Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 ' detAM zIkho [ dAna dharmanuM svarUpa ] rada ra Koi kAka, ke TI S da Gr puSpa : 10 :
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha graMthamALA-puSpa dasamuM detAM zIkho [ "hAna' dharmanuM svarUpa ] : lekhaka : dhIrajalAla TekarazI zAha . prakAzaka : zrI muktikamala jaina mehanagranthamALA. kAryAdhikArI-lAlacaMda naMdalAla zAha The. rAvapurA, ghIkAMTA, vakIla bradharsa presa-vaDodarA.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prakAzaka : muktikamala jaina mehanagraMthamALA rAvapurA, mahAjana pALa-vaDAdarA. AvRtta pahelI. pahelI vAra sa AnA vi. sa. 2008 vasaMtapaMca : mudraka : zA. gulAbacaMda lallubhAI zrI maheAya prIM. presa-bhAvanagara.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ ove : - ' AbhAra-darzana rAma nA kao on nI - 1 mA gAma samaDhIyALAnA vatanI dharmazraddhALu zreSThIvarya zrI haridAsa mANekacaMde bahena zrI puSpAnA smaraNArthe A granthamALAnuM prakAzana sastu rAkhavAmAM janArI khATamAM ApelI sahAya badala temano hArdika AbhAra mAnavAmAM Ave che. - prakAzaka
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukrama P ja ja 0 1. dAnane mahimA. ( 1 ) jagata dAnavaDe ja cAlI rahyuM che. ( 2 ) dAna kai ThekANe niSphaLa nathI ja. ( 3 ) dAnadharmane anusaravAnI jarUra. ( 4 ) kavionuM kathana. ( 5 ) nItikArane mata. ( 6 ) vidyApatinuM dRSTAMta. ( 7 ) sa prakAranA mUrkha. ( 8 ) kRpaNutA ane karakasara. ( 9 ) navI vahunuM daSTAMta. (10) cAra ceranuM daSTAMta. (11) zAstrakArone abhiprAya. - (12) zAlibhadranI kathA. 2. dAnanA prakAre (13) abhayadAna. (14) megharatha rAjAnI vAta. (15) hAthIe pALelI sasalAnI dayA. (16) jJAnadAna. (17) vyAvahArika ane pAramArthika jJAna (18) pAramArthika jJAna pALavAnI rIta. 23 40 45
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 48 50. 20. 52 5 54 55 55 (19) kevA guru pAramArthika jJAna ApI zake ? (20) pAramArthika jJAna prApta karavAnAM pagathiyAM. (21) aniSTa zAnadAna. (22) matsyAspatti-prabaMdha. (23) pAramArthika jJAnanI mukhyatA. (24) jJAnadAnanI keTalIka yojanAo. (25) upaSTa bha dAna. (26) supAtra ane kupAtrano vicAra. (27) supAtranI vyAkhyA. (28) supAtranI durlabhatA. (29) dhana sArthavAhanI kathA. (30) supAtrane viSe bhakti rAkhavI. (31) anukaMpAdAna. 3. dAnanI rIti. (32) kartavyabuddhi. (33) cittanI prasannatA. (34) guptatA. (35) cittazuddhi. (36) upasaMhAra. 56 57
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAnano mahimA (1) jagata dAnavaDe ja cAlI rahyuM che. AkAza pitAnA anaMta avakAzanuM dAna karatuM kSaNabhara ja aTakI jAya te zuM sthiti thAya ? te ja rIte je sUrya pitAnI uSmA Apato baMdha thAya, caMdra potAnI zItaLatA ApavAnuM mulatavI rAkhe, pRthvI pitAne rasa-kasa ApavAne InakAra kare ane pavana, pANI tathA agni keIne kaMI paNa ApatAM aTakI jAya che tenuM pariNAma zuM Ave ? tethI ema kahevuM sarvathA samucita che ke-A duniyA dAna upara TakelI che, A vizvane vyavahAra dAnavaDe ja pravarte che ane A sacarAcara jagat dAnavaDe ja cAlI rahyuM che. (2) dAna keI ThekANe niSphaLa nathI. vaLI nIti tarIke paNa dAnane vyavahAra zreSTha che, kAraNa ke te kaI paNa ThekANe niSphaLa jatuM nathI. je te supAtrane viSe apAyuM hoya te dharmanuM kAraNa bane che ane apAtrane
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma graMthamALA : 2: - puSpa viSe apAyuM hoya teA dayAnI kIrti vadhAre che. jo te mitrane apAyuM hoya te prItimAM umerA kare che ane zatrune apAyuM hoya te vairane nAza kare che. jo te sevakane apAyuM hoya te tenI sevAvRttine uttejana kare che ane rAjA vagerene apAyuM hAya teA temanA tarannuM sanmAna lAve che. vaLI te bhATa-cAraNu vagerene apAyuM hoya teA yazanI vRddhi kare che. Ama sa ThekANe te koi ne koi prakAranu phaLa khatAve che. (3) dAna dharmane anusaravAnI jarUra. dAnanA suvyavahAra bhUlAvAnuM ja e piraNAma che ke-duniyA Aje sAmyavAda tarapha DhaLI rahI che, ane dveSa, IrSyA tathA hiM'sAnI vRttine uttejana maLI rahyuM che. dAnane suvyavahAra bhUlAvAnuM ja e piraNAma che ke-samAja Aje viSama sthitimAM mUkAI gayA che ane kaMgAliyata, ekArI tathA dIna--hIna dazA najare paDe che. dAnaneA suvyavahAra bhUlAvAnuM ja e piraNAma che ke-manuSya Aje muphalIsa dekhAya che ane udAratA, saujanya, viveka vagere pAMgaLAM banI gayAM che. tethI duniyAne hiMsaka sAmyavAda tarapha DhaLatAM aTakAvavI hAya, samAjamAM sthiratA mANavI hoya ane vyakti mAtramAM sadguNNAnA vikAsa karavA hoya tA dAnadharmane anusaravAnI jarUra che. (4) kavionu* kathana. manuSyamAM dAna dharmanA sa`skArA javalaMta rAkhavA mATe ja kavioe kahyuM che ke
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasa : 3: detAM zIkhA " jIvati sa jIvaloke yasya, gRhAdyAnti nArthino vimukhAH / mRta vanyajJanosau, niAni vRtti hrAhaya | " 'te ja manuSya A saMsAramAM jIvatA che ke jenA gRhe AvelA athIjane nirAza thaine pAchA jatA nathI, bAkInA te dhamaNunI mAphaka mAtra kAlanA divase pUravAne ja jIve che arthAt te jIvatA chatAM marelA ja che. ' 44 pradAnaM pracchannaM gRhamupagate saMbhramavidhiH, priyaM kRtvA maunaM sadasi kathanaM cApyupakRteH / anutseko lakSmyA nirabhibhavasArAH parakathAH, zrute cAsaMtoSaH kathamanabhijAte nivasati 1 // " ,, 'gupta rIte dAna ApavuM, ghera AvelAnu svAgata karavuM, koinuM bhaluM karIne mauna dhAraNu karavuM, kAie peAtAnA upara upakAra karyAM hoya te pAMca sarakhA mANusanI vacce kahI matAvavA, lakSmInu abhimAna karavu nahi ane jJAnaprAptimAM asataSa rAkhavA. ATalAM vAnAM khAnadAna vinA bIje kayAM vase ? arthAt khAnadAna manuSyanAM A lakSaNA che. ' vinti nathaH svayameva nAma, svAdanti na svAduphalAni vRkSAH / payomucAM kiM kvacidasti zasyaM paropakArAya satAM vibhUtayaH // 29 nadIe peAte pANI pItI nathI, vRkSeA pAte svAdu lA
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabheAdha-graMthamALo : 4 : puSpa khAtA nathI, vAdaLAMe peAte dhAnyanA mAlika thatAM nathI. eTale satpuruSAnI samRddhi parApakArane mATe ja che. ' laukika kavioe kahyuM cheH zakti chatAM paNa avaranAM, du:kha na TALe je; zarada RtunA meca rA, pheAgaDha gAje teha, lakSmI pUratA pramANamAM hAvA chatAM je manuSyA anyanA duHkhA TALatA nathI, te zaradaRtunA megha jevA mAtra ADa " marI che ke je gAjavA chatAM varasatA nathI. 6 jananI ! jaNa tA bhakata jaNu, kAM dAMtA kAM zUra nahitA raheje vAMjhaNI, mata gumAvIza na. he mAtA ! jo tuM janma ja Ape teA evA putrane janmaje ke je bhagavAnanA bhakta hAya athavA peAtAnI lakSmInuM yatheccha dAna karanArA hAya athavA zatru sAthe vIratAthI jhajhumanArA hoya; paraMtu kAmI, kRpaNa ke kAyarane janma ApIza nahi; kAraNa ke tevA putrane janma ApavA e mAtra zarIranAM nUrane gumAvavA jevuM che. enA karatAM te vAMjhiyA rahevuM ati uttama. memAnAne mAna, la bharI dIdhAM nahi, te narane jANavA hevAna, sAcu sAhiMcA bhaNe. sArahane kiva keAInI zarama rAkhyA vinA sAcesAcu kahI de che ke-je manuSya peAtAnA ghera AvelA mahemAnAne ceAgya Adara-satkAra karatA nathI, te manuSyA nahi paNa hevAna
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamuM : : 5 : detAM zIkhe che. tAtparya ke-ghera AvelA keI paNa manuSyane yogya satkAra kare ane tene joItI cIja-vastuo ApavI e pratyeka manuSyanuM kartavya che. karamAM pahere kaDAM, paNa kara para kara mele nahi. e mANasa nahi maDAM, sAcuM seraThiyo bhaNe. seraThana kavi keInI zehamAM taNAyA vinA sAcesAcuM kahI de che ke-je manuSya potAnA hAthamAM sonAnA veDha, vIMTI ne kaDAM pahere che, paNa keI dIna-duHkhInA kara para pitAne kara mUkatA nathI arthAt temane kaMI paNa ApatA nathI, te manuSya nahi paNa jIvatAM maDadAM ja che. (5) nItikArane mata - vyavahAra-vicakSaNa nItikAroe kahyuM che ke - " dAtavyaM bhoktavyaM sati, vibhave saJcayo na krtvyH| pazyeha madhukarINAM, saJcitamarthaM harantyanye // " je tamArI pAse pAMca paisAne vadhAre hoya te tenAthI dAna deje ke tene tamArA pitAnA upayogamAM lejo, paNa tene saMcaya karaze nahi; kAraNa ke e rIte saMcita karele paise vaDe cerAI jAya che, lUMTArAovaDe lUMTAI jAya che ane rAjAvaDe harAI jAya che. A kudaratane nyAya che ane te sarvatra eka sarakhe najare paDe che. juo ke madhamAkhI madhane saMcaya kare che, paNa te keIne ApatI nathI ke potAnA upayogamAM letI nathI, te tenuM badhuM madha eka divasa vAgharIvaDe harAI jAya che.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma Adha-graMthamALA 66 : : saMgrahaikaparaH prApa, samudro'pi rasAtalam | dAtA tu jaladaH pazya, bhuvanopari garjati // ,, 66 : puSpa sa'graha karanAra ane dAtAra vaccenA taphAvata jue. samudra mahAn che paNa saMgraha kare che, tethI te rasAtalamAM gayA che ane megha sAmAnya che, paNa jagatne jalanu dAna kare che te badhA manuSyane mAthe caDIne gAje che. eTale saoNMgraha karanArA chellI pAyarIe bese che ane dAna karanArA sahunA satkArane pAtra thAya che. saMpUrNo'pi suvRtto'pi syAdadAnAdadho ghaTaH / raghuH puno'va ALo, vAnAjhura : | '' jo koI ema mAnatuM hoya ke ame saMpUrNa chIe ane suvRtta ( khAnadAna ) chIe mATe amAruM sthAna AgaLa paDatuM hAvu joie te te sada'tara khATuM che, kAraNa ke ghaDA saMpUrNa che ane suvRtta ( suMdara AkAranA ) paNa che, chatAM koIne dAna ApatA nathI-dAna ApavAmAM upayegI thatA nathI tethI te nIce paDaye rahe che ane keDiyuM nAnakaDuM hAya che, beDALa hAya che ane vakhate kANuM paNu hoya che chatAM dAna Ape che, dAna ApavAnA kAmamAM Ave che, te te ghaDAnI upara mUkAya che; mATe ucca sthAne birAjavuM hAya te kaMi paNu detAM zIkhA. * uttamauDaprArthito tte, madhyamaH prArthitaH punaH | yAcakairyAcyamAno'pi datte na tvadhamAdhamaH // " uttama puruSa vagara mAgye Ape che, madhyama puruSa mAgavAthI
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamuM : detAM zIkhA Ape che ane adhama puruSa yAcakoe mAgavA chatAM paNa ApatA nathI. eTale peAtAnu karttavya samajIne devuM te uttama che, kAinA dabANathI ke kASThanI zaramathI devuM te madhyama che ane koI paNa rIte devuM ja nahi te adhama che. : 6 : " yo nAtmane na gurave na ca bAndhavAya, dAne dayAM na kurute na ca bhRtyavarge / kiM tasya jIvitaphalaM hi manuSyaloke, kAko'pi jIvati ciraM ca sukhaM ca bhuGkte // " je puruSa peAtAnI lakSmInA upayAga jAta mATe karate nathI eTale ke tenA vaDe sArAM khAnapAna, jarUrI vastrAbhUSaNa, cegya sAdhanA ane Avazyaka zikSaNa prApta karatA nathI; guruva eTale mAtA, pitA, vaDIla, vidyAguru ane kalAgurune mATe paNa vyaya karatA nathI; khaMdhue eTale bhAI, bahena, bhatrIjA, bhANeja vagere najIkanAM sagAone mATe paNa karatA nathI; tema ja tenA vaDe kAI dIna-duHkhInA uddhAra karatA nathI ke peAtAnI satata sevA karanAra sevakeAnu' dALadara paNa pheDatA nathI, tenA jIvyAnuM A jagamAM phaLa zuM? jo lAMbuM jIvavuM ane potAnuM peTa bharavuM e ja manuSya jIvananA artha hAya teA kAgaDA paNa tevuM kayAM nathI karatA ? te ghaNuM jIve che ane sukhethI khAya che, mATe manuSya jIvananA mahAn uddezane lakSyamAM rAkhIne evu jIvana jIvavu ke jethI svaparanA upakAra thAya. je manuSye kRpaNutAnI kAlImAthI chavAyelA che ane keAIne
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma Adha-graMthamALA : : : - puSpa kaMi paNa devAmAM samajyA ja nathI, temane uddezIne te kahe che ke-- 66 dAnaM bhogo nAzastisro, gatayo bhavanti vittasya / yo na dadAti na bhuGkte, tasya tRtIyA gatirbhavati // " 'ekRpaNA ! tame kAna saravA karIne sAMbhaLeA ke-A vizvamAM dhana, dolata, saMpatti, lakSmI ke vittanI avasthA traNa prakAranI cheH dAna, bhAga ane nAza. eTale je zvetA nathI ke bhAgavatA nathI tenA vittanI trIjI avasthA thAya che, arthAt tenA nAza avazya nirmAyale che. ' jee lakSmInA upaceAga mAtra peAtAnA meAjazeAkha mATe ja kare che paNu kAIne dAna devAmAM karatA nathI, temane te sabhaLAve che: 46 pradattasya prabhuktasya, dRzyate mahadantaram / dattaM zreyAMsi saMte, viSThA bhavati bhakSitam // * A mahAnubhAvA ! khUba devAmAM ane khUkha mAvAmAM AkAzapAtALa jeTaluM aMtara che athavA rANI-dAsI jeTalA taphAvata che; kAraNa ke khUba dIdheluM kalyANunI paraparAne janma Ape che, jayAre khUba khAdheluM gheADA vakhata pachI ja vizvArUpa anI jAya che; mATe aMgata mAjazAkha ochA karI ane kAikane kaMI paNa detAM zIkheA. jeo ema mAne che ke-amArI sapatti e amArI buddhi ke caturAinu phaLa che ane tethI te game tyAre ane game teTalA pramANamAM meLavI zakIe chIe, temanA bhrama bhAMgavA teo kahe cheH
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamuM : detAM zIkho puNya viveka prabhAvathI, nizcaya lakSmI nivAsa; jyAM lagI tela pradIpamAM, tyAM lagI jyoti prakAza. o zANuo! tamane dhana-delatanI je prApti thaI che, te nizcayapUrvaka puNya ane vivekanA prabhAvathI ja thaI che, mATe tenA vaDe puNya ane vivekanI vRddhi thAya tevuM ja kaMIka kare. dIvAnI jyotine prakAza tyAM sudhI ja Take che ke jyAM sudhI tenI aMdara telane saMgraha raheluM hoya che. e telane saMgraha khUTyo ke prakAza baMdha. arthAt tamArA puNyane bhagavaTe pUre thatAM ja lakSamI tamane salAma bharIne cAlatI thavAnI, mATe te vidAya thAya te pahelAM evAM puNyanAM kAma karI le ke tene bIje javAnuM mana ja na thAya. A viSayamAM vidyApatinuM daSTAMta vicAravA egya che. (6) vidyApatinuM daSTAMta. vidyApati nAme eka zeTha ghaNe dhanavAna-lakamIvAna hate. tene eka divasa lakSamIe svapnamAM kahyuM ke-"he bhadra! huM AjathI dazame divase tArA gharamAMthI nIkaLI javAnI chuM." eTale vidyApatie pitAnI strInI salAha lIdhI ke "have ApaNe zuM karavuM?" strIe kahyuM: "emAM vicAravA jevuM zuM che? je lakSamI javAnI ja hoya che tenAthI thAya teTaluM sukRta karI . kahyuM che ke - " pazcAddattaM parairdattaM, labhyate vA na labhyate / tena aa cAM, jhabhyate tatra na saMzayA" pAchaLathI devAyeluM ke bIjAvaDe devAyeluM pamAya ke na
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-raMthamALA : 10 : : 55 paNa pamAya; paraMtu je svahaste devAyeluM che te avazya pamAya che, arthAt te kadApi paNa niSphaLa jatuM nathI." tyAre zeThe pUchayuM ke "A dhana kaI rIte vAparIzuM?" zeThANIe kahyuM: "jinamaMdira, jinamUrti, jinAgama, sAdhu, sADavI, zrAvaka ane zrAvikA e sAta kSetramAM vApareluM dhana anaMtagaNuM phaLavALuM thAya che." eTale vidyApati zeThe te ja divase e sAte kSetramAM dhana vAparI nAkhyuM ane pote guru pAse parigrahanuM pramANa karIne zAMtithI suI gaye. have bIjA divase prAtaHkALamAM uThIne joyuM te AkhuM ghara pahelAMnI mAphaka ja dravyathI bhareluM jaNAyuM, eTale teNe vadhArAnuM saghaLuM dravya dharmAdAmAM vAparI nAkhyuM. AvI rIte nava divasa pasAra thayA ane dazamA divasanI rAtri AvI pahoMcI tyAre lakSamIe pharIne svapnamAM kahyuM ke "bhadra ! tArA puNyane lIdhe huM tArA gharamAM ja sthira thaI chuM." lakSmInuM A vacana sAMbhaLI vidyApatie vicAra karyo ke-"A te mArA parigraha-pramANane bhaMga karanAra thaze, mATe nagara choDIne cAlyA javuM. kahyuM che ke-viSabhakSaNa karavuM, parvatanA mastakethI kUdI paDavuM ke AgamAM baLI javuM te sAruM paNa lIdhelA vratanuM khaMDana karavuM sAruM nahi." pachI vidyApati pitAnuM nagara cheDIne bIjA sthaLe gaye. ane tyAM nagara bahAranA eka bagIcAmAM sUI rahyo. have banyuM evuM ke te nagarane rAjA aputri maraNa pAmyuM hatuM, eTale maMtrImaMDaLe hAthaNane zaNagArIne tenI sUMDhamAM senAne kaLaza Ape hatuM ane te jenA mastake DhaLe tene ja rAjA banAva evo nirNaya karyo hate. A hAthaNI pharatI pharatI
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasa: : 11 : detAM zIkho tyAM AvI ane teNe vidyApatinA mAthe kaLaza DhALyeA. AthI maMtrIma`DaLe tenA rAjA tarIke svIkAra karyAM ane prajAe paNa temAM samati ApI. A rIte puNyanA prabhAvathI vidyApati te nagaranA rAjA thayA, anubhavI puruSAe sAcuM ja kahyuM che ke " ArogyamAnthAmpuya jIrUM, saccaM zarIre ca jane mahatvam / tavaM ca citte sadane ca saMpat saMpadyate puNyavazena puMsAm // 99 puruSone sAta vastuo puNyathI ja prApta thAya che, ( 1 ) AreAgya, ( 2 ) bhAgyeya, ( 3 ) ThakurAI-rAjyapada, (4) zarIramAM baLa, ( 5 ) leAkeAmAM mahattva, (6) tattvamedha ane (7) gharamAM sauMpatti. athavA " ArogyaM saubhAgyaM dhanADhyatA nAyakatvamAnandaH / kRtapuNyasya syAdiha, sadA jayo vAJchitAvAptiH // " AreAgya, saubhAgya, dhanADhyatA, nAyakapaNuM, AnaMda, jaya ane manArathanI siddhi-ATalAM vAnAM puNyazALI puruSane ja prApta thAya che. pachI te vidyApatirAye prApta thayelI rAjyalakSmIvaDe uttama jinamadiza karAvyAM, temAM ratnamaya-suvarNa - maya manahara jinabiMbenI pratiSThA karAvI, jinavacanAne bhUja patra-tADapatra vagere para suMdara rIte lakhAvI tenA graMthabhaMDArA banAvyA, vaLI maneAhara-vizALa pauSadhazALAe baMdhAvI
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaya-graMthamALA : puSpa ane sAdhu-sAvI-zrAvaka-zrAvikAnI uttama rIte bhakti karI; temaja hIna-dInAne paNa anuka pAbuddhithI ghaNu dAna dIdhuM. A rIte dAna karavAthI utpanna thayelI puNya-paraMparAvaDe te sadgatine adhikArI thaye ane pAMcamA bhave mAkSa pAmyA. tAtparya ke-lakSmI puNyathI ja prApta thAya che ane puNyathI TakI rahe che. : 12 : kRpaNatAne kADhyA vinA udAratA AvatI nathI; udAratA AvyA vinA dAna devAtuM nathI; ane dAna devAyA vinA vyavahAra OM dharmanuM pAlana thatuM nathI. tethI vyavahAra ane dhama ubhayanu pAlana karavA mATe kRpaNutAne kADhavAnI jarUra che. sujJajanAe se prakAranA mUrkhA varNavyA che, temAM kRpaNa e aThThoterame mUrkha che. (7) sA prakAranA mUkha pahelA mUkha e ke je chatI zaktie udyama na kare, bIjo mUkha e ke je paMDitAnI sabhAmAM peAtAnAM vakhANu kare. trIjo mUrkha e ke je gaNikAnA vacanamAM vizvAsa rAkhe. cAthe mUrkha e ke je daMbha tathA ADaMbara para bharosA rAkhe. pAMcamA sUkSma e ke je jugArathI dhana meLavavAnI AzA rAkhe. chaThTho mUrkha e ke je khetI Adi lAbhanA sAdhanamAM za'kA rAkhe. sAtame mUrkha e ke je buddhi nahi chatAM moTu kAma karavA dhAre. AThame mUkha e ke je viSNuka thaine ekAMtamAM vAsa kare.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasa : : 13 : detAM zIkhe navame mUrkha e ke je mAthe devuM karIne gharabAra kharIde. dazame mUrkha e ke je vRddha thaIne lagna kare agiyArame mUrkha e ke je guru pAsethI nahi dhArelA graMthanI vyAkhyA kare. bArame mUkha e ke je khullI vAta chupAvavAno prayatna kare. terame mUrkha e ke je caMcaLa strIne bhara thaI ISya rAkhe. caudame mUrkha e ke je samartha zatrunI zaMkA na rAkhe. paMdarame mUrkha e ke je prathama dhana ApIne pAchaLathI pazcAttApa kare. soLamo mUrkha e ke je abhaNa chatAM moTA svare kavitA bele. sattarame mUkha e ke je avasara nahi chatAM bolavAnuM cAturya batAve. aDhArame mUrkha e ke je belavAne avasara hoya chatAM mIna rahe. ogaNIzame mUrNa ke je lAbhanA TANe kalaha kare. vIzame mUrkha e ke je bhajananA samaye krodha kare. ekavIzame mUrNa che ke je moTA lAbhanI AzAthI pitAnI pAsenuM dhana veDaphI nAkhe. bAvIzame mUrkha e ke je kilaSTa (keI na samaje tevI) bhASAne upayoga kare. tevIzame mUrkha e ke je putranA hAthamAM sarva dhana seMpI dIna thAya
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodha-thamALA : 14 : vIzame mUrNa che ke je strI pakSanA leke pAsethI dhananI yAcanA kare. pacIzame mUrkha e ke je strInI sAthe TaTa thavAthI bIjI strI paraNe. chavIzame mUrNa che ke je putra upara kola karIne tenuM nukazAna kare. sattAvIzame mUrNa e ke je kAmI puruSa sAthe hariphAI karI dhana uDAve. aThThAvIzame mUrkha e ke je yAcakee karelI stutithI manamAM ahaMkAra lAve. ogaNatrIzame mUrkha e ke je pitAnI buddhinA ahaMkArathI anyanAM hitavacane sAMbhaLe nahi. - trIzame mUrkha e ke je "amAruM kuLa moTuM che" evA abhimAnathI keInI cAkarI kare nahi. ekatrIzame mUrkha e ke durlabha evuM dravya ApIne kAmaga seve. batrIzame bhUkhe e ke je mUlya ApIne kharAba mAge jAya. tetrIzame mUkha e ke je lebhI pAsethI lAbha levAne prayatna kare. triIzame mUrkha e ke je duSTa adhikArI pAsethI nyAya meLavavAnI AzA rAkhe. pAMtrIzamA mUrNa ke je vaNikanI pAsethI nehane Irache.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ hasamuM : : 15 : detAM zIkhe chatrIzame mUrkha e ke je kUramaMtrIne bhaya na rAkhe. sADatrIzame mUrkha e ke je kRtajJa pAsethI upakAranA badalAnI AzA rAkhe. ogaNacAlIzame mUrkha e ke je nIrogI zarIre vahemathI davA khAya. cAlIzame mUrNa e ke je gI chatAM parejI na pALe. ekatAlIzame mUrkha e ke je lebhathI svajanane choDI de. beMtAlIzame mUrkha e ke je mitranA manamAMthI raga utarI jAya evAM vacane bole. teMtAlIzame mUrkha e ke je lAbhane avasara AvyuM ALasa kare. cumAlIzame mUrkha e ke je mATe addhivaMta chatAM kaleza sahana kare. pistAlIzame mUrkha e ke je jezInAM vacane para bharose rAkhI rAjya ke zrImaMtAInI IrachA kare. chetAlIzame mUrNa che ke je mUkhanI sAthe masalata kare. suDatAlIzame mUkha e ke je durbaLane rIbAvavAmAM zUravIratA batAve. aDatAlIzame mUrkha e ke je prakaTapaNe dUSita evI strI para prema rAkhe. ogaNapacAzame mUrkha e ke je guNane abhyAsa karavAmAM ruci na rAkhe.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-graMthamALA : 16 : pacAzame mUrkha e ke je bIjAe saMcita kareluM dhana uDAve. ekAvaname mUrNa ke je mAna rAkhI rAjA je DaLa batAve. bAvaname mUrkha e ke je rAjAdikanI jAhera niMdA kare. trapaname mUrkha e ke je duHkha Abe dInatA batAve. cepaname mUrNa che ke je sukha Avye dukhanA divase bhUlI jAya. paMcAvaname mUrkha e ke je thoDA bacAva mATe ghaNe kharca kare. chappaname mUrkha e ke je parIkSAne arthe jhera khAya. sattAvanAme mUrkha e ke je kimiyAmAM dhana home. aThThAvaname mUrNa ke je kSayaroga chatAM rasAyaNa khAya. ogaNasAThame mUrkha ke je meTAIne ahaMkAra rAkhe. sAThame mUrkha e ke kodhathI AtmaghAta karavA taiyAra thAya. ekasaThame mUrkha e ke vagara kAraNe Amatema bhaTakta rahe. bAsaThame mUrNa che ke je bANanA prahAra thayA chatAM yuddha jue. 2zaThame mUrkha e ke je moTA sAthe virodha karI nukazAnamAM utare. cesaThame mUrkha e ke je DuM dhana chatAM zrImaMtane ADaMbara rAkhe. pAMsaThame mUrkha e ke je paMDita chuM ema samajI bahu bakavATa kare.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 17 : detAM zI chAsaThame mUkha e ke je zUravIra chuM ema samajIne kAinI bIka na rAkhe. samuH saDasaThame mUkha e ke je pAtAnAM ghaNAM vakhANu karI sAmAne kaTALA upajAve. aDasaThamA mUkha e ke je hAMsI karatAM mama vacana mAle. ogaNasItterame mUkha e ke je daridrInA hAthamAM peAtAnu dhana Ape. sItterame mUkha e ke je lAbhanI anizcitatA chatAM khaca kare. ekAteramA mUkha e ke je kharcanA hisAkha rAkhavAmAM kaTALA lAve. kheterame mUkha e ke je nazIba upara bhAsA rAkhI udyama na kare. tAMteramA mUkha e ke je peAte daridrI chatAM vAtAmAM vakhata gumAve. cumateramA sUkha e ke je vyasanamAM Asakta thaI bhAjana karavAnuM bhUlI jAya. pa'cAturame mUkha e ke je nirguNI chatAM pAtAnA kuLanI prazaMsA kare. cheteramA mUkha e ke je kaThAra svara chatAM gIteA gAya. sattotteramA mUkha e ke je strInA bhayathI yAcakane dAna Ape nahi.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 55 dharmabodha-graMthamALA : 18 : aThThoterame mUrNa che ke je kRpaNatA kare. ogaNaeMzIme mUrkha e ke je deSa khullA dekhAtA hoya chatAM vakhANa kare. eMzIne mUrkha e ke je sabhAnuM kAma pUruM thayA vinA vaccethI UThI jAya. ekAzIme mUrkha e ke je dUta thaI saMdeze bhUlI jAya. bAzIme mUrkha e ke je khAMsIne roga chatAM cerI karavA jAya. tyAzIme mUrkha e ke je yazane arthe rasoDAkharca moTuM rAkhe. corAzIme mUrkha e ke je leka vakhANa kare evI IrachAthI thoDuM jame. paMcAzIme mUrkha e ke je DI vastu ghaNI khAvAnI IcchA rAkhe. chayAzIme mUrkha e ke je kapaTI ane mIThAbelA lokenI jALamAM sapaDAI jAya. satyAzIme mUkhe e ke je vezyAnA yAranI sAthe kalaha kare. acAzIme mUrkha e ke je be jaNanI khAnagI masalata cAlatI hoya tyAM jaIne UbhuM rahe. nevyAsIme mUrkha e ke je rAjAnI maherabAnI haMmezA raheze evI khAtarI rAkhe. nevuMme mUrkha e ke je anyAyathI AgaLa vadhavAnI icachA rAkhe.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamuM : : 19 : detAM zIkhe ekANuM mUrkha e ke je dhana pAse nahi chatAM dhanathI thanArAM kAmanI zarUAta kare. bANuM me mUrkha e ke je gupta vAta lekamAM jAhera kare. trANuM mUrNa e ke je yazane arthe ajANu mANasane jAmIna thAya. cirANuM me mUrkha e ke je hitanAM vacana kahenAranI sAthe vera kare. paMcANuM me mUrNa che ke je badhA para bharose rAkhe. chanuM mUrNa che ke je lekavyavahAra na jANe. sattANuMme mUrkha e ke je yAcaka thaI UnuM jamavAnI Teva rAkhe. aThThANume mUrkha e ke je sAdhu thaI kriyAmAM zithilatA batAve. navANuMme mUrNa che ke je kukarma karatAM zaramAya nahi. some mUrkha e ke je belatAM bahu hase. kRpaNa mATe nItikAroe ThIka ja kahyuM che ke " kRpaNena samo dAtA, na bhUto na bhaviSyati / ___ aspRzanneva vittAni, yaH parebhyaH prayacchati // " kRpaNanA je dAtAra thayuM nathI ane thaze paNa nahi ke je pitAnA dhanane sparza paNa karyA vinA bIjAne ApI de che. arthAt kRpaNa mANasa potAnuM dhana pitAnA hAthe jarApaNa vAparI zakatuM nathI. e te Akhare bIjA dvArA ja lUMTAI jAya che.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhodha-graMthamALA :20: * puSpa " atisaJcayakartRNAM vittamanyasya kAraNam / banya: zrIpate yajJAna-mantrayaiH muinpate / '' je ghaNA dhananA saMcaya kare che te khIjAnu' thAya che. jIekhahu yatnathI madhamAkhIvarDa madha ekaThuM' karAya che, te anyavarDa bhAgavAya che. " vanajhunumaM jharazrI, krUSachAyA surakapuchI 2 | tatraiva yAnti vilayaM, manorathA bhAgyahInAnAm // ' vanamAM UgeluM phUla, kRNunI lakSmI, kUvAnI chAyA, sura MganI dhULa ane bhAgyahIna manuSyanA manerathA jyAM utpanna thAya che, tyAM ja nAza pAme che, (8) kRpaNutA ane karakasara kRpaNutA ane karakasara eka nathI. kRpaNutA e jIvanI anudAra vRtti ke rAMka maneAdazA che, jyAre karakasara e ayeAgya kharcanA aTakAva che athavA veDaphAtA dhananA jarUrI bacAva che. A viSayamAM navI vahunuM dRSTAMta jANavA ceAgya che. (9) navI vahunuM dRSTAMta eka gharamAM navI vahu AvI. teNe eka divasa pAtAnA sasarAne dIvAmAMthI nIce jamIna para paDI gayeluM tela laIne pagarakhAM para cApaDatA joyA. AthI teNe manamAM nizcaya karyo ke ' mArA sasarA karakasarayA che ke kRpaNu che tenI khAtarI karavI, ' pachI eka divasa pathArImAM paDIne te khUme mAravA lAgI ke * arere ! mAruM mAthu vedanAthI tUTI paDe che. "
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ hasamuM : * 21 : detAM zIkhe vahunI A prakAranI bUma sAMbhaLIne gharanA mANaso ekaThA thayA ane vividha upacAra karavA lAgyA paNa tenAthI dukhAve zene mATe? Akhare tene sasaro Avyo ane te pUchavA lAge ke "vahurANI! tamane pahelAM kaI vakhata A dukhA upaDyo hato ? ane upaDyo hoya te kyA upAyathI macyo hate?" tyAre vahue ThAvakAIthI javAba Ape ke pahelAM paNa be-traNa vakhata Ave duHkhAvo upaDyo hato ane te sAcA metI vATIne copaDavAthI maTI gayuM hatuM.' e sAMbhaLIne sasaro bolI UThayo ke tyAre atyAra sudhI tyAM kema nahi ? ApaNA gharamAM sAcAM metIne tATe nathI. " ane teNe tijorImAMthI sAcAM motInI piTalI choDI tene vATavAne hukama ApyuM. te vakhate vahue kahyuM ke "have mane ThIka jaNAya che, mATe motI vATavAnI jarUra nathI." pachI teNe jevI hatI tevI hakIkata sAsu-sasarAne kahI saMbhaLAvI AthI badhAne tenI buddhi mATe bhAre mAna pedA thayuM. tAtparya ke-dIvAnA telanuM TIpuM pagarakhAM para paDanAra, samaya Avye sAcAM metIne vaTAvatAM jarA paNa acakAte nathI. e karakasara che ane te gRhasthanuM bhUSaNa che. je gRhastha karakasarathI dhana bheguM karI zake che, teo vakhata Avye lAkhanuM dAna karI zake che, paNa jeo prAraMbhathI ja chelabaTAu banIne badhA dhanane uDAvI de che ane sadA kaDakA rahe che, te kaIne kaMI paNa ApI zaktA nathI. koI kavie sAcuM ja kahyuM che ke -
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodha-caMthamALa : 22 : je dhanavaMtA de kaMI, zuM de nahi dhanavAna ? : nIce zuM na jana, karI sarovara snAna? sarovaramAM snAna karIne nAgo zuM nIceve? arthAt jeNe vastra paheryA hoya tenAM vastra bhInAM thAya che ane te ja nIcAvI zakAya che. te ja rIte je mANasa pAse kaMI dhana hoya che, te ja bIjAne ApI zake che, paNa dhanahIna kaMI ApI zakatA nathI. zAstrakAroe dhana athavA RddhinA traNa prakAro varNavyA che. eka dharmaRddhi-jenA vaDe dharmanAM kRtya thAya che. bIjI bhegAddhi-jenAvaDe zarIrane zAtA upajAvI zakAya che. ane trIjI pApaRddhi-je nathI te dharmanA kAmamAM AvatI ke nathI ziMga mATe vaparAtI paNa aneka prakAranI muzIbate UbhI kare che ane vakhate prANane paNa nAza kare che. A viSayamAM cAra caronuM daSTAMta vicAravA yogya che. (10) cAra cerenuM dRSTAMta cAra caroe kaI zAhukAranA gharamAM corI karI ane puSkaLa mAlamattA meLavI. pachI nagara bahAra eka taLAvanA kinAre besIne tenI vaheMcaNI karavA lAgyA, paNa te vakhate badhAne kakaDIne bhUkha lAgelI hevAthI evo nirNaya karavAmAM AvyuM ke "prathama be jaNAe nagaramAM jaIne mIThAI laI AvavI ane te badhAe khAdhA pachI ja bhAga vaheMcave." A nirNaya anusAra be jaNa nagaramAM mIThAI levA gayA. have rastAmAM temane vicAra AvyuM ke "ApaNe ghaNA vakhatathI
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasa' : : 23 : zvetAM zIkhe. Adhadha karIe chIe paNa paisAdAra thayA nahi, mATe AjanI badhI mAlamattA ApaNe ja paDAvI levI ane te mATe khAkInA be jaNane mArI nAkhavA. ' pachI temaNe zaheramAMthI mIThAi kharIdI ane temAM eka prakAranu jhera bheLavyu ke je kAThAmAM jatAM ja prANanA nAza kare. ahIM pAchaLa rahelA e cArAne paNa evA ja vicAra Avye eTale temaNe niNya karyAM ke nagaramAM gayelA e jaNu khAvAnu` laine jevAM ahIM Ave ke temanI gaLacI dabAvIne temane A taLAvanAM UMDA jaLamAM pheMkI devA. A nirNuya anusAra pelA e cArA pAchA pharyAM ke A e cArIe UDIne jhaDapathI temanI gaLacI dukhAvI dIdhI ane temane taLAvamAM phekI dIdhA. pachI peAtAnAM bhAgyane vakhANatAM vakhANatAM temaNe pelI jheravALI mIThAi khAdhI eTale teo paNa tyAM ne tyAM ja maraNu pAmyA. tAtparya ke--pApalakSmI AvavAthI manuSyanI buddhi bhraSTa thAya che ane te na karavAnAM kAryoM karI bese che. (11) zAstrakArAnA abhiprAya, have dAna saMbaMdhI zAstrakArazane abhiprAya sAMbhaLe. " dAnazIlatapobhAvabhedairdharmazcaturvidhaH / mAdhiyAnapAtrAma, prostotlRktti vAvaOM || '' " paramakRpALu paramadayALu ahaM devAe sa'sArasAgarane taravAmAM vahANa jevA dharma dAna, zIla, tapa ane bhAvanA bhedathI cAra prakAranA kahelA che. '
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-graMthamALA * 24 : "tatrApi pravaraM dAnaM, saubhAgyamArogyadAyakam / vikIrti-nidhanaM sarva-saMghatAM paramAtma " temAM paNa dAna zreSTha che, kAraNa ke te saubhAgya ane Arogyane ApanAruM che, kIrtinuM kAraNa che ane sarva saMpattiene lAvanAruM che. A viSayamAM zAlibhadranI kathA samajavA yogya che. (12) zAlibhadranI sthA. rAjagRhI nagarInI pAse zAli nAme eka gAmaDuM hatuM. tyAM dhanyA nAmanI eka garIba strI potAnA putra saMgama sAthe vasatI hatI. te lekenuM chANavAsIduM karatI, dANuNI raDatI ane bIjA paNa aneka jAtanAM paracuraNa kAma karatI jyAre saMgama gheTAM-bakarAM carAvate ane temanI rakSA karate. A rIte mahenata-majUrI karIne mA-dIkare pitAne nirvAha calAvatA hatA. evAmAM parvadivasa AvyuM ane sarvaleke kSIranuM bhejana taiyAra karavA lAgyA. te joIne saMgame pitAnI mAtAne kahyuM: "mAtA ! Aje badhA leke kSIranuM bhajana kare che, mATe mane paNa tuM kSIra banAvI Apa." tyAre mAtAe kahyuM ke "beTA ! ApaNuM gharamAM jAra-bAjarInAM paNa sAMsA che, te kSIra jevuM uttama bhejana kayAMthI banAvI zakAya ? " paNa saMgama e vAtane samaje nahi. pitAnuM ghara kema cAle che ? tenI bALakane khabara kayAMthI hoya? eTale te haThe caDyo. AthI mAtAne revuM AvyuM. eka niHsahAya ane nirAdhAra strI A saMgomAM bIjuM zuM karI zake? zakAya varanI bALakI AvyuMeka
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa H : 5 : zvetAM zIkhA " " dhanyAne raDatI joine ADAzaNu-pADAzazeA bhegI thai ane pUchavA lAgI ke:- are Ai ! Aje parvanA dahADa tane raDavu' kema Ave che ? ' tyAre teNe sAcI hakIkata kahI saMbhaLAvI. eTale te khAiee tene sAMtvana Apyu. ane kahyuM ke tuM kAI jAtanI phIkara na kara, ame tane kSIra banAvavAnI sarva sAmagrI ApIzuM', ' pachI kAie tene dUdha ApyuM, kAie sAkara ApI, keie cekhA ApyA ane kAie tene badAma-pIstAM vagere masAle ApyA. eTale dhanyAe kSIra taiyAra karI ane saMgamanAM bhANAmAM pIrasI, have kSIra TharI jAya ane putra tenu bhAjana kare te pahelAM ja tene kaMI kAma AvI paDayuM eTale te pADozaNane ghera gaI. ahIM saMgama kSIrane ThaMDI thavAnI rAha jovA lAgyA. evAmAM eka mAsanA upavAsI kAI sAdhu pAraNAne ni hAvAthI bhikSA arthe tyAM caDI AvyA. AthI harSita thayelA saMgame pAtramAMnI tamAma kSIra e munirAjane vaheArAvI dIdhI ane munirAja '- dharma lAbha' daine cAlatA thayA. thoDI vAre dhanyA pAchI AvI tyAre teNe saMgamanuM bhANuM taddana khAlI joyuM eTale te samajI ke sagama badhI kSIra khAI gayA che ane tene te khUba pasaMda paDI che. eTale teNe bIjI paNa teTalI ja kSIra pIrasI ane saMgame tenu Aka lAna karyuM, tethI rAtrinA samaye tene bhayakara viSucikA utpanna thai ane te maraNa pAmyA. A saMgama supAtra dAnanA prabhAvathI rAjagRhInA mAletujAra zeTha gAbhadranI patnI bhadrA zeThANInI kukSimAM utpanna thayA. ahI supAtradAnanA prabhAva !
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhabodha-graMthamALA : 26 : : puSpa saMgama bhadrA zeThANInI kukSimAM putrarUpe utpanna thaye tyAre bhadrA zeThANIne zAlikSetranuM svama AvyuM, te parathI tenuM nAma zAlibhadra rAkhavAmAM AvyuM. A zAlibhadra ratnajaDita kaMcana pAraNiyAmAM peDhatA ane aneka dAsadAsIethI lAlanapAlana karAtA mATe thA tyAre kAmadeva jevA zAlavA lAgyA. A vakhate rAjagRhInA khatrIza zrImatAe zAlibhadrane potAnI kanyA ApavA mATe zrIphaLA mekalyA. temAM kAI kAithI utaratuM na hatuM, eTale ' keAnuM zrIphaLa rAkhavuM ane keAnuM pA ThelavuM ? te eka mahAprazna thai paDyo. Akhare gAbhadra zeThe e khatrIze zrIphLA svIkArI lIdhAM ane zAlibhadra khatrIza manahara strIonA svAmI thayA. zAlibhadra maNimaya mahelamAM peAtAnI khatrIza varSAe sAthe aneka prakAranI AnaMda-krIDAomAM vakhata gALe che ane devatAnI jema peAtAnA samaya nigamana kare che. evAmAM gAbhadra zeTha maraNa pAmyA ane puNya prabhAvathI devalAkamAM utpanna thayA. teo putra paranI athAga mamatAne lIdhe tene roja prAtaHkALamAM 33 peTIe sAmaiyAnI, 33 peTIe vastrAbharaNunI ane 33 peTI tAMbUla cUrNa tathA . bhAgyapadArthonI mekalavA lAgyA. A rIte zAlibhadranA sukhavaibhavane koi pAra na rahyo. eka vAra ratnakabalanA vepArI rAjagRhI nagarImAM AvyA ane mahArAjA zreNika pAse gayA. paraMtu eka ratnaka balanu mUlya savAlAkha seAnAmaheAra jANIne teNe eka paNa ka'khala kharIDhI nahi. pachI te nagarajanane pUchavA lAgyA ke ' A
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamuM : : 27 : detAM zIkhe nagaramAM amAro mAla le tevuM koNa che ?" te vakhate nagarajAe jaNAvyuM ke " tame zAlibhadra zeThane ghera jAo ke jenI bArazAkhoe ratnanuM toraNa bAMdheluM che. eTale te vepArIo zAlibhadrane ghera AvyA. - bhadrAmAtAe temane yogya satkAra karyo ane AgamananuM kAraNa pUchayuM, eTale temaNe jaNAvyuM ke "ame ati manohara ratnakaMbala lAvelA chIe." bhadrAmAtAe pUchyuM ke keTalI kAMbale che?" vepArIoe kahyuM: "soLa." AthI jarA khinna thaIne bhadrAmAtAe kahyuM ke "basa seLa ja ? " e sAMbhaLIne eka vepArI belI ukyoH " eka kAMbaLa te ahIM khapatI nathI ane soLa zuM ochI che?" bhadrAmAtAe kahyuM: "mAre batrIza vahuo che ane te darekane ekeka ApavI joIe. paNa ThIka che enuM mUlya zuM che ?" vepArIoe kahyuM "eka kAMbaLanuM mUlya savAlAkha sonAmahora." eTale bhadrA mAtAe te seLe ratnakaMbale kharIdI lIdhI ane temane vIza lAkha sonAmahera cUkavI dIdhI. A joIne vepArIo AzcaryathI mugdha thayA ane zAlibhadranI addhi-siddhinAM tathA bhadrA mAtAnAM vakhANa karatAM cAlatA thayA. bhadrA mAtAe A kaMbaLAnA babbe TukaDA karAvI temAMne ekeka TukaDe zAlibhadranI patnIne vAparavA mATe ApI dIdho, je temaNe aneka divasa vAparI khALakuMDImAM kADhI nAkhe. ahIM callaNuM rANIe jANyuM ke ratnakaMbalanA vepArIo ratnakaMbala vecavA mATe AvyA hatA, paNa mahArAjAe mUlyathI
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodhacaMthamALA : 28 : : puSpa DarIne eka paNa kaMbala lIdhI nahi, eTale tene khUba mAThuM lAgyuM ane ochAmAM ochI eka kaMbala kharIdavAne Agraha karyo. tethI zreNikarAye mANasane mekalIne pelA vepArIone zodhI kADhayA, paraMtu temaNe jaNAvyuM ke "amArI pAsenI badhI ratnakaMbale zAlibhadra zeThe kharIdI lIdhI che. AthI rAjAne bhAre Azcarya thayuM ane teNe eka pradhAnane AjJA karI ke "tame zAlibhadrane tyAMthI eka kAMbala laI Ave." eTale pradhAna savA lAkha sonAmahoro sAthe zAlibhadrane tyAM gayA ane bhadrA mAtAne maLe, kAraNa ke zAlibhadra te sukhamAM lIna hatA ane gharane badho kArabhAra bhadrA mAtA ja calAvatA hatA. bhadrA mAtAe AgamananuM kAraNa pUchayuM eTale pelA pradhAne kahyuM ke "rAjAne eka ratnakaMbala joIe che.' te sAMbhaLIne bhadrA mAtAe javAba Ape ke "meM te e kAMbalanA babbe TukaDA karIne zAlibhadranI strIone ApI dIdhA ane temaNe enAthI potAnA paga luchIne khAlakuMDImAM kADhI nAkhyA che. atyAre te khAlakuDImAM paDyA haze. te have mArAthI kema apAya?" A sAMbhaLIne pradhAna te Abhe ja banI gaye. "seLa ratnakaMbalanA TukaDA ane tene paga luchavAmAM upayoga! aho! rAjAnI samRddhi AnI AgaLa kaMI ja visAtamAM nathI." zreNikarAye A hakIkata jANuM eTale tene zAlibhadrane jevAnI IcchA thaI, tethI abhayakumArane AjJA karI ke tame zAlibhadrane ahIM teDI lAve. ane abhayakumAra zAlibhadrane
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamuM : : 29 : detAM zIkhe. ghera gayA, tyAM bhadrA mAtA taraphathI javAba maLe ke- mAro zAlibhadra kadI ghara bahAra nIkaLatuM nathI, mATe mahArAjA ja ghera padhAravAnI kRpA kare." - A javAbe zreNikarAyanA AzcaryamAM anekagaNe umere karyo ane te abhayakumAra tathA bIjA aMgata mANasa sAthe zAlibhadrane tyAM AvavA ravAnA thaze. A vAta bhadrA mAtAe jANI eTale temaNe Agamanane mArga suMdara rIte zaNagArI dIdho ane pitAne badhe vaibhava pura bahAramAM khulle mUkI dIdhuM. mahArAjA zreNika ghera AvyA eTale temane sAcA metIe vadhAvavAmAM AvyA ane eka bhavya divAnakhAnAmAM laI javAmAM AvyA ke jenA sarva sthaMbha suvarNathI raselA tathA vividha rathI jaDelA hatA. A vaibhava-vilAsa joIne rAjA mAthuM dhuNAvavA lAgyuM ane zAlibhadranI RddhisiddhinA svamukhe vakhANa karavA lAgyo. have bhadrA mAtA rAjAne potAne tyAM Avelo jANIne te vAtanI khabara ApavA mATe zAlibhadranI pAse gayA ane tene jaNAvyuM ke "putra ! ApaNA ghera zreNika Avela che, te tuM tene jevAne cAla." e sAMbhaLIne zAlibhadre kahyuM: "mAtAjI! tame badhI vAta jANe che, mATe je mUlya ApavuM ghaTe te ApIne kharIdI le. emAM mane pUchavA jevuM zuM che ?" bhadrA mAtAe kahyuM: "putra! e kaI kharIdavAnI vastu nathI paNa badhAne ane tAro paNa svAmI che; mATe nIce cAla ane tenuM gya svAgata kara.'
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamaM bodha-raMthamALA : 30 : zuM mArA mAthe svAmI che? ane tene huM AdhIna chuM?" zAlibhadranA raMjane pAra rahyo nahi. te pitAnI A jAtanI parataMtratAne dhikkAravA lAgyuM, paraMtu mAtAnA Agrahane vaza thaIne pitAnI patnIo sAthe nIce utaryo ane mahArAjAne praNAma karIne Ubhe rahyo, eTale zreNike tene chAtI sarasa cAM, emAM thoDo vakhata vyatIta thaye eTale bhadrA mAtAe kahyuM: "svAmI! have ene cheDI de. enI kAyA kula jevI ke maLa che, te karamAI jaze." eTale rAjAe tene rajA ApI ane zAlibhadra praNAma karIne pitAnA mahele gaye. A ghaTanAe zAlibhadranA samasta jIvanamAM bhAre parivartana karI nAkhyuM. "mArA mAthe svAmI che." e vicAra tene kAMTAnI jema khUMcavA lAge ane temAMthI kema mukta thavAya ene ja vicAra karavA lAge evAmAM eka mitre vadhAmaNI ApI ke "nagaranI bahAra dharmaghoSa nAmanA AcArya mahArAja padhAryA che, je ghaNuM jJAnI ane sarva saMpUjya che. ' eTale zAlibhadra temane upadeza sAMbhaLavA gayA ane upadezanA aMte temaNe AcAryazrIne eka prazna pUchyuM ke " he prabhe ! zuM karyuM hoya te mAthe svAmI na thAya ?' AcArye kahyuM: "saMyamane dhAraNa karavAthI mAthe svAmI na thAya." eTale zAlibhadre kahyuM ke "he bhagavAna! jo ema ja hoya te ghera jaIne mArI mAtAnI rajA laIne huM saMyamane dhAraNa karIza. " AcArye kahyuM. "dharmanA kAmamAM DhIla karavI nahi." zAlibhadra pitAne vicAra mAtAne jaNa ane saMyama dhAraNa karavAnI rajA mAgI. tyAre bhadrA mAtAe kahyuM ke "putra !
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamuM : : 31 : detAM zIkha tAro vicAra ati suMdara che, paNa tuM hajI manuSyane sparza sahana karI zaktA nathI, to saMyama jIvananI kaThinAIone kevI rIte baradAsa karI zakIza? mATe tuM dhIme dhIme bhegone choDate jA ane jyAre e rIte kaMIka paNa kaThaNa jIvanane anubhava thAya tyAre saMyama-dIkSA grahaNa karaje." te divasathI zAlibhadra eka strI ane eka zamyA choDavAnuM zaru karyuM, je jANIne tenI strIone atyaMta duHkha thayuM ane sagAMvahAlAM paNa ciMtAtura thayA. have te nagaramAM dhannAjI nAmanA eka parAkramI ane vaibhavazAlI puruSa hatA. je ATha strIone paraNyA hatA ane temAMnI eka strI zAlibhadranI bahena hatI. te dhannAjIne snAna karAvavA mATe temanI pAchaLa UbhI hatI. tyAre tenI AMkhamAMthI garama AMsunuM eka TIpuM temanI pITha para paDayuM. AthI dhannAjIe pAchuM vALIne joyuM ane AMsunuM kAraNa pUchyuM. eTale teNe kahyuM ke "mArA bhAIne saMsAra parathI vairAgya thaye che, te roja eka strI ane eka zasyAne cheDe che." A sAMbhaLIne dhannAjI bolyA ke "vairAgya te e sahele haze je hamezAM thoDuM thoDuM choDe ?" tyAre strIe kahyuM ke " savAmInAtha ! belavuM saheluM che paNa karavuM bahu agharuM che. e ja vakhate dhannAjIe siMha samI garjanA karIne kahyuM: "huM kAyara nathI. meM badhI strIo ane badhA vaibhava A kSaNe ja choDa." ane teo UbhA thaI gayA. A joI badhI strIo gabharAI gaI ane teo kAlAvAlAM karIne kahevA lAgI ke " svAmInAtha ! amArA belyA sAmuM jaze nahi. amArI bhUla thaI. Apa kharekhara vIra che ane vIratA
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-caMthamALA : 3ra : thI vatI zake tema che, paraMtu amArA para dayA karo ane Apane vicAra hAla turatane mATe mulatavI rAkhe.' paNa vIranuM vacana eka ja hoya che. teo beleluM kadI pheravatA nathI eTale dhannAjI tyAMthI cAlI nIkaLyA ane badhI strIo paNa temanA pagale cAlIne dIkSA levAne taiyAra thaI. pachI dhannAjI zAlibhadrane tyAM AvyA ane kahyuM keH zAlibhadra! vairAgya Ave na hoya ! huM te ATha strIone sAmaTI choDIne dIkSA levAne jAuM chuM, mATe tuM paNa vIra thA ane sarvasva tyAga karIne mArI sAthe cAla." A vacanee zAlibhadranA mana para jabbara asara karI ane teo sarvasvane tyAga karIne cAlI nIkaLyA. A baMne vIre caramatIrthaMkara prabhu mahAvIranA pavitra hAthe pravrajita thayA ane AkarAM tapa tapIne tathA jJAna-dhyAnamAM masta banIne aMta samaye vaibhAragiri para eka mAsanuM aNusaNa karavApUrvaka kALadharma pAmIne savArthasiddha vimAnamAM devapaNe utpanna thayA, jyAMthI vIne bhavAMtaramAM mekSe jaze. * tAtparya ke-supAtra dAnanA - prabhAvathI saMgama je eka abujha garIba cheka bhavAMtaramAM anaMtagaNuM phaLa pAmyuM ane Akhare parama tArakanA pavitra haste pravajita thaIne parama padanA paMthe maLe. Ama kavioe dAnanA guNa gAyA che, nItikAroe dAnanI prazaMsA karI che ane dharmAe dAnanI joradAra dezanA dIdhI che, tethI pratyeka sujJa manuSe dAna devAmAM tatparatA rAkhavI ghaTe che.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAnanAM prakAro dAna cAra prakAranuM cheH abhayadAna, jJAnadAna, upaSTabhadAna ane anukaMpAdAna. (13) abhayadAna abhayadAna kone kahevAya? " ene uttara e che kekaI paNa prANIne ApaNA taraphathI maraNane bhaya na upajAva te abhayadAna kahevAya. bIjA zabdomAM kahIe te jIvadayA pAmavI e abhayadAna kahevAya. te saMbaMdhI nigraMtha maharSioe kahyuM che ke - "kiM suragiriNo garuyaM / jalanihiNo kiMva hoja gaMbhIraM ? / kiM gayaNAu visAlaM ? ko va ahiMsAsamo dhammo ? // " " A jagatamAM meruparvata kastAM moTuM zuM che? sAgara
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ maesa-graMthamALA : 34 : : puSpa karatAM gaMbhIra zuM che ? AkAza karatAM vizALa zu che ? ane ahiM'sA samAna dharma kayeA che? arthAt khIne kAI nathI, ' 44 " 59 kallAko DijaNaNI, duraMta duriyArivaggaNivaNI | saMsArajalahitaraNI, ekacciya hoi jIvadayA || kroDA kalyANune janma ApanAra, vividha prakAranA karanAra ane saMsArasamudrane tAranAra dAruNu duH khAne nAza eka jIvadayA ja che. ' "" ', " viulaM raaM rogehiM vajjiyaM rUvamAjyaM dIhaM / annaM pi tanna sokkhaM, jaM jIvadayAe na hu rujjha // vipula rAjya, rAgathI rahitapaNuM, su Mdara rUpa, AyuSya ane bIjuM paNa koi sukha evu nathI ke je krayAthI pAmI na zakAya. ' " deviMdacakavaTTittaNAI bhottUNa sivasuhamaNataM / pattA anaMtasattA abhayaM dAUNa jIvANaM || 99 " * jIvAne abhayadAna devAthI anaMta prANIe devendra ane cakravartIpaNu bhogavone zivasukha pAmyA, ' laukika zAstromAM kahyuM che ke-- dI jIva " neha bhUyastamo dharmastasmAdanyo'sti bhUtale / prANinAM bhayabhItAnAmabhayaM yatpradIyate / / " maraNanA bhayathI trasta thayelA prANIone abhaya(dAna) devuM tenAthI vadhAre zreSTha dharma A jagamAM bIjo kAi nathI. '
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ hasamuM : : 35 detAM zIkho "vamegha sAya, vattA mayakSa ! - na tu viSado , mosamaruM che brAhmaNane zaNagArelI hajAra gAya dAnamAM devI tenA karatAM eka prANIne "abhaya"-dakSiNa-(abhayadAnI devI te uttama che." " vapirAnAM sarva tu, dineka kAchati ! ekasya jIvitaM dadyAt , kalAM nAti SoDazIm // " "je manuSya brAhmaNane hajAra gAya dAnamAM Ape che, te jIvitanuM dAna karanAra manuSyanI sarakhAmaNImAM kaMI visAtamAM nathI." " hemadhenudharAdInAM, dAtAraH sulabhA bhuvi / durlabhaH puruSo loke, ya prANiSvabhayapradaH // " A jagatamAM suvarNa, gAya ane jamInanuM dAna karanArA dAtAre ghaNuM che, paNa prANIone abhayanuM dAna . karanAra dAtAra te keIka ja che." " mahatAmapi dAnAnAM, kAlena kSIyate phalam / bhItAbhayapradAnasya, kSaya eva na vidyate // " meTAM moTAM dAnenuM phala kAle karIne kSaya pAme che, paNa bhayabhIta prANIone ApelA abhayanuM phala kSaya pAmatuM nathI." * caMdramAnI 16 kaLA kahI che tethI seLamI kaLA ati sUkSma gaNAya eTale teTalI paNa sarakhAmaNI thaI zakatI nathI.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-graMthamALA H 36 : '* midaM tavastarsa, tIrthasevA tathA zrutam / sarvANyabhayadAnasya, kalAM nAti SoDazIm / / '' pu ' iSTa vastunuM dAna, tapa, tIsevA ane jJAna e khAMnI abhaya dAna AgaLa koI gaNatarI nathI. " " sarve vevA na tAthu, sarve yajJA thazohitAH sarvatIrthAbhiSekAzca yat kuryAt prANinAM dayA / " * save vedonu adhyayana karI, sarve yajJAnuM anuSThAna karA ke sa tIrthAMnA abhiSeka kareA paNa te kAinu phaLa jIvadayA jeTaluM maLatuM nathI. ' abhayadAna upara megharatha rAjA ane hAthIe pALelI sasalAnI yA e e vAta vicAravA yAgya che. (14) megharatha rAjAnI vAta. megharatha nAme eka zUravIra ane dharmapriya rAjA hatA. te eka vAra potAnI pauSadhazALAmAM pauSadhavrata aMgIkAra karIne beThA hatA ane bhagavata-bhASita dharmanA svAdhyAya karatA hatA. evAmAM bhayathI ka'patu. ane dIna dRSTi pheravatuM eka pArevuM AvIne tenA kheALAmAM paDayuM ane manuSyanI vANImAM kahevA lAgyuM: 'o rAnan ! trara mAm--herAjan ! mArI rakSA karo. ' " megharatha rAjAe tene bhayabhrAMta joine kahyuM: huM pakSI ! tuM bhaya pAmIza nahi. ' A prakAre abhaya maLavAthI te pArevu svastha thayuM ane
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamuM'. : 37 : detAM zIkho rAjAnA khALAmAM eThuM. evAmAM eka bAja pakSI tyAM Avyu ane te paNa manuSyanI vANImAM kahevA lAgyuM keH 'he rAjan! e mAruM' bhakSya che, mATe tene cheDI do.' megharatha rAjA sAcA kSatriya hatA ane sAcA kSatriya zaraNAgatane kadI soMpatA nathI, eTale teNe kahyuM: 'huM bAja ! A pArevu' mArA zaraNe AvyuM che, mATe tane maLaze nahi. vaLI AjAnA pi'DathI peAtAnuM pASaNa karavuM e buddhimAna mATe ucita nathI, terthI tuM A pArevAne choDI de. jo tArA zarIra parathI eka pIMchuM ukheDavAmAM Ave te tane keTaluM du:kha thAya che? jyAre A te samasta jIvananA savAla che. ' bAja pakSIe kahyuM: 'he rAjana! mArA bhayathI A pArevuM tamAre zaraNe AvyuM che, paraMtu atyaMta kSudhAtura evA huM kAnA zaraNe jAuM ? vaLI mahApuruSo sarvane anukULa hAya che, tethI Apa enI jema mAruM. paNu rakSaNu karo ane mArA prANa bacAve. ' rAjAe kahyuM: 'huM khAja ! A pakSInA bhakSaNuthI tane te kSaNavAranI ja tRpti thaze paNa enA AkhA jIvananA nAza thaze, mATe kaMika vicAra kara. ' bAja pakSIe kahyuM: ' huM rAjan ! prANI jyAre svastha hoya che tyAre dharmAdharmanA vicAra kare che paNa kSudhAtura thatAM saghaLuM bhUlI jAya che. zuM nItikArAe nathI kahyuM ke-- mAnaM muJcati gauravaM pariharatyAyAti dInAtmatAM, lajAmutsRjati zrayatyakaruNAM nIcatvamAlambate /
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodha-graMthamALA H 38 : bhAryAbandhusuhRt suteSvapakRtIrnAnAvidhAzreSTate, kiM kiM yana karoti ninditamapi prANI kSudhApIDitaH // : puSpa * kSudhAthI pIDita thayelA prANI mAnane mUkI de che, gauravane cheADI de che, dInapaNu dhAraNa kare che, lajjAne tyAga kare che, krUratAneA Azraya le che, nIcatAne avalaMbe che ane strI, khaMdhu, mitra ke putra pratye paNa na karavA jevuM vartana karI bese che. vaLI evuM kayuM pApa che ke je kSudhAtura prANI karatA nathI arthAt te badhAM ja pApA kare che, ' " mATe huM rAjan! mAruM' bhakSya mane ApI de. rAjAe kahyuM: ' kSudhAturAnI hAlata huM jANuM chuM, pazu tuM zrIjI keAI vastuvaDe tArA prANanA nirvAha karI le. A vizvamAM bIjI vastuo kyAM ochI che? ' bAja pakSIe kahyuM: ' huM rAjan! huM mAMsAhArI chuM ane mArI jAte mArelA prANInAM tAjA mAMsathI ja mane tRpti thAya che, paNa bIjA bhAjanathI thatI nathI; mATe mAruM bhakSya mane nahiM Ape teA mArA prANanA sa'hAra thaze. ekane mAravA ane bIjAne bacAvavA e zuM tamAreA dharma che? ' A zabdo sAMbhaLIne megharatha rAjAe kahyuM: 'huM mAja! jo kSudhAthI tArA prANanA nAza thatA hoya te huM tane A pArevA kharAkhara mArAM zarIranuM tAjuM mAMsa ApavA taiyAra chuM. tenA vaDe tuM tArI udatRpti kara. ' mAje A zarata kabUla rAkhI, eTale megharatha rAjAe
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke 39 : detAM zIkho trAjavuM ane charI maMgAvyAM ane tenA eka palAmAM pArevuM. mUkIne bIjA pallAmAM pitAnA zarIramAMthI kApeluM mAMsa mUkavA lAge. paraMtu ajAyabInI vAta e banI ke-pArevAvALuM palluM UMcuM AvyuM ja nahi, eTale atula sAhasavALe megharatha rAjA pite Akhe ne Akhe trAjavAmAM caDI beThe. A dazya jotAM ja temanA sakala parivAramAM hAhAkAra mace ane sAmaMta, amAtya tathA mitre tenI pAse AvIne kahevA lAgyA ke-"he nAthuM ! tame A zuM mAMDayuM che. A zarIravaDe tamAre samasta pRthvInuM rakSaNa karavuM joIe, tenA badale eka mAmulI pakSI mATe tenuM balidAna zA mATe Ape che ?" megharatha rAjAe kahyuM "A jagatamAM ahiMsA-dharmane huM zreSTha mAnuM chuM ane ahiMsAdharmanuM pAlana jAtanuM balidAna ApyA vinA thatuM nathI, mATe mane mArA dharmanuM pAlana karavA de." te vakhate sAmata, amAtya tathA mitre vageree kahyuMprabhe! ahiMsAdharmanuM AvuM uttama pAlana karanArA Apane dhanya che; paraMtu A pArevuM kaI mAyAvI dekhAya che, anyathA ATaluM vajana saMbhave nahi." megharatha rAjAe kahyuM -"te game te hoya, paraMtu kSatriyanuM vacana eka ja hoya che, eTale vacanapAlananI khAtara huM mArI kAyAne kurabAna karIza." A pramANe megharatha rAjA jyAre potAnA mananI makkamatA prakaTa karI rahyA hatA, tyAre mukuTa, kuMDaLa ane mALAne
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaya-graMthamALA : 40 : : puSpa dhAraNu karanArA, tejanA pUja jevA eka deva prakaTa thayA ane kahevA lAgyA ke-hai rAjan ! puruSAmAM tame eka ja che ke je prANanA bhAge paNa anya prANInuM rakSaNa karavAne tapara thayA. devasabhAmAM iMdra mahArAje tamArA dharmapremanI prazaMsA karI te mArAthI sahana thaI nahi, eTale tamArI parIkSA karavAne huM ahIM AvatA hatA. te vakhate A be pakSIne yuddha karatAM joyA ane temAM huM adhiSThita thayA. he rAjan ! mAre A aparAdha kSamA karaza. ' eTaluM kahIne te deva adRzya thayA ane megharatha rAjAnI kAyA pUrvavat kaMcanavaraNI banI gai. A megharatha rAjAnA jIva dayA-dAnanA prabhAvathI bhavAMtaramAM zrI zAMtinAtha nAmanA sALamA tIrthaMkara thayA. kahyuM che ke-- karuNAidinnadAno jammaMtara gahiapunnakiriANo / titthayaracakkiriddhiM, saMpatto saMtinAho vi // , 46 '' karuNAdi bhAvAvaDa dAna devAthI ane janmAMtaramAM puNyanu bhAthu' mAMdhavAthI cakravattI ane tIrthaMkaranI riddhi pamAya che. zrI zAMtinAtha paNa te ja rIte karuNAdi bhAvAvaDe dAna devAthI ane janmAMtaramAM puNyanA pUja ekaThA karavAthI tIrthaMkara ane cakravartInI padavI pAmyA. (15) hAthIe pALelI sasalAnI yA. carama tI kara zramaNu bhagavAnazrI mahAvIra eka vAra rAjagRhI nagarInI bahAra samavasaryAM. te vakhate temanAM darzana pakSIenu rUpa lIdhuM' ema vAta pazu *kathAntare mAM 'deve be Ave che.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamuM : : 41 : detAM zIkho karavAne tathA temane upadeza sAMbhaLavAne mAnava maherAmaNa umaTyo, jemAM mahArAjA zreNikanI dhAriNI rANIne putra meghakumAra paNa saparivAra sAmela hate. zramaNa bhagavAna mahAvIre (1) vyAkaraNanA niyamathI yukta, (2) ucca svare bolAtI, (3) agrAmya, (4) meghanA jevA gaMbhIra zabdavALI (5) paDagho pADanArI, (6) saralatAvALI, (7) mAlakeza rAgathI yukta, (8) moTA arthavALI. (9) pUrvApara vAyanA virodhathI rahita, (10) ISTa siddhAMtanA kathanane karanArI, ( 11 ) saMdeha-rahita, (12) anyanA dUSaNe darzAvavAthI rahita, (13) aMtaHkaraNane prasanna karanArI, (14) pado ane vAkAnI paraspara sApekSatAvALI, (15) avasarane ucita, (16) vastusvarUpane anusaranArI, ( 17 ) ativistArathI rahita, (18) pitAnI prazaMsA ane anyanI niMdAthI rahita, (19) pratipAdya viSayanI bhUmikAne anusaranArI, (20) ghInA jevI nigdha ane goLa jevI madhura, (21) prazaMsAne cegya, (22) bIjAnAM marmane na ughADavAnA svarUpavALI, (23) kathana karavA egya arthanI udAratAvALI, (24) dharma ane arthathI yukata, (25) kAraka, kAla, vacana, bhaMga vagerenA viparyAsavALA vacananA dethI rahita, (26) vibhrama, vikSepa vagere mananA dethI rahita (27) zrotAonA cittane avicchinnapaNe Azcarya utpanna karanArI, (28) addabhuta, (29) atyaMta vilaMba-rahita, (30) vastuone vividha rIte varNavanArI, (31) bIjAM vacanonI apekSAe vizeSatA
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhadha-graMthamALA : 42 : H puSpa sthApita karanArI, (32 ) savapradhAna, ( 33 ) vaNuM, padma, vAkyanA vivekavALI, ( 34 ) akhati vacana pravAhavALI, ane ( 35 ) anAyAse utpanna thanArI-e pAMtrIza guNavALI vANIvaDe ekatra thayelI pariSadane dharma dezanA dIdhI. A dezanAnA pariNAme aneka jIvA pratikhAdha pAmyA, temAM meghakumAra paNa pratibAdha pAmyA ane teNe peAtAnI ATha strIe tathA rAjyaRddhi cheDIne prabhu AgaLa dIkSA lIdhI. have rAtrie saoNMthAro thatAM dIkSAparyAMya pramANe tenA saMthArA cheDe AnyA. tyAM laghunIti vagere mATe sAdhuenI ghaNI avarajavara thavAthI tene jarA paNa nidrA AvI nahi. koika cAMpe sAtha re hAM, kAika saMghaTe aNagAra; medha munisaru. koika chAMTa reNukA re, hAM ciMte mezvakumAra; medha munisa meghakumAranI svasthatAnA bhaMga thayA. te vicAravA lAgyAH cheADI rAjyabhaMDArane re hAM, lIdhA sayamabhAra. megha tA paNa du:kha ehavu paDe re hAM, kahetAM nAve pAra. medhara kiMhuAM kacana ki'hAM kAcalA re hAM, kahrAM sacAro seja membava ki'hAM sajjana kahrA sAdhujI re, kahAM mAtAnAM heja. medha0 ki'hAM mahira ki'hAM mALiyAM re hAM, kihAM gArInAM gIta. membara kihAM pramAdanI prItaDI re hAM, kihAM sAdhunI rIta, medha0 kahAM phala kihAM kAMkarA re hAM, kahAM caMdanaki aaN lAca; medhava pUrva bhAga sa'bhAratA re hAM, medhamuni kare sAca, medha.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamuM : L: 43 : detAM zIkho Ama vicAra karatAM- meghamuni kope caDyo re hAM, cite manamAM ema. megha hAvabhAva karI dIkSA diye re hAM, have kahe Ama kema? megha kAMI navi lIdhuM ehanuM re hAM, navi kIdhe vaLI AhAra, madha, mana mAnyuM karuM mAhase re hAM, A te che vyavahAra, medha prAtaHkALa thayuM eTale sAdhudharma pramANe pratikramaNadi Avazyaka kriyA karavI joIe. paNa meghakumAranuM vyathita thayeluM citta temAM cUMTayuM nahi. te utAvaLe utAvaLe prabhu mahAvIra pAse AvyuM, eTale bhUta, bhaviSya ane vartamAnanI sarva vAte jANanAra e sarvajJa mahAprabhue pratibodha karatAM je zabda saMbhaLAvyAM, tenA padyamAM racanAra kavi kahe che ke - rAja siddhi muni te tajI re lola, tajyA bhegavilAsa he munIsara ! ciMtAmANa pAmyA pachI re lAla, kema nimiye tAsa hai munIsara ! caThThIthI adhika kahyo re lola, saMyama sukha saMsAra he munIsara ! e duHkha muni tuM zuM gaNe re lola, pUravabhava saMbhAra he munIsara ! vaitADhya nAmanA parvatane viSe tuM sumeru nAmane hAthI hatuM ane aneka hAthiNIothI para chatAM ArAmathI divase nirgamana karatA hatA. evAmAM dAvAnaLa prakaTyo ane jIva bacAvavA tuM sarovaramAM peTho. tyAM kAdavamAM kheMcI gaye ane zatru- hAthIe karelI kadarthanAvaDe mRtyu pAmyuM. tyArapachI
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodha-caMthamALA : 44 : puSpa viMdhyAcala parvatamAM tuM meruprabha nAmane hAthI thaye ane tyAM paNa aneka hAthaNuothI paravarelo chate vananAM phaLa-phUla tathA ghAsa khAte ane AnaMdamAM rahete. evAmAM eka vakhata dava je, eTale jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM ane A vakhate dAvAnaLanA dAhamAM sapaDAvuM na paDe te mATe eka jana jeTalI jagyAmAMthI jhADapAna ukheDI nAkhI medAna banAvyuM. have kAlakrame te vanamAM paNa dava lAge eTale te e medAnamAM Azraya lIdhe ane vananAM bIjA prANIo paNa Azraya levAne mATe doDI deDIne tyAM AvyA. e rIte AkhuM medAna vananAM pazuothI bharAI gayuM. A vakhate kAnanA mULamAM khujalI AvavAthI tene khaMbhALavA mATe te eka paga UMce karyo, tyAM eka sasale te jagAe goThavAI gaye. have kAna khaMjavALyA pachI tuM paga nIce mUkavA jato hato tyAM sasalo jovAmAM AvyA ane tArA dilamAM karuNA utpanna thaI. ahe! sarva jIvane jIvana keTaluM pyAruM che! badhA pitAne prANa bacAvavA ahIM ekaThA thayA che. A sasale paNa te ja rIte ahIM AvyuM che. have mAre paga je huM tenA para mUkIza te bicArAnA prANa nIkaLI jaze, mATe jyAM sudhI dAvAnaLa olAya nahi ane te pitAnA ThekANe cAlyA jAya nahi tyAM sudhI mAre paga UMce ja rAkhave e te nirNaya karyo. pachI keTalAka vakhate dAvAnaLa zAMta paDI gaye ane sarva pazuo pitapotAnA sthAne cAlyA gayA eTale te tAre paga nIce mUkavA prayatna karyo paNa tenA para lehI caDI gayeluM hovAthI tuM nIce paDI gaye ane traNa divasa bAda maraNa pAmI abhayadAnanA prabhAvathI
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamuM : detAM zIkho. zreNika rAjAne tyAM meghakumAra tarIke utpanna thaye, mATe che meghamuni! e azAtAnA hisAbe te hamaNAM veThelI azAtA kaMI visAtamAM nathI, mATe viSAda khaMkherI nAkha ane punaH tArA AtmAne bhAva-samAdhithI yukta karIne zramaNudharmanuM niraticAra pAlana kara." zramaNa bhagavAna mahAvIranI A vANIe meghakumAranA mananuM saMpUrNa samAdhAna karyuM ane te niraticAra dIkSA pALI, prAte anazana karI anuttara devalekamAM vijaya nAmanA devavimAnamAM deva tarIke utpanna thaze, jyAMthI cyavane mahAvideha kSetramAM janma dhAraNa karaze ane te ja bhavamAM mekSe jaze. sArAMza ke-abhayadAna e zreSTha dAna ane tenuM phala sugati ke mekSa che. (16) jJAnadAna jJAnadAnano mahimA apUrva che, kAraNa ke A jagatamAM jaLavAI rahelAM dharma ke tattvanAM gUDha rahasya tene ja AbhArI che, vikAsa pAmelI vividha vidyAo ane kalAo paNa tene ja AbhArI che ane jIvanane surakSita karI rahelI saMskAranI suvAsa paNa tene ja AbhArI che. je jJAnadAnanI prathA amalamAM na hota te AmAMnI kaI paNa vastu saMbhavata nahi. zrI arihaMta deve aneka janmanI kaThora sAdhanA pachI sanAtana satyane sAkSAtkAra kare che ane tenuM rahasya pitAnA paTTaziSyone eTale gaNadharane Ape che. e gaNadhara bhagavaMte pitAnA parama prajJAtizayathI tenI suMdara sUtrarUpe racanA kare
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodha-graMthamALA : 46 : yupa che ane tenuM dAna zramaNa samudAyane kare che. vaLI e zramaNasamudAya-hitabuddhithI prerAIne-tenuM dAna vyAkhyAna-vANI dvArA ke suMdara graMtharacanAo dvArA samasta mAnava samAjane kare che; ane te ja e parama puruSee prakAzelAM trikAlAbAdhita sanAtana satyane pracAra jagatabharamAM thAya che. e ja sthiti vidyA, kalA ane saMskAranA kSetramAM che. je tenA praNetAoe te te vidyA, te te kaLA ke te te saMskAranuM dAna pitAnA ziSyone na karatA hatA ke temanA ziSyo te prApta karyA pachI tenuM dAna pitAnA ziSyone na karatA hatA te pRthvInA paTa para Aje keI vidyA, keI kalA ke kaI saMskAranI hastI hota kharI ? (17) vyAvahArika ane pAramArthika jJAna, jJAna be prakAranuM che. eka vyAvahArika ane bIjuM pAra mArthika. temAM vyAvahArika jJAnavaDe saMsAranA sarva vyavahAra saralatApUrvaka calAvI zakAya che ane pAramArthika jJAnavaDe AtmA, karma, puNya, pApa, Azrava, baMdha, saMvara, nirjarA, makSa vagere tane nirNaya karI zakAya che. A be prakAranA jJAnamAM pAramArthika jJAna uttama che kAraNa ke duHkha paraMparAthI bharelA bhavAbdhine pAra tenA vaDe ja pAmI zakAya che. (18) pAramArthika jJAna pAmavAnI ta. pAramArthika jJAna pAmavAnI IrachAvALA mumukSue sadgurunI samIpe javuM joIe ane temane bhaktibhAvathI vaMdana karIne vinaya tathA bahumAnapUrvaka temane upadeza sAMbhaLavo joIe. te ja pAramArthika jJAnanI prApti thAya che. keTalAka manuSya ema
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamuM : detAM zIkho mAne che ke pAramArthika jJAnanI prApti paNa vyAvahArika jJAnanI jema zAstro vAMcavAthI ke pustakonuM paThana karavAthI thAya che, paNa te eka gaMbhIra bhUla che, kAraNa ke jJAna e kaI pArthiva padArtha nathI ke jenuM vitaraNa aMtaranI IcchAvinA-cittanI prasannatA vinA anyane karI zakAya. tethI ja anubhavIoe elAna karyuM che ke "he mahAnubhAva! guru vinA A jagatamAM sAcuM jJAna eTale ke pAramArthika jJAna prApta thatuM nathI. laukika zAstromAM kahyuM che ke- dviddhi prApana, riphyUna sevA. upadezyaMti te jJAnaM, jJAninastattvadarzinaH // " sadUgurunI pAse jaI praNAma karavA pachI "AtmA keNa?" paramAtmA keNu?" "mokSa zuM? " "baMdha zuM?" "huM ke?" 'mAruM svarUpa zuM?" vagere prazno pUchavA, temaja vividha prakAre sevA karIne temane prasanna karavA. e rIte prasanna thayelA tatvadaza jJAnI guru ja (Atma)jJAnane upadeza kare che." (19) kevA guru pAramArthika jJAna ApI zake? kevA guru pAramArthika jJAna ApI zake?" ene uttara ApatAM nigraMtha maharSio jaNAve che ke - 'saMviggo gIyastho, majjhattho desakAlabhAvaNNU / nANassa hoi dAyA, jo suddhaparUvao sAhU // ' "je sAdhu puruSa saMvigna eTale saMsAranA svarUpathI vairAgya pAmelA haya, gItArtha eTale sUtra ane arthane barA
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabaMdha-caMthamALA : 48 : bara jANanAre hAya, madhyastha eTale rAga ane dveSanI maMda pariNativALe heya, arthAt kadAgrahI na hoya, dezakAlajJa eTale judA judA dezenA rItarivAja ane judA judA samayanI lokamAnasa para paDI rahelI asarene jJAtA hoya ane zuddhaprarUpaka eTale zAstromAM jaNAvyA mujabanI zuddha dharmadezanA detA hoya te pAramArthika jJAnane dAtA thaI zake che." zrImad bhAgavatanA ekAdaza skaMdhanA trIjA adhyAyamAM kahyuM che ke "tasmAd guruM prapadyeta, jijJAsuH zreya uttamam / zAbde pare ca niSNAtaM, banaNyupazamAzrayam // " uttama pratinuM kalyANa kema thAya? te jANavAnI IcchAvALA puruSe zAstranipuNa, anubhavI ane AtmazAMtimAM lIna evA gurunI samIpe javuM, kAraNa ke evA guru ja sAcuM jJAna ApI zake che." (20) pAramArthika jJAna prApta karavAnAM pagathiyAM jaina zAstrakAronA abhiprAyathI pAramArthika jJAna prApta karavAnAM pagathiyAM pAMca cheH vAcanA, pracchanA, parAvartana, anuprekSA ane dharmakathA. temAM guru AgaLathI vinayapUrvaka zAstrapATha ane tenA artho grahaNa karavA te vAcanA che. te zAstrapATha ane tenA artho parathI upasthita thatA muddAo para prazno karI gya samAdhAna meLavavuM te pracchanA che. e rIte vAcanA ane pracchanA dvArA prApta karelA jJAnanI vAraMvAra
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasa : : 49 : DhatAM zIkho AvRtti karavI te parAvartanA che ane tenA para UMDuM ciMtana karavuM te anuprekSA che. tathA e rIte prApta karelA jJAnanuM adhikArI AtmAone dAna karavu te dharmasthA che. vedAMtI mahAtmAoe pAramArthika jJAnanI prApti mATe traNa pagathiyAM batAvyAM che: zravaNu, manana ane nididhyAsana temAM ekAgra citta gurunA upadeza sAMbhaLavA te zravaNu che, tenA paravAra vAra vicAra karavA te manana che ane tenuM UMDuM ciMtana karavuM ke temAM tadAkAra thavuM te nikriyAsana che. uparanA pAMca pagathiyAneA ane A traNa pagathiyAnA sAra eka ja che ke-mumukSu AtmAe satyaprAptinI parama jijJAsAthI guru pAse javuM ane temanI pAsethI dharmAMpadeza zravaNu karavA ke zAstrapATha ane tenA ardhAM grahaNa karavA ane e grahaNa karelA upadeza ke zAstrapATha ane tenA arthAM para jarUra lAge te prazno karIne samAdhAna meLavavuM ane tenA para vAra vAra vicAra karIne tenI uparyuktatA manamAM ThasAvavI; tathA te pramANe vartavAnA prabaLa puruSArtha karavA; tA ja pAramArthika jJAna prApta thAya che ane tenAM madhura la tarIke jIvanamuktadazAneA anubhava karI zakAya che. A maharSi AnA e AkharI niNaeNya che ke-pAramArthika jJAna vinA bhayAnaka bhavaparaparAnA ata AvI zakatA nathI ke jenA lIdhe prANIone janma, maraNu ane jarAnI akathya vedanAe anubhavavI paDe che. ane te ja kAraNe temaNe pracaMDa
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodha-caMthamALA : 50 : : puSpa uddaghoSaNA karIne jaNAvyuM che ke "jJAna & vita:' sAcuM jJAna te ja che ke jenuM phala virati che-cAritranuM uttama prakAre ghaDatara che." AvA jJAnanuM dAna sva ane pArane upakAra kare tathA atyaMtara taparUpa hoIne karmanI nirjarA karavApUrvaka muktinAM mahAsukha cakhADe, e svAbhAvika che. (21) aniSTa jJAnadAna je jJAnadAna thavAthI hiMsA, asatya, cerI, vyabhicAra tathA asaMtoSane uttejana maLatuM hoya, te jJAna-dAna ISTa nathI, kAraNa ke tethI ApanAra ane lenAra baMne pApa-paMkathI kharaDAya che. A vAta vadhAre spaSTa samajavA mATe ma tpattine prabaMdha vicAravA gya che. (22) matsyAspatti prabaMdha. rUdradeva nAmanA eka AcArya nikhAbhUta nAmanA zratatatvanA jJAtA hatA ke jemAM auSadhapragathI vividha prANIone kema banAvavAM tenuM varNana Ave che. teo eka divasa pitAnA khAsa ziSyane ekAMtamAM matpattine viSaya samajAvatA hatA, je eka macchImAre bhIMtane AMtare rahIne sAMbhaLI lIdho. pachI dukALa paDatAM nadI-navANa sUkAI gayAM ane matsyanI utpatti ochI thaI gaI eTale te macchImAra sAMbhaLelA zrataprayogathI ma banAvavA lAge ane tenA vaDe pitAne tathA kuTuMbane nirvAha karavA lAge. e rIte jyAre te A
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamuM : 4 51 : detAM zIkho dukALa pAra karI gayo tyAre eka divasa AcArya pAse jaIne kahevA lAgyA ke "he prabhe ! Apane huM atyaMta AbhArI chuM. je Ape kahele matsyaprAga mArA sAMbhaLavAmAM na Avyo hota te A vyatIta thayelA dukALamAM mArI zuM hAlata thaI hatI te huM kahI zakatuM nathI. arthAt Ape kahelA masyaprayogathI meM ghaNuM mo banAvyA ane tenAthI huM dukALane tarI gaye." - marachImAranA A zabdo sAMbhaLIne AcAryane atyaMta pazcAttApa che. teo vicAravA lAgyA ke " are ! meM A zuM karyuM ? have A mAchImAra jIvatAM sudhI mo banAvyA ja karaze ane bhAre pApa upArjana karaze, tene huM nimitta bane ! mATe keIe upAya karuM ke jethI e pite pApa karavAnuM tajI de." pachI temaNe e macchImArane kahyuM: "he bhadra! teM je praga jAye che, te mAmUlI che. tenAthI bahu bahu te AjIvikA maLe paNa janmanuM daLadara phITe nahiM, mATe eka bIje prayoga sAMbhaLa ke jenA vaDe tuM mahAmUlyavALAM 2ne banAvI zakIza ane meTe dhanavAna banIne sukhI thaIza. paraMtu A prayoga siddha tyAre ja thAya che ke jyAre jIvanaparyata jIvavadha ane mAMsabhakSaNane tyAga karavAmAM Ave che." AcAryanA A vacana sAMbhaLIne macchImAre kahyuM - * prabhe! jIvavadhathI pApa thAya che, e huM paNa jANuM chuM; paraMtu zuM karuM ? pApI peTa vaLagyuM che, tenI khAtara e pApa karavuM paDe che. paraMtu Apa kahe che tema ja ratnaprAga siddha thatuM hoya te huM jIvanaparyata jIvavadha ke mAMsabhakSaNa karIza nahi." eTale AcAryo tene ratnaprayoga batAvyuM ane
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamabodhamALA : para : tenA lIdhe te mAchImAra zrImaMta banIne sukhI thaze. tAtparya ke hiMsAdi paMcAsarane uttejana ApanAruM jJAnadAna ISTa nathI. (ra3) pAramArthika jJAnanI mukhyatA Arya maharSioe A siddhAMtane lakSamAM rAkhIne pAramArthika jJAnane mukhya mAnyuM hatuM ane vyAvahArika jJAnane tenA peTAmAM samAvyuM ke jethI manuSyane jIvana-vyavahAra ochAmAM ochI hiMsAthI cAle ane tenuM mukhya lakSya dharmarAdhana tarapha rahyA kare. paraMtu Adhunika vijJAna ke jene hAtha, paga tathA mAthuM che paNa nAnakaDuM ye hRdaya nathI, teNe Arya mahApuruSonI e anubhavasiddha janAnI avagaNanA karI ane kerA vyAvahArika zikSaNanI yejanA karI. tenuM pariNAma e AvyuM ke manuSya brAtRbhAvane cheka ja bhUlI gayA, saujanya ane sahRdayatAne sadaMtara visarI gayA tathA pitAne mAnI lIdhela svAtha sAdhavA game teTalI ghera hiMsA karavA lAgyA. Aje sarvasaMhAraka yuddhanI jvAlA prakaTI rahI che te zene AbhArI che? Aje saMgharAkherI ane kALA bajAranI badabe sarvatra phelAI rahI che te zene AbhArI che? Aje nyAya ane nItinuM chaDeceka lIlAma thaI rahyuM che te zene AbhArI che? ane Aje bekArI, bevaphAI ane bUrI AdatenuM je behUduM pradarzana thaI rahyuM che te paNa zene AbhArI che? e badhAnA mULa pAramArthika jJAna vinAnI vyAvahArika keLavaNamAM rahelAM che. A paristhiti dUra karavA mATe tyAgI mahAtmAoe pitAnI vizada-vimala vANIne pravAha vadhAre jorathI A
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ : pa3 : detAM zIkho dizAmAM vahevaDAvavAnI jarUra che ane dharmaniSTha dhanikoe pitAnA dhanane upaga nIcenAM kAryomAM karavAnI anivArya agatya che. (24) jJAnadAnanI keTalIka janAo - (1) dharmazikSaNanuM kendrasthAne rAkhI vyAvahArika zikSaNa ne jatI vidyApITha ke zikSApIThanI sthApanA karavI. (2) sthaLe sthaLe dharma vidyAlaya sthApavAM. (3) jyAM dharma vidyAlaye sthApavAnuM zakya na hoya tyAM nAnI pAThazALAo sthApavI. (4) mAtra vyAvahArika zikSaNa saMsthAomAM dharma saMskAra ApI zakAya tevI vyavasthA karavI. (5) dhArmika sAhityanuM nUtana Dhabe sarjana ane prakAzana karavuM ke jenA upayogathI saMskAro sudhare ane AMtarika valaNa dharmAbhimukha thAya. (6) dhArmika pustakanI chUTathI prabhAvanA karavI. (7) dharmapustakAlaye UbhA karavA ane tene prajA dvArA upayoga thAya tevA sarva prayatna karavA. (8) dharma ane nItinA saMskArone daDha kare tevAM pustakonI peTIo taiyAra karavI ane te judA judA karabAemAM ke latAomAM pheravavI. (9) dhArmika citramALAo taiyAra karAvavI ane tenAM pradarzane javAM.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-graMthamALA : 54 : pupa ? (10) dhArmika lekhanane uttejana maLe tevI vividha janAo amalamAM mUkavI. (25) upaSTabha-dAna AhAra, pANI, vastra, auSadha, pITha, phalaka, vasati vagerenuM supAtrane dAna karavuM te upaSTabhadAna kahevAya che. ahIM upaSTa zabdathI jIvanane Teko Ape tevI vastuo samajavI. zAstromAM kahyuM che ke kAhAravahivaOANagfe nALagvaheM kuHI jaM bhavagayANa nANaM, deheNa viNA na saMbhavai // " sujJa puruSoe AhAra, vasati ane vastro vagerevaDe jJAnI puruSane upagraha kare, kAraNa ke saMsAramAM rahelA prANIonuM jJAna deha vinA saMbhavatuM nathI.' " deho ya poggalamao, AhArAIhiM virahio na bhave / tadabhAve ya na nANaM, nANeNa viNA ko titthaM ? // " deha pudgalamaya che. te AhArAdi vinA TakI zako nathI, ane tenA abhAve jJAna paNa saMbhavatuM nathI, tathA jJAna saMbhavatuM nathI tyAM tIrtha kevuM? arthAt dharmarUpI tIrtha ke zAsanane AdhAra jJAnIo-munio che ane munione TakavAno AdhAra AhArAdi upaSTabhanuM dAna che. tethI jeo upaNuMbhanuM dAna kare che teo zAsanane TakAvavAnuM mahApuNya upArjana kare che.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamuM : 4 55 ? detAM zIkho " vavasAyaphalaM vihavo, vihavassa phalaM supattaviNiogo / tayamAve vavasAo, vihavo vi a duggainimittaM // " judA judA vyavasAya karavAnuM phala vaibhavanI prApti che ane vaibhavanI prAptinuM phala supAtrane dAna che. je vyavasAya ane vaibhava prApta thaye chate supAtrane dAna na karyuM te te vyavasAya ane vaibhava durgatinAM kAraNa bane che." (26) supAtra ane kupAtrane vicAra | svAti nakSatramAM varSatuM varasAdanuM pANI eka hovA chatAM je te sarpane mukhamAM paDe che te viSa bane che ane chIpanA mukhamAM paDe che te sAcuM metI bane che, eTale supAtra ane kupAtrane vicAra upayukta che. (27) supAtranI vyAkhyA supAtra kene kahevAya?' tenA uttaramAM nigraMtha maharSi ee jaNAvyuM che ke " jJAnaM kriyA ca dvayamasti yatra, tat kIrtitaM kevalibhiH supAtram / advAvarSaprAna hAna, tasmai pradattaM khalu mokSadAyi // " "jyAM jIvAjIvAdi tenuM jJAna che ane saMyama tathA taparUpa yiA che tene kevalI bhagavatee supAtra kahelAM che. temane atyaMta zraddhApUrvaka dIdheluM dAna mokSane ApanAruM thAya che. "
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaya-graMthamALA : 56 H * puSpa (28) supAtranI durlabhatA supAtranA yoga sahaja nathI, te mATe ja kahevAyuM che ke " katthavi tavo na tattaM, katthavi tattaM na suddhacAritaM / tatratattacaraNasahiA, muNiNo vi a thovasaMsAre // " - " * kAikamAM tapa eTale kriyA hAya che paNa tattva eTale jJAna hAtuM nathI ane kAikamAM jJAna hoya che teA zuddha kriyA hAtI nathI. kharekhara ! A sasAramAM tapa ane tattvathI saMyukta eTale kriyAvaMta ane jJAnI munie bahu ja thoDA che.' AvA kriyAvata ane jJAnI munione apAyeluM. AhAzidanuM dAna anaMtaguNu lavALu thAya che. kahyuM che ke " vyAje syAd dviguNaM vittaM, vyavasAye caturguNam / kSetre zataguNaM proktaM, pAtre'nantaguNaM punaH / / " * jo vyAja upajAvavAmAM Ave te dhana bamaNuM thAya che, jo dhaMdhA karavAmAM Ave te dhana cAgaNu thAya che, jo khetI karavAmAM Ave te dhana seAgaNu. thAya che paraMtu tenA upayAga supAtrane viSe karavAmAM Ave te te ana`tagaNu thAya che. ' " caya hoiLatuM ghamaM, kAryeLa nIyate| sa tArayati dAtAra - mAtmAnaM ca na saMzayaH // " " jenA kAThAmAM gayeluM anna brahmacarya vaDe pAcana thAya che te peAtAnA AtmAne tathA dAtArane tAre che; temAM saMzaya nathI. arthAt jee brahmacarya, ahiMsA, satya Adi guNNAthI
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ ': pa7 : iaaN zIkho vibhUSita sAdhupuruSe che temane dAna ApanAre dAtAra avazya A saMsArane tarI jAya che. supAtradAna upara dhana sArthavAhanI kathA jANavA jevI che. (29) dhana sArthavAhanI sthA. jabUdvIpanA pazcima mahAvideha kSetramAM kSitipratiSThita nAmanuM nagara hatuM. tyAM dhana nAmane eka dhanavAna sArthavAha rahetuM hatuM. je audArya-gAMbhIrya-vairya Adi guNethI vibhU Sita hate. eka vakhata teNe vepAra arthe vasaMtapura javAne vicAra karyo ane pitAnA mANasa pAse nagaramAM ulleSaNa karAvI ke-"he nagarajane! dhana sArthavAha vasaMtapura javAnA che, mATe jemane cAlavuM hoya te cAle. te bhAtAnI jarUra vALAne bhAtuM Apaze pAtranI jarUravALAne pAtra Apaze ane vAhananI jarUravALAne vAhana Apaze; vaLI mArgamAM cAracakhAra ane vAgha-vathI sahunuM rakSaNa karaze. " . A uddaghASaNa sAMbhaLIne ghaNA mANase tenI sAthe javAne taiyAra thayA. te vakhate kSAMta, dAMta ane nirAraMbhI evA dharma zeSa nAmanA AcArya tenI pAse AvyA. eTale te sArthavA jaladI UbhA thaIne, be hAtha joDIne, vinayapUrvaka temane vaMdana karyuM ane AgamananuM kAraNa pUchyuM. AcArye kahyuM "mahAnubhAva! ame paNa saparivAra tamArI sAthe vasaMtapura AvIzuM," te sAMbhaLIne dhana sArthavAhe kahyuM: "prabheApa ghaNI khuzIthI mArI sAthe cAle. huM ApanuM sarva ucita sAcavIza." ane teNe pitAnA mANasane AjJA karI ke tamAre A AcArya
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabaMdhagraMthamALA : 58 :. mahArAja ane temanA parivAra mATe ja annapAna vagere taiyAra karavA." eTale AcArye kahyuM ke-"mahAnubhAva ! sAdhuene pitAne mATe karele, karAvela ane saMkalpa AhAra ka5te nathI. vaLI vAva, kUvA ane taLAvamAM raheluM sacitta jaLa, agni vigere zastro pariNamyA vinA sacita thatuM. nathI tethI te paNa kalpatuM nathI. " evAmAM kaI mANase AvIne sArthavAha pAse pAkI kerIone thALa mUke tethI teNe harSita manavALA thaIne kahyuM: "bhagavana! Apa A tAjAM phaLe grahaNa karIne mArA para anugraha kare." tenA pratyuttaramAM AcArye kahyuM ke-"he devAnupriya ! sAdhuone sacitta vastu ne tyAga hoya che, tethI A sacitta phaLe levAM amane kalpatA nathI." A sAMbhaLI vismaya pAmele dhana sArthavAha bolyA ke- ApanAM vrata-niyame ati duSkara jaNAya che, te paNa Apa mArI sAthe cAle. Apane ka5tAM haze tevAM AhArapAchuM ApIza." pachI teNe vaMdana karIne AcAryane visaryA. have dhana sArthavAhe maMgaLa muhUrte meTA kAphalA sAthe prayANa karyuM ane dharmazeSa AcArya paNa saparivAra temanI sAthe cAlyA. teo viSama vanane vaTAvatAM, nAnAM-moTAM nadI-nALAMne oLaMgatAM ane UMcI-nIcI bhUmine pasAra karatAM anukrame eka mahAaraNyamAM AvI pahoMcyA. te vakhate varSARtue pitAnuM tAMDava zaru karyuM ane javA-AvavAnA sarva mArgone kAMTA, kAdava ane pANIthI bharI dIdhA. AthI AgaLa vadhavAnuM azakya jANIne dhana sArthavAhe te ja araNyamAM sthiratA karI ane saMghanA sarva mANasee varSArAtu nirgamana
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamu': : 59 : zvetAM zIkho karavA mATe tyAM nAnA--moTA AzrayA UbhA karyAM. sAcu ja kahyuM che ke dezakAlane ucita kriyA karanArAe duHkhI thatA nathI. dhama ghASa AcArya AvA eka Azrayane yAcIne temAM peAtAnA ziSyeA sahu Azraya lIdhe ane tee svAdhyAya, tama tathA dhayAnamAM peAtAnA samaya vItAvavA lAgyA. 6 have aNudhAyuM lAMbuM rAkANu thavAthI khAdhakhArAkI khUTI gaI ane sAnA loko kaMda, mULa tathA phalaphUlAdi para nirvAha karavA lAgyA. A vAtanI jANa thatAM dhana sArthavAha ciMtAtura banyA ane sahunI ciMtA karavA lAgyA. A rIte eka rAtrinA pAchalA prahare sahunI ciMtA karatAM tene yAda AvyuM ke * mArI sAthe dhaghASa AcArya temanA parivAra sAthe AvelA che. te peAtAne mATe kareluM', karAvelu ke saMkalpelu letA nathI. vaLI sarva citta vastunA tyAgI che, te tee atyAre peAtAnA nirvAha kevI :rIte karatA haze? me mAga mAM temanuM sarva ucita karavAnu` aMgIkAra karyuM hatuM, paraMtu AjasudhI kaMi sArasaMbhALa lIdhI nathI. ahA ! meM A zuM karyuM? have huM temane mAruM mukha kevI rIte batAvIza ? ' :: pachI prAtaHkAla thatAM ujvala vastrAbhUSaNa dhAraNa karIne te sAthavAha peAtAnA khAsa mANasane sAthe laine AcAyanA Azraya pratye gayA. tyAM kSamA, namratA, saralatA ane sASanI mUrti samA AcArya tenA jovAmAM AvyA. temanI AsapAsa khIjA munie beThelA hatA, jemAMnAM keie dhyAna dharyuM hatu, keie maunanuM avalaMbana lIdhu hatu, keIe kAyAtsaga karyAM
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodha-caMthamALa : 60 : hate, keI AgamanI vAcanA ApatA hatA, keI AgamanuM adhyayana karatA hatA, keI bhUminuM pramArjana karatA hatA, kaI gurune vaMdana karatA hatA, keI dharmakathA karatA hatA ane keI tatvanI carcAmAM mazagUla hatA. jJAna-dhyAna ane tapajapanA A pavitra vAtAvaraNanI dhana sArthavAhanA mana para UMDI asara thaI. pachI teNe AcAryazrIne vaMdana karyuM tathA bIjA munione paNa kamazaH namaskAra karyA ane chevaTe AcAryazrInA caraNa samIpe besIne gaddagadda kaMThe kahyuM ke "prabhe! mAre aparAdha kSamA karo. meM ApanI atyaMta avajJA karI che ane kaMI paNa ucita sAcavyuM nathI. mArA A pramAda mATe huM khUba ja lajijata thAuM chuM ane pazcAttApa karuM chuM.' dhana sArthavAhanAM A vacane sAMbhaLIne AcArye kahyuM: mahAnubhAva! mArgamAM hiMsaka pazuothI ane cAra-cakhArathI tame amArI rakSA karI che, tethI amAre sarva prakAre satkAra thaye che. vaLI tamArA saMghanA leke amane yaMgya annapAnAdi Ape che, tethI amane kaMI paNa duHkha thayuM nathI, mATe tame jarA paNa kheda karaze nahi." sArthavAhe kahyuM: "saMtapuruSe hamezAM guNane ja jenArA hoya che tema Apa mArA guNane ja jue che, paNa mArA aparAdhane jotA nathI. have he bhagavAn ! Apa prasanna thaIne sAdhuone mArI sAthe bhikSA levA mele, jethI huM IcachA pramANe annapAna ApIne kRtArtha thAuM." AcArye kahyuM-"vartamAna jaga" pachI sArthavAha pitAnA raheThANe game tyAre be sAdhuo tene che tyAM bhikSArthe gayA, paNa daivayoge te samaye tenA gharamAM sAdhune
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ da. 3 1 : detAM zIkhe.. 6 vaheArAvavA yAgya kai paNa annapAna hatuM nahi. AthI teNe Amatema jovA mAMDayu, te vakhate tAjA ghInA eka gADavA najare paDyo. eTale teNe kahyuM: ' bhagavan! A tamAre kalpaze ?' tyAre sAdhuoe pAtAnA AcAra pramANe ' icchIe chIe ' kahIne pAtAnI pAsenuM pAtra dharyuM. A joine sAvAhanu samasta zarIra harSathI rAmAMcita thai gayuM ane huM dhanya thayA, huM kRtArtha thayA, huM puNyavAna thayA ' evI prakhala bhAvanApUrvaka teNe e munione ghI vaDeArAkhyuM. pachI teNe e muniAne vaMdana karyuM. eTale tee sarva kalyANanA siddhamaMtra jevA dharmalAbha ApIne peAtAnA AzrayamAM pAchA pharyAM. A dAnanA prabhAvathI dhana sA vAhane mokSavRkSanA bIjarUpa ati durlabha samyaktvanI prApti thai. " rAtre kIne sAvArha AcAryanA AzrayamAM gayA ane ati bhaktibhAvathI vadana karIne temanA caraNa samIpe beThA. te vakhate AcArya gaMbhIra vANIthI dharmanA upadeza karatAM kahyuM ke ( dharma utkRSTa maMgala che, svarga ane mekSane ApanAra che tathA sa'sArarUpI dustara vanane oLaMgavA mATe mArgadarzIka ( mAnA bhAmiyA ) che, " * dharma mAtAnI peThe pASaNa kare che, pitAnI peThe rakSaNa kare che, mitranI jema prasanna kare che, madhunI peThe sneha rAkhe che, gurunI peThe ujjavaLa guNAmAM ArUDha kare che ane svAmInI jema utkRSTa pratiSThAne prApta karAve che.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamabodha graMthamALA : puSpa "dharma sukhanuM mahahamya [prAsAda che, zatrurUpa saMkaTamAM abhedya bakhtara che ane jaDatAne nAza karanAruM mahArasAyaNa che. dharmathI chava rAja, baLadeva, vAsudeva, cakavartI ane iMdra thAya che tathA tribhuvanapUjita tIrthaMkarapaNune paNa prApta kare che. tAtparya ke-jaganI tamAma Rddhi-siddhi ane sakala aizvarya dharmane AdhIna che. A dharmanuM anuSThAna dAna, zIla, tapa ane bhAvanI yathArtha ArAdhanAthI thAya che, temAM paNa dAnanI zreSatA che. kema ke " zIlAdayo'pi satpAtradAnasyAyAnti sannidhau / mANDalikAH sadA yAnti rAjarAje nimantrite // " rAjarAjezvaranuM nimaMtraNa maLatAM mAMDalika rAjAo hamezAM tenI pAse Ave che. tema supAtra dAnathI zIla vagere bAkInA dharmaprakAro paNa AtmAnI samIpe Ave che." vaLI- "dAnena bhUtAni vazIbhavanti, tAjena vairAtha yAti nAza ! paro'pi bandhutvamupaiti dAnAt , tataH pRthivya vara hirAnam " (vividha prakAranAM ane vividha svabhAvanAM) prANuo dAnavaDe ja vaza thAya che, (judAM judAM kAraNathI baMdhAyelAM) aneka prakAranAM vaire dAnathI ja nAza pAme che; ane je pArake hoya
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamuM : : 63 : detAM zIkho che te paNa dAnavaDe pitAne thAya che. tethI A pRthvImAM dAna e ja zreSTha dharma che. athavA- pAtre dharmanibaMdhanaM, taditare prodyayAkhyApakaM, mitre prItivivarddhakaM, ripujane vairApahArakSamam / bhRtye bhaktibharAvahaM, narapatI sanmAnapUjApradaM, bhaTTAdau ca yazaskara, vitaraNaM na kvApyaho ! niSphalam / / je dAna supAtrane viSe apAyeluM hoya te te dharmotpattinuM kAraNa bane che, je anyane apAyeluM hoya te karuNanI kItine prakAzanAruM thAya che, je mitrane apAyeluM heya te prItine vadhAranAruM thAya che, je zatrune apAyeluM hoya te vairane nAza karanAruM thAya che, je nekara-cAkarane apAyeluM hoya te temanI sevAvRttine utkaTa banAvanAruM thAya che, je rAjAne apAyuM hoya te sanmAna ane pUjAne lAvanAruM thAya che ane je bhATa-cAraNane apAyeluM hoya te yazane phelA karanAruM thAya che. Ama kaI paNa ThekANe apAyeluM dAna niSphaLa jatuM nathI. dAnathI dhanane nAza thatuM nathI paNa vRddhi thAya che. tethI ja kahevAyuM che ke - je dIje kara ApaNe, te pAme parAya; dIjatA dhana nipaje, kaMpa vahateA joya. je ApaNA hAthe karIne ApIe chIe, te ja ApaNe
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodha graMthamALa : 64 : : puSpa parabhavamAM pAmIe chIe. devAthI dhana maLe che, paNa ghaTatuM nathI. kUve pitAnuM paNa niraMtara Apate rahe che, te temAM navA pANInI Avaka cAlu ja rahe che. - A rIte nitya dharmopadeza zravaNa karatAM dhana sArthavAha dharmamArgamAM daDha zraddhAvaMta thaye ane yathAzakti dharmanuM ArAdhana karavA lAgyuM. pachI varSARtu nirgamana thatAM ane mAge sarala thatAM te samasta sAthe sAthe vasaMtapura pahoMce ane kariyANAnA kaya-vikrayathI ghaNuM dhana kamAyo. ahIMthI dharmaghoSa AcArya anyatra vihAra karI gayA ane pitAnI patitapAvanI dharmadezanA vaDe pRthvIne pAvana karavA lAgyA. yathAsamaye dhana sArthavAha pratiSThAnapura pAcho pharyo ane dharmanA je saMskAra sAthe lete AvyuM hatuM tene daDha karate anukrame kAladharmane pAme. A dhana sArthavAha munidAnanA prabhAvathI bIjA bhave uttarakurukSetramAM yugalIyArUpe utpanna thaye, tyAMthI cyavIne cothA bhave pazcima mahAvidehamAM vaitADhya parvatane viSe mahAbala nAme vidyAdhara thaye ane saMsAranA savarUpathI vairAgya pAmatAM aNa gAra dharmathI pravrajita thaze. temAM aMtakALe bAvaza divasanuM aNusa karIne kAladharma pAmatAM pAMcamA bhave IzAna nAmanA devalokamAM lalitAMga nAme deva thaye. tyAMthI cavIne chaThThA bhave pUrva mahAvidehanA puSkalAvatI vijayamAM hargalA nAmanI nagarImAM suvarNacaMgha rAjAne tyAM vAgha nAme kumArarUpe utpanna thaze. anukrame te rAjyane svAmI thaze ane putrane rAjya vizALa zika mahAjamAM jo
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamuM : : 25 : detAM zIkho sapI pratrajyA grahaNa karavAno vicAra karatuM hatuM, tyAM rAjyalabhI putre viSapragathI tenuM maraNa nipajAvyuM. sAtamA bhave te uttarakurukSetramAM pharI yugaliyArUpe utpanna thaye, AThamA bhave saudharma devalokamAM utpanna thaye, navamA bhave mahAvideha kSetranA kSitipratiSThata nagaramAM suvidhi vaidyane ghera jIvAnaMda putra tarIke utpanna thaye. A rIte dazame, agiyArame tathA bArame bhava paNa sugatimAM pasAra karIne teramA bhave te bhAratakSetramAM nAbhikulakara tathA marudevInA putra tarIke utpanna thayA ane gaSabhadeva nAme prathama tIrthakara banI jagat para aneka prakAranA upakAra karI siddha, buddha ane niraMjana thayuM. tAtparya ke-supAtra dAnathI dhana sArthavAhane AtmA anukrame vikAsa pAmate pitAnA AtmAnuM AtyaMtika kalyANa karI zake ane bhayaMkara bhavAraNyane vistAra pAme. (30) supAtrane viSe bhakti rAkhavI. kaI paNa sAdhu-munirAja pitAne tyAM padhAre e joIne dAtAne atyaMta harSa tha joIe ke "ahe! dhanya chuM, huM kRtapuNya chuM ke mArA AMgaNe samatAnA sAgara, guNanA Agara, jJAnI, yAnI, kriyAzIla, cAritravAn mahApuruSane yoga parama bhAgyathI ja prApta thAya che." kahyuM che ke "zaile zaile na mANikya, mauktikaM na gaje gaje / sAdhavo na hi sarvatra, candanaM na vane vane // " dareka parvatamAMthI ratna nIkaLatAM nathI, dareka hAthInAM kuMbha
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-cathamALA : 66 ke. puSpa sthaLamAMthI matI prApta thatAM nathI ane dareka vanamAM caMdananAM vRkSe hatAM nathI. te ja rIte jagatamAM sarvatra sAdhujane hatA nathI, paraMtu keIka ja sthaLe hoya che ane puNyanA prakarSathI ja temanA darzana-sahavAsa-upadezane lAbha maLe che." supAtrane viSe karuNabuddhi rAkhavAthI eTale ke temane bicArA-bApaDA mAnIne dAna devAthI doSanA bhAgI banAya che. kahyuM che ke- " anukampA'nukampe syAd, bhaktiH pAtre tu saGgatA / ___ anyathAdhIstu yAtRNA--maticAraprasaJjikA // " anukaMpA karavA yogyane viSe anukaMpA karavI ane pAtrane viSe bhakti karavI. tethI anya rIte vartatAM eTale apAtrane viSe karuNAbuddhi rAkhatAM aticArane prasaMga AvI paDe che." (31) anukaMpAdAna. | dIna-duHkhIne sahAya karavA nimitta je.kaMI dAna karavuM te anukaMpA dAna kahevAya che. temAM pAtrApAtranI vicAraNA karavAnI nathI. kahyuM che ke " huM mokSa yAne, patrApAtravivAra dayAdAnaM tu sarvajJaiH, kutrApi na niSidhyate // " mekSanA hetuthI je dAna devAnuM che temAM pAtrApAtranI vicAraNA karavI ghaTe che, paNa je dAna dayA, karuNu ke anukaMpAbuddhithI devAnuM che, temAM pAtrApAtranI vicAraNuM karavAnI
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasa : : 67 : detAM zIkho AvazyaktA nathI, kAraNa ke sarvae evA dAnane koI paNa sthaLe niSedha karela nathI. " dInAdikebhyo'pi dayApradhAnaM, dAnaM tu bhogAdikaraM pradhAnam / dIkSAkSaNe tIrthakRto'pi pAtrA. pAtrAdrira rara ra ra che " dIna-duHkhIone dayAnI bhAvanAthI apAtuM dAna zreSTha che ane bhegAdi sAmagrIone apAvanAruM che. dIkSA levAne prasaMga prApta thatAM tIrthakara eka varSa sudhI je dAna Ape che, temAM pAtra-apAtrane vicAra karatA nathI, paraMtu sarvane samAna buddhithI dAna Ape che. zrI mahAvIra prabhue dIkSA lIdhA pachI adhuM vastra brAhmaNane ApyuM hatuM tathA AryasuhastisUrie raMkane annadAna ApyuM hatuM, te prasaMge A viSayamAM pramANarUpa che. samabhAvanI siddhi mATe zAstrakAroe je cAra bhAvanAo kahelI che, temAM kAruNya bhAvanAne paNa khAsa sthAna ApeluM che. kAruNyabhAvanA eTale keI paNa prANane duHkha, Aphata, muzIbata ke viTaMbaNAmAM paDela joIne samavedanA anubhavavI tathA tene sahAya karavAnI vRtti rAkhavI. je AvI samavedanA na anubhavAya ane sahAya karavAnI vRtti utpanna na thAya te samajavuM ke ApaNuM hRdaya karuNathI hIna che, nirdaya che, niSphara che, yAvata mahAkaThera ane pApI che. dayAne jharo
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhadha-graMthamALA : 68 : : puSpa ApaNA hRdayamAM satata vahetA rahe te mATe paNa anukaRpA dAna iSTa che. saMtakavi tulasIdAsajI kahe cheH-- 44 mUja hai, pApamuja mimAna | dayA dharmako tulasI dayA na chAMDiye, jaba laga ghaTameM prAna // '' dharmanuM mULa dayA che ane pApanuM mULa abhimAna che. tulasIdAsa kahe che ke-manuSyanA dehamAM jyAM sudhI prANa hAya tyAM sudhI teNe dayAne cheDavI na joie, ' 6 abhyAgatane bhikSA, bhUkhyAne anna, tarasyAne pANI, bimArane auSadha, azikSitane vidyA, sthAna-rahitane Azraya ane apaMgaazakta-nirAdhArane dareka prakAranI sahAya e anukaMpA dAnanA mukhya prakAra che; ane khADAM DhoranI pAMjarApoLo, kUtarAne roTalA, khAkaDAne dUdha, pArevAne caNu, mAchalAM che|DAvavA tatha mUMgA prANIo pratye darzAvavAmAM AvatuM ghAtakIpaNuM aTakAvavAnA prayAso karavA--e temAMthI pAMgarelI dayA saMskRtinAM suphaLA che. bhAratavarSamAM A saMskRti khUba phAlI-phUlI che ane temAM jaina dharmanA hisso sahuthI moTo che. jaina zrImaMtAnA dAnanA pravAha jJAti, jAti, liMga ke vayanA bheda vinA sarva pratye samabhAvathI vahetA rahyo che, e viSayamAM vastupAla-tejapAla, jaga'zAhu ane khemA huDALiyAnA jIvanaprasaMgeA pramANurUpa che. vastupAla-tejapAla custa jaina hovA chatAM somanAtha pATaNane dara varSe daza lAkha rUpiyA mokalatA ane kAzI, dvArikA vagere sthaLAmAM eka eka lAkha rUpiyAnI bheTa dharatA. vaLI temaNe
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamu : 69 : detAM zIkho zivAlaye ane masjIdo caNAvavA mATe paNa paisA ApyA hatA. te uparAMta vAva, kUvA ane taLAvA paNa besumAra adhAvyA hatA. savata terasa ne padmaranI sAla tathA te pachInAM be varSAM bhAratavarSane mATe atibhayarthaMkara hatAM. bhISaNa dukALa sarvatra jyApI gayA hatA ane leAke anna vinA mAryAM mAryAM pharatA hatA, te vakhate jaina zrImaMta jagazAhe peAtAnA tamAma dhAnya kAThArA lAkone mATe khullA mUkI dIdhA hatA ane rAjarajavADAAne paNu lAkhA sUDA anAja dhIyu" hatuM, jenA pariNAme prajAnA mATo bhAga mRtyunA mukhamAM sapaDAtA aTakI gaye hatA ane dukALane sukharUpa tarI gayA hatA. ane te ja kAraNe kAIne mahAdAnInI upamA ApavI hAya tA tene jagaDUzAha kahevAmAM Ave che. mahammada begaDAnA samayamAM gujarAtabharamAM dukALa paDyo tyAre haDALA gAmanA khemA zrAvake AkhA gujarAtane khAra mAsa cAle teTalu anAja kharIdavAnA paisA ekI kalame ApyA hatA ane e rIte 'zAha' nAma sArthaka karI dayA-dharmanA addabhuta paricaya ApyA hatA. tAtparya ke-jaina dharma abhayadAna, jJAnadAna ane supAtradAnane uttama koTinuM mAne che. tenI sAthe anukaMpAdAnane paNa svIkAra kare che ane gRhasthAne tenA khAsa anurodha kare che. tethI ja zrImAn haribhadrasUrijIe dharmabiMdumAM gRhastha dharmanA nirUpaNa prasaMge jaNAvyuM che ke* vaivAtithiTrInapratinniti / ( ?-31) 'gRhasthe deva, atithi (sAdhu) ane dIna jAnI sevA karavI. '
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-thathamALA : 7 : : puSpa anuka'pAdAna e buddhinA viSaya nathI paNa lAgaNInA viSaya che. eTale tenA vicAra lAgaNInA ghaDataranA khyAla rAkhIne ja karavA joIe, anukaMpAdAnanI prathAthI manuSyanA hRdayamAM anuka'pAna-dayAnA jharA vahetA rahe che. e ja sahuthI moTA lAbha che ke jenA lIdhe saujanya, audAya, sahanazIlatA ADhi khIjA paNa saguNA vikAsa pAme che ane kANu kaheze ke A guNNA vinAnuM mAnavajIvana eka pazunA jIvana karatAM caDiyAtu che? eTale manuSya manuSya banavAnI khAtara pazu anukaMpA dAnanA Azraya levAnI jarUra che.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 3 : dAna devAnI rIti abhayadAna, jJAnadAna, upaSTabhadAna (supAtradAna) ane anukaMpAdAnanI upayogitA samajyA pachI "dAna devAnI uttama rIti kaI che?" te saMbaMdhI keTalIka vicAraNA karIzuM. . dAna devAne aMtima hetu Atma-kalyANa che, eTale je dAna devAya te 1 kartavyabuddhithI 2 prasannatApUrvaka devuM ghaTe che. 3 ane gupta rIte (3ra) kartavyabuddhi vadhAre spaSTa kahIe te dAna denAre dAna letI vakhate e vicAra kare joIe ke "huM je dAna daI rahyo chuM te mArA pitAnA bhalAne mATe ja daI rahyo chuM' paNa e
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-caMthamALA : 7ra : vicAra na kare ke "A dAna daIne huM anya para mahAna upakAra karI rahyo chuM" kAraNa ke tema karavAthI sUteluM abhimAna saLavaLe che ane sAmAnI laghutA tathA pitAnI prabhutA dilamAM prakaTAve che, je patananuM eka mahApagathiyuM che. A jIve karmane vaza thaIne corAzI lakSa jIvanamAM anaMtakAla sudhI paribhramaNa karatAM kyA dAruNa duHkhane anubhava karyo nathI? eTale puNyanA saMgathI be paisAnI prApti thaI ke satsAdhanano suga sAMpaDyo teTalA mAtrathI pitAnI jAtane mahAsukhI ane bIjAne dIna-hIna-patita mAnavA te kaI paNa rIte ucita nathI.. (33) cittanI prasannatA dAna denAre dAna detI vakhate cittane pUrNa prasanna rAkhavuM ghaTe che paNa kheda, kaMTALe, viSAda ke tiraskAra dAkhavave pegya nathI. e viSayamAM zAstrakArene abhiprAya spaSTa che ke - "sanA viSaya, vaimurgha viziAM vA pazcAttApa pAmI, sadA sUpacANa " anAdara, vilaMba, vimukhatA, kaThera vacana ane pazcAttApa game tevAM sArAM dAnane paNa atyaMta dakti kare che. keTalAka manu dAna de che paNa sAmA pratye jarAye Adara dAkhavatA nathI, eTale prathama te "A", "padhAre", "bese" evA satkArasUcaka zabdo bolatA nathI, paNa "tame keNa che?" kyAMthI AvyA che?" " ahIM kayAMthI TapakI paDyA?" vagere
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasa' : 7 : abhimAna ane tADAIvALA zabdo kAkalUdI ghaNI AjIjI kare athavA che. A rIte dAna devAthI tenuM phUla jAya che. keTalAka manuSyA dAna de che paNa * Aje nahi kAle " " Avajo, kAle nahi parama divase Avajo : detAM zIkho le che ane pachI sAme kare tyAre thADu Ape ghaNA aMze ochuM thaI 9 athavA 8 paMdara 8 me mahinA maLajo divasa pachI maLajo ' mahinA pachI pachI maLajo 'ema aneka vAyadA karyAM pachI kaMI paNa dAna de che eTale tenI majA mArI jAya che. tenA sthAne dAna denAre zIghra dAna devu... ghaTe che athavA sAmAne ochAmAM ochA dhakkA paDe tevI vRtti rAkhavI ghaTe che. keTalAka manuSyA dAna Ape che paraMtu sAmAnA duHkhamAM sahAnubhUti darzAvavAne badale eka prakAranI bedarakArI ke tiraskAra darzAve che. jema ke ' tamAruM pIMjaNa sAMbhaLyuM. have pharI vAra mAthAkUTa karAvatA nahi. A je kaI ApIe chIe te laI jAe. ' vagere. mananA AvA valaNathI paNa dAnanA 2'ga ghaNA aMze utarI jAya che. keTalAka manuSyA dAna de che paNa dAna denAra pratye ati kaThora bhASAnA upayoga kare che. jema ke-- " " tame kaMi kAmadhaMdhA karatA nathI ane harAmanuM khAvAnI IcchA rAkhA che. ' tamArA jevA pramAdIne uttejana ApavAthI phAyado zuM ? ' ' tame mUrkha che ' tame bevakUpha che. * ' tamA rAmAM akkala nathI, ' phrI amAre uMbarA caDhaze nahi. jyAre keTalAka manuSyA dAna dIdhA pachI. pazcAttApa kare che ke meM A dAna zA mATe dIdhuM ? na dIdhuM hota te na cAlata? huM khAlI lAgaNInA AvezamAM ja taDDAI gayuM. ' "
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhodha-graMthamALA - * 74 : vagere. tethI ja zAstrakAroe anAdara, kaThora vacana ane pazcAttApane sAnanAM - puSpa vila`ba, vimukhatA, dUSaNarUpa mAnelAM che. (34) guptatA dAna denAre ane teTaluM guptadAna devu. paNa DhaDharA pITIne ke jAherAta karIne dAna devuM nahi, kAraNa ke tema karavAthI kIrtinI kAmanA pASAya che ane vastu pratyenA sadbhAva tathA Atmahita gauNu khanI jAya che. peAtAnA nAmanuM pATiyu lAge, takhatI cATe, zilAlekha karAya ke chatrIe mUkAya athavA chapAya evI zarate amuka rakama ApavI te spaSTa rIte eka prakAranuM vyApArI sATu' ke jAherAtanA kakhAleA che, tethI tene samAveza dAnamAM thaI zake nahi. Ama chatAM A prakAranA vyavahAra Aje moTA pramANamAM cAlI rahyo che ane tene dAnanuM nAma apAI rahyuM che, je kharekhara, eka zocanIya vastu che! sarvathA dAna na karavAvALAnI apekSAe bhale AvuM kIrttidAna ThIka manAya, paNa AtmAnA kalyANu mATe te evuM dAna keAi rIte ucita na ja lekhAya. jyAM dAna eka vyApArI sATAnu rUpa le athavA kIrtinI kamAvata karavAnuM sAdhana banI jAya tyAM echAM paise vadhAre lAbha levAnI vRtti sateja bane te svAbhAvika che ane tethI sAcAM ane sAttvika dAnA ghaTI jAya te nizcita che. vadhAre aksAsanI vAta teA e che ke-je sasthAo prajAne susa'skAro ApavA mATe sthapAyelI che, tee ja dAnanA nAme vyApArI sATAonI cenAne AgaLa dhapAvI rahI che
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ dasamuM : : 7pa : detAM zIkhe ane AryamaharSioe upadezelA dAnanA Adarzane cheka ja nIce utArI rahI che. ahIM e prazna pUchAvAne saMbhava che ke "jyAM nica nANuMnI jarUra hoya tyAM saMsthAo bIjuM zuM karI zake ?" tene uttara e che ke "saMsthAoe mAtra dAna para nahi nabhatAM svAzrayI thavAne prayatna kare joIe ane je kaMI dAna meLavavuM paDe te halakI vRttione uttejana ApIne nahi paNa dAnanI eka pratiSThita dhamAMga tarIke khyAti karIne meLavavuM joIe.' (35) cittazuddhi dAna denAre pAtra ane vittanI pavitratAnI jema cittanI pavitratA-cittanI zuddhi para paNa pUratuM lakSya ApavAnI jarUra che. eraNanI corI karavI ane seyanuM dAna devuM e vAsta. vika rIte dAna nathI. tema ja amuka mANasone lUMTIne ke raMjADIne paisA bhegA karavA ane tenuM garIbone dAna karavuM e paNa vAstavika rIte dAna nathI, kAraNa ke tenA mULamAM bhArebhAra anIti rahelI che ane jyAM anIti heya tyAM ke paNa prakArane dharma saMbhava nathI. anItithI pedA karela dhananuM anyane dAna karavAthI tenI buddhi paNa bhraSTa thAya che. dAkhalA tarIke eka nadInA kinAre eka bAvAjI samAdhi lagAvIne beThA hatA ane paramAtmAnuM dhyAna dharatA hatA. tyAM keIe AvIne eka senAmahora temanI AgaLa dharI. A sonAmahera anItinA raste meLavelI hatI, eTale theDI vAre bAvAjInI AMkha khullI ane temanI najare
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-caMthamALA : 76 : puSpa senAmahora paDI ke temanI vicArasRSTimAM ajaba parivartana thavA lAgyuM. temane thayuM ke meM Aja sudhI ghaNu tapazcaryA karI, ghaNI prabhubhakti karI paNa saMsAranuM sAcuM sukha mANyuM nahi; mATe Aje te zaheramAM jAuM ane A senAmahora ApIne kaI vezyAne saMga karuM. pachI te bAvAjI zaheramAM gayA ane vezyAne saMga karIne lAMbA samayanI tapazcaryAthI bhraSTa thayA. kahevAnI matalaba e ja che ke-devA yogya dAna zuddha na hoya te lenAranI buddhimAM pheraphAra thAya che, mATe dAtAe nyAyapArjita zuddha dravyavaDe dAna karavAnI bhAvanA rAkhavI. (36) upasaMhAra - dAna e dharmanuM prathama aMga che tathA vyaktinA vikAsanuM, samAjanI suvyavasthAnuM, rASTranA ghaDataranuM ane vizvabharamAM zAMtinI samatulA jALavavAnuM amegha astra che, tethI tene vyavahAra sarva rIte samucita che. mATe ja AptapuruSone Adeza che ke-"he bhavyajanetame detAM zIkhe, he mahAnubhAve ! tame detAM zIkha! je detAM zIkhaze te jagatanI sarva samRddhi tamArAM caraNe DhaLaze, suralekanI sarva sAhyabI tamArI pachavADe paDaze ane ahaMta tIrthakara jevuM uttamottama pada tamArI samakSa AvIne UbhuM raheze."
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAritra tapa a .) -: turata grAhaka bane :saha kAI samajI zake tevI zailI ane bhASAmAM taiyAra thaelI sahu koIne vAMcavI gamI jAya tevI dharmabodha granthamALAnAM | 20 pustakAnA grAhaka banI jAva. jaina dharmanA ucca siddhAnto ane tenA AcArone suMdara Dhabe samajAvatI, harakeIne uttama jIvana jIvavAmAM ati upayogI lagabhaga eMsI eMsI pAnAnI, AkarSaka pustikAo 1 thI 10 nI saMkhyAmAM hAra paDI gaI che. jenAM nAma anukrame - thANa mahAna to, 2 saphaLatAnI sIDI, zvANuM ane meTuM( spA(vAda) 4 Adaza deva, 5 guru dazana, 6 dharmAmRta, thavA ane zakita, 8 jJAnopAsanA, 1 zAritra vicAra, 10 detAM zIebe che.. have bAkInI 10 pustikAo zIla, tapa, bhAva, dhyAna, yoga vagere viSaya uparanI bahAra paDanAra che. A granthamALA dharma pracArArthe, hajAro rUpIAnI khoTa sahana karIne sastI kIMmate dharma sevA bajAve che te judA judA viSayo upara lakhAelI AkarSaka chapAI, dviraMgI kalAtmaka TAiTala, kula 1600 pAnAnuM vAMcana, chatAM pAraTeja sAthe rUA. 12 mAM grAhaka thavA hAkhA: | chuTaka pustako paNa maLI zakaze. -: grAhako thavAnAM tathA hastaka meLavavAnAM ThekANAM :zA, lAlacaMda naMdalAla sI. zAMtilAla zAhanI che. The. rAvapurA ghIkAMTA-vaDodarA che. 86, prinsesa sTrITa-muMbaI sarasavatI pustaka bhaMDAra medharAja jaina pustaka bhaMDAra ke. ratanapoLa hAthIkhAnA, The. gulAlavADI goDIjInI cAla na. 1 amadAvAda muMbai t . . .