Atmanand Prakash Pustak 092 Ank 11 12

Author(s): Pramodkant K Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/532028/1

Page #1

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
श्री
Shree Atmanand Prakash
आत्मानंद प्रकाश
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXKXXIX
- દિપાવલીના શુભ સદેશ .
XXXXXXXXXXXXXXXXX
तत्पवित्रचरित्रानुस्मरणेन बलीयसा ।
सर्वदैव वयं स्याम मनःशुद्धीक्रियापरा। ।। ભગવાનના પવિત્ર ચરિત્રનું સ્મરણ સતેજ રાખીને એ દ્વારા
આપણે આપણી મનશુદ્ધિની સાધનામાં હમેશાં ઉદ્યત રહેવાનું છે... Through the powerful remembrance of His purest life we are to be always devoted to attempt for purifying our mind.
3:33333333383
પુસ્તક : ૯૨
ભાદર-આસે છે
આમ સંવત : ૯૯ વીર સંવત : ૨૫૨૧
અ’ક : ૧૧-૧ ર
| સપ્ટે.-ઓકટો. : ૯૫ .
થકમ સ‘ત : ૨૦

Page #2

$pmણિકા
લેખ
સ22.૯૪
ક્રમ
લેખક
પૃષ્ઠ 2 (૧) નવા વર્ષ માટે પ્રાર્થના... ( કાવ્ય ) ઉપા. હેમચંદ્રસાગર જી : પાટણ ૬૧ ( ૨ ) આત્મા બન્યા પરમાત્મા
અનુ. ડે. કુમારપાળ દેસાઈ ૬૨ ( ૩ ) કમરાજાની કરામત ( અંક ૭-૮ થી ચાલુ ) સંકલન : કાન્તીલાલ આર. સાત ૬૫ (૪) દાદાસાહેબ-ભાવનગર મધ્યે ચાતુર્માસની એક ઝલક .. (૫) ગોડીજી ઉપાશ્રય -ભાવનગર અવિસ્મરણીય ચાતુર્માસ ... (૬) હિન્દી વિભાગ .... ... ... . ( ૭ ) શ્રી જૈન આત્માનંદ સભાના શતાબ્દી વર્ષની ઉજવણી નિમીતે વિદ્યાર્થીઓનું સન્માન ટા-૩
શ્રી જૈન આત્માન‘દ સભાનાં શતાબ્દી વર્ષમાં નવા પેટ્રનો તથા આજીવન સભ્યોને આવકારતાં આનંદની લાગણી અનુભવીએ છીએ ...
| આ સભાના નવા પેટ્રન સભ્યો ૨૧ શ્રી જસુભાઈ જગજીવનદાસ કપાસી ભાવનગર
આ સભાના નવા આજીવન સભ્ય -૧ શ્રી મહેન્દ્રકુમાર રાયચંદભાઇ શાહ ભાવનગર Jર શ્રીમતિ પુષ્પાબેન જયેન્દ્રભાઇ શાહ ભાવનગર
૩ શ્રી હરેશકુમાર જયંતિલાલ શાહ ભાવનગર (૪ શ્રી ખાનતીલાલ રતીલાલ શાહ (કમળેજવાળા) ભાવનગર ૫ શ્રી કીર્તીકુમાર ખાંતિલાલ શાહ (ભદ્રાવળવાળા) ભાવનગર
શ્રી હિંમતલાલ જયંતિલાલ મોદી ભાવનગર
- નૂતન વર્ષાભિનંદનનું સ્નેહ મિલન
શ્રી જૈન આમાનદ સભા તરફથી સંવત ૨૦૫ર ના કારતક સુદ ૧/૨ ( બેસતા વર્ષ) બુધવાર તા. ૨૫-૧૦-૯૫ ના રોજ દર વષ મુજબ આ વર્ષે પણ નૂતન વર્ષાભિનંદન અને દુધ પાર્ટી સભામાં સવારના ૯ થી ૧૧ સુધી રાખવામાં આવેલ છે તે સભાના દરેક સભ્યશ્રી ભાઈઓ તથા બહેનોને પધારવા ભાવભયુ આમંત્રણ છે.
શ્રી જૈન આમાનદ સભા
ખારગેઇટ-ભાવનગર

Page #3

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
તંત્રી : શ્રી પ્રમાદુકાન્ત ખીમચ'દ શાહ
卐 નવા વર્ષ માટે પ્રાર્થના
( રાગ-કલ્યાણ )
જીવન ઉજ્જવળ આપે। નાથ! જીવન ઉજજવળ આપે;
ભવ ભય દુઃખને કાપે નાથ! જીવન ઉજજવળ આપેા.
મનમા વાચાક વડે હું, ક્રુિત સČનુ' સાધુ';
અષ્ટ પ્રહર અંતરમાં તુજને, પ્રેમ ધરી આરાધુ જીવન૦ ૧
પ્રાણી માત્રે સમતા ભાવે, તુજમય સઘળું માનુ; સ્થળ સ્થળ તુજને રમતા ભાળું, રાજ્ય બધે પુણ્ય પથના ઉત્તમ ભાવેા, મુજ ઉરમાં કામ કૈાધા દશત્રુને, મુજથી
સમતાનું જીવન૦ ૨
ઉભરાવે;
હઠાવેા. જીવન ૩
તૃષ્ણા મમતા કેરા ભાવે, ના મુજને પરમાથે જીવન સુજ જાયે, એવા ભાવે ભાવે, જીવન૦ ૪
ભરમાવે;
નિશ્ચલ ભાવે જગમાં વિહરુ, શ્રેય કરું સૈા જગનું; વિશ્વ પ્રેમના મંત્ર ગજાવુ', પુણ્ય ભરું નરભવનું જીવન- ૫ ક્રમ કષાયે। દૂર હઠાવુ', એ ખળ મુજને આપે; ડગલે ડગલે સાથી બનજો, મુજ રંગ રંગમાં વ્યાપેા. જીવન૦ ૬
અજિત સ્થાનમાં સ્થાપે। પ્રભુજી ! અક્ષય કીતિ' માગું; વાચક હેમેન્દ્ર શુભ ભાવેા, જન્મ-મરણુ દુઃખ ત્યાગુ' જીવન છ
રચિયતા : ઉપાધ્યાય હેમેન્દ્રસાગરજી-પાટણ ( ગુ. )

Page #4

| શ્રી આત્માન દ-પ્રકાશ
આત્મા બન્યો પરમાત્મા પ્રવચનકાર : આચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લભસૂરિજી
અનુવાદક : ડે. કુમારપાળ દેસાઈ
{ યુગદશ આચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લભસૂરિજીની પ્રવચન- વાણીને એક અંશ અમે અહીં રજૂ કરીએ છીએ. આજથી વર્ષો પહેલાં મુંબઈના ગોડીજીના ઉપાશ્રયમાં આચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબની આધ્યાત્મિક ચિંતનભરી વાણી વહી હતી. અહીં એ વાણીને જૈનદર્શનના જાણીતા ચિંતક ડો. કુમારપાળ દેસાઇએ કરેલ અનુવાદ ક્રમશઃ પ્રગટ કરીશું, જે વાચકોને માટે અમૂલ્ય પ્રેરણારૂપ બનશે. ]
અભિ
Id
આત્મામાંથી પરમાત્મા કઈ રીતે બની કરવા છતાં પ્રજા પ્રજા જ રહે છે, રાજા બનતી શકાય તે વિશે વિચારીએ. આમ તે આ વિષય નથી નોકર શેઠની ગમે તેટલી સેવા કરે પણ ઘણે ગૂઢ છે અને સહજ ગમ્ય નથી, તેમ છતાં તે કદિ શેઠ બની શકતું નથી, શેઠ શેઠ જ રહે એને સરળ રીતે સમજવા કે શિશ કરીએ. છે. નોકર નોકર જ રહે છે. આ જ રીતે આત્મા
પરમાત્માની ગમે તેટલી ભક્તિ કરે તે પરમાત્મા પ્રત્યેક આસ્તિક વ્યક્તિ આત્મા અને બનવામાં સર્વદા અને સર્વથા અસમર્થ છેઆ પરમાત્માને માને છે, પછી ભલે તેના સ્વરૂપ જ વિચારથી પ્રેરાઈને કેટલાંક દશનાએ ઇશ્વરને અને એની અન્ય બાબતોમાં મતભેદ હાય આત્માથી અલગ રાખ્યો છે. આત્મા અને
જૈનદર્શનની દૃષ્ટિએ આત્મા અને પરમાત્મામાં પરમાત્મામાં જે ભિન્નતા છે તેને તેઓ સદાય કેઈ અંતર નથી, આમ છતાં બાહ્ય દષ્ટિએ જે
અમિટ માને છે. તેમનું કહેવું છે કે પ્રજા રાજાની અંતર દેખાય છે તે બાહ્ય કારણોથી સજાવેલું
કક્ષાએ કયારેય પહોંચી શકતી નથી. પ્રજાનું છે, અને તે બાહ્ય કારણ એટલે કમ....
કાય તે રાજાના ગુણગાન ગાવાનું અને બે
હાથ જોડીને તેની આજ્ઞાનું પાલન કરવાનું છે. કર્મોએ આત્માના સાચા સ્વરૂપને આચ્છાદિત
જે તેઓ રાજાની કક્ષાએ પહોંચી જશે તે રાજા કરી દીધું છે. આત્માને રાજામાંથી રંક બનાવી
શાસન કોની પર કરશે ? આ જ રીતે જે આત્મા દીધું છે.
પરમાત્માની કક્ષાએ પહોંચી જાય તે પરમાત્મા પ્રશ્ન એ છે કે આત્મા રંક છે અને પરમાત્મા શાસન કેની પર કરશે ? રાજા છે તે તેને રંકમાંથી રાજા કેવી રીતે બનાવી શકાય? રંક રાજાની ગમે તેટલી સેવા- એટલે આત્મા આત્મા જ રહેશે અને ચાકરી કરે, તેમ છતાં તે રંક જ રહે છે, રાજા પરમાત્મા પરમાત્મા. જીવ અને શિવ કયારેય નથી બની શક્ત. તે જ રીતે આત્મા પરમાત્મારૂપી એક નથી થઈ શકતા. વળી મત ધરાવનારાઓનું રાજાની ગમે તેટલી ભક્તિ કરે. પણ તે તો કેહવું એમ છે કે જો આત્મા અને પરમાત્મામાં આત્મા જ રહેશે. રાજાની ગમે તેટલી સેવાચાકરી કશો ભેદ કે વિન્નતા હોય નહીં અને બને

Page #5

સપ્ટેમ્બર -આકટેમ્બર-૯૫ ]
સમાન હોય, તેા કોઇ પણ માત્માએ પરમાત્માની સેવાભક્તિ, ભજન-પૂજન શા માટે કરવા ? નાકરને એમ કહેવામાં આવે છે કે તુ' નાકર નહીં, પણ શેઠ સમાન જ છે, તે તે નેકર અહંકારી બની જશે અને શેઠની સેવા-ચાકરી કરવાની એને જરૂર નહીં લાગે,
આ પ્રમાણે એક ખિમારને વૈદ્ય એમ કહી દે કે તુ' બિમાર છે જ નહીં, હતેા પણ નહીં અને થઇશ પણ નહીં, તું તા સદાકાળ નિરામય અને નીરોગી રહીશ, તા એ બિમાર વૈદ્યની દેવા શા માટે લે ? અને પરહેજી શા માટે પાળે ?
આ વાતને સૂક્ષ્મતાથી વિચારીએ તે આ વિચારધારા એકાંતિક અને બ્રાન્ત જણાશે, આત્મા અને પરમાત્માના પેાતાના સ્વાભાવિક ગુણે। પર ચિંતન કરતાં પ્રતીત થશે કે બંનેના વાસ્તવિક સ્વરૂપમાં કોઇ ભેદ નથી, આત્માના પેતાના ગુણ ચેતના છે અર્થાત જ્ઞાન-દન-રૂપ ઉપયાગ છે. પરમાત્માનું' પણ આ જ લક્ષણ છે.
'
કેટલાક દાનિકે પરમાત્માને ‘ સચ્ચિદાન’દ’ પણ કહે છે. સચ્ચિદાનંદ પદમાં ત્રણ ગુણાને સમાવેશ થાય છે. સત્ એટલે કે સત્તા, ચિત્ત એટલે ચૈતન્ય અને આન' એટલે સુખ, ત્રણેય કાળમાં અસ્તિત્વ હોવુ, જ્ઞાન-દર્શનમય ( ચૈતન્યરૂપ ) હેવુ' અને આન'દરૂપ હવુ, મ ત્રણેય ગુણ જેમ પરમાત્મામાં છે, તેવી જ રીતે આત્મામાં પણ વસેલા છે.
આત્મા કયારેય નષ્ટ થવાને નથી, તેની સત્તા સદા-સદા રહેશે. આત્માના ચૈતન્ય ગુણ પણ આપણા અનુભવથી સિદ્ધ છે. જે આત્મામાં આ ચૈતન્ય ગુણ ન હેાત તે તે જડ બની જાત,
મૃતદેહમાં ચેતના નથી હાતી એટલે એ કોઇ સંવેદના અનુભવી શકતું નથી. જો આત્મામાં સવેદના ન હાય,
તે
આ પ્રમાણે
પણ
તે
૨૩
મૃતદેહની જેમ સૉંવેદનહીન જ હાય, પરંતુ આવુ... કિ હેતુ નથી.
આત્મા-પરમાત્માના ભેદ :
આનદના ગુણ એ આત્માને સ્વાભાવિક ગુણ છે. એ ન હત તે એને સુખની પ્રતીતિ કેવી રીતે થાય ? પરમાત્માના આ ત્રણેય ગુણ આત્મામાં રહેલા છે, ત્યારે આત્માને પરમાત્માથી જુદા કઈ રીતે ગણી શકાય ?
ગુણાના ભેદને કારણે જ એક પદાર્થને ખીજા પદાથથી ભિન્ન જોઇ શકીએ, જ્યારે આત્મા અને પરમાત્માના શુષ્ણેામાં કશી કેઇ ભિન્નતા નથી તેથી તેમને ભિન્ન માનવા ચેગ્ય નથી.
જડ અને ચેતનના ગુણામાં સ્વાભાવિક ભેદ છે. આ બન્નેને અલગ-અલગ જોવા જાણવામાં આવે છે, પરં'તુ આત્મા અને પરમાત્માનાં ગુણેમાં એવે કોઇ મૂળભૂત કે મૌલિક ભેદ નથી. પરિણામે આત્મા અને પરમાત્મામાં વસ્તુથરૂપની દષ્ટિએ કેાઇ મૌલિક ભેદ માની
શકાતા નથી.
ખાણમાંથી નીકળેલા સુવ` પર ઘણા માટી અને મેલ જામેલા ડાય છે, જ્યારે વિશુદ્ધ સુવર્ણ ૫૨ સહેજે માટી-મેલ હાતા નથી, પરંતુ બંનેના સુવણુ' તરીકેના સ્વભાવમાં કેઇ ભેદ કે ભિન્નતા નથી. માત્ર વિશુદ્ધ અને અશુદ્ધને જે ભેદ દૃષ્ટિગોચર થાય છે તે સ્થાયી નથી, માત્ર થે।ડા સમયની અપેક્ષાથી છે.
આ રીતે આત્મા અને પરમાત્મામાં નિશ્ચય દૃષ્ટિએ, સ્વરૂપની અપેક્ષાએ મૂળભૂત કોઇ ભેદ ન હોવા છતાં પણ વ્યવહાર દષ્ટિએ વિશુદ્ધિમશુદ્ધિની અપેક્ષાએ દેખાતા ભેદ સ્થાયી નથી.
સમય જતાં એ દૂર થઇ શકે છે અથવા તા વિશિષ્ટ ઉષાયાથી દૂર કરી શકાય છે.
પરમાત્માપૂર્ણ શુદ્ધ હેવાથી તેમાં પેાતાના સમસ્ત સ્વાભાવિક ગુણ પૂર્ણતાએ પહોંચી ગયા

Page #6

૬૪
હાય છે, જ્યારે આત્મા હજી અશુદ્ધે હોવાથી એણે પાતાના સ્વાભાવિક ગુણેાની પરિપૂર્ણતા પ્રાપ્ત કરી નથી. ક*-વિકારોથી આચ્છાદિત હાવાને કારણે આત્મા હજી અશુદ્ધ છે.
આ રીતે આત્મા અને પરમાત્મામાં મૌલિક ભેદ ન હોવા છતાં પણ દેખાતુ' આપાધિક અત્તર
તે
કૃતક અને દૂર કરી શકાય તેવુ' છે. આત્મા અને પરમાત્મામાં દેખાતી ભિન્નતાનું કારણુ આવરણ છે. આવરણા દૂર થઇ જતાં આત્માને પરમાત્મા બનવામાં કંઇ અવરોધ આવતા નથી.
તે નિઃસશયપણે પરમાત્મા બની જાય છે, વેદાંત પણ આજ સિદ્ધાંતનુ' નિરૂપણ કરતાં કહે છે.
‘ તત્ત્વમસિ ’-“ તે ( પરમાત્મા ) તું છે. '’ આ રીતે શુદ્ધ સ'ગ્રહનયની દૃષ્ટિએ સ્વરૂપની અપેક્ષાએ જૈન શાસ્ત્રમાં ‘ો ગાયા’ કહ્યું છે, એટલે કે આત્મા સામાન્ય હોય કે પરમ હાય,
પણ એક જ છે.
આના અર્થ એ કે આત્મા સ્વભાવને છેડીને પરભાવમાં આસક્ત કે મૂછિત હાય, ત્યાં સુધી આત્મા અને પરમાત્મા વચ્ચેનુ અંતર રહે છે. કામ, કાધ, લેાભ, માહ, રાગ-દ્વેષ વગેરેને કારણે કમ બધન થાય છે. આત્મા આ જ વિકારને શરીર અને શરીરને સબધિત સાંસારિક ખાખતાના નિમિત્તથી વાર'વાર અપનાવે છે.
આને પરિણામે જે લુ' ક બંધન ગાઢ અને વિશેષ માત્રામાં થતું જાય, તેટલે આત્મા પરમાત્માથી દૂર ચાલ્યા જાય છે.
તમે કહેશે કે આત્મા આ વિકારાને શા માટે ચાંટે છે? જ્ઞાની પુરુષ દર્શાવે છે કે મકાન
[ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
તે ઈંટ-ચૂના વગેરેનુ બનેલુ' હાવા છતાં માહવશ મનુષ્ય તેને પેાતાનું માની લે છે. અન્યની પુત્રીં હોવા છતાં પેાતાના પુત્ર સાથે તેનાં લગ્ન થતાં તેના પર પિતાની મમતા જાગે
છે. આ રીતે બાહ્ય વસ્તુઓ પર પણુ નિકટના સપને લીધે માદ્ધ જાગે છે. જે કમ શરીર સાથે સબંધ રાખે છે, તેના પર પણ મેહ થઇ જવા સ્વાભાવિક છે. તેના પ્રત્યેના મેાહને લીધે જ આત્મા અને પમાત્મા વચ્ચે આટલી મેટી ખાઇ પડેલી છે. જે દિવસે કર્મના તરફ માહનુ' જાળુ* દૂર થશે, તે દિવસે બંને વચ્ચેનું આવરણ પણ દૂર થઇ જશે. ખાઇ પૂરાઇ જશે અને પરમાત્મા વચ્ચેના ભેદ કે અત્તર સમાપ્ત થઇ જશે. ઇસ્લામ ધર્મના એક શાયરે ગાયુ છે
આત્મા
-
“તૂ શિક્ષ્મ ગિર બૌર ચઢ઼ાં નરી ગામના | फिर क्यों नहीं कहता, खुदा जो तू है दाना ।
',
“ જો તું શરીર, હૃદય અને સ`સારને પાતાના નથી માનતે, તેા પછી શા માટે કહી દેતા નથી કે હુ ખુદા છું. ’
આ ત્રણે ખાતા શરીર અને આત્મા સાથે સબ'ધિત છે. આ ત્રણે પ્રત્યે આસક્તિ નહીં હાય અને સ્વ-આત્માથી એ અલગ થઇ જશે,
તે શુદ્ધ આત્મા સિવાય બીજી' રહેશે શુ આવી અવસ્થામાં એને ખુદા કે પરમાત્મા કહેવા સહેજે અસંગત નથી. વળી આમાં અહંકારની પણ કેાઈ છાયા નથી.
( ક્રમશઃ )

Page #7

સપ્ટેમ્બર-ઓકટોબર
૬૫
કર્મરાજાની કરામત
( અંક ૭ ૮ થી ચાલુ)
સંકલન : કાન્તીલાલ આર. સલત ( મહાસતિ શારદાબાઈના વ્યાખ્યાનમાંથી)
શેઠના ઘરમાં સારી કન્યા આવી એટલે આશાના મિનારા કેટલા બાંધ્યા હશે? બધા શેઠને થયું કે મારા માથેથી ઘરની જવાબદારી મનોરથો ધુળમાં મળી ગયા. હજુ દીકરો કુવારો ઓછી થઈ. બધા આનંદથી રહે છે. આ છોકરી મરી ગયો હેત તે આઘાત ઓછો લાગત પણ (વહ ) પિતાના સસરાને બહુ જ સારી રીતે પાછળ રૂપરૂપના અંબાર જેવી પુત્રવધુને મુકીને... સાચવે છે. શેઠ પણ તેની દીકરીની જેમ રાખે ઘરમાં સાચવનારા સાસુજી છે નહી એટલે કેટલું છે પણ કહેવત છે ને–આવતી કાલની કેને કઠીન કહેવાય ? તે સમયે આજના જેવો જમાનો ખબર છે ?
ન હતો કે ફરી લગ્ન કરી લે. એને તો જીદગીભર ન જાણ્યું જાનકી નાથે સવારે શું થવાનું છે” બ્રહ્મચર્ય પાળવાનું. શેઠને ખુબ જ આઘાત છે,
આવતી કાલ કેવી ઉગશે તે આપણને કયાં ચૅધાર આંસુએ રડે છે, ઝરે છે, પછી મનમાં ખબર છે?
વિચાર કર્યો કે હે જીવ! તારા કરેલા કર્મો તારે રાજગાદીના મનોરથો સેવતા શ્રી રામચંદ્રજીને
ભેગવવાના છે. તે કેઈને ત્યાંથી પૈસા પડાવ્યા આવતી કાલ કેવી હશે તેની શું ખબર હતી
હશે, તેનું લુટયું હશે, કેઇની થાપણ ઓળવી કે મને રાજ્યને બદલે વનમાં જવાનું મળશે?
છે હશે તે દીકરે થાપણમાં આ કન્યા મુકીને ગયે,
પત્નીને તે આધાતનું પુછવું જ શું? સંસારમાં આપ પણ બધા ઉપરનું વાકય ઘણી વખત બેલે છે અને માને પણ છે. તે હવે ધર્મના વાયદા
પત્નિને મન પતી એ જ પોતાનું સર્વરવ છે. શેઠે ૨ખાય ખરા ? કાળ કેઈની રાહ જોતો નથી.
વિચાર કર્યો કે આ યુવાન પુત્રવધુ છે અને હવે
મારે સાચવવાની છે, એને ઓછું આવે નહી માટે વાયદા પાપ કામમાં કરો, ધર્મમાં ન કરે. જે સમયે ધમ આરાધના કરવાના, તપ કરવાના
અને સાસરા કે પિયર પક્ષમાં કલંક લાગે નહી એ ઉત્કૃષ્ટ ભાવ આવે ત્યારે કરી લેશે, ઉત્કૃષ્ટ ભાવે
રીતે રાખવાની છે, સસરા ખુબ જ ગંભીર અને કર્મોના ભુકકા થઈ જશે. અહી શેઠ, દીકરો, વહુ
વિશાળ દિલના હતા, અમારી બેનેને સીતા બધા શાંતીથી રહેતા હતા. તેમાં અચાનક દીકરાને
જેવી વહુ જોઈએ છે તે તેમને કૌશલ્યા જેવું પેટમાં ભયંકર દુ:ખાવો ઉપડ્યો અને ઘડી બનવું પડશે, કશલ્યા જેવી સાસુ જોવે છે તો બેઘડીમાં કનૈયા કુંવર જેવો યુવાન દિકરો બધાને વહુને સીતા જેવું બનવું પડશે. છાડીને આ ફાની દુનીયામાંથી ચાલ્યો ગયો. અહા, બિચારી છોકરીનું ભાગ્ય કુટયું કે તેના હા હા. કેવું દુ ખ આવ્યુ? છોકરો નાનો હતો ભાગ્યમાં પતિ સુખ નહિ હોય તેના દિલમાં તે ત્યારે તેની માતા તેને મુકીને ચાલી ગઈ હતી. જબર આઘાત છે. આઘાતને શાંત કરવા તે શેઠે માતાની જેમ વાત્સલ્ય, નેહ, આપીને થોડા દિવસે માટે પિયર ગઈ, છ મહીના પીયર નેકરની સહાયથી પુત્રને ઉછેર્યો. તેમણે મનમાં રહી. સંસ્કારી છોકરી છે વિચાર કર્યો કે ગમે

Page #8

બાપુજી!
તે સ્થિતિ હોય પણ દીકરી તેા સાસરે જ શેલે, · પિયરની પાલખી કરતા સામરાની શુળી સારી ’ એમ સમજીને સાસરે આવી તે કહે છે હું અહી રહીશ. ભલે બેટા.... શેઠના ઘરમાં યુવાન ઘાટી હતા તે કાઢી નાખ્યા. વૃદ્ધ રાયે છે. શેઠ ખુબ વિવેકવાન અને ધમ' પરાયણ હતા. તેઓ પેાતાની વિધવા પુત્રવધૂની સ્થિતિને સારી રીતે જાગૃતા હતા. શેઠે વિચાર કર્યાં કેઆ વહુને જો હુ' સારી રીતે નહી રાખુ, જેમ તેમ વચના સભળાવીને એને દુઃખી કરીશ તે એ દુઃખના કારણે કદાચ આપઘાત કરી લેશે એટલા માટે હુ તેને એવી રીતે રાખું કે તેનુ મન ઘરમાં રહે અને તેનુ ચિત્ત પણ ધમ'માં રહે. આ પ્રમાણે વિચાર કરીને શેઠે એક દીવસ પુત્રવધુને કહ્યું. બેટા! લે આ બધી ચાવીએ, ઘરની, ભડારની, તીજોરીની બધી ચાવીઓ એમાં છે. હવે તમે આ ઘરના માલીક ઇંડ, ઘરમાં જેટલી વસ્તુએ છે તે બધા પર તમારો અધિકાર છે, તમારી જે ઇચ્છા થાય એ પ્રમાણે
ઉપયેગ કરો. તમારે ખાવા પીવા પહેરવા એઢવા માટે જે કઇ વસ્તુ જોઇએ તે મગાવી લેજે પણ એક વાત ખાસ ધ્યાનમાં રાખો કે તમારા
જીવનનું એવુ આચરણ કયારે પણ ન થાય કે જેથી તમારા પિતૃ કુળમાં કે શ્વસુર કુળમાં કલ`* લાગે, અને સમાજમાં નીચું જોવુ પડે. સસરાની વાત વહુએ સહુ સ્વીકારી લીધી. હવે આખા ઘરની સત્તાધીશ તે બની ગઈ, આખા ઘરને ભાર તેને માથે આવી પડવાથી તેનામાં ગંભીરતા પણ આવી ગઈ. તેના ઉદાર અને સારા સ્વભાવને કારણે પાડેશીઓમાં અને ઘરમાં બધા માસાને પ્રિય થઇ ગઇ. નોકરોની સભાળ પણ માતાની જેમ રાખતી હતી. સસરાજી તે મેટી દીકરી કહીને એલાવતા. ખાવા પીવાની ખુબ સગવડતાએ
$$$
45
હું શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
અને બધી આઝાદી તેને મળી ગઇ એટલે તે ઉત્સાહથી ઘરના કાર્યો કરતી. ધીમે ધીમે તે પેતાનું દુઃખ ભૂલી ગઇ. રેજ સારા સારા ખાન પાન જમવા લાગી. સ્વાદીષ્ટ અને માદક ભેજન જમે છે તેથી ઇન્દ્રીયાના ઘાડા છુટા થઈ ગયા. સારા ભેાજનની સાથે જીવનમાં જો સયમ અને તપ ના હાય તે તેનું જીવન પતનની ખાયમાં પટકાઈ જાય છે. ભ” તે વિધવા હતી પણ યુવાની તા પુર જોશમાં ખીલેલી હતી. સારા સારા ભેાજન માય અને તપ ન હોય તો શું થાય ?
તપ તે। હતા નહી એટલે ઇન્દ્રીયના વિષય વાસનાના ઘેાડા દોડવા લાગ્યા.
ભગવાને સંતાને કહ્યું છે કે હું મારા સાધક ! તુ· રાજ રાજ સ્વાદિષ્ટ ભોજન જમીશ નહી, શુદ્ધ બ્રહ્મચર્ય પાળવા માટે તું નીરસ લુખે આહાર કરજે.
અડ્ડો જમાળ્યા. તેના વિચારે માં વિકૃતિ આવી આ પુત્રવધુના મનમાં તે અશુભ વિચારીએ તેણે મનમાં ને મનમાં વિચાયું કે હું કોઇ એવા ઉપાય કરૂ કે જેથી મારી કામવાસના શાંત થાય પણ મારા સસરાજીએ મને કહ્યું છે કે તમે સસરા કે પિયર પક્ષમાં કુલ લાગે તેવુ કાય* કરશે! નહી. તે મારા પિતા તુલ્ય સુમરાજીનું વચન તા સામવુ પડે. હવે મારૂ મન કન્ટ્રોલમાં રહેતુ નથી. સંસારના સુખા જોઇએ છે. મારી વાત બહાર કાઇ જાણે નહી અને એકેય પક્ષને કલ'ક લાગે નહી એવા કોઇ ઉપાય શોધી કાઢ઼. આ વિચારની સસરાજીને ખબર પડી કે પુત્રવધુ શુ કરવા માગે છે નથી તેણે પુત્રવધુને સુધારવા કેવા કીસીયેા કર્યા...
તે હવે પછી આવતા અકમ....
ક્રમશઃ )
E
L

Page #9

સપ્ટેમ્બર-આકટોબર-૯૫
દાદાસાહેબ-ભાવનગર મધ્યે ઉલ્લાસમય-પ્રભાવશાળી ~~~ ચાતુર્માસની એક ઝલક ~~~
પરમાત્માની લગની.....
ભાવનગર તપા. શ્વેતામ્બર મૂર્તિપૂજક જૈન સ`ઘની ઘણા સમયની આગ્રહભરી વિનંતિને સ્વીકાર કરી ૩૬ વર્ષના સુદીર્ઘ સમય બાદ તા. ૩૦-૬-૯૫ના શકવર્તી ભવ્ય ચાતુર્માસ પ્રવેશ બાદ દાદાસાહેબમાં પૂજ્ય ગચ્છાધિપતિ આચાય શ્રી સુઐાધસાગરસૂરિ મહારાજ સાહેબના પૃય ભગવતીજી સૂત્રના પ્રાભાવિક પ્રવચને તથા કૃષ્ણનગર જૈન ઉપાશ્રયે પૂજય આચાય શ્રી મનેાહીતિ સાગરસૂરિ મહારાજ સાહેબના પૂજ્ય ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રના પ્રાભાવિક પ્રચના તથા ાધનપુરી બજાર નૂતન ઉપાશ્રયે પૂજ્ય પ્રવર્તક શ્રી યશકીતિ સાગરજી મહારાજની નિશ્રામાં પૂજ્ય મુનિષય' શ્રી રાજકીત સાગજી મહારાજના ‘ધર્મરત્ન' ગ્રન્થના પ્રાભાવિક પ્રવચન તથા શાસ્ત્રીનગર જૈન ઉપાશ્રયે પુન્ત્ય મુનિવર્ય શ્રી નીતિસાગરજી મહારાજના પવની આરાધનાના પ્રભાવે તથા યુવા મુનિવર્યાં શ્રી ઉદયકીતિ સાગરજી મહારાજના રવિવારીય જાહેર પ્રાભાવિક પ્રવચનેાના પ્રભાવે શ્રી સંઘમાં આરાધનાનું અભૂતપૂર્વ ઉત્સાહનું. વાતાવરણ પ્રસાર થયું, તા. ૧૯-૭-૯૫ના મ‘ગલ દિવસે ૬૦૦ આરાધકોએ શ્રી ગણુધરતપની સમૃહુ આરાધનામાં ૧૩ ઉપવાસ અને ૧૧ પારણા સહુ ૨૪ દિવસની ઉલ્લાસમય અનુમેદનીય આરાધના કરી. ૧૧ ભાવિકાએ તપસ્વીની ભક્તિના લાભ લઇ જીવન સફળ બનાળ્યુ. તેમજ શેડ શ્રી ફતેચંદ સામચ'દ શાહ પરિવાર ચાતુર્માસ પરિવર્તનના લાભ લેશે. ચૈાધા છ'રી' પાલીત યાત્રા સઘને શેઠ શ્રી ચન્દ્રકાન્ત હુકમચંદ વારા ટાણાવાળા પરિવાર લાભ લેશે. તેમજ ભાવનગરથી પાલીતાણા સિદ્ધગિરિને છ’રી’ પાલિત યાત્રા સઘના ખડસલીયા નિવાસી શેઠ શ્રી રમણીકલાલ હરિલાલ શાહુ પરિવાર લાભ લેશે. યશસ્વી ચાતુર્માસ પૂર્ણ કરી પૂજ્યશ્રી અમદાવાદ થઇ વિજાપુર પધારશે. કેટ કેટ વદન....પૂ. ગુરૂવર્યાંના ચણુ કમલમાં....
તપથી કમ ના દેષ દૂર થાય છે, મન અને કાયા વિશુદ્ધ બને છે, તિ, તપ અને ત્યાગ કરવા છતાં તેમાં લીનતા ન હાય તા તારણુ નથી.
સકલન : પ્રતાપભાઇ એન. દોશી
603
ભૂખ અને તરસ લાગે ત્યારે જીવ કેવા આકુળ વ્યાકુળ થાય છે તેમ પરમાત્માને પામવા માટે જીવ આકુળ વ્યાકુળ થાય અને તેની જ લગની લાગી ય તે પરમાત્માને પામી શકાય.
પ્લોટ ન. ૯૭૬-B, કૃષ્ણનગર, ભાવનગર

Page #10

૬૮
આત્માન'દ પ્રકાશ
... ગેડીજી ઉપાશ્રય-ભાવનગર શહેર મધ્યે ... : અ વિ મ ર ણી ય ચા તુ ર્મા સ :
શ્રી ગોડીજી પાર્શ્વનાથ જૈન દેરાસર ઉપાશ્રય કમિટીની આગ્રહભરી વિનંતીને સ્વીકાર કરી પરમ પૂજ્ય શાસનસમ્રા સમુદાયના પરમ પૂજ્ય શાસનપ્રભાવક આચાર્યદેવ શ્રી વિજયમતીપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબના પટ્ટધર પરમ પૂજ્ય શાસનદીપક આચાર્યદેવ શ્રી વિજયનયપ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ, પૂજ્ય પન્યાસ શ્રી યશોવિજયજી મહારાજ, પૂજ્ય મનિરાજ શ્રી લબ્ધિવિજયજી મહારાજ, પૂજ્ય પ્રવચનકાર યુવાનિ શ્રી જયપ્રભ વિજયજી મહારાજ આદિ ઠાણ-૪ ચાતુર્માસાથે અત્રે પધાર્યા છે, અષાડ સુદ-૫ ને સોમવાર તા. ૩-૭-૯૫ના રેજ ખુબ જ ઉત્સાહ ઉમ ગપૂર્વક શાનદાર રીતે ચાતુર્માસ પ્રવેશ થયેલ. ચાતુર્માસ પ્રવેશ બાદ સાંકળી અદ્રુમ-સામુદાયિક મોક્ષદડ તપની ભવ્ય આરાધનામાં ૨૫૦ તપસ્વી જેડાયેલ, દર રવિવારે જાહેર પ્રવચન શ્રેણી “કમંતણ ગતિ ન્યારી’નાં વિષયમાં અપાર જનમેદની ઉમટેલ, પર્યુષણ પર્વની ભવ્ય આરાધન, પર્યુષણ બાદ સંસારની સ્વાર્થ જાળ ભાગ-૪ની જાહેર પ્રવચન શ્રેણું તથા ભવ્યાતિભવ્ય ૪ યુવા શિબીરનું આયોજન, પરમ પૂજ્ય શાસનપ્રભાવક આચાર્ય દેવ શ્રી વિજયોતીપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબની જન્મ શતાબ્દિ નિમિત્તે શાનદાર દશાબ્રિકા મહોત્સવ, ૫૧ છેડનું ઉજમણું તથા દિવાળી બાદ પૂજ્ય દાદા મહારાજની સ્વર્ગવાસ તિથી નિમિત્તે પંચાહ્નિકા મહોત્સવનું આયોજન અને ચાતુર્માસ પૂર્ણાહુતિ બાદ માગશર વદ-૧ના
શ્રી શત્રુંજય તીર્થને છ રી પાલિત સંઘ નીકળશે. આવા અનેક વિધ શાસનપ્રભાવક કાર્યો દ્વારા વિ સં. ૨૦૫૧ની સાલનું ચાતુર્માસ અવિસ્મરણીય બની રહેશે
પૂજ્ય ગુરૂદેવના ચરણોમાં કેડી કોટી વંદના..
કર

Page #11

* हिन्दी विभाग के
धारावाहिक धार्मिक कथा
जिनदत्त भाग-३
लेखक : राजयश विजय इस से पूर्व आप पढ़ चुके हैं कि जिनदत्त समुद्र में गिरने के बाद बच गया और उसका विवाह विजाहरी से हो गया । विवाह के अवसर पर उसे १६ विधाएं और मन इच्छित विमान बनाने की शक्ति मिली । विद्या के बल पर ही यह बामन बना ।
अब आगे पढिये । विजाहरी ने विमलमती से सहा, “ यह राजा था। उस नगर में एक सेट रहता था। जिनदन ही है तथा यह विद्यावल से ऐसा उस का नाम हापाक था। उस के पास कोंडो हुआ है ।" तब श्रीमती ने कहा, "हे सखि ! रुपये थे परन्तु वह बहुत अधिक कृपण था । प्रायः यह मब सत्य ही लगता है । " राजा उसने न कभी अच्छा खाया था, नहीं' अच्छा आदि के वचक सुनकर विमलमताने क्रोध पीता था । धन होने पर भी वह महादरिद्र पूर्वक कहा. “हे मुग्धे । अब मुझ कोई धोखा था । धन के लिये वह स्थान स्थान पर जाता नहीं दे सकता। मुझे एसा विश्वास है कि था । उस की दो पत्नियां थी ! उन को कोई इस के पास विद्याए सिद्ध हैं अथवा देवता सांसारिक सुख प्राप्त नहीं था। खान, पान, आदि का इसे वर प्राप्त है अथवा यह कोई वस्त्र, विस्तार आदि सब गरीबों जैसे थे । धुर्त है ।" फिर विमलमती वामन को कहने एकबार एक धूर्त उन के मकान के पास आया । लगी, मैं तुम्हारे कहने से ठगी नहीं जाउगी। उसने मकान के अन्दर झांक कर देखा तो हापाक सेठ की पत्नियो' की तरह मैं अपनी दोनों स्त्रियोंको फटे पुराने वस्त्रो में देखा । स्थिति नहीं बनाना चाहती ।” पास में बैठी बह धूर्त किसी यक्ष के मन्दिर में गया । हुई श्रीमती कहने लगी. "हे बहना यह हापाक पहले उसने तीन उपवास किये और फिर सेठ कौन है ?” फिर विमलमती ने हापाक यक्ष को प्रत्यक्ष कर कहने लगा. "मुझे हापाक सेठकी कथा कहनी प्रारम्भ की। सेठ का रूप दो । ” उस ने उनर दिया, यह
प्रतिष्ठानपुर नगर में जितशत्रु नाम का अनुचित है. मैं ऐसा रूप नहीं दृगा । फिर

Page #12

આ માનંદ પ્રકા उस वृत ने चार प्रत किये। फिर वह यक्ष सोचने तथा कर्मचारियो' को पहिनने के लिए लगा. “यदि ये मेरे कारण मर गया तो मेरा बढिया वस्त्र दिये तथा खाने के लिये स्थान निष्फल हो जाएगा ।'' एमा विचार दूध, चावल.घी, बन्दिया पक्वान और मिठाइया का से हापाक सेटका प दे दिया और उस आदि दी और स्वय' भी ग्याने लगा। घर क शीघ्र वहां से निकल जाने के लिये कहा । समीप एक दानशाला खुलवा दी जिस में दीन
मन इन्छिन रूप का वरदान मिलने पर आर अनाथ लोगो को भोजन दिया जाता था। धूर्त ने हापाक सेट का रूप धारण किया और कभी कभी साधर्मि वत्सल भी करता था. ममी निर्विघ्न सेठके घर में पहुच गया और सर्व मन्दिरों में धन देने लगा । लनी हुई चार. प्रथम सेठ के लडको तथा कोशाध्यक्ष के मन्मुख पाई पर दोनों स्त्रियों क साथ रात्रज आदि कहने लगा--
भी ग्वलना था। नम में निम्न लिग्विन लोक दाने भागस्तथा नाशः
को सत्य प्रमागित कर दिया : - स्याद् द्रव्यस्य गतित्रयम् । कीटिका सञ्चित धान्यं, यो न दत्ते, न भुङक्ते च,
मक्षिका मञ्चितं मधु । तस्य तृतीया गर्भिवति ॥ कृपणः मञ्चित वितं, अर्थात धन की तीन गतियां है (१) दान
___ पापमुज्यते ।। (२) भोग (३) नाश । जो न देना है, जो अर्थानः कीडियो द्वारा एकत्रित किया हुआ न उसका उपभोग करता है तो धन की तीसरी हुआ अनाज मधुमखियों द्वारा सञ्चित शहद, गति (नाश) होती है।
___कन्जुमो द्वारा एकत्रित किया हुआ धन दसगे फिर वह कहने लगा. "एक अमीर व्यक्ति के द्व.रा ही उपभोग में आना है। समुद्र में डूब कर मर गया और उसके सारे कुछ दिनों के पदयात अमली हापाक भेट जहाज भी समुद्र में डूब कर ममाप्त हो भी घर लोट आया । घर आने पर द्वारपालों गये । इस से मेरे हृदय पर बहुत बड़ी चोट ने उसे घर में प्रवेश ही नहीं करने दिया । लगी और मैं ने यह दृढ़ निश्चय किया कि द्वारपाल ने कहा, “तुम कौन हो ।' उम में यदि मैं कुशल पूर्वाक घर पहुँच जाऊ. नो मैं कहा. “ मेरा नाम हापाक है और मैं घर का मब का मनोकामना पूर्ण कर दुगा और अपनी म्वामी है।” द्वारपाल, ने ना दिया. एक कृपणता का त्याग कर दगा" म प्रकार हापाक तो पहले से ही घाम चौटा है तुम कपोल कल्पित भाषा द्वारा अपने परिवार के तो कोई धूर्त लगते हो ।'' यह विचार करने सदस्यों को संतुष्ट क्रिया ।
लगा, इस समय बान करनी निरर्थक है. प्रातः दोनों स्त्रियों को सुवर्णभूपण तथा पहिनने देखा जायगा ।" लिए कीमनि वन दिये सेट के पुत्रो द्वारपालो प्रातः होने पर क स सेटने किसी दूसरे

Page #13

આ માનદ પ્રકામ
हापाक सेठ को अपने घर में देखा । वह असली हापाक सेठ की दुदशा देखकर विचार करने लगा, "किसी धूर्त ने मेरे घरको धूर्तहापाक का दिल करूणा से भर गया और लूट लिया है। मुझे तो इम में प्रवेश भी राजासे कहने लगा, "हे कृपालु राजन ! मैं नहीं मिल रहा, अपने घर में ही मुझे चोर कुछ कहना चाहता।" राजाने कहा. समझा जाता हैं । मैं अपना दुःख किस क “अगर तुम्हारा कोई दण्ड भी होगा तो तुम्हें आगे कहु ?" इस प्रकार विचार मग्न होते हुए क्षमा कर दिया जाएगा। मत्य बोलिए।" उमने कुछ फल आदि लेकर राजा के पास तब इतने कहा, 'देव ! यह सेठ सच्चा है जाने का निश्चय किया । राजा के पास में ही धन ह। तब धूत ने सब वृत्तान्त जाने पर राजाने उसका कुशलक्षम पूछा तथा राजा से कहा। तब धूत ने सब कुछ असली संटने अपनी अमभ्या राजा के मन्मुख रखी । सेठ को देते हुए कहा :
राजा न्यायप्रिय एवं धर्मनिष्ट था। राजाने दातव्यं भोक्तव्यं. अपने सिपाहियों को भेजकर बनावटी हापाक
सति विभवे सञ्चयो न कर्तव्यः । सठ, द्वारपाल आदि घर के लोगों को बुलाया।
यदि सञ्चयं करिष्यमि, बनावटी सेट रत्न, मणि, स्वर्ण तथा आभूपणों
___ हापा ! पुनरागमिष्यामि ॥ से बाल भरकर राजो को भेट देने के लिये ले गया। जब दोनों सेट राजा के पास पहुंच
__ अर्थात अगर धन हो तो दान दना चाहिये, गये तो राजा भी विस्मित हो गया कि न्याय धन को खर्च करना चाहिये परन्तु धन का कैसे करे ? मंत्रियों से विचार कर हापाक सेठ
सञ्चय नहीं करना चाहिये । यदि सञ्चय करोगे की दोनों पत्नियों को भी राजदरवार में बुलाया
तो मैं हापा फिर आ जाऊगा। फिर बनावटी
हापा अपने स्थान पर चला गया। गया।
गजाने अपना न्याय सनाते हुए कहा फिर विमलमती ने वामन और श्रीमती को मन्दरियो ! मैं नहीं जानता कि कौनसा सम्बोधन करते हुए कहा, "में अपनी परि. सेट सच्चा है? में न्याय आप पर छोड़ता स्थिति सेट की पत्नियों के सहा नहीं बनना हैं। जो भी इन में मच्चा सेठ है उसकी चाहती।" जिनदत्त रूप वामन अपनी पत्नियों बाहों में चले जाओ। इम का पुण्यपाप आप की शौल में दृढ़ता देखकर प्रसन्न हुआ। पर होगा। में इस सम्बन्ध में निष्कलंक ह।" राजा का हाथी मदोन्मन्न हो गया। सर्व उनमें से एक सेठने बनावटी सेठको अंगीकार प्रथम जिस वम्भ के साथ बन्धा था उसे तोड़ किया। यह बनाय देखकर माचा सेट तो दिया। फिर वह गजराज अपनी सुण्ड मे हताश हो गया और उसे यहत दाम्य हुआ। बहुत से नगरवालियों को मारने लगा चीजों की राजा के सिपाहियोंन उसे मारना भी शरू कर तोडने लगा। सब मनुष्यों के लिए बाद साक्षात दिया।
कालका रूम था। सभी दिशाओं में भय व्याप्त

Page #14

આમાનંદ પ્રકાશ हो गया। तब राजा भी बहुत भयभीत हो गया देशता में कहा. “भव्य जीवो में ज्ञान ही
और यह उद्घोषणा करवाई “ जो भी कोई दुर्लभ है । कहा भी है :व्यक्ति इस हाथी को काबू करेगा उसके साथ आहार निद्रा भयमैथुनानि तुल्यानि राजकन्या मदनमंजरी का विवाद होगा तथा
सार्द्ध पशुभिनराणम् । उसको आधा राज्य दिया जायगा।" उद्घोषणा
ज्ञान नराणामाधका विशपा. सनकर वामन (कबडे ने इस कार्य को करने की स्वीकृती दी।
ज्ञानेन हीनाः पशवो मनुष्याः॥ उसने गजवशीकरणी विद्या को स्मरण किया। अर्थात पशुओ और मनुप्यो में आहार, उसने हाथी के पास आ कर कहा, "हे गजराज! निद्रा, भय और मैथुन समान रूप से होते है वृथा लोगों को क्यों परेशान कर रहे हो। परन्तु मनुष्यों में ज्ञान विशेप रूपये होता है। यदि तुझ में शक्ति है तो मेरे सामने आओ" ज्ञान से रहित मनुष्य पशु हैं। यह सुनकर हाथी कोपायमान होकर अपनी तुल्येऽपि उदरभरणे मूढ सुण्ड को ऊंची कर दौडने लगा। वामन उसके
अमूढानां पदय विपाकम् । आगे आगे तेजी से चलने लगा। इस प्रकार एकेषां नरकदुःखम् , करने से हार्थी एकदम थक गया। फिर वामन
अन्येषां शाश्वत सुखम् ॥ जल्दी से हाथी के ऊपर चढ़ गया और कुम्भ अर्थात - मुख और बुद्धिमान पेटभरने में स्थल पर मुष्टि प्रहार कर उसे वश में किया।
एक समान हैं परन्तु इस के फल को देग्यो । जब हाथी पूरी तरह ठीक हो गया तो उस एक को तो नरक का दुःख मिलता है और दूसरे हस्तीशाला में बान्ध दिया।
मोक्षरूपी शाश्वत सुख प्राप्त करते हैं । फिर वामन ने राजा से कहा, "अपनी देशना के अन्नमें राजाने पूछा, “हे प्रभो । प्रतिज्ञा पूरी कीजिए ।” राजा सोच विचार में मेरी पत्री का वर कौन होगा।" उस समय पड गया क्या कि वडा रूप जिनदत्त सुन्दर केवल ज्ञानी ने कहा, “यही यामन म्हारी नहीं था। राजा सोचने लगा कहां मेरी रूपवती
पुत्री का वर होगा।” राजाने कहा “ यह कन्या और कहां वह कूबडा। इन दोना' का अनचित सम्बन्ध कैसे ठीक रहेगा।" केवली मेल नहीं खाता । इस प्रकार टालते हुए राजाने
भगवानने कहा, “राजन । यह ही उचित योग कई दिन व्यतीत कर दिये। कुछ समय व्यतीत
है । इसे केवल कूबडा ही न समझा, यह होने पर उस नगरमें एक केवली भगवान पधार। वसन्तपर के काडाधिपति जीव देव संट का मालीने आकर इस की सूचना राजा का दा। पुत्र जिनदत्त है। यह विद्या के बल से वामन
राजा भी केवली भगवन्त की देशना सुननें बना है और ऐसा करते हुए यह केवल विनाद के लिये पधारे। फेवली भगवन्त ने अपनी मात्र ही करता है।"

Page #15

માત્માને પ્રકાશ
राजा अपने स्थानमें वापिस आया और वामन को कहने लगा, "हे विद्यासिद्ध ! हे गुणवृद्ध ! हे जगप्रसिद्ध ! हे भाग्यसमृद्ध ! अपने कौतुक को छोड़कर अपना असली रूप प्रकट करो. माया रूप को समाप्त करो और मेरी पुत्री को स्वीकार करो। " राजा की प्रेरणा
"
से वामनने अपना असली रुप प्रकट किया तथा अपनी पुत्री मदनमंजरी का विवाह जिनदत्त के साथ कर दिया । राजाने आवे राज्य की बजाय सारा राज्य जिनदत्त को दे दिया और स्वयं' दीक्षा ग्रहण कर ली ।
[कण्गः }

Page #16

aaaaaaaoaaaaaa aaaaaaaaaa दोषी कौन धर्म या उसके अनुयाई
---मुनि नवीनचन्द्र विजय ggggggggggggggggg tctttttt
No00
मानदायिक दंगे हमारे देश लिये कोई गिराया और जलाया गया। दंगाईया और नई बात नहीं है । जब जब भी कोई धार्मिक उपद्रविया से जैन मन्दिर भी बच नहीं पा प्रसंग उपस्थित होता है-चाहे वह हिन्दु और कई जैन मन्दिर भी तोडफोड के शिकार धर्म से संबंधित हो या इस्लाम, सैकड़ों लोगो के हुए इसमे हम जन को दुग्ध और वेदना होना मौत का कारण बनता है। धार्मिक प्रसंग उनके स्वाभाविक है। लिये आनंद और उत्सव नहीं, चित्कार और ऐसी स्थिति में हमारे मन में ये अनमाज मातम का पैगाम लेकर आते हैं।
पये उपस्थित होते हैं कि हमारे देश का ६ दिसम्बर १९५२ का दिन मी हजारों धमिक भविष्य कैसा होगा। या धार्मिक निर्दोष लोगों के लिये चित्कार मातम और खनका सहिष्णुता का माम्राःय पुन स्थापित होगा। उफनती नदी लेकर आया जिसने लाशों के ढेर
क्या मार्मिक कट्टरता का उन्माद बढ़ता ही
जाएगा। क्या हम नफरतकी ग्वाईको पार सकगे। वडे कर दिये । हजारों परिवार वेघर, वेसहारा
इस प्रश्नांक उत्तर खोज पाना आसान नहीं है। हो गये । कुछ दिनों तक सम्पूर्ण देश हिंसा की
___ यहां चिनीय विषय यह है कि यहां दोषी चपेट में अन गमन और साम्प्रदायिक दागों के
कौन है । धर्म या सम्प्रदाय या उम्मक अनुयाई, दानव ने सर्वत्र अपने हाथ फैला दिये मारी
राजनीति या गजनेगा. संविधान या न्यायाकय । सुरक्षा व्यवस्था धर्ग की धरी र गई। माम कह ना लिय राजनानि या संविधान को तं निक्रिय हो गया।
॥ और हटा दे। धर्म और सम्पदाय जिस के इस बार दंगों का कारण कोई धार्मिक उन्म लिय उतना पान और उपदय किया जा रहा या पन्योहार नहीं था। यह प्रसंग या बाबी है। उसके विश्व में एक नट विदेषण की मस्जिद ढांचे को ढहाना । बाबरी मस्जिद तथा आवश्यकता है। दही हजारों लोगो की बेश कीमती जिदगियां आश्चर्य की बात यह है कि धर्म सिमका ढह गई और उनकी आस्था के केन्द्र सैकडो अबतरण संसार में दीन दुखियों के उदार के मंदिर भी ढहाये गये । पाकिस्तान और बांगला- लिय हुआ हो, जिसका कार्य सुरक्षा, बन्धुत्व. देश आदि अन्य देशों में भी मंदिरो को भाईचारा, स्नेह. भदभाव, प्रेम और सदगुणा

Page #17

नानास
विकास करना रहा हो, जिस का जन्म से कयों कि समा बर्मा के भगवान, गुरु, मंदिर, संसारके दुग्वों को दूर करने के लिये पूजा आ और प्रार्थना स्थान भिन्न भिन्न हैं। मर्वत्र सुम्ब का माम्रज्य फैलाने के लिये
सभी के धर्मग्रन्थ मान्यनाए और विश्वास भी हुआ हो, जो भौतिक आधि, व्याधि और उपाधि
अला अलग है। धार्मिक विषयमें व्यक्ति किसी से युक्त कर मान दिलाने की गारंटी देता हो।
एक ही आस्था के साथ जो सकता है और यह संमार को इनना दु:खी क्यों बना रहा है। किसी एक ही आस्था को लेकर मर सकता है। जिसकी शर्त जीवन आनंद और निर्भयता देने
यह व्यक्ति की लाचारी है और वह कर भी का या वह आज मनुष्य को मौत, वेदना, डर
किसी एक विश्वास को लेकर ही होता है और और आतंक क्यों दे रहा है। धर्म को मनुष्यने
धर्म के विषय में जो जितना कट्टर होगा बद्द मलिये धारण किया था कि वह उसे धुत्व, उतना ही धार्मिक असहिष्णु होगा। प्रम और मुक्ति हंगा, परन्तु बजाय इसके वह
मर्वप्रथम हमें यह अच्छी तरह समझ लेना हमें घृणा, द्वाप वैर और बंध ही दे रहा है ।
चाहिये कि धर्म का प्रदुभाँव हुआ और उसके आग्विर सा क्यों हो रहा है । बया धर्म आपने
बाद उस धर्म के सम्प्रदाय का। प्राणिमात्र के सना से भ्रष्ट हो गया है। क्या उसका स्वरूप
कल्याण के लिये ही धर्म का जन्म होता है। बदल गया है। वर्तमान स्थिति उत्पन्न हुई
फिर उस धर्म की रक्षा के लिये सम्प्रदाय का। उसका एकमात्र कारण धम ही है। क्या धर्म
मम्प्रदाय का उदेश्य किसी भी उपाय से उस ही इन सभी मंकटों की जड़ है। और यदि
धर्म की हिपाजत करना होता है। नब धर्म दब धर्म ही इसका कारण है तो एसे धर्म को तो दर से ही मलाभ करनी चाहिये। चाहे वह
जाता है, उसका उदेश्य भी नष्ट हो जाता है
केवल बचता है. उसका सम्प्रदाय जिसमें अंध, धर्म जैन हो या बौद्ध, हिन्दु हो या इस्लाम,
विवेकहीन लोगों की भीड रहती है। उस भीड मिख हो या ईसाई। सभी धर्म एक ही बन्सी
का यह दाबा होता है कि हम अपने धर्म के छेद हैं। इसलिये सभी धर्म अस्वीकार्य है। किसी एक से भी लय सिद्ध नहीं होता। ममी
मच्चे प्रतिनिधि हैं। वह भी अपने धर्म धर्म यही दावा करते हैं कि हमने जो सत्य आर सम्प्रदाय के लिये सब कुछ उपयत और खोजा है यही अंतिम सत्य है। इसी धर्म के जायज समझाती है। पालन से मारा मिल सकता है। इसी धर्म से झरना जब पहार से निकलता हैं तब यह संसार को स्वर्ग बनाया जा सकता है। एसे में अपने आप में बहुत पवित्र और स्वच्छ होता इन धमा की सत्यता पर प्रश्न चिन्ह लगता है। है. पर जैसे ही वह अपना स्थान छोड़कर मच्चा धर्म कौन भा है। लोग किसका म्बीकार आगे बटना है । उसमे अन्य अनेक नदी, नाले फरे । कौन मा धर्म उन्हें मुक्ति दे सकता है। नालियां आकर मिलती हैं. और झरने के मूलरूप व्यक्ति किसी एक ही धर्म का पालन कर सकता का विकृत कर देते है। वह झरना चाहकर भी

Page #18

मामान अश
अपने मूलरूप को कायम नही रूग्ब सकता यह अब सोचने की बात यह है कि यह संप्रउसकी मजबूरी होती है।
दाय किन लोगों के हाथ में रहता है । लोग धर्म धर्म झरना है और सम्प्रदाय रममें आकर के उपासक होता है और मंप्रदाय के अनुयायी। गिरने वाले नदी, नाले और नालियां । झरने की उपासक आराधक, विवेक और शान्त होता है। स्वच्छता और पवित्रता की गारंटी दी जा सकती जबकि अनुयायी उपद्रवी और अशान्त अनुयायी है. पर नदी नाले और नालियों की पवित्रता की के लिये मप्रदाय ही सब कुछ होता है और गारटी किसी भी हालत में नहीं दी जा सकती। उपासक के लिये धर्म । 'प्रदाय का पाभोह
वर्तमान परिप्रेक्ष्य में जो कुछ हो रहा है सभी उपद्रवों की जड है। व्यक्ति को धार्मिक वह धर्म के नाम पर ही हो रहा है, पर इममें होना चाहिये सांप्रदायिक नहीं यदि सांप्रदायिक धर्म का कोई दोष नहीं है। धर्म इसके लिये हो भी तो उसमें सांप्रदायिक व्यामोह नहीं' कमी भी उत्तर दायी नहीं हो सकता। दोपी
होना चाहिये।
आवश्यकता है प्रत्येक धर्म के लोगों में और नरदायी केवल मम्प्रदाय है सम्प्रदायिक
घर कर गये सांप्रदायिक व्यामोह को दूर करना । लोग है । शर्मा और सम्प्रदाय को अलग देखे ।
हमारा देश धर्मनिरपेक्ष है, पर सांप्रदायिक किसी की हत्या या खून करने का उपदेश धर्म नहीं देता न दे सकता है, पर सम्प्रदाय इसकी
व्यामोह निरपेक्ष नहीं है। सभी राजनीतिक
पार्टियां अपने हितक लिये इस मापदायिक अनुमति देता है। धर्म को महान, दिव्य और
व्यामोह को बढावा देती हैं। तारणहार कहा जा सकता है. पर उसके सम्प्र
जब तक इस व्यामोह को दर नहीं किया जाता दाय को कदापि महान, दिव्य और तारणहार
तब तक ६ दिसम्बर की घटनाप बार बाता नहीं कहा जा सकता। न मम्प्रदाय इस रहेगा । अंतमे विभांश दिव्यांलक शब्दों मेंयोग्य होता है।
मानकी आंधी हवा को अब ही तो राकिय जो दंगे हो रहे हैं वे धार्मिक नहीं, सांप्र- रोकिये नफरत की यह आंधी पर गकिथ ॥ अयिका है । इमलिये जो कुछ हो रहा है व २६ मख्य हाथों में लिये है आज भी नंगीरी। माप्रदायों के द्वारा हो रहा है, धर्म के द्वारा कल हो पाये न अब इन्मान, बढ़ कर रोकिये ।। नहीं। समार का प्रत्येक धर्म संप्रदाय क है यहां मंदिर, वहां मस्जिद, वहां पर कत्लगाह । शिव में कसा हुआ है। अयोध्या में जी बावरी ५ मिटने की तरफ रफतार, मककर रोकिये ।। मस्जिद ढाई गई वह किमी चमक द्वारा नहीं' आ. औरन की न फूट और बच्चे की । पापा एक पक्ष या सम्प्रदाय के द्वारा ढाई गई है। इस कराही की कहानी को कही पर वि ।। मस्जिद गिरने के बाद उसकी प्रतिक्रिया में जो यह जमीं का ही लहू है इस तरह बहने न हिन्दु और जैन मन्दिर तोडे जलाये गये वे
आसमां सुनता नहीं इसको जमी पर रोकिए। दम के द्वारा नही', सौंप्रदाय के द्वारा तोट गये
प्रस्तुत : प्रकाशचन्द्र बोहरा, बाडमेर
श्री परमार अत्रिय जैन सेवा समा. और लाये गये हैं।
पाचापा-३८५३६. (गजरात)

Page #19

શ્રી જૈન આત્માન સભાના શતાબ્દી વર્ષની ઉજવણી નિમીત્તે $$ વિદ્યા થી ઓ નું સ -મા ન કરું
' શી જિનાત્માનંદ સભા.ભાવનગષ્ટ,
સ્થયના સંપર
ક F S કન ક
શ્રી જૈન આામાન‘દ સભા દ્વારા શતાબ્દી વર્ષની ઉજવણી નિમીત્તે એસ. એસ. સી. પરીક્ષામાં સંસ્કૃત વિષયમાં ૮૦ ટકાથી વધારે માર્કસ મેળવનાર વિદ્યાર્થી ભાઈ-બહેનોને ઇનામો આપવાને તથા કેલેજમાં ભણતા વિદ્યાર્થીઓને શિષ્યવૃત્તિ આપવાનો સમારંભ તા. ૧૭-૯-૯૫ ને રવિવારે શ્રી આત્માનંદ સભામાં યોજવામાં આવેલ હતું. ઉપરોક્ત ફોટામાં સંસ્કૃતમાં ૯૨ % માર્કસ મેળવનાર કું ભાવીષા સૂર્યકાન્ત વેરાને પ્રથમ ઈનામ રૂા. ૫૧/-નું સભાના પ્રમુખ શ્રી પ્રમાદ્રભાઈ શાહ આપી રહ્યા છે. બાજુમાં ઉપપ્રમુખ શ્રી ચીમનભાઈ શેઠ તથા સેક્રેટરી શ્રી દીવ્યકાન્ત સલોત બેઠેલા છે. કાર્યક્રમને સફળ બનાવવા માટે સેક્રેટરી શ્રી કાંતિભાઈ સત તથા સ્કેલરશીપ કમિટીના સભ્ય શ્રી ચીમનલાલ વર્ધમાન તથા શ્રી ભુપતરાય જય તીલાલ શાહે સારી જહેમત ઉઠાવેલ હતી. સંસ્કૃત વિષય માટે કુલ ૨૪ ઇનામો આપવામાં આવેલ તથા કેલેજમાં ભણતા ૧૬ વિદ્યાર્થી ઓને શિષ્યવૃત્તિ આપવામાં આવેલ હતી....
જ્ઞાન પંચમી મહોત્સવ શ્રી જૈન આમાનંદ સભા તરફથી દર વર્ષ મુજબ આ વર્ષે સં'. ૨૦૫૨ ના કારતક સુદ ૫ શનિવાર તા. ૨૮-૧૦ -૯૫ ના રોજ સભાના લાઈબ્રેરી હોલમાં કલાત્મક જ્ઞાન ગોઠવવામાં આવનાર છે, તે ભાવનગરમાં બિરાજમાન પરમ પૂજ્ય આચાય* ભગવ'તે તથા પરમ પૂજ્ય મુનિ ભગવત તથા પરમ પૂજય સાધ્વીજી મહારાજ સાહેબ તથા ભાવનગર જૈન મૂ'તપુજક તપા. સંઘના દરેક ભાઇ ઓ તથા બહેને એ દશનાથે પધારવા ભાવભયુ આમત્રણ છે..

Page #20

Shree Atmanand Prakash
Reg. No. GBV. 31
સત્કર્મશીલ બને....
सुखं पुण्योदयाधीनं,
दुःखं पापोदयोद्भवम् । तस्मात् सदा सुखाकाङ्क्षी,
पुण्यकार्यपरो भवेत् ॥
# સુખ પુણ્યદયથી છે અને દુઃખ પાપદયથી... માટે સતત્ સુખી રહેવાના અભિલાષીએ સતત્ સત્કમશીલ રહેવું ઘટે.
BOOK-POST
Hapiness and misery are dependent upon the rise of merit and demerit respecti. vely. So a person desirous of permanent happiness, should always be devoted to doing meritorious acts.
શ્રી આત્માનદ પ્રકાશ ઠે. શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા ખારગેઈટ, ભાવનગર-૩૬૪ ૦૦૧ From,
તંત્રી : શ્રી પ્રમોદકાન્ત ખીમચંદ શાહ પ્રકાશક : શ્રી જૈન આત્માનદ સભા, ભાવનગર મુદ્રક : સાધના મુદ્રણાલય, દાણાપીઠ પાછળ, ભાવનગર

Page #21
ઉત્ત ce For Private And Personal Use Only