunIlAle je gata 2002nA aSADha mAsamAM pitAnI kALajIpUrvaka utArelA lekhAnusAra lekha vAMcavA lAgyazAlI thayA. e lekha A pramANe cheH zrI zazaza ghauM aSADhazuddhi 2mavAra zrImati ..... zrIzAntinAthavimba kAritaM pratiSThitaM zrInAgendragacche zrIparamAnandasUri (ziSya ?) viSayamamarUra..... arthAtaH saMvata 1519 aSADha sudi 8 ne somavAre zrImAla jJAtinA koI zreSThIe zrI zAMtinAtha bhagavAnanI mUrti karAvI ane tenI bInAgendragachanA AcArya zrapAnaMdasUrinA ziSya zrIvijayaprabhasUrie pratiSThA karI. ahIMthI nIkaLIne ame thAkayA pAkyA jenenA gharavALA vAsamAM gayA ane eka brAhmaNa bhAInA DelAmAM utAro karyo. eTalAmAM to tyAMnA zrAvaka bhAIo AvI pahoMcyA. tyAMnI prAcIna mAhitI vize thoDI ghaNI vAto karyA pachI gocarI vahorI lAvyA. e kArya patAvIne ame punaH dAdAnA darzane gayA. pAchA bIjI savAre trIjI vakhata darzanAdi karIne tyAMthI balodhaNa AvyA ane sAMje pAMceka vAgyAnA sumAre kuvAlA nagare AvI pahoMcyA. derAsara kayAM rAkhavuM joIe? A gAma eka te nAnuM che. zrAvakenA ghara pUratAM che nahIM; alabatta teonI bhAvanA bhakita ne zraddhA prazaMsanIya ne AdaraNIya che. paNa tethI teoe tyAM ja derAsara baMdhAvavA bhAvanA sevavI e atyAranA tabakke saMpUrNataH jokhamabharyuM kArya che. vastutaH teoe dazanAdi mATe jarUra dhAtunI paMcatIthI, siddhacakrajI vagere rAkhavA joIe ane gaSabhadevAdi nIkaLa pratimAo che te kuvAlA bhAbheranA derAsarAmAM agara te bIja kAI surakSita sthaLe padharAvavI e sva-parane kalyANakArI mArga che, ema amAruM mAnavuM che. zA mATe eTAmAM maMdira na baMdhAvavuM? A bAja mATI eka muzkelI che. muslima jAtinI. te lekenuM mukhya kendra sthAna pAkisatAna ahIthI sAva najIka hovAthI avAranavAra te lake humalAo kare che, ane gAma luTe che, vaTalAve che ane mArI paNa nAkhe che. e kAraNe eka vastu hoya tene sAcavavI e jarUrI che, paNa hAthe karIne navI vastuonuM sarjana karavuM ane chevaTe vinAza thAya te jaina samAjanA mAnavanI dIrdhadaSTinI avahelanA thAya ema amane lAge che. kArayuke vartamAna samayane dhyAnamAM rAkhavuM ja rahyo. AthI mAro to ati namra Agraha che ke navA derAsa (zikharabaMdhI) AvA bhayavALA sthAnanI najIka hola tarata nuM baMdhAvavA e saMskRtinA gauravane sAcavavA jevuM che. ghara derAsaramAM bhaya nadI nukazAna karI na zake e sahaja samajAya evI bInA che. For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir "mahezvara' nAmaka sUrio lekhAMka 2 : samAna nAmaka munivare lekhaka. hIrAlAla 2. kApaDiyA ema, e. zAnti" nAmaka sario" e lekhanA aMtamAM meM sUcavyuM hatuM tema Aje samAna nAmaka munivara" nAmanI lekhamALAnA bIjA lekhaka tarIke huM A lekha lakhuM chuM, ane have pachI trIjA lekhaka tarIke "mahendra nAmaka surio' lakhavA vicAra rAkhuM chuM, kemake "mahezvara' ane mahendra" e be nAme goTALA utpanna kare evAM che. atha-mahezvara' e saMskRta zabda che Ane mATe pAI zabda "mahesara che. e cAra arthamAM jaina sAhityamAM vaparAya che. jemake (1) vimalasarikA umazvariya (35, 64)mAM mahAdeva yAne zivanA arthamAM, (ra) uparyukata paumaraya (19, 1ra)mAM jinadeva yAne arihaMtanA arthamAM, (3) "zrImata" e arthamAM ane (4) bhUtavAdi denA uttara dizAnA IndranA nAmanA artha mAM. siMhasena uo raIdhue "apabhraMza bhASAmAM mahemaracayi racyuM che. e sivAya keAI "mahesara" ke "mahezvara e zabdathI zarU thatI jena kRti hoya to te jANa vavAmAM nathI jema "mahendra' nAmanA aneka sario thayA che tema "mahezvara' nAmanA paNa agiyAreka sarie te thayA che. (1) sajajananA ziSya-pAIya bhASAmAM nANaparImIkahA (jJAnapaMcamI kathA) racAI che. enA kartAnuM nAma mahezvarasUri che. emaNe A jJAnapaMcamI kathAnA aMtamAM kahyuM che tema emanA guru sajajana upAdhyAya che. A kRtinI eka tADapatrIya pithI vi. saM. 1008mAM lakhAyelI che, ane eka vi. saM. 1313mAM lakhAI che, (juo je. sA. . I, pR. 408) A kRtinA aMtamAM bhavismattakA, nAmanI dasamI kathA eTale jaina prasthAvalI (pR. 256) mAM bhaviSyadattAkhyAna ke bhaviSyadattAkhyAnanA kartA tarIke je mahezvarasUrine ullekha che te A ja che ane e kathA te upayukta dasamI kathAvALI nANapaMcamIkatA che. A kathAnA kartA tarIke mahendrasUrino ullekha che, te mahezvarasUri jaIe ema lAge che, (2) saMjamamaMjarInA praNetA-"apabhraMza'mAM 5 gAthAmAM saMjamamaMjarI racanAranuM nAma mahezvarasUri che. je. sA. sa. I. (pR. 188mAM A mahezvasUri prAyaH uparyukta mahezvarasUri heya e ullekha che, paNa ema mAnavA ke na mAnavA mATe koI sabaLa pramANa mArA khyAlamAM atyAre te nathI. saMjamamaMjarInA kartA vikramanI agiyAramI sadImAM thaI gayA ema je. sA. saM. I. (pR. 331)mAM kahyuM che, paNa e mATe kaI AdhAra darzAvA jatA nathI. 1. juo "jJAnapaMcamIkathA"nI prastAvanA (pR. 8). A kRti cheDA vakhata upara siMdhI jaina rathamALAnA 25mA caLyAMka tarIke prasiddha thaI che. For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org a' ] mahezvara nAmaka sUrie [13 sajamama'jarI upara pU candrasUrinA ziSya hemaha'sasarinA ziSye pAIya ane saMskRta kathAethI samRddha evI vRtti racI che. navAInI vAta e che ke A vRttikAra mULa lekhakanuM nAma na jaNAvatAM ene 'prakaraNukAra' kahe che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (3) mukhaprodhinInA kartA-Avayasattari yAne sakriyasara nAmanI 70 sAthAnI eka pAi kRti suniyantasUrie racI che.1 enA upara vAdI dhruvasaranA ziSya mahezvarasUrie sukhaprodhanI nAmanI vRtti racI che ane emAM emane vAsena galsae sahAya karI che. A mahezvarasUrinA samaya vikramanI teramo sadIA lagabhaga madhya bhAga che, kemake vAdI deyasUrinA guru (upayu kta) suniyandrasurine svargavAsa vi. sa'. 1178 mAM thayA hatA. (4) kAlakAcAya kathAnA kartA-- palIvAla ' gucchanA mahezvarasUrie pAyimAM bhAvana gAthAmAM kAlakAcAya kathA racI che. enI eka hAthapAryA : vi. sa. 1765mAM lakhAyelI che. A hisAbe A mahezvarasUri vikramano caudamI sadInA prathama caraNu karatAM tA meDA nahi thayA hoya ema kahI zakAya. (5) vicArarasAyananA raciyatA---mahuvara nAmanA eka sUrie vi. saM. 1573mAM 80 gAthAmAM vicArarasAyana nAmanu prakaraNu racyuM che. jI re. sA. sa i. (pR. 558). ( 6 ) 'DhavAnanda ' gacchanA mahendrasUri re. sA. sa.i. (pR. 60)mAM sUcavAyA mujaba mahezvarasUrinA ziSya vi. sa. 1630mAM kAi kRti racI che, (7) 'zabdaprakAzanA racanAra--lIbaDI bhaDAranA sUcIpatra (pR. 140)mAM *saMprakArAnA racanArA tarIke mahezvarasUrinA ullekha che. A kRtinI eka DhApAthI vi. saM. 1644mAM lakhAyelI che. ( 8 ) pazabdapramehanA kartA~200 leka jeDe! zabdaseka maMDezvarasUrie ramyA che ema lI. jUnA sUcIpatra (pR. 140) uparathI jAya che. (9) vardhamAnasUrinA ziSya--jaina graMthAvalA (pR. 136) pramANe vamAnasUrinA ziSya mahezvarasUrae dara3 gAthAmAM siddhAntoddhArakaraNa racyuM che. A nAma . uparathI ' je. aa. sa, I. (pR. 276)mAM vimalasUrinA ziSya candraqIti maNie siddhAntavicAra yAne siddhAntAdvAra ramyA che. ' e hakIkata sphure che, (10) galagabhedanA kartA--jaina granthAvalI (5 312 ) pramANe mar3e jara nAmanA sUrie liMgabhedanI racanA karI che. (pR. 313)mAM sUcavAyA mujaba (11) vizvakASanA kaoN--jaina manthAvalI mahezvara nAmanA eka sUrie vivakASa ramyA che. 1. jue upadezaratnAkaranI mArI " bhUmikA " ( ?, 67 ), 2. emanA ziSya mahendrasUrinA ziSya pradyumnasUrie vAdasthala nAmanA grantha rcA che, 3, e jai, sA, sa'. I. (pR. 431). arvAcIna dekhAya che, '' ema uparyukta prastA 47 A cAre kRtinA kartA " mahezvarasUri vanA (pra.. 9)mAM ullekha che. For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 140] zrI jaina satya prakAza [ varSa 15 A te che. graMthAvalI, lI. baMnuM sUcIpatra temaja je, sA, saM. Ie traNanA AdhAre je mAhitI huM ekatrita karI zakyo chuM. ane je nAthapaMcamI kahAnI prastAvanA (pR. 7-9)mAM A parve rajU thaI che te uparathI agiyAra mahezvarasUrio thayA haze ema ApaNe kahI zakIe, paraMtu pratimA ne aMgenA lekhasaMgrahe tapAsavAnuM kArya uparyukta prastAvanAkAre karyuM nathI te e dizAmAM huM pUrNa prayAsa karavAnI abhilASA rAkhuM chuM paraMtu hAla te eka ja bAbata noMdhI viramIza. kAmakagachanA mahezvarasUri-prAcIna jaina lekhasaMgraha (bhA, 2)nA lekhaka 544mAM e nAMdha che ke vi. saM. 1100 mAM "nivartaka' kuLane kAmya' ga7nA viSNusUrinA paTTadhara mahezvarasUri ke jeo vetAMbara saMpradAyanA agraNI jatA teo svarge gayA. A lekhAMka sAdhu sarvadevadvArA utkIrNa thayela che. ( 1 meM ekatrita karelI mAhitIne lebarUpe rajU karavAnI preraNA ApavAmAM ane ene cakAsI evAmAM A prastAvanA mane upayogI thaI paDI che, ane e mATe huM enA lekhaka ane prakAzano AbhArI chuM. [ anusaMdhAna pRSTha 13ra thI cAlu ] vicAra karatAM uparanuM varNana maLe Utare tevuM che. eTaluM ja nahIM paNa navI rAjadhAnI vasAvavA sAru saMgIna kAraNusUyaka che. bIjI. nedhamAM paziyana mahArAjayamAM jayAre DerIyasanuM rAjaya cAlatuM hatuM tyAre bhAratavarSamAM bibisAra ane ajA zatru thayA; arthAta teo enA samakAlIna hatA e vAta darzAvI che. jaina sAhityamAM zreNika urphe biMbisAranA rAjyakALamAM bhAratavarSanI bahAra Adraka rAjAnA kuMvara mATe maMtrIzvara abhayakumAre ekalI apUrva bheTa mane e joyA pachI Adraka kaMvaranuM bhAratavarSamAM AvavuM, prAMte sAdhu banavuM Adi vRti nedhAyela che. ubhaya rAjavIo vacce mitratA hatI evo spaSTa ullekha che. ItihAsakAro nI zodha mujaba AjanuM eDana e pUrvakALanuM Adrakanagara, IrAnI akhAta IrAna urphe paziyA-jaLamArge vANijyane saMbaMdha, e badhuM vicAratAM itihAsakAranI vAtanA ekeDA evAmAM jhAjhI mulI naDe tema nathI. tyAgI zramaNa e rasa jamAvavA chUTa lIdhI haze pazu sAva kapitA vAte joDI nathI dIdhI e uparanA pUrAvAthI spaSTa samajAya che. e age vadhu vAta have pachI. For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra semezvarakRta "kIrtikaumudI' lekhakaH adhyApaka zrIyuta bhegIlAla sAMDesarA ema. e. ki nu ratA, rita rAjhA munnA / yAmikA iva dharmastha, catvAraH sphuradAyuvAH // kurvan giribhuvi krIDAM, iSTonatapayodharaH / ullasaccandrakA prIti, nIlakaNThaH karotu // sarasvatIM sadA vande, yadupAsti smucchritaaH| kAvyAni kukhumAnIva, suvate kavipAdapAH // vandyAste kavayo yeNaM, sUkijoramavAsitA / kRtatrijagadAbAI, kItiH bhramati bhUbhujAm // A pramANe caturbhuja viSNu, nIlakaMTha zi, kavie Depara anumaha karanAra sarasvatI ane rAjAonI kItine trilokamAM phelAvanAra kavinI stuti karIne somezvara kavi kItikaumudI che prAraMbha kare che. "kIti kaumudI' e gujarAtanA mahAmaMtrI vastupAlanuM pratirUpa mahAkAvya che. enA kartA se, mezvaradeva vastu polane ISTa mitra hatuM tema gujarAtanA caulukaya rAjyakartAone vaMzaparaMparAgata purohita hatuM. eTale "kIti' mudI' e saMskRta kAvyazAstrane anusaratuM eka sundara mahAkAvya havA 35rAMta vastupAla jevA eka suprasiddha samakAlIna rAjapuruSa, nAmAMti senApati, maNane pAtra vivopAsaka, dAnezvarI ane Abu tathA giranAra uparanAM mandirA baMdhAvanAra vikhyAta kalApremI nA jIvana prasaMganuM kAvyamaya nirUpaNa karatI eka aitihAsika kRti paNa banI rahe che, maMgalAcaraNa, pachI granyakartA saMmezvara pite vastupa nA jIvananuM nirUpaNa karavA zAthI prerAya e sUcavatAM kahe che kulamujjvalamAkAraM, cArumAcAramuttamam / dAnaM sammAnasaMpanamunnati namitAhitAm // prajJAmAGgirasAvalAM, dayAM bhagnabhayodayAm / zlokaM bhUSitabhUlokaM, matritAM nyAyayantritAm // vilokya vastupAlasya, bhaktiM cAtmani nirbharAm / zrIsomezvaradevena, tatsvarUpaM nirUpyate // vastupAlanuM ujajavala kula, sundara AkAra, uttama AcAra, sanmAnayukta dAna, zatruone vaza karavAnuM parAkrama, aMgirA karatAM paNa caDhiyAtA buddhi, saMsAra baMdhanane nAza karanArI dayA, bhUlakanA bhUSaNarUpa kIrti, nyAyasaMgata maMtrIpaNuM tathA potAne viSe akhUTa bhakti joIne semezvaradeva enuM jIvana nirUpe che, For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14ra ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 15 pachI gurjarezvaranA pATanagara ane vastu pAkanA vatana azuhilavADa pATaNanuM, enA vizALa gopuronuM bhavya killAnuM, sundara udyAnuM ane lAvaNamayI sundarIonuM varNana kare che. asti hastimadaledavirAjad gopuraM puram / aNahillapuraM nAma, dhAma zreyAzriyAmiha // kRtahArAnukAreNa, prAkAreNa cakAsti yat / sukRtena vRtIbhUdha, prAyamANaM kaleriva // yatronnatasya vapasya, chAyeva pratibhAsate // candrazAlAsu bAlAnAM, khelantInAM nizAmukhe / yatra vaktrazriyA bhAti, zatavandra nabhastalam // ane sahastraliMga sarovaranA kinAre UbhelA siddharAjanA sapheda kIrtistaMbhanI tulanA AkAzagaMgAnA pravAha sAthe kare che. , .. yasyoccaiH sarasastIre, rAjate rajatojjvalA / kIrtistambho nabhogaGgApravAho'vataranniva // pachI kavie mULarAjathI mAMDI caulukya vaMzanA rAjAone ItihAsa Apyo che. ane emAM vastupAla-tejapAla jenA maMtrI hatA te dhoLakAnA maMDalezvaro lavaNuprasAda ane vIravavalanA samaya sudhI te AvI pahoMce che. e samaye pATaNanA samrATapade bhoLA bhImadeva ha. e nabaLI rAjAnuM rAjya enA luccA sAmaMtonI bevaphAIne kAraNe chinnabhinna thaI gayuM hatuM ane telaMkIonI kIti vilupta thavAnI aNI upara hatI. e kaparA samayamAM lavaNuprasAda ane tenA putra viradhavale vastupAla-tejapAlanI sahAyathI gurjara dezanI rAjayalakSmIne nirbhaya banAvI hatI. kItikaumudI nA kartA purohita somezvarane eka savAre bolAvIne lavaNuprasAda kahe che: "Aja rAtre mane svapna AvyuM emAM jANe ke che tripurAri zivanA kailAsa parvata upara gayo. tyAM zivanI pUjA karIne jyAM huM dhyAna dharavA jAuM chuM. tyAM zvetavarNa ane veta vastravALI kaI yuvati mArA nevAmAM AvI.'' visRjya pUjAmathamanmathAreH, samAdhimudrAM vidadhAmi yAvat / tAvat punaH kAmapi vAmanetrAM, rAkAmivAkAravatImapazyam // zvetAMzutulyaM vadanaM vahantI, zvetAMzukA zvetavilepanAM tAm / zvetAM karAne dadhatI ca mAlAmAlokya bAlAmativilito'smi // 'meM tene pUchyuM "huM kalyANa ! tuM koNa che? konI che? ane ahIM kema AvI che ?' tyAre teNe uttara Apyo ke "he vIra! zatruonA samUhathI trAselI huM gurjara rAja kemI chuM. e gurjarendro svarge saMcaryA che ane e kuMjarendro zatruothI marAyA che, jemanA baLavAna bAhuo ane datu zaLamAM mAre nivAsa hate. je vIra ! rijinIvA thIbaogavgave ! pratyarthisArthena kadarthyamAnAM, jAnIhi mAM gurjararAjalakSmIm // divaM gatAste bata gurjarendrAste kuJjarendrAzca hatAH sapatnaiH / yeSAM kSamAilanakSameSu, bhujeSu danteSu ca me nivAsaH // For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir DI BE sAmaikRta prIta kaumudI [ 143 atyAre cakravati pade che. te bhImadeva Aka rAI zatrunA pratikAra karavAne samaya thI. matrI! A DilTiAmAM thI kAI kAryakrama ke nathI prAkrama, huM ke je temanA vAmana zrI dha cena chu te kAmanA kare che. jenA aa upAya karavA ? A Apa ttipaMtha de uhAra kare evA prathama purahita AmazarmA ane maMtrI mu'jAya 29 rAmyA che. TrakUTavaMzanA prataHpa89 paNa nathI, je madhadaratanI jema zatruonA hAthInI 'dha paNa sahana karI zakatA nahAtA. dauvArika java paNa nathI, jenI hAjarImAM } 23 gujarAnA nAmAM pradeza karI zAte naheAte. veda samudranA pArakhata purAhita kumAra vinA cedirAjanI kSmIne mArI sapanI kANu banAvaze ! yA mUlarAjanviyajAtarAjatejobhirAsIdvirajattamarakA | nizAgame sAMpratamudrAyAM, tasyAM na dIpo'pi narendra puryAm // nirantaraM saMcaratAM gajAnAM, yA DiNDimairuDumarA dhvanadbhiH / ekAkinI rAtriSu gurjarANAM, sA phUtkarotIya zivArutaiH pUH // krIDAratInAM nagarAGganAnAM vaSatraiH sadA yatra sarojasattA / sarastadakSaNi kiratyanAthaM, ghAtAstapAmbhaHkaNakaitavena // je pATaNanagarI mUlarAjanA vaMzamAM thayelA rAjAnAM tejathI daidIpyamAna hatI temAM have rAtre dIvA paNa thatA nathI; niraMtara hAthInagArathI je kSamdAyamAna rahetI temAM rAtre ziyALa raDatAM sA~bhaLAya che. kroMDhA mATe AvelI nagarasuMdarInA vaMdana vaDe je sahasraliMga sarovara jaNe ke kamaLAthI yu" bharyuM lAgatuM. te pavanane lIdhe UDatAM jalANanA miSa have azru sAre che, mATe svacakra ane paracakrathI trAselI evI mArA, ke lavaNuprasAda! tuM uSkAra kara ' ema kahIne eka puSpamALA mArA kaMThamAM paherAvIne te sundarI adRzya thaI gaI, ane tenI sAthe mArI nidrA paNa cAlI gaI. ' A svapnanuM phaLa lavaNuprasAdane saMbhaLAvatAM purAhita sAmezvare kahyuM, 'lakSmI pate tamane varavA AvI che tenA svIkAra karI ane gurjara bhUminA uddhAra karIza. A guru kAya te mATe uttama matrInI sahAya joie. kemake baLavAna hUvALA rAjya lakSmI meLave che kharA, paNa maMtrIe nIti vaDe tenI vRddhi kare che; samudra ratnA utpanna kare che paNuM enA saMskAra maNikAra kare che,' lavaNuprasAde turata ja vastupAla-tejapAlane kheAlAvIne temanI peAtAnA maMtrI tarIke nimaNUMka karI. e samayanA pazcima bhAratanA sauthI mATA baMdara ane vepArI mathaka kha'bhAtanI hukumata vastupAlane soMpavAmAM AvI, kha'bhAta ane AsapAsanA pradezamAM pravarte'lI lAMcaruzavatane sakhata hAthe dAkhI daIne vastupALe nabaLA ne sakhaLuM khAI jAya e prakAranA mAhya nyAyane nAza karyAM. vahIvaTa suvyavasthita karyo ane aneka praznAranAM leka|payogI bAMdhakAmAM karyAM. cAre tarapha zAMti pravartAvI, evAmAM devagirinA yAdava rAjA sidhaNuM gujarAta upara caDhI AvyA. A meTA kramajInI vAta sAMbhaLI prajAmAM thayelA khaLabhaLATanuM samartha vaSa~na kavi kare che. zrutasiMghanasiMhanAdaprasarA gurjararAjarAjadhAnI / hariNIva harinmukhAvalokaM, cakitAntaHkaraNA muhucakAra // For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 144 ] zrI jaina satya prakAza [varSa 15 siMdhanane siMhanA sAMbhaLI gujarAjadhAnI ati hadayathI hariNInI jema cAre dizAmAM jovA lAgI.. kaI ghara karAvatuM nahotuM, kaI dhAnyane saMgraha karatuM nahotuM ! paracakanI zaMkAthI prajAnuM citta kathaya sthira rahetuM nahotuM. dhAnyane saMgraha rahevA daIne lake gADI taiyAra karavA lAgyA. anivArya vipatti Ave tyAre sudarzanadhArI vizu ja dehadhArIonuM tAraNa che. zatru rAjAnuM mahAnya jema jema pAse AvavA lAgyuM tema tema bhayagrasta janatA dUra ne dUra nAsavA lAgI. gRhamArabhate na ko'pi kartu, kurute ko'pi na saMgraha kANAnAm / sthiratAM kvacanApi naiti cetaH, paracakrAgamazaGkayA prajAnAm // avadhIritadhAnyasaMcayAnAM, bahumAnaH zakaTeSu mAnavAnAm / vipadAmudaye hi dunivAre, zaraNaM cakrabhRdeva dehabhAjAm // samupaiti yathA yathA samIpaM, ripurAjadhvajinI mahattadAnIm / parataH paratastathA tathAsau, janatA jAtabhayocchrayA prayAti // paNa lavaNuprasAda ane tenA putra viradhavale parAkramapUrvaka sAmano karIne siMdhana ane tenA mitrarAjAone pAchI vALyA. e pachI turata ja bhRgukacchano rAjA zaMkha khaMbhAta baMdara upara pitAne adhikAra hevAne dAvo karate caDhI Avyo. zekha ane vastupAlanI senAo vacce bhayaMkara yuddha thayuM, paNa chevaTe zaMkhane pitAnA avaziSTa sainya sAthe raNabhUmimAMthI nAsI javuM paDayuM. naara uparanI A mahAna Apatti dUra thaI ethI khaMbhAtanA nAgariko khUba AnaMdita thayA. zrIvastupAlena balAnirastAM, tAM dustarAmApadamAkalayya / mahotsavAnAmakRta pravRtti, vItopasargaH puravAsivargaH // gRhe gRhe dhAturasAnulepAH, samantataH svastikapaktimantaH / virejire tUryaravAnukUlAH, kulAGganAmaGgalagItayazca // babhUva deveSu vizeSapUjA, rAjanyamArgeSu vizeSazobhA / vizeSaharSaH purapUruSeSu, vizeSaveSazca vadhUjaneSu // . ghera ghera ceka purAyA, vAjiMtro vAgyAM, ane maMgaLa gIta gavAyAM, devamoramAM viziSTa pUjAo thaI rAjamArgo para vizeSa zabhA thaI, vadhUjanoe vizeSa zaNagAra dhAraNa karyo. khaMbhAtanI sImamAM AvelA ekalavIrA mAtAnA mandiramAM utsava thaze. vastupAlanI savArI mAtAnA darzane gaI, tyAre tene jovA mATe strI-puruSonI bhAre bhI thaI. darzana karyA pachI maMtrIe bAkInA divase pitAnA udyAnamAM kavie sAthe vivAvinodamAM mA. prakalpitayAM kSitikalpavRkSe, drAkSAlatAmaNDapavedikAyAm / kRtopavezaH sa cakAra goSThImaniSThuroktiprasaH kviindrH|| keI kavie vastupAlanA kulanI, keIe enA dAnanI ane koI e enA mAnyatvanI prazaMsA karI. kavionI sarasvatInA pravAha dvArA maMtrInI kIrtirUpI haMsI bhUmAla vaTAvIne samudra sudhI pahoMcI gaI. For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 46] semezvarakRta prIti komurI 145 kecit kulaM bhItinirAkulasya, kRtAvadAnasya pare ca dAnam / mAnyatvamanye vinivRttamanyo, byAcakhyurAkhyeyakulasya tasya // kavIndrazailendravinirgatAnAM, sarasvatInAM prasRtAn pravAhAn / Aruhya bhUmaNDalamAsamudramiyati mantrIzvarakIttihaMsA // kavIzvaranI vANae karNa samAna dAnezvarI vastupAlanAM karNa pavitra karyA ane badalAmAM maMtrIe vipula dAna ApIne temanAM hRdaya AnaMdita karyA. kavIzvarANAM pRNati sma vANI, karNadvayaM karNasamasya tasya / so'pi pramodaM hRdayeSu, teSAmudArapANI racayAMcakAra // datte sma tebhyaH sacivaH kavibhyaH, prabhUtamatyadbhutakIrtirartham / Adatta cidrUpatayA nigUDhamapyarthalezaM tu tadIyasUktAt // manISiNAM mAnasamandireSu, zrImAnamAtyo nivasannajasram / tebhyaH saklaptaM vitaratyagaNyahiraNyavizrANana kaitavena // A pramANe vastu pAlanI kIrti kaumudI jyAre pUchuM tejathI prakAzanI hatI tyAre, eka prabhAte tIrthaMkaranI pUjA karatAM karatAM tene dhananI aniSTatAnA, saMsAranI ane viSayanI tyAjyatAnA vicAro Agyo, pitrAdyairupabhuktA yA, putrAdyairapi bhokSyate / kAmayante na tAM santo, grAmavezyAmiva zriyam // na saMsArasya vairasyamidaM vetti jaDo janaH / yatsukhaM sa sukhAbhAso, yaddakhaM duHkhameva tat // satyaM saMmRtigataiya, duHkhaiH pUrNA nirantaram // yatastavyatirekeNa, nAnyat kizcidihApyate // ane teNe nirNaya karyo ke-vidhi jayAre kedha karIne vadhe che tyAre dharma manuSyanA kavacarUpa bane che, mATe te ja amAruM zaraNuM bane. vidhau vidhyati sakrodhe, varma dharmaH zarIriNAm / / sa eva kevalaM tasmAdasmAkaM jAyatAM gatiH // ane pachI vastupAla dharma sAdhanA mATe zaMtrujaya ane giranAranI meTI saMdhayAtrA kADhe che. e yAtrAonuM mAryo mAM AvatAM anya tIrthonuM, zatruMjaya ane giranAra upara maMtrIe bAMdhelA mandiranuM tathA racelA utsavonuM rasika varNana karIne semeyara kavi pitAnA mitra ane AzrayadAtA vastupAla mATe AzIrvacana uccArI kIti kaumudInuM samApana re : dUrvApuSpaphalAkSatairupacita pAtraM dadhatyaH kare, yasmai maGgalamaGganAH praNayinAM cakustadA saMmadAt / sphItAni svayazAMsi bandigaditAnyAkarNayan karNavat, dAnodAmakarAmbujaH sa jayatu zrIvastupAlazciram // * "prAcIna saMskRta granthamAMthI vAcananI hAramALAmAM tA. 2Ana-50nI sAMje amadAvAda reDiyo sTezanethI kare vAyu talApa-akhila hinda reDiye nA saujanyathI.] For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ly, A ramaH zrIvantarikSArthe thAya kuMDinapura lekhaka: pUjya muni mahArAja zrIjabUvijayajI zroaMtarikSapAnAtha bhagavAnanA tIrthathI uttare kara mAIla dUra AvelA zrIgeDIpArzvanAtha tathA zrI ciMtAmaNipArzvanAtha bhagavAnanAM be bhavya jinAlayothI ( 1 zrIgeDIpArzvanAtha bhagavAnanI pratimAjI keTalAMka varSo pUrve burahAnapurathI bAlApuramAM lAvavAmAM AvyAM hatAM. AgaLa vizALa ceka ane AsapAsanA ramaNIya dekhAvathI svargavimAna samAna lAgatA vartamAna jinAlayamAM A pratimAnI pratiSThA saM. 1972nA vaizAkha suda 6 ne somavAre sva. zeTha zukalAlabhAI hauzIlAlabhAIne hAthe thayelI che zivavijayajInA ziSya munirAja zrIzIlavijayajI mahArAje pUrva-pazcima-uttaradakSiNa ema cAre dizAomAM tIrthayAtrA karIne temaNe joyelAM tIrthonuM varNana karatI eka tIthalAlA sa. 1748 mAM racI che. A tIrthamAlAmAM ghaNuM ghaNI aitihAsika temaja bhaugolika mAhitI temaNe ApelI che. dakSiNa dezamAM teo saM. 121 thI 1738 sudhI karyA hatA. dakSiNa dezanA varNananA prAraMbhamAM teo jaNAve che ke nadI narmala peli pAri AvyA dagga(kha)Na deza majhAri, mAnadhAtA tIratha tihAM suryuM zivadhamI te mAni ghaNuM. kA pAsa (kha) pAguNa gAma pA(khA)nasa kahII sukhadhAma, barahAnapuramANu jinadeva pAsa manamohananI kIji seva. 4 pAsa ciMtAmaNi ne mahAvIra zAMtinAdha nemijina dhIra, svAmI supAsI geDI guNavaMta mahAjana meTA tihAM punyavaMta. Apa | (sIna tIrthamAsTarsa mA. 2 pR. 23, zrI yazovijayajI jaina graMthamALA, bhAvanagarathI prakAzita) upara pAMcamI kaDImAM zIla vijayajI mahArAje je zrIgoDI pArzvanAtha bhagavAnane ullekha karyo che te ane bAlApuramAM lAvavAmAM AvelA zrIgeDIpArzvanAtha bhagavAna eka ja lAge che. burahAnapuramAM jenI vastI ghaTI javAthI AjasudhImAM ghaNAM pratimAjI bahAragAma ApavAmAM AvyAM che. vartamAnamAM bagaDIpArzvanAthanA derAsara' tarIke oLakhAtuM jinamaMdira paNa burahAnapuramAM atyAre khAlI ja che-zrI geDIpArzvanAthasvAmInA pratimAjI vinAnuM che. A mUrtinA saMbaMdhamAM bAlApuranA vRddho eka mAhAo varNave che ke A pratimAjI jyAre burahAnapurathI ahIM lAvavAmAM AvyAM tyAre lAvanAra je manuSya hato tenI Doka vAMkI hatI te paNa A pratimAjIne upADIne bAlApura lAvatAM pratimAjInA prabhAvathI sIdhI thaI gaI hatI. For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ 140 kuMThinapura vibhUSita bAlApura (jiTalA-AlA, varA) gAmamAM amAruM gaye varSe (saM. 2005mAM) comAsuM hatuM. surakSA ranavA manoramA mALA ramata A paMktithI ApaNe prAta:kALanA pratikramaNamAM masanI sajhAyamAM jenuM nitya smaraNa karIe chIe te mahAsatI damayaMtI vidarbha dezanA bhImaratha rAjAnI putrI hevAthI ghUmI mane tathA mImasurA vagere nAmathI paNa suprasiddha che. nIcenI kaDIthI gujarAtIo suparicita che. "vaidabhI vanamAM valavale aMdhArI rAta, bhAminI bhaya pAme ghaNuM ekalaDI jAta" nA varADanuM prAcIna nAma vidabha che. AthI jyAre amAre ahIM varAtamAM zrImaMtarikSacha tIrthanI yAtrA AvavAnuM thayuM tyAre ame mahAsatI damayaMtI tathA zrIkRSNa vAsudevanI paTarANI mokSagAmI mahAsatI rukimaNInA piyaranI tapAsa karavA mAMDI. tapAsa karatAM eTalo patto lAgyo hato ke amarAvatI pAse kaIka sthaLe kaMThinapura gAma che, ane atyAre paNa vaiSNava lekenuM meTuM tIrthadhAma che. tyAra pachI amAre bAlApura AvavAnuM thayuM. bAlApuramAM comAsA daramyAna nakazA maMgAvIne tapAsa karatAM kaMnipura gAma amarAvatI jillAnA cAMdA tAlukAmAM vadhu nadIne kinAre AveluM che eTale barAbara patto lAgyA. comAsuM pUrNa thaye bhAMDakapAzvanAthajI tIrthanI yAtrAe amAre amarAvatI vadha-hIMgaghATa thaIne ja javAnuM hatuM eTale e saMbaMdhI vizeSa tapAsa amarAvatI gayA pachI ja karavAnuM mulatavI rAkhyuM. - tArkika zirAmaNi AcArya bhagavAna zrImadvavAdI kSamAzramaNa viracita kAdazAranayacakanA saMzodhananuM ane presakepI lakhavAnuM kArya mAre cAlatuM hatuM te zISabhadeva bhagavAnanI nirvANatithi meteze (saM. 2006, poSa vada 10) samApta karIne mahA suda 6 nA divase ame bAlApurathI bhAMDaka (bhadrAvatI) tIrthanI yAtrArthe prayANa karyuM ane tyAMthI pUrvamAM 18 mAIla dUra AvelA AkalA zaheramAM AvyA. ahIM tAjanA peTamAM jinamaMdira, upAzraya tathA dharmazALA che. aMtarikSajI tIrthanI yAtrAe relvedvArA AvatA yAtrALuo ahIM ja Utare che. pachI ahIMthI dakSiNe 45 mAIla dUra zirapura sudhInI meTarasAka baMdhAI gayelI che. AkelAmAM jenenAM lagabhaga 100 gharonI vastI che. AkelAmAM mUlanAyaka zrISabhadeva bhagavAna che. AkolAthI nIkaLI 25 mAIla dUra mUrti jApura AvyA. mUtijApuramAM sTezana upara ane gAmamAM banne sthaLe pAMca-darA mUrtipUjaka ane sthAnakavAsI jenenAM ghara che. baMne sthaLe sthAnaka che, paNa jinamaMdira nathI. tyAMthI 28 mAIla dUrabAnerA AvyA. ahIM mUrtinApurathI dakSiNa dizAmAM eka rasto kAraMja ane uttara dizAmAM eka rastA elicapura jAya che. kAraMjA mUrti jApurathI 14 mAIla dUra che. varA dezamAM digaMbaronuM e moTAmAM moTuM kendra che. tyAM digaMbara bhaTTArakAnI traNa-cAra gAdIo che. moTuM chAtrAlaya che, temaja prAcIna hastalikhita prationA saMgrahavALo moTo pustaka bhaMDAra paNa che. A kAraMjAnA digaMbara maMdira ane zrAva vagerenuM varNana zrIzIla vijayajIe paNa tIrthamAlA (pR. 114)mAM karyuM che. zIlavijayajI mahArAja dakSiNamAM saM. 1921 thI 1738 sudhI karyA hatA e upara kahevAI ja gayuM che. For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 148 ] zrI jene satya prakAza sthAnakvAsI ane mUrtipUjaka jeno che. sthAnaka che, paNa jinamaMdira nathI. ahIMthI 6 , mAIla dUra amarAvatI zaheramAM AvyA. amarAvatI atyAre varAkanuM pATanagara gaNuya che. ahIM zarApha bajAra pAse najIkamAM ja be jinAlayo che. baMnemAM mULanAyaka zrI pArzvanAtha bhagavAna che. meTA derAsaramAM mULanAyakajInA jamaNA paDakhe eka pIrajA raMganI 11 mAMgaLa eTale 12 IMca UMcI zrI pArzvanAtha prabhunI pratimA che te khAsa darzanIya che. nAnuM derAsara, upAzraya ane meTI dharmazALA badhuM bheguM che. ahIM jenenAM lagabhaga 60 gharonI varatI che. digaMbaronI gAmamAM ghaNI moTI vastI che. temanAM 9 maMdiro che. sthAnakvAsI ane terApaMthIonAM paNa keTalAMka gharo che. amarAvatI relve raste va 65 mAIla dUra che. jayAre AvI thaIne jatAM moTara raste 78 mAIla dUra che. thoDuM cakkara khAIne jatAM pazuM je vacamAM kuMThinapura AvatuM heya te tyAM javAnI ane pratyakSa jovAnI amArI khAsa ja IcchA hatI. tapAsa karatAM khabara paDI ke amarAvatIthI sIdhA gADA raste javuM hoya to 28 mAIla kuMThinapura che ane moTara raste javuM hoya to 43 mAIla dUra AvI jaIne kulinapura javA mATe 6 mAIla pAchA pharavuM paDe che. belagADIne rasto agavaDavALa samajI ame meTara rasto ja pasaMda karyo ane anukrame AvI AvyA. AvI moTuM gAma che. relve sTezana paNa che. ahIM jenuM eka jinamaMdira tathA upAzraya che. zrI supArzvanAtha bhagavAna mULanAyaka che. jesalamerathI vyApArArthe AvIne vaselA 10-15 zrAvakenAM ghara che. digaMbaronI vastI vadhAre che ane temanAM be jinamaMdira che. ahIM AvImAM AvyA pachI amAruM paheluM kAma : hinapura jevA javAnuM hatuM. ame tyAM javA mATe jaI pahoMcyA ane mahAsatI damayaMtI ane rukimaNInA janmathI pavitra thayelI kuMnipuranI bhUmine sparza karIne pArAvAra AnaMda thayo. e bhUmine sparza karatAM ja damayaMtI ane rukimaNInAM pavitra jIvane smRtipaTa upara taravA lAgyAM. ApaNe tyAM damayaMtI ane rukimaNInI kuMnipura sAthe saMbaMdha dharAvatI nIce mujaba kathA jovAmAM Ave che. kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAje racelA triSaSTizalAkApuruSacaritranA 8 mA parvane AdhAre saMkSepathI ahIM kathA ApavAmAM Ave che [A lekhane rasika bhAga AvatA aMkamAM ApavAmAM Avaze. ] 1. aMgrejoe AMARAOTU evo spelIMga karyo tyArathI amarAvatI nAmane ghaNo pracAra thayo che, paNa tenuM mULa nAma umarAvatI che, ane te duravata (uMbarAnA jhADavALA) zabda uparathI baneluM che. pahelI vAto ane pachI maUvatI banyuM che. atyAre paNa amarAvatI ane banerA vaccenI saDaka upara ghaNuM ye uMbarAnAM jhADa jovAmAM Ave che. varAhanA dhaNAye leke haju paNa umarAvatI ja bole che ane lakhe che. saM0 2006, phAlguna zukladazamI ) munirAja zrIbhuvanavijayantevAsI | Fni-vinamimokSahita) mu0 Aryo jillA-vardhA J muni jaMbUvijaya For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir talAba ane kAMTA jene gaurava ApanArI keTalIye hakIkata tarapha vidhAnanI upekSA vRtti jevAya cheevI hakIkata tarapha ahIM sahunuM dhyAna doravAmAM Ave che. banArasa pAsenuM sAranAtha Aje bauddhonuM tIrthadhAma che. e sAranAtha nAma kayArathI pracalita thayuM ene nirNaya kare karaNa che. paNa jaina sAhitya uparathI jaNAya che ke prAr aitihAsika kALamAM agiyAramA tIrthaMkara zrIyAMsanAthane janma siMhapurI eTale sAranAthamAM thayo hato. A janmasthAne Aje jaina maMdira UbhuM che. vidvAnonuM mAnavuM che ke Adhunika sAranAthanuM nAma prAgu etihAsika kALamAM zreyAMsanAthane apabhraMza hoya evA saMbhava che. jenonA samartha AcAryoe hiMdu rAjavIo upara prabhAva pADavAnA aneka dAkhalAo jaina sAhityamAMthI jANavA maLe che paNa kadara muslima bAdazAhane paNa jema dhamane raMga lagAvAmAM pitAnI vidyAzakitane upayoga karI Akya che. saMvata 173panI A vAta che, jyAre paM. bhImavijayajI auraMgAbAdamAM comAsuM rahyA hatA tyAre tyAMne navAba asatakhAnane putra jAluphAra ma pa. jotiSa vidyAnA prakhara dhuraMdhara paMnyAsajIne navAbe tenI janmapatrI uparathI ja kahI dIdhuM ke, " tamAre putrane be paheramAM ArAma thaI jaze ane tamArI sAthe sAMje jamavA besaze. vaLI tenI patnI Aje pAMca mAsathI garbhavatI hovI joIe. A vAstavika hakIkatathI navAbane temanI jJAnazakti pratye khUba mAna upajayuM ane temanI sAthe ghaniSTa saMbaMdha jAmyA. saM. 1776mAM bAdazAha auraMgajheba ajamera para caDI AvyA tyAre navAba asatakhAne paM. bhImavijayane pharamAnapatra ApI ajamera, metA, sejata, jayAraNa ane jodhapura vagerenA upAyo je khAlasA karI lIdhA hatA te pAchI apAvyA ne emanA upakArane badalo e rIte vanyo hato, jainAcAryoe jainamaMdire jeTaluM ja mahatva graMthabhaMDAro sthApavAmAM ApyuM che. jenA pariNAme Aje keTalAye nagaramAM jenA graMthabhaMDAre emanI bhUtakAlIna gauravagAthAne itihAsa pUrA pADe che. keTalAye zreSThIoe pitAnI aDhaLaka lakSmIne sadupayoga karI e dvArA dAnavIranI pratiSThA prApta karI che. evA eka dAnavIrano paricaya pUnAnA bhaMDAramAM rahelA jIvAbhigamasUtranI eka prazasti pUrI pADe che. e prazastimAM kahevAmAM AvyuM che ke, saM. 1557mAM zreSThIothI zobhatA bhIlaDI nagaramAM piravAla cekasI pAsavIre graMthabhaMDAra sthApIne 66000 kapUra graMtha lakhAvyA hatA ane 5, zubhabhUSaNe e graMthane saMdhyA hatA. For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 150 ] zrI jana satya prakAza varSa 15 navA bhaMDArAnI vAta na karIe te khUNekhAMcara rahelA AvA graMthabhaMDArAne zodhI kADhavA e paNa Aje te mahatapuNyanuM kAma che. jaina maMdiramAM eka kALe janasAdhAraNanuM AkarSaNa karavA ne jaina saMskRti pracAra karavA mATe nATaya samAraMbho yojavAmAM AvatA hatA enAM keTalAMye pramANe maLI Ave che. temAMnuM eka pramANu jAleranA zrI AdIzvara bhagavAnanA maMdiramAM bhajavAyelA nATakanuM paNa che. jAheramAM cauhANuvaMzI rAjA samarasiMha hato tyAre tenA bhaMDArI pAsunA putre yazavIra ane ajaya pAla maMtrIo hatA. maMtrI ajayapAle yAtsava prasaMge vAdI devasUrinA ziSya A, jayaprabhasUri, temanA ziSya zrIrAmabhadrasUrie racelA prabuddharahiNeya" nATakane e maMdiramAM bhajavAvyuM hatuM. A hakIkate Aje keTalAkane AzcaryakAraka lAge evI che. - AjanA pAlanapurane pralAdanasiMha nAmanA paramAra rAjavIe sa. 1010mAM vasAvyuM hatuM. A rAjA vidvAna hatA. teNe "pAparAkrama' nAme eka nAnI racanA karI hatI je Aje upalabdha che. teNe AbunA zivamaMdimAM nAdiyA karAvavA mATe jina pratimA gaLAvI ane e pApathI tene koDhane rAga thaze. enA nivAraNa mATe teNe zIladhavalasarine saMparka sA. sUrijIe pAlanapuramAM jinamati karAvavAthI rAga dUra thavAnI phaLathati saMbhaLAvI tethI teNe e nagaramAM pallaviyA pArzvanAthanI sonAnI mUrti karAvI pratiSThita karI hatI. A pAlanapurane saM. 505 mAM cohANu pAlasiMhe prathama vasAvyuM hatuM. ene nAza thayA pachI saM. 1010mAM paramAra pAlaNasiMhe ene na avatAra Ape. paheraveza paNa mAnava saMskAramAM palTo karAvamAM moTe bhAga bhajave che. je paheraveza tarapha ApaNane mAna hoya che e enA yogya pAtra upara bhAre asara nipajAve che ene eka dAkhalo jaina sAhityanA pAna upara aMkAyele sAMpaDe che. koI eka dhanika zrAvake bhAratabharamAM je caturtha brahmacarya vratadhArI zrAvaka hoya tene amuka prakAranA veSanI paherAmaNI mokalavAnI vyavasthA karI. teNe pitAnA paherAmaNI vAhakane jaNAvyuM ke "tuM mAMDavagaDha jAya tyAre tyAMnA mahAdAnI te mahAdhamI sAdhu pathA vAhane paNa sAdharmika bhaktirUpe eka paheraveza Apaje.' eNe mAMDavagaDha AvIne maMtrI pethaDazAhane e paheraveza Apyo. tyAre tene A paheravezanI mahattA vize bhAre mAna upavuM. ane pite caturthavratadhArI nahoto ethI e bheTa svIkAratAM amUDa paNa thaI e bheTa pAchI ApavI ene ucita na lAgI. AthI teNe e paheravezane hetu jALavatA batrIsa varSanI bharayuvAnImAM tarata ja guru pAse jaI sajoDe bahAcarya vrata aMgIkAra karyuM ne e bheTanuM gaurava jALavI batAvyuM. - ma. For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir P. L praznottara-kiraNAvalI projakaH pUjya AcArya zrIvijyapaghasUrijI. [ kramAMkaH 173 thI cAlu] 35 prazna-vAsudevanA sAta ratna kayA kayA? uttara- 1 cakraratna, 2 dhanuSyaratna, 8 kharatna, 4 kaustubharatna, 5 gadAratna, vanamAlAratna, cha zaMkharatna. A rIte vAsudevanAM sAta ratna jANavAM. (35) 36 prazna-e sAte ratnone AkAra kevo hoya ? uttara-cAratna ane khaccaratna baMne vRtta (gALa) hoya che, dhanuSyaratna cakanA jevuM heya, ane kaustubha ratna stabalaMbanA jevuM hoya che eTale gucchAkAre heya che. gadAratna vatsanA jevuM hoya tathA vanamALAratna laMbanA jevuM ane kharatna catuSkoNu eTale khUNuM heya che. A rIte vAsudevanA sAta ratnane AkAra jANa. (36) 37 prazna-vAsudevanA e sAte ratnanuM pramANa keTaluM keTaluM hoya? - uttara-1 cakraratnanuM pramANu cAra hAtha, 2 e ja pramANe dhanuSyaratnanuM pramANa paNa cAra hAthanuM jANavuM. 3 khaDagraratnanuM pramANu batrIsa aMzula eTale eka hAtha ne ATha aMgula hoya. 4 kaustubharatnanuM pramANuM eka vAma jeTaluM eTale cAra hAtha pramANu jANavuM. 5 gadAratnanuM pramANa eka hAtha pramANu jANavuM. 6 vanamALAratnanuM pramANu khaDuMgaratna sarakhuM hoya eTale eka hAtha ne ATha agaLa jeTaluM pramANa jANavuM. 7 saMkharatnanuM pramANa cAra aMgula jANavuM. (30) 38 prazna-vAsudevanAM ane baLadevanAM paheravAnA vane raMga ke heya ? uttara-vAsudevanA vastrAne raMga pIne hoya ane baLadevanA vastro raMga lIle heya. 38) 39 prazna-vAsudevanI ane baLadevanI dhvajAe kayA kayA cihno hoya? uttara-vAsudevanI dhajAe tAnuM cihna hoya ne baLadevanI dhajAe garanuM cihna hoya. (39) 40 prazna-vAsudevanA pAMca Ayudha kayA kyA? uttara-1 paMcAyana nAmane zaMkha. 2 sudarzana nAmanuM cakra. 3 kaumudI nAmanI gadA, 4 sAraMga nAmanuM dhanuSya. 5 naMdA nAmanuM khaga. A rIte vAsudevanA pAMca Ayudha jANavAM. (40) For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 152] zrI jaina satya prakAza [ varSa 15 41 prazna-baLadevanA Ayudha kyA kyA? uttara-haLa ane muzaLa A be Ayudha baLadevanAM jANavAM. (41) 42 prazna-aDhIdvIpamAM vIsa viharamAna bhagavaMtanI vyavasthA kevA prakAranI che? uttara-vIsa viharamAna bhagavaMtomAM zarUAtanA cAra viharamAna bhagavate jaMkhadvIpanA mahAvideha kSetramAM che. A mahAvideha kSetranI batrIza vijayo paikI AThamI puSkalAvatI vijyamAM zrI sImaMdharasvAmI vicAre che ane bIjA yugamaMdhara tIrthaMkara navamI vapra vijayamAM vicAre che. tathA trIjA bAhu tIrtha kara covIsamI "vatsa vijayamAM vicare che temaja cothA subAhu tIrthakara pacIsamI nalinAvatI vijayamAM vicare che. A rIte jaMbadvIpanA mahAvidehamAM zarUAtanA cAra tIrthakarAnI vyavasthA jANavI. have dhAtakIkhaMDanA pUrva dhAtakIkha ane pazcima ghAtakIkhaMDa evA be vibhAga che. temAM pUrva dhAtakIkhaMDamAM AkhI puSkalAvatI vijayamAM pAMcamA sujAta tIrthakara vicare che ane navamI vapra vijayamAM chaThThA svayaMprabha tIrthakara vicare che tathA vIsamI vastra vijayamAM sAtamAM rASabhAnana tIrthakara vicare che. temaja pacIsamI nalInAvatI vijayamAM AThamA anavIya kAryakara vicare che. A rIte pUrva dhAtakInA cAra tIrtha karanI vyavasthA jANavI. - have pazcima dhAtakIkhaMDanA cAra tIrthakaronI vyavasthA A pramANe jANavI- pazcima dhAtakIkhaMDanI AThamI puSkalAvatI vijayamAM navamA suraprabha tIrthaMkara vicare che. ane navamI vipra vijayamAM dazamA vizAlaprabha tIrthakara vicare che. tathA vIsamI vatsa vijayamAM agiyAramA vadhara tIrthakara tathA pacIsamI nalInAvatI vijayamAM bAramA caMdrAnana tIrthaMkara vicare che. A rIte pazcima ghAtakInA cAra tIrthakaronI vyavasthA jANavI. have puravara hIpanA aDadhA bhAgamAM ATha viharamAna tIrthakara bhagavate vicarI rahyA che. temanI vyavasthA A pramANe jANavI-puSkaravara dvIpanA ardhA bhAgamAM pUrva puSkaravara dvIpa ane pazcima puSkaravara dvIpa A rIte be dizAnI apekSAe be vibhAga paDayA che. temAM pUrva puSparAdhanI AdamI puSkalAvatI vijayamAM teramA caMdrabAhu tIrthakara ane navamI vapra vijayamAM caudamA bhujaMga tIrthakara tathA vIzamI vastra vijayamAM paMdaramAM Izvara tIrthakara temaja pacIzamI nalInAvatI vijayamAM soLamA nemiprabha tIrthakara vicare che. A rIte pUrva puSkarAnA mahAvideha kSetramAM vicaratA cAra tIrthakaronI vyavasthA jANavI. - have pazcima puSkarAnA mahAvidehamAM vicaratA cAra tatha kirAnI vyavasthA A pramANe jANavI-pazcima puSkarAnA mahAvidehanI AThamI pukalAvatI vijayamAM sattaramA virasena tIrthakara vicare che ane navamI vapra vijayamAM aDhAramAM mahAtItra tIrthakara vicare che tathA covIzamI vastra vijayamAM ogaNIsamA devayA tIrthakara vicare che. temaja pIrAmI nalInAvatI vijayamAM vIsamA ajitavIrya tIrthakara vicare che. A rIte ahI hIpanA mahAvidehamAM vicaratA vIsa tIkarAnI vyavasthA jANavI. (42) For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ anusaMdhAna TAITala peja khIjAnuM cAlu ] . (2) upara (1) mAM je kaMI kahevAyuM che te chatAM rAjya tarathI jenuM saMcAlana thatuM hoya evI keLavaNI saMsthAmAM paNa dhArmika zikSaNa ApI zakAze, jo e saMsthA sakhAvata athavA TrasTane AbhArI haze ane jo emAM evI keLavaNIsaMsthAmAM dhArmika zikSaNa ApavAnuM Avazyaka gaNuyu haze. 2 (3) rAye jene maMjUrI ApI hoya athavA rAjya tarI jene nAthukIya madada maLatI hoya evI keLavaNInI koI paNa saMsthAmAM hAjarI A patA koI ne pazu evI saMsthAmAM apAtuM dhArmika zikSaNa levAnI pharaja pADI zakAze nahi. temaja evI saMsthAmAM athavA enI sAthe saMyukta hoya evA sthAnakamAM cAlatI dhAmika prArthanAmAM hAjarI ApavAnI pharaja paNa ene pADI zakaze nahi. sivAya ke e mATe eNe athavA e sagIra uMmaranA na hoya to enA vAlIe kabulAta ApI hAya. graMtha-svIkAra 1. jaina tIthanA itihAsa : lekhakaH munirAja zrInyAyavijayajI (tripuTI), prakAza pha4 zrI cAritra smAraka graMthamALA, nAmajIbhUdaranI pALa, amadAvAda prAptisthAnaH zeTha, maganalAla pratApacaMda jaina lAyabrerI, gopIpurA surata. kiMmata bAra rUpiyA. . 2. zrIsiddhacake ArAdhanA vidhi : sa'pA. munirAja zrInyAyavijayajI (tripuTI), prakAzaka: mANekalAla amaratalAla gajarAvALA, mAMDavInI pALa, mahAjanavADA amadAvAda. ki mata traNa rUpiyA. | 3. priyaddhacakra mAhAsya ; yAjake: munirAja zrInyAyavijayajI (tripuTI), prakAzakaH upara mujabUH kiMmataH ATha AnA. [TapAla kharacanI eka nAnI TIkITa zrI maganalAla narasIdAsa vihArI, : jaina se! sAyaTI, baMgalA naM. 25, elIsabrIja, amadAvAda-e saranAme meza kakSatAM A pustikA bheTa maLI zakaze. ] : 4zrIdhalAsTisabaTLa : ( mULa pATha, saMskRta chAyA ane bhAvArtha sAthe) anuH . aMbikA datta ejhA, vyA karAcArya, saMpA: 5, vaivaracaMdra bAMThiyA jaina siddhAMtazAstrI, nyAya -vyAkaraNa tIrtha. prakAzaka: zrIsvetAMbara sAdhumA gI" jaina hitakAriNI saMsthA, bikAnera, kiMmata pANA be rUpiyA. 4. A Public Holiday on Lord-Mahavira Brithday. By-Sumerchandra Diwaker, Published by : Shri Mahavira Jain Sabha Mandala. Bishengarh (Marwar. ) | 6. saMzcitta rAta pasAhA - saMpAdaka: muni caMdrodayavijayajI, prakAzaka: zeTha jhaveracaMda rAmajI zA, nava jArI. prAptisthAnaH jIvasRlAla choTAlAla saMdhanI, DozIvADAnI pALa, amadAvAda ane jasavaMtalAla giradharalAla zAha, 1238 rUpAsuracaMdanI poLa amadAvAda. kiMmata eka rUpiyA.. 7. hRHzubaLiyA diqSa4, zattA--[pUrvAdhadeg] kartA. mahApA dhyAya zrIvinayavijayajI gaNi, sa pAH munirAja zrI priyaMkaravijayajI, prakAzaka: raNajItakumAra jaina, jodhapura, prAptisthAna; zrI jasava'talAla giradharalAla zAha, 1238 rUpAsuracaMdanI poLa, amadAvAda, kiMmata aDhI rUpiyA. ACHARYA SRI RILASSAGARSURI GYANDIR SHREE NAHAVIR HAARADHANA KEXTRA 4. jo ke che 3 De che 2 htt | P. 4 / / / 23 <3275 214-15 3 21 2 3 '12/15 For Private And Personal use only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Jaina Satya Prakasha. Regd. No, B. 3801 zrI naina ratna kalAkA dareke vasAvavA yogya zrI jaina satya prakArAnA vizeSAMko. (1) zrI mahAvIra nirvANa vizeSAMka bhagavAna mahAvIra svAmInA jIvana saMbaMdhI aneka lekhAthI samRddha aMka : mUlya cha AnA ( TapAla kharcanA eka Ane vadhu ). (2) kramAMka 100 3 vikrama-vizeSAMka samrATa vikramAditya saMbaMdhI aitihAsika bhinnabhinna lekhAthI samRddha 240 pAnAMnA daLadAra sacitra aMka : mUlya hoDha rUpiyA, zrI jana satya prakAzanA be viziSTa a kA [1] kramAMka 43-jainadarzanamAM mAMsAhAra hovAnA AkSepanA javAba ApatA lekhAthI samRddha aMka : mUlya cAra AnA, [2] kramAMka 45-ke. sa. zrI hemacaMdrAcArya mahanA jIvana saMbaMdhI aneka lekhAthI samRddha aMka : mUlya traNa AnA kAcI tathA pAkI phAIla * zrI jaina satya prakAza'nI trIja, pAMcamA, AThamA, dazamA, agiyAramA, bAramA, teramA tathA caudamA varSanI pAkI phAIla taiyAra che. mU9ya darekanA aDhI rUpiyA - lakhAzrI jainadharma satyaprakAzaka samiti zigabhAInI vADI, ghIkAMTA, amadAvAda. mudraka : gAviMdalAla jagazIbhAI zAha, zrI zAradA muddaghuliya, pAnakora nAkA, amadAvAda. prakAzaka : cImanalAla gAkaLadAsa zAha, jainadharma" satya prakAzaka samiti kSAryAlaya, jezi'gabhAInI vADI, ghIkAMTA roDa-amadAvAda, For Private And Personal Use Only