Book Title: Bramhisundari Charitram
Author(s): Shubhshil Gani
Publisher: Hiralal Hansraj Pandit
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600409/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SXE // zrI jinAya namaH // IYALACESSFES!HEAC EFFEC // zrIbrAhmIsuMdarIcaritram // (kartA-zrIzubhazIlagaNi) -chapAvI prasiddha karanAraHpaNDita zrAvaka hIrAlAla haMsarAja (jAmanagaravALA) zrIjainabhAskarodaya miTiMga presamAM chApyu-jAmanagara sane 1932 saMvat 1989 kiMmata 0-6-0 VO KOREG 55555555555556 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brAhmI caritrama // 1 // // zrIjinAya namaH // // atha zrIbrAhmIsuMdarIcaritraM prArabhyata lasattapaH suzIlAdi / pAlayan satataM janaH // sarvakarmakSayaM kRtvA / brAhmIva yAti nirvRtiM // 1 // ayodhyAyAM nagaryA nAbheH kulakarasya zrIRSabhAkhyastanayo rAjyaM karotisma. tasya sumaMgalAkhyA rAjJI putra putrIrUpaM yugalamasUta. tayozca rAjJA krameNa bharato brAhmI ceti nAmanI vihite. tasya dvitIyA sunaMdAkhyA 15 15 rAjJo bAhubalisuMdaryAkhyaM putraputrIyugalamasUta. sumaMgalA punarapyekonapaMcAzatputrayugalAnyasUta. uktisaH / maye ceMdreNAgatya tasya zrIRSabhadevaprabho rAjyAbhiSeko mahatotsavena vihitaH. tataH prabhuNA sarvalohatyA hai vahArArtha zilpAdisarvakalAH prakAzitAH. tataH prabhuAhmayai aSTAdazalIpIH pAThayAmAsa, suMdaryai ca gaNita-1, zAstraM zikSayAmAsa. janmatasyayazItilakSapUrvagamanAnaMtaraM sa zrIRSabhadevaprabhurbharataM svarAjya sthApayitvA / pareSAM bAhubalyAdiputrANAM ca pRthag pRthag dezAn vibhajya dado. tato lokAMtikadevasUcanAnaMtaraM mahApha- 2 SSSSSSSS Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ladAyakaM sAvatsarikaM dAnaM datvA prabhurdIkSA jagrAha. yataH-cAritraM tanute dhinoti vinayaM jJAnaM nayatyu- 2 brAhmI nati / puSNAti prazamaM tapaH prabalayatyullAsayatyAgamaM // puNyaM kaMdalayatyaghaM vidalati svarga dadAti ka- caritram 15 mA-nirvANazriyamAtanoti nihitaM pAtre pavitraM dhanaM // 1 // krameNa sa zrIRSabhadevaprabhurvaTavRkSasyAdhaH // 2 // | kevalajJAnaM prApa. devaizca samavasaraNaM vihitaM. devamanuSyAdInAM parSadazca militAH. tadA prabhuNApi dharmadeza nA prArabdhA, yathA-jarAdhivyAdhidaurgatyA-dikanakacayAkule // kiM sukhaM prANinAmatra / saMsAre parasAhai gare // 1 // durApAstasukhe nityaM / duHkhalakSazatAkule // ratiM badhnAti saMsAre / marusthala ivAtra kaH / krUrAvasAnA niyataM / viSayAH khalavAkyavat // pakvaM phalamiva prema / patanAMtaM zarIriNAM // 3 // cAturga-1 tikasaMsAraM / duHkharUpaM vicArya tat // yatadhvaM khalu mokSAya / sarvathA bho manISiNaH // 4 // sa punarduH / / 15 labhaH sarva-sAvadyaviratiM vinA // dIpatAM sarvaduHkhebhya-stAmAdAya jalAMjaliM ityAdirUpAM prabho18/ dharmadezanAM nizamya bharatacakriNo bahubhiH sutairdIkSA gRhItA. tadA bharata yAnujAmAdAya brAhmayapi / dIkSAM jagrAha. suMdarI tu dIkSAyeM bAhubalinAnujJAtApi bharatena niSiddhA prabhoH prathamA zrAvikAbhUt. evaM 6 15RCE Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ... . . ... caritrama | bharatastAM suMdarI nijAM paTTarAjJI vidhAtuM sthApayAmAsa. bharato'pi ca prabhoH prathamaH zrAvako'bhUt. bharatapubAmAtraH puMDarIkazca prabhorAyo gaNadharo babhUva. itazcAyudhazAlAyAM samutpannaM cakraratnaM prapUjya tadanusRto bharato || // 3 // nikhilAn dezAn sAdhayituM cacAla. SaTkhaMDamapi bharatakSetraM sAdhayitvA bharataH kuzalenAyodhyAyAM prAptaH / prabhuditAzca nagaralokAstaM cakriNaM vividhopahAravastugaNairvardhApayAmAsuH. atha yadA bharato dezAn sAdha- 2 yituM gatastadAditazcAritragrahaNAbhilASA suMdarI tu sakaleMdriyArthaparAGmukhA nityamAcAmlatapaHparevAsIt. 8 / tattapasA ca sAtIvakRzIbhRtazarIrA jAtAmRt. atha gRhe samAgatazcakrI tAM kRzIbhRtadehAM vilokayAmAsa. | yathA-tadA himAlisaMpAta-dInAM kamalinImiva // kalalimiva saMzuSkAM / divA caMdrakalAmiva // 1 // pramlAnarUpalAvaNyA-masthizeSatanUlatAM // bharataH samIkSate tatra / suMdarIM suMdarAzayAM // 2 // yugmaM // kRzAM |bhavAMtaraM yAtA-mivAtizlathavigrahAM // nirIkSya suMdarI cakrI / svabhRtyAnityabhASata // 3 // kiM re mama | gRhe zasya-saMpattistAdRzI na hi // bIjasUrapi nirvIjA / kiM jAtA pRthivI nanu // 4 // na bhoktuM labhate svairaM / kiM nu sundarIyaM gRhe // yadevaM hi kRzIbhRta-zarIrA sA vilokyte||5|| vane mugdhamRgIveyaM / SARALANKAR CARELCCCCC) Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirAdaraparA nu kiM // kiM kenApi kRtaM hyasyA / apamAnaM sudussahaM // 6 // athavA kiM zarIre'syA / ro-2 brAhmI / gotpattirbabhUvanu // mRtAH sarve nu kiM vaidyA / vividhauSadhadhAriNaH // 7 // drAkSAH kharjuralavalI-nAlikera- caritram | phalAvaliH // kiM na saMpadyate nUnaM / madIyopavane'dhunA // 8 // re sUpakArA yuSmAbhiH / puSTAnnaiH kiM na // 4 // 18 bhojitA // suMdarIyaM yadevaM sA / jAtAtikRzadehinI // 9 // athaivaM vidhAni bharatacakrivAsi zrutvA bha-18 - yakaMpitazarIrAstebhRtyAH sUpakArAzca kRtAMjalayo jaguH. he rAjan ! atra bhavatAM gRhe kasyApi vastuno nyU-14 hai natA nAsti. kenApi hyasyAH suMdaryA apamAnaM kRtaM nAsti, na ca kenApyasyA anAdaro vihito'sti. atra bhavadgRhe ghRtadhAnyAdi bhUritaraM vidyate, evaM kalpavRkSasannibhe bhavatAM gehe kimapi durlabhaM nAsti paraM / / he svAmin ! yadAditI bhavadbhiriyaM suMdarI pravrajaMtA niSiddhA, tadAdito vairAgyavAsitahRdayA saMsArama| sArameva manyamAnA svadehe'pi nirIhA sA sAdhvIvAcAmlatapaHparaivAtra sthitAsti. yato vairAgyaparA sA ni8 tyaM nijamanasyevameva dhyAyati, yathA-kazcitkAlaH sa bhAvI jinavacanaratA varyasAdhvIsametA / grAmAdau6 mAsakalpA svajanajanasamA muktalAbhAbhiminA // puNyA puNyAtizAyipravaraguNayutertonibhiH sevitAM taaN|| ( AR Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brAhmI " SIRVACA- 6 bhikSAM niHsaMgacetAH prazamarasaratAhaM bhaviSyAmyajasraM // 1 // damvA mohaM samagraM niravadhivizadaM jJAnamu-hU~ pAya loke / tIrtha nirvANamArga zubhataraphaladaM bhavyasAya kRtvA // gatvA lokAMtadezaM kalimalarahitaM caritram | sarvazarmAti zAyi / lapsye'haM mokSasaukhyaM sahajanijaguNaM ko'pi kAlaH sa bhAvI // 2 // he svAmin ! // 5 // / evaM nija hRdi nityaM dhyAyaMtyeSA SaSTivarSasahasrANi yAvadAcAmlatapaHparaiva sthitAsti, tenaiveyamatIvakRzI| bhRtazarIrA saMjAtA. asmAbhirbahuzo bodhitApi sA nijatapaHkaraNaM kathamapi na muMcati. evaMvidhAni teSAM vAMsi zrutvA nijahRdi khinno bharatazciMtayAmAsa, yathA-dhigvayaM vissyaasktaaH| pronmattA iva dNtinH||5 hitAhitamajAnAnA / mUrchAmo rAjyasaMpadi // 1 // anena vapuSA dhanyaiH / prApyate muktiriMdirA // amunA 6 narakavAso / labhyate bhogavAMchayA // 2 // AdhivyAdhizukramUtra-medasvedAtmakaM vapuH // na zakyaM surabhI-4 kartuM / palAMDuzakalairyathA // 3 // tasmAdiyaM mama bhaginI nUnaM dhanyava, yayA saMsAramohastvevaM tyaktaH, yataH- ho vRkSaM kSINaphalaM tyajaMti vihagAH zuSkaM saraH saarsaaH| puSpaM paryuSitaM tyajati madhupA dagdhaM vanAMtaM mRgAH // nidravyaM puruSaM tyajati gaNikA bhraSTaM nRpaM sevakAH / sarvaH kAryavazAjano'bhiramate no kasya ko vallabhaH / CASEARCCCC %ARA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram 2 // 1 // ityAdi dhyAtvA bharatena suMdaya pRSTaM, bho bhagini ! kiM tvamevaM durbalA jAtA? tat zrutvA tayA probrAjhI taM, he bhrAtaH! ahaM sarvathaiva saMsArAdudvignAsmi, tena me manaH pravrajyAgrahaNArthamevAbhilASaM karoti. yadayaM / // 6 // saMsAraH kevalaM mohamaya evAsti, ciMtAmaNitulyamimaM manuSyabhavaM mUDha eva dharmasAdhanaMvinA vRthA gamaya-18| | ti. yataH-yadayaM svAmI yadidaM sadma / sarva cetanmithyA chadma // yadayaM kAMto yadiyaM kAMtA / so'yaM mo ho haMta duraMtaH // 1 // jAtAH kati na hi sukhasaMbaMdhA / na vidaMtyete jIvA aMdhAH // kaTa re mohanaTasya 8 vilAsaH / sarvo nava iva punarAbhAsaH // 2 // ko'haM kasmin kathamAyAtaH / kA me jananI ko me tAtaH // / iti paribhAvayataH saMsAraH / sarvo'yaM svapnavyavahAraH // 3 // dArAH parabhavakArA / baMdhujano baMdhanaM viSaM vi SayAH // ko'yaM janasya moho / ye ripavasteSu suhRdAzAH // 4 // putro me bhrAtA me / svajano me gRhakalatravoM me // iti kRtamemezandaM / pazumiva mRtyurjanaM harati // 5 // dravyANi tiSTaMti gRheSu naayryo| vi-2 |zrAmabhUmau svajanAH smazAne // dehaM citAyAM paralokamAgeM / karmAnugo yAti sa eva jiivH|| 6 // otuH| 6 payaH pazyati naiva daMDaM / kIro'pi zAlIna gha loSTakhaMDaM // kAkaH palaM no bata siMhatuDaM / jaMtustathA zaM na [4] 4%AECREASKRI T Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yamaM pracaMDaM // 7 // mAtApitRsahasrANi / putradArazatAni ca // pratijanmani vartate / kasya mAtA pitAbrAhmI hai pi vA // 8 // tyate'pi vitte damite'pi citte / jJAte'pi tatve galite mamatve // duHkhaikagehe vidite ca / caritram // 7 // dehe / tathApi mohastaruNaprarohaH // 9 // jAnAmi kSaNabhaMguraM jagadidaM jAnAmi tucchaM sukhaM / jAnAmI- // 7 // | driyavargamenamakhilaM khAthai kaniSTaM sadA // jAnAmi sphuritAcirayuticalaM visphurjitaM saMpadAM / no jAnA mi tathApi kaH punarasau mohasya heturmama // 10 // evaMvidhAni suMdaryA mohonmAdadhvaMsakAni vairAgyaparANi | vacAMsi zrutvA bharato jagAda, bho suMdari ! tvameveha saMsAre dhanyavAdAre kRtapuNyA cAsi, mohonmAda va-15 2 zena mayA tava dIkSAgrahaNAMtarAyaH kRtaH, madIyamenamaparAdhaM tvaM kSamasva ? ataH paraM tvaM sukhenaiva cAritraM hai . gRhANa ? nAhaM tavAMtarAyaM kariSyAmi. ito bhagavAn zrIRSabhadevo'pi grAmAnugrAmaM viharaMstasyAH suMdaryA | TU dIkSAgrahaNavAMchayAH kRSTa iva tatra samAyAtaH, bahiruyAne ca samavasRtaH. vanapAlena prabhusamAgamanasvarUpa- | nivedanena vardhApito bharatanRpo'pi tasmai tuSTidAnaM datvA suMdaryAdiparivArayuto mahatyA samRdhyA prabhuM vaMditumudyAne samAyAtaH. prabhuM ca triHpradakSiNIkRtya yathAsthAnamupavizya sa prabhordezanAM zuzrAva. yathA ROGENOGRA %+%A5 % Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brAhmI 2 // 8 // 2 dAnaM supAtre vizadaM ca zIlaM / tapo vicitraM zubhabhAvanA ca // bhavArNavottAraNasattaraMDaM / dharma caturdhA mu| nayo vadati // 1 // jineMdrapUjA guruparyupAstiH / sattvAnukaMpA zubhapAtradAnaM // guNAnurAgaH zrutirAgama || caritram sya / nRjanmavRkSasya phalAnyamuni // 2 // tyAjyA hiMsA narakapadavI / nAnRtaM mASaNIyaM / steyaM heyaM su| rataviratiH sarvasaMgAnnivRttiH // jaino dharmo yadi na rucitaH pApapaMkAvRtebhyaH / sarpirduSTaM kimidamiyatA yatpramehI na bhukte // 3 // pitA yogAbhyAso viSayaviratiH sA ca jananI / vivekaH sauMdarya pratidinamanIhA ca bhaginI // priyA kSAMtiH putro vinaya upakAraH priyasuhRt / sahAyo vairAgyaM gRhamupazamo yasya sa / sukhI // 4 / prabhorityAdidezanAM nizamya kRtAMjalirbharato jagau-he bhagavan ! mayA asyAH suMdaryAzcAri- 1. / tragrahaNetarAyaH kRtaH, tenAhamabhAgyavatAM ziromaNirjAtaH. ityAdipazcAttApaparaM bharataM prabhurjagAda, bho bha rata! atha pazcAttApenAlaM, iha jagati sarve'pi prANino mohanRpeNa svavazIkRtA eva vartate, paraM vivekina 5 eva tanmohapAzaM vidArya svAtmahitaM kurvati. tataH zubhabhAvaparayA suMdaryA bharatAnujJayA prabhupAce cAritraM di svIkRtaM. tato bharato'pi prabhuM vaMditvA nagaramadhye svagehe samAyAtaH. athAyudhazAlAyAmapraviSTasya cakra- Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brAhmI syAnugo bharato nijasainyayuto nijabaMdhubAhubalivijayArtha calitaH, tataH samarAMgaNabhUmI parasparaM yuddhejAcaritraM yamAne vairAgyaraMjitAtmA bAhubalinijahastena kRtalocaH saMyamaparastatraiva kAyotsargabhyAne saMsthitaH. ta-2/ // 9 // // 9 // trAso nijamanasyevaM vicArayAmAsa, athAhaM cetprabhuparSadamadhunaivagamiSyAmi, tadA prathamadIkSitA me laghubaMdhavo vaMdanIyA bhaviSyaMti. ato'treva dhyAnasthaH kevalamupArjayiSyAmi. tadanaMtaraM ca prabhoH parSadi yA-18 syAmi, iti dhyAtvA so'nanyamanAstatraiva varSa yAvatkAyotsargeNa tasthau. atha te dve api brAhmIsuMdarIsA13 dhyayau zurUM saMyama pAlayaMtyo vividhatapAMsi kurvatyo prabhupAdopAsanaM cakratuH. atha prabhuNA nijajJAnena bAhubalerabhimAnasvarUpaM vijJAya tasya pratibodhArthamAdiSTe te dve api sAdhvyo bAhubaleH pAveM samAgatya * procatuH, he bhrAtaH! hastiskaMdhasamArUDhasya puruSasya kaivalyAtina saMbhavati, ato yUyaM hastiskaMdhAddha uttahai rata? ityuktvA te sAdhyo tato nivRtya prabhuparSadi samAgate. atha dhyAnastho bAhubalimunirnijabhaginyoI stayoH sAvyorvacAMsizrutvA nijahRdi vicArayAmAsa. aho! ete mama bhaginyo sAyau jIvitAMte'pi hai| Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brAhmI caritraM 10 // nAsatyaM vadetAM, kiMcAhaM naiva hastiskaMdhAdhirUDho'smi. iti vicArayatastasya tadaiva smRtipathamAgataM, yathA || AH! jJAtaM ! tAbhyAM sAdhvIbhyAM satyameva proktamasti, ahaM khalu mAnahastiskaMdhAdhirUDho'smi tenaiva ke balajJAnaM matto dUrameva nazyati, yataH-muSNAti yaH kRtasamastasamIhitArtha-saMjIvanaM vinaya jIvitamaMgabhAjAM // jAtyAdimAnaviSajaM viSamaM vikAraM / sanmArdavAmRtarasena nayasva zAMti // 1 // aucityAcaraNaM vilupati payovAha nabhasvAniva / pradhvaMsaM vinayaM nayatyahiriva prANaspRzAM jIvitaM // kIrti karaviNIM ma| taMgaja iva pronmUlayatyaMjasA | mAno nIca ivopakAranikaraM haMti trivaga nRNAM // 2 // aho! me te laghu1 baMdhavo'pi pUrvagRhItadokSAlaMkRtA matto vRddhA eva vaMdanAhA'zca saMti, ato mama kevalajJAnAMtarAyakAraka mAnaM parityajyAdhunaiva gatvA tAn vaMdAmi, ityAdi ciMtayan teSAM vaMdanArtha gaMtuM yAvattato nijapAdamutpATayati tAvadeva zubhabhAvanayA tavaiva tasya kevalajJAnaM samutpanna, tataH prabhusamavasaraNe gatvA sa kevalinA BREAKERATORS Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parSadi samupaviSTaH, krameNa ca sarvakarmakSayaM vidhAya sa mokSe jagAma. brAhmIsuMdarIsAvyAvapi krameNa zuddhasaMyama pAlayaMtyo vividhatapaHparAyaNe prAMte cASTApadaparvate gatvAnazanaM vidhAya mokSapadaM prApatuH // iti zrIbrAhmIsuMdarIcaritraM samAptaM // shriirstu.|| A caritra zrIzubhazIlagaNIjIe racelA kathAkoSa nAmanA graMthamAthI uddharIne tenI mUlabhASAmAM banatA prayAse sudhAro vadhAro karI jAmanagaranivAsI paMDita zrAvaka horAlAla haMsarAje svaparanA zreyane mATe potAnA zrIjainabhAskarodaya presamA chApIne prasiddha kayu. // samApto'yaM graMthaH guruzrImaccAritravijayasuprasAdAt // Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 982eeeee-eletedolski 0053 HD ligfar ftaranjant afis Farag 11 328keelecle @eeeeeeee