Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanm
Gyanmandir
પુસ્તક GE
જૈન આત્માનંદ સભા બેટ, ભાવનગર-૩૬૪૦૦૧
(0378) 2521698
For Priva
Private And Personal Use Only
૪.૬૯
વિક્રમ સંવત ૨૦૧૮ સને : ૧૯૬૧ - ૭૨
lish 39IPI ]
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
આત્મ સ. ૭૫ (ચાલુ) વીર સં. ૨૪૯૮ વિ. સ. ૨૦૨૮ કાતિ ક
Sas
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા ખારગેટ, ભાવનગર-૩૬૪૦૦૧ ફોન : (0278) 2521698
www.kobatirth.org
પુસ્તક : ૬૯ ]
જ
પ્રકાશ
પ્રાર્થના—આત્મશુદ્ધિના અમેાઘ ઉપાય
જેમ શરીરને માટે ખેારાક આવશ્યક છે, તેમજ આત્માને માટે પ્રાથના આવશ્યક છે માણસ ખારાક વિના ઘણા દહાડા ચલાવે....પણ પ્રાથના વિના માણુમ્ર ક્ષણવાર પણ ન જીવી શž–ન જીવી શકવુ જોઇએ.
જો તમારે શુદ્ધ ચારિત્ર અને ચિત્તશુદ્ધિ ઉપર તમારા જીવનનેા પાયા નાખવા હાય, તા નિત્ય નિયમિત પ્રાતઃકાળે અને સંધ્યાકાળે પ્રાથના જેવા સરસ ઉપાય બીજો એકેય નથી.
ગાંધીજી
साम
પ્રકાશક : શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નવેમ્બર : ૧૯૭૧
For Private And Personal Use Only
6
[અંક: ૧
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
ક્રમ
લેખ
૧ નૂતન વર્ષના મગળ પ્રવેશે
૨ સમય સાર
૩ મંત્રના ખીજા ક્ષા, યત્રા અને મુદ્દા.
1101S
૪.સ. ૨૦૨૬ને સરવૈયુ હિસાબ ૫.જૈન સમાચાર
વર સાધના :
www.kobatirth.org
અ તુ * મ ણિ કા
deecooper
ધ્યાન શતક : સમયદર્શીઆચાય :
....
....
....
લેખક
મનસુખલાલ તારાચંદ મહેતા
અમચ ૬ માવજી શાહ પ્રા. હિરાલાલ ૨. કાપડિયા
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દિવ્ય જીવન : ધી લાઇફ એફ એ સેટ ઇંગ્રેજી: પ્રકાશક : ઉપર પ્રમાણે
ખાસ વિનતિ
6066
આ
ભા૨
શ્રી ઊંઝા ફ્રા સી લિમિટેડના માલીક શેઠશ્રી ભેગીલાલભ ઈ નગીનદાસ જેએ આપણી સભાના લાઇફ મેમ્બર પણ છે તેમના તરફથી ઘણા વર્ષોથી પચાંગ ભેટ મેકલવામાં આવે છે આ વર્ષે પણ વ સ. ૨૦૨૮ની સાલના કાતિકી જૈન પચાગ સભાસદ 'એને ભેટ આપવા માટે મેકલેલ છે શેઠની સભા પરત્વેની હાર્દિક લાગણી માટે અમે આભાર વ્યકત કરીએ છીએ.
સાભાર ગ્રંથ
સ્વીકાર
જયંતકુમાર રાહી, નવીન કટપીસ કલેાથ સેન્ટર સેાનાવાલા, બીલ્ડીગ નર તા દેવ મુબઇ છ
પ્રકાશક : દિવ્ય દર્શન કાર્યાલય ક છુશીની પેાળ અમઢાવાદ ૧ પ્રકાશક : આચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી જન્મ શતાબ્દી સમિતિ શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય ઓગષ્ટ ક્રાંતિ મા મુંબઈ ૨૬ પ્રકાશક: ઉપર પ્રમાણે
For Private And Personal Use Only
પૃષ્ઠ
૧
f
G
૧૪
૧૯
૫ પૂ આ. પ્ર શ્રુતશીલવારિધિ મુનિરાજશ્રી પુણ્યવિજયજી મ. વર્ગવાસી થતાં તેમની પ્રથમ પુણ્ય સવત્સરી એ ‘સ્મૃતિવ્ર થ ' પ્રસિદ્ધ કરવાના આ સભાએ ઠરાવ કર્યાં છે. તે તેમના પરિચયમાં આવેલા મુનિરાજો, અને લેખકે ને તેમનાં સસ્મરણે। અથવા લેખા તા. ૩૧ ૧૨ ૭૧ પહેલાં લખી માકલવા અમારી આગ્રહભરી વિનંતિ છે. જેએ પાસે તેમના પત્રા, ફોટાઓ વગેરે પ્રસિદ્ધ કરવા ચાગ્ય સામગ્રી હાય તે પણ અમને મેાકલવા વિનતિ છે. આ સામગ્રી કામ પૂરૂ થયે સહી સલામત રીત મેાકલનારને પાછી પહેાંચાડી દેવાની આ સભા ખાત્રી આપે છે.
પ્રમુખ : શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા, ભાવનગર
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
નવા માનવંતા પેટ્રન શ્રી પોપટલાલ નરશીભાઈ વોરા
(ટૂંક જીવન પરિશ્ય૫)
શ્રી અને સરસ્વતીને સુમેળ કવચિત જ જોવા માં આવે છે. સર વિભાગના મોટી પાનેલીના વતની શ્રી પોપટલાલ નરશીભાઈ વોરાના જીવનમાં જો અને સરસ્વતીના આ સુભગ ચોગ થયો છે અને તે દ્વારા તેમણે પોતાના જીવનને ધન્ય બનાવ્યું છે.
શ્રી પોપટલાલભાઇના પિતાશ્રી સ્વ. નાનજી જેતશી વોરાનું કુટુંબ બહુ મોટું હતું. તે મૂળ રહીશ છત્રાસાના હતા. સવા માં વર્ષો પહેલાં પા પટલાલભાઈના વડીલો ધંધા અથે સંણોસરા (માાવદર સ્ટેટ) આવ્યા અને ત્યાંના ખાનસાહેબે સૌથી પ્રથમ આ કુટુંબને જમીનને અષાઢ વેચાયુ હકક આપે. તેથી તેઓ સણોસરામાં જ રહી ગયા. શ્રી પોપટલાલભાઈનુ મોસાળ માટીપાનેલી, શ્રી પોપટશાલભાઇને જન્મ સં. ૧૯૪૪ના પોષ શુદ પૂનમ તા ૩૦-૧૨-૧૯૮૮ના દિવસે મોટી પાનેલીમાં મોસાળમાં થી ૯.
પોપટલાલભાઇએ ગુજરાતી સાત ધોરણાને અભ્યાસ કર્યો અને પછી એજ નિશાળમાં ડેપ્યુટી હેડમાસ્તર તરીકે જોડાઈ ગયા, ત્ર૭ વર્ષ સુધી ત્યાં ને કરી કરી સાડાસાત રૂપિયાની મૂડી લઈ પોપટલાલભાઈ નશીબ અજમાવવા ઇ. સ. ૧૯• ૬ માં મુંબઈ આવ્યા.
મુંબઈમાં આવી સૌ પ્રથમ મુળજી જેઠા મારકેટમાં નોકરીએ રહ્યા. પણ મુંબઈનું વાતાવરણ અને હવા પાણી માફક ન આવ્યા. તથા ઈ. હા. ૧૯૦૯માં તેઓ કરાંચી ગયા જ્યાં માળિયા (મોરબી) નિવાસી શ્રી રવજીભાઈ ઝવેરચંદની સાથે એમને બહુ સારો મેળ મળી ગયા. યુવાન પોપટલાલભાઈમાં રહેલી શક્તિનો કિં મત સૌ પ્રથમ રવજીભાઈને આંજી લીધી. એક વર્ષના નોકરીના અને શ્રી પોપટલાલભાઈ તેમના અમુક ધંધામાં ભાગીદાર બની ગયા. નાબે યારી આપી અને મી પપટલાલભાઈ ધંધાના વિક્રાય અર્થે શ્રી રવજીભાઈ સાથે ઇ. સ. ૧૯૧૪માં ઇગ્લાંડ ગયા. શ્રીમદ્ રાજચંદ્રના
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જમાઈ શ્રી ભગવાનદાસ રણછોડદાસ સાથે પણ સંયુક્ત ધંધો શરૂ થયો અને ફરી વખત પણ ઇ. સ. ૧૯૧૯માં ઇગ્લેડ જખ શ્રી પોપટલા ભાઈ ત્યા અગિયાર માસ વહ્યા. ધંધાના વિકાસ અથે મુંબઈ
માદિ જુદા જુદા રથળાએ 'કાન્ચ શરૂ કરવામાં આવી અને શ્રી પોપટલાલભાઈએ સારી એવી પૂજી એકઠી કરી લીધી
સાદાઈ, સરળતા અને નિરભિમાન પણું' એમના મહત્વના ગુણો છે. ગરીબાઇ અનુભવેલી હાવાથી ધનને જરાએ ઘમંડ તયી. જમણા હાથ આપે તે ડાબે હાથ પશુ ન જાણે એ રીતે
એ દાન કરે છે. ઇ. સ ૧૯૫૫થી ધીકતા ધંધાને લાત મારી તમામ ધંધાકિય પ્રવૃત્તિમાંથી નિવૃત્ત થઈ જીવનને આત્મલક્ષી બનાવી દીધું છે.
કામ કરવું પડ્યું જાહેરમાં ન આવવું' એમ માનનારા શ્રી પોપટલાલભાઇએ જૈન સમાજ ની સારી એવી સેવા કરી છે. શ્રી આદમકમળ જ્ઞાન મંદિર, દાદર અને શેઠ દેવકરણુ મુળજી સૌરાષ્ટ્ર વિશાશ્રીમાળી જૈન બોડ ગ, ધોરાજીમાં તેમણે ટ્રસ્ટી તરીકે પોતાની સેવા આપી છે. સૌરાષ્ટ્ર મિત્ર ભડળના પ્રમુખ તરીકે તેમણે ઘણાં વર્ષો સુધી પોતાની સેવા આપી છે. સોરઠ વિશાશ્રીમાળી જ્ઞાતિના લાભાર્થે તેઓ તન-મન-ધનપૂર્વ ક સેવા કરે છે.
તેમના લગ્ન ઇ. સ૧૯૧૨માં ધોરાજી નિવાસી શ્રી સૌભાગ્યચ દ પાનાચ દ શાહની પુત્રી અજવાળીબેન સાથે થયા છે. વરષીતપ, વીશ સ્થાનક ઓળા જેવા મહાન તપ શ્રીમતી અજવાળીબેને કર્યા છે તેમજ વૃદ્ધવશે પણ વધુ માન અબેલ તપની ઓળી કર્યા કરે છે. નવાણુ જાત્રાનો લાભ પણુ તેમણે લીધે છે
શ્રી પોપટલાલભાદને ચાર પુત્રો અને એક પુત્રી છે. ચારેય પુત્રને માત્ર લક્ષ્મીનો વારસો ન આપતાં ઉચ્ચ ટિની કેળવણી પણ પપટલાલભાઇ એ આપી છે. મોટા પુત્ર શ્રી જયંતીલાલ એજીનિયર
ત્રીજા પુત્ર શ્રી પ્રફુલચંદ્ર અમેરિકા જઇ કેમીકલ લ ઇનમાં એમ. એસ, થઈ આવેલા છે, જયારે સૌથી નાના પુત્ર શ્રી પ્રવિણચંદ્ર અમેરિકા જઈ સીવેલ એજીનિયર થઈ આવેલા છે જયંતીલાલ અને પ્રવિણચંદ્ર પોતાને સંયુક્ત ધ ધે અમદાવાદમાં કરે છે અને બીજા બે ભાઈઓએ મોટી મોટી ધંધાદારી પેઢીઓમાં ઊંચા હોદ્દા પ્રાપ્ત કર્યા છે. તેમના પુત્રી તારા બહેનના લગ્ન જામનગર નિવાસી સુપ્રસિદ્ધ માનસિ ગભાઈ મંગળ મહેતાના સુપુત્ર શ્રી મનુભાઇ સાથે કર્યા છે. તારા બહેનના પુત્ર શ્રી હરિષભાઈ અને તેના પત્ની શ્રી દર્શનિકા બહેન અમેરિકામાં છે અને ત્યાં સ્થિર થયા છે.
આવા ઉદાર ચરિત અને ધમનિ ૪ સેવાભાવી જ યશીલ મા પોપટલાલભાઈને પેટ્રન તરીકે મેળવવા બદલ આ સભા આનંદ અને ગૌરવ અનુભવે છે.
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
વર્ષ ૬૯] કાર્તિક, વિ. ૨૦૨૮
શ્રી નામદ
..
નૂતન વર્ષના મંગળ પ્રવેશે
અડસઠ વરસની લાંખો મઝલ પૂરી કરી જૈન આત્માન' સભાનું મુખપત્ર માત્માનઢ પ્રકાશ’ ઓગણસીતેરમા વર્ષમાં પ્રવેશ કરી રહ્યું છે, કાઇપણ માગ્નિક માટે આ પ્રસ ંગ ગૌરવ અનુભવવા જેવા છે અને તેના યશ વિષ સઘના ફાળે જાય છે. પૂજ્ય સાધુ ભગવતા, પૂજ્ય સાધ્વીજીએ, લેખકા અને લેખિકાએ સૌનાં યથાશક્તિ ફાળાથી જૈન સમાજનું આ માનીતું માસિક યશસ્વી રીતે આગળ કૂચ કરી રહ્યું છે. આ રીતે જૈન માત્માનંદ ‘પ્રકાશ’ના વિકાસ અને પ્રગતિ કાયમાં જેઓએ એક અગર મીજી રીતે અમને સહકાર અને માદન આપેલાં છે, તેએ સૌ અમારા ધન્યવાદને પાત્ર છે અને તેઓ સૌના આ તકે અમે અંતઃકરણ પૂર્વ'ક આભાર માનીએ છીએ.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નવેમ્બર, ઇ. સ. ૧૯૭૧ [અ’ક−૧
ગત વર્ષમાં આત્માનઢ પ્રકાશે' પીસેલી વિધવિધ પ્રકારની રસ સામગ્રીના વિચાર કરીએ તા, ચાલુ આવતી પ્રણાલિકા ઉપરાં સભાએ આ વર્ષમાં શેઠથી સવાઇલાલ કેશ વલાલ શાહ જે. પી. પ્રેસિડન્સી માજીસ્ટ્રે (કલકત્તા) અને શેઠશ્રી કપુરચંદ વીરજીભા સંઘવી તરફથી આર્થિક સહાય મળતાં અનુક્રમે 'ભગવાન મહાવીર યુગના ઉપાસકા' અને જાણ્યું અને જોયુ” એમ એ પુસ્તકા સભાના પેટ્રના તેમજ આજીવન સભ્યાને ભેટ આપ્યાં છે અને આ મને મથાને સમાજમાંથી સારા એવા આવકાર મળવા પામ્યા છે. દરેક વષઁની રીત મુજબ આ વખતે પણ મહાવીર જન્મ કલ્યાણક ક તેમજ પર્વાધિરાજ શ્રી પર્યુષણ ખાસ અંક પ્રગટ કરવામાં આવ્યા છે. સભાની ચાલી
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બાવતી પ્રણાલિકા મુજબ “આત્માનંદ તા. ૧૪-૬-૧૯૭૧ના મુંબઈ મુકામે સવપ્રકાશમાં ખાસ કરીને જૈન દર્શન, તત્વજ્ઞાન વાસ પામ્યાની દુઃખદ નોંધ લેતાં અમે તેમજ અધ્યાત્મ વિષય પર વિદ્વાન લેખકેનાં અત્યંત ખેદ અને વિષાદ અનુમ ીએ છીએ. લેખ, ધર્મ સાહિત્યક કથાઓ અને ધાર્મિક સદૂગત જ્ઞાન તપસ્વી મુનિવર્યનું જીવન જ્ઞાને શિક્ષણને ઉત્તેજન મળે તેવા તેમજ સામાજિક પાસનાની અનેક સિદ્ધિઓથી સભર હતું. પ્રશ્નોની સમીક્ષાને લગતા લેખોને સ્થાન તેઓશ્રીએ જેસલમેર તેમજ અન્ય સ્થળેના આપવામાં આવે છે. ગદ્ય અને પદ્યની વિધ જ્ઞાનભંડારાને સુવ્યવસ્થિત કર્યા છે. સાહિત્ય વિધ સામગ્રી આ રીતે ગત વર્ષમાં પીરસવામાં પ્રકાશનના કાર્યમાં તેઓશ્રી આ સભાને આવી છે. લેખકે અને સાહિત્યકારોના માર્ગદર્શન અને દેરવણી આપતાં અને સભા સહકારથી જ “આત્માનંદ પ્રકાશે ખાસ કરીને માટે તેમની ખોટ કદી પૂરી શકાય તેમ નથી. રન જગતમાં અનેખું સ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું સાથ મુનિશ્રીના જીવનને આવરી લેતે છે. આવી સામગ્રી પૂરી પાડવામાં ગત વર્ષે એક સ્મૃતિગ્રંથ તેમની પ્રથમ સ્વર્ગારોહણ અમને પ્રેફેસર જયંતિલાલ ભાઈશંકર દવે, તિથિના દિવસે બહાર પાડવાનું સભાએ છે. ઉપેન્દ્રરાય જ. સાંડેસરા, પ્રે. હીરાલાલ નક્કી કર્યું છે. ૨. કાપડિયા, ડો. જીતેન્દ્ર જેટલી, ડે. “શ્રી મહેન્દ્ર જેને પંચાંગ”ના પ્રણેતા શિવલાલ જેસલપુરા, શ્રી કનૈયાલાલ વ્રજલાલ આચાર્ય વિકાસચંદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ વાઘાણી, શ્રી અમરચંદ માવજી શાહ, મુનિશ્રી સાહેબ તા. ૩-૬-૭૧ના રોજ ૭૩ વર્ષની પ્રદ્યુમ્નવિજયજી, શ્રી દિવ્યાકુમાર મુકુંદરાય વચે સાદડી (મારવાડ) મુકામે કાળધર્મ પામ્યા, પંડ્યા, ડો. ભાઈલાલ એમ. બાવીશી, શ્રી જેમની સમગ્ર જૈન સમાજના માટે મેટી અગરચંદ નાહટા, શ્રી ઝવેરભાઈ બી. શેઠ, ખેટ પડી છે. શેષ જીવનમાં સેનગઢ મુકામે શ્રી રતિલાલ મફાભાઈ, શ્રી હિંમતલાલ રહેતાં મુનિશ્રી કલ્યાણચંદ્રજી જેઓ બાપાના નથુભાઈ, શ્રીમતી કલાવતી બેન વેરા, શ્રીમતી સુપ્રસિદ્ધ નામથી ઓળખાતાં તેમજ સુપ્રસિદ્ધ ભાનુમતીબેન દલાલ તથા અન્ય લેખકોને ભક્ત કવિ શ્રી શિવજીભાઈ વયેવૃદ્ધ ઉંમરે સહકાર મળે છે તે માટે અમે આ પ્રસંગે કાળધર્મ પામ્યા. ભાવનગરના વતની સુખતેઓ સૌને આભાર માનીએ છીએ. અમે સિદ્ધ વિચારક, ચિંતક તેમજ લેખક શ્રી આશા રાખીએ છીએ કે ચાલુ વર્ષમાં પણ પરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયાનું તા. ૧૭-૪આ બધા લેખકે તેમને સહકાર ચાલુ ૧૯૭૧ના મુંબઈમાં દુઃખદ અવસાન થયું. રાખશે અને “આત્માનંદ પ્રકાશના ધયેયને તેઓ જૈન યુવક સંઘના સ્થાપક હતા અને અનુરૂપ એવી લેખ સામગ્રી મોકલાવ્યા કરશે. સમાજમાં પ્રવર્તી રહેલી અંધ શ્રદ્ધાને દૂર
આ સભાના એક મુખ્ય સ્તંભરૂપ કરવામાં તેમણે સંગીન સેવાને ફાળે આ એવા આગમ પ્રભાકર શ્રુતશીલવારિધિ છે. તેમની ચિરવિદાયથી કદી ન પુરી શકાય પરમ પૂજ્ય મુનિ શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજ તેવી મોટી ખોટ ઊભી થઈ છે. ભાવનગરના સાહેબ, જેઓની આ સભા પર અસીમ સુવિખ્યાત સેવાભાવી ધર્મનિષ્ઠ શેઠ વિઠ્ઠલ. કુપા હતી અને સભાના મણિમહત્સવ દાસ મૂલચંદ શાહ જેઓ અનેક વરસ સુધી પ્રસંગે જેઓ ભાવનગર પધાર્યા હતા તેઓ આ સંસ્થાના મંત્રીપદે હતા, તેમના તા.
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૫-૧૦-૭૧નાજ ઘાટકોપર મુકામે દુઃખદ વિદ્યાલયની શ્રી જૈન આગમ-ગ્રંથમાળાના અવસાન થયાની નેંધ લેતાં અમને અત્યંત નવમા અંગ ગ્રંથ શ્રી પન્નવણ સૂત્રના બીજા ખેદ અને શોક થાય છે. સભા સાથે તેમને ભાગનું પ્રકાશન જાણીતા વિદ્વાન ડે. હિરાનિકટનો પરિચય હતું અને સભાના અભ્ય. લાલ જૈનના વરદ હસ્તે કરવામાં આવ્યું દય માટે તેઓ હરહંમેશ ચિંતિત રહેતા. હતું. આ પ્રસંગે યુગવીર આચાર્યશ્રી વૃદ્ધાવસ્થામાં બિમાર હોવા છતાં “આત્માનંદ વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજના પધર પ્રકાશ માટે તેઓ અવારનવાર લેખો મેક- શાંતમૂતિ આચાર્ય શ્રી વિજયસમુદ્રસૂરિજી લાવતા હતા. જેને સમાજના મુંબઇથી પ્રગટ મહારાજ તથા તેમનો વિશાળ શિષ્ય સમુથતાં જાણીતા અઠવાડિક “સેવા સમાજના દાય પણ હાજર હતો. પ્રકાશન વિધિ બાદ માલિક અને તંત્રી શ્રી ઓસવાલજીનું દુઃખદ પ્રવચન પ્રભાવક વિદુષી સાઠવીશ્રી મૃગાવતી અવસાન ગત વર્ષમાં થયું. એકલા હાથે શ્રીજીના પ્રશિષ્યા શ્રી સૂર્યશાશ્રીજીને વડી તેમણે. તન-મન-ધનને ભેગ આપી જૈન દીક્ષા આપવાનું વિધિ કાર્ય કરવામાં આવ્યું સમાજની અપૂર્વ સેવા કરી છે. આ રીતે હતું. પૂજ્ય સાધુ ભગવંતે તેમજ અન્ય સેવાભાવી શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલયના માનદ કાર્યકરો જેને ગત વર્ષે દેહોત્સર્ગ થયે મંત્રી શ્રી ચંદુલાલ વર્ધમાન શાહ, સંસ્થાના તે સી આત્માને ચિરશાંતિ પ્રાપ્ત થાઓ મંત્રીપદેથી નિવૃત્ત થતાં તા. ૭-૨-૧૯૭૧ના એવી શાસનદેવને અમે પ્રાર્થના કરીએ છીએ. રોજ મુંબઈના શેરીફ અને જાણીતા ઉદ્યોગ
ગત વર્ષમાં ડીસેમ્બર માસની ૨૫, ૨૬, પતિ શ્રી શાદીલાલજી જૈનના અધ્યક્ષપદે ૨૭મી તારીખેએ સદ્દગત આચાર્યશ્રી મુંબઈના તેજપાલ ઓડિટોરિયમમાં તેમનું વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજીનો જન્મ શતાબ્દી ભવ્ય સન્માન કરવામાં આવ્યું હતું. મહોત્સવ મુંબઈના કોસ મેદાનમાં વિશાળ કારતક વદ ૯ તા. ૨૨-૧૧-૭૦ના રોજ પૂજ્ય વલ્લભવિજય” નગરની રચના કરી બહુ આચાર્ય શ્રી વિજયધર્મસૂરીશ્વરજીની નિશ્રામાં ભવ્ય રીતે ઉજવાઈ ગયે. શતાબ્દી મહોત્સવગેડીજી જૈન ઉપાશ્રયમાં સન્નષ્ટ કાર્યકર ના પ્રમુખ શ્રી પિપટલાલ ભીખાચંદ હતા અને આદર્શ ધાર્મિક શિક્ષક શ્રી ચીમનલાલ અને સમારોહનું ઉદ્દઘાટન ભારત સરકારના પાલીતાણુકરનું તેમની સેવા અર્થે સમાજ ભૂતપૂર્વ રેલવે પ્રધાન શ્રી એસ. કે. પાટીલના અને વિધ વિધ સંઘ દ્વારા અપૂર્વ સન્માન વરદ હસ્તે કરવામાં આવ્યું હતું. આ મંગળ કરવામાં આવ્યું હતું અને તેમને રૂ. ૪૧૦૦૧ પ્રસંગે મધ્યમ વર્ગના વસવાટ માટે મહાવીર (રૂપિયા એકતાલીસ હજારને એકની થેલી નગરની વૈજના તૈયાર કરવામાં આવી હતી ભેટ આપવામાં આવી હતી. એક ધાર્મિક અને તેને અમલ કરવા માટે યોગ્ય પ્રયત્ન શિક્ષકનું આવું અપૂર્વ સન્માન ધાર્મિક થઈ રહ્યા છે.
શિક્ષણ ક્ષેત્રના ઇતિહાસમાં પ્રથમ વાર થયુ લાયખલા જૈન મંદિરના ભવ્ય મંડપમાં છે અને આશા છે કે અન્ય સંઘે તેમજ આગમ પ્રભાકર મુનિશ્રી (હવે સ્વર્ગસ્થ) પાઠશાળાના કાર્યકરે આ ઉત્તમ પ્રથાનું પુણ્યવિજયજી મહારાજની નિશ્રામાં રવિવાર અનુકરણ કરશે. તા. ૧૪-૪-૭૧ના રોજ શ્રી મહાવીર જૈન રાજસ્થાનના અને જૈન સમાજના જાણીતા
મંગળ પ્રવે
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિદ્વાન શ્રી અગરચંટ્ઠજી નાહૂટા જેમના લેખા. આત્માનઢ પ્રકાશ'માં અવારનવાર પ્રગટ થાય છે, તેમની ષષ્ઠી પૂર્તિ'ના શુભ અવસરે બીકાનેરની નાગરિક તથા સાહિત્યક સ ́સ્થા તરફથી તા. ૧૪-૩-૭૧ના દિવસે, પ્રેાફ઼ેસર સ્વામી નરાત્તમદાસજીના પ્રમુખપદે, બીકાનેરના મહારાજ કુમાર શ્રી નરેન્દ્રસિંહ
જીના હાથે નાગરિક અભિનદન કરવામાં ાવ્યુ હતું. ધામિક શિક્ષણ ક્ષેત્રે કામ કરતી મુંબઇમાં “ખ્ય ત્રણ સસ્થાઓ છે. (૧) જૈન શ્વેતામ્બર - ગ્રેજયુકેશન એડ (ર) જૈન ધાર્મિક શિક્ષણ ધ (૩) જૈન ધાર્મિČક શિક્ષણ સેાસાયટી. ના ત્રણે સંસ્થાઓને જુદા જુદા અભ્યાસ ત્ર હતા. પૂજ્ય આચાય શ્રી વિજયધમ ગૂરીશ્વરજી મહારાજશ્રીએ સ્તુત્ય પ્રયાસેા કરી @ સંસ્થાઓના અભ્યાક્રમ એક સરખા રરી આપ્યા અને તદનુસાર આ વરસે પ્રમ વખત એકજ પ્રકારના અભ્યાસક્રમના ધેારણે
તેથી લેાંકામાં એક પ્રકારની અશ્રદ્ધા અને કચવાટ ઉત્પન્ન થવા પામ્યાં છે. અમે આશા રાખીએ છીએ કે કેન્ફરન્સનુ' મુલતવી રહેલું અધિવેશન ટૂંક રૂમયમાં વધુ યશસ્વી રીતે ગેાઠવી કાન્ફરન્સ પ્રેરણારૂપ બની જૈન સમાજને માર્ગદર્શન રૂપ બનશે. કેન્ફરન્સના સ્તુત્ય પ્રયત્નના કારણે શ્રી વર્ષીમાન ક પરેટીવ મેકના ઉદ્દેદ્ઘાટનનું કાર્ય શકય મન્યુ' છે અને આ રીતે ઘણા વખતની એક જરૂરિયાત પૂરી થઇ છે. જૈન સમાજ આ એકને પેાતાની માની તેને આગળ ધપાવવા પ્રયત્ના કરે એ જરૂરી છે. જૈન એ વેપાર કામ છે અને નવા સ્થપાયેલી આ એક સફળ બનાવાના કાર્યોમાં તે બહુ સામે સહકાર અને મદદ આવી શકે તેવુ છે
ગયા વરસે નૂતન વર્ષના મગળ પ્ર શમાં ભગવાન મહાવીરના નિર્વાણની પચી સમી શતાબ્દી જૈતાના દરેક વીરકા આગેવાનાએ મળી સવ પક્ષી ધારો ઉજલ્
શ્રી જૈન શ્વેતાંમ્બર કેન્ફરન્સનું ૨૩મુ અમૃત અધિવેશન એકટાબર માસની તા. ૮-૯-૧૦ તારીખે મુંબઇમાં ન±કી આવ્યુ` હતુ' અને તે અથે' સારી એવી તૈયારીએ કાયકરા તરફથી થઇ રહી હતી. છેલ્લી ઘડીએ આ અધિવેશન મુલતવી રાખ્યાની જાહેરાત કરવામાં આવી અને ફરી આ અધિવેશન કયાં અને કયારે ભરાશે તે સબધે પ્રકાશ પાઢતું કશું' નિવેદન કાન્ફરન્સની કાર્યવાહક સમિતિએ અહાર પાડયું નથી. શ્વેતામ્બર જૈનાની આ એક સવ માન્ય સસ્થા પરંતુ તેમ છતાં કૉન્ફરન્સનું અધિવેશન એકાએક શા કારણે મુલતવી રાખવુ પડયું, તે અંગે સ્પષ્ટ કારણેા જાણવાના ન મળ્યાં
પરીક્ષા લેવામાં આવી હતી. અમે આ કાનવામાં આવે તે સખ'ધે અમે ઇસારા કર્યાં આવકારીએ છીએ. હતા. બુદ્ધ ભગવાનની માફક રાષ્ટ્રો ધેણે ભગવાન મહાવીરની પચીસમી શતાબ્દી ઉજવવાની દિશામાં ચાગ્ય પગલાં લાઈ રહ્યાં છે તે સમયે આપણા સચ્ચરિત અને વંદનાપાત્ર કોઈ કોઈ સાધુ એ વિસાદી સૂર દાખવ્યેા છે તે અમને દુઃખદ લાગે છે. એક તરફ આપણે અનેકાન્તમાં માનવાના દાવા કરીએ અને બીજી તરફ કાળવાદીનો માક વર્તન કરીએ તા તેથી અન્ય લાકે પાસે ઘણીવાર માપથે. હાંસીપાત્ર બના જઈએ છીએ. ભગવાન મહાવીર કે.ઇ માંપ્રછે.દાયિક વિભૂતિ ન હતા અને જીવા માત્રના કલ્યાણુ માટે ભગવાને જગતને ઉપદેશ આપ્યા છે. તે પછી, જૈના જેમ લગવાન મહાવીરનો પચીસમી શતાબ્દી ઉજવે, તેમ
માનદ પ્રમાણ
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
રાષ્ટ્રીય ધોરણે સરકાર પણ તેવી જયંતી નીતિ પાકીસ્તાનની આપણી સાથે રહી છે. ઉજવતી હોય તો તેમાં ભાગ ન લેવાની પરિસ્થિતિ અત્યારે તે એટલી વણસી ગયેલી સલાહ આપવી એ નિષેધાત્મક વલજ છે છે કે ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે કોઈપણ અને અનેકાન્ત દષ્ટિના સિદ્ધાંત વિરૂ દ્ધ છે. ઘડીએ યુદ્ધ જાગી ઊઠે. મેંઘવારી વધતી લશ્કરમાં જેમ સેનાધિપતિની મહત્વતા જાય છે અને મધ્યમ વર્ગ અત્યંત ખરાબ મુખ્યપણે છે તેમ ધર્મક્ષેત્રમાં ત્યાગ-તપ- રીતે પીસાઈ રહ્યો છે. આ સંજોગોમાં સંયમના શિખરે બેઠેલા આપણા મુનિ ભારતીય પ્રજા તરીકે આપણું કર્તવ્ય થઈ પડે મહારાજેની મહતા પણ અનેક રીતે છે. છે કે આપણા ધર્મ અનુષ્ઠાન બહુ ખર્ચાળ મારૂં તે સારૂં” એ નીતિને બદલે “સારૂ રીતે ન ઉજવતાં પૂર્ણ ભક્તિભાવપૂર્વક પણ એ મારૂ એ નીતિ અપનાવવાની જરૂર છે. સાદાઈથી ઓછા ખર્ચે ઉજવીએ. અનુષ્કા
અન્ય સંપ્રદાય દ્વારા અગર રાષ્ટ્રીય ધોરણે નનાં તાવિક અને સાત્વિક ફળને આધાર ભગવાન મહાવીરની જન્મ જયંતી ઉજવવા. તેની પાછળ ખોટી રીતે વેડફાતાં નાણાં પર માં આવતી હોય અને તેમાં કેઈને ભાગ નથી, પણ તેની પાછળ રહેલા ભક્તિ અને ન લે હેય તે છે તે પણ તે માટે વિરોધ પવિત્રતા પર છે. આજે તે ભક્તિમાં એટ દર્શાવવો એ યે નથી. આપણી શક્તિનો આવતી દેખાથ છે અને ખોટા દેખા ઉપગ ખંડનાત્મક રીતે નહીં પણ રચનાત્મક અને આડંબરો જોવા મળે છે. અનુષ્ઠાને ધારણે થ જોઈએ. આવો જ બીજો વિવા પાછળના ભપકાઓમાં ભક્તિ કરતાં હરિ. દાસ્પદ પ્રશ્ન તિથિને લગત છે. ભિન્ન ભિન્ન ફાઈનું તત્વ તેમજ વધુ ચડિયાતા દેખાવાની. મતના કારણે તપગચ્છ સંઘમાં આ વરસે વૃત્તિજ કામ કરતી જોવામાં આવે છે. જે સંવત્સરી મહાપર્વની આરાધના એક જ વાત અનુષ્ઠાન માટે કહીએ છીએ તે વાત દિવસે થવાને બદલે બે દિવસે થવાની છે. વ્યાવહારિક અને સામાજિક પ્રસંગને પણ આ પદ્ધતિ સમગ્ર જૈન સમાજના માટે સમાન દરજજે લાગુ પડે છે. આ સંબંધમાં કલંક રૂ૫ છે. યોગ્ય અને સાચો માર્ગ તે થતાં ખર્ચાઓ તે ખોટા અને અર્થહીન છે, એ છે કે ભિન્ન ભિન્ન મત ધરાવનારાઓ તેથી સુખી અને સાધન સંપન્ન લેકે આવા આપણા આચાર્ય ભગવંતો સાથે બેસીને ખોટા ખર્ચા અને જલસાઓમાં વેડફાતાં તેને ઉકેલ લાવે અને જૈન સંઘમાં ભાગલા નાણાં બચાવી તેનો ઉપયોગ મધ્યમ અને ન પડે, તે માટે એક જ દિવસે સૌ સંવત્સરી ગરીબ વર્ગના જૈન ભાઈ બહેનનાં ક૯યાણ પ્રતિક્રમણ કરે એવો કોઈ ડહાપણ ભર્ચા અર્થે કરે તે અત્યંત જરૂરનું છે, માર્ગ શોધી કાઢે.
અંતમાં નવા વર્ષમાં પ્રવેશ પ્રસંગે | મંગલા દેશની પ્રજા સાથેના પાકીસ્તાનના અમારી એ જ પ્રાર્થના છે કે આત્મકલ્યાણના ગુંડાગીરીભર્યા વર્તાવના કારણે ત્યાંથી આવેલા માર્ગે યત્કિંચિત્ પ્રકાશ પાથરવાની અમારી લગભગ એક કરોડ નિરાશ્રિતને ભારત મંગળ ભાવના સફળ થાઓ. સરકારે આશ્રય આપને પડયા છે. આ અંગે ધારતી જ્ઞના ઘના વહુ નહૂસાતારા સરકારને હરહંમેશ લા રૂપિયા ખર્ચ મામાનંદાશરીરઃ ગાતુ સાધવારના વેઠવું પડે છે. ચેર કેટવાળને દંડે એવી
- મનસુખલાલ તા, મહેતાં
મગર પ્રવેશે .
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयसार
લેખક- અમરચંદ માવજી શાહ | વિજ્ઞાને વર્તમાનમાં ભૌતિક અજબ સિદ્ધિઓ ભવ્ય છ તરણુતારીણી, ભવદુઃખહારીણી હાંસલ કર્યા પછી હવે વિજ્ઞાનની દષ્ટિ આધ્યાત્મિક વાણીનું પાન કરી, આત્મકલ્યાક સાધી રહ્યા છે સષ્ટિ તરફ તેની મીટ મંડાણી છે. અને આત્મા, એ વાણી સ્યાદ્વાદ-અનેકાંતવાદથી અલંકૃત છે. તન્ય, જડ કર્મ, પુનર્જનમ-અંજાર, ગતિ અગતિ પરમાર્થને કહેવા માટે વાણીરૂપ વ્યવહારથી તેનું અરૂપી સ્વરૂ૫ છતાં જડ દેહમાં તેનું પ્રકાશિત- પરમાનું જ્ઞાન થાય છે. ૫ આ બધી આધ્યાત્મિક જગતની આંતરશોધ સમયસાર શાસન જોકે તે સાંપ્રદાયિક દિગંબર માટે વિજ્ઞાન પોતાની સાધના અતિરોધથી વૈજ્ઞા- શાસન ગણાય છે. પરંતુ તે શાસનની આદિ જિક રીતે તેની યથાર્થતા સિદ્ધ કરવા તરફ કદમ “વંદિતુ સસિધેથી થઇ છે અને પૂર્ણ થતાં ભરી રહ્યું છે. ભૌતિક શેધોમાં ઘણી શોધો-પૂર્વ તેમાં કર્તાનું નામ પણ આપેલ નથી. અને તેમાં શર્વા-યુતજ્ઞાનીઓનાં સે કહે વરસે પૂર્વે લખાયેલા નિશ્ચયનય પ્રધાનતાથી વ્યવહારને ગૌણ કરી શુદ્ધ * ની સર્વજ્ઞ વાણીને અનુરૂપ સિદ્ધ થઈ ચૂકી આત્માનું સ્વરૂપ જેવું તેનું અસલી રવરૂપ છે તેવું
અને તે પ્રત્યક્ષપણે તેનો ઉપયોગ માનવજાતિ નગદ રીતે નવતત્વ જે ભગવાન મહાવીર સ્વામીના કરી રહી છે એટલે સર્વજ્ઞતાની સિદ્ધિ વૈજ્ઞાનિક શાસનમાં નગદ તત્વજ્ઞાન છે જેમાં સમસ્ત આધ્યારે તે પણ થઈ ગઈ છે, હવે આધ્યાત્મિક સિદ્ધિ ભિક નિરૂપણ અનુપમ રીતે થયેલ છે, જેમાં લખ્યું માટે યોગસાધના દ્વારા આત્માના અનુભવનું જ્ઞાન તત્વ શોધવું મુશ્કેલ છે એવા નવતત્વને હેય, ય, વૈજ્ઞાનિક રીતે સિદ્ધ કરવા માટે વિજ્ઞાનીઓ પ્રવૃત્તિ ઉપાદેય રૂપે દર્શાવી. આધ્યાત્મિક વિજ્ઞાન બહુજ કરી રહ્યા છે અને તે માટે જૈનદર્શનની આત્મ સુંદર રીતે પ્રકાશિત કર્યું છે. સ્વરૂપ પ્રકાશક સવંશવાણી વિજ્ઞાનીઓને પ્રબળ અધ્યાત્મવાદીઓ હંમેશા સંપ્રદાય અવંચક પ્રેરણા આપી શકશે, અને આધ્યાત્મિક સિદ્ધિ હેય છે. તેને દિગંબર શ્વેતાંબર મત પંચના ભેદાહાંસલ થઈ જાય તે પછી વિશ્વમાં આધ્યાત્મિક ભેદમાં પડવાની જરૂર રહેતી નથી પરંતુ પિતાના અને ભૌતિક એક વાકયતા સધાતા આત્મધર્મની સાધ્યરૂ૫ આત્માને સાધનરૂપ આત્મધર્મ આચરી સિદ્ધિ આપો આપ થઈ જશે અને સર્વજ્ઞ ભગવાન પોતાનું વાસ્તવિક સ્વરૂપે પ્રાપ્ત કરવાની ભાવના મહાવીર સ્વામીના તત્વજ્ઞાનને પ્રકાશ પરિપૂર્ણ હોય છે. સમયસાર ગ્રંથને દિગંબર કે તબિરને પ્રતિષ્ઠા પ્રાપ્ત કરશે અને ત્યારે જ વિશ્વશાંતિ સ્થપાશે. કહેવામાં પણ કહેવા માત્ર છે. એમાં કોઈ દિગંબર
ભગવાન મહાવીર સ્વામીની દ્વાદશાંગી અને મતની પ્રરૂપણ અને શ્વેતાંબર મતનું ખંડન ભાગમમાં દ્રવ્યાનુયોગ-ચરણકરણાનુયોગ-ગણિતાન દષ્ટિગોચર થતું નથી. અને નિશ્ચય વ્યવહારની યેગ અને ધર્મકથાનુયોગમ-જ્ઞાનને સાગર ભર્યો છે સંધિપૂર્વક નિશ્ચયને સાષ્ય તરીકે સ્વિકારી વ્યવહારનું અને જે વર્તમાનમાં ઉપલબ્ધ છે, તે પણ માનવ- સાધન તરીકે નિરૂપણ કરી, સ્યાદવાદ દર્શનની જ નિને માટે પરમ ઉપકારી એ વારસો છે. સર્વજ્ઞ અનેકાંતવાદની યથાર્થતા સિદ્ધ કરી છે. વિતરાગ ભગવાનની સત્ય જ્ઞાન વાણીની સરિતા નિશ્ચય અને વ્યવહાર બંને ના જ છે. નય પરંપરા આચાર્યો, ઉપાધ્યાયો મુનિ ભગવંતે દ્વારા એક મૃત પ્રમાણુનો અંશ છે એક નયથી વાત બાપિ અખલિતપણે વહેતી રહી છે અને અનેક કરતા બીજે નય ન દુભાય તેને અનેકાંતવાદિ
આત્માન પ્રશ
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
સુરને
હંમેશા ઉપયાગ રાખતા હોય છે. એક નયથી વાત રતા ખીતે નય ગૌણુવાળા પણ પરમા` ભાષામાં એક સાથે બન્ને નયાથી નિરૂપણુ ન થાય એટલે મુખ્ય ગૌણપણે થઈ જાય છતાં સ્યાદ્વાદ મતમાં તેના વિરાધ ન હોવા જોઇએ. જેએ કેવળ એક નયને પકડી ચિંતા વ્યવહારમાં મગ્ન રહે છે અથવા નિશ્ચયમાં મણ કરે છે. તે તે બન્ને દુય છે અને એ એકાંતવાદિમિય્યાત્વિક ગણાય છે તવસ્વરૂપ પ્રાપ્ત થતું નથી. અને ભવભ્રમણ ૠતું નથી. સા–રી–ગ–મ ૫-ધ-તી ના માતે એક રસ થાય ત્યારે સ'ગીતની કળા શાભે છે તેમ સાતે નય (નૈગમ, સ ંગ્રહ, ઋજુત્ર, વ્યવહાર, ભેં ચાર પયાયિક નય અને શબ્દ સમભિરૂદ્ધ અને એવભૂત દ્રવ્યાકિનય) સભ્યલક્ષે યથાસ્થાને ગુણુસ્થાનકશ્રેણી અનુસાર જ્યાં જે ચેાગ્ય ઢાય તે રીતે ઉપયેાગ કરાય, તે રીતની સાચી સમજણું થાય ત્યારે આ આત્મા સમ્યગ્દષ્ટિપણું પ્રાપ્ત કરી શકે, સર્પગૢષ્ટિ એ જ સત્યદૃષ્ટિ. એ પ્રાપ્ત થયા પછી ગુણુસ્થાન ક્રમ અનુસાર પ્રગતિ કરતા આભા કૈવલ્ય પ્રગટાવી વીતરાગ ભાત્રમાં પરિણમી ષિદ્ધ થઇ શકે એટલે દ્રવ્યાકિનય અને પયાથિક નયા તેને યથાસ્થાને ઉપયોગમાં લેવા જોઇએ-અનુભવ પ્રાપ્ત થયા પછી અને નયનુ પ્રયેાજન રહેતુ નથી.
આ મ્રુત્યદૃષ્ટિ સમજાવા માટે સમયસાર ગ્રંથ ઉત્તમ છે છતાં તેમાં ભ્રયસ્થાન છે. એકાંતવાદમાં
વળનિશ્ચય ભાસી થઇ. વ્યવહારના ખાધ કરી સાધનાનેા ત્યાગ અપકવજ્ઞાન દશામાં કરી તે ભ્રષ્ટ નતભ્રષ્ટ થવાનું, એ માટે નય-નિક્ષેપ પ્રમાણુ એ અર્ધું યથાર્થ સમજી પછી જ અથવા કાચા પાશ પચાવવા જેવા શાસ્ત્રોને સ્પર્શી કરી શકાય નહીંતર તેનું અજણ થયું. તા ન રહે ધરના કે ન રહે ઘાટના એવી દશા થાય. કવિવર બનારસીદાસજી બહુ વિદ્વાન હતા પરંતુ તેમણે સમયસારની આત્મખ્યાતિ ટીકા કળશ શ્રીમદ્ અમૃતચંદ્રાચાર્યે લખી છે, તેનાં કળશેાની ટીકા પંડિતશ્રી રાજમલજીએ
સયસાર
તેને
અઢ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એકાંત
છે તે ગ્રંથ તેમણે વાંચતા પ્રથમ તા તે નિશ્ચયનયાભાસમાં ખુંચી ગયા અને નગ્ન હું નાચવા માંડયા હતા તેની દવા જ્યારે ગામદ્રેસા :
જીવકાંડ ક્રર્મકાંડ તેમને વાંચવા આપ્યા અને ગુરુ સ્થાનક ક્રમ આદિ વ્યવહાર માતુ અવલે કર્યુ ત્યારે તેમના અંતરચક્ષુ ખુલી ગયા અને પાટા ઉપર ગાડી ચડી ગઇ અને સમ્યગૂદષ્ટિ પ્રાપ્ત કરી નાટક સમયસારની હિંદી પદ્યમાં અનુપમ રચના કરી તેમાં છેલ્લા અધિકારમાં ૧૪ ગુણસ્થાનકની સીડી સમયસાર રૂપ મહેલ ઉપર ચડવા રચના કરી.
સમયસાર એટલે Science of Soul એટલે આત્મવિદ્યાની સાયન્સ છે આત્મવિજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવા માટે સમયસાર પ્રૌઢ ગાંભીર ગ્રંથ છે તે જેમ તેને જેમ તેમ પીરસવામાં આવે તે અર્થના અન થઇ જાય અને પચવામાં ભારે પડી જાય. સમયચારની વ્યાખ્યા સમ કહેતા સમગ્દન. ય કહેતા સમ્યગૂજ્ઞાન અને ચાર કહેતા ચારિત્ર આવા રત્નત્રય રૂપ પરિણમેલા શુદ્ધ આત્મા તે સમયસાર છે આભાત્મિક વિજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવા માટે વિજ્ઞાનપશુ ઉપયેાગી થાય તેવા આ ગ્રંથ આ ગ્રંથ બીન સોંપ્રદાયિક છે તે સંબંધમાં ક જૈન સિદ્ધાંત સભાના પ્રમુખ સ્વ. શેઠ નગીનદા ઝ ગીરધરલાલ લખે છે કે
“શ્રી કુંદકુ ́દાચાર્યના બધા ગ્રંથામાં સમયસર ગ્રંથ સૌથી શ્રેષ્ઠ છે તેમણે બીજું કાંઈપણ લખ્યું ન હોત અને આ એક સમયસાર ગ્રંથ લખ્યા હોત તા પણ શ્રી કુંદકુંદાચાર્યની વિદ્વતા એટલીજ અકાત એમ હું' માનુ છું કારણકે 'સમયસાર' જે અજોડ અને અસાંપ્રદાયિક મંચ છે.'
સમયસાર ગ્રંથના આધાર લઇ ન્યાય વિદ ઉ. મ. શ્રી યશે.વિજયજી મહારાજ સાહેબે અધ્યા ભસારનાં છેલ્લા બે પ્રકરણા આત્મજ્ઞાનાધિકાર નિશ્ચયાધિકાર લખ્યા છે ચગી ની આન ધનજીએ પણ તેમના તવનામાં સ્વસમય પરસમયમાં સમય
For Private And Personal Use Only
9.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
યારમો ન પ્રસારિત કર્યો છે. એ ચોવીશીની કહાનની પ્રાપ્તિ ન થઈ હોય ત્યાંસુધી તો જેમનાથી ટીકાનું વિદવર્ય પંડિત શ્રી પ્રભુદાસ બેચરદાસભાઈએ યથાર્થ ઉપદેશ મળે છે એવા જિન વચનનું સુદર પ્રકાશન કર્યું છે તેમાં તે બશ્રી એ આ સાંભળવું, ધારણ કરવું જિ નવચનોને કહેનારા રતવનની ટીકામાં સમયસર ગ્રંથ વિષે નિચે શ્રી જિન ગુરૂની ભક્તિ બિંબનું દર્શન ઇત્યાદિ મુજબ લખ્યું છે.
વ્યવહાર માર્ગમાં પ્રવૃત્ત થવું પ્રજનવાન છે. “સમયસાર ગ્રંથ મોટા ભાગે માર્ગનુસાર જેન અને જેમને શ્રદ્ધાનું જ્ઞાન તો થયા છે પણ શાસનાનુસાર પ્રતિપાદન કરે છે. સમયસાર ગ્રંથ સાક્ષાત પ્રાપ્તિ થઈ નથી તેમને પૂર્વ કથિત કાર્ય અપ્રમત્ત ભાવને પ્રાપ્ત મુનિપણ ની મામદશા અને પર દ્રવ્યનું આલંબન છેડવારૂ અણુવ્રત મહાવ્રતનું તેને માર્ગ તથા કર્તવ્યો તથા ધમ'સન્યાસ ગ્રહણ સમિતિ ગુપ્તિ પંચ પરમેષ્ઠિના ધ્યાનરૂપ પ્રવર્તન સામો ની કક્ષાના આત્માનું સ્વરૂપ બનાવનાર એ પ્રમાણે પ્રવર્તનારાઓની સંગતિ કરી અને વિરોષ ગ્રંથ છે.
જાણવા માટે શાસ્ત્રોનો અભ્યાસ કરે ઇત્યાદિ આત્માની સાથે અભેદરૂપે નવતાવો ઘટાવ્યા છે વ્યવહાર માર્ગમાં પોતે પ્રવતવું અને બીજાને આત્મારૂપ છ આવશ્યક ઘટાવ્યા છે તે બધું પ્રવર્તાવવું એવો વ્યવહાર નયનો ઉપદેશ અગીકાર સંગત છે વ્યવહારનું એકાંત ખંડન ન કરવાની કરવા પ્રયજનવાન છે. કાળજી છતાં નિશ્ચય નયની દૃષ્ટિથી પ્રતિપાદન
શુદ્ધ નયને વિષય જે સાક્ષાત શુદ્ધ આત્મા કરનાર ગ્રંથ છે.
તેની પ્રાપ્તિ જ્યાં સુધી ન થાય ત્યાં સુધી વ્યવહાર શ્રી કુંદકુંદાચા જેન ધર્મની ઇમારતથી પશુ પ્રજનવાન છે એ ત્યાદ્વાદ મતમાં શ્રી કોઈપણ જુદી ઈમારત રચી નથી વાસ્તવિત રીતે ગુરૂઓને ઉપદેશ છે. તેમની આખી વિચારશરણી જૈન દર્શનની ઇમારત
શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીએ પણ આત્મસિદ્ધિમાં સાથે સંમત છે.
પ્રરૂપ્યું છે કેકમયસાર એકાંતથી ક્રિયાને નિષેધક નથી
“ નિશ્ચય વાણી સાંભળી, સાધી તજવા તૈય, કેમકે શ્રી કુંદકુંદાચાર્ય પોતેજ સાધુ જીવનની
નિશ્ચય રાખી લક્ષમાં, સાપન કરવા સેય; ક્રિયામાં રહ્યા હતા.
નય નિશ્ચય એકાંતથી, માં નથી કહેલ, જ્ઞાન અને ક્રિયા એ બને એક સિક્કાની બે એકતિ વ્યવહાર નહીં, બને સાથે રહેલ ” બાજ છે જ્ઞાનક્રિયાથી જ મોક્ષની સાધના થાય છે. જ્ઞાનનું ફળ વિરતી છે. જો તે ન હોય તો તે આ રીતે વ્યાર્થિક પાક અને નરોનું શુષ્ક જ્ઞાન છે. આ સંબંધે સમયસાર ગ્રંથની લક્ષ રાખી આ ગ્રંથનો સ્વાધ્યાય કરનારને પરમ ટીકામાંજ નીચે મુજબ ભાવાર્થ લખ્યો છે. આધ્યાત્મિક પરમાર્થ સ્વરૂપનો લાભ અવશ્ય થાય છે. જ્યાં સુધી શુદ્ધ ભાવની પ્રાપ્તિ થઈ નથી
સમયસાર સમતા રસે, અમૃત સમ છલકાય,
નિજ સ્વરૂપને પામવા, નિત્ય કરે સ્વાધ્યાય. ત્યાં સુધી જેટલું અશુદ્ધ નયનું કથન છે તેટલું યથાપદવી પ્રજનવાન છે. જ્યાં સુધી યથાર્થતાન
-અમર આત્મમંથન
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મંત્રના બીજાક્ષરો, ચંદ્ર અને મુદ્દાઓ
લે . હીરાલાલ ર. કાપડિયા એમ. એ. (૧) મંત્ર વિચારો પર્યાય, અર્થ, નિરુકત, વ્યુત્પત્તિ, વ્યાઆપણું આ દેશમાં-“ભારત વર્ષમાં પકતા, વ્યાખ્યા, મંત્રની સિદ્ધિ અને એના મંત્ર, યંત્ર અને તંત્ર એ ત્રિપુટી વિષે જાત-
થી હવે આ પાંચ પાન, મંત્રગનાં ૧૬ અંગે, મંત્ર
સિદ્ધ, મંત્રનો પ્રભાવ, મંત્રના પ્રકારો, મંત્રના બતની માહિતી પ્રાચીન સમયથી અપાતી તિ આવી છે. મંત્રને જેમ “મંતર કહે છે તેમ બીજાક્ષરી, પલ્લ, મંત્રને યંત્ર સાથે ચત્રને “અંતર' કહે છે. વળી જંતર-મંતર સ બ ધ, ફટલાક મંત્રો તેમ જ અર્થવિચારણા. (અર્થાત યંત્ર-મંત્ર) તેમ જ છૂમંતર (એટલે “ઉવસગ્ગહરં સ્તોત્ર સ્વાધ્યાય” નામનું કે જંતરમંતરને પ્રોગ) જેવા શબ્દ જે પુસ્તક થોડા વખત ઉપર જૈન સાહિત્ય ખૂબ જ પ્રચલિત જણાય છે. તંત્ર શબ્દના વિકાસ મંડલ” તરફથી પ્રકાશિત કરાયું છે ચાર અર્થે “સાર્થ ગુજરાતી જોડણીકોશ”માં તેને ઉપદુઘાત” લખવાનું મને આ મંડલ અપાયા છે. તેમાં પ્રથમ અર્થ નીચે મુજબ તરફથી આમંત્રણ મળતાં મેં આ પુસ્તકમાં અપાયે છે –
મંત્ર વિષે પૃ. ૮-૧૨, ૧૫, ૧૭, ૩૧, હિંદુઓનાં એક પ્રકારનાં શાસ્ત્રો તેમાં ૫૪-૫૬, ૭૧ અને ૭૫-૭૯માં છૂટી છવાઈ મંત્ર, પ્રયોગો અને ક્રિયાઓ ઉપર વધુ
ન અપાયેલી વિગતો સંકલિત કરી મંત્રભાર મૂકેલ છે)
પરામર્શ' તૈયાર કર્યો હતો પરંતુ એ તેમજ
ઉદ્દઘાતમાંથી બીજી પણ કેટલીક સામગ્રી આ કેસમાં જાદુને અર્થ “મંત્ર, તંત્ર સ્થળ સંકેચને લીધે જતી કર્યાનું જાણવા કે હાથચાલાકીનું કામ” એમ કરાયા છે. મળે છે.
કેટલાંક વર્ષો પૂર્વે મેં એક પુસ્તકાલયમાં મંત્ર વિષે વિશેષ ન કહેતાં એટલુંજ તંત્ર વિદ્યાને લગતું પુસ્તક જોયું હતું પણ કહીશ કે કવિકલાપ્રભકૃત પાર્શ્વનાથસ્તવમાં આજે એનું નામ વગેરે યાદ આવતું નથી. કમઠાધિષિત મંત્ર છે, એવાઈ (સુર લંત્ર વિશે એક સ્વતંત્ર લેખ લખવાને ૧૬)ની અભયદેવસૂરિકૃત ટીકામાં “નિ. તાઇ હું આ લેખમાં તે મંત્ર અને યંત્ર એ જળામિત્રા એ ઉલ્લેખ છે, મંત્ર બે જ અંગે કેટલીક બાબતે રજૂ કરીશ. જંભદ્ર એ એક પ્રકારના દેવેનું નામ છે. ‘મંત્ર સંબંધી મેં મંત્રવિમર્શ અને ઉવસગ્ગહરાની હર્ષકીર્તિસૂરિએ રચેલી જન સાહિત્ય” નામને એક લેખ લખે ટકામાં દર્શાવાયેલે મંત્ર ધરણ, ઈન્દ્ર, પવાહતે. એમાં મેં નિમ્નલિખિત વિગતેને વતીદેવી અને પાર્શ્વ યક્ષથી અધિષ્ઠિત છે. સ્થાન આપ્યું હતું:
તેમજ નેમિદાસકૃત ધ્યાનમાલા (ઢાલ ૫, ૧ આ લેખ “ જૈનધર્મ પ્રકાશ” (પૃ. ૮૧, અં. ૬ અને ૭-૮)માં બે કરો છપાયો છે.
૨ આમાંની ઘણીખરી વિગત “વિસહર-કુલિંગ” મંત્ર સાથે સંબંધ ધરાવે છે. નવેમ્બર ૭૧
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કડી )ના જ્ઞાનવિમલસૂરિકૃત બાલાવબોધમાં “એકાક્ષરી નામ કોષ સંગ્રહ” વામનું' મન્ય ચૂડામણિ નામના કેઈ જેન કે પછી એક પુસ્તક “રાજસ્થાન પુરાતન ગ્રન્થમાળા” અજન ગ્રન્થને ઉલેખ છે.
માં પ્રસિદ્ધ થનાર છે એમ મારે જાણવામાં નમિઊણ–થોર (ગા. ૯)ની સમયસુન્દર આવ્યું ત્યારે મને એમ લાગ્યું કે એમાં ગણિકત વૃત્તિ (પૃ. ૨૪)માં નિમ્નલિખિત “મંત્ર બી કાષ” હશે પરંતુ જ્યારે એ ઉલ્લેખ છે.
પુસ્તક મુદ્રિત સ્વરૂપે મેં જોયું ત્યારે મને “જ્ઞાારિવિઝન નરવી છે સર ખબર પડી કે એમાં મંત્રી જેકષ કે એ
નામથી એ જાતની કૃતિને તે શું પણ “કલિ were દારાક્ષરી"
હેમચંદ્રસૂરિએ એકવરી શબ્દને અવ્યય નેમિદાસકૃત ધ્યાનમાણ (ઢ. ૨, કડી,
| માની જે પરિશિષ્ટ રચ્યું છે તેને પણ આ ૧૧)માં “ગારૂડ-મંત્ર”ને અને એના બાલાવબોધ (પૃ. ૮૮)માં “ગારૂડ-જાંગુલી મંત્ર
, મુદ્રિત પુસ્તકમાં સ્થાન અપાયું નથી. એ ઉલ્લેખ છે.
મુંબઈ સરકારની માલિકીની જે હસ્ત
લિખિત પ્રતિઓ “ભાંડારકર પ્રામ્ય વિદ્યા (૨) મંત્રના બીજા
સંશોધન મંદિરમાં છે તેમાં પાશ્વનાથમંત્રના બીજાક્ષરને સંક્ષેપમાં “મંત્ર બીજ મહોસ્તવ યાને ધરારગેન્દ્રસ્તવની કહે છે. એ મંત્રના સારરૂપ છે. તંત્રશાસ્ત્રની વિવૃત્તિની એક પ્રતિ એના અંતમાં જેમ મંત્રશામાં પણ અનેક એકક્ષરી શબ્દો “બીજકેય” છે. એમાં વિવિધ મંત્રી વપરાય છે. આ શબ્દો તે બીજાક્ષરા છે. એ અને એનાં નામો અપાયાં છે. આ સંપૂર્ણ પ્રત્યેકમાં-દરેક મંત્રીજમાં એક જ સ્વર બીજકોષ 3D G G M (Vol. XIX, હોય છે. સંસ્કૃત ભાષામાં અક્ષરને મુખ્ય ઉકo. 1, p. I, p. 340)માં એ જે મળ્યા અર્થ “સ્વર” છે. આથી મંત્રી જેમાં વ્યંજન તે મેં ઉપૂત કર્યો છે. એમાં અશુદ્ધિઓ એક કરતાં વધારે હોય તે પણ તેમાં “વર” જોવાય છે. તે સુધારી એ “મંત્રબોજ કષ”ના તે એક જ હોય છે. આમ પ્રત્યેક બીજ નામે પ્રસિદ્ધ થ ઘટે. “જન ગ્રન્થાવલી” એકાક્ષરી છે “એકાક્ષરી એટલે એક કવર (પૃ. ૨૮૬)માં મંત્ર બીજકોષને ઉલેખ છે. વેળો શબ્દ.
એની નેધ જિનરત્નમેષ (વિ ૧, પૃ. ૧ આના કર્તાનું નામ વગેરે જાણવામ નથી.
૨ એમાં ૨૯ કૃતિઓ રજૂ કરાઇ છે અને એમના મનનીય “સંચાલકીય વક્તવ્યમાં કાશોના પ્રકારે વિષે નિરૂપણ છે. એ પૂર્વે, સંસ્કૃતમાં રચાયેલાં ધર્મશાસ્ત્ર, દર્શનશાસ્ત્ર, શબ્દશાસ્ત્ર એમ વિવિધ શાસ્ત્રોના ઉદ્ભવ ઉપર પ્રકાશ પડાય છે.
a એ ઓછામાં ઓછી સે વર્ષ જેટલી છે પ્રાચીન છે જ એમ મારું નામ મંતવ્ય છે.
૪ આના ૧૭–૧૯ ક્રમાંકવાળા ત્રણે બંડ પેટાખંડ સાથે મેં ૧૯૨૦-૧૯૭૬ના ગાળામાં તૈયાર કર્યા હતા. તેમાં પ્રસ્તુત પટાખંડ સને ૧૯૫૭માં છપાયો છે. ૧મે બંડ અને ૧૮મા ખંડને એક પટાખંડ પૂર્વે પ્રકાશિત થયા છે.
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૩૦૧)માં છે. શું એજ કૃતિ તે ઉપયુક્ત વસહર-કુલિ’ગ-મંત્ર” ઉલ્લેખ છે, એની બીજકોષ છે ? ઈ. સ. ૧૯૩૭માં જે “શ્રીવૃત્તિમાં આ મંત્રને ભગવાનના નામથી ભૈરવ પદ્માવતીક૫” નામનું' પુસ્તક પ્રકાશિત ગર્ભિત ૧૮ અક્ષરના મંત્ર કહ્યો છે. એમાં કરાયું છે તેમાં લગભગ અંતમાં રૃ. ૪- પ્રારંભમાં તારખીજ, તૈલેાકયખીજ અને ૪૮માં “મન્ત્રાક્ષરાને ખીજ કા” છપાયા મહંત ખીજ અને અંતમાં તત્ત્વબીજ અને છે. એમાં મંત્ર બીજે તેમજ તેનાં નામા પ્રણિપાત બીજના નિર્દેશ કરતાં આ ૧૮ અપાયાં છે. આ કોષ શાને આધારે રચાયા અક્ષરના યત્ર ૨૮ના બને છે એમ કહ્યું છે. છે તેના કોઈ ઉલ્લેખ જણાતા નથી. ગમે પરંતુ એ બીજોથી કયા કયા અક્ષરા અભિ તેમ પણ “મ ંત્ર બીજકેાશ” જેવુ' પુસ્તક છે તે સૂચવાયું નથી `કીતિસૂરિએ તૈયાર કરવામાં એ તેમજ મલ્લિષકૃત નીચે પ્રમાણે દર્શાવ્યે છે.વિદ્યાનુશાસન (પરિ. ૨)માંના ખીજકા” પણ ઉપયોગી થઈ પડે તેમ છે કે જે ચેાઞશાષ (પ્ર. ૮)નુ' સવિસ્તર વિવરણ” (પૃ ૧૦૨-૧૦૩)માં ઉધૃત કરાયા છે માત્ર ખીજે અને એનાં નામે વિષે કેટલાક છૂટાછવાયા ઉલ્લેખા જે મારા જોવામાં આવ્યા છે તે હું હવે નોંધુ છું.
પ્રેત
એ
–
. ॐ ह्रीँ श्री मई नमिऊण पास विशहर वह जिण फुलिंग ॐ ह्रीँ भी मह" नमः "
હૅમ ચેાગશાસ્ત્ર (પ્ર. ૮, હ્યેા.)ની સ્વાપન્ન નિવૃતિ (પત્ર ૧૦૨મ)માં નીચે મુજબ પાંચ આણા દર્શાવાયાં છે.
ના, દ્વી, વજી, રૂ અને ૬ઃ આ પાંચને ભૈરવ-પદ્માવતી ક૫ (પરિ ૩, àા. ૩૫)માં કામખાણા કહ્યાં છે.
ઉવસગ્ગહરચાત્ત ઉપર જિનપ્રભસૂરિએ અથ'કલ્પલતા નામની વૃત્તિ વિ. સ'. ૧૩૬૫માં રચી છે. આ સ્તાત્રની દ્વિતીય ગાથામાં
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પરંતુ માંથી એ અક્ષર ગણતાં તા ૩૦ આ ૨૮ અક્ષરના એ સૂરિએ કહ્યો છે. થાય છે. એને એકેક ગણીએ તા ૨૮ થાય. વળી “ તત્ત્વમીજ ”ના અથ' નો શ્ર કરવા પડે, કેમકે બાકી એ ચારે ત અનુક્રમે તારખીજ યાને પ્રહાણુમીજ શૈલેાકયમીજ, કમળામીજ અને મત-મીજ છે. ભૈ॰ ૫ કમાં મ`ત્રાક્ષાના જ કોષ " ( પૃ. ૪૬ )માં તેને વાગ્બીજ તથા
તત્ત્વમીજ કહેલ છે, જ્યારે “ ઉવસગ્ગહર' Ôાત્ર સ્વાધ્યાય' (પૃ. ૯)માં કહ્યુ` છે કે મંત્રશાસ્ત્રામાં તત્ત્વમીજ થી ડ્રીકાર જ ઈષ્ટ છે. આમ કહી મે'થી માંડીને ઇષ્ઠિત સુધી અને ત્યાર બાદ હી નમઃ એ મત્ર
૧ આ મંત્ર અહીં દર્શાવાયા નથી પર ંતુ હકીર્તિસૂરિએ ઉવ. ની વ્યાખ્યા (પૃ. ૧૭)માં એ નીચે મુજબ જણાવ્યા છે.
“નમિળ પાણ વિસ વર્_નિતિ.”
(વિ)” છપાયું છે તે મ' જોઇએ.
'
૨ મા રીતની ગણુતરી “ મહાપ્રાભાવિક ઉવસગ્ગહર તેાત્ર યાતે જૈન મત્રવાદની જયગાથા (પૃ. ૧૯૫)માં કરાઇ છે.
૩ એક મા પૈકી એકના પણ નામ નિર્દેશ કરી અભિપ્રેત પાઠ અપાયા હોત તે। તે આધારભૂત મણુાત તત્ત્વખીજ એટલે એ બાબત હુ આગળ ઉપર દર્શાવનાર,
નવેમ્બર ૧,
For Private And Personal Use Only
,,
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દર્શાવી એ ૨૬ જ અક્ષરોને જ થાય છે. અહીં “પ્રણવ કહેતાં કાર એ એમ ઉમેરાયું છે. અને કયારી ન ગણતા ઉલ્લેખ છે. એકાક્ષરી જ ગણવા માટે હું બે બાબતે હા. ૪, કડી ૫ માં માયા, શ્રી, વદ્ધિ રજુ કરું છું:
અને કામ એ ચાર બીજોને નિર્દેશ છે. (૧) મંત્ર બીજ એકાક્ષરી જ હોય છે.
થી ૨ ૩ એના બાલાવબેધમાં માયા, શ્રી, વદ્ધિ અને એમ મનાય છે એટલે મંત્ર બીજ હોઈ
કામના અનુક્રમે વશ્ય, લક્ષ્મી, તેજ અને એકાક્ષરી ગણાય.
પ્રતાપ એમ અર્થો કરાયા છે. (૨) “અગિયાર ત્રા” શરૂ થતા પદ્ય
ઢા. ૪, કડી રરની ઉત્તરાર્ધ નીચે મુજબ છે. માં અને એકાક્ષર તરીકે ઉલલેખ છે. નહિ “ હ હ હ હ હ હવાણા” કે કયા અક્ષરી રૂપે
આના બાલાવબંધમાં કહ્યું છે કે ક્ષાં ના અહીં એ ઉમેરીશ કે કેટલીક વાર અમુક પાંચ બીજક, રકારનાં પગ પ્રકારનાં ૫ અને કેકાર મંત્રને અમુકાક્ષરી કહેતી વેળા મને દ્રય તથા લકાર એ બંનેના પાંચ પાંચ જેડી છે ક્ષરી ગણેલ છે એટલે હું આ નિર્ણય “વષર્ વષર્ હજધાં ૪ ઈત્યાદિ યથાચિંચિત વિશેષજ્ઞોને સાદર ભળાવું છું અને અંતિમ જેડી છે.” નિર્ણય સૂચવવા તેમને વિજ્ઞપ્તિ કરું છું
ઉપર હ ઈત્યાદિ પાંચ દર્શાવાયેલ છે ઉવની સમયસુન્દરે રચેલી ટકામાં તેમ શ ણી વગેરે તેમજ ૪ થી ઈત્યાદિ તબીજ” એટલે “ડ હી રહ્યાં
? સમજવાનાં છે. ને
રત્નશેખરસૂરિએ સિરિવાલકહાની ગા. એ ઉલ્લેખ છે. ત્યારબાદ કહ્યું છે કે
૧૯૬, ૨૦૦ અને ૨૦૨માં ૫ણવ (સં. પ્રણવ)ને
, અગ્નિ, વાયુ અને આકાશ એ ત્રણ ત છે. અને ગા. ૨૦૧ અને ૪૦૧માં માયાબીય પછીથી એ નિર્દેશ કરાયો છે કે “ દ (સં. માયાબીજ)નો ઉલ્લેખ છે. એ અનુક્રમે ખા ૨જન દ્વારા એ ત્રણ બીજો સહિત મંત્ર અને હૈ નાં સૂચક છે. ૨૮ વર્ણને થાય છે. આ નિર્દેશ કેવી રીતે સમયસન્ડરગથિએ સાત સમરણેને અને સંગત ગણવે તે બાબત પણ વિશેષાને સુખબાધિકા નામની વૃત્તિ રથી છે. એમાં ભળાવું છું.
નમિત્ત (ગા. ૧૮)ની વૃત્તિ પૃ. ૨૭ઉપર્યુક્ત ધ્યાનમાલા (ઢા. ૪, કડી ૨)ના ૨૮)માં અગ્નિબીજ, લોકબીજ, વાયુબીજ, બાલાવબોધમાં નીચે મુજબનું કથન છે. નબીજ અને પંચભૂતબીજે એવાં મંત્ર
છે એ વશ્યબીજ છે તેમજ રછી કાય- બીનાં નામે આપી અનુક્રમે છે, હીં, બીજ, લીં ઉચ્ચાટન બીજ, શ્રી લક્ષ્મીબીજ સ્વાહા તેમજ શિપ % સ્વાહા એમ મંત્ર હનું શર (બીજ) છે.
બો દર્શાવ્યો છે. ૧. પાઠાંતર તરીકે “ હ ો મન થાય છે.
૨. ઉવ. સ્વાધ્યાય (પૃ. ૧ર)માં “” પછી જૈસમા નમ:' છે તે ભાનત છે એમ નમિણ થતા (ગા. ૧૮)ની સમયસુન્દગિણિકૃત વૃત્તિ જોતાં જણાય છે. વિશેષમાં “જૈન શ્રેયસ્કર મંડળ” તરફથી સને ૧૯૫૧માં પ્રકાશિત “પંચપ્રતિક્રમણદિ સત્રાણિ” (પૃ. ૨૬૧)માં “મન વાયુ શબે પવન બાજ છૂટા છે એમ કહ્યું છે.” ૧૨
આત્માનું પ્રમાણ
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઉ૦ (ગા. ૨)ની વૃત્તિમાં એ ગણિએ “સૌ સ્થા' એ મંત્રના અંતે બેલાતું ગેલેકબીજ, કમલાબીજ, અદબીજ, તત્વ પલવ છે. બીજ અને પ્રણિપાતબીજ (અથૉત્ નમ:)ને જો એ મંત્ર બીજ શાકિનીએ કરેલા ઉપઉલ્લેખ કર્યો છે. આગળ ઉપર અગ્નિબીજ,
દ્રવનું નિવારણ કરનારું છે. કલભુવનબીજ, વાયુબીજ અને આકાશ (બીજ) એમ કહી એ દ્વારા અનુક્રમે . સૌ એ મંત્ર બીજ છે? અને એ ભક્તામર હી રહ્યા અને હાનો ઉલ્લેખ કર્યો છે. તેત્રના યંત્રમાં વપરાયું છે.
મુનિ સુન્દરસૂરિએ સતિકર-ઘેર રચ્યું એ સિદ્ધવિદ્યાનું બીજ છે. એ વિષે છે. એની બીજી ગાથામાં છે, હૈ અને શવાણ- કેટલીક માહિતી નિગ્ન લિખિત ગ્રંથામાંથી નો અને ત્રીજી ગાથામાં છે, સૌ અને હીન મળે છે – ઉલલેખ છે. આ કૃતિ ઉપર કઈ કે સંક્ષિપ્ત વિવરણ સંસ્કૃતમાં રચ્યું છે. એની હાથ
ગશાસ્ત્ર, હકારકલ્પ, મલૈ૦ ૫૦ ૬૦ પાથીને પરિચય મેં D G G C M (Vol. (અધિ૦ ૩, શ્લોક ૩૩-૩૪), મહાસ્વચ્છેદXIX, seo. I, p. 1, pp. 135-136)માં તંત્ર અનેક બીજ નિઘંટુ. આપે છે, અહીં મેં આ વિવરનું નામ માનદેવસૂરિએ (લઘુ)શાન્તિસ્તવ રચે
શાન્તિસ્મરણાર્થ સૂચવ્યું છે. અનેકાર્થ છે. એ યાંત્રિક અને ચમત્કારી સ્તવન શાન્તિ રત્નમંજૂષા માટે સંતિકરત્તનું એક અવ. તન્નની ગરજ સારે છે. એના દ્વિતીય પદ્યના ચૂરિ સહિત મેં સંપાદન કર્યું હતું અને પ્રારંભમાં જ છે. એના ૧૪ મા પદ્યને એનાં મુદ્રણપત્રો પણ મેં તપાસ્યાં હતાં નિમ્નલિખિત ઉત્તરાર્ધ વિવિધ મંત્ર બીજે પરંતુ એ પ્રકાશિત કરાયું નહિ અને મારી પૂરાં પાડે છે. પાસે એનાં મુદ્રણપત્રે હતાં તે મેં એક મુનિવરને આપી દીધાનું મને સ્કૂર છે.
રોમિતિ નમો નમો હ હ હ હ ચ અત્યારે મારી પાસે આ સ્તોત્રનું સ્મરણ ક્ષ હો ર્ સ્વાહા” એક પણ સંસ્કૃત વિવરણ નથી કે જે આનો વિચાર કરાય તે પૂર્વે એ નેંધીશ આંકડાંના મંત્રીજાદિના ઉપર પ્રકાશ પાડે. કે “અદભુત-પદ્માવતી ક૯૫ના તૃતીય પ્રકરણ આમ હોઈ શ્રી પ્રતિક્રમણ સૂત્ર-પ્રબોધ ટીકા . ૧૪)માં હો હો હૈ હો અને હું ને (લા. ૩ પૃ. ૬૯પ-૬૭)માંથી ખપ પૂરતી આ બાબતો નેધું છું.
(ક્રમશઃ) ૧ બીજનું નામ અહીં દર્શાવાયું નથી.
૨ આ તેમ જ બુહત-હીર-કપાખાય અને હીંમર વર્ણન રતવનની નોંધ મેં જે. . સા. ઇ. (ખંડ ૨, ઉપખંડ ૨-૪, પૃ. ૨૪૯)માં લીધી છે.
૩ આના કર્તાનું નામ “ભૈરવ' છે.
૪. આ કૃતિ “ભરવ–પદ્માવતી-૫” નામના પુસ્તકમાં પ્રથમ પરિશિષ્ટ તરીકે છપાવાઈ છે. એને સંક્ષિપ્ત પરિચય મેં જે, સં. સા. ઇ. (ખંડ ૨, ૧૫. ૨-૪, પૃ. ૨૪-૨૪૩)માં આવે છે. નવેમ્બર "૭૧
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
ફંડ અને જવાબદારીએ
બીજા અંકિત કરેલા ફંડ ;
કુ’ડના પિરિશિષ્ટ મુજબ
વાબદારીઓ :
ખર્ચ પેટ
પુસ્તક પ્રકાશન ખાતે
ભાડા અને બીજી અનામત રક્રમા પેટ
અન્ય જવાબદારીએ
ઉપજ ખર્ચ ખાતુ
www.kobatirth.org
ગઈ સાલની બાકી જમા
ખાદ : ચાલુ સાલને ઘટાડેા ઉપજ ખર્ચ ખાતા મુજબ
હમેરા : ચાલુ સાલના વધારા ઉપજ ખર્ચ ખાતા મુજબ
સરવૈયા ફેરના
શ્રી જૈન આત્માનંદ
સંવત ૨૦૨૬ના આસો વદી
રૂા.પૈસા
રૂા. પૈસા
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
૧,૩૮,૭૯૧-૬૪
કુલ રૂl...
ઉપરનું સરવૈયું મારી માન્યતા પ્રમાણે ટ્રસ્ટના કુંડા તથા જવાબદારીઓ તેમજ મિલ્કત તથા રહેણાના સાચા અહેવાલ રજુ કરે છે. ખીમચંદ્ર ચાંપશી શાહ-ટ્રસ્ટી
૧૭૦૩–૧૫
૧૦૭૫૪-૦૦
૨૫૯-૦૦
૧૩૩૦૨-૦૮
૧,૩૮,૩૯૧-૬૪
૨૬,૦૫૫-૦૩
૧-૪૩
૧,૬૪,૪૪૮-૧૧
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir સભા, ભાવનગર અમાસના રેજનું સરવૈયું મિલકત તથા લેણું રૂ. પૈસા 1 રૂ. પૈસા સ્થાવર મિલકત : ગઈ સાલની બાકી રેકાણે : સીરીટીઝ; શેરો : મહાલક્ષ્મી મીલ્સના શેરો 821-00 -- 1,01,821-80 સ્ટોક : પુસ્તક સ્ટોક કાગળ સ્ટોક 11742-25 0-00 11750-95 55-00 લોન ? ડીપોઝીટ-ભાવનગર ઇલેકટ્રીક કુ. એડવાન્સીઝ : કરીઓને : નેકરને : પુસ્તક તૈયાર કરવા : બીજાઓને H 140-50 231-30 7654-24 1126-00 (145-04 વસુલ નહિ આવેલી આવક : ભાડું: બીજી આવક ? 229-57 489-4 2789-00 રોકડ તથા અવેજ ; (અ) બેંકમાં ચાલુ ખાતે : બેંકમાં સેવઝ ખાતે સ્ટેટ બેંક તથા દેના બેંક બેંકમાં ફીકરડ ડીપોઝીટ ખાતે દેના બેંક ? (બ) ટૂટી/મેનેજર પાસે : પિસ્ટલ સ્ટેમ્પસ : | 10400-80 18625-00 254-41 29-24 29310-45 9793-42 ઉપજ ખર્થ ખાતું : ગઈ સાલની બાકી ઉધાર : ઉમેરો કે ચાલુ સાલની તુટના ઉપજ ખર્ચ ખાતા મુજબ : બા : ચાલને વધારાના ઉપજ ખર્ચ ખાત મુજબ 426-55 66-87 કુલ રૂા 164448-11 અમારા આ સાથેના આજ તારીખના રીપોર્ટ મુજબ Sanghavi & Co. ચાટર્ડ એકાઉન્ટન્ટસ ઓડી તા. 4-8-71 ભાવનગર For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જેને આત્માનંદ સંવત ૨૦૨૬ના આસો વદી અમાસના રોજ પુરા
શા પૈસા | શ. પિયા
બાવક
ભાડા ખાતે :- (લેણી/મળે)
૫૭૧૯૫૦
વ્યાજ ખાતે :- લેણી/મળેલી) સીકયુરીટીઝ ઉપર
ન/ડીઝીટ ઉપર બેન્કના ખાતા ઉપર
૬૧૬-૦૪
૬૧૬-૦૪
૧-૬૦ ૮-૫૫
બીજી આવક : પિકીંગ ખર્ચને વધારે જ્ઞાન ખાતાને વધારો પસ્તી વેચાણ જાહેર ખબર મેમ્બર ફી પુસ્તક વેચાણના નફાના અનામત પુસ્તક વેચાણ અન્ય આવક
૭૪૦-૦૦
૨૦૪-૫૧ ૧૮૪-૩૨
૧,૨૪-૯૧
૧૯૫-૦૦
રીઝર્વડ ખાતેથી લાવ્યા: ખા જે સરવૈયામાં લઇ ગયા છે ?
કુલ આવક
ઉપર ૬-૪૫
બાદ : ટ્રાન્સફર
૧૯૫૬-૪૫
૭૫૭૦-૪૫
કે
રે..
૯,૫૨૬-૪૫
ખીમચંદ ચાંપશી શાહ ટ્રસ્ટી
તારીખ ૪-૮-૭૧
ભાવનગર
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સભા, ભાવનગર થતા વરસ માટે આવક અને ખર્ચનો હિસાબ
_| રૂ. પૈસા | . પૈસા
જાવક
મિલક્ત અને ખર્ચ
મકાન રીપેર
૧૮૬-૮૫
પગાર
વીમે
૨૨૯-૫૦
૪૧૬-૧
વહીવટી ખર્ય :
૨,૭૯-૮૧
એડીટ કી :
ફાળે અને ફી :
પરચુરણ અર્થ :
વ્યાજ ખર્ચના :
૨-૦૦
રીઝર્વ અથવા અંક્તિ કુંડ ખાતે લીધેલી રકમઃ
૪૮૬-૨૨
ટ્રસ્ટના હેતુઓ અંગેનું ખર્ચ : * બીજા ધમાં હેતુઓ
વધારે સયામાં લઈ ગયા તે:
૨૬-૧૫
૯૫૨-૫
કુલ રૂા. અમારા આ સાથેના આજ તારીખના રીપોર્ટ મુજબ
Sanghavi & Co. ચાટર્ડ એકાઉન્ટ ઓડીટર્સ
For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
eeeeeeee)
બનાવનારા :
ખ઼ાસં ૦ લાઇફ બેટસ
DAY
૦ ફૂજસ ૦ પેન્ટન્સ ૦ સુરીંગ એયઝ
૦ એયન્ટ એપરેટસ વિગેરે.......
www.kobatirth.org
શાપરીઆ
咖
રજીસ્ટર ફિલ્મ અને શીપયા
શીવરી ફાટ` રાડ, સુંબઈ-૧૫ ( ડી. ડી. )
eeeeeeeeeeeeeee
શીષ
અને
એન્જીનીઅસ
સ
ફ્રાનઃ ૪૪૦૦૭૧, ૪૪૦૦૭૨, ૪૪૩૧૩૩ ગ્રામ : ‘ શાપરીઆ ’ શીવરી–મું ખઈ.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
: બનાવનાર :
સાપરીઆ ડોક એન્ડ સ્ટીલ કાં. પ્રાઇવેટ લીમીટેડ.
ચેરમેન :-શ્રી માધુકલાલ ચુનીલાલ શાહ મેનેજી ંગ ડીરેકટર :-શ્રી અમૃતલાલ ભાણજીભાઈ શાપરી
૦ ાલી'ગ શાસ
ફાયર મુફ ાસ
For Private And Personal Use Only
૦ રાડ રાક્ષસ
૦ ડીલ મેરીઝ
૦ રેફ્યુઝ હેન્ડ કાર્ટીસ
૦ પેલ ફેન્સીંગ ૦ સ્ટીલ સ વિગેરે......
એન્જીઅરીંગ વર્કસ અને એક્સિ
પરેલ રાડ, કોક્સ લેન, સુમઈ-૧૨ ( ડી. ડી. )
૩૭૪૮૯૩
ફોન : ૩૭૦૮૦૮, ગ્રામ : ‘ શાપરી’ પરેલ–મુ`બઈ.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જન સમાચાર
ભાવનગરમાં ચાતુર્માસ પરાવર્તન અને મહોત્સવ
ભાવનગર નૂતન ઉપાશ્રયે બિરાજમાન પૂ. આચાર્ય શ્રી વિજયધર્મધુર રસુરીશ્વરજી મહારાજ 'સાહેબ, મુનિશ્રી મનોવિજયજી, મુનિશ્રી કુંદકુંદવિજયજી આદિ પરિવાર તથા અન્ય મુનિ મહારાજ, સાધ્વીજી મહારાજ શ્રીસંઘ સાથે કા. શુદિ ૧૫ના સવારે ૬-૩૦ વાગે નૂતન ઉપાશ્રયેથી વાજતે ગાજતે મેટા દેરાસર પધાર્યા ત્યાં મી શત્રુંજય-પદના દર્શન કરી જૈન સંસ્કૃત પાઠશાળાએ પધાર્યા હતા.
ત્યાંથી ૮-૩૦ વાગે, ચાતુમસ પરાવર્તન નિમિતે વાજતે ગાજતે સૌ જૈન સોસાયટીમાં શ્રેણિવર્ય શ્રી જેઠાલાલ ભગવાન તથા શ્રી જગજીવન ભગવાનના નિવાસ સ્થાને પધાયાં હતા. સૂરીશ્વરજીના સ્વાગત માટે રથળે સ્થળે કમાને શણગારવામાં આવી હતી. અને નિવાસ સ્થાનમાં ભવ્ય મંડપ ઊભો કરી શણગારવામાં આવ્યો હતો, ૧૦-૩૦ વાગે સૌ નિવાસ સ્થાને પધારતા પૂ. સૂરીશ્વરજીએ પ્રાસંગિક પ્રવચન કર્યું હતું. અને પ્રભાવના લઈ સૌ વિખરાયા હતા.
આ શુભ પ્રસંગને અનુલક્ષીને શ્રી જેઠાલાલ તથા શેઠ જગજીવનદાસ તરફથી શ્રી કેરારીયાજીની પેઢી પાલીતાણામાં રૂા. ૫૦૦૦ આપવાની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી અને સંધમાં ઘર દીઠ બુંદીના લાડવાની પ્રભાવના કરવામાં આવી હતી.
ઉપરાંત સવારથી સાંજ સુધી સાકરને પાણીની વ્યવસ્થા રાખવામાં આવી હતી અને બપોરે શ્રી વિજયધર્મધુરંધરસરિ કૃત શ્રી આદિજિન પંચકલ્યાણક પૂજન ભણાવવામાં આવી તથા શ્રી કૃષ્ણનગર સણાયટીનું સ્વામિવાત્સલ્ય અને રાત્રે ભાવના રાખવામાં આવી હતી. જેને ભાવિકોએ સારી સંખ્યામાં લાભ લીધે હતો. * આ પ્રસંગે શ્રી કૃષ્ણનગર જૈન સોસાયટી તરફથી કો. . ૧૨ રવીવારે કુંભ સ્થાપન કરી અંછાન્ડિકા મહત્સવ યોજવામાં આવ્યો હતો. મહાવ દરમિયાન પ્રતિદિન વિવિધ પૂજા તથા કા. વ. ૫ રવિવારે શાહ વૃજલાલ ભગવાનદાસ ઉમરાળાવાળા તરફથી શાતિસ્નાત્ર ભણાવવામાં આવ્યું હતું. શા મહાસુખભાઈ હીરાચંદ મહુવાવાળાએ પૂજશ્રીના પિતાને ત્યાં પગલા કરાવી સંધપૂજન આદિને લાભ લીધો હતો.
ત્યાર બાદ કે. વ. ૬ સેમવારે પૂ. ધમ ધુરંધરસૂરીજી મહારાજ આદિ શેઠશ્રી ભોગીલાલ મગનલાલના નિવાસ સ્થાને વાજતે ગાજતે પધાર્યા હતા. બે દિવસની ત્યાંની સ્થિરતા દરમિયાન, વ્યાખ્યાન, પૂજા, પ્રભાવના, ભાવના આદિ કાર્યક્રમ રાખવામાં આવ્યો હતે. વ્યાખ્યાન સમયે ભાવનગરના
ના અર ”૭૧
For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મહારાજા વીરભદ્રસહજી તમ મહારાણી સાહેબ તથા અન્ય આગેવાન શહેરીએ અધિકારીઓ તથા ગ્રીસ સારી સંખ્યામાં હાજરી આપી હતી.
આ પ્રસંગે શેઠશ્રી ભોગીલાલભાઈ મગનલાલભાઈ તરફથી કેસરીયાજીની પેઢી-પાલીતાણામાં રૂ. ૨૦૦૦ જાહેર કર્યા હતા.
ત્યારબાદ કા. વ. ૮ના પૂ. સૂરીશ્વરજી આદિ મુનિમંડળ સાથે દાદાસાહેબ સોસાયટીમાં શ્રી પન્નાન્નાલ લલુભાઇ પટણી-મહુવાવાળાના બંગલે ધામધૂમપૂર્વક પધાર્યા હતા. બે દિવાની સ્થિરતા દરમિયાન ત્યાં વ્યાખ્યાન, પૂજા-પ્રભાવના, ભાવના આદિ કાર્યક્રમો રાખવામાં આવ્યા હતા. તેને જનતાએ સારા પ્રમાણમાં લાભ લીધો હતો.
ત્યારબાદ પૂ. સૂરીશ્વરજી આદિ દાદાસાહેબના ઉપાશ્રયે વાજતે-ગાજતે પધાર્યા. તે પછી કા. વ.. ૧૧ ને શનિવારે પૂ. સૂરીશ્વરજી આદિ પરિવાર વાજતે-ગાજતે વડવાના ઉપાશ્રયે પધારતા. ત્યાં વ્યાખ્યાન-પૂજા-ભાવના-પ્રભાવના કાર્યક્રમ રાખવામાં આવ્યો હતો.
ત્યારબાદ પૂનઃ દાદાસાહેબના ઉપાશ્રયે પધારતા ત્યાં નવાણું અભિષેકની પૂજા રાગરાગણીપૂર્વક ભણાવવામાં આવી હતી. ત્યારબાદ પૂ. સૂરીશ્વરજી મહારાજ આદિ શહેરના નૂતન-ઉપાશ્રયે ધામધૂમથી પધાર્યા છે.
વડવાના ઉપાશ્રયે ચાતુર્માસ બિરાજમાન ઉપાધ્યાય શ્રી ધર્મવિજયજી મહારાજ, મુનિશ્રી ચારિત્રવિજયજી મહારાજ તથા સા વીશ્રી વનિતાશ્રીજી આદિએ ચાતુર્માસ પરાવર્તન-ઠાણુઓઠાણ માટે વડવા નિવાસી શેઠ પ્રેમચંદ છગનલાલની વિનતિથી ઉપાધ્યાયશ્રી વગેરે શેઠ પ્રેમચંદભાઇના નિવાસસ્થાને પધાર્યા હતા. જેમાં, ઉપાધ્યાયશ્રીને ૮૪ વરસ થયા હેવાથી રંગબેરંગી સાથીયા ઉપર એક એક રૂપિયા મુકીને તેઓશ્રીનું સ્વાગત કરવામાં આવ્યા બાદ પૂ. ઉપાધ્યાયીએ સમયોચિત પ્રવચન કર્યું હતું. ત્યારબાદ પ્રભાવના લઈ સૌ વિખરાયા હતા. આ પ્રસંગે વઢવામાં રહેતા જૈન ભાઈઓને ત્યાં લાડવાની પ્રભાવના કરવામાં આવી હતી.
સંસ્થા સમાચાર
નૂતનવર્ષના અભિનંદન માટેની દૂધ-પાટ, આ સભાના સ્વ. પ્રમુખશ્રી ગુલાબચંદ આણંદજીની મળેલી આર્થિક સહાયથી પ્રતિવર્ષ કરવામાં આવતી દુધપાટીમાં સભ્યોએ સારો લાભ લીધે હ. તેમ જ ગુરૂ-પૂજન કરવામાં આવેલ હતું
કા. શું. પના સભાના હેલમાં જ્ઞાન-રચના કરવામાં આવી હતી.
આ સભાની જનરલ સભા તા. ૭-૧૧-૭૧ના રોજ સભાના પ્રમુખ શ્રીયુત ખીમચંદ ચાંપશી શાના પ્રમુખપણા નીચે મળતા સં. ૨૦૨૬નું સરવૈયુ તથા હિશાબ મંજુર કરવામાં આવેલ જે આ અંકમાં અન્યત્ર આપવામાં આવેલ છે) ત્યારબાદ નવા વરસનું બજેટ મંજૂર કરી સભામાં ઉછર્ષની કેટલીક ચર્ચા-વિચારણા કરી પ્રમુખશ્રીને આભાર માનતી સૌ વિખરાયા હતા.
૨૦
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પાયથની જ'કશનનું “વિજયવલભ ચાક” તરીકે નામાભિકરણ, યુગવીર આચાર્ય શ્રી વિજયવલભસૂરીશ્વરજી મહારાજે ધર્મ, રાષ્ટ્ર અને સમાજના અનેકવિધ ક્ષેત્રો માટે ચિરસ્મણીય સેવા આપેલ છે. તેઓ શ્રીની જન્મ શતાબ્દી નિમિત્તે, મુ મઈ નગરપાલિકાએ પાયધુની જ' કશનને 'વિજયવલભ ચેક” નામ આપવાનો ઠરાવ કરતાં નામકરણ સમારંભ રવિવાર તા. ૭-૧૧-૧૯૭૧ના રોજ સવારે પાયધુતીના રસ્તા ઉપર મોટી માનવમેદની વચ્ચે યોજાયો હતો. . | મુંબઈના મેયર ડે. હેમચ દ્ર ગુપ્તએ પાયધુની જંકશનને ‘વિજયવલભ ચોક” નામ આપવાની વિધિ કરતાં જણાવ્યું હતું કે આચાર્ય શ્રી વિજયવલભસૂરિજીની સેવાઓને સ્મરણીય બતાવવા આ જે કશન સાથે નામ જોડવાનું જાહેર કરતાં આન દે અનુભવું છું. આચાર્ય શ્રીએ ભારતીય સંસ્કૃતિ જાળવવા તેના પ્રચાર અર્થે સુંદર પ્રયાસ કર્યા હતાં. ભારતીય સંસ્કૃતિમાં જગતને આકર્ષવા માટેના તવે છે, એ આપણે હાલમાં પાશ્ચાત્ય જગતમાં જાગેલી ભક્તિરસની ભાવના પરથી જોઈ શકીએ છીએ. - અતિથિવિશેષ તરીકે મુંબઈના શેરીફ બી શાહીલાલ જૈને જણુવ્યું હતું કે, જૈનાનાજ નહીં પણું રાષ્ટ્રને પ્રેરણા રૂ ૫ આ મહાપુરૂષ હતાં માનવતાની દ્રષ્ટિએ થતાં કાર્યો જનકલ્યાણુકારી હોય છે, વિશાળ દૃષ્ટિથી રચનાત્મક કાર્યો થવા જોઈએ.
| મુંબઈના ભૂતપૂર્વ નગર પતિ શ્રી ગણુપતિશંકર એન. દેસાઈ, ડે. શાંતિ પટેલ, સુધરાઈ | સભ્ય શ્રીમતી જયવ તાબેન મહેતા શ્રી તારાબેન ધીરૂભાઈ પરીખ, શ્રી ઈબ્રાહીમ ગાંધી, જૈન આગેવાન શ્રી પોપટલાલ રામચ દ શાહ, મુંબઈ પ્રદેશ કોંગ્રેસ કમિટી (જુની)ના અધ્યક્ષશ્રી મુકુંદરાવ પાટીલા વગેરે એ આચાર્ય શ્રી વિજયવલભસૂરીજીની સેવાઓને બિરદાવી હતી. |
પ્રાર ભમાં ઉપાધ્યાયશ્રી પ્રકાશવિજયજી મહારાજ તથા ઉપાધ્યાય 4 સુરેન્દ્રવિજયજી મહારાજે સમાજ અને રાષ્ટ્રની જે સેવાઓ કરેલ છે તેની વિગતો આપી આચાર્યશ્રીના ગુણાનુવાદ કરી આજના સમાર ભની સફળતા ઇરછી હતી.
જન્મ શતાબ્દીના મત્રીશ્રી જય તિલાલ રતનચંદ શાહે સૌનું સ્વાગત કર્યું હતું. અને મુંબઈ જૈન સ્વયં સેવક મંડળના પ્રમુખ શ્રી દીપચં'રભાઈ એમ. શાહે આવેલા સંદેશાઓનું વાંચન કર્યું હતું.
છેલે શ્રી જૈન શ્વેતામ્બર કોન્ફરન્સના પ્રમુખ શ્રી હીરાલાલ એલ. શાહે આભારદર્શન કર્યું હતું. આચાર્યશ્રી વિજયવલલભસૂરીશ્વરજી જન્મશતાબ્દી શિક્ષણ ટ્રસ્ટ લોન-સહાય
યુગદશ આચાર્ય શ્રી વિજયવલભસૂરીશ્વરજી મહારાજની જન્મ શતાબ્દીની ઉજવણી મુંબઈ અને ભારતના અ ક સ્થળોએ ગતવર્ષ માં ઉજવાઈ. જન્મશતાબ્દીની યાદગીરીમાં આચાર્ય મહારાજશ્રીને પ્રાણુત્રિય એવા ઘા વૃદ્ધિ માં પ્રવૃ ત્તને વેગ મળે તે માટે જન્મશતાબ્દી શિક્ષણ દ્રસ્ટનું આયોજન કરવામાં આવેલ છે. | આ યોજના મુજબ ટેકનોલોજી કે ડોકટર નું, ડિગ્રી કે ડિપ્લોમાંનું ઉચ્ચ વ્યવહારિક શિક્ષણ લેવા ઈચ્છતા તથા જૈન સાહિત્ય, તત્વજ્ઞાન કે સંસ્કૃતિને લગતા વિષયનું વિશિષ્ટ અધ્યયન કરવા ઇરછ 1 જૈન શ્વેતા મેમ્બર મૂર્તિપૂજક વિદ્યાર્થી ભાઈ બહેન ને લેનરૂપ સહાય આપવાનો પ્રારંભ જન્મ શતાબ્દી વર્ષ માં જ કરવામાં આવેલ છે. | શિક્ષણ રટમાંથી કાન અખિલ ભારતીય ધોરણે આપવાની હોઈ લેન મેળવવા અંગે દરેક પ્રતિામાં પ્રચાર કરવામાં આવ્યો હતો. કુલ ૧૬૧ અરજીઓ આવી હતી, જેમાં ૮૬ અરજી ધારાધોરણ બહારની હોવાથી ૭૫ અરજી એ મંજુર કરી દરેકને રૂા. ૭૫૦–૦૦ પ્રથમ વર્ષ માં લોન આપવા ઠરાવેલ છે.
For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir પ 1 -0 - ATMANAND PRAKASH : Regd. No G. 49 ખાસ વસાવવા જેવા કેટલાક અલભ્ય ગ્રંથો ( સ સ્કૃત પ્રથા ગુજરાતી ગથે | A , DJ કા પૈ. 1 શ્રી પાર્શ્વનાથ ચરિત્ર 1 વસુદેવ હિડી-દંતીય અ શ 10. | 2 થી તીર્થંકર ચરિત્ર 2 બુદ્ધકર્યું સૂત્ર ભા. 6 ડ્રો 3 મો સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભા. 2 , 4-00 ઢ ત્રિષષ્ટિશલાકાપુરુષચરિતમ્ ભા. 2, , ૧પ- દ 4 શ્રી આદિનાથ ચરિત્ર પર્વ 2, 3, 4 (મૂળ સંજીર કૃત) પુસ્તકા રે 5 આદર્શ જૈન શ્રીરત્ન ભા. 2 4 , , !> S, પ્રતાક્રારે 15-00 6 કથાર ન ઠોષ ભા. 1 પ દ્વાદશાર’ નયચક્રમ્ S 40-** છ કથારટન કોષ ભા. 2 6 સરુમ તિતકે મહાગુ વાવતારિકા ડી 8 આત્મ વલભ પૂજા સંગ્રહ . 3 3-0 છ તરવાયાધિગમસૂત્રમ્ 9 આતમ કાન્તિ પ્રકાશા . ... 1-50 8 અબ ધૂપ ચાતી !, . 15-00 10 જ્ઞાન પ્રદીપ જો. ( 1 થી સાથે ) 10-00 0 5 મા. વિજય કરતૂરક્યુરિજી , S 9 વા 11 સ્યાદાત્ મંજરી 12 અનેકાન્તવાદી 1 Anekantavada by H. Bhattacarya 3-002: 142313 36147 14 ચાર ધન 2 Shree Mahavir Jain Vidyalaya Suvarna Mahotsava Granth 85-00 | 15 ભગવાન મહાવીર યુગના 18 પાયા. 1 6 જાણ્યું અને જોયું નોંધ :-સંસ્કૃતમાં 10 ટકા અને ગુજરાતીમાં તથા અંગ્રેજીમાં 15 ટકા કમિયાન કાપી આપવામાં માવશે. પાછુ ખર્ચ અથાગ. આ અમૂલ્ય ગ્રંથ વસાવવા ખાસ ભલામણ છે. : લા : શ્રી જૈન સામાનદ સભા-ભાવનગર. | તંત્રી : ખીમચંદ ચાંપશી શાહ - શ્રી મામાન 6 બાવા ત ત્રીમંડળ વતી . પ્રકાશ અને માલિક : શ્રી ટ્રેન સમાન 6 સભા મુદ્રક : હરિલાલ દેવચંદ શેઠ, શાનંદ પ્રિન્ટીંગ પ્રેસ, ભાવનગર For Private And Personal Use Only