Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina 'citra kathA vanasiMha caubIsa tIrthakara bhAga-1 bhagavAna zrI AdinAtha jI
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ sampAdakIya citra suno sunAyeM tIrthaMkara jaina dharma kA eka pAribhASika zabda hai| jisakA bhAva hai, dharma tIrtha ko calAne vAlA athavA dharma tIrtha kA pravartaka / kabhI aisA bhI samaya AtA hai, jaba dharma kA prabhAva kSINa hone lagatA hai, usameM zithilatA AtI hai| usa samaya aise kathA prakhara UrjAvAna mahApuruSa janma lete haiM, jo dharma paramparA meM AI malinatA aura vikRtiyoM kA unmUlana kara dharma ke mUla svarupa ko puna: sthApita karate haiM aise hI jagatoddhAraka mahAn unnAyaka mahApuruSa tIrthaMkara kahalAte haiN| aise tIrthakara 24 hote haiN| tIrthakara saMsArarupI saritA ko pAra karane ke lie dharma zAsana rupI setu kA nirmANa karate haiN| dharma zAsana ke anuSThAna dvArA adhyAtmika sAdhanA kara jIvana ko parama pavitra aura mukta satya kathAe~ banAyA jA sakatA hai| tIrthaMkara mahApuruSa se maMDita hote haiN| jo samasta vikAroM para vijaya pA kara jinatva ko upalabdha kara lete haiM aura kaivalya prApya kara nirvANa ke adhikArI banate haiN| AzIrvAda - zrI vardhamAna sAgara jI mahArAja vartamAna kAlacakra me bhagavAna RSabhadeva prathama aura prakAzaka - AcArya dharmazruta granthamAlA evaM bhA. anekAnta vidvata pariSada bhagavAna mahAvIra antima caubIsa tIrthakara hue haiN| caubIsa nirdezaka - bra dharmacaMda zAstrI tIrthaMkaroM ke ghaTanA cakra ke bAre meM citra kathAoM ke mAdhyama se kRti - caubIsa tIrthakara bhAga - 1 bAla pIr3hI ko jAnakArI mila sake isa hetu caubIsa tIrthaMkaroM sampAdaka - rekhA jaina ema. e. aSTApada tIrtha ko tIna bhAgoM meM par3ha kara Atma sAta kreN| tIrthaMkaratva kI - 51 upalabdhi sahaja nahI hai| hara eka sAdhaka Atma sAdhanA kara - bane siMha rAThaur3a mokSa ko prApta kara sakatA hai, para tIrthaMkara nahIM bana sktaa| prApti sthAna, - 1. aSTApada tIrtha jaina mandira tIrthakaratva kI upalabdhi birale sAdhakoM ko hI hotI hai| isake 2. jaina mandira gulAba vATikA lie anekoM janmoM kI sAdhanA aura kucha viziSTha bhAvanAe~ apekSita hotI haiM vizva kalyANa kI bhAvanA se anuprANita (c) sarvAdhikAra surakSita sAdhaka jaba kisI kevalajJAna athavA atu kevalI ke caraNoM meM baiThakara loka kalyANa kI sudRr3ha bhAvanA mAtA hai tabhI tIrthaMkara aSTApada tIrtha jaina mandira jaisI kSamatA ko pradAna karane meM samartha tIrthakara prakRti nAma ke vilAsapura cauka, mahApuNya karma kA bandha karatA hai| isake lie solaha kAraNa dillI-jayapura N.H. 8. bhAvanAe~ batAI gaI hai jo tIrthakaratva kA kAraNa hai pAThaka gaNa gur3agA~va, hariyANA isa citrakathA ko par3hakara tIrthaMkaroM kI vizeSa jAnakArI prApta phona : 09466776611 09312837240 puSpa naM. kreN| jaM dharmacanda zAstrI aSTApada tIrtha jaina maMdira mUlya-25/- rupaye
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ isa madhyaloka meM asaMkhya dvIpa samudroM se ghirA huA eka lAkha yojana vistAra vAlA jambU dvIpa hai| usI videha kSetra meM merU parvata ke pazcima kI ora eka bAMdhila nAmaka deza hai| usameM eka vijayArtha parvata hai usakI uttara zreNI meM alakA nAma kI sundara nagarI hai| usa samaya rAjA atibala yahAM ke zAsaka the ye vIra, parAkramI, yazasvI dayAlU evaM nItinipuNa prajAvatsala | rAjA the| unakI strI kA nAma manoharA thaa| kucha samaya bAda manoharA kI kukSi se eka bAlaka | utpanna huaa| rAjA atibala ne usakA nAma mahAbala rakha diyaa| catura evaM nItinipuNa putra ko rAjA ne yuvarAja banA diyA evaM Apa bahuta nizciMta ho kara dharma dhyAna karane lage / the jaina citrakathA avazya mahArAja Apa nizcita raheM / caubIsa tIrthaMkara bhagavAna zrI AdinAtha jI eka dina nimitta pAkara mahArAja atibala kA hRdaya saMsAra se virakta ho gyaa| bAraha bhAvanAoM kA cintana kara unhoMne jinadIkSA dhAraNa karane kA nizcaya kara liyaa| phira maMtrI sAmanta Adi se vicAra prakaTa kiyaa| bhAga-1 citrAMkana banesiMha aba yuvarAja mahAbala saba taraha se yogya hai| maiM rAjya vyavasthA inheM sauMpakara jinadIkSA lenA cAhatA huuN| Apa maMtrI va sabhI sAmanta pUrvavata sahayoga kreN| paNa rAjA atibala ke sAtha aneka vidyAdharoM ne bhI dIkSA lii| rAjA atibala kaThina se kaThina tapa karane lage.........
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwwwww papapapapapaNa idhara rAjA mahAbala.bhI nIti pUrvaka prajA kA |usake zarIra kI zobhA bar3I hI vicitra ho gayI thI usakA sundara rUpa pAlana karane lgaa| dekhakara striyoM kA mana kAma se Akula ho uThatA thaa| mahArAja ApakI zAsana hamAre rAja kumAra kAmadeva ke praNAlI abhduta hai| hama saba samAna haiN| nagaravAsI mugdhacitta se ApakA Aka abhinandana karate haiN| hamArI rAjakumArI bhI kama nahIM hai| W WwNNNNa vada yogya vidyAdhara kanyAoM ke sAtha usakA vivAha ho gayA thaa| rAjA mahAbala jo bhI kArya karatA thA, vaha mantriyoM kI salAha se hI karatA thaa| unameM svayaMbuddha ko chor3akara bAkI tIna maMtrI mithyA dRSTi the| isalie ve rAjA mahAbala va svayaMbuddha ke sAtha dhArmika viSayoM meM vidveSa rakhA karate the| para rAjA mahAbala ko rAjanIti meM koI bAdhA nahI AtI thii| kisI samaya alakApurI meM rAjA mahAbala kI varSagAMTha kA utsava manAyA jA rahA thaa| svarga-mokSa ye jIva-ajIva kucha nahIM kalpita bAteM hai| hotA saba kucha prakRti inameM koI saccAI se banatA hai| nahIM hai| loooad ACCEEDO UOTr Dopampa mAjamA pAsaNyA paNa jamma phAsaNyA caubIsa tIrthakara bhAga-1
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ svayaMbuddha ne jIva ajIva Adi tatvoM kA samarthana kiyA svarga mokSa Adi para loka kA astitva siddha kara dikhlaayaa| jo bAteM Agama meM likhI haiM ve galata nahI ho sktii| isI samaya svayaMbuddha ne pApa evaM dharma kA phala batalAte hue rAjA mahAbala ko lakSya kara cAra kathAeM kahI jo isa prakAra hai| kucha samaya pahale Apake nirmalavaMza meM aravinda nAma ke eka rAjA ho gaye haiN| unakI rAnI kA nAma vijayAdevI thaa| unake do putra the haricanda aura kruuvind| dono putra bahuta vidvAna the| rAjA aravinda dIrgha saMsArI jIva the isalie unakA citta satata pApa karmoM meM lagA rahatA thaa| isI ke phala svarUpa ve naraka Ayu kA baMdha kara cuke the| Ayu ke aMta meM rAjA aravinda ko dAha jvara ho gyaa| aba to bahuta du:khI ho gayA bahuta cikitsA kI vyAkulatA bar3ha gii| kyA karUM para koI lAbha kucha sUjhatA nhiiN| nhii| unhoMne uttara kurU kSetra ke suhAvane bAga meM ghUmanA cAhA, pApa ke udaya se unakI samasta vidyAyeM naSTa ho gayI thii| unheM vivaza ho kara ruka jAnA pdd'aa| bar3e putra haricanda ne apanI vidyA se unheM uttara kurU bhejanA caahaa| merA durbhAgya beTA! tumhArI vidyA bhI saphala nahI huii| eka dina kI ghaTanA hai dIvAla para do chipakalI lar3a rahI thii| lar3ate-lar3ate eka kI pUMcha TUTa gaI, jisameM khUna kI do cAra bUMde aravinda ke zarIra para pdd'ii| khUna kI buMdoM ke par3ate hI unhe kucha zAnti mAlUma huI, isalie unhoMne samajhA ki yadi ve khUna kI bAvar3I meM nahAyeMge to unakA roga dUra ho sakatA hai| yaha vicAra kara laghu putra kurUvinda se khUna kI bAvar3I banavAne ke lie khaa| vaha pitA kA AjJAkArI thA, usase adhika dharmAtmA thaa| usane bAvar3I banavAI para use lAkha ke raMga se bhrvaadii| khUna kI bAvar3I dekhakara rAjA bahuta khuza hue| nahAne ke lie usameM praveza kiyaa| jyoMhI kullA kiyA tyoM hI patA calA ye to lAkha kA raMga hai| isa kArya para rAjA ko itanA krodha AyA ki ve talavAra lekara kurUvinda ko mArane ke lie daur3e, para bImArI ke kAraNa adhika nahIM daur3a sake evaM bIca meM hI apanI talavAra kI dhAra para gira pdd'e| phalasvarUpa unakA udara vidIrNa ho gayA ve marakara naraka gati meM phuNce| saca hai marate samaya jaise bhAva hote haiM vesI hI gati hotI hai| are pitAjI! AAN rAjA aravinda hatAza hokara zaiyA para par3e rhe| jaina citrakathA
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ he narendra ! kucha samaya pUrva Apake isI vaMza meM daNDa nAma ke rAja | mara kara ve apane bhaNDAra meM vizAlakAya ajagara hue| vaha ajagara maNi malI ke ho gaye haiM, jinhoMne apane pracaNDa parAkrama se samasta vidyAdharoM ko | sivAya bhaNDAra meM kisI dUsare ko nahI Ane detA thaa| eka dina maNimAlI ne vaza meM kara liyA thaa| yadyapi rAjA daNDa zarIra se vRddha ho gaye the tathApi isa ajagara kA hAla kisI munirAja se khaa| munirAja ne avadhijJAna se unakA mana vRddha nahIM huA thaa| unake maNimAlI nAma kA AjJAkArI jAnakara kahA ki yaha ajagara Apake pitA rAjA daNDa kA jIva hai| ArtadhyAna putra thaa| putra ko rAjya kA bhAra sauMpakara svayaM antaHpura maiM hI rahane lage ke kAraNa unheM yaha kuyoni prApta huI hai| yaha sunakara maNimAlI jhaTa se bhaNDAra evaM aneka taraha ke bhoga bhogane lge| kisI saMkleza bhAva se rAjA daNDa gRha meM gayA evaM vahAM ajagara ke sAmane baiThakara use isa DhaMga se samajhAne lagA, kA maraNa ho gyaa| jisase use apane pUrva bhava kA smaraNa ho gayA evaM viSayoM kI lAlasA chUTa gaI! bairabhAva chor3a diyA anta meM sanyAsa pUrvaka marakara deva paryAya paaii| SH ENT N ANSAMPARAN ajagara ne sanyAsa pUrvaka maraNa se devaparyAya paaii| rAjan Apake bAbA zatadala bhI cirakAla taka rAjya sukha bhogane ke bAda Apa ke pitA rAjA atibala ko rAjya pradAna kara dharma-dhyAna karane lage the evaM Ayu ke svarga se Akara deva ne maNImAlI anta meM samAdhi pUrvaka zarIra tyAga kara mahendra svarga meM deva hue the| Apako bhI ke gale meM eka sundara hAra pahanAyA dhyAna hogA ki jaba hama dono merU parvata para nandana vana meM krIDAratna the| taba deva thA jo Aja bhI ApakI grIvA meM | zarIradhArI Apake bAbA ne kahA thaa| jaina dharma ko kabhI nahIM bhUlanA yahI saba zobhAyamAna ho rahA hai| sUkhoM kA kAraNa hai| saca hai viSayoM kI abhilASA se manuSya aneka prakAra ke kaSTa uThAte haiN| viSayoM ke tyAga se svarga Adi kA sukha pAte haiN| caubIsa tIrthakara bhAga-1
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ isI taraha Apake pitA atibala ke bAbA sahasrabala bhI apane patra zatabala ke lie rAjya dekara nagna digambara muni ho gaye the evaM kaThina tapasyA se Atmazuddhi kara zukla dhyAna ke pratApa se mokSa sthAna ko prApta hue the| eka dina svayabuddha maMtrI akRtrima caityAlayoM kI vaMdanA karane ke lie| merU parvata para gaye evaM vahAM samasta caityAlayoM ke darzana kara apane Apa ko puNyazAlI mAnate hue somanasa vana meM baiThe hI the ki itane meM unheM pUrva videha kSetra ke antargata kaccha deza ke aniSTa nAmaka nagara se Ae hue do munirAja dikhAI pdd'e| he nAtha hamArI alakA he maMtrI ! rAjA mahAbala bhavya hai, kyoM kI nagarI meM vidyAdharoM kA bhavya hI tumhAre vacanoM meM vizvAsa kara sakatA adhipati jo mahAbala hai| tumheM rAjA mahAbala zraddhA kI dRSTi se nAma kA rAjA rAjya dekhate haiN| vaha dazameM bhava meM RSabhanAtha nAma karatA hai| vaha bhavya kA pahalA tIrthaMkara hogA sakala surendra usakI hai yA abhavya? sevA kreNgeN| samasta prANiyoM kA kalyANa karake svayaM bhI mukta ho jaayegaa| ye kathAeM prAya: sabhI logoM ko paricita evaM anubhUta thI, isalie svayaMbuddha |maMtrI kI bAta para kisI ko avizvAsa nahIM huaa| rAjA evaM prajA ne svayaMbuddha kA khUba satkAra kiyaa| mahAmati Adi tIna mantriyoM ke upadeza se jo kucha vibhrama phaila gayA thA, vaha svayaMbuddha ke upadeza se dUra ho gyaa| isa taraha rAjA mahAbala kI varSagAMTha kA utsava harSadhvani ke sAtha samApta aba maiM rAjA mahAbala ke pUrva bhava kA varNana karatA hU~ jisameM ki pUrva bhava kI atRpta vAsanA se rAjA mahAbala aba bhI rAta dina bhogoM meM lIna rhte| isane dharma kA bIja boyA thaa| pazcima videha ke gandhila deza meM | rAjA mahAbala kA pUrvabhava sunane ke bAda muni rAjA Adityamati ne svayaMbuddhi siMhapura nagara meM kisI samaya rAjA zrISeNa rAjya karate the| unakI maMtri se kahA ki Aja rAjA mahAbala ne svapna dekhA hai ki mujhe sambhinnamati rAnI kA nAma sundarI thaa| unake jaya varmA va zrI varmA nAma ke do| Adi mantriyoM ne jabaradastI kIcar3a meM girA diyA hai| phira svayaMbuddha maMtrI ne una putra the| unameM zrI varmA choTA putra sabhI ko pyArA thaa| rAjA ne prajA duSToM ko dhamakA kara mujhe kIcar3a se nikAla kara sone ke siMhAsana para baiThAkara ke Agraha se laghuputra zrIvarmA ko rAjya de diyaa| svayaM dharma dhyAna meM | nirmala jala se nahalAyA tathA eka dIpaka kI zikhA pratikSaNa kSINa ho rahI hai|| lIna ho gye| jyeSTha putra jayavarmA ko apanA yaha apamAna sahA nahI gyaa| isalie vaha digambara muni bana kara ugra tapa karane lgaa| eka rAjA avazya pUchegA tuma pahale hI batA denA ki dina AkAza mArga se vihAra karatA huA vidyAdharoM kA rAjA jA pahale svapna se ApakA saubhAgya prakaTa hotA hai| rahA thaa| dUsare se ApakI Ayu eka mAha zeSa raha gayI jJAta kAza ! maiM bhI rAjA hotA hotI hai| aisA karane se tuma para usakA vizvAsa to zAna se vicaratA! dRr3ha ho jAyegA, taba tuma use jo bhI hita kA mArga batAoge use vaha zIghra mAna legaa| S R rAjA banane kI abhilASA ne phira dhara dabAyA / jayavarmA rAja bhogoM kI kalpanA se magna ho rahe the| idhara sAMpa ne unhe Dasa liyaa| itanA batAkara dono muni vihAra kara gaye maMtrI nagara meM lauTa aayaa| jaina citrakathA
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ vahAM rAjA mahAbala maMtrI svayaMbuddha kI pratIkSA kara rahe the so svayaMbuddha ne zIghra hI jAkara unake dono svapnoM kA phala kaha sunAyA tathA unheM samayopayogI anya bhI dhArmika upadeza diye| maMtrI ke kahane se rAjA mahAbala ko dRr3ha nizcaya ho gayA ki usakI Ayu eka mAha raha gaI hai| vaha samaya aSTAchikA vrata kA thA, isalie usane jina maMdira meM ATha dina kA khUba utsava karAyA evaM zeSa bAisa dina kA sanyAsa dhAraNa kiyaa| use sanyAsa vidhi maMtrI svayaMbuddha batalAte rahate the| latitAMga deva kI Ayu sudIrgha thI isalie usake jIvana meM alpaAyu vAlI kitanI hI deviyAM naSTa ho jAtI thI usake sthAna para dUsarI deviyAM utpanna ho jAtI thii| isa taraha sukhabhogate hue lalitAMga deva kI Ayu jaba kevala kucha palyoM kI zeSa raha gaI taba eka svayaMprabhA nAma kI devI prApta huii| usake jaisI sundarI devI jIvana meM pahalI bAra milI thI, vaha use bahuta cAhatA thA evaM vaha bhI lalitAMga ko bahuta adhika cAhatI thii| donoM eka dUsare para atyaMta mohita the| 6 183 B K L kAeka (C) anta meM paMca namaskAra maMtra kA jApa karate hue rAjA mahAbala nazvara manuSya zarIra kA parityAga kara aizAna svarga ke zrIprabha vimAna meM deva paryAya kA adhikArI huaa| vahAM usakA nAma lalitAMga thaa| jaba usane avadhi jJAna se pUrva bhava kA cintavana kiyA, taba usane svayaMbuddha kA atyaMta upakAra mAnA evaM usake prati apane hRdaya se kRtajJatA prakaTa kii| pUrvabhava ke bhavya saMskAra se usane vahAM bhI jinapUjA Adi dhArmika kAryoM meM kabhI pramAda nahIM kiyaa| isa prakAra aizAna svarga meM svayaM prabhA, kanaka latA, | vidyullatA Adi cAra hajAra deviyoM ke sAtha aneka sukha bhogate hue rahane lgaa| Shiv P C (v) QUEE parantu saba dina kisI ke eka se nahI hote| dhIre-dhIre lalitAMga deva kI do sAgara kI Ayu samApta hone ko AI aba usakI Ayu sirpha chaH mAha kI zeSa raha gaI taba usake kaNTha meM par3I mAlA murajhA gaI kalpavRkSa kAnti rahita ho gye| maNi, muktA Adi sabhI vastue~ prAyaH niSprabha sI ho gii| aba to lagatA hai merI Ayu mAtra chaH mAha kI zeSa raha gayI hai| isake bAda mujhe avazya hI naraloka meM utpanna honA par3egA / prANI jaise kArya karate haiM, vaise hI phala pAte haiN| maineM apanA samasta jIvana | bhoga vilAsoM meM bitA diyaa| aba kama se kama isa zeSa Ayu meM mujhe dharma sAdhana karanA parama Avazyaka hai| Q 3 0000 yaha cintavana kara pahale lalitAMgadeva ne samasta akRtrima caityAlayoM kI vaMdanA kI, phira acyuta svarga meM sthita jina pratimAoM kI pUjA karatA huA samatA santoSa se vaha samaya bitAne lagA anta meM samAdhipUrvaka paMcanamaskAra maMtra kA jApa karate hue usane deva zarIra ko tyAga diyaa| caubIsa tIrthakara bhAga-1
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ jambudApa kavidaha kSetra meM eka puSkalAvatI deza haiN| usakI rAjadhAnI utpala kheTa | jambu dvIpa pUrva videha kSetra meM pUNDarIkaNI nagarI ke rAjA bajaTata nagarI hai| vahAM ke rAjA vajrabAhu the unakI rAnI kA nAma vasundharA thaa| vahI va unakI rAnI lakSmImatI ke zrImatI nAmakI putrI huii| lalitAMga deva apanI Ayu samApta hone para inhI dampati kA vajajaMdha nAma kA putra / zrImatI bahuta huA vaha apanI manorama ceSTAoM se sabhI ko harSita karatA thaa| sundara hai ise brahmA ne candramA kI candramA jisa taraha kumudoM ko vikasita karatA hai usI taraha yaha kalAoM se banAyA bAlaka sabako harSita karatA hai| udhara rAjA kI AyudhazAlA meM cakraratna prakaTa huA tathA nagara ke bAhara aba lalitAMgadeva ke binA mujhe eka kSaNa bhI varSa ke samAna pratIta hotA hai| tuma udyAna meM yazodhara mahAmuni ko kevala jJAna prApta huaa| rAjA vajradaMta usakI khoja karake mujhe milaado| dekho maineM isa paTiye para pUrvabhava ke citra aMkita mahAmuni ke jJAnotsava meM zAmila hue| jyohi unhoMne munirAja ke kiye haiN| inheM dikhAkara tuma saralatA se lalitAMga deva kI khoja kara sakatI ho| caraNoM meM praNAma kiyA unheM avadhijJAna ho gayA isase rAjA ne apane va putrI Adi ke pUrvabhava spaSTa rUpa se jAna lie| nizcinta ho kara digvijaya ke lie nikala pdd'e| idhara paMDitAdhAya zrImatI kA mana bahalAne lgii| usane use murchita hone kA kAraNa puuchaa| mujhe pUrva bhava ke pati lalitAMgadeva kA smaraNa ho AyA hai| FESCIENCE jaina citrakathA
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNDitAdhAya citrapaTa lekara lalitAMgadeva kI khoja ke lie | itane meM paMDitAdhAya bhI haMsatI huI A gii| ye citra kaI logoM ne dekhe para cala dii| udhara zrImatI ke pitA digvijaya karake lauTa Aye, | usakA rahasya kisI ko samajha meM nahI AyA parantu eka yuvaka jo sAkSAt kAma unhoMne putrI ko pAsa bulAkara kuzala kSema pUchA va deva sA lagatA thaa| citra ko dekhate hI murchita ho gyaa| usane sArI jAnakArI avadhijJAna ne sArA vRtAMta use batA diyaa| lii| usakI ceSTAoM se maineM nizcaya kara liyA ki yahI lalitAMgadeva kA jIva hai| tumhArA lalitAMgadeva jo ki hamArA bhAnajA hai, usake sAtha | usake sAtha vAloM ne batAyA ki vaha rAjA vajrabAhu kA putra hai, usakA nAma tumhArA zIghra vivAha hone vAlA hai| ve aba yahAM A rahe haiM vajrajaMgha hai, usane apanA citra tumhAre pAsa bhI bhejA hai| tuma nizcinta rho| KGANG zrImatI ne citra ko hRdaya se lagA liyaa| idhara rAjA vajradaMta, bahana vasundharA bhAnaje vajrajaMgha va bahanoI vidA hokara zrImatI apane sasurAla utpalakheTa nagarI pahuMcI, vahAM vajrabAhu ko lekara ghara A gye| navadampati kA zAnadAra svAgata huaa| ApakI kRpA se mere pAsa saba jIjAjI Apa logoM ke Ane se kucha hai| yadi ApakI icchA hai apAra harSa huA hai| Apa mujha para | sneha rakhate haiN| mere ghara meM Apake to citra vajrajaMgha ke lie ApakI lAyaka jo bhI vastu ho use putrI zrImatI de dijiie| svIkAra kiijiyegaa| cakravartI to yahI cAhate the tathA vivAha kI taiyArI hone lagI zubha muhUrta meM vivAha ho gyaa| zrImatI ke sau putra hue unhoMne apane gRhastha jIvana ko saphala maanaa| caubIsa tIrthaMkara bhAga-1 18
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka samaya rAjA vajrabAhu mahala kI chata para baiThe AkAza kI || idhara cakravartI rAja sabhA meM baiThe the ki mAlI ne unheM eka kamala kA phUla suSamA nihAra rahe the| saMsAra ke sabhI padArtha isI bAdala arpita kiyaa| usa kamala kI sagandhi se cAroM ora bhaure maMDarA rahe the| jyoM hI unhoMne nimIlita kamala ko vikasAne kA prayatna kiyA tyoM hI usameM rUke ke samAna kSaNabhaMgura haiM maiM isa rAjya vibhUti ko sthira samajha kara vyartha hI vimohita ho rahA huuN| nara bhava pAkara bhI jisane hue mRta bhaure para unakI dRSTI pdd'ii| vaha bhaurA sugandhi ke lobha se sAyaMkAla ke samaya kamala ke bhItara baiThA thA ki acAnaka sUrya asta ho gayA jisase vaha usI mokSa prApti ke lie prayatna nahIM kiyA vaha phira sadA ke meM banda hokara mara gayA thaa| lie pachatAtA hai| jaba yaha bhaure eka nAsikA indriya ke viSaya meM Asakta ho rahe haiM ve kyoM bhaure kI taraha mRtyu ko prApta na hoNge| saMsAra me indriya ke viSaya hI prANiyoM ko dukhI karate haiN| maiMne jIvanabhara viSaya sukha bhoge para kabhI santuSTa nahIM huaa| C00 CIDR | aisA cintavana karake rAjA saMsAra se eka dama udAsIna ho gye| putra vajrajaMga ko rAjyatilaka kara vana jAkara AcArya ke pAsa yaha cintavana kara unhoMne jina dIkSA dhAraNa kA saMkalpa kara liyaa| jaba putroM dIkSA lekara tapa karane lge| unake sAtha zrImatI ke sau putra ne rAjya lenA asvIkAra kara diyA taba apane cha: mAha ke pautra puNDarIka paMDitA sakhi evaM aneka rAjAoM ne bhI jina dIkSA gRhaNa kii| ko rAjya de diyA putroM tathA puravAsiyoM ke sAtha dIkSita ho gye| cakravartI evaM putra amitateja ke viraha se samrAjJI lakSmImatI tathA / mahArAnI ne patra bhejakara dAmAda vanajaMgha ko bulAyA kucha samaya ke bAda anundarI bahuta dukhI huii| kahAM cakravartI kA vizAla rAjA vajajaMgha va zrImatI puNDarIka kI tarapha Aye unake sAtha sArA sAmrAjya evaM kahAM cha: mAha kA abodha bAlaka punnddriik| aba sarakArI lavAjamA thaa| ratha ghor3e hAthI se sajI vizAla senA thii| rAjya kI rakSA kisa taraha hogii| eka sundara sarovara ke pAsa sainA ko roka kara svayaM zrImatI ke sAtha nagara meM jAne lge| do munirAja vihAra karate hue vahAM se nikale / rAjA drAnI ne muniyoM ko zuddha sarasa AhAra diyA usake bAda munirAja vana kIora vihAra kara gye| ye yugala muni Apake sabase choTa do putra haiN| Atma zuddhi ke lie sadA vana meM hI rahate haiN| AhAra ke lie bhI nagara meM nahIM jaate| jaina citrakathA
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaha suna rAjA vajrajaMgha va zrImatI ko romAMca ho aayaa| ve tatkSaNa usI ora gaye jisa ora munirAja gaye the| nirjana vana meM eka zilA para baiThe hue muni yugala ko dekhakara rAja dampati ke harSa kA pAra na rhaa| munirAjoM ke caraNoM meM mastaka navAkara gRhastha dharma kA AkhyAna sunA isake bAda apanA pUrva bhava sunakara rAjA vajrajaMgha ne pUchA ....... he munirAja ! ye mativAra Ananda evaM rAjana ! adhikatara pUrvabhava ke saMskAroM se hI akampana mujhase bahuta sneha karate haiN| prANiyoM meM paraspara sneha athavA dveSa rahA karatA merA bhI inase atyadhika prema hai| hai| ApakA bhI inake sAtha pUrvabhava kA sambandha isakA kyA kAraNa hai| hai| suno maiM inake pUrvabhava sunAtA huuN| EOB jambUdvIpa ke videha kSetra vatsakAvatI deza meM prabhAkarI nagara haiN| vahAM kA rAjA narapAla Arambha parigraha meM lIna rahatA thaa| isalie vaha marakara paMkaprabhA naraka meM gyaa| aneka dukha bhogakara usI nagarI ke pAsa zArdUla (vyAghra) huaa| kisI samaya usa parvata para vahAM ke tAtkAlika rAjA pritIvardhana apane choTe bhAI ke sAtha rUke hue the| rAjapurohita ne unase kahAyadi Apa isa parvata para isa nirjana pahAr3a para koI muni munirAja ke lie AhAra AhAra ke lie kyoM AvegA? deveM to vizeSa puNya lAbha hogaa| Apa nagarI ke samasta rAste sugandhita jala se siMcavA kara una | para tAje phUla bichvaadeN| jisase koI nirgrantha muni usameM praveza nahIM kregaa| ve nagarI meM na jAkara isI ora aaveNge| taba Apa par3agAha kara unheM vidhipUrvaka AhAra de sakate haiN| mne rAjA prItIvardhana ne purohita ke kahe anusAra aisA hI kiyA |jisase pahitAsva nAmaka muni nagarI ko vihAra ke ayogya samajhakara usI parvata kI ora A gye| caubIsa tIrthakara bhAga-1
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ munirAja ko Ate dekha rAjA prItIvardhana ne unhe bhakti pUrvaka par3agAhA| rAjA prItIvardhana ne usa zArdUla kI khUba paricaryA kI evaM munirAja ne svayaM evaM uttama AhAra diyA / devoM ne vahAM ratnoM kI varSA kI taba munirAja use paMca namaskAra maMtra sunAyA jisase vaha aThAisa dina bAda samatArUpI ne rAjA prItIvardhana se kahA- he dharAramaNa ! dAna ke vaibhava pariNAmoM meM marakara aizAna svarga meM deva huaa| rAjA ke senApati, maMtrI, se barasatI huI ratnadhArA ko dekha kara jise jAti smaraNa ho AyA hai purohita ne bhI rAjA ke AhAradAna kI anumodanA kI jisake prabhAva ve aisA eka zArdUla isI parvata para sanyAsa vRtti dhAraNa kie hue hai| so tuma | tInoM marakara aizAna svarga meM deva hue| jaba Apa aizAna svarga meM lalitAMgadeva usakI yogya rIti se paricaryA karo, vaha Age cala kara bharata kSetra ke the taba ye saba Apake parivAra ke deva the| vahAM se cayakara ye saba kramaza: prathamatIrthaka ra vRSabhanAtha kA prathama putra samATa bharata Apake maMtrI purohita, senApati va seTha bane / basa isa pUrva bhava ke baMdhana se hokara mokSa prApta kregaa| ApakA Apasa meM atyadhika sneha hai| usa nirjana vana meM rAjA vaja jaMgha evaM munirAja ke bIca jaba | yaha savAdacala rahAthA, taba vahAM hai taponidhe ! ye nakula, zArdula, baMdara evaM zUkara Adi cAra jIva ApakI ora TakaTakI lagAye kyoM baiThe haiN| T yaha vyAghra isI deza me hastinApura nagara meM vezya dampatti kA ugrasena nAma kA putra thA-vaha adhInastha sevakoM ko dhamakAkara bhaNDAra se ghI, cAvala Adi vastueM vezyAoM ke lie bhejA karatA thA rAjA ko patA lagA to pakar3Akara khUba mAra lgaaii| vaha mara kara vyAghra huA hai| jaina citrakathA
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaha sUkara pUrva bhava me vijayanagara ke rAja dampatti kA harivAhana nAmaka putra || yaha baMdara pahale bhava meM vezya dampatti nAgadatta nAmaka putra thaa| kisI samaya thaa| vaha bahuta abhimAnI thaa| vaha apane sAmane kisI ko kucha nahIM | isakI mA~ ne choTI kanyA ke vivAha ke lie dukAna se kucha dhana le liyaa| samajhatA thaa| yahAM taka kI pitA evaM gurUjanoM taka kI AjJA nahIM mAnatA thaa| eka dina isake pitA ne ise kucha AjJA dI jisase kudha hokara isane |jise yaha denA nahI cAhatA thaa| isane mA~ se dhana vApasa lene ke aneka upAya patthara ke khambhe se sira phor3a liyA marakara sUkara huaa| kiye| niSphala rahA, isa dukha se marakara baMdara huaa| peline Ema yaha nevalA pahale bhava meM supratiSThita nagara meM Apane jo mujhe AhAra diyA hai, usakA vaibhava dekhane se ina saba ko apane pUrvabhava kA smaraNa ho aayaa| kAdambika nAma kA purUSa thaa| vahAM ke rAjA ne ise | ye pazcAtApa kara rahe haiN| pAtradAna kI anumodanA se inakA puNya saMcaya huA hai| ye saba AThabhavoM taka maMdira banavAne ke kAma meM lagA rakhA thaa| vaha ITa vAle Apake sAtha svarga evaM manuSyoM ke sukha bhoga kara saMsAra baMdhana se mukta ho jaayeNge| sAtha hI isa zrImatI kA logoM ko dhana dekara bahuta sI IMTeM apane ghara DalavAtA jIva Apake tIrtha meM dAnatIrtha ke calAne vAlA zreyAMsakumAra hogA tathA usI paryAya se mokSa prApta kregii| thaa| kAdambika ko eka dina apanI kanyA ke sasurAla jAna pdd'aa| apane putra ko maMdira ke kAma para lagA gayA thaa| putra ne usakA batAyA pApa kAma nahIM kiyaa| usane beTe ko bahuta piittaa| krodha meM Akara apane pAMva bhI kATa lie rAjA ko patA calA to usakI bahuta piTAI huI, vaha marakara nevalA huaa| (VVM ...dono rAjadampati munirAja ko namaskAra kara apane nagara ko cale aaye| muniyugala bhI ananta AkAza meM vihAra kara gye| . caubIsa tIrthaMkara bhAga-1
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ apanI rAjadhAnI puNDarIkiNIpurI Akara bAlapuNDarIka kA rAjatilaka kiyA vizvasta vRddha maMtriyoM ke sAtha meM rAjya kA bhAra sauMpa diyaa| eka dina rAjA rAnI zayanAgAra meM soye the| candana AdikA sugandhita dhuMvA phaila rahA thaa| durbhAgya se sevaka mahala kI khir3akiyAM kholanA bhUla gyaa| jisase dhuMA saMcita hotA rhaa| usI dhuMe se rAjadampati kA svAsa rUka gayA, sadA ke lie sote raha gye| ve donoM marakara uttara kurUkSetra meM Arya evaM AryA hue| ve nakula, vyAghra, sUkara evaM baMdara bhI usI kSetra meM Aye hue the| sukha se rahane lge| idhara utpala kheTa nagara me rAjA vanajaMgha ke viraha se mativara, Ananda, dhanamitra evaM akampana pahale to dukhI hue anta meM jina dIkSA dhAraNa karalI / tapa ke prabhAva se svarga meM ahamindra hue| eka dina uttara kurUkSetra meM Arya evaM AryA kalpavRkSa ke nIce baiThe krIr3A kara rahe the AkAza mArga, se do muni rAja pdhaare| Arya dampati ne unakA svAgata kiyA caraNoM meM namaskAra kara pUchA Arya ! pUrva kAla meM jaba Apa rAjA mahAbala the taba Apa kahAM se A rahe haiM evaM isa bhoga bhUmi meM kidhara maiM ApakA svayaMbuddha nAma kA maMtrI thaa| maine hI Apako jaina dharma kA vihAra kara rahe haiM? hamArA hRdaya bhakti bhAva se umar3a upadeza diyA thaa| jaba Apa bAisa dina kA sanyAsa dhAraNa kara mara rahA hai kRpA kara kahie Apa kauna haiM? kara svarga cale gye| maineM jina dIkSA dhAraNa karalI thii| jaba mujhe avadhijJAna se mAlUma huA ki Apa yahAM haiM taba maiM Apako dharma kA svarUpa samajhAne ke lie AyA huuN| ROI 12 he bhavya ! viSayAbhilASA prabalatA se mahAbala paryAya meM Apako | kucha samaya bAda Ayu pUrNa hone para Arya evaM AryA ke jIva aizAna svarga meM deva nirmala samyagadarzana prApta nahI huA thaa| isalie Aja nirmala hue| zArdUla, sUkara, baMdara va nevale ke jIva bhI usI svarga meM deva hue| vahAM samyagdarzana ko dhAraNa kro| yaha darzana hI saMsAra ke samasta || aneke bhoga bhogate hue sukha se rahane lge| kAla krama se svayaM buddha maMtrI ke jIva dukhoM ko dUra karatA hai| jIva ajIva Asrava baMdha, saMvara prItikara munirAja ko zrI prabha parvata para kevala jJAna huaa| sabhI deva unakI nirjarA evaM mokSa ina sAta tatvoM kAtathA dayA dharma kA sacce manAvadanA ke lie gayAdevana apanagurUsa puchaa| se zraddhAna karanA hI samyagdarzana hai| bhagavan ! mahAbala ke bhava meM sambhinnamati /nigodarAzi meM utpanna ho acintya zatamati tathA mahAmati nAma ke mere jo tIna/dukha bhoga rahe haiM tathA zatamati mithyA mithyA dRSTi maMtrI the ve aba kahAM haiN| -jJAna ke prabhAva se dUsare naraka meM kaSTa bhoga rahA hai| 4 LOCOM upadeza dekara munirAja AkAza mArga se vihAra kara gye|| jaina citrakathA 13
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ jisa samaya jayasena kA vivAha hone vAlA thaa| usI samaya zrIdhara deva ne jAkara smjhaayaa| naraka ke samasta dukhoM kI yAda dilAI / |jisase usane saMsAra se virakta hokara muni dIkSA le lii| kaThina tapa ke prabhAva se marakara pAMcave svarga meM brahmendra huaa| yaha suna kara zrIdhara deva ko bahuta dukha huaa| vaha sambhinnamati tathA mahAmati ke viSaya meM to kara hI kyA sakatA thA hAM zatamati ko sudhAra sakatA thaa| vaha zIghra hI dUsare naraka meM gyaa| vahAM avadhijJAna se zatamati maMtrI ke jIva ko pahacAna kara usase kahA- kyoM mahAzaya ! Apa to mujhe pahicAnate haiM na ? vidyAdharoM ke rAjA mahAbala kA jIva huuN| mithyAjJAna ke kAraNa Apako naraka ke ye tIvra dukha prApta hue haiN| aba bhI yadi inase chuTakArA cAhate ho, to samyagdarzana tathA samyagjJAna se apane Apako alaMkRta kro| VUVyn OD zrIdhara deva ke upadeza se nArakI zatamati ne zIghra hI samyagdarzana dhAraNa kara liyaa| vaha Ayu pUrNa kara maMgalAvatI deza meM rAjadampati ke jayasena nAma kA putra huaa| kucha samaya bAda zrIdharadeva svarga se cayakara jambUdvIpa ke mahAvatsakAvatI deza ke rAjadampati ke suvidhi nAmaka putra hue| abhaya ghoSa cakravartI usake mAmA the| cakravartI ke manoharA nAma kI eka sundara kanyA thI, jisakA vivAha suvidhi se huaa| sukha se samaya bitAne lge| kucha samaya bAda rAjya kA bhAra suvidhi ko sauMpa kara rAjA muni ho gye| suvidhi rAjakArya meM bahuta adhika kuzala thaa| samaya pAkara rAjA suvidhi ke kezava nAmaka putra huaa| rAjA vajrajaMgha kA jIva aneka sukha bhogakara rAjA suvidhi huaa| zrImatI kA jIva unakA putra kezava huaa| zArdUla kA jIva isI deza ke rAjA vibhISaNa va rAnI priyadattA kA varadata nAma kA putra huaa| sUkara kA jIva ananta mati va nandisena rAja dampati kA varasena nAma kA putra huaa| baMdara kA jIva candramatI va ratisena nAmaka rAjadampati ke citrAMgada nAma kA putra huaa| nakula kA jIva citramalinI tathA prabhanjana nAmaka rAjadampati ke madana nAma se prasiddha putra huaa| (CO-HD SIDE caubIsa tIrthakara bhAga-1
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ kucha samaya ke bAda cakravartI ajayaghoSa ne aThAraha hajAra rAjAoM ke sAtha jinadIkSA le lii| varadatta, varasena, citrAMgada tathA madana bhI cakravartI ke sAtha dIkSita ho gye| rAjA suvidhi kA apane putra kezava para adhika sneha thaa| isalie unhoMne muni na hokara zrAvaka ke vrata dhAraNa kiye| Ayu ke anta meM mahAvrata dhAraNa kara solahaveM svarga meM acyutendra hue| kezava ne bhI dIkSA lI, Ayu ke anta meM svarga meM yatIndra huaa|aayu ke anta meM acyutendra puNDarIkaNI nagarI ke zrIkAntA tathA vajrasena nAmaka rAjadampati ke putra huaa| vahAM usakA nAma vajanAbhi thaa| varadatta, varasena, citrAMgadA tathA madana svarga meM sAmAnika deva the| vahAM se cayakara vajanAbhike vijaya vaijayanta, jayanta tathA aparAjita nAma ke choTe bhAI hue| jo solahaveM svarga meM yatIndra huA / vaha kubedatta tathA anantamati nAmaka vaizya dampati ke dhanadeva nAmaka putra huA / vajranAbhike vajrajaMgha bhava meM jo mativara, Ananda, dhanamitra tathA akampana nAma ke maMtrI purohita seTha tathA senApati the| ve marakara ahamindra hue the| aba ve vahAM se cayakara vajranAbhike bhAI hue| vahAM usake subAhu, mahAbAhu pITha tathA mahApITha nAma rakhe gaye the| rAjaputra vajranAbhi kA zarIra pahale se hI bahuta sundara thaa| yauvanAvasthA Ane para atyadhika sundara pratIta hone lgaa| rAjA vajrasena ne apane putra vajranAgi ko rAjyabhAra sauMpakara vairAgya le liyaa| idhara vajanAbhi kI AyudhazAlA meM cakraratna prakaTa huaa| cakraratna ko Agekara vajranAbhi ne digvijaya kii| dhanadeva ukA gRhapati nAmaka ratna huA isa taraha nau nidhi tathA caudaha ratnoM ke svAmI samrATa vajranAbhi kA samaya sukha se bItane lgaa| COM COM COLOUVOLOOCROIDOTOUUDUOD LU GOODOOD 27TO mahArAja vajranAbhi apane putra vajradaMta ko rAjyabhAra sauMpakara solaha hajAra rAjAoM, eka hajAra putroM, ATha bhAiyoM tathA zreSThI dhanadeva ke sAtha tIrthaMkara deva ke samIpa dIkSita hokara tapasyA karane lge| vajanAbhi ne bhI vahIM solaha bhAvanAoM kA cintana kiyA jisase tIrthakara prakRti kA baMdha ho gyaa| Ayu ke anta meM sarvAthasiddhi meM ahamindra hue| yaha ahamindra hI hamAre kathA nAyaka vRSabhanAtha hoNgeN| vijaya, vaijayanta, jayanta, aparAjita, subAhu, pITha, mahApITha tathA dhanadeva zarIra tyAga kara ahamindra hue the, bhagavAna vRSabhanAtha ke sAtha mokSa prApta kreNge|.... jaina citrakathA
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ yahAM jaba bhogabhUmi kI racanA miTa cukI thI evaM karmabhUmi kI racanA AraMbha ho rahI thI, taba ayodhyA nagarI meM antima kulakara nAbhirAja kA janma huA thaa| inake kAla meM janma ke samaya bAlaka kI nAbhi meM nAla dikhalAI dene lagI thii| mahArAja nAbhirAja ne usa nAla ko kATane kA upAya batAyA thaa| isalie, unakA nAma nAbhirAja sArthaka huA thaa| inhIM ke samaya meM AkAza meM zyAmala megha dikhane lage the| indradhanuSa kI vicitra AbhA chiTakane lagI thii| vidyuta camakatI thii| varSA hone se pRthvI kI zobhA abhduta ho gayI thii| kahIM sundara nirjhara kalarava karate hue bahane lgtethe| kahIM pahAr3oM kI guphAoM se iThalAtI huI nadiyAM bahane lagI thii| kahIM meghoM kI garjana sunakara vanoM meM mayUra nAcane lage the| AkAza meM zveta bagule ur3ane lage the| samasta pRthvI para harI bharI ghAsa utpanna ho gaI thii| usa varSA se khetoM meM apane Apa taraha-taraha ke dhAnya aMkura utpanna ho kara samaya para yogya phala dene lage the| yadyapi bhoga upabhoga kI samasta sAmagrI maujUda thI parantu prajA use kAma meM lAnA nahI jAnatI thI isalie vaha yaha saba dekhakara bhrama meM par3a gii| aba taka bhoga bhUmi bilakUla miTa cukI thI evaM karmayuga kA AraMbha ho cukA thA parantu loga karma karanA nahIM jAnate the, isalie ve bhUkha-pyAsa se dukhI hone lge| eka dina cintA se vyAkula hue samasta prANI mahArAja nAbhirAja ke pAsa pahuMce evaM unase dInatA pUrvaka prArthanA karane lge| (khetoM meM kaI taraha ke choTe paudhe lage hue haiM jo bAloM ke mahArAja! Apake udaya se aba manacAhe phala dekhiye kalpa vRkSoM ke badale ye aneka bhAra se jhakane ke kAraNa mAno mahIdevI ko namaskAra dene vAle kalpavRkSa naSTa ho gaye haiN| isalie hama anya vRkSa utpanna hue haiM jo phala ke bhAra kara rahe haiN| kahie ye saba kisalie paidA hue haiN| saba bhUkha-pyAsa se vyAkula ho rahe / kRpA kara se nIce jhuka rahe haiN| inake phala khAne mahArAja ! Apa hama saba ke rakSaka haiM, buddhimAna haiM, jIvita rahane kA kucha upAya btlaaiiye| se hama loga mara to nahIM jaayeNge| isalie isa saMkaTa ke samaya hamArI rakSA kiijie| fuuuu AUTILITERALLLL majpapajja 0222nDocean2200000 000000000000aanana mAnyaNNpyanyatra caubIsa tIrthakara bhAga-1
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ prajA ke aise dInatA bhare vacana sunakara/bhAIyoM ! kalpavRkSa ke naSTa ho jAne para ye sAdhAraNa vRkSa tumhArA vaisA hI upakAra kareMge jaisA nAbhirAja ne madhura vacano se sabako ki pahale kalpavRkSa kiyA karate the| dekho ye khetoM meM aneka taraha ke anAja paidA hue haiN| saMtoSa dilAyA evaM yuga ke parivartana inake khAne se tuma logoM kI bhUkha zAnta ho jAvegI evaM ina sundara kue, bAvar3I, nirjhara Adi kA hAla batAte hue khaa| kA pAnI pIne se tumhArI pyAsa miTa jaavegii| OIN ye lambe ganne ke per3a, jo bahuta adhika mIThe haiN| inhe dAntoM se yA yantra se pelakara inakA rasa pInA caahie| ina gAyoM, bhaisoM ke thanoM se sveta miSTa dugdha jhara rahA hai, ise pIne se zarIra puSTa hotA hai evaM bhUkha miTa jAtI hai| C COpAna isa taraha dayAlu mahArAja nAbhirAja ne usa dina prajA ko jIvita rahane ke saba upAya batAye evaM thAlI Adi kaI taraha ke miTTI ke bartana banAnA sikhaaye| unake mukha se yaha saba suna kara prajAjana bahuta adhika prasanna hue evaM unake batAye upAyoM ko kAma meM lAkara sukha se rahane lge| jaina citrakathA - 17
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahile loga bahuta adhika bhadra pariNAmI hote the, isalie unase kisI prakAra kA aparAdha nahIM hotA thaa| para jyoM-jyoM samaya bItatA gayA tyoM-tyoM logoM ke pariNAma kuTila hote gaye evaM ve aparAdha karane lge| isalie nAbhirAja ne evaM unake pahile kulakaroM ne aparAdhI manuSyoM ko daNDa dene ke lie | daNDa vidhAna bhI calAyA thaa| 'hA', 'mA', 'dhika' ye tIna prakAra ke daNDa the / 18 (5) rAjA nAbhirAja kI patnI kA nAma marUdevI thaa| usake samAna sundarI evaM sadAcAraNI na huI aura na hogii| unakI rAjadhAnI ayodhyApurI thii| rAjadampati aneka prakAra ke sukha bhogate hue bar3e Ananda se vahAM rahate the| naye-naye upAyoM se prajA kA pAlane karate the| inhI rAjadampati ke putra bhagavAna zrI vRSabhanAtha se prasiddha hue| bhagavAna vRSabhanAtha prathama AditIrthaMkara kahalAte the| OU v B TA ON T POOJAY caubIsa tIrthaMkara bhAga-1
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaba se karmayuga kA Arambha huA taba se logoM ke hRdaya bhoga lAlasAoM se bahuta kucha virakta ho cuke the| usa samaya saMsAra ko aise deva dUta kI AvazyakatA thii| jo sRSTI ke avyavasthita logoM ko vyavasthita bnaae| unheM kartavya kA jJAna karAe. ye mahAna kArya kisI sAdhAraNa manuSya se nahI ho sakatA thaa| usake lie to kisI aise mahAtmA kI AvazyakatA thI jisakA vyaktitva bahuta vizAla ho| hRdaya atyanta nirmala evaM udAra ho / usa samaya vajranAbhi cakravartI kA jIva jo ki savArtha siddhi meM ahamindra pada para AsIna thaa| isa mahAna kArya ke lie udyata huaa| devatAoM ne usakA saharSa abhivAdana kiyaa| sabase pahale devoM ne bhavyatA se svAgata ke lie bhavya nagarI kA nirmANa kiyA phira usameM nitya pratidina meM cAra bAra karor3oM ratnoM kI varSA kii| eka dina mahArAnI marUdevI svaccha vastra se zobhita zaiyA para zayana kara rahI thii| zItala sugandhita vAyu dhIre-dhIre baha rahI thii| sukha kI nIMda A rahI thii| jaba rAtri samApta prAya thI taba usane AkAza meM solaha svapna dekhe| svapna dekhane ke bAda usane apane mukha meM praveza karate hue sveta varNa vAlA eka baila dekhaa|.... 00000 COM O OO OOW kAyA RA VIHARIAAVLEITI jaina citrakathA
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtri pUrNa ho gayI, pUrva dizA meM lAlI chA gaI, rAja maMdira meM maMgala dhvani honA lgii| baMdI jana-stuti gAna karane lge| mahArAnI marudevI kI nIMda khula gii| paMca parameSThI kA smaraNa karatI huii| zaiyA se uThI abhUtapUrva svapnoM kA smaraNa kara Azcarya sAgara meM nimagna ho gii| Vioe jaba use bahuta soca vicAra karane para bhI svapnoM ke phala kA patA na calA taba vaha zIghra hI taiyAra ho kara sabhA maNDala kI ora gii| | maharAja nAbhirAja ne yathocita satkAra kara use rAjyasabhA meM Ane kA kAraNa puuchaa| marUdevI ne vinaya pUrvaka rAta meM dekhe svapna rAjA nAbhirAja se kahe evaM unake phaLa jAnane kI icchA prakaTa kI taba mahArAja nAbhirAja ne avadhijJAna se jAnakara khaa| 20 devI! tumhAre eka mahAna putra hogaa| vaha pUre saMsAra kA adhipati hogaa| pracaNDa parAkramI va atulita vaibhavazAlI hogA tIrtha kA karttA evaM sabako Ananda dene vAlA hogaa| tejasvI va nidhiyoM kA svAmI hogA tathA ananta sukhI hogaa| uttama lakSaNoM se bhUSita hogaa| sarvadarzI va sthira sAmrAjyazAlI hogaa| svarga se aayegaa| avadhijJAna, guNoM kI khAna va karmarUpI Idhana ko jalAne vAlA hogaa| aisA lagatA hai ki tumhAre garbha meM kisI deva ne avatAra liyA hai| caubIsa tIrthakara bhAga- 1
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ devoM ke Asana akasmAta kampAyamAna hue jisase unheM vRSabhanAtha ke garbhArohaNa kA nizcaya ho gyaa| indra kI AjJAnusAra dikkumAriyAM lakSmI Adi deviyAM jina mAtA mahArAnI marUdevI kI sevA ke lie upasthita ho gii| indra Adi samasta devoM ne ayodhyApurI meM khUba utsava kiyaa| ratnoM ko barasAte rhe| isa taraha ASAr3ha zuklA dvItIyA ke dina uttarAsAr3ha nakSatra meM vajanAbhi ahamindra ne svArthasiddhi se cayakara mahAdevI marUdevI ke garbha meM sthAna paayaa| cetra kRSNA navamI ke dina uttama lagana meM prAta: kAla ke samaya marUdevI ne putra ratna prasava kiyaa| vaha sUrya ke samAna tejasvI pratIta hotA thaa| usa samaya tInoM lokoM meM ullAsa chA gayA thaa| dizAeM nirmala ho gayI thii| ayodhyA nagarI kI zobhA anupama pratIta hotI thii| sau dharma svarga kA indra bhI indrANI ke sAtha ayodhyApurI kI ora claa| mArga meM aneka sura nartakiyAM nRtya karatI jAtI thii| sarasvatI vINA bajAtI thii| gaMdharva gIta gAte the| bharatAcArya nRtya kI vyavasthA kara rahe the| deva senA AkAza se nIce utrii| jaina citrakathA
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ indra-indrANI Adi kucha pramukha deva rAjA nAbhirAja ke bhavana para pahuMce evaM tIna pradakSiNA de kara unake bhItara hue bAla jinendra ko lAne ke lie indra ne indrANI ko prasUti gRha meM bhejA evaM svayaM dvAra para khar3A rahA- indrANI ne bhakti pUrvaka namaskAra kiyA, marUdevI ko mAyAmayI nidrA se aceta kara usake samIpa mAyA nirmita eka bAlaka ko sulAkara bAlaka jinendra ko bAhara le aaii| unake Age dikkumArIyAM aSTa maMgala lie hue cala rahI thI, maMgala gIta gA rahI thii| jaya ghoSa kara rahI thii| indrANI ne jina bAlaka ko lejAkara indra ko sauMpa diyaa| saudharma indra ne unhe airAvata para baitthaayaaN| bAlaka vRSabhanAtha ke zIza para aizAna svarga kA dhavalachatra lagAyA sanatkumAra evaM mahendra svarga ke indra dono camara DhulAra rahe the| saba devatA jaya-jayakAra kara rahe the| AkAza mArga se merUparvata kI ora, cale dhIre-dhIre calakara .... 22 32 an caubIsa tIrthakara bhAga-1
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ ninyAnave hajAra yojana UMce parvata para pahuMca gye| zikhara para jo pANDaka vana meM deva senA ko ThaharAkara, pANDaka zilA para madhya siMhAsana para bAlaka jinendra ko virAjamAna kara diyaa| pAsa ke dono ora siMhAsanoM para aizAna svarga ke indra baitthe| ina donoM indroM ke Asana se kSIra sAgara taka devoM kI do paMktiyAM bana gayI jo vahAM se jala se bhare kalaza hAthoM hAtha indra ke pAsa pahuMcA rahI thii| jaba abhiSeka kA kArya pUrA ho gayA taba uttama vasva se bAlaka jinendra kI deha poMcha kara indrANI ne taraha-taraha ke AbhUSaNa pahanAe, aneka stotroM se devarAja ne unakI stuti kii| deva nartakiyoM ne nRtya kiyA, samasta devoM ne unakA janma kalyANaka dekhakara apane ko dhanya maanaa| indra ne bAlaka kA nAma vRSabhanAtha rkhaa| merUparvata para abhiSeka mahotsava samApta kara ayodhyA vApasa Aye va bAlaka ko mAtA kI goda meM dekara abhiSeka vidhi ke samAcAra sunAye jisase saba loga bahuta prasanna hue| /// Chunal LuuluILICY mahArAja nAbhirAja ne dila khola kara aneka utsava kie| janmAbhiSeka kA || unakI buddhi itanI prakhara thI ki unhe kisI gurU se vidyA sIkhane kI mahotsava pUrAkara deva evaM devendra apane-apane sthAnoM ko cale ge| jAte samaya AvazyakatA nahIM par3I thii| Apa hI samasta vidyAoM evaM kalAoM ke kuzala nAbhirAja ke mahala para bhagavAna ke rakSA ke lie catura kucha devakumAra evaM deva | ho gaye the| kabhI vidvAna mitroM ke sAtha baiThakara kavitA kI racanA krte| kumAriyoM ko chor3a gayA thaa| indra ne bhagavAna ke hAtha ke aMgUThe meM amRta bhara diyA taraha-taraha kI paheliyoM ke dvArA mana bhlaate| kabhI sundara saMgIta sudhA kA pAna karate / kabhI mayUra, totA, haMsa, sArasa Adi pakSiyoM kI manohara ceSTAeM thaa| jise cUsa-cusakara ve bar3e hue the| unheM mAtA kA dUdha pIne kI AvazyakatA dekhakara prasanna hote| kabhI prajAjana semadhara vArtAlApa krte| nahIM huI thii| URUITUTITI YSEASEATMENT jaina citrakathA
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ kabhI hAthI para savAra ho kara nadI, tAlAba udyAna Adi kI saira krte| mahArAja nAbhirAja ne vRSabhanAtha ke bar3hate hue yauvana ko dekhakara unakI kabhI UMce-Uce pahAr3okI coTiyo para caDhakara prakRti kI zobhAdekhata thaa| vivAha karanA caahaa| inakA hRdaya abhI se nirvikAra hai- jaba ye isa prakAra rAjakumAra vRSabhanAtha ne sukha pUrvaka kumAra kAla vyatIta kara | baMdhana mukta hAthI kI bhAMti haTha kara tapa ke lie vana ko cale jAveMge taba tarUNAvasthA meM pradArpaNa kiyaa| usa samaya unake zarIra kI zobhA tapta kaMcana | dUsare kI kanyA kA kyA hogA? sambhava hai vivAha kara dene se kucha paricita kI taraha atyadhika bhalI mAlUma hotI thii| usa yuvAvasthA meM bhI rAjaputra | | ho sakeMge yaha yuga kA Arambha hai| sRSTi kI vyavasthA eka prakAra se nahIM ke vRSabhanAtha ke mana para vikAra ke koI cihna prakaTa nahIM hae the unakA bAlakoM barAbara hai| isa yuga meM vivAha kI rIti pracalita karanA sRSTi ko vyavasthita jaisA unmukta hAsya evaM nirvikAra ceSTAeM jyoM kI tyoM vidyamAna thii| banAnA Avazyaka hai| aisA socakara pitA nAbhirAja vRSabhanAtha ke pAsa ge| isa samaya mAnava samAja ko sRSTi kA krama sikhalAne ke lie Apa sarvAdhika upayukta hai| isalie Apa kisI yogya kanyA ke sAtha vivAha karane kI anumati diijie| usa samaya vivAha kI taiyAriyAM zurU kara dii| zubha muhUrta meM rAjA kaccha kii| bahina yazasvI evaM mahAkaccha kI bahina sunandA ke sAtha bhagavAna vRSabhanAtha kA vivAha kara diyA / ve dono anupama sundarI thii| putra vadhuoM ko dekhakara mAtA marUdevI kA hRdaya phUlA na samAtA thaa| ayodhyA meM kaI taraha ke utsava manAye gye| sapaYOUT wwwA taba bhagavAna vRSabhanAtha ne maMda muskAna se pitA ke vacanoM kA uttara diyA mahArAja nAbhirAja mauna sammati pAkara bahuta prasanna hue| 24 caubIsa tIrthakara bhAga-1
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka dina rAta ke samaya mahAdevI yazasvI ne sote samaya rAtri ke pichale prahara meM sumerU parvata, sUrya, candra, kamala, agni evaM samada ye svapna dekhe| prAtaH mahAdevI ne sapano kA phala mahArAja vRSabhanAtha se pUchA unhone hasate hue kahA-karatA tumhAre cakravartI, pratApI, kAntivAna, lakSmIvAna, samasta vasudhA kA pAlana kartA, gaMbhIra hRdaya vAlA, carama zarIrI putra utpanna hogaa| vaha putra ikSvAku vaMza kI kIrti bddh'aayegaa| apane atulya bhujabala ko bharata kSetra ke chahoM khaNDoM para rAjya kregaa| isake anantara vyAghra kA jIva subAhu jo ki sarvAtha siddhi meM ahamindra huA thA, vahAM se cayakara mahAdevI yazasvI ke garbha meM aayaa| dhIre-dhIre zarIra meM garbha ke cihana prakaTa ho ge| samasta zarIra raktahIna ho gyaa| usa samaya unakA mana vIra ceSTAoM meM ramatA thaa| yoddhAoM ke vIratAbhare vacana sunatI thI zUravIro kI yuddha kalA dekhakara prasanna hotI thii| aisA lagatA hai| koI parAkramI purUSa avatAra legaa| kramaza: no mahIne bItane para zubhalagna meM prAta:kAla tejasvI bAlaka ko prasUta kiyaa| yaha bAlaka sarvabhauma na samasta pRthvI kA adhipati arthAta cakravartI hogaa| svapnoM kA phala sunakara mahAdevI yazasvI bahuta harSita huii| jina rAja vRSabhadeva bahuta adhika prasanna hue the| marUdevI evaM nAbhirAja ke harSa kA to pArAvAra hI nahIM thaa| sampUrNa nagarI patAkAoM se sajAI gaI thii| rAjA nAbhirAja ne abhUtapUrva dAna diyA thaa| kaccha, mahAkaccha Adi rAjAoM ne milakara nAtI kA janmotsava manAyA evaM usakA nAma bharata rkhaa| bhagavAna vRSabhanAtha ke vajrajaMgha bhava meM jo Ananda nAma kA purohita thA evaM krama se sarvArthasiddhi meM ahamindra huA thaa| vaha kucha samaya bAda mahAdevI yazasvI ke garbha se vRSabhasena nAma kA putra huaa| phira krama se seTha dhana mitra zArdulAya, varAhArya evaM nakulArya ke jIva isI mahAdevI ke garbha se krama se ananta vijaya, ananta vIrya, acyuta, vIra evaM varavIra nAke putra utpanna hue| isa taraha bharata ke bAda ninyAnave putra tathA brAhmI nAmaka eka putrI utpanna huii| ERIANDIA TFV VOYVV jaina citrakathA 25
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ udhara bhagavAna vRSabhanAtha kI dUsarI rAnI sunandA ke garbha meM vajrajaMgha bhava kA senApati jo krama se ahamindra huA thaa| avatIrNa huA jisakA nAma bAhubalI thaa| jaisA nAma thA vaise hI guNa the| unakI dhIra ceSTAoM ke sAmane mahAdevI yasasvI ke samasta putroM ko muMha kI khAnI par3atI thii| bhagavAna vRSabhanAtha ke vajrajaMgha bhava meM anundarI nAma kI bahina thI vaha kucha samaya bAda usI sunandA ke garbha se sundarI nAma kI putrI huii| isa prakAra bhagavAna vRSabhanAthakA samaya parivAra ke sAtha sukha se vyatIta hotA thaa| vaha samaya aba sarpiNI kAla kA thaa| isalie pratyeka viSaya meM hrAsa hI hrAsa hotA thaa| kalpavRkSoM ke bAda binA boI huI dhAna paidA hotI thii| aba vaha bhI naSTa ho gaI / auSadhiyoM kI zakti kama ho gii| manuSya khAne pIne ke lie dukhI hone lge| saba ora trAhi-trAhi maca gii| apanI rakSA kA koI upAya nahIM dekha kara loga vRSabhanAtha ke pAsa pahuMce - he tribhuvana pate he dayAnidhe! hama logoM ke durbhAgya se kalpavRkSa to pahale hI naSTa ho cuke the| para aba rahI sahI dhAnya Adi bhI naSTa ho gaI hai| isalie bhUkha-pyAsa kI bAdhAaiM hama sabako atyadhika kaSTa pahuMcA rahI hai| varSA, dhUpa evaM sardI se bacane ke lie hamAre pAsa koI sAdhana nahIM hai| nAtha! isa taraha hama kaba taka jIvita rheNge| 26 Code putra-putrIyoM ko vidyA pradAna ke yogya samajhakara varNamAlA sikhalAne ke bAda brAhmI ko gaNita zAstra tathA sundarI ko vyAkaraNa, chaMda tathA alaMkAra zAstra sikhlaae| jyeSTha putra bharata ke lie arthazAstra tathA nATaya zAstra vRSabhasena ke lie saMgIta zAstra ananta vijaya ko citrakalA tathA gRhanirmANa vidyA, bAhubalI ko kAmataMtra, sAmudrika zAstra, Ayurveda, dhanurveda, haritataMtra azva taMtra tathA ratna parIkSA zAstra pddh'aayeN| isI taraha anya putroM ko bhI lokopakArI samasta zAstra pddh'aaye| isa | prakAra mahApratApI putroM guNavatI patniyoM ke sAtha vinodamaya jIvana bItAte hue vRSabhanAtha kA dIrgha jIvana kSaNabhara samAna bItatA gayA / ..... lates SAVAVA 10000 Apa hama saba ke uddhAra ke lie hI pRthvI para avatarita hue haiN| Apa vijJa haiM, samartha hai, dayA ke sAgara haiM, isalie jIvikA ke kucha upAya batalAkara hamArI rakSA kIjie, prasanna hoiye| caubIsa tIrthakara bhAga- 1
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ isa taraha logoM kI ativANI sunakara bhagavAna vRSabhadeva kA aisA nizcaya kara unhoMne logoM ko AzvAsana diyA evaM icchAnusAra samasta vyavasthA karane ke lie, hRdaya dayA se bhara aayaa| unhoMne nizcaya kiyA ki- indra kA smaraNa kiyaa| samasta devoM sahita indra aayaa| mahArAja kA vicAra jAnakara sabase pahale pUrva pazcima videha kSetroM kI taraha yahAM bhI, grAma-nagara Adi| usane ayodhyApurI meM cAroM dizAoM meM bar3e-bar3e jina maMdiroM kI racanA kii| phira kAzI, kauzala, kA vibhAga kara asimasi, kRSi, zilpa, vANijya evaM kaliMga, karnATaka, aMga, baMga, maMgala, cola, kerala, mAlavA, mahArASTra, saurASTha , Andhra, turaSka, vidyA ina cha: kAryoM kI pravRti karanI caahiye| aisA karane | karasena, vidarbha Adi dezoM kA vibhAga kiyaa| una dezoM meM nadI, nahara, tAlAba, vana, upavana Adi para hI loga sukha se apanI AjIvikA grahaNa kara skeNge| lokopayogI upAdAnoM kA nirmANa kiyA - phira una dezoM ke madhya parikhAkoTa, udyAna Adi se sobhAyamAna gAMva, pura, karvaTa Adi kI racanA kI taba se indra kA nAma purandara pdd'aa| vRSabhezvara kI AjJA pAkara devendra ne prajA ko una nagaroM meM bsvaayaa| prajAjana bhI navanirmita bhavanoM meM rahakara atyanta prasanna hue| TIONAL kAyakA | eka dina avasara pAkara vaSabhadeva ne prajA ke logoM me kSatriya, | | vRSabhanAtha ne sRSTi kI suvyavasthA kI thI isalie ve 'sRSTAbrahmA' khlaaye| vezya, zudra ina tIna varNo kI sthApanA kara unake AjIvikA / vaha yuga kRtayuga nAma se pukArA jAne lgaa| mahArAja nAbhirAja kI sammati ke yogya upAya btaaye| unhoMne kSatriyoM ko dhanuSa bANa talavAra se unakA rAjyAbhiSeka kiyA gyaa| maNi jar3ita, svarNa siMhAsana para baiThe hue Adi zastroM ko calAnA sikhaayaa| dIna-hIna janoM kI rakSA kA bhAra AdinAtha tejomaya mukhakamala sUrya ke samAna damakatA thaa| prajA ko soNpaa| vaizyoM ko deza-videza meM vyApAra karanA sikhaayaa| zudroM |suvyavasthita banAne ke lie kSatriya, vezya evaM zudra varNa kA vibhAga kara diyA ko dUsaroM kI sevA kA kArya sauNpaa| usa samaya bhagavAna thaa| unheM unake yogya kArya sauMpa diyA thaa| para kAla ke prabhAva se vRSabhanAtha kA Adeza logoM ne mastaka jhukAkara svIkAra uttarotara logoM ke hRdaya kuTila hone lge| isalie unhoMne dravya kSetra, | kiyaa| jisase saba ora sukha zAnti ho gyii| kAla evaM bhAva kA dhyAna rakhate hue / aneka taraha ke daNDa vidhAna prayukta kiye the| DIA jaina citrakathA 27
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ unhoMne rAjya vyavasthA ko mahAmaNDalika rUpa meM saMgaThita kiyaa| cAra hajAra rAjAoM para eka mahAmaNDalika rAjA niyukta kiyaa| cAra mahAmaNDalika rAjAoM para svayaM mahAmaNDalezvara hokara sabakI dekhabhAla karate the| apane putroM meM jyeSTha bharata ko yuvarAja banAyA tathA zeSa putroM ko bhI yogya padoM para niyukta kiyaa| bhagavAna vRSabhanAtha ne saba manuSyoM ko ikSu (Ikha) ke rasa kA saMgraha karane kA upadeza diyA loga unhe 'ikSvAku' kahane lge| prajApAlana ke upAya pracalita kiye the| isalie prajApati bhI kahate the| kuladhara, kAzyapa Adi brahmA aneka nAma se pukArate the| eka dina prajApati vRSabhanAtha rAjasabhA meM baiThe the| aneka deva-deviyoM ke sAtha saudharma svarga kA indra vahAM aayaa| rAjasabhA meM eka apsarA nIlAMjanA ne nRtya zurU kiyaa| acAnaka nIlAMjanA nRtya karate-karate kSaNa bhara meM vidyuta kI bhAMti vilIna ho gii| taba indra ne rasa bhaMga na ho isalie usI ke samAna dUsarI apsarA ko khar3A kara diyaa| vaha bhI nIlaMjanA kI taraha hI nRtya karane lgii| bheda vijJAnI vRSabhadeva se yaha rahasya chipana sakA, ve udAsIna ho gye| yaha zarIra vAyu ke vega se kampita dIpa zikhA kI bhAnti nazvara hai| yauvana saMdhyA kI lAlI ke samAna dekhate-dekhate naSTa ho jAtA hai| zarIra isa AtmA ke sAtha dUdha evaM jala kI taraha milA huA hai| vaha bhI samaya pAkara AtmA se pRthaka ho jAtA hai| taba bilakula alaga rahane vAle strI, putra-dhana, sampatti Adi meM kaise buddhi sthira kI jA sakatI hai? yaha prANI pApa ke vaza meM naraka gati jAtA hai| tiryaMcaM gati meM uSNa, bhUkha-pyAsa Adi aneka dukha bhogatA hai| kadAcita manuSya bhI huA to daridratA, roga, mAnasika dukhoM se dukhI hotA hai| isa taraha cAroM gatiyoM meM kahIM bhI sukha kA ThikAnA nahIM hai| saccA sukha mokSa meM hI prApta ho sakatA hai evaM vaha mokSa kevala manuSya paryAya meM hI prApta kiyA jA sakatA hai| isa manuSya paryAya ko pAkara yadi maiMne Atma kalyANa ke lie prayatna nahI kiyA taba mujhase murkha anya kauna hogA? AURI CO3opoor 5000 caubIsa tIrthaMkara bhAga-1
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna vRSabhadeva ne jyeSTha putra ko rAjagaddI dekara bAhUbalI ko yuvarAja banA diyaa| svayaM rAjakArya kI ora se bilkula nirAkula ho ge| tribhuvanapati bhagavAna vRSabhanAtha mahArAja nAbhirAja evaM mahArAnI marUdevI se AjJA lekara vana jAne ke lie deva nirmita pAlakI para savAra he| vana meM pahuMca kara pAlakI se utara gye| candrakAnta maNI kI zilA para baiTha gye| samasta vastrA-bhUSaNa utAra diye evaM paMca muSThiyoM se keza ukhAr3a DAle tathA pUrva dizA kI ora mukha karake khar3e hokara siddha parameSThI ko namaskAra karate he| siddha bhagavAna kI sAkSI pUrvaka samasta parigrahoM kA tyAga kara diyaa| isa taraha mahAmuni AdinAtha ne caitra badI navamI ke dina aparAnukAla ke samaya uttarASAr3hA nakSatra meM jinadIkSA grahaNa kI thii| vana meM mahAmuni AdinAtha chaha mahInA kA anazana dhAraNa kara eka Asana se baiThe hue the| dhUpa, varSA, zIta Adi kI bAdhAeM unheM racamAtra bhI vicalita nahIM kara sakI thii| ve merU ke samAna acala the| unakI dRSTi nAsA ke agrabhAga para lagI haI thii| HOM CONaive E jisa vana meM mahAmuni vRSabhezvara dhyAna kara rahe the usa vana meM janma virodhI jIvoM ne bhI virodha chor3a diyaa| gAya, siMha, maMga, sarpa, nevalA, mora Adi eka dUsare ke sAtha krIr3A kiyA karate the| saca hai vizuddha AtmA kA prabhAva saba para par3atA hai| dhyAna karate-karate jaba cha: mAha vyatIta ho gye| taba bhagavAna vRSabhadeva ne apanA usa samaya karU jAMgala deza ke hastinApura meM rAjA somaprabha rAjya karate the| dhyAna mudrA samApta kara AhAra lene kA vicAra kiyA, muni mArga calAne kA khyAla unake choTe bhAI kA nAma zreyAMsa kumAra thaa| zreyAMsa kumAra bhagavAna AdinAtha kara grAmoM meM vihAra zurU kiyaa| mahAmuni AdinAtha se pahale vahAM koI muni huA hii| ke vajrajaMgha bhava meM zrImatI kA jIva thaa| jo krama se AryA, svayaMprabha deva nahI thaa| isalie loga munimArga se sarvathA aparicita the| ve yaha nahIM samajhate the ki kezava, acyuta, pratIndra, dhanadeva Adi hokara ahamindra haA thaa| vahAM se muniyoM ke lie AhAra kaise diyA jAtA hai| vidhipUrvaka na milane ke kAraNa ve binA cayakara zrayAsa kumAra huaa| na milane ke kAraNa ve binA kara avAsamA Aja maiM ne rAtri ke pichale pahara meM bar3A Ahara lie hI nagaroM se vApasa cale jAte the| isa taraha sthAna-sthAna para ghUmate hue| vicitra svapna dekhaa| atyanta U~cA meruparvata hai, kalpavRkSa kI zAkhAoM unheM eka mAha bIta gyaa| devarAja jinakI AjJA kI pratIkSA kiyA karate the| samrATa meM AbhUSaNa alaMkRta haiN| mUMgA ke samAna lAla-lAla se zobhita bharata jina kA putra thaa| svayaM tInoM lokoM ke adhipati kahalAte the| ve bhI kaI nagaroM siMha, apane sIMgo para miTTI lagAyA huA baila, damakatA sUrya, kiraNa meM ghUmate rahe, para AhAra na milaa| isa taraha mahAmuni AdinAtha ne eka varSa taka yukta candramA, laharAtA samudra, aSTa maMgala dravyoM ko lie vyaMtara deva the| kucha bhI nahI khAyA-piyA, to bhI unake citta evaM zarIra meM kisI prakAra kI zithilatA nahI dikhAI par3atI thii| jaina citrakathA
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ merU parvata ke dekhane se usake samAna prAta: kAla ke rAjabhavana meM baiThe hue dono bhAI usa mahApurUSa kI pratIkSA kara hI rahe the ki itane meM koI mahApurUSa apane Agamana se Apake samaya dekhe gaye || mahAmuni AdinAtha vihAra karate hue hastinApura A phuNce| unake Agamana kA samAcAra bhavana ko alaMkRta karegA evaM bAkI ke / svapna zIghra hI sunakara donoM bhAI daur3e Aye, unheM praNAma kara atyadhika Anandita hue| rAjA zreyAMsane svapna unhIM mahApurUSa ke guNoM kI jyoM hI bhagavAna AdinAtha kA divya rUpa dekhA tyoM hI zrImatI evaM vajajaMgha bhava kA samasta phala dete haiN| unnati batalA rahe haiN| vRtAMta smaraNa ho aayaa| muniyugala ko AhAra diyA thaa| yaha prAta: kAla kA samaya AhAra dene ke yogya hai| manamAjyANa ADOBOHERO RECRel rAjapurohita kI bAta sunakara dono bhAI bar3e prasanna hue| | usane navadhA bhakti pUrvaka unhe pdd'gaahaa| zraddhA, bhakti se yukta ho kara Adi / jinendra vRSabhanAtha ko AhAra dene ke lie bhItara le gyaa| vahAM usane rAjA | somaprabha evaM rAnI lakSmImatI ke sAtha mahAmuni AdinAtha ke pANI pAtra meM ikSurasa se AhAra diyaa| jaya jaya aho dAnama ! aho dAnama! mahAmuni AdinAtha bIhar3a aTaviyoM meM dhyAna lagAkara Atma zuddhi karate the| unhoMne yatra-tatra vihAra kara apanI ceSTAoM se muni mArga kA pracAra kiyA thaa| ve kabhI grISma Rtu meM pahAr3a kI coTiyoM para dhyAna lagAkara baitthte| kabhI zItakAla kI bhISaNa rAtri meM nadiyoM ke taTa para Asana jamAte the| kabhI varSA Rtu meM vRkSoM ke nIce yogAsana lagAkara baitthtethe| pANNA AhAra lene ke bAda mahAmuni vRSabhadeva vana kI ora vihAra kara gye| usa yuga meM sabase pahale Ahara dAna kI prathA rAjA zreyAMsa va somaprabha ne hI calAI thii| 30 caubIsa tIrthakara bhAga-1
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ isa taraha ugra tapazcaryA karate-karate unhe hajAra varSa bIta gaye, taba ve eka dina purImatAlapura nagara ke pAsa zakaTa nAmaka vana meM nirmala zilA tala para padmAsana lagAkara baiTha gye| usa samaya unakI Atmavizuddhi uttarottara bar3hatI jA rahI thii| phalasvarUpa kSapaka zreNI meM pravezakara zukla dhyAna ke dvArA jJAnAvaraNIya, darzanA varaNIya, mohanIya evaM aMtarAya ina cAra ghAtiyA karmoM kA nAza kara phAlguna kRSNA ekAdazI ke dina uttarASAr3ha nakSatra meM sakala padArthoM ko prakAzita karane vAle kevala jJAna prApta kiyaa| jinendra bhagavAna vRSabhanAtha ko kevalajJAna prApta huA hai| yaha jAnakara dhanapati kubera ne bhavya samavazaraNa kI racanA kI devarAja indra samasta parivAra ke sAtha purImatAlapura AyA, mahArAja bharata ko jagadagurU vRSabhadeva ko kevala jJAna hone kI racanA kii| usI samaya mahArAja bharata ke putrotpati va AyudhazAlA meM cakraratna prakaTa hone kA samAcAra milaa| rAjA bharata atyadhika prasanna hue| ve bhI bhAI baMdhu maMtrI purohita marUdevI Adi parivAra ke sAtha ke kevala jJAna mahotsava meM purImatAlapura phuNce| unhoMne atizayapUrNa divya dhvanI meM dharma-adharma kA svarUpa samajhAkara samyagdarzana jJAna, caritra kA jIva, ajIva, Asava, baMdha, saMvara, nirjarA-mokSa ina sAta tatvoM kA pugdala, dharma-adharma AkAza evaM kAla ina cha: dravyoM kA, puNya-pApa kA evaM loka-aloka kA svarUpa btaayaa| jaba taka prANiyoM kI dRSTi bAhya bhautika padArthoM meM ulajhI rahegI, taba taka use AtmIya Ananda kA anubhava nahI ho sktaa| use prApta karane ke lie to saba ora se nAtA tor3akara kaThina tapasyA karane kI AvazyakatA hai| indriyoM para vijaya prApta karane kI va AtmadhyAna meM acala hone kI AvazyakatA hai| ambilu Web RANGLAM asaMkhya nara-nAriyoM ne vrata vidhAna dhAraNa kiye the| samrATa bharata rAjadhAnI lauTa aaye| jaina citrakathA
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna vRSabhadeva ne aneka dezoM meM vihAra kiyaa| ve AkAza meM calate the| devaloga unake pairoM ke nIce suvarNa kamaloM kI racanA karate jAte the| maMda sugandhita vAyu bahatI thii| deva jaya-jayakAra karate the| pRthvI kAMca kI taraha nirmala ho gayI thii| saba ora subhikSa ho gayA thaa| unake Age dharmacakra tathA / aSTa-maMgala dravya calA karate the| isa prakAra deza-videza meM ghUma-ghUmakara ve kailAzagirI pahuMca kara AtmadhyAna meM lIna ho gye| caubIsa tIrthakara bhAga-1
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina dharma ke prasiddha mahApuruSoM para AdhArita raMgIna sacitra jaina citra kathA / jaina dharma ke prasiddha cAra anuyogoM meM se prathamAnuyoga ke anusAra jainAcAryoM ke dvArA racita grantha jinameM tIrthaMkaroM, cakravarti, nArAyaNa, pratinArAyaNa, baladeva, kAmadeva, tIrthakSetroM, paMcaparameSThI tathA viziSTa mahApuruSoM ke jIvana vRtta ko sarala subodha zailI meM prastuta kara jaina saMskRti, itihAsa tathA AcAra-vicAra se sIdhA samparka banAne kA eka saralatam sahaja sAdhana jaina citra kathA jo manoraMjana ke sAtha-sAtha jJAna varddhaka saMskAra zodhaka, rocaka sacitra kahAniyAM Apa par3heM tathA apane baccoM ko par3hAveM ATha varSa se assI taka ke bAlakoM ke liye eka AdhyAtmika Tonika jaina citra kathA dvArA AcArya dharmazruta granthamAlA samparka sUtra : aSTApada tIrtha jaina mandira vilAsapura cauka, dillI -jayapura N.H. 8, gur3agA~va, hariyANA phona : 09466776611 09312837240 evaM mAnava zAnti pratiSThAna ba. dharmacanda zAstrI pratiSThAcArya
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ pada tIrtha jaina aSTApa vizva kI prathama vizAla 27 phITa uttaMga padmAsana kamalAsana yukta yuga prarvataka bhagavAna AdinAtha,bharata evaM bAhubalI ke darzana kara puNya lAbha prApta kreN| mAnava zAnti pratiSThAna vilAsapura cauka, nikaTa purAnA Tola, dillI-jayapura rASTrIya rAjamArga 8, gur3agAMva (hariyANA) phona naM. : 09466776611, 09312837240