Antariksh Parshwanath Tirth

Author(s): Akhil Maharashtriya Jain Shasanraksha Samiti
Publisher: Akhil Maharashtriya Jain Shasanraksha Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032037/1

Page #1

જજી (2017ીને
nી
n2-277
@
.
શ્રી અંતરીક્ષ પાર્શ્વનાથાય નમ: ||
麼麥盛察凝露麼嫁嫁嫁嫁嫁驗發發發發發發廢靈療險險
શ્રી જૈન શ્વેતાંબર શ્રી અંતરીક્ષ પાર્શ્વનાથ તીર્થ • ઈતિહાસ • વર્તમાન પરિસ્થિતિ • આપણું કર્તવ્ય
પ્રકાશક તથા પ્રાપ્તિસ્થાન : અખિલ મહારાષ્ટ્રીય જૈન શાસનરક્ષા સમિતિ. જૈન ગુરુમંદિર, પગઠબંદ લેન, નાસિક – (મહારાષ્ટ્ર) Pin - 422001.
नम्र सूचन મૂલ્ય : પ્રચાર ડ્રસ ગ્રન્ય ૩રમ્યાસ શ થઈ
पूर्ण होते ही नियत समयावधि में
शीघ्र वापस करने की कृपा करें. |
નિસરે ૩ન્ય વીવIUM ડસા
उपयोग कर सकें.
。
દિગબર ભાઈઓએ હાર્યો જુગારી બમણું રમવાની બહાદુરી બતાવવા ફરીથી અંતરીક્ષ'ના આંગણાને ઝઘડાનું મેદાન બનાવીને ઝંપલાવ્યું છે. તેવા
વખતે આ વિષયને સ્પષ્ટ કરતી આ પુસ્તિકાને સૌ કોઈ સમભાવપૂર્વક વાંચે, સને વિચારે અને આપણું કર્તવ્ય શું છે તેને પૂર્ણ નિશ્ચય કરે. ”
ન

Page #2

BOLO DODCOXIDEX.SXODUS DESXBCODXONDEO
આ તે કેવી દાદાગીરી દિગંબની !
OX અટકoaps xxx xx
શ્રી અંતરીક્ષ તીથની માલિકી કરી લેવા કેટમાં કરેલા 8 બધા જ કેસમાં જેમને સત પછડાટ ખાવી પડે તેવા ઘેર
પરાજયે તે સાંપડયા પણ ન્યાયમૂર્તિઓના ખૂબ જ સપ્ત શબ્દોના જેમને ઠપકાં પણ મળ્યા !
અને છતાં ધાકધમકી, દાદાગીરીના જેરે હજી પણ છે. કે મૂ. પૂ. જૈનેની સંપૂર્ણ માલિકીનું કેર્ટોમાં કરેલું અંતરીક્ષ
તીથી પચાવી લેવાના ધમપછાડા ચાલી રહ્યા છે. તે દિગંબરને છે. હવે આપણે બધપાઠ આપ જ પડશે.
OBXODOXXODIODOXER 103X3DC3D9B3XEXDXDI DEBIDXOXXODODOXKO
xxx
આ લોકેએ સંપૂર્ણ રીતે આપણી માલિકીના અંતરીક્ષજી, 8. શિખરજી વગેરે પાંચ તીર્થોને પોતાના કબજે લેવા માટે એક કરોડ રૂપીઆનું ધ્રુવ-કુંડ કર્યું છે. આ ફંડ માટે બહાર પડેલી પત્રિકામાં દિંગબેરેએ અંતરીક્ષજી વગેરે તીર્થોને પોતાની માલિકીનું જણાવીને આપણને આક્રમણખોર કહ્યા છે, હાય ! કેટલી બધી દાદાગીરી! :
શ્વેતામ્બર મૂર્તિપૂજક જૈન સંઘના અગ્રણીઓ ! પૂજનીય ઈ આચાર્ય દેવાદિ મુનિવરે, સાધ્વીજી મહારાજ, શ્રાદ્ધવર્યો, દાનવીરે, શિક્ષિત, કર્મઠ કાર્યકરો, સહુ જાગે! અને આપની તમામ શક્તિ આ તીથરક્ષાના કાર્યમાં લગાવે.
&#
pu & Po
ન
-
----
બાબરા -
-
૧
૪
: * ૬૦
'
ન
ર
)
-

Page #3

-
- - -
-
- -
-
-
- - - - -
- - ૪
-
સ
,
છે
આપણા તીથની રક્ષા કરવી એ આપણે ત્રિકાલાબાધિત હક છે.
શ્વેતામ્બર મૂત્તિપૂજક જૈન સંઘ એ કાંઈ નિર્માલ્યાને સંઘ નથી, એ વાત આપણે હવે ખૂબ જ સારી રીતે જાહેરમાં મૂકી દેવાનો સમય પાકી ગયો છે.
આપણા અંતરીક્ષજી વગેરે તીર્થોની રક્ષા અને સેવા કરવા માટે વિ.સં. ૨૦૩૬ ના આ સુદ દસમના શુભ દિવસે “અખિલ મહારાષ્ટ્રીય જન શાસનરક્ષા સમિતિની નાસિક મુકામે સ્થાપના કરવામાં આવી છે. હાલ તુરતમાં આ સમિતિના અન્વયે અંતરીક્ષજી તીર્થની રક્ષાનું કાર્ય હાથમાં લેવામાં આવ્યું છે. આ સમિતિનું “રીલીજીએસ ટ્રસ્ટ બનાવાયું છે અને તે સરકારી દફતરમાં રજિસ્ટર કરવામાં આવ્યું છે.
દાનવીને અમારી વિનંતી છે કે તેઓ આ ટ્રસ્ટને પિતાનું અંગત ઉદારતાભર્યું દાન સવસાધારણ ખાતે આપે, તથા દેવદ્રવ્યની રકમ પણ દાનરૂપે મેકલે જેનો ઉપયોગ સંપૂર્ણ શાસ્ત્રનીતિ મુજબ કરવામાં આવશે,
આ સમિતિને અનેકાનેક પૂજનીય આચાર્યાદિ ગુરુદેવના આશીર્વાદનું અમોઘ બળ પ્રાપ્ત થયું છે. સમિતિનું સ્થળ : જૈન ગુરુમંદિર, પગઠબંદ લેન, નાસિક (મહારાષ્ટ્ર) - “અખિલ મહારાષ્ટ્રીય જૈન શાસનરક્ષા સમિતિ –એ નામના એક કે ડ્રાફટ ઉપરના સરનામે મોકલી શકાશે.
'
,
-
- -
-
-
- - - -
- -
- -

Page #4

श्री जैन श्वेतांबर श्री अंतरीक्षजी तीर्थ । इतिहास : वर्तमान परिस्थिति अने आपणुं कर्तव्य
ભારતવર્ષને જૈન છે. મૂર્તિપૂજક સંધ શાંતિપ્રિય છે. એ કઈ ઝઘડામાં માનતા નથી. એ શાંતિપ્રિયતાને અર્થ કઈ જુદો કરીને, પિતાની વારસાગત ધર્મ-મિલક્તને કેઈ આંચકી લેવા માગે છે તેમની સામે આંખ લાલ કરવામાં તે પાછળ રહે– એ બન્યું નથી અને બનવાનું પણ નથી.
પૂર્વ ઇતિહાસ - શિરપુર (જી. અકેલા) માં આ પ્રાચીન જૈન શ્વેતાંબર તીર્થસ્થાન છે, જેને સંપૂર્ણ વહીવટ તાંબર વ્યવસ્થાપકે સદીઓથી કરતા આવ્યા છે. આ મંદિરના મૂળનાયક શ્રી અંતરીક્ષ પાર્શ્વનાથ સ્વામીની પ્રાચીન પ્રતિમા આજે પણ જમીનથી અદ્ધર છે. પ્રતિમાજી ઘણું જ પ્રભાવી અને ચમત્કારિક છે.
આ આપણું પ્રાણપ્યારા તીર્થ ઉપર દિગંબર જેનેએ બેટી રીતે જોરજુલમથી બેકાયદેસરના આક્રમણે ચાલુ કર્યા છે અને આ તીર્થ પચાવવાની મેલી મુરાદથી તેઓ વર્ષોથી શિરજોરી કરતા આવ્યા છે, જેની સામે આપણને અદાલતના આંગણે ન્યાયનું દ્વાર ખખડાવીને ન્યાય માગવાની વખતોવખત ફરજ પડી છે.
આ પ્રતિમાજીની પૂજા અત્યારે બન્ને આમ્નાયના લે કે, શ્વેતાંબરી સંઘ અને દિગંબરી સંધ વચ્ચે આપસમાં બેસીને સન ૧૯૦૫ની સાલમાં નક્કી થએલા સમયપત્રક પ્રમાણે કરે છે. શ્વેતાંબરીઓ પ્રભુ પ્રતિમાજીને ચક્ષુ, ટીકે અને મુગટ, આભુષણે આદિ ચઢાવેલી અવસ્થામાં પૂજે છે, ત્યારે દિગંબરીએ તે વસ્તુઓ વિરહિત એવી અવસ્થામાં પૂજે છે. આ રીતે પૂજવાને બન્નેને હક કાયમ થએલે છે.
સમયપત્રક કઈ રીતે થયું? સન ૧૯૦૨ની સાલ સુધી આ તીર્થમાં આપણું નીમેલા પિળકર પૂજારીઓના હસ્તક વ્યવસ્થા થતી હતી. પણ પિળકર અધિકારની મર્યાદાનું અતિક્રમણ કરી જુદા જુદા હક્કો જમાવતા ગયા અને મંદિરના “દાદા” બનીને બેઠા. જેથી તેઓ માલિક એવા શ્વેતાંબરેની પણ સામે થયા. દિગંબરે અને શ્વેતાંબરની વચ્ચે અથડામણ ઊભી કરીને પિતાને સ્વાર્થ સાધવાનો પ્રયાસ કરવા લાગ્યા અને યાત્રીઓની પણ કનડગત કરવા લાગ્યા ત્યારે આપણે તે પેળકરેની સામે વાશીમની

Page #5

ફર્સ્ટ ક્લાસ મેજિસ્ટ્રેટની કેર્ટમાં મિસી. ક્રિમીનલ કેસ નં. ૩ એફ ૧૯૦૩ને કેસ માંડે. જેમાં દિગંબર ભાઈઓની પણ આપણે સહાય લેવી પડી. પિળકોએ પણ આપણી સામે સિવિલ સુટ નં. ૯૪/૧૯૦૫ને દાખલ કર્યો, જેમાં આખરે માંડવાળ (Compromise) થઈ અને પિળકોને પૂજારી તરીકે હટાવી તેમને ચાર પ્રતિનિધિઓને મંદિરના નોકર તરીકે રાખવા, સને મળીને રૂ. ૨૬૧૭ વર્ષાસન આપવું, એમ નક્કી થયું અને ભગવાન આગળ ચઢાવેલું નિર્માલ્ય તથા પૈસા આદિ તેમને લેવાને હક આપી સંતોષ પમાડવામાં આવ્યું.
આ વર્ષાસનની રકમ આજ દિવસ સુધી શ્વેતાંબર સંધની પેઢીમાંથી અપાય છે.
સન ૧૯૦૫ની સાલ સુધી સ્થાનિક દિગંબર ભાઈઓને આ મૂર્તિની ચક્ષુ, ટિકા, મુગુટ આદિ સાથે જ કઈ કઈ વખત પૂજા કરવા દેતા હતા.
પણ ૧૯૦૫ની સાલમાં તેઓએ આ ભગવાનની તેમના આમ્નાવ મુજબ પૂજા કરવાની માંગણું કરી અને ઝઘડાનું વાતાવરણ ઊભું કર્યું. તેથી બંને પક્ષના આગેવાન ભાઈઓ એકત્ર મળ્યા અને સં. ૧૯૬૧માં રૌત્ર સુદ ૫ ના દિવસે ભેગા બેસીને એક સમયપત્રક ઘડી કાઢ્યું, જેમાં શ્વેતાંબર તથા દિગંબર ભાઈઓને પિતપોતાની માન્યતા મુજબ પૂજા કરવા માટે લગભગ અર–અરધે સમય વહેંચી આ. શ્વેતાંબર ભાઈઓએ ઉદારતાપૂર્વક આ સમયપત્રકને માન્યતા આપી.
ઝઘડાના મૂળ પાકા થયા. આવી છૂટને તેઓ આ ભયંકર દુરુપયોગ કરી આ તીર્થને સતત અશાંતિનું ધામ બનાવશે એવી કોઈ કલ્પના તે વખતના વ્યવસ્થાપક ભાઈઓએ કરી નહિ. અને તેઓને એવી કોઈ શંકા પણ ઉપસ્થિત થઈ નહિ. કારણ કે તે વખતના વેતાંબર આગેવાન ભાઈઓ અને દિગંબર આગેવાન ભાઈઓના વ્યાવહારિક સંબંધ બહુ જ સારા અને ભાઈચારાના હતા, તેથી વહીવટમાં પણ તેઓ સાથે રહ્યા હતા પણ; સમય જતાં સ્પષ્ટ થએલું છે કે
વિશ્વાસ મૂકવા જતાં દાઝવા વખત આવ્યો છે. સન ૧૯૦૮ની સાલ સુધી આ રીતે વ્યવસ્થા અને વહીવટ ચાલે પણ જ્યારે ઉપરની સાલમાં પ્રભુજીની પ્રતિમાજીને લેપ કરવાનો વખત આવ્યું અને પેઢી તરફથી રોકાએલા કારીગરેએ જને લેપ ઉતાર્યો ત્યારે દિગંબર ભાઈઓના મનમાં પ્રભુજીની પ્રતિમાજીને દિગંબરી બનાવવાની મેલી મુરાદનું પાપ જાગ્યું અને કાવનું રચવામાં આવ્યું, પ્રભુજીના અંગ ઉપરના મૂળભૂત તાંબર ચિન્હ એટલે “કંદરે

Page #6

૬
અને કોટા' આ બે ચિન્હા ઉખેડી નાખીએ તે જ આ કામ સિદ્ધ થાય એવુ જાણીને લાગ જોઈ તા. ૧૩મી ફેબ્રુઆરી ૧૯૦૮ના દિવસે કાઈ લેઢાના હથિયાર વડે આ એ ચિન્હા ખાદી કઢાવ્યા (Chiselled ). અને આ રીતે દિગંબરેરાએ ભગવાનનું ભયંકર અપમાન અને ધાર આશાતના કરીને શ્વેતાંબર સંઘના હૃદય ઉપર સીધેા જ ઘા કર્યાં અને તેમની ધાર્મિક લાગણી બહુ ખરાબ રીતે દુભાવી.
ઉપરક્ત બનાવથી ભારતભરના શ્વેતાંબર સંધેામાં ભયંકર રાષ જાગ્યા અને જોરદાર ખળભળાટ મચી ગયા અને દિગંબરાના આ અપકૃત્યના જવાબ માંગવાની માગણીએ જોર પકડયું. તેથી શ્વેતાંબર વ્યવસ્થાપકને પણ ન્યાય માટે કાર્ટને આશરે લેવાની ફરજ પડી.
.
શ્વેતાંબર મૂર્તિપૂજક સંધ આ તીર્થસ્થાનને વર્ષોથી વહીવટ કરતા આવ્યા હતા અને ભગવાનની પૂજા—લેપ તથા સંસ્થાનના વહીવટ કરવાના તેમને એકલાને જ (Exclusive) અધિકાર હતા. પૂર્વે પણ લેપ વિગેરે અનેક વખત કર્યાની હકીકત બની ચુકેલી હતી. દિગંબરે આ રીતે ચાલુ લેપમાં ખાટી રીતે એકાયદેસરના અવરાધા ઊભા કરી તેમને આપેલી સવલતનેા (Concession) આવેા ધૃષ્ટતાપૂર્ણાંક દુરૂપયોગ કરી, પેાતાનું પોત પ્રકાશિત કરવાથી શ્વેતાંબર વ્યવસ્થાપકે પરિસ્થિતિને તાગ પામી તુરત જ ન્યાયકા ના આશરા લેવા ગયા. અને અકાલાની ઍડીશનલ ડિસ્ટ્રીક્ટ જજની કાર્ટીમાં દિગંબરાની વિરુદ્ધમાં નં. ૪/૧૦ને સુપ્રસિદ્ધ દાવા દાખલ કર્યાં. જેમાં મૂર્ત્તિ –મંદિર પૂજા અને વહીવટ સંબધીના સંપૂર્ણ હક્કોની માંગણી કરી અને મૂર્તિને નુકસાન પહેાંચાડનાર ભાઈઓની પાસેથી નુકસાન ભરપાઈ અને તેમની સામે પગલાં લેવાની માંગણી કરી હતી. દિગબરાએ પણ આ કેસમાં (Cross-objections) દાખલ કર્યા અને લગભગ શ્વેતાંબરા જેવી જ પૂરા હક્કોની માંગણી કરી.
સન ૧૯૧૮ની સાલમાં આ કેસના ફેસલા આવતાં અને પક્ષને સતાષ થયા નહિ.
તેથી નાગપુરની હાઈક્રાટ જેવી કે ઍડિ. જ્યુડિશીઅલ કમિશનર એફ સેન્ટ્રલ પ્રેાન્ક્રિન્સેસ એન્ડ ગેરારની વડી અદાલતમાં ફર્સ્ટ અપીલ નં. ૩૯-B એફ ૧૯૧૮ની દાખલ કરવામાં આવી.
આ કેસમાં આપણા તરફથી ૬૦૦થી વધુ લેખિત પુરાવાઓ દાખલ કરવામાં આવેલા અને અનેક સાક્ષીઓની જુબાની આપવામાં આવેલી. એ બધાની

Page #7

છણાવટ કરી બન્ને પક્ષનું પૂરું સાંભળી લઈ પાંચ વર્ષ પછી ૧લી ઓક્ટોબર ૧૯૨૩ની સાલમાં આ કેસના ખૂબ વિસ્તૃત એવા નિકાલ જજ મહાશયે એ આપેલા છે, જે સંપૂર્ણ શ્વેતાંબરીઆની તરફેણમાં જ છે.
અવળા પ્રચાર સામે સત્ય શું છે ? શ્રી અંતરીક્ષજી તીના સંધમાં હાલમાં ગિબર ભાઈઓ તરફથી વ માનપત્રા, માસિકા, પાક્ષિકા અને વિવિધ રીતે પ્રગટ થનાર સમાચારા સાવ સત્યથી વેગળા અને જનતામાં ગેરસમજ ઉત્પન્ન કરનારા છે. આ ગેરસમજ દૂર કરવા અને જાહેર જનતાને સત્ય હકીકતની નણુ થાય એ દ્વૈતુથી આધારભૂત સત્ય હકીકતાને અત્રે ટૂંકમાં જાહેર કરવામાં આવે છે, તે સૌ કોઈ ધ્યાનપૂર્વક વાંચે અને વિચારે.
ફ અપીલ નં. ૩૯-Bમાં કાઢે નક્કી કરેલા મુદ્દાઓ ( Issues ). જેમાંથી પાંચ મહત્ત્વના મુદ્દા નીચે આપવામાં આવ્યા છેઃ
1. Whether the Temple of Shri Antariksha Parshwanath and the main Idol therein belonged to the Shwetambari or Digambari sect of the Jain Community?
૧. શું શ્રી અંતરીક્ષ પાર્શ્વનાથ ભગવાનનું મંદિર તથા મૂળનાયક ભગવાનની પ્રતિમા જૈતાના શ્વેતાંબર સંઘની કે દિગ ંબર સંપ્રદાયની માલિકીની છે ?
2. Whether the Shwetamberi Community has the exclusive r!ght of management of the temple and properties ? .
૨. શું શ્વેતાંબર સમાજને એકલાને જ આ મંદિર અને મદિની મિલકતને વહીવટ કરવાના હક છે.?
3. Whether the main Parasnath Idol was a.Shwetambari Idol with waist Tie and kachhota (Langoti) ?
૩. “શું” મૂળનાંયક પારસનાથ ભગવાનની મૂર્ત્તિ કદોરા-કછાટા સાથે એવી શ્વેતાંબરી મૂત્તિ હતી ? ”
.
4. Whether the Shwetambarieshad a right of laping' (Replastering) the Idol ?
૪. “ શું શ્વેતાંબરાને આ મૂર્તિ ને લેપ કરવાને હક હતા ?
""

Page #8

.
5. Whether any of the gentlemen, chiselled the idol with some iron instrument ? (to make it appear a Digambari idol) ?
૫. શું કાઈ સગૃહસ્થાએ લેઢાના હથિયાર વડે, (મૂર્ત્તિનું દિગંબરીકરણ કરવાના હિસાબે ) મૂર્તિ ઉપર ખાદાખાદ કરી ?
આ અને એવા ખીજા અનેક મુદ્દાઓને (Issues) ચુકાદે સન ૧૯૨૩ ની ૧ લી ઓકટોબરના દિવસે અપાયા છે. જેમાં નીચે મુજ્બના મુદ્દાઓના પરામશ લેવાયા છે.
૧. શ્રી અંતરીક્ષ પાર્શ્વનાથનું મંદિર તથા મૂર્ત્તિની માલિકી શ્વેતાંબરે નીજ છે. ૨. શ્વેતાંબરાને એકલાને જ (Exclusively) આ સંસ્થાન તથા તેની મિલક્તના વહીવટ કરવાના સમ્પૂર્ણ હક છે.
3. પારસનાથ ભગવાનની મૂર્તિને કદારા અને કોટા હતા અને મુત્તિ શ્વેતાંબરી જ છે. ''
૪. મુત્તિ ને લેપ' કરવાના શ્વેતાંબરાના જ હક છે.
""
66
૫. મૂર્ત્તિ ના દેખાવ દિગંબરી થાય એટલા માટે એ હેતુથી મંત્તિ ઉપરના દારા અને કછેટે લેાઢાના હથિયાર વડે દાયા છે એ વાત માન્ય રખાઈ પણુ કાણુ વિશિષ્ટ (Particular) વ્યક્તિએ ખોદ્યો છે એ પુરવાર થયાનું ગણવામાં આવ્યુ નહિ.
૬. ખીન્ન પણ મુદ્દાઓને વિમશ કરતાં
“ આ પ્રતિમાજીને ચક્ષુ, ટિકા અને મુગુટ તથા દાગીના સાથે તેમ જ કારા-કછટા સાથે પૂજવાના શ્વેતાંબરાને પૂર્ણ હક છે. ” એમ જાહેર કર્યું" છે.
૭. સ. ૧૯૫૬ સુધી શ્વેતાંબરા આ સસ્થાનના વહીવટ કાઈ પણ અવરોધ કે ઈના પણ હસ્તક્ષેપ વગર અબાધિત રીતે કરતા આવ્યા છે. સ. ૧૯૫૬ ગ્રહેલાં દિગબરેાના આ સંસ્થાનના વહીવટમાં જરા પણ હસ્તક્ષેપ ન હતા. અને સં. ૧૯૬૧ માં શ્વેતાંબરાએ ગિબરાને પૂજા કરવાની છુટ આપી હતી.
૮. તેમ જ આ પ્રતિમાજી મૂળથી નમ્ર નહિ પણુ કે દારા-કાટા સાથેની છે.
લેાઢાના હથિયાર વડે મૂત્તિના અંગભૂત કરી અને કહેાટા ખાવાથી શ્વેતાંબર જૈનેાની ધાર્મિક લાગણી જરૂર દુભાએલી છે.
શ્વેતાંબરાએ માંડેલ આ કેસ દિવાની સ્વરૂપના છે અને તેની દખલ લેવાના આ કાને અધિકાર છેઃ—દાવે મુદ્દતમાં કરેલા છે.

Page #9

આ ચુકાદાની સર્વે વિગત ઘણી જ જાણવા જેવી છે. આથી ઝગડાના આખા સ્વરૂપ ઉપર સ્વચ્છ પ્રકાશ પડી શકે છે, અને ન્યાય કેવી રીતે તેની માપીને ન્યાય આપ્યો છે અને દિગંબરે સતત બેટાને આશરો લઈ આપણને નાહકના કેવી રીતે પજવી રહ્યા છે તે સહેજે જણાઈ આવે તેમ છે ! આ ચુકાદ સન ૧૯૨૩ ની સાલમાં આવ્યો હતો.
તેને આછે પણ સ્પષ્ટ ખ્યાલ આવે તે માટે આ કેસમાં તેમજ તે પછી થએલ પ્રિહી કાઉન્સીલના અપીલના ચુકાદામાં અને બીજી અનેક દિવાની અને ફોજદારી કેસોમાં વખતોવખત જે ચુકાદાઓ આવ્યા છે તેમાંથી મહત્ત્વને ભાગ નીચે આપવામાં આવેલ છે?
વેતાંબરની તરફેણમાં જ કેર્ટીના ચુકાદાઓ. “Abstracts of judgement of Nagpur High Court.”
નાગપુર હાઈકોર્ટના ચુકાદામાંથી 2 “The title and the right of Management of the Sansthan has been proved to have been enjoyed exclusively by the Plaintiffs (Shwetambaries). The Judge has come to the conclusion that the plaintiffs have clearly proved that the Management of the temple was all along in the hands of the Shwetambaries and Balapur panchas.”
આ સંસ્થાને વહીવટ અને વ્યવસ્થા કરવાને હક એકલા વાદી (શ્વેતાંબરે) એને જ છે એ વાત પુરવાર થઈ ગઈ છે. મા. જજસાહેબ એ નિર્ણય ઉપર આવેલ છે કે, વાદીઓએ સ્પષ્ટ રીતે પુરવાર કરેલ છે કે આ મંદિરની વ્યવસ્થા પૂર્વાપરથી શ્વેતાંબર સમાજ અને બાલાપુર પંચના હાથમાં હતી.”
“The Idol, the Judges finds was a Shwetambari one having a Katisutra and Langoti."
મા. જજ મહાશયોને એમ જણાય છે કે આ પ્રતિમા વેતાંબરીય હતી અને તેને કટીસૂત્ર અને લંગોટી હતી.”
“The Plaintiffs (Swhetambaries) were given a permanant inju. ction against Defendants, the Digambari Sect, restraining the latter from obstructing the plaintiffs and their sect in putting the paste on the Idol and restoring it to its former condition, namely making the Kachhota and Kargota, marks on the ears and arms."

Page #10

૧૦
[“આ પ્રતિમાને લેપ કરવામાં કે તેને કાર અને કછોટે તેમ જ કાન અને હાથ ઉપરના ચિહ્નો કરી પૂર્વ સ્થિતિ મુજબ બનાવવામાં વાદીઓ કે વાદીના પંથને (તાંબરને) પ્રતિવાદીઓ કે પ્રતિવાદીઓના પંથ તરફથી કઈ હરક્ત કરવામાં ન આવે એ કાયમને મનાઈ હુકમ આપવામાં આવે છે.”]
"It seems to us that there is little doubt that the principal Idol in the temple was a Shwetambari one.”
[“અમને એમ જણાય છે કે આ મંદિરમાંની મૂળનાયકની પ્રતિમા શ્વેતાંબરી હતી એમાં જરાય શંકા નથી.”]
"It was established that the Idol possesses ornaments and these were habitually used. It goes a long way towards showing that the deity originally belonged to the Shwetambaries. In our opinion that oral evidance adduced by the Plaintiffs (Shwetambaries) is sufficient to show that the Idol belongs to them."
[“એ પુરવાર થઈ ચુકેલું છે કે આ પ્રતિમાને દાગીનાઓ છે. અને તે કાયમી વપરાશમાં હતા. જે ઉપરથી એમ સિદ્ધ થાય છે કે ભગવાન (દેવ) મૂળમાં શ્વેતાંબરેના જ છે. અમારા મત પ્રમાણે વાદીઓ (શ્વેતાંબરેન) તરફથી જે મૌખિક પુરાવાઓ રજૂ કરવામાં આવ્યા છે તે, પ્રતિમા તેમની માલિકીની છે એ વાત પુરવાર કરવા માટે પૂરતી છે.”]
"It seems to be conclusively proved that there are ornaments used in the worship of the principal Idol in the Temple.”
[“એ વાત ચોખ્ખી રીતે પુરવાર થયેલી જણાય છે કે આ મંદિરમાં મૂળનાયક ભગવાનની પૂજામાં દાગીનાઓ વપરાયા છે.”].
“We have already found that the Idol is a Shwetambari one, These two facts strongly support the plaintiffs' allegation that the temple itself belonged to the Shwetambari sect.”.
[“અમને ખરી રીતે દેખાય છે કે પ્રતિમાજી વેતાંબરી છે અને આ બે હકીકતે “આ મંદિર શ્વેતાંબરના પંથની માલીકીનું છે.” એ વાદીઓના દાવાને ખૂબ મજબૂતીથી આધાર આપનારી છે.”]
“ Possession and management of the temple goes a long way towards proving its ownership.”

Page #11

[“આ મંદિરને કબજે અને વહીવટ ઉપરથી તેની માલીકી પણ સિદ્ધ થાય છે.”]
. 'We are not inclined to believe the defence witnesses on the point of ownership and its management.'
If “અમે મંદિરની માલિકી અને વહીવટના મુદ્દા ઉપર પ્રતિવાદી (દિગંબરે) તરફથી આવેલા પુરાવાઓ ઉપર જરાય વિશ્વાસ મૂકવા તયાર નથી.”]
“The Documentary evidence produced by the plaintiffs proves beyond all reasonable doubt that the mangement of the Shrine by Shwetambaries for a very long series of years."
[“વાદી (શ્વેતાંબરે) તરફથી દાખલ કરવામાં આવેલા લેખિત પુરાવાઓ પૂર્ણ અને નિશંક રીતે પુરવાર કરી આપે છે, કે આ દેવસ્થાનને વહીવટ ઘણું ઘણું વર્ષોથી શ્વેતાંબરના હસ્તક હતો.”]
“We declare that the Shwetambaries are entitled to the exclusive management of the temple and image of Shri Antariksha Parshwanathji Maharaj at kasba Shirpur with katisutra, kardoda and lape, and that They have the right to worship that image with Chakshu, Tika and Mugat and to put on ornaments over the same in accordance with the custom."
_[ “એથી અમો એમ જાહેર કરીએ છીએ કે એકલા વેતાંબરને જ કસબે શિરપુરમાં રહેલા આ મંદિર અને શ્રી અંતરીક્ષ પાર્શ્વનાથ મહારાજની પ્રતિમાને જીને વહીવટ કરવાનો તેમજ આ પ્રતિમાજીને કંદરે અને કછેટા સાથે લેપ કરવાને અને ચક્ષુ, ટીકા, મુગુટ સાથે દાગીના ચઢાવવાપૂર્વક પિતાની પદ્ધતિ પ્રમાણે પૂજા કરવાને સંપૂર્ણ હક્ક છે.”] .
આ રીતે નાગપુર હાઈકોર્ટમાં હારી ગયા પછી દિગંબરેએ લંડનની પ્રિહીકાઉન્સીલમાં અપીલ દાખલ કરી જેનો નં. ૬૯/૨૭ હતો. જે અપીલને નિકાલ સન ૧૯૨૯માં આવ્યું. તે પણ સપૂર્ણ દિગંબરીઓની વિરુદ્ધમાં જ આવેલું છે. નાગપુર હાઈકોર્ટને ચુકાદો અને ડીક્રી બરાબર છે એવું કહી પ્રિહી કાઉન્સીલે પિતાને ચુકાદ અને ડીક્રી શ્વેતાંબરોની તરફેણમાં કરી આપેલ છે.
પ્રિહી કાઉન્સીલના સન ૧૯૨૮ માં આવેલ આ ચુકાદાથી દિગંબરોને કાંઈ મળ્યું હોય તો તેમને સન ૧૯૦૫માં નક્કી થએલ સમયપત્રક (Time table ) મુજબ પિતાના આમ્નાય મુજબ પૂજા કરવાને તેમને એક માત્ર હક કાયમ થયો,

Page #12

૧૧
તેમજ તેમના પૂજાના સમય દરમ્યાન જે Collection આવે તે લેવાની તેમને છૂટ મળી. આ સિવાય ખીજુ કાંઈ પણ તેએ આ છેલ્લી કાર્ટમાંથી મેળવી
શક્યા નથી.
પ્રિલ્હી કાઉન્સીલના જજમેન્ટમાં નીચે મુજખ્ખ સ્પષ્ટ રીતે જણાવવામાં આવેલ છે કે
Abstracts of Judgement of the Privy Council.
"Broadly the findings are in favour of Swetambaries. They had. all along been in acctual management of the Temple and Idol, their title and right of management had been cxclusive, and they had been worshiping the image with ornaments and paintings. The male organ of the deity being covered with waist tie and band for a period, which could not be definately asertained, but at any rate from 1847–48 The Digambaries had also been allowed to worship in their own way in the Temple-But the witnesses of the Digambaries, on the point of ownership of the Temple and its management were not believed."
"On full consideration of the whole case their Lordships have reached to the conclusion the decree is right. and in the result therefore the appeal fails and their Lordships will humbly advice His Majesty that it be dismissed with costs."
“ સામાન્ય રીતે ચુકાદાઓ શ્વેતાંબરાની તરફેણમાં છે. શ્વેતાંબરા જે આ મંદિર અને મૂર્તિના પૂર્વાપર અને પ્રત્યક્ષ વ્યવસ્થાપકે છે, અને જેમને વહીવટનેા અને વ્યવસ્થાના હક્ક એકમેવ અને સમ્પૂર્ણ ( Exclusive ) છે. એટલુ જ નહિ પણ તે આ પ્રતિમાજીને રત્ના, આભુષણા, આંગી વડે કરીને પૂજતા આવ્યા છે. પ્રતિમાજીનું પુરૂષચિહ્ન કારા અનેક કછેટા વડે કરીને, જેનેા સમય આપણે નક્કી નહીં કરી શકીએ પરંતુ કાઈ પણ હિસાબે છેલ્લા સંવત ૧૮૪૭–૪૮ જેટલા ધણા લાંબા વખતથી ઢંકાએલું છે. આ મંદિરમાં દિગંબર ભાઈઓને પણ તેમની રીતે પૂજા કરવાની રત્ન આપવામાં આવી છે. પણ દિગંબરા તરફથી આ મંદિરની માલિકી અને તેના વહીવટના મુદ્દા ઉપર રજૂ કરવામાં આવેલા પુરાવા ઉપર વિશ્વાસ મૂકયા નથી. ”
“ આ કેસના સ‘પૂર્ણ રીતે વિચાર કરતાં માન્યવર લેા શીપે! એ નિય ઉપર આવ્યા છે કે જે ડીક્રી નાગપુરની હાઈકાએ કરેલી છે તે જ ખરાખર છે. તેથી દિગંબરેની આ અપીલ ખરચ સાથે રદ કરવામાં આવે છે. “

Page #13

૧૩
પ્રિલ્હી કાઉન્સીલની ડીક્રી
"The court of the Judicial Commissoner on the 1st October 1923 made a decree setting side the decree of the lower court and ordering.
(1) That the Shwetambaris are entitled to the Exclusive management of the Temple and image of Shri Antrsiksha Parasnathji Maharaj and that they have right to worship the image in accordance with their custom.
(2) That the Digambaries have a right of worshiping the image in accordance with an agreement made in 1905, but are not to interfere with the Shwetambari custom of worship.
(3) That the Digambari sect be permanently restrained from obstructing the Shwetamebari sect in getting the image restored to its original form and plastering the same now and hereafter.'
"His Majesty having taken the said report into conssideration was pleased by and with the advice of His Privy Council to approve thereof and to order as it hereby ordered that the same be punctually observed, obeyed and carried into execution."
Whereof the judges of the court of the judicial commissner of the central Proviinces for the time being and all other persons whom it may concern are to take notice and govern them selves accordingly by.
નાગપુર હાઇક્રા માંથી સન ૧૯૨૩માં ઉપર મુજબના જ ચુકાદો આવ્યા હતા તેના તત્કાલ પછી સન ૧૯૨૪માં શ્વેતાંબરાએ ભગવાનને વિલેપન કરાવ્યું હતુ ત્યારે પણ દિગંબરેએ વિલેપનકાર્ય સ્થગિત કરાવવા માટે કાર્ટૂનું શરણુ
સ્વીકાર્યું હતું પણ ત્યાં તેમનું કાંઈ પણ ચાલ્યું હું અને કે તેમની વિનંતી અમાન્ય રાખી. તેના પરિણામસ્વરૂપ દિગબરાએ લેપ કરાએલી મૂર્તિ ઉપર પ્રતિદિન ગરમ દૂધ–ગરમ પાણી આદિના પ્રક્ષાલ કરી અને બીજા અન્ય ઉપાયા વડે કરીને વિલેપન ઘસવાના પ્રયાસ કરી તેમને મળેલા આધકારને સદુપયેગ (?) કરી રાજી રહ્યા. અને ત્યાર પછી તેઓ પ્રિત્હી કાઉન્સીલમાં પોતાના કેસ અપીલના સ્વરૂપમાં લઈ ગયા. ત્યાં પણુ ઉપર જણાવ્યા મુજબ તેને પૂર્ણ હાર મળી.
ફરી ૧૯૩૪માં ભગવાનને લેપ કરવાને પ્રસંગ ઊભેા થયા ત્યારે ફરીથી દિગુભાએ વિરાધ ચાલુ કર્યા અને Old wine in new botlle.

Page #14

એ ઉક્તિ પ્રમાણે એ જ વાત કરી નવેસરથી કેર્ટ આગળ જોરશોરથી રજૂ કરી અને કેર્ટ સમેિ માંગણી કરી કે “ જ્યાં સુધી લેપમાં કટિસ અને કછેટાનું માપ નક્કી નહિ થાય ત્યાં સુધી વિલેપનનું કામ સ્થગિત રાખવું”
ફરીથી અકેલા કેટમાં કેસ ચાલ્યો અને એ કેટે મૂર્તિ ઉપર કરવામાં આવતા કટિસત્ર અને કછટાનું માપ નીચે મુજબ નક્કી કરી આપ્યું અને નીચે મુજબ આદેશ આપ્યો :
કટિસત્ર ચેડાઈમાં ૧” (ઈચ), કમરને એક ખૂણાથી બીજા ખૂણે સુધી વેષિત એવું બનાવવું અને જાડાઈ ૧/૩” (ઇંચ) રાખવી. અને કછટાની જાડાઈ ૧/૮” (ઈચ) અને પ્રારંભમાં ૨ ચડાઈ અને અંતમાં ૨ ૧/૨ ચોડાઈ રાખવી. તેમજ મૂર્તિના વિલેપનની ક્રિયા ચાલતી હોય ત્યારથી તે પૂરે સુકાઈ જાય ત્યાં સુધી તાંબર સંઘ મૂર્તિની પૂજા, પ્રક્ષાલ, અભિષેક આદિ ક્રિયા કરવા ઉપર પ્રતિબંધ રાખી શકે છે. તે વખતે દિગંબરે વિરોધ કરી શકશે નહિ. વેતાંબરે જ્યારે જ્યારે જરૂર હોય ત્યારે ત્યારે વિલેપન (લેપ) કરાવવા સ્વતંત્ર છે.”
અકેલા કેર્ટના આ આદેશ પછી તુરત જ વેતાંબરોએ લેપ કરવાની તૈયારી કરી...પણ દિગંબરેએ તરત જ અકેલા કેર્ટના નિર્ણય વિરુદ્ધમાં નાગપુરની કેર્ટમાં અપીલ દાખલ કરી. નાગપુર હાઈકોર્ટના ન્યાયાધીશ મહાશય જસ્ટીસ પિલક સાહેબે તા. ૮-૭-૧૯૪૭ના દિવસે આ અપીલને ચુકાદો આપતાં અકોલા કેટની આજ્ઞા કાયમ રાખી દિગંબરની અપીલ કાઢી નાખી અને સાથે સાથે એમ પણ કહ્યું કે, “દિગંબરે જાણીબુઝીને આ કેસને લંબાવી રહ્યા છે જેથી Aવેતાંબરને આ અંગે જે ખરચ થયું છે તે દિગંબરેએ તેમને આપવું.”
હાર્યા છતાં વાર્યા નહિ નાગપુર હાઈકોર્ટમાં ચુકાદે આવ્યા પછી જેવી શ્વેતાંબરેએ લેપની તૈયારી કરવા માંડી કે તરત જ દિગંબરેએ પુનઃ હાઈકેટમાં “લેટર્સ પેટન્ટ' અપીલ કરીને લેપ સ્થગિત કરવાની માંગણું કરી. પરંતુ તા. ૧૭–૩–૪૮ ના દિવસે હાઈકોર્ટએ એમની આ અપીલ પણ અસ્વીકૃત કરી લેપ કરવા માટે કોઈ સ્થગિતિ (Stay)ને આદેશ આપ્યો નહિ. જેથી શ્વેતાંબરાએ લેપનું કામ આરંવ્યું અને પુરું કરી તા. ૩-૧૦-૪૮ ના રોજ લેપ સુકાઈ જવા પછી ફરીથી પૂજ, પ્રક્ષાલ, અભિષેક આદિ દૈનંદિન કાર્યક્રમ ચાલુ કર્યો. જ્યારે પ્રભુ પ્રતિમાજી પ્રથમના કરતાં અનેક ગણી તેજસ્વી, દેદિપ્યમાન અને સુંદર જણાતી હતી.

Page #15

બહુ દુઃખ સાથે આ નેધ કરવી પડે છે કે દિગંબર અને તાંબરે વચ્ચેના ઝઘડાઓ આટલા માત્રથી પૂરા થયા નથી. એક લાંબી એવી ઝઘડાઓની હારમાળા સર્જાઈ છે, જેને વર્ષો સુધી પણ અંત આવ્યો નથી. આ કેવળ “પૂજને હક્ક” આપવાના કારણે, વ્યવસ્થાના કાર્યમાં સતત હસ્તક્ષેપ કરવાની તેમને તક મળી છે જેથી જ્યારે જ્યારે શ્વેતાંબરે મંદિરમાં સુધારે વધારે (Structural Change) અથવા રિપેરર્સ કરવા અથવા ધર્મશાળા આદિનું બાંધકામ સમારકામ કરવા જતા ત્યારે ત્યારે તે લેકે એક યા બીજી રીતે તેમાં અવરોધ ઉભે. કરી દિવાની કે ફેજદારી કેસમાં વ્યવસ્થાપકેને સંડોવી દેતા આવ્યા છે.
આવા અનેક કેસમાંથી થોડા કેસીસમાંથી થોડું જાણવા જેવું (૧) સી. એ. એ. નં. ૨૧૧/૧૯૩૩ના કેસમાં ચોકખી રીતે કહેવામાં આવ્યું છે કેઃ
« The Digambaries have only right of worship, and they have nothing to do with structural changes in the temple,"
“દિગંબરેને એકલે પૂજા કરવાને માત્ર હક્ક છે. મંદિરના વાસ્તુમાં ફેરફાર થાય તેની સાથે તેમને કાંઈ પણ સંબંધ નથી.”
(૨) કિ. કેસ નં. ૭/૧૯૩૬ના એક ફોજદારી કેસમાં, જજજ મહાશાએ ફેંસલે આપતા કહ્યું છે કે :
“ The Shwetambaries are entitled to build a dharmshala. The Digambaries are not entitled to obstract the work by any meance, whether peaceful or otherwrise,”
(૩) મટી. અપીલ નં. ૩૯૧/૩૬માં કોર્ટે સ્પષ્ટપણે કહ્યું છે કે
“What the Digambaries have sécured by the judgement of the Privy Council, above reffered to is only a right of worship at the temple according to the time table of 1905 and no. further. Any interfearance by Digambaries in the management of the temple by the Shwetambaris be that Management by necessary alterations and improvements in the temple or its property. or by construction of further structures on the temple land-would amount to an unlawful act on the part of the Digambaries.”

Page #16

“પ્રિહી કાઉન્સીલના ચુકાદાથી શિંબરેએ ૧૯૦૫માં થયેલા ટાઈમ ટેબલ મુજબ આ મંદિરમાં ફક્ત પૂજા કરવાના હક સિવાય બીજું વધારાનું કાંઈ પણ મેળવેલ નથી. અને દિગંબરે તરફથી મંદિરની વ્યવસ્થામાં હસ્તક્ષેપ કે દખલ કરવામાં આવે તે તે, પછી તે વ્યવસ્થાપક મંદિરમાં કે મંદિરની મિલક્તમાં જરૂરી ફેરફાર કે સુધારે વધારે કરતા હોય અથવા કેઈ નવું બાંધકામ કરાવતા હોય, તેમનું કૃત્ય બેકાયદેસરનું ગણવામાં આવશે.”
(૪) કેસ નં. ૯/૧૯૪૦ના જજમેંટમાં કેટે ફરી ખુલાસાથી જાહેર કરેલ છે કે
"Whether the Shwetambaries who have amdittedly a right of Exclusive management of the temple and image, were entitled to do overt acts in exercise of that right, Ip my openion they were entitled to do so. I hold accordingly.”.
શ્વેતાંબરે કે જેમને એકલાને જ આ મંદિર અને મૂર્તિના વ્યવસ્થાપનને સંપૂર્ણ (Exclusive) હકક માન્ય રખાય છે, તેમને જરૂરી દરેક ચીજ (કાર્ય) આ હકના ઉપભોગમાં કરવાને અધિકાર છે અને મારે પણ એ મત છે કે તેઓ આ રીતે અધિકારને છૂટથી ઉપયોગ કરી શકે છે, એમ હું જાહેર કરું છું.” વળી આગળ જતાં જજ મહાશય કહે છે કે –
“My conclusion, Then, is that the expression with all its immplications does not mean or include a claim to worship the image with its settings and surroundings."
તેથી એવા નિર્ણય ઉપર આવ્યો છું કે પ્રિહી-કાઉન્સીલના જજમેંટમાં વપરાયેલા શબ્દો, “with all its implications"ના અર્થમાં મંદિરના settings and surrounding ની સાથે પૂજે કરવાના હકને કઈ સમાવેશ થતો નથી અને એ એને અર્થ પણ થતા નથી.”
(૬) મિસિ. યુ. કેસ નં. ૩/૧૯૪૧ જેમાં શ્વેતાંબરીઓએ સિ. પ્ર. કે. કલમ ૪૭ નીચે દિગંબરોની સ્વતંત્ર ગાદી (પેઢી) હટાવવા માટેની માંગણી કરી હતી તેમાં જજજ મહાશયએ જે કહ્યું છે તે આ પ્રમાણે ઃ
The learned Judge observes that the privy council decree granted a declaration only in favour of Shwetambaries so far as the right to the exclucive management of the temple and image is concerned and if there is any modification or clarification made by the Privy Council it was only with respect to the Digambari right of worship.

Page #17

૧૭
તેથી તેઓએ ચુકાદામાં એટલું જ કહ્યું —
“ That the present application made under section 47 C.P.C was not tenable, and that the remedy loy in a separte suit." “આસિ. પ્રેા, કા.ની ૪૭ કલમ નીચે કરેલી અરજી (tenable) બરાબર નથી. તે માટે જુદા દાવા કરવાને જ ઉપાય કરવા જોઈએ.” (આ ઉપર શ્વેતાંબરીઓએ ખીજો કાઈ દાવે। હજુ સુધી કરેલ નથી પણ કક્યારેય પણ કરી શકે છે.)
મિસિ. રિ. નં. ૨૮/૧૯૬૦ માં કાર્ટે કહ્યું છે કે
'The Non applicants (Shwetambaries) in this case are not aggressors, and therefore the prosecution case is misconceived." “આ કેસમાં સડાવાએલા ખીંગર અદારા (શ્વેતાંબરા) આક્રમણખારા નથી તેથી તેમની વિરૂદ્ધના આ કેસ ટકતા નથી.”
(૭) સન્ ૧૯૧૦માં દાખલ થયેલ સિ. રિ. કેસ નં. ૧૫/૧૦માં કહ્યું છે કે, Evidence in both cases show that the Digambaries have all .along been aggressors".
“આ બન્ને કેસમાં દાખલ થયેલા પુરાવા ઉપરથી દેખાય છે કે દિગ ંબરા જ સદા સર્વકાળ આક્રમણખાર છે.”
(૮) સિ. એસ. નં. ૧૨૩એ/૧૯૫૬ માં શિરપુર ગામના બહારના ભાગમાં આવેલ “વલી મંદિર” સંબધી દાખલ થએલ એક કેસના તા. ૧૬ મી જાન્યુઆરી ૧૯૬૫માં ચુકાદે આપતાં ન્યાયાધીશ મહાશયે સ્પષ્ટ રીતે ફૈસલે આપેલ છે કે,
“ The pawali temple and its adjoining flields Survey Nos. 198 .and 198l1, are the properties of Shri Antariksha Parasnath Temple and the demand by the Digambari Community for their full poss.ession and management was rejected.''
પવલી મંદિર અને તેને લગતા ખેતરા સ. નં. ૧૯૭ અને ૧૯૮/૧-આ શ્રી અંતરીક્ષ પાર્શ્વનાથ મંદિરની મિલક્ત છે અને આ મંદિર અને ખેતરને કાળે તથા વહીવટની દિગબાની માંગણીને અસ્વીકાર કરવામાં આવે છે.”
(આ બાબત હજુ નાગપુર હાઈકામાં પેન્ડીંગ પડેલી હાવા છતાં જોહુકમી અને બળજરી કરી, ન્યાયકાર્ટોના હુકમ, મનાઈ હુકમને અવગણીને દિગંબરે એ આ મંદિરમાં અનેક રીતે દિગંબરીકરણ કરવાના જોરદાર પ્રયાસ કરેલ છે, જે ખુલ્લે ખુલ્લા અન્યાય જ છે.)

Page #18

૧૮
(૯) રિ. કેસ નં. ૩૫૧/૬૪નો ચુકાદો આપતાં ના. હાઈકોર્ટ નાગપુરએ. તા. ૬ એપ્રિલ ૧૯૬૬ રાજના જજમેંટમાં કહ્યું છે કે,
“The learned Judge has observed that the dispute. in suit is: between two rival sects of the same religion. That is not strictly a correct statement. It is no longer a matter of dispute betweet two conteoding parties. The defendants (Shwetambaries) are doing the things complained of under authority of the decisions of the civil courts, as also of the privy council. Those decisions must stand until they are set aside, in accordance with law, and till they are set aside, the dispute is between mere challengers or claimants on the one hand, and persons whose rights have been upheld by the decree of the highest tribunal on the other.”
[નીચલી કોર્ટના જજે કહ્યું છે કે “આ ઝઘડો એક જ ધર્મના બે વિરોધી સંપ્રદાયો વચ્ચે છે એ વાત ખરી રીતે વિચાર કરતાં બરાબર કે સાચી નથી. હવે આ હકની માંગણી કરતા બે પક્ષો વચ્ચે ઝઘડો રહ્યો જ નથી. પ્રતિવાદી. (શ્વેતાંબરે) જે કાંઈ પણ કરે છે જેની સામે વાદીઓએ વાંધો ઉઠાવ્યા છે, તે ન્યાય કર્યો અને પ્રિહી કાઉન્સીલના ચુકાદાથી મળેલા અધિકાર મુજબ જ કરે છે. આ ચુકાદાઓના અધિકારમાં જ્યાં સુધી ન્યાયની વિધિથી ફેરફાર નહિ. થાય ત્યાં સુધી તે અબાધિત રહેવા જોઈએ. ત્યાં સુધી આ ઝઘડે કેવળ ગેરવ્યાજબી રીતે માંગણી કરનાર ઝઘડાળુઓ અને જેમના અધિકારે અને હક્કો. છેલ્લામાં છેલ્લી કેર્ટમાં સાબિત થઈ ચૂકયા છે એવા બે પક્ષે વચ્ચેને જ ઝઘડો ગણાય.”]
સન ૧૯૫૯ માં પુન: લેપને પ્રસંગ પ્રતિમાજીને લેપ ઘણા ઠેકાણે જ થઈ ગયો અને યાત્રીઓ તરફથી વારંવાર લેપ કરાવવા અંગેના સૂચને આવતા તીર્થ કમિટીએ પ્રતિમાજીને લેપ કરવાનું નકકી કર્યું. અને ગુજરાતમાંથી બે કારીગરોને લેપ માટે તેડાવી તેઓને હાઈકોર્ટના નક્કી કરેલા માપ મુજબ લેપ કરવાની સ્પષ્ટ સૂચના સાથે લેપ કરવા બેસાડવા. (લેપ કરવા પહેલાં જાહેર ખબર વિગેરેની બધી વિધિ કરવામાં આવેલ. હતી) આ પ્રસંગને ફરી એકવાર ઝઘડો ઊભું કરવાની સુંદર તક માની દિગંબરે ફરીથી મંદિર તથા મૂર્તિને દિગંબરી બનાવવાની પિતાની મેલી મુરાદ પૂરી કરવાના લેભે પ્રથમને કરતાં વધુ જોશથી કાવત્રુ કરવાપૂર્વક ઝઘડામાં ઉતર્યા. અને જે

Page #19

૧૦
લેપ પ્રભુના અંગ ઉપરથી ઉતરી ગયો કે તરત જ બૂમાબૂમ કરવા માંડયા, કે,
શ્વેતાંબર મૂર્તિને વિદ્રુપ કરે છે.' લેપવાલાને ધમકાવીને માર મારીને લેપને સામાન કે કાવીને, લેપનું ચાલતું કામ બંધ પડાવ્યું. એટલું જ નહિ પણ છાપાએમાં ખોટા સમાચાર પ્રસારિત કર્યા, સરકારી અધિકારીઓ ઉપર ખેટા મજકુરની સેંકડો તારે, ટપાલે મેકલાવી, સ્થાનિક અધિકારીઓને દિશાભૂલ કરી ભડકાવ્યા. જેના પરિણામ સ્વરૂપે-૨૬ જાન્યુઆરી ૧૯૬૦ના(સ્વાતંત્ર્ય દિને) પ્રભુજીની મૂત્તિ જપ્ત કરાવીને પાંજરામાં પૂરી અને વેતાંબરોના લેપ કરવાના કામમાં સીધેસીધો અવરોધ ઊભું કરીને ન્યાય કેર્ટના હુકમનું હડહડતું અપમાન કર્યું. -
પ્રભુજીની આવી ઘેર આશાતના અને અપમાન વેતાંબરથી કેમ સહન થઈ શકે ? ભારતભરમાં ચકચાર જાગી. તીર્થ કમિટીના ભાઈઓએ રાત દિવસ મહેનત કરીને અધિકારીઓમાં ફેલાએલી ગેરસમજ દૂર કરી, આ જપ્તીને હટાવવા હુકમ લાવ્યા. એ વખતે સ્પષ્ટ રીતે દેખાઈ આવ્યું કે છેલ્લા અધિકારીથી માંડીને પિોલીસ ઓફિસરે સુધી દરેક અધિકારીઓ તાંબરની સાચી વાતને સાંભળવા પણ રાજી ન હતા. અને કોઈ પણ વાતને સીધો જવાબ પણ આપતા ન હતા.
મંત્રી, તંત્રી અને સંત્રીઓ બધાના જ ચક્રો ઉલટા ગતિમાન જણાતા હતા.
પણ વેતાંબરીઓનું પુણ્ય પ્રબળ હતું અને શાસનદેવની સહાયથી મહારાષ્ટ્ર રાજ્યના તે વખત મુખ્ય મંત્રી ની. શ્રી યશવંતરાવ ચૌહાણ સાહેબ સમક્ષ આપણી વાત રજુ કરતાં તેઓએ ન્યાયને બરાબર ખ્યાલમાં લઈને તાંબરોને લેપ કરવાને સીધો હુકમ અને તે માટે જરૂરી સરંક્ષણ આપ્યું, ગૃહ ખાતાનાં જે પત્રથી આ હુકમ આપ્યું તેને નંબર SBI/DIS:126/2732 of 16th June 1960–આ હતો અને ઓર્ડર નીચે મુજબ હતો. From, : The Assistant secretary to the Government of Maha
rashtra, Home Department. To, : Shri Kantilal Virchand shah, Honorary secretary, shri
Antariksha Parshwanath sansthan (Shirpur ), at post
Malagaon, Dt. Nasik, Subject: Request for police protection for doing the work of
plastering the idol of Shri Antariksha Parshwanath Maharaj. :,

Page #20

Sir,
With reference to your application dated 19th March 1960, on the subject noted above, I am directed to inform you that the District Magistrate, Akola, is being asked to see that the Shwetambari Jains are allowed to plaster the Idol of Shree Antariksha Parshwanath Mabaraj, in accordence with the decision of various courts, subject to the condition that no injuction is passad by a court to the contrary.
Yours faithfully
Assistant secretary to tie Govt. of Maharastra
Home Department. આ સંબંધમાં વિશેષ ધ્યાનમાં લેવા જેવી વાત એ છે કે જ્યારે પ્રભુને પાંજરામાં પુરવામાં આવ્યા ત્યારે ભારતભરમાં શ્વેતાંબર જેનેએ મહાન ભયંકર
વ્યથાને અનુભવ કર્યો. અને કેએ તે માટે તપશ્ચર્યાઓ આદરી, ઈષ્ટ વસ્તુઓને ત્યાગ કર્યો અને ઠેરઠેર પ્રભુ–મંદિરમાં પ્રાર્થના કરી. ત્યારે દિગબર ભાઈઓએ ખુશાલી મનાવી, સરકારી અધિકારીઓના અભિનંદને કર્યો અને જાણે આનંદોત્સવ મનાવ્યું. અને “આ તીર્થ હવે દિગબંરી થઈ ગયું” એ પ્રચાર પણ ચાલુ કર્યો. કેવી ઘેર આશાતના ! કેટલે દુઃખદાયી પ્રકાર !
પણ જે મુંબઈથી ગૃહખાતાને ઉપર જણાવ્યા મુજબને હુકમ મળ્યો તે જ વખતથી ઉલટા ગતિમાન થયેલા ચક્રો સીધી ગતિથી ફરવા લાગ્યા, અને લેપનું સ્થગિત રહેલું કામ ફરીથી ચાલુ કરવામાં આવ્યું અને પૂર્ણ કરવામાં આવ્યું. સરકારી અધિકારીઓને પણ દિગંબરીઓની બેટી ચાલને સારો પરિચય થ. અને સત્ય શું છે તે સમજાઈ આવતા તેઓ પણ પિતાની માન્યતાઓ ફેરવી સત્યના પક્ષે આવીને બેઠા. ત્યારે આ અસત્યવાદીઓના હોશ ઉડી ગયા. અને ચારે તરફ સંતેષનું વાતાવરણ ઊભું થયું. કારીગરેએ પણ એક પ્રશમરસ નિમગ્ન દૃષ્ટિયુગ્મ પ્રસન્નમ” એવી સુંદર પ્રતિમાજીને બનાવી પિતાનું જીવન ધન્ય બનાવ્યું.
સં. ૨૦૧૭ને ફાગણ વદ ૭ ને પ્રભુજીને અષ્ટાદશ અભિષેક-પૂજા વગેરે કરાવી આશાતનાનું નિવારણ કરવામાં આવ્યું.
આ બધી ધમાલમાં શ્વેતાંબર તીર્થની પેઢીને ખૂબ જ નુકસાન, મનસ્તા૫ વિગેરે સહન કરવો પડયો. જેની ભરપાઈ માટે પેઢી તરફથી નુકસાન-ભરપાઈના

Page #21

બે દાવાઓ વાશિમની કેટેમાં માંડવામાં આવેલા. જે સ્પેશીઅલ સિબ્રીલ સુટ નં. ૨/૬૧ અને ૩/૬૧ તરીકે ૨૧ પ્રતિવાદી દિગંબરેના વિરુદ્ધમાં મેંધવામાં આવેલા હતા. એ દાવાઓને, ન્યાયાધીશ શ્રી પી. એ. દેશમુખ સાહેબ સિ. જ. (સિ. ડિ.) એ તા. ૩૦-૯-૭૮ના રોજ ચુકાદો આપતા કહ્યું છે કે,
"Thus, there is strong. material to show that defendants (Digambaries) took undue interest in the prosecution against the said Harakchand and others (Shwetambaries). Then there is ample: evidance to show that probably that prosecution was launched by some of the defendant (Digambaries) maliciously and without a reasonable and probable cause.”
આ બન્ને કેમાં કેટ દિગંબરેના પુરાવાદારો ઉપર જરાયે ભરોસો રાખ્યો નથી એટલું જ નહિ પણ ઠેકઠેકાણે દિગંબરીઓના ખેટા આશયને રદીઓ આપતા રિમાર્ક મારેલા છે તે નીચે મુજબના છે :
"The suspicion which was in the minds of the defendants (Digambaries), about the motive of the Shwetambaries, was false, baseless and unreasonable."
"There is sufficient material on record to show that the defendants were not justified in making allegation of defilement and that their action amounted to tort.”
"It appears to me that the faith of Defendants (Digambaries), that the Idol is in complete naked form is only Sentimental and without possitive proof.”
“This state of affairs is sufficient to establish malicious intentions on the part of the conspirators in making the said tortious acts against the plaintiff (Shwetambaries). The object of the conspirators (Digambaries) in doing so was to barrass the plaintiffs' employees in order to prevent them in excercising their right and in their rightful management of the sacred Idol and its plastering."
આવા રિમાર્કો મારીને કેટે રૂ. ૬૦૦૦/- છ હજાર નુકસાન–ભરપાઈ તરીકે દિગંબરના ૨૧ પ્રતિવાદીઓમાંથી ૫ જણને દેષિત ઠરાવી તેમની પાસેથી શ્વેતાંબરેને અપાવ્યા છે. જે ચુકાદ પણ તેમની વિરુદ્ધમાં જ છે.

Page #22

બીજા પણ કેટલાક ચુકાદાઓ સન ૧૯૩૦ માં દિગંબરેએ કેટમાં વેતાંબરે વિરુદ્ધમાં Temporary injunction (મનાઈ હુકમ) નવું બાંધકામ નહિ કરવા માટે મેળવવા માટે એક અરજી દાખલ કરી, જેને ચુકાદ તા. ૧૮-૬-૩૦ ન આવ્યું. જે ચુકાદામાં દિગંબરોની માંગણી કે સ્વીકારી નહિ અને પોતે જ આપેલે પ્રથમને મનાઈ હુકમ પાછું ખેંચી લીધે.
જેના ઉપર તેઓએ એડિ. જ્ય. કમિશનરની કોર્ટમાં ફસ્ટ અપીલ નં. ૩૮ બી of ૩૦ની દાખલ કરી જેને નિકાલ પણ દિગંબરની વિરુદ્ધમાં આવ્યો અને ખરચ સાથે અપીલ રદ થઈ.
સન ૧૯૩૨માં ફરીથી તાંબરે મંદિરના સ્વરૂપમાં ફેરફાર કરે છે તેને મનાઈ કરવા માટે તત્પરતે મનાઈ હુકમ મેળવવા માટે તા. ૯ જુલાઈ ૧૯૩૨માં તેમણે એક અરજી A. DJ. અકેલાની કેટેમાં નં. મિ. સી. નં ૨૨/૩રની કરી. જેને ફેંસલે ૨૭–૧–૩૩ ના રોજ આવે અને દિગંબરે આવો મનાઈ હુકમ માગવા હકદાર નથી, એમ કહી કેટે ખરચ સાથે અરજી રદ કરી.
આ ચુકાદાની વિરૂદ્ધમાં તેઓએ ફરીથી નાગપુરની એડિ. જ્યુ. કમિશનરની કેર્ટમાં રિવહીજન અરજી નં C. R. No. 211-B/33 ની કરી. જે પણ જસ્ટીસ લિક સાહેબે દિગંબરેની વિરુદ્ધમાં ચુકાદો આપી ખરચ સાથે રદ કરી.
સન ૧૯૩૫માં વાશિમની સબ ડિહીજનલ મેજિસ્ટ્રેટની કોર્ટમાં એક . ફોજદારી કેસ આપણે દાખલ કર્યો. જેમાં કેટે સાફ શબ્દોમાં કહ્યું છે કે,
“What we thus find in this case is that Shwetambaries commenced an act which they had a right to do."
તેથી દિગંબરેને દંડની સજા કરવામાં આવી.
કેર્ટના આ ચુકાદા ઉપર દિગંબરેએ સેશન્સ જજ અકેલાની કોર્ટમાં ફિ. સી. નં ૯૫/૩૫ની અપીલ દાખલ કરી. તેને ચુકાદો આપતાં કોર્ટે સ્પષ્ટ
“Shwetambaries are admittedly in possesion of the temple property in Their right of exclusive management."
એમ કહી તે અપીલ ડીસમીસ કરી.
એક વખત શ્વેતાંબર વ્યવસ્થાપકે મંદિરમાં રિપેર કામ કરાવતા હતા અને ધર્મશાળા બંધાવતા હતા, ત્યારે દિગંબરેએ બેટી રીતે વિરોધ કર્યો. તેમાંથી

Page #23

૨૩.
D. D. M. વાશિમની કેર્ટમાં Cr. c. No. 8/36 ને કેસ દાખલ કરવામાં આપે.
જેના ચુકાદામાં મેજિસ્ટ્રેટ સાહેબે કહ્યું છે કે –
"I hold, therefore, that primafacie the Shwetambaries are entitled to build Dharmshala and Digambaries are not entitled to obstruct the work by any means whether peaceful or ortherwise."
"I also hold that Digambaries have been forcibly obstructing the work,” hence were ordered to execute the bond is this case."
આ ઓર્ડર ઉપર દિગંબરેએ કિ. રિ. નં. ૨૦૬/૩૭ની અરજી દાખલ કરી જે પણ ડીસમીસ કરવામાં આવી હતી.
ત્યાર પછી સન ૧૯૪૦માં વેતાંબરોએ, (૧) મંદિરમાં એક બાકોરું (બારી) ખેલી. (૨) મંદિરના ઘંટની જગ્યા બદલી કે ઘંટ કાઢી નાખે. (૩) ભગવાનની પાછળની ચાંદીની પ્રભાવળ કઢાવી નાખી વિગેરે કારણે માટે ફર્સ્ટ
અસિ. ડિ. જજ અકેલાની કેર્ટમાં દિગંબરોએ ફરીથી, કેસ દાખલ કર્યો. જેનું જજમેન્ટ આપતાં કોર્ટ મહાશયે ચેખ્ખી રીતે કહ્યું છે કે,
“My conclusion then, is that the expression with all its implications, does not mean or include a claim to worship the image with its settings and surroundings.”
“Under these circumstances, I am clearly of the opinion that these acts in Question have not in any way, interfered with the right of worship."
"The matter about the alterations in the temple building is. one, which in my opinion, does not pertain to a right of worship. Therefore I hold that it does not amount to an. interferance in the right of worship.”
- ઉપર પ્રમાણે કહીને કેટે તેમને કેસ ડીસમીસ કર્યો. આ ઓર્ડર ઉપર દિગંબરોએ ફરીથી નાગપુરની હાઈકોર્ટમાં E. A. No. 287 of 44ની અપીલ દાખલ કરી જેને ચુકાદો તા. ૮-૭-૪૭ના રોજ આપતાં નામદાર હાઈકોર્ટે તેમની આ અપીલ પણ રદ કરતાં કહ્યું છે કે,
"The Digambaries' appeared to ine have been generally litiga. ting for the sake of litigation and there is no reason why they should not pay the cost of the other side if the decision goes. against them."

Page #24

આ ઉપર જણાવ્યા મુજબ લગભગ દરેક કેર્ટમાં અને દરેક કેસમાં હારી ગયા પછી અને Competant (ગ્ય) કાર્ટીના છેલ્લા ચુકાદાઓ પછી પણ દિગંબરે કયા મેઢાથી નવા નવા હક્કો મેળવવાની આશા રાખે છે તે સમજાતું નથી.
પણ હાર્યો જુગારી બમણું રમે છે, એ ન્યાયે દિગંબરેએ પણ છેલ્લે મોટો દાવ લગાવ્યો છે અને વાશિમની એકદમ નીચલી કેર્ટમાં પ્રિવ્હીકાઉન્સીલ જેવા સર્વોચ્ચ ન્યાયાલયને ચુકાદે રદબાતલ કરાવવાની પેરવી રચી છે. જે દાવાને નં. ૨૮૮/૬૦ એવો હેઈ આ દાવામાં નીચે મુજબ મુખ્ય માંગણીઓ કરેલ છે.
(૧) મૂર્તિ અને મંદિર દિગંબરી છે. (૨) ત્યાંની વ્યવસ્થા કરવાને દિગંબરે એકલાને જ હક છે. (૩) પ્રિહી કાઉન્સીલની ડીક્રી થતાંબરોએ વસ્તુસ્થિતિને છુપાવીને મેળ
વેલી છે તેથી તે રદ કરવામાં આવવી જોઈએ. (૮) કતાંબરે પાસેથી મંદિરની મિલક્તને કબજે મળો. (૫) હિસાબ અને જંગમ મિલક્ત મળવી; વિગેરે કુલ ૧૮ માંગણીઓને આ રીતે જૂની જ વાતનું પુનરુચ્ચારણ કરી માગવામાં આવી છે.
આ બધા ધમપછાડા શા માટે ? ન્યાય કર્યોમાં ફાવટ આવતી નથી, એટલે હવે બીજા આડાઅવળા રીત રીવાજને અમલ કરવા માટે આ ૨૮૮/૬૦ને દા કામમાં આવે છે. તેની મજબુતી માટે દરેક રીતે ખેટો પ્રચાર કરો, શ્વેતાંબર વ્યવસ્થાપકેને કાયદે હાથમાં લઈ ત્રાસ પમાડવો, નવા નવા પુરાવાઓ ઊભા કરવા અને આપણું જના જૂના પુરાવાઓ નષ્ટ કરવાને ઉપદ્રવ ચાલુ કરેલ છે. સન ૧૯૬૦ થી ૬૫ સુધીમાં આ કરવામાં પણ તેઓ વધુ ફાવી શક્યા નહિ.
પણ ૧૯૬૫માં જ્યારે મહારાષ્ટ્ર રાજ્યના મંત્રીમંડળમાં ફેરફાર થયે અને મહારાષ્ટ્ર રાજ્યની ધુરા વરાડના એક મંત્રી મહાશયના હાથમાં આવી, ત્યારે તેને લાભ લેવા દિગંબરીએ લલચાયા, અને મંત્રી મહોદય અને તેમને મેટા ભાઈની પાસે તદ્દન જૂઠી વાત રજુ કરી અને વેતામ્બરીઓ જ તેમના ઉપર જુલમ કરે છે એવું ભાસમાન કર્યું અને તેઓ મહાશયે પણ આપણે સાચી વાત જાણ્યા વગર તેમના રોજના સંબંધોથી તેમને મદદ કરવા પ્રેરાઈને તેમને સહાયભૂત થવા લાગ્યા. તેથી દિગંબરીઓના આક્રમણનું જોર વધ્યું. અધિકારી વર્ગને પણ તેમના તરફથી આદેશ મળતા તેથી આપણું ઉપરના જુલમ–જબરદસ્તીને તેમના તરફથી

Page #25

આડકતરી રીતે પ્રત્સાહન પણ મળી જતું હતું. અધિકારીઓ પણ પિતાની લાચારી બતાવી તેમના કહેવા મુજબ વર્તતા અને સાચું ખોટું જાણવાની દરકાર કરતા નહિ. એટલું જ નહિ પણ તેઓ એમ પણ કહેતા કે “અમો જાણીએ છીએ કે તમારે કેસ સાચે છે પણ સત્તા આગળ અમારું શાણપણ નકામું છે. એ સત્ય હકીકત છે.”
: આ રીતે કાયદેસરના મેળવેલા ન્યાય કેર્ટના ચુકાદાઓનું અને હુકમોનું હડહડતું અપમાન કરીને, કાયદાના બંધને ફગાવી દઈને, દિગંબર ભાઈઓએ આ તીર્થક્ષેત્રમાં આ મૂર્તિ–મંદિર અને મિલકતની વ્યવસ્થા સંબંધમાં જેટલા હક્કો છે તેના ઉપરવટ થઈને, જે અન્યાયે કરેલા છે તેની યાદી કરવા બેસીએ તો ઘણું પાના ભરાઈ જાય. તે દરેક અન્યાયની આપણે શિરપુરના પિલિસ સ્ટેશનમાં નેધ. કરાવી છે. લગભગ ૧૫૦ થી ઉપર આવી ફરિયાદ નોંધાએલી છે. પણ આશ્ચર્યની અને દુઃખની વાત એ છે કે તે ફરિયાદને સ્થાનિક પોલીસ ઓફિસરેએ દાદ આપી નથી. ઉલટાનું દિગંબરીઓને જ પક્ષ લઈ આપણુ લેકેને જ તકલીફમાં મૂક્યા છે.
દિગંબરીઓના અન્યાયી આકમાણે. (૧) આ તીર્થ મંદિરમાં ઠેર ઠેર નવી દિગંબરી પ્રતિમાઓ લાવીને ગોઠવી
દીધી છે. (૨) ભગવાન શ્રી અંતરીક્ષ પાર્શ્વનાથ સ્વામીના ઉપરનું વર્ષો જુનું સંસ્થાનનું
ચાંદીનું છત્ર બળજબરીથી કાઢી ત્યાં દિગંબર નામવાળું છત્ર તા
૩-૧૧-૬૭ ના રોજ ગોઠવ્યું છે. (૩) મંદિરમાં અને ઉપર પેઢીના તથા જેટલી વધારેમાં વધારે જગ્યા રોકાય
તેટલી રોકવા માટે અનેક દિગંબરી નામવાળી વસ્તુઓ, કબાટ, પેટીઓ,
ફર્નિચર આદિ લાવીને બળજબરીથી ગોઠવી દીધા છે. (૪) મંદિરમાં ઠેકઠેકાણે “દિગંબર વેદી, “દિગંબર જૈન અતિશય ક્ષેત્ર
દિગંબરી ધર્મશાળા ', “દિગંબર સંસ્થાન.” અને સ્વસ્તિકના ચિન્હો લાલ પેનથી ચિતરેલા છે. જેથી મંદિર દિગંબરી છે એ દેખાવ.
ઊભું થાય. - (૫) તા. ૫-૪-૬૭ ના રોજ બસો-ત્રણસો માણસે અને ગુંડાઓ સાથે રાતે
દેઢ વાગે આવી આપણું જુની ધર્મશાળામાં તોફાન મચાવી આપણે સરસામાન બહાર ફેંકાવી દઈ અને આપણું માણસે-કર્મચારીઓને મારને ભય બતાવી ત્યાં પિતાને અડ્ડો જમાવ્યો છે.

Page #26

(૬) મંદિરના બહારના ચેાગાનમાં આપણા સંસ્થાને વેચાતી લીધેલી જગ્યાએ ઉપર મંડપ નખાવી ત્યાં ભગવાનની મૂર્તિઓ પધરાવી તે જગ્યા પચાવી પાડવાની કૅાશિશ કરેલ છે.
(૭) આપણી માતા પદ્માવતી દેવીની આપણે પૂર્વપરથી પૂજા કરતા આવ્યા ચ્છીએ. તે આપણા રિવાજની અવગણુના કરી પદ્માવતી માતાની પ્રતિમાજીને મૂળ જગ્યા ઉપરથી ફેરવે છે અને શ્વેતાંબર યાત્રીઓને પૂનકરતા રાકે છે. ધક્કામુક્કી કરે છે. ધમકાવે છે. એટલું જ નહિ પણ આપણા સૌંસ્થાના સેક્રેટરી શ્રી કાંતિભાઈ પોતાના પત્ની તથા માતાની સાથે તા. ૨૭-૧૨-૬૬ના રાજ પદ્માવતી માતાની પૂજા કરવા જતાં ગભારામાં જ તેમના ઉપર પિત્તળની દીવી (સપઈ) ઉપાડી ધસી ગયા અને મારવાના પ્રયત્ન કર્યાં. શાસનદેવની કૃપાથી તે ત્યારે બચી ગયા.
(૮) ગભારામાં આપણા પૂજાના ટાઈમમાં અનેક દિગંબરી સ્ત્રી-પુરૂષોને જાણી જોઈને ભેગા કરી આપણી પૂજમાં માપુડું કરવું, ખલેલ પહોંચાડવી, અને અવરોધ ઊભા કરવાના તે રાજ પ્રયત્ન કરે છે.
(૯) પેઢી ઉપર તથા મંદિરમાં અનેક નવા ફોટા અને નામના પાટીયા, આર્ડ લાવીને એકાયદેસર રીતે ગાઠવી દીધા છે.
(૧૦) આપણા સંસ્થાનની માલિકીની ગામ બહારની વાડીમાં એક પ્રાચીન પવળી મંદિર છે, તેને પણ ગેરરીતિએ તાળાઓ વિગેરે લગાડી, તેમાં પણ દિગંબર મૂર્તિએ પધરાવી, તેનું સંપૂર્ણ રીતે ખેકાયદેસરનું દિગંબરીકરણ કરવા પ્રયત્ન કરેલ છે. અને હવે શ્વેતાંબર યાત્રીઓને ત્યાં જતા-આવતા રોકવામાં આવે છે.
(૧૧) મદિરના ચેાગાનમાં અને મંદિર ઉપર નવી દિગંબરી ધ્વજાએ નવી નવી રીતે લગાડવાની તેમજ જગ્યાએ જગ્યાએ દિગબરી તારણા બંધાવી મ"દિરનુ દિગબરીકરણ કરવાના ખાલીશ પ્રયત્ન કરેલ છે.
(૧૨) મંદિરમાં તેમજ બહાર અધિકારપણે દોરડા બધાવી શ્વેતાંબર
ચાત્રીઓને જતા આવતા રોકવામાં આવે છે.
(૧૩) શ્વેતાંબર વ્યવસ્થાપાને કાંઈ પણુ સમારકામ કરવા જતા બળજબરીથી રાકવામાં આવે છે.
આવી આવી તે કેટલીય ખીનાઓ છે કે જેની પૂરી તેધ અત્રે આપવી શક્ય નથી. પણ તાજેતરમાં તેઓએ બે બનાવ બહુ જ ખરાબ રીતે કર્યા છે. અને ફરી એકવાર દિગંબરોના આંધળા ઝનૂને અંતરીક્ષજીના આંગણામાં કુરુક્ષેત્ર ખડું કરી દીધુ છે. તેની હકીકત સકળ સંઘે જાણુવ!-વિચારવા જેવી છે.

Page #27

(૧૪) તા. ૧૬–૭૯ના સવારે ૯ થી ૧૨ ને સમયમાં દિગંબરોએ આપણી ધાર્મિક ભાવનાઓ દુભાય એ રીતે પ્રભુના અંગભૂત કદરાને ભાગ ફરીથી કેાઈ હથિયાર વડે ખોદી કાઢયે છે. જેનું સ્વરૂપ ભયંકર ગુન્હાનું હવા છતાં તે ઉપર રિપેર્ટ કર્યા છતાં કોઈ પગલાં (Action) લેવાયેલ નથી.
(૧૫) તેમજ તા. ૨૫-૮-૭૯ ના રોજ આપણું સખ્ત મનાઈ હોવા છતાં મંદિરના ચોગાનની ખુલ્લી જગ્યા ઉપર એક પાકા સ્વરૂપને શેડ ઊભું કરી બેકાયદેસરનું આક્રમણ સ્થાનિક પોલીસની મદદથી કરેલ છે, જેની વિરુદ્ધની ફરીઆદ પણ ધ્યાનમાં લેવામાં આવેલ નથી.
(૧૬) મંદિરમાંથી આપણું પુરાવાઓ નષ્ટ કરવાની કારવાઈ રૂપે શ્રી પદ્માવતીદેવીની ચાંદીની આંગી ઉઠાવીને લઈ ગયા છે.
(૧૭) તેમજ શ્રી માણીભદ્રજીના સ્થાન ઉપર ટિંગાવેલા ચાંદીને શ્રીફળ પણ એ જ રીતે ગુમ કરાવાયા છે.
૧૮) મંદિરમાં જ પુજાતા એવા ચાંદીના શ્રી સિદ્ધચક્રજીને મટે ગટ્ટો, જે ભગવાનની સામે હમેશ રહેતું હતું તે પણ ત્યાંથી તેમના પૂજાના સમયમાં ગાયબ કરાવવામાં આવ્યું છે. આ અને આવું બધું ઘણું કરાવવાની પાછળ ચોક્કસ રીતે કાવત્રુ રચાયેલું છે, એમાં જરાપણ શંકા નથી. અને બધું ૨૮૮/૬૦ ના દાવાને પુષ્ટિ આપવામાં કામ આવશે એવી તેમની માન્યતા હોય તેમાં કાંઈ નવાઈ જેવું પણ નથી.
જોહુકમીને અસલ નમૂને તા. ૧૦-૨-૮૦ ના રોજ રાતના ૮ વાગે દિગંબરે ૨૦-૨૫ ની સંખ્યામાં આપણા શ્રી નૂતન વિદ્ધહર પાર્શ્વનાથ જૈન છે. મંદિરમાં ઘુસીને બેઠા અને આપણું કર્મચારીઓ તથા વ્યવસ્થાપકે સાથે ધમાલ કરી મંદિર બંધ ન કરવા દીધું અને દાદાગીરી કરી આપણું માણસ તથા મુનિમજીને માર માર્યો. કેવી ગુંડાગીરી! જેની ફરીઆદ આપણે જ્યુડિશીયલ મેજેસ્ટેટ ફર્સ્ટ કલાસ વાશીમની કોર્ટમાં ૧૫ દિગંબરીઓની વિરુદ્ધમાં તા. ૨૧-૨-૮૦ ના રોજ દાખલ કરેલ છે જેની ચેકશીની તારીખ ૨૯-૧૦-૮૦ નિમાએલી છે.
ભગવાન ઉપરનું છત્ર બદલવા જતાં અને ભગવાનની ઉપર “શ્રી દિગંબર અંતરીક્ષ પાર્શ્વનાથ ભગુવાન” એવું લખાણ લખવાના દિગંબરને બેકાયદેસરના પ્રયાસ સામે પ્રતિકાર કરવા જતા અનિચ્છનીય બનાવ બનવા પામ્યું હતું. સેંકડોની સંખ્યામાં દિગંબર ભાઈબહેનોએ મંદિરમાં જમાવટ કરી આ કૃત્ય કરવાનું ચાલુ કર્યું હતું ત્યારે શ્વેતાંબર વ્યવસ્થાપક તરફથી કર્મચારીઓએ તે કૃત્યને,

Page #28

સખત પ્રતિકાર કર્યો હતો, જેમાંથી આપણે કર્મચારીઓ ઉપર દિગંબરે તૂટી પડયા હતા. ત્યારે જાન બચાવવા માટે સ્વરક્ષણ અર્થે આપણું કર્મચારીઓએ પણ બળને ઉપયોગ કર્યો હતો જેમાંથી બન્ને પક્ષના ભાઈઓ ઘાયલ થયા હતા. હંમેશ મુજબ પોલીસે એ દિગંબરોને આક્રમક નહિ ગણતાં આપણું જ માણ ઉપર કેસ દાખલ કર્યો હતો જેમાં તેઓને સજા પણ થઈ હતી..
: આ તફાનના બનાવો પછી વેતાંબર સંઘમાં ખૂબ જ ખળભળાટ મચી ગયું હતું. અને દિગંબરેમાં ખેટા પ્રચારનું ખૂબ જોર વધી ગયું હતું. જેથી આપણુ કાર્યકર ભાઈએ ચિંતાતુર બની ગયા હતા. મુંબઈથી આગેવાન ભાઈઓ દેડી આવ્યા હતા. શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કેન્ફિરન્સ, શેઠશ્રી આણંદજી કલ્યાણજીની . અખિલ ભારતની શ્વેતાંબર સંધની પ્રતિનિધિક પેઢી. તથા આપણું પૂજ્ય આચાર્ય ભગવંતે, પંન્યાસજી ભગવંતો આદિ મુનિમહાત્માઓને શ્રી અંતરીક્ષમાં થતા અન્યાયી આક્રમણોની જાણ કરવામાં આવી હતી. પરિણામસ્વરૂપ શ્રી આણંદજી કલ્યાણજીની પેઢીના પ્રમુખ શેઠ શ્રી કસ્તુરભાઈ લાલભાઈએ મહારાષ્ટ્ર રાજ્યના મુખ્યમંત્રી મહાશયને તા. ૧૪ માર્ચ ૧૯૬૮ અને તા. ૧૩ ઓગસ્ટ ૧૯૬૯ના રેજ એવા બે નિવેદને પાઠવીને સાચી હકીકતથી વાકેફ કરી ન્યાયી હુકમની માંગણી કરી હતી. તેમજ શેઠશ્રી જીવતલાલ પ્રતાપશીના પ્રમુખપણ નીચે અખિલ ભારતીય તીર્થ રક્ષા સમિતિની સ્થાપના કરવામાં આવતાં ઘણા ભાઈઓએ તન, મન અને ધનથી તીર્થરક્ષા કરવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી હતી.
શાંતતા કમિટીની સ્થાપના બે સંપ્રદાયો વચ્ચેના ઘર્ષણ ખૂબજ વધી જવાથી વાતાવરણ ખૂબ જ તપી ગએલું હતું, તેથી મુખ્ય મંત્રી મહાશયના ભાઈશ્રી બાબાસાહેબ નાઈક સાહેબની સૂચનાથી બન્ને સંપ્રદાયની સંમતિપૂર્વક પાંચ પંચેની એક શાંતતા કમિટી અકેલામાં ભેગી થયેલી મિટીંગમાં નક્કી કરવામાં આવી હતી, જે કમિટીનું કામ (૧) ઝઘડાના મુખ્ય મુદ્દાઓ અને કારણે શોધવા, (૨) તે ઝઘડાના નિરાકરણ માટે માર્ગો સૂચવવા, જેથી બન્ને વચ્ચેના સંબંધ સારા રહી શકે–એ હતું. આ પંચકમિટીના પ્રમુખ પણ શ્રી બાબાસાહેબ નાઈક જ હતા.
આ પંચકમિટીએ તા. ૧૭-૧૦-૬૯ના રોજ અને તે પહેલાં પણ ૧-૨ વખત શિરપુરના દેવસ્થાનની મુલાક્ત લઈ જે જોયું અને જાણ્યું તેને લેખિત અહેવાલ તા. ૧૦-૧૧-૬૯ના રેજ સેક્રેટરી ટુ હેમ ડિપાર્ટમેન્ટને સાદર કરેલો છે.

Page #29

પંચ કમિટીના રિપાઈ પણ દિગબરીઓની વિરૂદ્ધમાં એ રિપોર્ટમાં કહ્યું છે કે,
"It is glaringly clear from the atmosphere seen there that the entthusiasts of Digambari sect are making frantic efforts to ocupy every spot by placing new articals, Idols, and naming Them as “Digambari sansthan.” Of course, in our opinion, it is contrary to the judgement of the highest judicial authorities.
અમને અહીંનું વાતાવરણ જોતાં એવું સ્પષ્ટપણે જણાયું છે કે દિગંબર સંપ્રદાયના લોકોએ મંદિરમાંની એકેએક જગ્યાએ નવી નવી વસ્તુઓ, મતિઓ મૂકીને અને તેને દિગંબર સંસ્થાનું નામ આપીને રોકવાને અજબ પ્રયાસ કરેલો છે, જે અમારા માનવા મુજબ સર્વોચ્ચ ન્યાયાલયના ચુકાદાઓની તદ્દન વિરુદ્ધ છે.”
આ રિપોર્ટ અને શેઠશ્રી કસ્તુરભાઈ લાલભાઈએ સુપ્રત કરેલા નિવેદને અને તીર્થકમિટીના કાર્યકરોની મહારાષ્ટ્ર સરકારને તેમના કાયદા ખાતા મારફત બન્ને પક્ષોના હક્કોની ચકાસણી કરવાની ખુલ્લી ઓફરના પરિણામસ્વરૂપ મહારાષ્ટ્ર સરકારના કાયદા ખાતાએ (Law Department) બન્ને પક્ષોનું કહેવું સાંભળ્યા પછી તા. ૧૮-૧૦-૬૯ના રોજ પિતે જ નીચે મુજબ હુકમ આપેલ જેથી શ્વેતાંબરના હક્કનું સંરક્ષણ કરવાની જવાબદારી સરકારે સ્વીકારી હતી. જે પત્રની નક્લ વાચકેની જાણ માટે જેવી ને તેવી જ નીચે આપવામાં આવે છે:
No SB/I/DIs/1262/20/99 Home Department (Special) Sachivalaya, Bombay-32
18th October-1969. From, : The Deputy secretary to the Government of Mahara
shtra, Home Department." To, : Shri Kasturbhai Lalbhai,
on behalf of Shri Jain Shwetambari Murtipujak Sangh of India, Pankornaka,
Ahmedabad.
Subject: Disputes between Digambari & Shwetambari Jains
relating to the temple of Shri Antariksha Parshwnath Sansthan-at Shirpur, Disrict Akola.

Page #30

૩૦.
Sir,
: I am directed to refer to your latter dated 13th August 1969, on the subject noted above, and to state that Government considers: that the dispute between the two sects of Jains been finally settled by the decisions of the judicial Commissioner, Central Provinces, in 1923 and the Privy Council in 1929, and the High Court, Nagpur Branch in its judgement dated 6th April, 1966, in civil Revision Application No. 351 of 1964, having held that these decisions would stand until they are set aside in accordance with law, the rights accruing to the two sects in accordance with these decisions should be upheld and protection afforded for enforcing the rights and preventing any thing being done contrary to these rights. Government is of the view that the rights of the respective sects should be upheld and steps taken to uphold the said rights till the decisions are modified in due course of law, the District Magistrate, Akola, has been: asked to take action accordingly.
Yours faithfully
Sd). K.N. Goray.
Deputy secretary to the Govt. of Maharashtra
Home Department.
મહરાષ્ટ્ર રાજ્યના ગૃહ ખાતા સાથે આ અંગે ઘણું જ લાંબે પત્રવ્યવહાર. થયેલ છે. અને શેઠ શ્રી કસ્તુરભાઈના પ્રયત્ન અને આપણું સત્ય હકીક્તની રજુઆતના કારણે ઉપર મુજબને તા. ૧૮-૧૦-૬૯ને મહારાષ્ટ્ર સરકારના ગૃહ વિભાગને પત્ર મળે છે, જેમાં જણાવેલું છે કે, “તેઓ તાંબરેને પ્રિવ્હી. કાઉન્સીલ તથા અન્ય કેટેના ચુકાદાઓથી મળેલા હક્કો માન્ય રાખે છે. અને એમ માને છે કે તાંબરે વચ્ચેના ઝઘડાઓને આ રીતે તે ચુકાદાઓથી અંત આવેલ છે. અને તે હક્કો જ્યાં સુધી માત ફેરવાયા નથી ત્યાં સુધી બરાબર અમલમાં આવવા જ જોઈએ અને તે અમલમાં મુકવા માટે સરકારે સંરક્ષણ આપવું જોઈએ. અને આ હક્કોથી વિપરીત કાંઈ પણ ન થવું જોઈએ. તે જોવાની સૂચને અકેલાના જિલ્લા મેજેસ્ટેટને આપવામાં આવી છે.”
અમારા જાણવા પ્રમાણે મહારાષ્ટ્ર રાજ્યના ગૃહ ખાતા તરફથી અને લે ડીપાર્ટમેન્ટ તરફથી સ્પષ્ટ આદેશ મળ્યા પછી નામદાર મુખ્ય મંત્રી મહાશયે તથા

Page #31

૩૧
તેમના ચેષ્ટ બંધુ શ્રી બાબા સાહેબ નાયકે પણ દિગંબરેને તેઓએ અત્યાર સુધી કરેલા આક્રમણને તે જ હટાવી લેવાની વારંવાર ભલામણ કરી હતી, એટલું જ નહિ કિન્તુ આગ્રહ પણ રાખ્યું હતું.
પણ આ કડવી દવા તેમના ગળે ન ઊતરી. અને અત્યાર સુધી તેમને સહકાર આપનાર ઉપકારીઓનું પણ અપમાન. કરતા દિગંબરીએ જરાક પણ સમજ્યા નથી. તેમની પણ તેઓએ કિંમત ગણું નથી. અને પિતાની જોહુકમી ધષ્ટતાપૂર્વક ચાલુ જ રાખી છે તે ઉપરને બનાવે ઉપરથી સહેજે ખ્યાલમાં આવી શકે છે. અને હવે પૈસાના જોરે અને બહુમતીના જોરે ન્યાય મેળવવાની તમન્ના તેમને જાગી છે એવું સ્પષ્ટ જણાય છે.
લંડનમાં મળેલી હારને બદલો વાશીમની કેટેમાંથી મેળવવાના ઠગારા લેભે જ દિગંબરેએ આગળ વધતા રહી પિતાનું પોત પ્રકાણ્યું હોય અને દાવામાં પિતાની વહારે થાય એવા ખોટા પુરાવાઓ ઊભા કરવા જ એમણે અંતરીક્ષકને ફરી એકવાર લડાઈનું મેદાન બનાવ્યું છે એ સહેજે સિદ્ધ થાય છે.
આક્રમણના છાંટા બીજા તીર્થો ઉપર - મહારાષ્ટ્રના શેત્રુજ્ય તરીકે પ્રસિદ્ધ એવા શ્રી કુંભેજગિરિ તીર્થ અને નિપાણી શહેરના પ્રાચીન જિનાલયમાં પણ આક્રમક બનીને, શ્વેતાંબરોની શાંતિપ્રિયતાનોજદે અર્થ કરી તેમની શક્તિને થકવી નાખવાની ચાલ પણ સ્પષ્ટ સમજી જવાય. એવી છે.
વેતાંબર તીર્થો ઉપર દિગંબરને આ હસ્તક્ષેપ આમ તે પ્રાચીન કાળથી. ચાલતે આવેલ છે. શ્રી બપ્પભટ્ટસરિજી અને શ્રી પેથડશાહ મંત્રીને ઈતિહાસ એની સાક્ષી પૂરે છે.
પરંતુ વર્તમાન કાળમાં આ હસ્તક્ષેપે હદ વટાવી દીધી છે, જેના દાખલાઓ -- પાવાપુરી, સમેતશિખરજી, મક્ષિજી, કેશરીયાજી આદિ તીર્થોમાં સ્પષ્ટ રીતે જોવામાં આવે છે. ત્યાં પણ વર્ષોથી ઝઘડાએ ચાલુ રાખવામાં આવ્યા છે, અને નવી નવી. જમાવટ કરવાના દિગંબરેના પ્રયાસે અંખડ રીતે ચાલુ છે.
મારું એ મારું અને તારું એ મારા બાપનું - પિતાનું મનમાન્યું કરવામાં, ઝનુને પહેલા દિગંબરીએ, ન્યાય-અન્યાય કશું જોતાં નથી. આમ ઐતિહાસિક, સત્ય, ન્યાય અને અદાલતેના ચુકાદાઓ આપણુંપક્ષે હોવા છતાં દિગબર ઉપરવટ જઈ કાયદાને હાથવગે કરવાની ધિઠ્ઠાઈ

Page #32

કરતા આવ્યા છે અને છેલ્લા ૭-૮ વર્ષોથી માત્ર સંખ્યાબળ તેમજ ગુંડાગીરીને આધાર લઈ એ લેકાએ જે આક્રમણ કર્યા છે અને હજુ જોહુકમીને દંડે એ લેકે ફાવે તેમ વીંઝી રહ્યાં છે, એ કાયદાનું અને કેર્ટીનું છડેચોક અપમાન “તે છે જ, પણ એક માનવતા જેવા સામાન્ય ગુણ પર પણુ એ અન્યાયી આક્ર -મણ કાળા કલંકને કચડે ફેરવી જાય એવું છે.
આમ લડતા રહેવાથી બન્ને પક્ષને શું નુકસાન નથી? (૧) જેન ધર્મના આટલા ઊચા તને વારસે મળેલ હોવા છતાં -આપસમાં ઝઘડતા રહેવું એ ધર્મતના હાર્દથી વિરૂદ્ધ અને લાંછનપ્રદ છે.
(૨) બન્ને પક્ષે, લાખ રૂપિયા, સમય અને શક્તિને નિરર્થક અપવ્યય કરે છે. વિધાયક અને શાસન પ્રભાવક કાર્યોના બદલામાં, સંઘર્ષોના નિવારણમાં જ તેઓની શક્તિ ખરચાય છે.
(૩) ગાય દેહીને કુતરીને દૂધ પાવા જેવી બન્ને સંધોની સ્થિતિ છે. લાખે રૂપિયા ભેગા થાય અને કેર્ટ, કચેરી, સરકારી ઓફીસરે, વકીલો, કારકને વિગેરે “લડતના કામો પાછળ વેડફાઈ જાય છે એ દેખીતી રીતે અનુચિત છે.
(૪) એક જ ધર્મના બે સંઘે વચ્ચે પરસ્પરમાં ભાતૃભાવ નષ્ટ થઈ નકામું વેરઝેર વધે છે. એક બીજા તરફ સમભાવ આવવાથી આત્મિક પરિણામની ધાર (લેશ્યા) પણ બગડે છે એ કઈ રીતે ઈચ્છનીય તે નથી જ.
(૫) ભગવાન મહાવીરદેવના ધર્મના નામે એક બીજા સાથે લડે એ શું આપણને છાજે એવી વાત છે ?
આપસમાં સમાધાનના પ્રયાસ આ બધું ટાળવાના ઉપાય રૂપે આપણું જેન છે. મૂ. સંધની શ્રી આણંદજી કલ્યાણજી પેઢીને પ્રમુખ શેઠશ્રી કસ્તુરભાઈ લાલભાઈને આ સમગ્ર પ્રશ્નનું નિરાકરણ કરવાનું સંપૂર્ણ રીતે સોંપવામાં આવેલું. તેઓશ્રીએ અનેક રીતે અનેક વખતે આ દિગંબર ભાઈઓના આગેવાન પ્રમુખો સાથે વાટાઘાટ કરી અને સામેથી ઉપાય સૂચવ્યા તેમજ શ્રીમાન કરતુરભાઈએ કરેલા પ્રયત્ન સિવાયના પણ અનેક પ્રયત્ન આ પ્રશ્નના
શાંતિમય ઉકેલ માટે આપણું તરફથી અનેક વાર કરવામાં આવ્યા છે. નામદાર સરકાર આગળ પણ, દિંગબરના કેઈ પણ પ્રશ્નો, આપણું સ્થાપિત હક્કોને બાશ્વ ન આવે, તેવી રીતે, વિચાર કરવા અંગેની આપણે અનેક વાર સૌયારી બતાવી છે. પણ દુરાગ્રહી અને હઠાગ્રહી વલણ ધરાવતા દિગબર આગે

Page #33

૩૪
વાનાએ ખાટી રીતે પકડી રાખવાથી તેના કેાઈ ઉકેલ આવવા દીધા નથી. તેની હકીક્ત અને વિગત નણુવાથી ઉપરની હકીકતની યથાર્થતા સ્પષ્ટ થઈ શકે છે. ઉંચા પ્લેટફામ ઉપરથી એકતા ની માંગ પાકારવાથી કે ઠરાવેા અને ભાષા માત્ર કરીને, હૃદયથી એકતાની ભાવનાને તોડીફાડી નાખનારા કામાં સક્રિય એવું કાંઈ જ કરવાના નથી, ઉલટુ' તે બળતામાં ઘી હોમે છે.જગતમાં અમે જ સાચા ' એવુ તા બધા જ કહેતા આવ્યા હોય છે, જ્યારે સાચુ* તા એક પક્ષે જ હોય છે.
આ
"
અત્યાર સુધીના વર્ષોમાં દિગબરા એક ઠેકાણે પણ સાચા સાખીત થયા નથી.
અમેા માનીએ છીએ કે આપણા જૈન ધર્માંના અનેક સૌંપ્રદાયામાં આંતરિક શુભેચ્છા અને મૈત્રી ભાવના હોવી જોઈએ અને એ જ હેતુને લક્ષમાં રાખી આજ સુધી ગિભર સૌંપ્રદાયના ભાઈઓ તરફથી આ તીર્થમાં અનેકવિધ મુશ્કેલીઓ,. ઘણું તથા હસ્તક્ષેપ ઈત્યાદિ કરવામાં આવ્યા હોવા છતાં આપણે આવી કડવાશથી દૂર રહેવાના સતત પ્રયત્ન કરેલ છે. એટલું જ નહિ પણ આપણા તરફથી એક પણ પ્રસંગમાં તેના હક્કને બાધ આવે એવું કદી પણ બન્યુ નથી.અમારું દુ:ખ
અમારું દુ:ખ એ છે કે દિગંબર સંપ્રદાયના ભાઈએ આપણી વેદના અને સત્ય સમજતા નથી તેમ આપણે સાચા કેસ યથાર્થ પણે આપણા સમાજન નેતાઓ અને ભાઈઓ પણુ સમજ્યા નથી. સ્થાનિક પરિસ્થિતિ, ત્યાં ચાલતી વગ, અસત્ય, અને ગેરસમજથી ઊભી કરેલી ાળથી, આપણા તથા ઈતર બહુજન સમાજ, રાજ્યના મંત્રીઓ અને સરકારી કર્મચારીઓ પણ આપણને અને દિગખરાને સમાન કક્ષાએ સાચા અથવા ખેાટા માનતા હતા. આ છેલ્લાં ૬-૭ વર્ષોથી,. વેદના, દુઃખ અને ભયમાં, દરરેાજ નવી નવી યાતનાઓને સ્થાનિક કાર્ય કર્તાઓને સામના કરવેા પડયો છે. ખરેખર તા હુંમેશાં એકેએક બાબતમાં દિગ બરા આક્રમક રહ્યા છે અને હુંમેશ આપણે ન છૂટકે બચાવમાં રહેવું પડયું છે. આપણે અને દિગંબરોના ક્રેસ, તેમણે રજુ કરેલી વિગતા, હકીક્તો-Documents ( દસ્તાવેજો− ) વિગેરેની તલસ્પશી છણુાવટ ને ચકાસણી થઈ ચુકી છે અને હવે. સાબીત થઈ ચુકયુ છે કે તેઓ સાવ ખેટા છે.
તી રક્ષા ધ્રુવ ક્રૂડની સ્થાપનાદિગબર જૈન શ્રી અંતરીક્ષજી, મક્ષિજી, સમ્મેતશિખરજી આદિ તીર્થના ઉદાહરણા ટાંકીને, પાતાના સમાજમાં શ્વેતાંબર વિરાધી વાતાવરણની જોરદાર હવા જમાવીને લાખાતુ ફ્રેંડ એકઠું કરી રહ્યા છે. અને એ માટે એમણે “ તી રક્ષા

Page #34

૩૪
-બવ ફંડની સ્થાપના ભારતવ્યાપી ધારણ ઉપર કરી છે, જેમાં એક કરોડ રૂપિયાનું ફંડ એકઠું કરવાને લક્ષાંક છે અને લગભગ ૨ લાખ જેટલું ફંડ તે થઈ પણ ગયું છે. ભલેને તેઓ એક કરોડના બદલામાં દશ કરોડ ભેગા કરે તેમાં અમને શું હરત હોય ? પણ સમાજના પૈસા ખોટી રીતે વાપરીને તેઓ પાપ ન બાંધે. આજે તેઓ સંખ્યા, સત્તા, અને પૈસાને બળે રમત રમી રહ્યા છે પણ એમાં એક - શુદ્ધ તત્વ ખુટે છે, જે તેના પ્રાણ સમાન છે અને તે છે “સત્યને અભાવ.” જે તેમની બધી વાતને મારક કરવાનું છે. કાંડીને આધારે કાંઈ સમુદ્ર તરી જવાશે ? અને છેલ્લે
અમારી અપેક્ષા અને અભિલાષા વેતાંબર સંઘે માટે માત્ર સ્તબ્ધ બની જવા જેવા આ બધા બનાવો નથી. કેવળ પ્રેક્ષક કે સમીક્ષક બનીને બેસી રહીશું અને જાગશું નહિ તે તેનું પરિણામ શું આવશે તે કહેવું મુશ્કેલ નથી. આ વાતની નેંધ આપણે અનેક રીતે નહિ લઈએ, તો કાલ ઉઠીને આપણે જાગતા જ ઝડપાઈ જઈશું અને અંતરીક્ષજી ઉપરનું આક્રમણ અનેક તીર્થો ઉપર અવતરશે. ઠેર ઠેર દિગંબરીકરણને જે ફેલાવા મળશે
અને ત્યારે આપણે માત્ર પ્રેક્ષક પણ નહિ બની શકીએ, કારણ કે એ અત્યાચારના - ભડકાથી આપણી આંખે અંજાઈ ગઈ હશે ! આવું કાંઈ બને એ પહેલાં જ • જાગી જઈએ અને જગતને જગાડવાની સાયરન વગાડીએ.
આપણું સંઘના માન્યવર નેતાઓ અને આપ સહુ પાસે પણ અમે એવી અપેક્ષા રાખીએ છીએ કે આ પ્રશ્નની ગંભીરતા આપ જરૂર લક્ષમાં લે, કારણકે - આ તીર્થોમાં આવતાં પરિણામેની બીજાં અનેક તીર્થો ઉપર પણ ભવિષ્યમાં મેટી અસર થશે.
" આપણે આ પ્રશ્નને શાંતિમય ઉકેલ લાવવાના પ્રયતને કરવા છતાં અને તે - અંગે કોઈપણ પ્રકારથી ઝઘડો કરવાની આપણી અનિચ્છા લેવા છતાં આપણને
જે વારંવાર ઘર્ષણમાં આવવું પડે છે તેને કોઈ ઉપાય નથી. દિગંબર ઉપર શ્રેષબુદ્ધિથી કોઈ પગલાં ભરવાની આમાં હિમાયત નથી પણ આપણું તીર્થ સિમ્પત્તિ ઉપર જ્યારે એ લેકે ખાટી માલિકી ઠેકી બેસાડવા માંગતા હોય ત્યારે .આપણી જવાબદારીઓને છોડીને આપણે ભાગી શકીએ તેમ પણ નથી. | માટે અમે આપની પાસે અમારા સત્ય પ્રયત્નમાં આપ સૌની સહાનુભૂતિ, સહકાર, અને આ તીર્થના ઝઘડાઓની સાચી હકીકત જાણ્યા અને સમજ્યા બાદ તેથી ઉત્પન્ન થતાં વિશ્વાસ સાથે તમારે સક્રિય સહગ માંગીએ છીએ.

Page #35

૩૫
આ મહત્ત્વના કાર્યમાં રસ ધરાવતા અન્ય કોઈ પણુ ભાઈઓને, સંસ્થા આને અને સંધાને મદદ માટે અમારું હાર્દિક આમંત્રણ છે.
વિશેષમાં એ પણ જણાવવું જરૂરી છે કે ગયા ૬-૭ વર્ષોમાં આ તીર્થમાં ઊભી થએલી પરિસ્થિતિને પહેાંચી વળવામાં સંસ્થાને ઘણુ માટુ ખર્ચ થએલ છે, તે માટે તેમજ આ તીર્થમાં અત્યાર સુધી આપણી ખીલકુલ વસ્તી નહીં હોવાના કારણે જ આવી પરિસ્થિતિ બની છે, તેથી પર આવવા માટે શિરપુરમાં નવી વસ્તી કરવાના તેમજ અત્યાર સુધી થએલા એકાયદેસરના આક્રમણા હઠાવવાના અમારા પ્રયત્ન ચાલુ છે. તેમાં દરેક સંધે તન, મન અને ધનથી સક્રિય મદદ આપવી જોઈએ એવી અમારી નમ્ર વિનતિ છે.
અંતરીક્ષજી તીર્થ એ શ્વે. મૂ. પૂજકેાનું જ તીર્થ છે અને સદાય રહેશે. -આપણા એ પ્રાણપ્યારા તીની રક્ષા કરવી એ સૌ કાઈની પવિત્ર ફરજ છે. અમે તે માટે પુરૂષાર્થ અને પ્રયત્ના આર્યા છે અને પૂ. ગુરુવર્ય શ્રીઓના અમાને પૂર્ણ આશીર્વાદ છે. આ મહાન કાર્યમાં આપ સૌને સ રીતે સહકાર સાંપડે એ જ અમારી અભિલાષા અને અભ્યર્થના !
પૂ. શ્રમણ સંઘને નમ્ર વિનંતિ. ૫. પૂ. આચાર્ય ભગવતા, પૂ. ઉપાધ્યાયજી મહારાજે, પૂ. પન્યાસજી “મહારાજો, તથા પૂ. મુનિમહારાજો અને પૂ. સાધ્વીજી મહારાજોને અમારી નમ્ર વિનતિ છે કે આપ વિહાર દરમ્યાન શ્રી અંતરીક્ષજી તીર્થની યાત્રાર્થે પધારવાનું રાખશે. જ્યાં જ્યાં આપ વિહાર કરે ત્યાં ત્યાંના સંધને તીર્થરક્ષાના આ મહાન કાર્યમાં સક્રિય સહકાર આપવાની પ્રેરણા કરશેાજી તેમજ આ તીર્થ રક્ષાના કાર્યમાં આપની સલાહસુચના અને માર્ગદર્શન અવશ્ય આપતા રહી, શ્વેતાંબર સàના સત્ત્વને જગાડશે અને સત્યની રક્ષા કરશેાજી, એ જ વિનંતિ.
પત્ર વ્યવહારનું સરનામુ : (૨) શ્રી ગુરુમ.િ પાકવુંર્ હેન, નામિ સીટી. Pin : 422001
હિ.
अखिल महाराष्ट्रीय जैन शासनरक्षा समिति

Page #36
- 36 कैला कोबा શ્રી સંધ પાસે અમારી અપેક્ષા 1. પૂજનીય સાધુ, સાધ્વીજી ભગવતો અંતરીક્ષજી તરફ વિહાર કરતા રહે, 2. તીથરક્ષા માટે ઉપયોગી થતાં બંધુઓ પોતાની શક્તિ આ કાર્યમાં લગાડે, અમને જણાવે, ]] ]] ]] ]] ]]] ]] ]]] ]][][][][ 3. ઉદારચરિત સહસ્થા વધુમાં વધુ દાન તીથરક્ષાના આ કાર્ય માં આપવા સજજ બને અને બીજાઓને પણ પ્રેરણા કરે. 4. પૂજનીય વિદ્વાન વ્યાખ્યાનકાર મહાત્માઓ આ તીર્થની. પરિસ્થિતિ વ્યાખ્યાનમાં સતત સહુને જણાવતા રહે. અને આ તીથરક્ષા નિમિત્તે તપ, જપ, કાન્સગ અનુષ્ઠાન સતત કાવતી રહે, પ. સહુ અંતરીક્ષજી તીર્થની યાત્રા કરવાને કાર્યક્રમ ગોઠવે, [જિ, આકેલા, મહારાષ્ટ્ર) 6, કાગળ, પહોંચબુક વગેરે ઉપર શ્રી અન્તરીક્ષજી પાર્શ્વનાથાય નમ: છપાવવાનું રાખે. ][][][][][][]][][][][][][][] 7, શાસનસેવા માટે જે સૂક્ષ્મ તે આંતરિક-બળની જરૂર છે તેના જંગી ઉત્પાદન માટે સમિતિએ કાર્ડ બહાર પાડયા છે જેમાં આયંબિલ તપ , લેગસ્સનો જપ તથા ખાવાની એક ઈષ્ટ [] વસ્તુને ત્યાગ વગેરેના સંક૯પ જણાવવામાં આવ્યા છે. આ કાર્ડ સમિતિ (નાસિક) ના નામેથી મંગાવીને સેંકડો સ્નેહીજનેમ ,mg JmSven N.ગ્યકાય સહુ શરૂ કરી દે, I rg મુદ્રક : તેજસ પ્રિન. - ખાનપુર, અમદાવાદબઈ સેન્ટ કાઈ સેન્ટર, ખાનપુર, અમદા th.org