Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આસાન તપન :
૫૦ ૩૧ મું.
માહ અંક ૭ મા.
પ્રકાશક, શ્રી જેન આત્માનંદ સભા
ભાવનગર
વીર સં.૨૪૬૦ આત્મ સં. ૩૮ વિ.સં.૧૯૯૦
મૂલ્ય રૂા. ૧)
તે
પ૦ ૪ આના.
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિષય-પરિચય.
૧૫૩ ૧૫૬ ૧૫૯
૧ શ્રી ઉપમિતિભવપ્રપંચાકથાનું ભાષાંતર... “મનનંદન’ .... ૨ અમારી પૂવદેશની યાત્રા. મુનિ શ્રી દશનવિજયજી મહારાજ... ૩ જૈન-આચાર ... •••
શુદ્ધ માચાર ઇરછક... ૪ કુરૂક્ષેત્રમાં ધમ બીજારોપણ. મુનિ શ્રી દર્શનવિ. મહારાજ પ સદ્વિચાર સામર્થ્ય. ... | ... વિ. મૂ. શાહ. ૬ લાંબુ આયુષ્ય અને નિરોગી જીદગી. પ્રભુદાસ બેચરદાસ પારેખ ૭ દ્રવ્યગુણપર્યાય વિવરણુ, શંકરભાઈ ડાહ્યાભાઈ કાપડીયા. ૮ મુનિ સંમેલન સંબંધી કંઇક ... ૯ વર્તમાન સમાચાર. ... ૧૦ સ્વીકાર અને સમાલોચના. ...
. ૧૬૭ છે. ૧૬૦
૧૭૨
૧૭૪ ... ૧૭૬
જલદી મંગાવો. થોડી નકલ સીલીકે છે. જલદી મંગાવે.
‘‘ નવું પ્રકટ થતુ જૈન સાહિત્ય. ૧ બુહુતક૯પસૂત્ર—પ્રથમ ભાગ. ફોર્મ ૩૮ સવાત્રળુઓંહ પાનામાં, બેંકલેઝર ઉંચી જતના પેપર ઉપર• કિંમત ચાર રૂપીયા.
૨ શ્રી કમગ્રંથ (ચાર) શ્રી દેવેન્દ્રસૂરિકૃત (પા) ટીકા સહિત—બત્રીશ ફામ " પિણાત્રણૉહ પાના ( સૂપરાયલ આઠ પેજી સાઈઝ ) ક્રોક્ષલીલેઝર કિંમતી કાગળ ઉપર બંને ગ્રંથ મુંબઈ શ્રી નિર્ણયસાગર પ્રેસમાં શાસ્ત્રી સુંદર વિવિધ ટાઈપથી છપાવેલ છે. બાઈડીંગ ( પુંઠા ) પાકું સુશોભિત ટકાઉ કપડાથી તૈયાર કરાવવામાં આવેલ છે. કિંમત ત્રણ રૂપીયા. (પાસ્ટેજ જુદું). (બે માસમાં તૈયાર થશે )
કૃપાળુ મુનિરાજે શ્રી ચતુરવિજયજી મહારાજ અને શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજના સંશાધન વગેરે અથાગ પરિશ્રમના ફળરૂપે આવું ઉચ્ચ સાહિત્ય પ્રગટ થાય છે. વિશેષ પરિચય હવે પછી.
ગુજરાતી ભાષાના થે. શ્રી પ્રભાવકચરિત્ર. (આધુનિક જૈન ઐતિહાસિક અપૂર્વ ગ્રંથ.) જૈનશાળા, સ્કુલો, વિદ્યાલયોમાં શિક્ષણ ગ્રંથ તરીકે ચલાવવા યોગ્ય ઇતિહાસિક ગ્રંથ. ૨-૮-૦ શ્રી પેથડકુમાર ચરિત્ર, (3,) ... ... ... ૧–૦-૦ શ્રી ધર્મ પરીક્ષા. .... ૧-૦-૦ શ્રી સુરસુંદરી ચરિત્ર... છપાય છે. શ્રી મહાવીરચરિત્ર. .... છપાય છે. શ્રી શ્રીપાળરાજાનો રાસ...
| વિધિ-વિધાન, યંત્ર પૂજાઓ અને સચિત્રસહિત. ભાવનગર-માનંદ પ્રિન્ટિંગ પ્રેસમાં શેઠ દેવચંદ દામજીએ છાપ્યું.
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
.
IMATAL
-**
।।...
...
**-
4.
11
*
totke
...
मात्मान.६ प्रश.
॥ वन्दे वीरम् ॥ भावयेयथासङ्ख्यम् । मैत्री सर्वसत्त्वेषु । तमेऽहं सर्वसत्त्वानाम् । मैत्री मे सर्वसत्त्वेषु । वैरं मम न केनचिदिति ।। प्रमोदं गुणाधिकेषु । प्रमोदो नाम विनयप्रयोगः । वन्दनस्तुतिवर्णवादवैयावृत्त्यकरणादिभिः सम्यक्त्वज्ञानचारित्रतपोऽधिकेषु साधुषु परात्मोभयकृतपूजाजनितः सर्वेन्द्रियादिभिर्व्यक्तो मन:प्रहर्ष इति ॥ कारुण्यं क्लिश्यमानेषु। कारुण्यमनुकंपा दीनानुग्रह इत्यनान्तरम् ॥ तन्मोहाभिभूतेषु मतिश्रुतविभङ्गाज्ञानपग्गितेषु विषयतर्षाग्निना दन्दह्यमानमानसेषु हिताहितप्राप्तिपरिहारविपरीतप्रवृत्तिषु विविधदुःखादितेषु दीनकृपणानाथबालमोमुहवृद्धेषु सत्त्वेषु भावयेत्। तथाहि भावयन् हितोपदेशादिभिस्ताननुगृह्णातीति ।। माध्यस्थ्यमविनेयेषु । माध्यस्थ्यमौदासीन्यमुपेक्षेत्यनान्तरम् ॥
तत्त्वार्थभाष्य-सप्तम अध्याय.
पुस्तक ३१ । वीर सं. २४६०.
माघ आत्म सं. ३८ ५ अंक ७ मो.
મહાત્માશ્રી સિદ્ધાર્ષપ્રણત ઉપમિતિભવપ્રપંચાકથાનું સપદ્ય-ગદ્ય ભાષાંતર.
[ dis ५४ १३२ था ३ ] daayो स्थविराया
સ્વામી પ્રતિ જેઓ વત્સલ વત્તે અતિ,
વળી જે વત્તે ગાઢ પરાક્રમવંત ; એવા એવા પુષ્કળ કતલવથિી ,
परिपूर्ण छे माहिर ते सत्यत... अपूर्व १४४ १६ ताटायो, तmी पी4६२, २४ना (Clerical staff).
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
પ્રમત્ત, વર્તતા પ્રમદા લેકે તણા,
નિવારણમાં હોય પરાયણ૭ જેહ જે; વિષયાસક્તિ જેની સાવ નિવૃત્ત૧૮ છે,
એવા સ્થવિરાજનથી રાજે એ જો. અપૂર્વ ૧૫૦ સુભટ વિલાસિનીએ–
બહુ બહુ સુભટકેરા સમુહો થકી,
સર્વ પાસથી પૂરણ તે તમામ ; વિલસંતા ૨ વિલાસિનીના વૃદથી,
છયું તેણે સર્વથા જ સુરધામર જે... અપૂવ ૧૫ પંચ વિષયની સંપૂર્ણ સામગ્રી
પ્રાગજ્ઞાતાર કલકંઠી ૨૩ ગાનારથી,
ગવાઈ રહેલા ઉત્તમ ગાયનવૃંદ જો; વીણા ને વેણુના સુરસાથે ભળી,
શ્રોત્રેઢિયને આપે ત્યાં આનંદ જો , અપૂર્વ ૧૫૨ વિચિત્ર ચિત્રોના વિન્યાસથી વળી,
ચિત્તતણું આકર્ષણકર જે સર જે; એવા સુંદર રૂપે અતિ સંદર્યથી,
ચક્ષને નિશ્ચલ ત્યાં છે કરનાર છે. અપૂર્વ ૧૫૩ ચંદનના વૃદ ને અગરૂના ગણે,
કપૂર પૂર ને કશ્મીરજ મૃગનાભ જે; ઈત્યાદિ અત્યંત સુગંધી દ્રવ્યથી, - ધ્રાણેદ્રિયને આપે તે આહૂલાદ જે... અપૂવ ૧૫૪ કમળ વસ્ત્રો તેમ તળાઈ પ્રમુખ ને,
લલના જનના વેગથકી અત્યંત જો; સ્પેશવડે મુદિત કરે તે સવને,
તેહ સ્પશને યોગ્ય જ જે જનવૃંદ જે... અપૂર્વ ૧૫૫
૧૭ ત૫ર. ૧૮ હડી ગયેલ-દૂર થયેલ. જેનામાં વિષયાસક્તિ રહી નથી એવા. ૧૯ વૃદ્ધાઓ. ૨૦ સુંદરીઓ, રમણીએ. ૨૧ દેવલોક-સ્વર્ગ. ૨૨ પ્રયોગના જાણનાર, ઉસ્તાદ, ૨૩ મધુર કંઠવાળા. ૨૪ વાંસળી. ૨૫ કેશર, ૨૬ કસ્તુરી.
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
ઉપમિતિભવપ્રપંચાકથાનું સપદ્ય-ગદ્ય ભાષાંતર,
મનનદનના જે ઉત્પાદન કારણા, રસનાને જે ઉત્સવરૂપી થાય જે;
એવા એવા ઉત્તમ ભાજનથી અહા!
સ્વસ્થ થયા ત્યાં સવગણા સઘળાય જો...અપૂર્વ ૧૫૬
(૫)
રાજમંદિરના પ્રથમ દર્શને રકના અંતરેાગારઃ
ઢાહરા સા ઇંદ્રિયનિર્વાણનુ, તત્ત્વથી આ શું ? ’ એવું ચિંતવે, રુક જાણે નહિ ઉન્માદથી, તત્ત્વથી તાય ચૈતના પ્રાપ્તના હૃદયે લલિત.
64
સતત ઉત્સવે। શુભ પ્રસાદથી
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જોઇ નિમિત્ત; તેહ વિસ્મત. તાસ વિશેષ લેશ.
૧૫૫
૧૫૭
For Private And Personal Use Only
૧૫૮
જ્યાં થઇ રહ્યા, ભુવન
જેહુ એવું ભળાય હ્યાં;
દ્વારપાલકા. ૧૬૦
દ્વારપાલના, અરર ! પૂર્વ તે મેં દીઠુંજ ના. ૧૫૯ બહુયવાર હું અત્ર દ્વારમાં, ભટકતા ખરે ! પ્રાપ્ત પૂર્વમાં; ચરણ મૂકતાં વેત કાઢતા, પદ્મ પાિ છઉં જ સત્ય ‘નિપુણ્ય ' હું. નકી, વિષ્ણુનેય દુર્લભ્ય જે થકી; ભુવન મેં દૌડુ પૂર્વમાંય ના ! દરશના કીધેા ઉપાય ના ! ૧૬૧ વિહત જેનું ચિત્ત માહથી, પૂરવમાંહિ એવા મને કદ્રિ; ન થઈ કાંઇ જિજ્ઞાસ માત્ર રે । ભવન એહુ કેવુ' હશે ! ખરે ! × ૧૬૨ કરી કૃપા અભાગીયની પરે, ભુવન ચિત્ત આલાદકાર એક મુજ તાવિયું જેહુ આ નરે, પર્મબંધુ તે માહુરા રે. ૧૬૩ ધરમ ધન્ય છે. લાફ સર્વ આ ! સલ૩૦ #વિહીન સથા; મનમહીં અતિ હુષ્ટ જે થતા, સતત મંદિરે અત્ર મેાઢતા. ૭ ૧૬૪
'
દ્વારા. રક ચેતનાપ્રાપ્ત તે, જ્યાં ચિ ંતે છે આમ; તેવામાં ત્યાં જે અન્યું, તેહ સુણા દૃઈ કાન. (અપૂર્ણ )— મનેાનંદન
૧૬૫
6
૨૭. સંપૂણુ` સંતાષ-સુખ, સંપૂ તૃપ્તિ. ૨૮ પહેોંચ્યા હતા, ૨૯ દેવાને પણ દુર્લભ. ૩૦ હ-શાક, રાગ-દ્વેષ, સુખ-દુ:ખ આદિ દ્વં.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૧૫૬
www.kobatirth.org
C
clo
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
loopgol
અમારી પૂર્વદેશની ચાત્રા.
( ઐતહાસિક દૃષ્ટિએ. ) ૧૪૭ થી શરૂ )
( ગતાંક પૃષ્ઠ
પ્ર—શુ તમે ઇશ્વર . પણ માને છે ?
જવાબ—હા, ઇશ્વરનું સ્વરૂપ અને તેનું જગકર્તૃત્વ ખંડન સમજાયું. જગતકર્તી માનવામાં કેટલી આપત્તિ-દેષો આવે છે તે બતાવ્યા. ત્યારપછી સ્યાદ્વાદ સમજાવ્યા નૈસ્મિન્નસંમવાત્ સૂત્રની વ્યાખ્યામાં રહેલી ભૂલૈા સમજાવી. પછી કહ્યું તમને ખબર છે ? જૈનધમ સત્યધમ છે. યદિ સત્યનું ખંડન થઇ શકે તેા જ સ્યાદ્વાદનુ જૈનધર્મના સિદ્ધાંતનુ ખંડન થઇ શકે. પછ તા એ મૌન થઇ ગયા તેમણે કહ્યું કે-અમે સાંભળ્યું હતુ કે જૈના ઈશ્વર નથી માનતા. અમે કહ્યું-શ્વરને ન માનતા હેત તેા અહીં આવત જ શું કરવા ? ઈશ્વરનાં દર્શન કરવા–સન સદતી કરનાં દન કરવા અહીં આવ્યા હતા. અમારા દેવ ક્ષણે રૂટા ક્ષણે તુષ્ટા નથી થતા વિગેરે ઘણું ઘણું સમજાવ્યું. આ અમારી તી ભૂમિ છે. અમારા દેવાધિદેવ આ પ્રદેશમાં વિચર્યાં છે તે સ્થાનનાં દર્શન-સ્પર્શન કરવા અમે દૂર દેશથી આવ્યા છીએ. અમે ઇશ્વર માનીએ છીએ, જૈનદર્શન ઇશ્વર સારી રીતે માને છે એમ સિદ્ધ કરી આપ્યું. બધા શાંત થઇ ગયા. છેવટે કહ્યું કે શાસ્ત્રાર્થ કરવા હાય તાપણ વાંધે નથી. પછી અમે અમારા સ્થાને આવ્યા. રાજપુતેા પણ મેાડા મોડા આવ્યા. રાત્રે જૈનદર્શન સમજાવ્યું. દેવ, ગુરૂ અને ધર્માંતત્ત્વ પણ સુ ંદર રીતે સમજાવ્યું. તેમને વસ્તુ ગમી. આ ધર્માં સારા છે એ પણુ થયુ. દિ અહિં એકાદ માસ રેકાયા હાઈએ તે તે સંપૂણ્` જૈન નિહતેા. જૈનધર્મની આસ્થાવાળા તે ચઇ જ જાય. રત્નપ્રભસૂરિ અને બીજા સમથ જૈનાચાર્યોએ પેાતાના પરમ ત્યાગ, તપ, જ્ઞાન અને ઉત્તમ ચારિત્રના પ્રભાવથી ઉપદેશામૃતના ધોધ વહેવરાવી આમ જ જૈને વધાર્યાં હશે તેમ ભાસ્યું. અહીં અવારનવાર સાધુએ આવતા જાય, તેમના ઉપદેશ, ત્યાગ અને ઉત્તમ ચારિત્ર જોઇ અહીંના રાજપુત ભાઇએ પ્રભુ મહાવીરના ભકત થાય તે કાંઇ નવાઇ જેવું નથી. બ્રાહ્મણાની ઝારશાહીથી, તેમના શિથિલ આચારવિચારથી તેમને કટાળે! આન્યા છે.જૈન ધમ તેમને પ્રિય અને સત્ય ધર્મ લાગ્યા છે. આ ગામ (ઘટરાઇન માં ઉતરવાનું સ્થાન સારૂં છે. રાજપુતેા ભાવિક, સરલ અને શ્રદ્વાળુ છે. કંઇક ધાંચ પણ છે. તત્ત્વાતત્ત્વ સમજે પણ છે. અમે કહ્યું પણ છે કે આ રસ્તે જૈન સાધુએ નીકળે છે, તમને અવારનવાર લાભ મળશે. મૂળ ગામ સડકથી નાના માઇલ દૂર છે તે લેાકેાએ કહ્યુ અમારી જીંદગીમાં જૈન સાધુ પહેલાજ જોયા; પણ તમે સાચા સાધુ છે, ત્યાગી સાધુ છે.. સાધુ આવા જ જોઇએ અમે કહ્યુ જૈન ધના સાધુ આવા જ ત્યાગી—ચન અને કામિનીના સર્વથા ત્યાગી હોય છે. ઉધાડે માથે અને ખુલ્લે પગે દુનિયામાં વિચરી ધોઁપદેશ આપવા એ જ તેમનુ કબ્ધ છે. તેમને જૈન સાધુ દર્શનની પ્યાસ-તરસ લાગી છે. તેને છીપાવનાર–સ તેય આપનાર કાઇ જૈન સાધુ મહાત્મા પહોંચે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
O
O
c
O
O
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અમારી પૂર્વદેશની યાત્રા.
૧૫૭
ત્યાંથી વિહાર કરતા ત્રણ માઇલ લાંખી પટવાળી સાનભદ્રા ઉતરી ધીમે ધીમે બનારસ આવ્યાં. આ સાનભદ્રા ઉતરતાં પશુએને જે ત્રાસ અને દુ:ખ પડે છે તે અવણુનીય છે. નરકનાં દુ:ખા તેા છે જ, પરન્તુ આ દુખ જેવું તેવું ભયંકર નથી. એ દુઃખ જોઇ પાષાણુહૃદયી માણસ પણ રડી પડે, નાસ્તિકને પણ આસ્તિક બનાવે, પુનર્જન્મ, પુણ્યપાપ, ક આદિ ન માનનારાને પણ એક વાર માનવું પડે તેવું કરૂણાજનક અને છતાંય ભીષણ દૃશ્ય જોવાય છે, એ દૃશ્ય ગરમીની ઋતુમાં તે વધુ ને વધુ ભયંકર દુઃખમય બનતું જાય છે.
બનાસ—અમે પુનઃ આવ્યા બધા સ્થાનાની યાત્રા કરી અંગ્રેજી કાઠીમાં જ ઉતર્યાં હતા. પાછળની બધી જમીન-મકાન ભાડે અપાઇ ગયેલ છે. એક મહાન પાઠશાળામાં જયાં બ્રહ્મચારી બાળકા અને સાધુએ જ રહેતા ત્યાં આજે ગૃહસ્થા ભાગ ભગવે છે, ડુંગળી, બટાટા અને અભક્ષ્ય ચીજો વપરાય છે. અમે તે ત્યાંસુધી સાંભળ્યુ કે માંસાહાર સુદ્ધાં થાય છે. ભાડુતા પણ સામાન્ય મુસ્લીસ કુલીએ જ રહેલા છે. મ ંદિરમાં અને ગુરૂમંદિરમાં ધૂળ અને જાળાં બાઝી ગયાં છે. કૈાઇ જાતની વ્યવસ્થા નથી. ગુરૂમંદિરમાંથી ધૂળ તે દિવસે કઢાવી હતી. બાકી મકાન ઢિનપરદિન જીણુ થતુ જાય છે, અને તેમાં વળી બાકીનુ પુરૂં કામ વાંદરા કરે છે. જાળી અને કઠેરા. ખારી અને બારણાં તેડી નાંખી કામ વધારે છે. તેના માલેકા હજી પણ સમજે તેા સારૂં. મૂળ માલેકાએ કાંઇ પોતાના માટે મકાન લીધું ન હતું. આજે તેમના વશો શામાટે મમત્વ રાખી મકાનને વિનાશના મુખમાં હામી રહ્યા છે? ત્યાંના જેને પણ કહે છે કે અમને સેાંપી દે. અમે તેમનું નામ રાખી ધર્મશાળા કરી, જર્ણોદ્ધાર કરીએકરાવીએ પણ......ભાઇના મગજમાં તે વાત નથી ઉતરતી. છેવટે આ. ૪. પેઢીને સાંપે. અહીં એક જૈન વિદ્યાલયની આવશ્યકતા હું બતાવી ગયા છેં. શાસનદેવ બધાને જાગૃત કરી સદ્દબુદ્ધિ આપે.
બનારસમાં મદિરાની વ્યવસ્થા સારી નથી . ભૌની ઘાટમાં ઝાડું પણ રાજ નીકળે છે કે કેમ એ પ્રશ્ન છે. કુતરા અને વાંદરા બગાડી જાય છે તે કાર્ય સાક્રુ પણ નથી કરાવતું. ભદેશનીના ધાટ પ્રતિદિન ગગાના મુખમાં હામાતા જાય છે. સહસ્ર સહસ્ત્ર છાએ ભાગીરથી મદિરને અને ધાટને ગળી જવાની તૈયારી કરી રહેલ છે. જૈન સધ સવેળા જાગૃત થાય અને પુરાણા તીર્થસ્થાનનું રક્ષણ કરે એ જરૂરી છે. કલકત્તાના શ્રી સંધ ઘણી વાર મેાટી મેટી વાતેા કરી મોન રહે છે, હવે વધારે સમયનું મૌન અને મેદરકારી એ ઘાટના વિનાશને આમંત્રણ કરવા બરાબર છે. આપણા જ પ્રમાદ, આળસ, ઉપેક્ષાભાવથી આપણે તી ગુમાવીશું. એક સાધનસ ંપન્ન સમાજ પ્રાચીન તીર્થસ્થળના વિનાશની અણીના સમયે પણ ઉપેક્ષાભાવ રાખે એ કેટલા દુઃખ અને શરમની વાત છે! દાનશૂર ધર્મીભકત જૈન સમાજ આજ શું કરે છે? જ્યાં જરૂર નથી ત્યાં ભરતામાં ભરાય છે; ખાલી ક્ષેત્ર-સ્થાનની સામુ જોવાની પણ પુરસદ નથી. બે-ત્રણ મંદિરા બાદ કરતાં બનારસનાં બીજા મંદિરામાં બરાબર રાજ પૂજા પણ થતી હશે, કચરા નીકળતા હશે કે ક્રમ તેની પણ અમને શંકા થઇ. બનારસનું વિશેષ વિવેચન પહેલાં આપી ગયેલ છું. ગંગા કિનારે એક બીજું પણ જૈનમંદિર જોયું, જેમાં પહેલાં નેમનાથ ભગવાનની પાદુકા હતી. અત્યારે તે જૈનેાના કબજામાં નથી. તેને દત્તાત્રયની દેરી કહેવાય છે. પણ ખરી રીતે જૈન મદિર જ છે.
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫૮
શ્રી આત્માન પ્રકાશ
ત્યાંથી પુનઃ સિંહપુરી અને ચંદ્રાવતી ગયા. આ તીર્થોનું વિવેચન આગળ આપી ગયો છું. પાર વિનાની અવ્યવસ્થા અને અંધારૂં પ્રવર્તે છે. વ્યવસ્થા કરવાની વાતો કરનારા પણ અંધારૂં પ્રવર્તાવે છે. બંને સ્થાનેએ ધર્મશાળામાં પાર વિનાને કચરે અને ધૂળના ઢગલા જામ્યા હતા. સિંહપુરીનું મંદિર કે જેની વ્યવસ્થા યતિ નેમીચંદ્રજી રાખે છે તેની ધર્મશાળાની ચાવી પણ પોતે જ રાખે છે. યાત્રિઓને પાર વિનાની અડચણ ભોગવવી પડે છે. વ્યવસ્થાપકને આશાતનાને દોષ લાગે છે એ ભૂલવાનું નથી. આમાંય હમણાં મોટરોની સગવડ વધવાથી ગૃહસ્થ યાત્રિઓ તો મોટરમાં જ આવે-જાય છે. તેમને નથી ખ્યાલ આવતે વ્યવસ્થાને કે ત્યાંની નીતિરીતિને. અને કેટલાક જાણનારા પણ આંખો મીંચી ચાલ્યા જાય છે. આપણાથી શું થવાનું છે-એ જાણે છે એનું કામ જાણે એમ કહી મૌન રહે છે; પણ તેનાં કેવાં માઠાં પરિણામ આવે છે, એ આશાતના કેવાં કટુ ફળ આપે છે તે તરફ આપણે લક્ષ જ નથી આપતાં એમ કહું તો ચાલે.
સિંહપુરીના આપણું મંદિરથી ૧-ભા માઈલ બૌદ્ધ મંદિર નવું બન્યું છે. ૧૯૩૧ માં તેની અંદર મૂર્તિની પ્રતિષ્ઠા થઈ છે. અહીં વિદ્યાલય પણ બન્યું છે. પુસ્તકાલય, સાહિત્યપ્રચારમંડળ અને સાધુ વિદ્યાલય-પાઠશાળા ચાલે છે. પૂર્વે દેશમાં બૌદ્ધોની આ એક જબરજસ્ત કોઠી સ્થપાઈ છે. રોજ સેંકડો યાત્રિઓ હિન્દ અને હિદ બહારથી આવે છે. બૈદ્ધ ધર્મના પ્રચાર માટે એક મીશનના રૂપમાં કામ ચાલે છે. સલોન, તીબેટ, બર્મા, ચીન આદિ દૂર સુદૂર દેશના બાળકને બૌદ્ધધર્મની દીક્ષા આપી ભારતના રીતરીવાજો, ભારતની ભાષાઓ, ભારતનું માનસ પારખવાનું જ્ઞાન અપાય છે અને ભારતમાં બૌદ્ધધર્મના પ્રચારની તાલીમ જોરશોરથી અપાય છે. શું જૈન સમાજ હજી પણ આળસ, નિદ્રા અને ગૃહકલહમાં પણ પોતાની શકિતને હાશ થતો નહિ અટકાવે ? આજે ઇતર ધર્મો જોરશોરથી કામ કરી પોતાના ધર્મનો ફેલાવો કરી રહેલ છે, અને તેમાં કાશી કે જયાં કટર બ્રાહ્મણોનું કેન્દ્ર છે તેના સામે જ તેમના પ્રતિસ્પર્ધી તરીકે બૌદ્ધીસ્ટો ભારતમાં બૌદ્ધધર્મના પ્રચારની યોજના ઘડી રચનાત્મક વિધાયક મજબુત કામ કરી રહેલ છે. બૈદ્ધધર્મ ભારતમાં કુદકે ને ભુકે આગળ વધતો જાય છે. સંખ્યામાં અને શ્રદ્ધામાં બૌદ્ધો વધતા જ જાય છે જ્યારે આપણે વર્તમાન સ્થિતિ સાચવી શકીએ તેય કાફી છે. શું જેને સમાજના કાર્યકર્તાઓ વર્તમાન પરિસ્થિતિથી અનભિજ્ઞ છે ? જૈન સમાજની ઉન્નતિને તેમને વિચાર સરખે પણ નથી આવતો ? આજે જૈન સમાજના સૂત્રધારે લગાર જાગે અને જુઓ દુનિયામાં શું ચાલી રહ્યું છે? છતરધર્મો સ્વધર્મના પ્રચાર માટે પ્રયત્નો કરે છે. અત્યારે જૈન ધર્મના પ્રચારની આ સુવર્ણ તક જવા દેવા જેવી નથી. અસ્તુ. અહીં બધું બારીકીથી જોયું. બૌદ્ધ સાધુઓને મળ્યા. તેમના આચારવિચાર પણ જોયા. તેઓ દિવસમાં જમે છે એક જ વાર, પરંતુ પિલ એ છે કે ગમે ત્યારે રાત્રે કે દિવસે ચા, કૂટ, દુધ આદિની છુટ છે. બાકી બુટ, મોજા અને પિસા પણ રાખે છે. અહીંથી વિહાર કરી અયોધ્યાછ તરફ આગળ વધ્યા.
(ચાલુ)
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન આચાર
૧૫૯ FFFFFFFFFFFFFF
જન-આચાર. FFFFFFFFFFFFFFપર
(ગતાંક ૫૪ ૧૩૪ થી શરૂ ) ભાવપૂજા ચૈત્યવંદનરૂપ હોય છે. દ્રવ્યપૂજા કરી રહ્યા પછી પૂર્વે કહા પ્રમાણે જય વીયરાયરૂપ પ્રણિધાનપર્યત વિધિપૂર્વક ચેત્યવંદન કરે. ચિત્યવંદન કરતાં પ્રભુના ગુણોને સુંદર રાગરાગિણીવડે ભાવપૂર્વક સંભારે, અને તે પણ વૈરાગ્યરસયુકત, વિશુદ્ધ, શાંતિચિત્તવડે સ્તવન કહે. વિશુદ્ધ એવી રીતે હોય કે તાલ, સુરયુકત, વિશાળ અર્થ યુકત, ફુટ ઉચ્ચારપૂર્વકનું અને કંઠ વિશુદ્ધ હઈ મધુર ગાન કરે. અને ભાવયુકત હોય તે જ મનુષ્યને તે સર્વ ક્રિયા મહાનિર્જરારૂપ ફળ આપનાર થાય છે. ભાવશૂન્ય મનુષ્ય કી વિગેરેની પ્રાપ્તિ માટે ગમે તેવું મોટું અનુષ્ઠાન કરે છતાં તેને બહુ જ અ૫ ફળ મળે છે. ક્રિયાશૂન્યને ભાવ અને ભાવનગરની ક્રિયા તેમાં પણ મેટું અંતર છે. મતલબ કે ક્રિયાશુન્યને ભાવ પણ અત્યંત ફળદાયક થાય છે.
ઉપર પ્રમાણે પ્રભુભકિત કરવા માટે જણાવ્યુંપછી શ્રાવક ગુરૂવંદન કરવા જાય. વિધિપૂર્વક ગુરૂવંદન કરતાં નીચગોત્રકર્મ ખપી જાય તેમજ જ્ઞાનાવરણીય આદિ કર્મોની ગ્રંથી શિથિલ થાય છે. નવકારશી આદિ પ્રત્યાખ્યાન ઘેર ગૃહત્યમાં ગ્રહણ કર્યું હોય છતાં ગુરૂસાક્ષીએ ફરી ત્યાં ગ્રહણ કરે. પછી શ્રાવક પોતાને ઘેર જાય અને ભક્યાભર્યાના વિચારપૂર્વક તે સ્વજન બંધુઓ સાથે ભોજન કરે.
પગ-હાથ ધોયા વિના, ધાંધ થઈને, દુર્વચન બોલતાં અને દક્ષિણ દિશા સન્મુખ બેસીને ભોજન કરવું તે રાક્ષસજન કહેવાય છે. શરીરે પવિત્ર થઈ, સારા સ્થાને નિશ્ચલાસન પર બેસી, દેવગુરૂનું સ્મરણ કરીને ભોજન કરવું તેને શાએ માનવભાજન કહે છે. સ્નાન કરી, દેવભકિત સારી રીતે કરી, વડિલે-પૂજ્ય ગુરૂજનેને હર્ષપૂર્વક નમી સુપાત્રે દાન આપીને ભજન કરવું તે ઉત્તમજન કહેવાય છે. જન, મૈથુન, સ્નાન, વમન, દંતધાવન, મત્સર્ગ કરતાં અને શ્વાસાદિ નિરોધ પ્રસંગે સુજ્ઞપુરૂષોએ મૌન ધારણ કરવું.
અગ્નિ અને નૈરૂત્ય કોણ, દક્ષિણ દિશા સન્મુખ બેસીને તેમજ સંધ્યાકાળ, પ્રાતઃકાળ, મધ્યાન્તકાળ ( વિ સંધ્યા વખતે) ચંદ્ર, સૂર્યગ્રહણ વખતે, ઘરમાં શબ પડયું હોય તે વખતે ભેજન કરવું નહિ.
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ,
પિતાની પાસે ધન છતાં ભેજનાદિમાં કૃપણુતા કરનાર મનુષ્ય કેઈ બીજા માટે જ ધન ઉપાર્જન કરે છે એમ જાણવું.
ભક્ષ્યાભઢ્યવિચાર–અજાણ્યા ભજનમાં અને જ્ઞાતિભ્રષ્ટને ઘેર ભોજન કરવું નહિં તેમજ અજાણ્યાં અને નિષેધ કરેલા ફળ-ફળાદિનું પણ ભક્ષણ ન કરવું. બાળહત્યા, સ્ત્રી હત્યા, ગર્ભ હત્યા તથા ગેહત્યા કરનાર, આચાર વિરૂદ્ધ વર્તનાર, તથા પોતાના ગેત્રમાં ભેદ પડાવનાર (કલેશ કરાવનાર) પુરૂષની પંકિતમાં સુજ્ઞજનેએ જાણતાં છતાં ન બેસવું. મઘ, માંસ, માખણ, મધ, પાંચ જાતના ઉંબરા, અનંતકાય, અજાણ્યું ફળ, રાત્રિભેજન, કાચા રસમાં મેળવેલ કઠોળ, વાસી ભાત વગેરે ધાન્ય, બે દિવસ ઉપરાંતનું દહીં અને જેના વર્ણ, ગંધ, રસ અને સ્પર્શ બદલાઈ ગયા હેય એવા અને કેહાઈ ગયેલા અન્નને સર્વથા ત્યાગ કરે. વળી ધર્મપરાયણ શ્રાવક, શ્રાવિકાએ જતુમિશ્ર, ફળ, ફુલ, પત્ર કે અન્ય વસ્તુ અને બળઅથાણુને ત્યાગ કર જોઈએ.
ભજન અને મત્સર્ગ કરતાં ઘણું જ વાર ન લગાડવી જોઈએ, ( ચાવીને ખાવાની મના નથી) અને જલપાન તથા નાન ઉતાવળથી ન કરતાં સ્થિરતાપૂર્વક કરવાં. જનની શરૂઆતમાં પાણી પીવું તે વિષ સમાન, અંતે પથ્થર સમાન અને વચ્ચે પીવું તે અમૃત સમાન છે. અજીર્ણ જણાતું હોય તો ભેજનને ત્યાગ કરી તેનું શમન થયા પછી પ્રકૃતિને માફક આવે તેવું હલકું ભેજન લેવું અને પાનસેપારી વગેરેથી મુખશુદ્ધિ કરવી. વિવેકી જને માગે ચાલતાં તાંબુલનું ભક્ષણ ન કરવું, સેપારીનું આખું ફળ દાંતે ભાંગવું નહિં, પરંતુ જઈ તપાસી પછી ઉપયોગ કર.
ભેજન કર્યા પછી વિચારવંત પુરૂષે ગ્રીષ્મ ઋતુ ( વૈશાખ, જેઠ માસ) સિવાય દિવસે સુવું નહિં, કારણ કે બીજી ઋતુમાં દિવસે સૂતાં શરીરે વ્યાધિ થવાને સંભવ છે. શાસ્ત્રકાર મહારાજે મોક્ષમાર્ગ બતાવવા સાથે શરીર-સંરક્ષણના નિયમો પણ બતાવ્યા છે. કારણ કે નિરોગી મનુષ્ય જ ધર્મસાધના, ધર્મપ્રભાવના, શાસનઉઘાત કરી શકે છે.
(ચાલુ)
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કુરૂક્ષેત્રમાં ધમ બીજારાપણ
કુરૂક્ષેત્રમાં ધર્મે બીજારોપણ.
આજથી બે દસકા પહેલાંના આ પ્રસંગ છે. યુ. પી. માં આવેલા મેરઠ જીલ્લાના સરધના તાલુકાના મુખ્ય શહેર સરધનામાં એક જિનમંદિર માટે કોર્ટમાં કેસ ચાલતા હતા. બન્ને પક્ષની જોરદાર અપીલેા છતાંય ચુકાદો એકપક્ષીય થયા અને એ જ વખતે એક સજ્જને કેાની રજા લઇ વસુરાજાની કથા કહી સંભળાવી. અત્તે કહ્યું કે નામદાર વસુરાજા જુહુ ખેાલવાથી સિંહાસનચ્યુત થયા એટલું સત્યનું માહાત્મ્ય હતુ. આજ અમારે આટલેા ગેરઇન્સાફ થવા છતાં ય આપજી ય સિંહાસન ઉપર બેઠા છે એટલે મને લાગે છે કે નામદાર ! કલિયુગમાં—૫ ચમકાલમાં એ શક્તિ અને એ માહાત્મ્ય અદૃશ્ય થયાં છે. આ ચુકાદાનું તાત્પર્ય એ હતુ` કે “મ ંદિર બનાવનારના વારસદારા જૈન છે. મદિર તેની હકુમતમાં રહે. મંદિરની ચાવીએ તેના હાથમાં રહે પગુ તેઓ ભગવાનની પૂજા-પખાળ કરી શકે નહી. પૂજા કરવાના હક્કે સામા પક્ષવાળાને જ રહે, ''
અસ ત્યારથી તેઓએ પૂજાની સાથે મંદિર છે।ડ્યુ. આ પૂજાના હુક્ક સિવાયના લુખા અધિકારે દરેકને દુઃખ થયું. આ ઝઘડાની આગ સારા જીલ્લામાં ભભૂકી રહી. કેાઈએ ધ છેડયા, કાઇએ સમાજ છેડયા, અસ્તવ્યસ્ત દશા વ્યાપી રહી.
૧૬૧
આ પ્રદેશમાં વીશા-દશા અગ્રવાલાના ઘરા છે, જેમાં શ્વેતાંબર, દિગ’ખર, સ્થાનકવાસી જૈન ધર્મના પ્રચાર છે તેમજ વૈષ્ણવ તથા આ સમાજના પ્રચાર છે. આ પ્રદેશમાં ૩૦૦ વર્ષ પહેલાં શ્વેતાંબર જૈના હતા, વે. મદિરા હતા કિન્તુ જૈન સાધુઓના વિહાર ન થવાથી તે સ્થાનકવાસી તથા દિગંબરી અની ગયા છે. ત્યારપછી પહેલવહેલા પૂ. પા. શ્રી આત્મારામજી મહારાજે આ દેશમાં શ્વેતાંબર ધર્મના પાચા નાખ્યા. મીનાલી તથા ખીંવાઇના જૈનો એ તે સાહેબની કૃપાનુ' ફળ છે. ત્યારબાદ પૂ. પા. શ્રી ચંદનવિજયજી વિ મ. તથા પંજામના સિંહ પૂ.આ. શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજે પ્રદેશમાં વિહાર કરી ઇતર લેાકેાને જૈનપ્રેમી બનાવ્યા. મીનાલીમાં જૈન મંદિર સ્થાપ્યું, ખડાતમાં નવા જૈના બનાવી ચામાસું કર્યું' તથા જિનમંદિર માટે ઉપદેશ આપી ત્યાં ધર્મની સ્થાપના કરી.
આ
For Private And Personal Use Only
છેલ્લા વર્ષ માં સુ. મ. શ્રીદર્શનવિજયજી આદિ મુનિત્રિપુટી તથા અધ્યાત્મવેદી ૩૦૨૦ શ્રીતમુનિજી મ૦ પૂર્વે દેશની યાત્રા કરતા ઐતિહાસિક પુરાતત્ત્વ વિભાગની
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
શોધખોળ કરતા દીહી થઈ હસ્તિનાપુરજી તીર્થ પધાર્યા. (વિ. સં. ૧૯૮૯ વૈ. શુ. ૩) ત્યાંથી વે. શુ. ૭ દિને સરધના (છલા મેરઠ) આવ્યા. અહીં બે દિવસ પહેલા જ ૩૫ ઘરવાલા ભાઈઓએ આર્યસમાજી બનવાને વિચાર કરી રાખે તે કિ તુ મુનિ પધારતાં તેઓ એકઠા થયા. તેઓ ધર્મવિહેણુ જીવનના કટુક ફળ અનુભવી ચૂકયા હતા. આપસમાં કલેશ-કલહ વધી ગયું હતું, શાસનદેવીની કૃપાથી બધા એક થયા, અને મુનિ મહારાજને ઉપદેશ સાંભળે. જેનધર્મની ઉદારતા, પ્રેમ તથા નિષ્પક્ષતા સાંભળી તેઓને પુનઃ જૈનધર્મ સ્વીકારવાનું મન થયું અને ઉપદેશે તેમાં જબરજસ્ત આંદોલન ઉત્પન્ન કર્યું. અંતે ભિન્ન ભિન્ન ધર્મમાં વિખરાયેલ સરધનાના ભાઈઓએ વૈશાખ શુદિ ૧૧ શનિવાર (તા. ૬-૫-૧૯૩૩) દિને પુનઃ જૈન ધર્મ સ્વીકારી વાસક્ષેપ લીધે.
આ વાત સારા જીલ્લામાં ફેલાઈ ગઈ. લાગતાવળગતાઓ તરફથી દબાણ શરૂ થયું, ધમકીઓ અપાવા લાગી; પણ તેઓએ મકકમતાથી ઉત્તર વાજે કે–બાપ એક જ હોય. હવે અમારે માટે આ જ ધર્મ છે અને તેને માટે જ અમારું જીવન છે.
મહારાજશ્રીએ આગળ વિહાર લંબાવ્યું, જ્યાં વાગપતમાં ૫ ઘર, મલકપરમાં ૧૦ ઘર, સરૂરપરમાં, ૧ ઘર, નવાવે. જૈન બન્યા. એકડાના ૩૫ ઘર પણ તૈયાર થયા. મહારાજશ્રી દીલ્હી પધાર્યા અને ત્યાં જ ચોમાસું કર્યું. આ ભાઈઓએ પણ ચોમાસામાં અવારનવાર દીલ્હી આવી પિતાનો ધર્મપ્રેમ વધાર્યો અને મહારાજશ્રીને પુનઃ પિતાના ગામમાં પધારવા વિનંતિ કરી હતી.
આ તરફ સરધનામાં મંદિર બંધાવવાની પ્રેરણા ચાલી. શ્રી દશનાવજયજી મહારાજશ્રીના ઉપદેશથી દેહલી સંઘ તરફથી આશરે રૂ.૨૦૦૦, બીનલીથી રૂ. ૫૦૦, વઢવાણ કાંપના શ્રી સંઘ તરફથી રૂા. ૬૧૧) તથા વેરાવળના દાનવીર શેઠ વલભદાસ ગીરધર વીરજી તરફથી રૂા.૫૦૦ ની મદદ મળી ચૂકી છે તથા ચોકમાં રૂા. ૩૫૦૦ ની જમીન લેવાઈ ગઈ છે.
મહારાજશ્રી દીલ્હીથી વિહાર કરી સરધના પધાર્યા, સાધ્વીજી મ. માણેકશ્રીજી તથા તિલકશ્રીજી વિગેરે પણ પધાર્યા એટલે બીનૌલીવાલા લાલાશ્રીચંદજી તથા બાબૂ કીતિપ્રસાદજીની સરદારી નીચે અહીંના સંઘે જિનેન્દ્રને પધરાવવાને ઉત્સવ આરંભે. બીનોલીવાસી ભાઈઓ સહકુટુંબ અહીં આવી રહ્યા અને ગામેગામ પત્રિકાઓ પાઠવી.
આગરા શ્રી ચિન્તામણિજીના ભંડારમાંથી ૩ પ્રતિમાજી તથા ૩ પંચતીથી આવવાથી ગામમાં અપૂર્વ ઉત્સાહ આવ્યું. બડોતના શ્રી સંઘનું બેંડ દીલ્હી,
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
કુરૂક્ષેત્રમાં ધમ બીજારોપણ,
મીનાલીની ચાંદીની પાલખીએ અને અબાલાના વધારા કર્યાં અને ઉત્સવ મંડાયા.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૬૩
રથે આ ઉત્સાહમાં અધિક
મા. વ. ૮ રવિવારે કપડવ’નિવાસી શા. ના સુપુત્રી માલબ્રહ્મચારિણી એન ભદ્રાએ દીક્ષા લીધી જેને ભદ્રાશ્રી નામ આપી મા॰બ્ર૦ સા॰ તિલકશ્રીજીની શિષ્યા તરીકે જાહેર કરવામાં આવી. એન ભદ્રાના કુટુ ંબ તરફથી મતિયા લાડુની પ્રભાવના થઇ હતી તથા ભગવાનને ટીકા ચડાવવામાં આવ્યા હતા.
મા૦ ૧૦ ૧૦ મગળવારે અપેારે નવા આવેલ ભગવાનના વરઘેાડા નીકળ્યે હતા. પાંચ કલાક નગર પ્રદક્ષિણા થઇ હતી. એક મેટરમાં જગદ્ગુરૂ શ્રીહીરવિજયસૂરિ, પૂર્વ શ્રીવિજયાન ંદસૂરિ તથા ય૦ જૈન ગુરૂકુલ સ્થાપક મહાત્માશ્રી ચારિત્રવિજયજી મ૦ ના ફોટા પધરાવવામાં આવ્યા હતા. મીનાલી તથા ખડાતની ભજનમંડલીએ સારા રસ જમાબ્યા હતા. આત્માનંદ જૈન ગુરૂકુલ ગુજરાનવાલાના અધ્યાપક ૫૦ રામકુમાર જૈન ન્યાયતી હીંદી વિશારદે ચાલતા વઘેાડામાં વ્યાખ્યાન આપી જૈન ધર્માંની ખૂબીઓ સમજાવી હતી. આ સમયે ૫૦૦૦ મનુષ્યની મેદની મળી હતી. આ શહેરમાં દિગબરાના ૨૫૦ ઘર છે. ગામ વસ્તુ ત્યારથી અત્યારસુધી માટી પ્રતિષ્ઠા-ચાત્રાઓ થઇ પરંતુ આ માનવીસાગર ક્યારેય દેખવામાં આવ્યે ન હતા. સાંજે સાર્મિકવાત્સલ્ય હતું. રાત્રે શહેરની જૈન-જૈનતર જનતાએ ખુશાલીમાં અભિમન્યુનુ ગેધેરીંગ ભજવ્યું હતું.
મા૦ ૧૦ ૯ દિને આખા દિવસ વાદળાની ઘટા રહી, પાણી પડું પડું થઇ ગયુ. ૧૦ ની સવારે ૫ વાગે છાંટા આવ્યા. એક દિ. જૈને માજી કીતિપ્રસાદજી પાસે જઇને કહ્યું કે-આજે તમારા વઘેાડા નીકળી ચૂકયે ! માણુજીએ સાત્ત્વિક ઉત્તર વાળ્યા કે-વરઘેાડા ન નીકળે તેા મારૂ નાક કાપી લેવું.
પુનઃ ૮ વાગે વરસાદ આવ્યે. લાલા મુન્નાલાલજીએ મહારાજ સાહેબને કહ્યું કે આજ પાણીના ડર છે. મુનિશ્રીએ ઉત્તર આપ્યા કે“ આ કાÖમાં શાસનદેવ અનુકુળ છે, ડરવાની જરૂર નથી. ઉત્સાહથી કામ કરે. ભગવાનના પ્રવેશ સુધી પાણી નહીં જ આવે. મસ અપેારે દમદબાથી ભગવાનની સ્વારી નીકળી. આ અનાવથી ગામના લોકોને શ્રી સુમતિનાથ ભગવાન પ્રત્યે અનન્ય શ્રદ્ધા પ્રકટી છે.
For Private And Personal Use Only
મા૦ ૧૦ ૧૧ બુધવાર (તા૦ ૧૩-૧૨-૧૯૩૩) મધ્યાન્હ માટા દખદમા સાથે જિનપ્રતિમાઆના નગરપ્રવેશ થયા હતા. અપેારે મધ્યચેાકમાં જાહેર સભા ગેાઠવી હતી જ્યારે ૫. રામકુમારજી જૈન ન્યાયતી હીંદી વિશારદ, ખાબૂકીતિ પ્રસાદજી જૈન વકીલ-એડવાકેટ હાઈકા તથા મુનિ ન્યાયવિજયજીએ જૈન ધર્મ સમધી ભાષણા આપ્યા હતા. ( ચાલુ. )
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
કZEEL
= =
E
ME VisiYLE
|||||
=
LEE =
આ
સદ્વિચાર સામર્થ્ય.
ult
LIV 12 gaar BERMUR TET-2 ll RE. (૩]E H H
== == =tri
અનુ—વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ શાહ શરીર, વાણી તથા મનથી એવું કઈ પણ કાર્ય ન કરો કે જેથી વાતાવરણમાં દૂષિત ભાવ ફેલાઈ જાય, તેમજ એવા દૂષિત વાતાવરણમાં ન રહો કે જેને પ્રભાવ તમારા શરીર, વાણી અને મન પર પડે. મનુષ્ય જે કે શરીરથી કરે છે, વાણીથી શબ્દો ઉચ્ચારે છે અને મનથી ચિંતન કરે છે તેને પ્રભાવ ત્યાંના વાતાવરણ ઉપર પડે છે, તેના પરમાણુ ત્યાંના વાતાવરણમાં ન્યૂનાધિકરૂપે ફેલાઈ જાય છે. જે તે વાતાવરણમાં રહેનાર દરેક વસ્તુ ઉપર પિતાને પ્રભાવ પાડે છે.
જેના મનની સંક૯પશક્તિ ઘણુ જ વધી ગઈ હોય છે તે પિતાના માનસિક ભાવેને ખૂબ દૂર મોકલી શકે છે અને પિતાથી નબળી સંકલ્પ શક્તિવાળા અનેક મનુષ્યના મન ઉપર પ્રભાવ પાડી શકે છે. જેની માનસિક શક્તિ નબળી હોય છે તેના વિચાર બહાર જઈને ઘણે દૂર ફેલાઈ શકતા નથી અને વધારે લેકેના મન ઉપર પ્રભાવ પાડી શકતાં નથી. અહિંયા એક વાત ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ કે સંકલ્પશકિત તેની વધારે હોય છે જેના સંકલ્પ સત્ અથવા સાવિક હોય છે.
પરંતુ ખરાબ સંકલ્પને પણ પ્રભાવ ઓછો નથી પડત. કેમકે આજકાલ તે વાતાવરણમાં ઘણે ભાગે એવાજ સંકલ્પ અધિક પ્રમાણમાં ફેલાયેલા રહે છે, અને લેકના મન પણ તેને અનુકૂળ પરમાણુઓથી ભરેલા હોય છે. એ સિદ્ધાંત છે કે ગ્રહણ કરનાર પિતાને અનુકૂળ પદાર્થોને તરતજ ગ્રહણ કરે છે,
જે લેકેના મનમાં વિષાદ, શોક, હિંસા, ક્રોધ, દ્વેષ, વૈર, અભિમાન, લેભ, દંભ, કામ, કાયરતા, નાસ્તિકતા, ઈર્ષ્યા અને ભય વગેરે દૂષિત સંકલ્પ ભય હોય છે તેઓ પિતાનું જ અનિષ્ટ નથી કરતા, પરંતુ પિતાના સંકલ્પને વાયુદ્વારા બહાર મેકલીને સમસ્ત વાતાવરણને દૂષિત કરી મૂકે છે, જેની ત્યાં રહેનાર સઘળા માણસના મન ઉપર અમુક અંશે અસર થાય જ છે.
જે સ્થાનમાં સાચા સાધુ કે વધારે વસતા હોય છે, તે સ્થળનું વાતાવરણ શુદ્ધ અને સાધુભાવોથી ભરેલું રહે છે. પછી ભલે તેઓ વાણુથી કશે ઉપદેશ ન આપતા હોય અથવા કોઈને મળતા પણ ન હોય. એથી ઉલટુ જ્યાં ચાર, લુંટારા, વ્યભિચારી, કપટી, કામી અને ક્રોધી, મનુષ્ય રહેતા હોય છે, ત્યાંનું વાતાવરણ તે લોકો ઉપરથી સારા સારા ઉપદેશની વાતો કરતાં હોય તે પણ
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સદ્વિચાર સામર્થ્ય.
૧૫ દૂષિત રહે છે. એટલા માટે એવા મહાત્માઓના નિવાસમાત્રથી પરમ લાભ માનવામાં આવે છે કે જેઓ સર્વથા લોકસમાજથી અલગ અને માન રહેતા હોય છે, પરંતુ જેમનું અંતઃકરણ કેવળ ભગવભાવથી જ ભરેલું હોય છે તેમની અંદરથી નીકળતા ભગવદભાવનાં કિરણે સમસ્ત વાતાવરણમાં ફેલાઈને સર્વત્ર સદાચાર, સાધુશીલ અને ભગવત્ પ્રેમની પતિ પાથરે છે, અને તેને પ્રકાશ પામીને પામર પ્રાણી પણ કૃતાર્થ થઈ જાય છે,
વાયુમાં બે ગુણ છે, શબ્દ અને સ્પર્શ. વાયુ પોતે કઈ પણ ગુણવાળ નહિ હોવા છતાં પણ તે જ્યાં સ્પર્શ કરે છે ત્યાંના પરમાણુઓ લઈને તેને અહીં તહીં વીખેરી નાખે છે. સુગન્ધના સ્થાનથી સુગન્ધ અને દુર્ગધના સ્થાનથી દુર્ગધ લઈને તેને ચારે તરફ ફેલાવી મૂકે છે. એવી જ રીતે સુંદર સંગીત ધ્વનિ અથવા કર્કશ કઠેર શબ્દને પણ પકડીને દૂરદર સુધી તેને વિસ્તાર કરી મૂકે છે. એ હારની ચીજોને ફેલાવવામાં જ એનું કાર્ય સમાપ્ત નથી થઈ જતું; તેઓ મનની અંદરના ભાવેને પણ સ્પર્શ કરે છે અને તેને ગ્રહણ કરીને બહાર લાવીને અહિંતહિં ફેલાવે છે. આ ક્રિયા વાયુમાં હંમેશાં રહેલી જ છે.
એટલા માટે જ જ્યાં સંતપુરૂષ રહેતા હોય છે ત્યાંનું વાતાવરણ શુદ્ધ અને અસંતેના નિવાસસ્થાનનું અશુદ્ધ મનાય છે. તીર્થોમાં એવા સંત જ રહ્યા કરે છે. એને લઈને તે શુદ્ધ કરનાર મનાય છે.
જેવી રીતે મનમાં કદિપણ ખરાબ વિચારો ન લાવવા જોઈએ તેવી જ રીતે વાણીથી પણ ખરાબ શબ્દનું ઉચ્ચારણ ન કરવું જોઈએ. અશ્લીલ, અસત્ય, અહિતકર, વ્યર્થ, અપ્રિય, અપમાનજનક, ધભરી, દર્પ પૂર્ણ, નાસ્તિકતાનું સમર્થન કરનારી, ભય તથા અભિમાનથી ભરેલી વાણી કદિપણ નહી બોલવી જોઈએ. એવી વાણીનું ઉચ્ચારણ કરવાથી ત્યાંનું વાયુમંડળ દૂષિત થઈ જાય છે. જેને અનુલક્ષીને એવી વાણી બોલવામાં આવે છે તેના ઉપર ખરાબ અસર થાય છે; એટલું જ નહીં પણ જ્યાં સુધી તે ધ્વનિ પહોંચે છે ત્યાં સુધીના પ્રાણીઓને મન ઉપર તેની ખરાબ અસર થાય છે. જેવી રીતે શૂરતાની વાણીથી મનુષ્યમાં શરતા આવે તેવી જ રીતે કાયર માણસોની ભયભરી વાણું મનુષ્યને કાયર બનાવે છે. રણવાદ્ય અને ચારણની જુસ્સાભરી કવિતાઓ અને સંતની વૈરાગ્યભરી વાણીને અદ્દભુત પ્રભાવ પ્રત્યક્ષ જોવામાં આવે છે. " ' એવી જ રીતે શરીરથી–કોઈપણ ઇન્દ્રિઓથી એવી એક પણ ચેષ્ટા ન કરવી જોઈએ કે જે વાતાવરણને દૂષિત બનાવનારી હોય. મતલબ એ છે કે મનને હંમેશા શુદ્ધ સંકલ અને સદ્દવિચારેથી ભરેલું રાખો, વાણી દ્વારા હમેશાં સત્ય,
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
હિતકર, મધુર, ઉત્તમ વચને બોલે અને શરીરથી સર્વદા-સર્વથા ઉત્તમ ક્રિયા કરે. એમાં જ આપણું પિતાનું તથા જગતનું હિત રહેલું છે.
એજ રીતે જ્યાં એવા શુદ્ધ મન, વાણી અને શરીરવાળા સજજન મહાનુભાવ રહેતા હોય તેમની પાસે જ રહે અને તેમને જ સંગ કરો. ખરાબ વાતાવરણ પેદા ન કરો તેમજ ખરાબ વાતાવરણમાં નિવાસ પણ ન કરે.
જે પિતાના મનમાં વેરની ભાવના રાખે છે તે જગતમાં પોતાને ઘેરી ઉત્પન્ન કરે છે, જે પ્રેમને સંકલ્પ કરે છે તે પ્રેમીઓની સંખ્યા વધારે છે, જે ભેગમાં મન લગાડે છે તે ભેગમાં રચેપ રહે છે. જેના મનમાં શુરવિરતા હોય છે તે શુરવીરતાનું વાતાવરણ પેદા કરે છે, જે કાયર હોય છે તે કાયરતા ફેલાવે છે, જે ભકત હોય છે તે ભકત પેદા કરે છે, જે અભકત હોય છે તે નાસ્તિકતા ફેલાવે છે. જે ભયથી કંપે છે તે આસપાસ ભયને વિસ્તાર કરે છે, જે નિર્ભય રહેતું હોય છે તે બધાને નિર્ભય બનાવે છે, જે સુખી હોય છે તે જગતને સુખી કરે છે. જે દિવસરાત શાક, દુઃખ, અને વિષાદમાં તુ રહે છે તે સર્વને એજ ચીજો આપે છે; અને જે ભગવાનમાં પ્રેમ રાખે છે તે ભગવતપ્રેમીઓની સંખ્યા વધારે છે. એટલા માટે જ સઘળા વિષયોને દૂર કરીને ભગવત્ પ્રેમથી હૃદયને ભરી મુકે, કદાચ એ શક્ય ન હોય તે મનમાં હંમેશાં આદર્શ સાત્વિક શુદ્ધ વિચારોનું પોષણ કરે અને તેને જ વધારે એમ કરવાથી તમારી આસપાસનું વાતાવરણ સાત્ત્વિક બની જશે. સાત્ત્વિક વિચારાની વૃદ્ધિ થતાં તમારી સંકલ્પશક્તિ વધી જશે અને પછી તમે તમારા સદ્વિચારોને ખૂબ દૂર પહોંચાડીને બધા લોકોને સાત્તિવક બનાવી શકશે. તમે સુખી બનશે એટલું જ નહી પણ કેઈપણ જાતના ઉપદેશ-આદેશ વગર જગતને સુખી બનાવવામાં તમારે ફાળો આપી શકશે. - સાત્વિક અને શુદ્ધ વિચાર આ છે-અહિંસા, સત્ય, શાચ, દયા પ્રેમ, દાન, ક્ષમા, સંયમ, ત્યાગ, વૈરાગ્ય, નિરભિમાનતા, એકાતપ્રિયતા, કમલતા, સરલતા, નમ્રતા, સેવાભાવ, સહિષ્ણુતા, પરધર્મ પ્રત્યે સન્માન, ષહીનતા, સમતા, સંતેષ, ગુણગ્રાહકતા, દોષદષ્ટિને અભાવ, મિત્રતા, મમતા, અહંકારને અભાવ, માન-મહતાની અનિચ્છા, સર્વભૂતહિત, અને પ્રભુ પરાયણતા વગેરે વગેરે.
બસ, મન, વાણુ તથા શરીરને સાવધાની તથા એકાગ્રતાપૂર્વક એ સઘળા સદગુણે તથા સત્સકને વધારતા રહો, પિતે તરી જશે અને અસંખ્ય પ્રાણીઓને તારવામાં સહાયક બનશે.
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
લાંબુ આયુષ્ય અને નિરોગી જીદગી. લાંબુ આયુષ્ય અને નિરોગી જીંદગી.
(લે. પ્રભુદાસ બેચરદાસ પારેખ. )
૧. ચોગ્ય ખોરાક, યોગ્ય આરામ અને મનની પરમ પવિત્રતા એ ત્રણ
તેનાં આધારસ્થંભ છે. ૨, ચગ્ય ખોરાક – ૧ ઉત્તમ ખોરાક–ગાયનાં ઘી, દૂધ, અન્ન અને ઉત્તમ ફળ. ૨ ખાવાને વખત–પગ્યું હોય તે જ ખાવું. ૩ ખાવાનું પ્રમાણુ–ઉત્તમ ખેરાક પણ પોતાની જરૂરીઆત કરતાં વધારે કે એ છે લેવાથી ઉપરનાં ત્રણે થાંભલાં ડગમગી ઉઠે છે; માટે પિતાની
પ્રકૃતિ પ્રમાણે જ એગ્ય પ્રમાણમાં ખોરાક ખા. ૪ ખેરાક પચે એટલે કે તેમાંથી શરીરનાં તમામ તત્વે પ્રમાણમાં
અને શુદ્ધ રીતે ઉત્પન્ન થયાં એ અર્થ છે. ૫ રાક એટલે—જેમાંથી સારા પ્રમાણમાં શુદ્ધ લેહી વિગેરે બને તે સાચે
ખોરાક. ૬ ખેરાક ખાવાની રીત–પાચનશક્તિને અનુકૂળ પકવેલો ખેરાક રીતસર
ચાવીને ખાવાથી તેને પરિણામ સારે થાય છે. મરચાં વગેરે ગરમ પદાર્થો, ખાટાં તથા ખારવાળા પદાર્થો વધારે પ્રમાણમાં લેનારને વૃદ્ધાવસ્થા વધારે પ્રમાણમાં નજીક આવે છે. અલ્પઆહાર, અતિઆહાર, અયોગ્ય આહાર રેગનું કારણ છે. એગ્ય આહારનું સામ્ય આરોગ્યનું કારણ છે. ૭ ખેરાકનાં એગ્ય પરિણામને આધાર તેના પ્રમાણમાં ચગ્ય શારીરિક
મહેનત ઉપર છે. ૮ ખેરાકની અવ્યવસ્થાથી રોગો થાય છે, મનની પ્રસન્નતા જોખમાય છે
અને અંદગી કંટાળા ભરેલી બને છે. ૩ ચોગ્ય શારીરિક મહેનતા૧ કરવું, રમવું. ૨ જેમાં ઉઠવા-બેસવાનું વધારે થાય તેવા કામ કરવા. ૩ તે ન બની શકે તે જેમ બને તેમ ઉભા રહેવાથી પણ એગ્ય પ્રમાણમાં
શારીરિક મહેનત મળે છે. ૪ શરીરની શક્તિ કરતાં વધારે લેશમાત્ર શારીરિક મહેનત ન કરવી.
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ ૫ આખા દિવસની અંદર એકંદર ઉપરના પ્રયત્નોથી મળેલી શારીરિક
મહેનતના પ્રમાણમાં સારો ખોરાક લઈ શકાશે. ૪ અતિનિદ્રાથી, દિવસે નિદ્રા કરવાથી કે રાત્રે નિદ્રા પ્રમાણસર ન લેવાથી
પાચનશક્તિ બગડે છે. ૫ મન પવિત્ર રાખવાનાં સાધને –
૧ ઉત્તમ સેબત. ૨ કેઈપણ કાર્યમાં મશગુલપણું. ૩ ઉત્તમ આહાર. ૪ ઉચિત શારીરિક મહેનત.
૫ આરામ (ઉંઘ ). ૧ ઉત્તમ સેવતઃ–દેવ, ગુરુ અને ધર્મનું આલંબન, શાસ્ત્રમનન, પવિત્ર
વ્યક્તિઓનો સહવાસ. ૨ કાર્યમાં મશગુલપણું –નવરા અને આળસુ ન થવું, નકામા કામે અનWદંડરૂપનાં ન કરવા, કાર્યકુશળ થવું, અકાર્યકુશળ ન થવું, કાંઈ
ને કાંઈ કામમાં સતત લાગ્યા રહેવું. ૩ મનની પવિત્રતા ખળભળવાથી પણ દીર્ઘ આયુષ્ય ભોગવવાનાં ત્રણ થાંભલા
ડગમગી ઉઠે છે, રેગે થાય છે, આરામ અને શાંતિને નાશ થાય છે. ૪ ઉત્તમ ( સાત્વિક) અને એગ્ય પ્રમાણમાં ખેરાક લેનારને ર થતા નથી, મન અને શરીરમાં એક જાતની ઠંડક અને શાંતિ દાખલ થાય છે, મન પ્રસન્ન અને પવિત્ર રહે છે, મગજ શાંત રહે છે, કામ કરવાનું જ મન થાય છે, નવરા રહેવું ગમે જ નહિં. ધર્મ અને પવિત્ર જીવન વધારે ગમે છે, અવાજ સુંદર થાય છે, પ્રભાવ સારે પડે છે, શરીરમાં કાંતિ વધે છે, પુરુષાર્થ જીવન વ્યતીત થાય છે, નમાલાપણું દૂર થાય છે, કષા મંદ થાય છે, શક્તિ અને તેજ વધે છે, બ્રહ્મચર્ય સુલભ થાય છે, દરેક ઇંદ્રિામાં પાવર વધે છે, એટલે કે આંખ માં તેજ વધે છે, - નાક, કાન, જીભ વગેરેની શક્તિ વધે છે, અને તેમાં સંયમશક્તિ
પણ કેળવાય છે. ૫ તપશ્ચર્યા–ઉપરનાં ત્રણે સ્તંભેમાં ઉત્પન્ન થયેલ અવ્યવસ્થા દૂર કરે છે
અને તે પ્રમાણે અવ્યવસ્થા દૂર કરવી. શરીર, વાચા અને મન તથા આત્માને પવિત્ર કરે તે તપશ્ચર્યા અને એવી બાહ્ય તપશ્ચર્યાથી આયુષ્ય
લંબાય છે અને જીવન પવિત્ર થાય છે. ૬ ઉપરનાં નિયમ પાળનારને હવા, પાણી, મેલેરિયા કે એવું કાંઈ ખાસ કરીને નડતું નથી, પરંતુ ઉપરનાં નિયમમાં ખામીઓ ઘણા વખતથી રાખી હોય તેને જ એ તો એકાએક સપડાવે છે.
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૬e
:
it
દ્રવ્યગુણપર્યાય વિવરણ. SWADHWADI DHWGWADGONDO છે “ દ્રવ્યગુણ પર્યાય વિવરણ”
લેખક. શંકરલાલ ડાહ્યાભાઈ કાપડિયા ÖWEDDHA S M @Mp3 Dowૐ ( અનુસંધાન પુ. ૩૦ માના અંક સાતમાના પૃષ્ઠ ૧૬૦ થી શરૂ )
નવાધિકાર. * પ્રનનું નિરૂપણ એટલે શું ? ઉ૦ વિચારોનું વર્ગીકરણ. પ્ર. નયવાદ એટલે શું ? ઉ૦ વિચારોની મિમાંસા. પ્ર. નયની વ્યાખ્યા દષ્ટાંત સહિત કહો.
ઉ૦ વિરોધી દેખાતા વિચારોના વાસ્તવિક અવિરોધનું મૂળ તપાસનાર અને તેમ કરી તેના વિચારોને સમન્વય કરનાર ન્યાય. દાખલા તરીકે – આત્મા એક છે એમ પણ કહેવાય છે તેમ અનેક પણ છે એમ પણ કહેવાય છે. હવે આ એકપણું અને અનેક પણું અરસ્પર વિરોધી છે. હવે આ વિરોધ વાસ્તવિક છે કે નહિ અને જે વાસ્તવિક વિરોધ ન હોય તે તેની સંગતિ શી છે? એ શેાધનો નયવાદે એવો સમન્વય કર્યો છે કે વ્યક્તિની દષ્ટિએ આત્મતત્ત્વ અનેક છે પણ શુદ્ધ ચૈતન્યની દષ્ટિએ તે એક છે. આ પ્રમાણે નયવાદને પરસ્પર વિરોધી દેખાતાં વાક્યોનો અવિરેાધ-એકવાક્યતા સાધે છે અને આ જ પ્રમાણે આત્માના વિષયમાં નિત્યપણું અને અનિત્યપણું તેમજ કર્તા અને અકર્તાપણાના મતોનો અવિરોધ પણ નયવાદ ઘટાવે છે. આવા અવિરોધનું મૂળ વિચારકની દષ્ટિ-તાત્પર્યમાં રહેલું હોય છે. એ દષ્ટિને પ્રસ્તુત શાસ્ત્રમાં “અપેક્ષા” નામથી ઓળખવામાં આવે છે તેથી નયવાદ અપેક્ષાવાદ પણ કહેવાય છે.
પ્રદ જૈન દર્શનને નયવાદની જુદી પ્રતિષ્ઠા કરવાનું કારણ શું ?
ઉ. મનુષ્યની જ્ઞાનવૃત્તિ સામાન્ય અને અધુરી હોય છે અને અસ્મિતા • નેટ–ઉપરનું લખાણ પંડિત સુખલાલજીકૃત તત્ત્વાર્થ સત્રમ થી સાર રૂપે લીધેલું છે તેમ છેવટને નૈગમ નયના ભેદનો ટુંક સાર દ્રવ્યગુણુપર્યાયના રાસમાંથી આલેખ્યો છે.
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૭૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. અભિનિવેશ સામાન્ય અને ઘણું વિશેષ હોય છે, તેથી જ્યારે કોઈપણ બાબતમાં તે અમુક વિચાર કરે છે ત્યારે તે વિચારને છેવટનો અને સંપૂર્ણ માનવા તે પ્રેરાય છે. આ પ્રેરણાથી તે બીજાના વિચારને સમજવાની ધીરજ ખેઈ બેસે છે. છેવટે પિતાના આંશિક જ્ઞાનમાં સંપૂર્ણતાને આરેપ કરી લે છે. આવા આરોપને લીધે એક જ વસ્તુ પરત્વે સામા પણ જુદા જુદા વિચાર ધરાવનારાઓ વચ્ચે અથડામણ ઉભી થાય છે અને તેને લીધે પૂર્ણ અને સત્યજ્ઞાનનું દ્વાર બંધ થઈ જાય છે. એક દર્શન આત્મા વગેરે કઈપણ વિષયમાં પોતે માન્ય રાખેલ પુરૂષના એકદેશીય વિચારને જ્યારે સંપૂર્ણ માની લે છે ત્યારે તે જ વિષયમાં વિધીપણું યથાર્થ વિચાર ધરાવનાર બીજા દર્શનને તે અપ્રમાણ કહી અવગણે છે. આ રીતે બીજું દર્શન પહેલાને એ જ રીતે અને બીજે ત્રીજાને અવગણે છે. પરિણામે સમતાની જગ્યાએ વિષમતા અને વિવાદ ઉભા થાય છે, તેથી સત્ય અને પૂર્ણ જ્ઞાનનું દ્વાર ઉઘાડવા અને વિવાદ દૂર કરવા નયવાદની પ્રતિષ્ઠા કરવામાં આવી છે અને તેથી સર્વ દર્શન કરતાં જૈન દર્શનની વિશેષતા છે.
પ્રય દ્રવ્યાર્થિક અને પર્યાયાર્થિક નયની દ્રષ્ટિએ સમજાવે.
ઉ૦ જગતમાં નાની-મેટી બધી વસ્તુઓ એક-બીજાથી છેક જ અસમાન નથી જણાતી તેમજ એ બધી છેક જ એકરૂપ પણ નથી અનુભવાતી. એમાં સમાનતા અને અસમાનતા બંને અંશે દેખાય છે તેથી જ વસ્તુમાત્રને સામાન્ય વિશેષ-ઉભયાત્મક કહેવામાં આવે છે. માનવી બુદ્ધિ પણ ઘણીવાર વસ્તુઓના માત્ર સામાન્ય અંશ તરફ ઢળે છે તે ઘણી વાર વિશેષ અંશ તરફ હળે છે. જ્યારે તે સામાન્ય અંશગામી હોય ત્યારે તેનો તે વિચાર કવ્યાર્થિકનય અને જ્યારે વિશેષઅંશગામી હોય ત્યારે તેને તે વિચાર પર્યાયાર્થિકનય કહેવાય છે. બધી સામાન્ય દષ્ટિઓ કે વિશેષ દૃષ્ટિએ પણ એક સરખી નથી હોતી, તેમાં પણ અંતર હોય છે. એ જણાવવા ખાતર આ બે દષ્ટિઓના પણ ટુંકમાં ભાગ પાડવામાં આવ્યા છે અને વ્યાર્થિકનયના ત્રણ અને પર્યાયાર્થિકના ચાર એમ એકંદર સાત ભાગો પડે છે તે જ સાત નય છે. આ બને નયે નીચેના સરળ દાખલાથી સ્પષ્ટ સમજાશે. “ ગમે ત્યાં, ગમે ત્યારે અને ગમે તે સ્થિતિમાં રહી દરીયા તરફ નજર ફેંકતા જ્યારે પાણીને રંગ, સ્વાદ, તેનું ઉંડાણ કે છીછરાપણું, તેને વિસ્તાર કે સીમા વિગેરે કેઈપણ તેની વિશેષતા તરફ ધ્યાન ન જાય અને માત્ર પાણુ તરફ જ ધ્યાન જાય ત્યારે તે માત્ર પાણીને સામાન્ય વિચાર કહેવાય અને તેજ પાણે વિષે દ્રવ્યાર્થિક નય. આથી ઉલટું જ્યારે રંગ, સ્વાદ વગેરે વિશેષતાઓ તરફ ધ્યાન જાય ત્યારે તે વિચાર પાણીની વિશેષતાઓને હોવાથી તેને પાણી વિષે પર્યાયાર્થિક નય કહી
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દ્રવ્યગુણપર્યાય વિવરણ.
૧૭૧ શકાય. જેમ પાણી તેમજ બીજી ભાતિક વસ્તુઓમાં પણ એ જ પ્રમાણે ઘટાવી શકાય. જુદા જુદા સ્થળ ઉપર ફેંકાયેલ એક જાતની પાણી જેવી બીજી અનેક વસ્તુ વિષે જેમ સામાન્યગામી અને વિશેષગામી વિચારો સંભવે છે તેમજ ભૂત, વર્તમાન અને ભવિષ્ય એ ત્રિકાળરૂપ અપાર પટ ઉપર પથરાયેલ કોઈ એક જ આત્માદિ વસ્તુ વિષે પણ સામાન્યગામી અને વિશેષગામી વિચાર સંભવે છે. કાળ અને અવસ્થાભેદનાં ચિત્રે તરફ ધ્યાન ન આપતાં માત્ર શુદ્ધ ચેતના તરફ ધ્યાન અપાય ત્યારે તે વિષયને દ્રવ્યાર્થિક નય કહેવાય અને એ ચેતના ઉપરના દેશકાળાદિકૃત વિવિધ દશાઓ તરફ ધ્યાન જાય ત્યારે તે વિષયને પર્યાયાર્થિક નય સમજ.
નયને પ્રથમ ભેદ નૈગમન. પ્ર. નગમ નય એટલે શું ?
ઉ૦ જે વિચાર લોકિક રૂઢિ અને લૈકિક સંસ્કારના અનુસરણમાંથી જન્મે છે તેને નિગમ નય કહેવાય છે. આ નૈગમ નય વિશાળ છે, કારણ કે તે સામાન્યવિશેષ બનેને લેકરૂઢિ પ્રમાણે કયારેક ગણુભાવે તે કયારેક મુખ્યભાવે અવલેખે છે. દેશકાળના અને લોકસ્વભાવના ભેદની વિવિધતાને લીધે લેકરૂઢિઓ તેમજ તજન્ય સંસ્કાર અનેક જાતના હોય છે, તેથી તેમાંથી જન્મેલો નગમ નય પણ અનેક પ્રકારે છે. નગમ–નેકગમે એટલે જેમાં એક જ અર્થને ગ્રહણ નથી તે. તેમાંથી કકારને લેપ થવાથી નેગમ નામ થયું અર્થાત્ જે અનેક પ્રકારના પ્રમાણને માન્ય રાખે તે નગમ નય કહેવાય છે. તે નૈગમ નયના ત્રણ ભેદ છે.
પ્ર. નૈગમ નયના પહેલા ભેદનું નામ શું અને તે દ્રષ્ટાંત સહિત સમજા.
ઉ૦ નૈગમ નયને પહેલે ભેદ ભૂતાઈનગમ છે. એટલે જે ભૂતપદાર્થમાં વમાનનું આરોપણ કરવા તત્પર રહે તે પહેલો ભૂતનૈગમ છે. દાખલા તરીકે શ્રી વિરપ્રભુ જોકે ચોથા આરાના અને દિવાળીના દિવસે મોક્ષે ગયા છે તે પણ વર્તમાનકાળે દિવાળીને દિવસ આવે ત્યારે એમ પણ કહી શકાય છે કે, શ્રી વિરપ્રભુજી આજે દિવાળીના દિવસે મોક્ષે ગયા. આવા ભૂતકાળના વિષયમાં વર્તમાનકાળનું આરોપણ થયું. આરોપ જે પદાર્થમાં કાળા વચછેદને વિચાર હોય તેમાં થઈ શકે છે, અર્થાત્ વર્તમાનકાળમાં ભૂતકાળનું સમરણ કરાવે તે ભૂતાર્થનગમ કહેવાય છે.
(ચાલુ)
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૭૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
===0
| મુનિસંમેલન.
=
=
I
!
મુનિ સંમેલન વર્તમાન કાળને માટે જે ભરાય છે તે આવશ્કીય વસ્તુ જેમ છે, તેમ સમાજના ઉદ્ધાર માટે તેટલી જ જરૂરીયાતવાળી હોવા સાથે સાધુસંસ્થાને પાયે મજબુત કરવા માટે માંગલ્ય સમય છે અને જૈન સમાજ માટે અપૂર્વ ઉત્તમ પ્રસંગ છે. જ્યારે જ્યારે જરૂર પડી છે ત્યારે ભૂતકાળમાં તેવા પ્રસંગે ઉપસ્થિત થયેલાં છે તે તેની અત્યારે પણ તેટલી જ જરૂરીયાત ઉભી થયેલી છે, પરંતુ અત્યારે મુનિમહારાજેમાં જે કલેશ દૃષ્ટિગોચર થાય છે, તે જોતાં તેની પ્રથમ ભૂમિકા શુદ્ધ કરવા માટે જે પ્રયત્ન આગળથી લેવાવા જોઈએ તે લીધા સિવાય આ ઉતાવળી તૈયારી હોય એમ સૌ કોઈને જણાય છે.
પ્રથમ સાધુ સમુદાયમાં જે વિરોધ ચાલુ છે તેનું તેની શાંતિ છેવટે (ઉપલક પણ) થયા સિવાય તેવા મુનિરાજે આ સંમેલનમાં ભેગા થઈ પરસ્પર વિચારની આપ-લે કેમ કરી શકશે? તે પણ વિચારણીય પ્રશ્ન છે.
જે જે ગામના શ્રી સંઘોએ જે જે મુનિરાજોને બહિષ્કાર કર્યો છે, તે તે શહેરના સંઘે પાસે તે બહિષ્કાર તે તે ગામના શ્રીસંઘોના સન્માન અને ગૌરવતા સાચવી ખેંચાવી લેવરાવવા જોઈએ, અને આમ જ્યાં સુધી ન થાય ત્યાં સુધી તે ગામના શ્રીસંઘે બહિષ્કાર કરેલા મુનિરાજેને અમદાવાદના શ્રીસંઘના નામે આમંત્રણ શી રીતે આપી શકશે ? કદાચ આપશે તે તે તે સંઘના તે ઠરાવને માન્ય રાખનાર મુનિવરે કેમ આવી શકશે ? તે પણ પ્રશ્ન વિકટ છે. વળી એક શહેરના સંઘે કરેલો ઠરાવ બીજા શહેરના સંઘોને માન્ય ખરે કે નહીં ? તે સ્વાલ પણ આ પરથી ઉપસ્થિત થાય તે તેનું નિરાકરણ પણ જે નહિ થાય તે સંમેલન થવામાં પણ મુશ્કેલી હોવા સાથે ભવિષ્યમાં એક બીજા શહેરના સ ધે વચ્ચે પ્રેમભાવ નહિ રહેતાં, એક બીજાની ગણત્રી રહેશે નહિં અને ભવિષ્યમાં સાધુ કે કોઈ શ્રાવક ધર્મ વિરુદ્ધ ગુન્હ કરશે તો તેના પર અંકુશ કે સંધ સત્તા રહી શકશે નહિં અને ધર્મ વિરૂદ્ધ ગુન્હો કરનારનુ નિરંકુશપણું થશે જેથી આ વસ્તુ પ્રથમ નક્કી કરવાની જરૂર છે.
શ્રી સંધસત્તા તે સર્વોપરી રહેવો જોઈએ એ અબાધિત સિદ્ધાંત છે; કારણ કે ધર્મના ધારા-ધોરણ જ્યારે જયારે પળાવવા હોય, ધર્મનું પ્રચારકાર્ય તીર્થ વગેરે માટે જ્યારે જ્યારે કરાવવું હશે, મુનિધર્મનું સંરક્ષણ કરાવવાના પ્રસંગોએ તેમજ ધર્મ સામેના આક્રમણ સામે સામનો કરવો હશે ત્યારે ત્યારે સંઘસત્તા જ કામ કરી શકશે અને શકે છે. દાખલા તરીકે શ્રી શત્રુંજય તીર્થની યાત્રા બંધ કરવાના પ્રસંગે સંધસત્તાએ જ કામ કર્યું હતું. તે વખતે મુનિરાજના સંમેલનથી નહેતું થયું. તે વખતે પ્રથમ શેઠ આણુંદજી કલ્યાણજીની પેઢી તરફથી હિંદુસ્તાનના શ્રીસંઘોને બેલાવી, પરસ્પર વિચારની આપ-લે કરી સંમેલન ભરી કરેલ ઠરાવનું મુનિરાજ અને શ્રાવકેએ બજે આખા હિંદમાં જેનાથી તેનું અપૂર્વ પાલન થયું હતું, તેમ આ વખતે પણ શેઠ આણંદજી કલ્યાણજીની પેઢી તરફથી જ આ પ્રથમ પ્રયત્ન થ જોઇએ અને પ્રથમ દરેક શહેરના ત્રીસંઘના આગેવાને
For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૭૩
મુનિ સંમેલન. શ્રી સંઘને બોલાવી મુનિ સંમેલનની તાત્કાલિક જરૂરીયાત જણાવી, તેના પરસ્પર વિચારની આપ-લે કરી શ્રી શત્રુંજય યાત્રાબંધના પ્રસંગ માટે જેમ ધ્યેય નક્કી કર્યો હતો તેમ કરી, પછી નીમાયેલ સંધની, સકળ હિંદની સભા કે કમીટી દ્વારા સર્વે મુનિરાજેને તે બેય જણાવી, તેઓશ્રીના પણ વિચાર જાણી, ( કયા મુદ્દા ઉપર મેળવવા જરૂર છેતે તે નક્કી કરી, સાથે જે જે ગામના સોએ જે મુનિરાજોને બહિષ્કાર કર્યો છે, તેનું પણ સમાધાન કરી નાખવું અને જે શહેરના સંઘમાં સાધુઓના નિમિત્તથી બે વિભાગ પડ્યા હોય તેનું સાંત્વન કરી પછી મુનિ સંમેલન ભરવાની જરૂર છે. જેથી અત્યારે જે મિતિ નક્કી થઈ છે તેની મુદત વધારવા જરૂર છે. શેઠશ્રી આણંદજી કલ્યાણજી હિંદના શ્રીસંઘના સર્વોપરિ ગણાય છે અને સાધુ સંમેલન માટે તે જ પ્રયત્ન કરી શકે તે જેમ યોગ્ય અને કર્તવ્યનિષ્ઠ છે, તેમ સાધુસંમેલન અમદાવાદ શહેરમાં મળે તે પણ બીજા શહેરોની અપેક્ષાએ યોગ્ય જ છે છતાં કઈ તીર્થમાં મળે તો તે પણ વિશેષ ઉત્તમ છે.
શેઠશ્રી આણંદજી કલ્યાણજી સિવાય અમુક જૈન ગૃહસ્થ કે મુનિરાજ મળી તે પ્રબંધ ખાનગી કરે અને તે પછી ખબર આપે તેમ ન થવું જોઈએ, કારણ કે સકળ હિંદના શ્રીસંધનું આ કાર્ય છે, જેથી તેની મુદ્દત લંબાવી પ્રથમ ઉપરોક્ત હિંદુસ્તાનના શ્રી સંઘને મેળવવા પ્રથમ જરૂર છે, સિવાય ઉતાવળ કરવામાં અમને ભય એ રહે છે કે હાલ. મુનિ મહારાજેમાં (જેમ એક ઠામ-વાસણને તડ પડી ગયા જેવો જે અત્યારે કલેશ દેખાય છે તે ઉતાવળે સમેલન ભરતાં તે ઠામ તદન ફુટી જતાં) વિશેષ કલેશ ભવિષ્યમાં ન થાય અને અમદાવાદના જૈનબંધુઓને આવો શુભ પ્રયત્ન છતાં મહેનત બરબાદ ન જાય તેમ ત્યાંના આગેવાન બંધુઓએ પણ વિચારવાની જરૂર છે.
કેટલાક અંશે સંમેલનના કાર્યની પણ જાહેરમાં ચોખવટ થવી જોઈએ. શું શું વિષય ચર્ચવાના છે ? શું ધ્યેય રાખેલ છે ? તે પણ પ્રગટ થવા જોઈએ. વળી શ્રીસંધની સત્તાનો પણ સવાલ અત્યારે જે તે ઉપસ્થિત થયો નથી, જેથી તેની સત્તા બંધારણને નવેસરથી નિર્ણય કરવાનો આ સમય છે, એ વગેરે વગેરેની દરેક ગામોના સંઘ સાથે મળી વિચારની આપ-લે કરી નિર્ણય કરી–તે જાહેર કરી પછી મુનિસંમેલન થાય તે યોગ્ય છે; તે સિવાય કરવા જતાં કોઈપણ બે ભાગમાં જે શ્રી સંઘ વહેંચાઈ જશે તો સાધુ સંમેલનના ઠરાવોની કશી કિંમત રહેશે નહિં, જેથી ગામે ગામના શ્રી સંઘોની પ્રતિનિધિ ધરાવતી જવાબદારીવાળી સ રથા આ સંમેલન ભરાયા પૂર્વે ઉભી કરવાની પ્રથમ ખાસ જરૂર છે, તેમ ન કરતાં જે મુનિરાજોનું સંમેલન અને શ્રી સંધની સભા જુદી પાડી, શ્રી સંઘોની સત્તાને જે મહત્ત્વ આપવું જોઈએ તે નહીં આપવામાં આવે તો, ભવિષ્યમાં મુનિઓ અને સમાજની સ્થિતિ વિશેષ કફોડી બનશે અને ફત્તેહ તે દૂર રહી પણ જનસમાજમાં જૈન કેમને વધારે હાંસીપાત્ર બનવું પડશે અને અમદાવાદના ગૌરવને ઉણપ લાગશે.
અમદાવાદને આંગણે મુનિ સંમેલન ભરાતું હોવાથી અને ત્યાંના જૈન બંધુઓને જ પ્રયત્ન હેવાથી, ત્યાં ઘણું વિચારશીલ, બુદ્ધિમાન અને અનુભવી બંધુઓ છે તેઓ મુનિસંમેલન માટે ઉતાવળ ન કરતાં ભૂતકાળ અને વર્તમાન કાળની સ્થિતિ, બનાવો. પ્રકરણો,
છે અને પેપરોઠારા સંમેલન માટે આવતા જુદા જુદા લેખે એ બધા ઉપર પૂર્ણ વિચાર કરી જમાનો વર્લી મુનિ સંમેલન ભરે એ નમ્ર સૂચના કરીએ છીએ.
For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૧૪
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માન પ્રકાશ વર્તમાન સમાચાર.
-> •
આચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજીના વિહાર.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આચાય' મહારાજ શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજ પેાતાના શિષ્ય પરિવાર સહિત વિહાર કરતાં ખેાટાથી વઢવાણ શહેર શ્રીસંધના આગેવાનેાના આગ્રહથી વઢવાણુ શહેરમાં પધાર્યા. શ્રી સ ંધે અપૂર્વ સ્વાગત કર્યું. "પેરે લાલજીની ધર્મશાળામાં વ્યાખ્યાન આપ્યું. વ્યાખ્યાનમાં સ્ટેટના મુન્સ* શ્રીયુત ગીરધરલાલભાઇ દવે તેમજ હેડમાસ્તર તથા કાઠારી મણીભાઇ વિગેરેની હાજરી ધણી જ આકર્ષક હતી. વ્યાખ્યાન સાંભળી અમલદારવગે બહુ જ ખુશાલી પ્રગઢ કરી અને રહેવા માટે આગ્રહ કર્યો. શ્રીસધના માગ્રહથી બીજે દિવસે વ્યાખ્યાન કરી અપેારે કાઠારી મણીભાઇની તેમજ જોરાવરનગરના શ્રીસંધના માગ્રહથી ત્યાં પધાર્યા, જ્યાં એ વ્યાખ્યાન થયા. અહીંથી વઢવાણુ કે પના શ્રી સંધના અત્યંત આગ્રહથી સુંદર સ્વાગતપૂર્વક કેપમાં પધાર્યા. વ્યાખ્યાન બાદ પ્રભાવના કરવામાં આવી. ભારે જાહેર વ્યાખ્યાન થયું. આમ ત્રણ પત્રિકા પ્રથમથી જ જાહેર થઇ ચૂકી હતી તેથી માણસાના પ્રવાહ ટાઈમસર વ્યાખ્યાન શ્રવણ કરવા આવવા લાગ્યા. બે કલાક સુધી આચાર્ય મહારાજે પેાતાની એજસ્વી અને હૃદયભેદક ભાષામાં વ્યાખ્યાન આપ્યું જેથી નહેર જનતાએ પેાતાને ભારે હર્યાં પ્રગટ કર્યાં ને વધુ રહેવા માટે આગ્રહભરી વિનંતીઓ થઇ. ધ્રાંગધ્રાના સધની વિનંતી આવી, આજુબાજુ ગામેાના શ્રી સધની વિનંતીઓ આવી. બીજે દિવસે વ્યાખ્યાન સવારમાં થયું, બપારે પૂજા ભણુાઇ અને પ્રભાવનાઓ થઇ. સ્થિરતા માટે સઁધે મહારાજને વિનંતી કરી. આચાર્ય દેવે જૈન હાઇસ્કુલ અને મેફ્ટિંગ માટે ચેાટ ઉપદેશ આપ્યા, જે સાંભળી શ્રીસંધના આગેવાનેાએ કાર્ય કરવા માટે પેાતાના ઉત્સાહ પ્રગટ કર્યાં. આશા છે કે આગેવાના થાડા જ સમયમાં પેાતાનું ધારેલુ' કા કરી ખતાવશે, અત્રેથી વ્હિાર કરીને આરાય મહારાજશ્રી સર્પારવાર ત્યાંથી રાજપર આવીને રહ્યા. વઢવાણુ પથી દશ-બાર આગેવાના તેમજ હાઇકાના વકીલ શ્રીયુત જાદવજીભાઈ દČન માટે આવ્યા. જાદવજીભાઇએ આચા` મહારાજની સાથે તાત્ત્વિક વિષય ઉપર ઘણીવાર સુધી વાતચીત કરી. વકીલ સાહેબ આચાય મહારાજના શાંત તે અસર કારક ઉત્તર સાંભળી બહુજ પ્રસન્ન થયા. વઢવાણુકે પથ વિહાર કર્યો ત્યારે સૂરિજીએ માંગલિક સંભળાવતા પહેલાં ક્ીતે ગરીબ જૈનાના બાળકાના ઉલ્હાર માટે તેમજ શિક્ષણ માટે, ધાર્મિક કેળવણી માટે સચાટ શ્રી સદંબને ઉપદેશ આપ્યા જેની અસર ધણી જ સારી શ્રીસંધ ઉપર પઢી હતી. રાજપરથી વિહાર કરી લખતર આવ્યા અને બપારે પૂજા મંદિરછમાં ભણુા. અહીંથી દસ માઇલ ઢાંકી આવ્યા. અહીં શ્રાવકનુ એક જ ઘર છે, પર ંતુ મગનભાઈ તેમજ લાહાણા વાણીયાના ખરા સારા છે. આહારપાણી બરાબર મળી જાય છે. અત્રે અમદાવાદથી ઉજમાઇની ધશાળામાં ઉતરવા માટે વિનંતી કરવા કેટલાક આગેવાના આવ્યા અને આગ્રહયુક્ત વિનંતી કરી. આચાર્ય મહારાજે ‘જેવી ક્રસના, જ્ઞાનીએ દીઠું હશે ત્યારે જોદ લેવાશે, વત માનજોગ' ઉત્તર આપ્યા અને સાથે જાળ્યુ` કે પાટણથી પ્રવર્તાજી શ્રી કાંતિ વિજયજી મહારાજને તેમજ શાંતમૂતિશ્રી હંસવિજયજી મહારાજને જઈને વિનતી કરી. એ
For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વર્તમાન સમાચાર
૧૫
પૂજા પધારશે ત્યારે હું પણ આવવા તૈયાર છું. આ ઉત્તર સાંભળી આવનાર આગેવાનોને ભાર સંતોષ થયો. અહીંથી વિહાર કરી બાર માઈલ હેબતપર અને સાત માઈલ વીરમગામ આવ્યા. બપોરે વિહાર કરી કેટા આવ્યા. અહીંથી વિહાર કરી નવ માઈલ રામપુરા આવ્યા. વ્યાખ્યાન સૂરિએ આપ્યું. બીજે દિવસે ભોયણીજી આઠ માઈલ આવ્યા. અત્રે તીર્થયાત્રા સાથે સૂરિજીના દર્શન માટે અમદાવાદથી, પાટણથી અને પાલનપુરથી અનેક ધાર્મિક શ્રાવકે આવ્યા. અત્રેથી વિહાર કરી જોટાણું આખ્યા. બીજે દિવસે વિહાર કરવો હતો પરંતુ શ્રી સંઘના આગ્રહથી રહેવું પડ્યું. વ્યાખ્યાન થયું. કટાસણું સ્ટેટના મેનેજર શ્રીયુત જેઠાભાઈ તેમ જ ડોકટર ચીમનભાઈ, તથા પાટણથી દસ-બાર ભાઈઓ દર્શન માટે આવી પહોંચ્યા. મેનેજર સાહેબે અને ડોકટર સાહેબે રહેવા માટે ઘણો જ આગ્રહ કર્યો. બપોરે વિહાર કરી બોરીઆવી આવ્યા. બોરીઆવીથી વિહાર કરી મેસાણા આવ્યા. શ્રી સંધ એક માઇલ સુધી સામે આવ્યા. સામૈયું કરી મહારાજને શહેરમાં લઇ ગયા વ્યાખ્યાન આપ્યું. અત્રે પાટ. શુથી કેટલાક ભાઈઓ દર્શન માટે આવ્યા. ઉંઝાથી તેમજ ઉનાવાથી શ્રી સંધના આગેવાનો વિનંતી કરવા આવ્યા. શ્રી સંધની વિનંતીને માન આપી બં જે દિવસે વિહાર કરી દેવું આવ્યા. શ્રી સંઘે સામૈયું કર્યું. અત્રે ઉનાવાનિવાસી કેટલાક શ્રાવકે આચાર્ય મહારાજની સાથે મેસાણાથી આવ્યા. અહીંથી વિહાર કરી આચાર્ય મહારાજ સાહેબ સપરિવાર ઉનાવા પધાર્યા. શ્રી સંઘે ભારે ઉત્સાહથી સૂરિજીનું સ્વાગત કર્યું. ત્યાખ્યાન સાંભળી પ્રભાવના લઈ શ્રી સંઘ પોતાના સ્થાને ગયો અને રહેવા-રોકાવા માટે અત્યંત આગ્રહ કર્યો.
આચાર્યશ્રી વિજયવલાસરીશ્વરજી મહારાજ સપરિવાર ઉનાવાથી ઉંઝા પધારતા સ્થાનિક શ્રીસંઘ એક માઈલ સુધી સામે લેવા આવ્યો હતો. બેંડથી સરિજીનું ભવ્ય સ્વાગત કર્યું હતું. બાદ સૂરિજી ઉપાશ્રયે આવતા એક કલાકસુધી પ્રાસંગિક ઉપદેશ આપે હતો. અરિજીને વધુ રહેવા માટે રાત્રે શ્રીસંધ મળી વિનંતિ કરવા આવ્યા હતા પરંતુ પાલનપુર પહોંચવાની તાકીદ હોવાથી બીજે દિવસે વિહાર કરી સિદ્ધપુર પધાર્યા. અત્રે ઉંઝાના કેટલાક ગૃહસ્થ દર્શન માટે આવ્યા. સિદ્ધપુરથી વિહાર કરી મજાદર થઈ ઉમ્મરદશી આવ્યા. અત્રે પાલનપુરના નગરશેઠ ચીમનભાઈ દર્શન માટે આવ્યા હતા. બીજે દિવસે સપરિવાર સૂરિજીએ પાલનપુર તરફ વિહાર કર્યો. શહેરમાં સુરિજીના આગમનની પ્રથમ જ ખબર પડી ગઈ હતી તેથી કેટલાક ભાઈઓ બે માઈલ સુધી સામે આવી ગયા. આ બાજુ પાટણથી પૂજ્ય મુનિરાજશ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજ તથા શ્રી મિત્રવિજયજી, વસંતવિજયજી, રવિવિજયજી વિહાર કરી
ગાગા આવી રહ્યા હતા. તેઓ સરિઝને રસ્તામાં રેલની સડક ઊપર મળી ગયા. શહેરમાંથી શ્રીસંધની સાથે પુજયપાદ પંન્યાસજી શ્રી ઉમંગવિજયજી મહારાજ સશિષ્ય પરિવાર, પંન્યાસજી શ્રી કસ્તુરવિજયજી સ પરિવાર તેમજ શ્રી બુદ્ધિસાગરસૂરિજીના શિષ્ય કીર્તિ સાગરજી સપરિવાર મુનિવરે આવીને સૂરિજીને મળ્યા. શ્રીસંધ સુરિજીના દર્શન કરી ભારે આનંદિત થ. સ્વાગત માટે વડોદરાથી સ્વયંસેવકનું બેંડ આવ્યું હતું. શહેરના મોટા મોટા રસ્તાઓમાં ફરી સામૈયું ડાહ્યાભાઈના ઘર આગળ આવતાં સપરિવાર ડાહ્યાભાઈએ ને લહેરૂભાઈએ સૂરિજીને ભાવપૂર્વક વધાવ્યા હતા. સ્વાગતનું સરઘસ મોટા મંદિરે દર્શન કરી ઉપાશ્રયે આવતા સૂરિજીએ માંગલિક સંભળાવ્યું. બાદ શ્રીફળની પ્રભાવના કરવામાં આવી હતી અને વિજયમમાં
For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
-
-
-
-
સૂરિજીના પુનિત હાથે કુંભસ્થાપના કરવામાં આવી. વ્યાખ્યાન નિયમિત ચાલે છે અને શ્રીસંઘ માનદથી લાભ લઈ રહ્યો છે.
સ્થા : સ્થાન પર સૂરિજીના વ્યાખ્યાને અને જાહેર ભાષણ સાંભળી જેન જૈનેતરામાં ભારે જાગૃતિ ફેલાઈ છે તેમજ ર ત્ય માર્ગની જાણ થતી ગઈ છે. સૂરિજીના જાહેર ભાષણોએ તો કાઠીયાવાડમાં અજબ ચૈતન્ય આપ્યું છે. સ્થિતિચુસ્તોને તો હચમચાવી મૂયા છે. રૂઢીપૂજકના હદયમાં ભારે ખળભળાટ મચી ગઈ છે. સૂરિજીના નામથી કેટલાક દેશીઓએ જે ગેરસમજણું ફેલાવી દીધી હતી તે સૂરિજના અમોઘ અને સત્યપૂર્ણ વ્યાખ્યાન-ભાષણ સાંભળી જનતા સમજવા લાગી છે અને ખોટા મનકલ્પિતકપિલ કલ્પિત ગેરસમજણ ફેલાવનાર–કહેનારને ધિક્કારી રહી છે, જ્યાં સુધી સમયધર્મને સર્વ ઝળહળતો નથી પ્રકાશ્યો ત્યાં સુધી જ રવાથીએ પોતાના સ્વાર્થ પુર્ણ કરવા મનમાન્યા ગપોડા ફેલાવી રહ્યા છે. હવે ઝળહળતા સૂર્યના પ્રકાશથી જનતા સમજતી થઈ છે અને સત્ય માર્ગ શું છે તેને પુરેપુરો વિચાર કરી રહી છે. આચાર્ય મહારાજના કાઠીયાવાડમાં અલ્પ વિહારથી સ્થિતિચુસ્તાની દિવાલો ટુટવા લાગી છે અને દુઃખના માર્યા આડાઅવળા બાચકા ભરી પિતાના દિવસે નિર્ગમન કરી રહ્યા છે. આચાર્ય મહારાજ યદિ થોડો વખત કાઠીયાવાડમાં વધુ રોકાત તે ભારે લાભ થાત અને ધર્મના નામે કલાવેલે ભ્રમ જનતામાંથી સર્વથા નીકળી જાત. હજી અહાર કાઠીયાવાડ તરફથી સૂરિ જીને નમ્ર વિનંતી છે કે પંજાબ જવા પહેલા એક ચાતુમસ કાઠીયાવાડમ કરવા કૃપા કરશે તો મોટો ઉપકાર થશે. સૂરિજી મહારાજ આ વિનંતી ઉપર જલદી ધ્યાન આપશે એવી આશા છે. જામનગરના શ્રી સંધની વિનતી ઉપર શું વિચાર કર્યો ? સૂરિજી કાઠીયાવાડના આંગણે કયારે પધારશે ?
( મળેલું)
કુદરતને પ્રકેપ અને આપણું કર્તવ્ય, તા. ૧૫ થી તા. ૨૦-૧-૩૪ સુધીમાં બંગાળ, બિહાર અને ઓરીસાના માંઘીર, મુઝફરપુર વગેરે સુંદર અને વેપારસમૃદ્ધિથી માતબર શહેર-ગામ કે જ્યાં ભૂતકાળમાં ૨મોની હોળી વસ્તી અને જૈન ધર્મનો વાવટો ફરકી રહ્યો હતો. એટલું જ નહિં પણ તીર્થંકર ભગવાનના કેટલાક કલ્યાણકાન ગણાતી પવિત્ર ભૂમિમાં આજે શેષ માત્ર ભૂમિ રહેલ છતાં ત્યાં કુદરતે કહેર વર્તાવ્યો છે. શહેરો નાશ પામ્યા છે, હજારોની સંખ્યામાં મનુષ્ય, પશુઓ વગેરે ધરતીકંપથી જમીનદોસ્ત મકાને થતાં વગરમોતે મૃત્યુશરણ થયા છે. શહેર જંગલ બની ગયેલ છે. કરેડો રૂપીઆનું મિલ્કતને પણ નુકશાન થયું છે તેટલું જ નહિં પરંતુ બચી ગયેલ મનુષ્યો તે કડકડતી ઠંડીમાં મુશ્કેલીભરી સ્થિતિએ જંગલમાં પડ્યા છે. આજુબાજુના ગામડાઓની સ્થિતિ પણ અતિ વિષમ છે. એ ધરતીકંપે શું શું પાયમાલી નહિં કરી હોય તે પુરતી તપાસ નહિં થઈ શકવાના કારણથી તેની કલ્પના થઈ શકતી નથી. ન્યૂસપેપરદ્વારા મળતાં સમાચારથી દરેક મનુષ્યના હૃદય કંપે છે. વાંચીસાંભળી હૃદય દ્રવે છે. મદદનું કાર્ય શરૂ છે. હિંદના દરેક મનુષ્યને પિતાને યથાશક્તિ ફાળો કે સેવા આપવાની ખાસ અગત્ય છે. કુદરતના કોપ સામે મનુષ્યનું ગજુ નથી છતાં પરમાત્માની પ્રાર્થના કરવી કે તે દુઃખદ, ભયંકર, આફતકારક સમય કોઈ દેશ કે મનુબને ન બતાવે.
For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ્વીકાર-સમાલોચના
૧૭૭ શ્રી કેસરીયાજી પવિત્રતીર્થ. આપણી નિર્બળતા કહે કે આંતરિક કલેશ કહે કે પુરતી શક્તિનો અભાવ કહે, પણ ગમે તે કારણથી હાલમાં એક પછી એક તીર્થ-આપણું પૂર્વજોને અમૂલ્ય અને પવિત્ર વાર ગુમાવતા જઈએ છીએ. હાલમાં શ્રી કેસરીયાજી તીર્થ માટે સાંભળવામાં આવતા ખબરથી આપણું હાથમાંથી તે પણ ચાલ્યું જાય છે, છતાં તે સંબંધી થોડી ઘણું મારવાડમાં હીલચાલ સિવાય સમાજમાં કંઈપણ હિલચાલ થતી હોય તેમ બીલકુલ જણાતું નથી. આ માટે ખરી હીલચાલ તે પ્રથમ દર્શને શેઠ શ્રી આણંદજી કલ્યાણજી અમદાવાદ તરફથી જ થવી જોઈએ, તે કેમ મૌન છે તે પણ જણાતું નથી. કદાચ માને કે તે કોઇ સંજોગમાં તે માટે તેઓ ગ્રીનો પ્રયત્ન શરૂ છે તે જૈન સમાજને આ તીર્થ જતું હોવાથી થતાં ખેદ માટે શેઠ આણંદજી કલ્યાણજી તરફથી સામાન્ય રીતે જણાવવું જોઈએ. તે ગમે તેમ હોય પરંતુ શ્રી વિજ્યશાંતિસૂરિજી મહારાજે તીર્થ નહીં જવા દેવા માટે પોતાનું બલિદાન (ઘોષણા કરી છે કે ફાગણ શુદિ ૧૩ પહેલા જે કેસરીઆજીનો કંઈ નિવેડો નહિ આવે તે છેલ્લું હથીયાર અણશણત્રત અંગીકાર કરી) આપવાના છે. આજના મુનિ મહારાજાઓ માટે આ કસોટીનો પ્રસંગ છે. જાણવા પ્રમાણે ભૂતકાળમાં ધર્મ, તીર્થ વગેરે સામે આક્રમણ થતાં ત્યારે પિતાના અમૂલ્ય જીવનનો ભાગ અનેક મુનિમહારાજાએાએ આપેલ દ્રષ્ટાંત મોજુદ છે. અમે આ મહાત્માને અધ્યાત્મવત માટે વંદન કરીએ છીએ. અનેક ધન્યવાદ આપીએ છીએ. શાસનદેવો સૂરિજી મહારાજના આ અણુશણવ્રતને ચમત્કાર બતાવી તીર્થ માટે આક્રમણ દૂર કરે તેમ પ્રાર્થના કરીએ છીએ. જાણવા પ્રમાણે શ્રીયુત ગુલાબચંદજી ટ્ટાસાહેબે શેઠ આણંદજી કલ્યાણજી અમદાવાદ પેઢીને આ માટે યોગ્ય પગલાં લેવા જણાવ્યું છે. આચાર્ય શ્રી શાંતિવિજ્યજી મહારાજના અણુશણવ્રતનો ઉગ્ર સમય ઉભો થયો છે તે વખતે જ સાધુ સંમેલન ભરાય તે દેખીતી રીતે યોગ્ય નથી, માટે શેઠ આણંદજી કલ્યાણજની પેઢીના કાર્યવાહક બંધુઓ આવા યોગી શ્રી શાંતિવિજયજી મહારાજના આત્મભોગના કટોકટીના અને વળી તે શ્રી કેશરીયાજી તીર્થ માટેના પ્રસંગે જૈન સમાજે પિતોનું શું કર્તવ્ય છે તે વિચારવાનું છે. અને સાધુ સંમેલનને ભરવાને પણ ટાઈમ તે લગભગ હોવાથી તેની મુદત લંબાવવાની ખાસ જરૂર અમે માનીએ છીએ. શેઠ શ્રી આણંદજી કલ્યાણજીની પેઢીના કાર્યવાહક બંધુઓ અને અમદાવાદના શ્રી નગરશેઠ આ બાબત માટે પુખ્ત વિચાર કરી તોડ ઉતારશે એમ અમોને વિશ્વાસ છે.
સ્વીકાર-સમાલેચના.
રાજનગરથી સમેતશિખર અને સ્પેશીયલમાં સાઠદિવસ- લેખક શ્રીયુત મેહનલાલ દીપચંદ ચોકરી. આ બુકમાં શ્રી સમેતશિખર તીર્થયાત્રા-પ્રવાસ વર્ણન છે. હાલમાં જુદા જુદા શહેરોમાંથી સ્પેશ્યલ રે ઇન મારફત સમેતશિખર યાત્રા માટે સંઘ કાઢવામાં આવે છે, તે જ રીતે અમદાવાદથી ગઈ સાલમાં યાત્રા માટે નીકળેલ સંઘનું વર્ણન આપવામાં આવેલ છે. લેખક બંધુએ આવી રીતે સંધ લઈ જનાર છે તે રીતે સેવા કરનાર
For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૯૮
શ્રી આત્માન ૢ પ્રકાશ.
માટે સંક્ષિપ્તમાં અનુભવસિદ્ધ હકીકત જણાવેલ હાવાથી એક ભેમીયા સમાન આ મુક થઈ પડે તેમ છે. આવી રીતે નીકળતા સધામાં યાત્રા-પ્રવાસ વગેરેના વના જેમ જનાર માટે ઉપયોગી છે તેમજ અમારા માનવા પ્રમાણે ભવિષ્યકાળમાં કેટલીક વખત ઇતિહાસને ઉપયાગી થાય પણ થઇ પડે. આવી રીતે યાત્રા કરવા લઇ જનાર બંધુએએ પણ લેખક અને આ પ્રયત્ન ઉપયાગી છે અને અનુભવ યુકત હકીકતાથી યોગ્ય ઢાઇ તે રીતે આવા તીયાત્રા વનની મુઢ્ઢા પ્રગટ કરવી જોઇએ.
શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિ જૈન જ્ઞાનમંદિર સમાધિમંદિર શ્રીમતી દીવાળીબાઇ જૈન વિદ્યોત્તેજક ફૅ ડ—વિજાપુર સંસ્થાના સ. ૧૯૮૯ ના હિસાબ અને નિવેદન. એ વ થયા આ જ્ઞાનમંદિરની સ્થાપના થયેલી છે.વિજાપુરના જૈન બંધુએએ શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરજી મહારાજ પ્રત્યે આ ખાતાને જન્મ આપી ગુરૂભકત બજાવી છે. ત્રણે સંસ્થાની વ્યવસ્થા ચેાગ્ય છે. હિસાબ ચેાખવટવાળે છે. કાયવાલુકા ઉસાહી છે. અમેા તેની ઉન્નતિ ઇચ્છીએ છીએ.
શ્રી સુરત - ધર્મચદ ઉમેદચંદ જૈન દદ્ધિાર કુંડ—પ્રગટકર્તા જીવષ્ણુ દ ધરમચંદ ઝવેરી. આ ક્રૂડ ખાતે અત્યાર સુધીમાં રૂા. ૭૧૦૦૦ ની રકમ વ્યવસ્થાપૂર્વક ખરચવામાં આવેલ છે. આજે આ ક્રૂડની સ્થાપનાને બત્રીસ વર્ષ થયેલ છે તે અત્યાર સુધીમાં તેણે તેના ઉદ્દેશ પ્રમાણે કાર્ય કરેલ છે. વ્યવસ્થા વહીવટ રીતસર ચાલે છે. સુરત અને સુરત જ્ઞાના ગામામાં તેના ઉદ્દેશ પ્રમાણે લાભ આપવામાં આવે છે.. દરવર્ષે રીપોર્ટ પ્રગટ થઇ મળે છે. હીસાબ યાગ્ય છે.
વિજયનું રહસ્ય લેખક અને પ્રકાશક શાહ માવજી દામજી-મુખ્ય ધશિક્ષક બાબુ. પી. પી. જૈન હાઇસ્કુલ–મુંબઇ ઉત્સાહસંપન્ન, અદીસૂત્રપણે ક્રિયાનિધિનું જાણુપણ, વ્યસનાથી દૂર રહેવુ, શુરવીરપણું, કરેલા ઉપકારને જાણવા અને આદશ મિત્રપ આ સાત સુત્રા કે જે વ્યવહારમાં ગુણા છે તે કેળવવાથી મનુષ્ય લક્ષ્મી પ્રાપ્ત કરી શકે તે ઉપર લેખકે વિવેચન કરેલ છે. લેખક માવજીભાઇએ આવા લધુ સરલ પ્રથા પ્રકટ કરી બાળસાહિત્ય હોવા છતાં સવને ઉપયાગી થાય તે રીતે પ્રકટ કરેલ છે જે આદરને પાત્ર છે. કિંમત એ આના.
શ્રી જૈન વિશાશ્રીમાળી જ્ઞાત દવાખાનાના સને ૧૯૩૨ ની સાલના બીજો રિપેટ અને હિંસામ--અમદાવાદ જેવા પ્રર્શ્વત્તવાળા અને અેળી સંખ્યામાં વસતા જૈન
એ માટે આવા જ્ઞાતિ દવાખાનાની જરૂરીયાત જૈનાના લતાવાળા ભાગમાં હતી તે તેના કાય". વાહકાએ સ્થાપી ઓછા ચાર્જથી સારા લાભ અપાતા હૈાવાથી તે આશીવાંઢ સમાન થઇ પડેલ છે. આ વર્ષમાં સારી સંખ્યામાં લાભ લેવાયેલ છે. વળી ખાઇ ડેાકટની જરૂરીઆત પુરી પાડવામાં પણ આવેલ છે. નવા નવા સાધના ગાડવાતા જાય છે તેમ પણ રિપેટ ઉપરથી જણાય છે. કે વાહકે ઉત્સાહી અને સેવાભાવી છે, આવી પતિ અને વ્યવસ્થાપૂર્વક ચાલતા આ દવાખાનાને માટે વે જરૂરી ફંડ જલદીથી ક્રુતિ બંધુઓએ એકઠું કરી દેવાની જરૂર છે. અમદાવાદ શહેરમાં શ્રીમંત બધુએ ધણા છે જેથી આ સેવાના કાર્યમાં આ સાલ પૂર્ણ થતાં પહેલાં તેના માટે એક સારૂ કુંડ એકઠું થઇ જાય તે માટે જૈન ધુએ પ્રબંધ કરે તેવી સૂચના કરીએ છીએ. હીસાબ ચેાખવટવાળે અને વ્યવસ્થા યેાગ્ય છે એમ રીપો પરથી જણાય છે.
For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આબુજીની દતા સ્ટેટ તરફથી લેવાતો કર માફ થયો. ઘણા વખતથી અંબાજી-કું ભારયાજીની યાત્રાએ જતા યાત્રાળુઓ પૈકી જૈન યાત્રાળુઓ પાસેથી પાસેથી આસુજીની યાત્રા બદલનો માથાદીઠ રૂા. ૦-૬-૦ છ આનાને વધારાને કર લેવામાં આવતા હતા. હાલમાં સુરતના દેવીભકત ઝવેરી અમીચંદ મોતીચંદે તે કર દાંતાના હાલના મહારાણા શ્રી ભવાનીસીંહજીને પ્રસન્ન કરી માફ કરાવ્યા છે. a સંય સેવાના આવા ઉમદા કાર્ય માટે માટે શ્રી સંધ તરફથી અમે ઝવેરી અમીચંદભાઈને સહર્ષ ધન્યવાદ પાઠવીએ છીએ અને જેની પર આ વધારાને કર ઉદાર ચીતે મારું કર્યા બદલ ના મહારાણાશ્રીનો પણ આભાર માનીએ છીએ. લી. |
પ્રતાપસિંહજી માહાલાલભાઈ, | વહીવટદાર પ્રતિનિધી.
શેઠ આણંદજી કલ્યાણજીની પેઢી. શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશના ગ્રાહકોને ભેટ. આ માસિકના સુજ્ઞ ગ્રાહકોને આપવાની ભેટની બુક છપાય છે. લવાજમ પ્રથમ મોકલનારને વી. પી. ખર્ચને બચાવ થાય છે. ભેટની બુકની સવિસ્તર હકીકત આવતે અઠે આપવામાં આવશે.
નવા વર્ષના જૈન પંચાંગ.
નવા વર્ષ સં. ૧૯૯૦ ની સાલના કાતકી જૈન પંચાંગ અમારા તરફથી છપાયેલ છે. જલદી મંગાવે, પાછળથી મળી શકતા નથી. કાંમત અધે આને
સે નલના રૂા. ત્રણ. |
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર તૈયાર છે. જલદી મંગાવો. તૈયાર છે. દેવસિરાઈ પ્રતિકમણુસૂત્ર–શબ્દાર્થ–ભાવાર્થ—અન્વયાથ સહિત.
દેવસિરાઈ પ્રતિક્રમણ સૂત્રની બુકે આ પહેલાં કેટલીક પ્રગટ થયેલ છે, તેનાથી આ બુકમાં ઘણીજ વિશેષતા અને વધારે કરેલ છે, તે જોવાથી વાચક જાણી શકશે; તેટલું જ નહીં કે જેથી આ બુક પ્રમાણે દેવસિરાઈ પ્રતિક્રમશુસૂત્રના અભ્યાસ કરનાર વિદ્યાથીઓ એજ્યુકેશન બોર્ડની પરીક્ષામાં બેસીને પણ તે ધોરણની પરીક્ષા ઉંચા નંબરે પસાર કરી શકશે. હિન્દના દરેક શહેર યા ગામની પાઠશાળામાં અભ્યાસ કરનાર વિદ્યાથી આને માટે સરલ અને ઉપયોગી કેમ બને તે લક્ષ્યમાં રાખીને આ બુક અનેક વિષયે દાખલ કરી તૈયાર કરવામાં આવી છે. આ બુક ઘણી મોટી થયેલ હોવા છતાં કિંમત માત્ર નામની જ દશ આના તથા ટપાલ ખર્ચ ત્રણ આના રાખવામાં આવેલ છે. તે સાહિત્યપ્રચાર અને બાળકે વિશેષ લાભ લઈ શકે તે હેતુને લઈને જ છે. મંગા—
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા–ભાવનગર.
For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir : - Reg. No. B. 481. === = 2 = == શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ = = = = | | OF P == | Tl - E | 1 = 5 ]] ] = ! : ; . | દર માસની પૂર્ણિમાએ પ્રગટ થતું માસિક પત્ર. . 5. 31 મું. વીર સં. 2460. માઘ. આત્મ સં'. 38, અંક 7 મા બુદ્ધિશાળી સામાન્ય માણું છે. 3 T. GET * " સામાન્ય માણસો તેમના વર્ગની અને વંશાનુગત સ્વભાવની ( મર્યાદાઓ કદિ પણ તોડી શકતા નથી. તેમનામાં એટલે પ્રાણ હોતા નથી. એ મર્યાદાઓની દીવાલ તોડવાને માટે જે હદયસામર્થ્ય . જોઈએ તે તેમનામાં હોતું નથી. એક કેઈ નાના ઉપવનમાં, પોતાને માટે મુકરર થયેલા ક્ષેત્રમાં હરણીયુ છલા લેતું હોય અને પાતાને ફરતી દીવાલની કલપના સરખીયે કર્યા વિના પિતાનીએ છલા ઉપર ફીદા થતું હોય એવી દશા આ સામાન્ય માણસની હોય છે.. તેઓ સદા તેમને માટે નક્કી થયેલી સીમાઓની વચ્ચે જ કુદતા હોય છે તેની એમને ખબર જ નથી પડતી. તેમને એ સમજાવવું જોઇએ કે એ છલાંગ નથી, પરંતુ એ એક્ર પ્રકારનું નૃત્ય છે. છલ-ગે અતર કાપે છે: છલા આદમીને માઈલના માઈલ આગળ લઈ જાય છે. નૃત્ય તો આદમીને ત્યાંની ત્યાં સ્થિર રાખે છે. ( 86 જ્યારે બે યુગે અને બે ભાવનાઓ વચ્ચે અથડામણ થાય છે ત્યારે એ કાળમાં Intellectual Commoneres નો એક વગ ઉભે થાય છે કે જે કોઈ. સિદ્ધાન્ત વિના, કેઈ આદશ વિના, કેાઈ જીવન દષ્ટિ વિના, સર્વના ગુણ ગાવાનું જ કામ કરે છે અને એ રીતે નવા બળાની ગતિમાં અંતરાયરૂપ બની જૂનવાણી વસ્તુ રચનાનો પક્ષકાર નીવડે છે. " " કુલછાબ” . ='TE P. SE ===EF====EF=== GEEF== = === For Private And Personal Use Only