Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI Atma-kamala-jainalAyabrerI-granyAMka (3) zrImamunicandrasUriviracitA * aNglsttrii| anuyogAcAryazrIdAnavijayagaNiziSya munizrIzaMkaravijayajInA sadupadezathI bharucavAlA zA. cunIlAla mohanalAlanI patnI svargavAsI bAI nemakoranA smaraNArtha Avela dravyasAhAyathI prasiddha kartAzrI mahAvIra jainasabhAnA sekreTarI aMbAlAla jeThAlAla zAha.-khaMbhAta. NAGAR ... esama. amadAvAda-dhIkAMTAvADImA AvelA zrIjainaeDavokeTa prI. presamA zA. cImanalAla gokaladAse chApI. zrIvIrasaM. 2444. vi0 saM0 1974. sane 1918. AvRtti 1 lI. kimmata be AnA. prata 480. HAMATKAARAMATA A noTa-abhyAsi munimahArAjone tathA sAdhvIjIne bheTa. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara. Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgula0 // aham / bhA0saha // 1 // zrImamunicandrasUriviracitA aMgulasattarI / * * GHOSHIRISHASHIOSAO3 usabhasamagamaNamusabhajiNamaNimisasAmisaMthuaguNohAnamiUNaMgulalakkhaNasaMkkhevamiNapavakkhAmi // 1 // 6] artha-RSama jinane natvA namine Age kahevAtA aMgulona lakSaNa saMkSepathI kahIza, R0 kevA che R0-vRSabha samAna gamana che jehanu, valI kevA che animiSa eTale devatA tehanA svAmi iMdra tehane stuti karavA lAyaka guNoche jehanA. // 1 // te Adidevame namaskAra karI graMthakAra 5 aMgulornu lakSaNa batAve che ussehaMgulamAyaMgulaM ca taiyaM pamANanAmaM ca / iya tinni aMgulAI vAvArijjaMti smymmi|| 2 // artha-utsedhAMgula, AtmAMgula, pramANAMgula A traNa prakAranA aMgulo mUtrasiddhAMtamAM vrnnvelaache.2| graMthakAra prathama utsedhAMgulanu svarUpa batAve che. paramANUiccAikkameNa ussehaaMgulaM bhaNiyaM / jaM puNa mAyaMgulameriseNaM taM bhAsiyaM vihiNA // 3 // - "paramANU tasareNU rahareNU vAlaaggalikkhA y| jU ya javo advaguNo kameNa ussehaNgulyN||" artha-jenA chedanabhedana karavAthI be TukaDAna thAya te paramANU kahIe, anaMtA vyavahAraparamANU pudgalono samuha thAya tyAre eka ullakSaNalai lakSNikA, ATha ullakSaNazlakSNikAe eka lakSNazlakSNikA, ATha lakSNa lakSNikAe eka urdhvareNU, ATha urdhvareNUkAe lA // 1 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ RECE OM eka rathareNU, ATha rathareNUe devakuru uttarakuru manuSyano eka vAlAgra, ATha devakuruuttarakurumanuSyanA vAlAgre harivAsa ramyakvAsamanuSyano eka vAlAgra, ATha harivAsaramyazvAsakSetranA manuSyanA vAlAgre hemavaMtaeraNyavaMta jugalIyAno eka vAlAgra, ATha hemavaMtaeraNyavaMta manupyanA vAlAgre pUrvamahAvideha pazcimamahAvideha manuSyano eka vAlAgra thAya, ATha pUrvavideha pazcimavidehanA manuSyanA vAlAgre bharata airavata kSetranA manuSyano eka vAlAgra thAya, ATha bharata aivana manuSyanA vAlA eka likha thAya, ATha likhanI eka z2a, ATha jae eka yavamadhya, ATha yave eka utsedhAMgula thAya / 3 // have AtmAMgulanu mvarUpa graMthakAra batAve cheje jammi juge purisA aTThasayAMgulasamUcchiyA hunti| tesiM jaM niyamaMgulamAyaMgulamittha taM hoI // 4 // je puNa eya pamANaM UNA ahiyA va tesiM meyaM tu / AyaMgulaM na bhaNNai kiMtu tadAbhAsamevatti // 5 // artha-je yugane viSe puruSa ekasoATha aMgula uMco hoya teno je aMgula te AtmAMgula kahevAya (bharatacakravattI vigereno)|4aaje punaH valI e pramANa 108 aMgularUpa thakI unA athavA adhikA hoya tehane AtmAMgula na kahIye. kiMtu AtmAMgulAbhAsa kahIe eTale AtmAMgula sarikhaM dIse che paNa AtmAMgula nahi. // 8 // have pramANAMgula vakhANe che. jaM bharahassAyaMgulameyaM tu pamANaaMgulaM hoi / ussehaMgulacausayamANA sUI ihaM bhaNiyA // 6 // artha-bharatacakrIna AtmAMgula te pramANa aMgula thAya. cAraso unsedhAMgule eka mUcI pramANAMgula hoya. iha pramANaaMgulane viSe mRcI kahI te lAMbapaNe cAraso utsedhAMgula jeTalaM lAMvapaNu thAya teTala pramANaaMgulanu lAMbapaNuM thAya. e pramANaaMgulanI laMbAi khii.||6|| have pramANAMgulanu jADapaNu tathA paholAi kahe che. egaMgulabAhullaM aDDhAiyamaMgulAI taM pihulaM / evaM ca khittagaNie ussehaMgulasahassaM taM // 7 // SCARRIER ARSASARAS545k Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara. Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAsaha aMgula. artha-te pramANAMgula eka aMgula jADaM hoya aDhI utsevAMgula paholuM hoya. have lAMbu tathA paholuthai pramANAMgulane viSe utsedhAMgula keTalA thAya ? te kahe che evaM A prakAre kSetragaNita kahetA lAMbapaNa tathA paholapaNa ekahu~ karatAM eka pramANAMgule sahasra utsedhAMgula hoya // 2 // // 7 // eka pramANAMgule sahasra (1000) utsedhAMgula kema thAya ? te batAve che. . jamhA cattAri sayA aDDhAiya saMguNA havai shso| assuvaogo tiviho jahakkameNaM imo hoi||8|| artha-cArasone aDhIguNA karIye to sahasra thAya jehanu kAraNa eka pramANAMgula cAraso utsedhAMgula lAMbuche. ane aDhI aMgula pahola che. cAra aDhI dasa etalA mATe eka pramANAMgule laMbAi tathA paholAi thai sahasra utsedhAMgula thAya. e pramANaaMgulano upayoga traNa prakAre yathAkrame A pramANe che.||8|| __ussehaMgulamegaM havai pamANaMgulaM sahassaguNaM / eyassa khittaguNiyaM paDucca paribhAsiyaM eyaM // 9 // artha-eka pramANAMgule utsedhAMgula sahasra thAya. e pramANAMgulane kSetraguNita pratItya AzrIne kyu.||9|| e pramANAMgulanu prathama upayogapaNuM kA. have pramANaaMgulanuM traNa gAthAthI bIjaM upayogapaNuM kahe . hai suttammi jattha bhaNio usabhasuo bharahanAmago ckkii| AyaMguleNa vIsA samahiya aNgulsypmaanno||10|| artha-jihAM mUtrane viSe zrI RSabha svAmInA putra bharatacakrInA AtmAMgulanu aMgula 120 pramANa kayuM che. // 10 // BI so sUiaMguleNaM causayamANeNa hoi cittvvo| kahamannaha paMcasayA ussehaMguladhaNUNaM so // 11 // artha-sa te bharata sUcI pramANAMgula levU. te kevu che. sUcI pramANAMgula cAraseM guNu kI che. anyathA eha jo sUcI pramANAMgula na mAniye ane cothI gAthAmA AtmAMgula kA che tene mAnIye to channu utsedhAMgule dhanuSa che jihAM. ehavAM pAMcase dhanuSa pramANa zarIra -959555555 // 2 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ ESTOS CASOSAHAHAHA jaina evA bharatacakrI kema bane // 11 // pAMcase dhanuSa pramANa zarIra kema hoya te batAve che.hai| vIsAhiyasaya causayaguNaNe jAyA sahassa addyaalaa| channavaibhAgahAre labbhaMte dhaNusayA paMca // 12 // | artha-ekasovIsa utsedhAMgulane cArasI guNA kariye to aDatAlisasahasra (48000) utsedhAMgula thAya. ane tene channue bhAga karIye tyAre pAMcaso dhanuSa thAya. eTale pAMcaso dhanuparnu bharatacakrIna zarIra thAya // 12 // haye trIjA aMgularnu svarUpa kahe che. je puDhavAipamANA tavikkhaMbheNa te miNijjaMti / aNuogadAracunnIvittosu ya bhaNiyameyaM ti // 1 // artha-je pRthivI AdikanAM pramANa te pramANAMgulanu je viSkaMbha aDhIutsedhAMgularUpa teNe te pRthyAdika mApavAM e pramANe anuyogadvAranIcUrNivRttimAM kahuM che. // 13 // je kAraNe anuyogadvAranIcUrNivRttimA kayuM che, te graMthakAra pote batAve che.je apamANaMgulAo puDhavAippamANA ANijjaMti / te a pamANaMgulavikkhabheNa ANeyavvA Na puNa sUiaMguleNaM ti|| 14 // artha-je pramANaaMgulathI pRthIvI AdikanAM pramANa ANe che. te pramANAMgulanu je viSkama teNe ANavAM paNa sUcI pramANabhaMgule te pRthvI AdikanAM pramANa na ANavAM ehavu anuyogabArasUtracUrNivRttimAM kahathu che // 14 // eyaMca khitta gaNieNa kei eassa jaM puNa minnti| anne u sUi aMgulamANeNa nsuttbhnniaNtN||15|| | artha-keTalAka AcArya kahe che ea-kahetAMepRthivyAdikanuM pramANa eassa-kahetAMe pramANAMgulane kSetra guNitamAnasyu ebhAva eka pramANAMgule sahasrautsedhAMgula ehavaM mAne eTale ekamata dekhADI, have bIjo mata dekhADe che. anerAAcAryasUcI pramANAMgule pRthvyAdikanu pramANa mAnasyuM. ihAM eka sUcI aMgule cArasA utsedhAMgula thAya ehavumAne. granthakartA kahe che ke banne AcAryanu kathana sUtrokta nayI // 15 // SOCIRCRACADA-CAPRICA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ C455 IPI kiM ca maesu dosu vi magahaMgakaliMgamAiA svve| pAeNAriadesA egammi a joyaNe huMti // 16 // bhA0saha artha-kiMca kahetAM graMthakartA banne AcAryanA kayanamA dakSaNa deche, jo eha, mAnavAmAM Ave ke eka pramANAMgule sahasra utsedhAMgula eka sUcIpramANaMgule cAraseutsedhAMgula e prakAre pRthivyAdikanuM pramANamAnIyeto. pAye magadhadeza, aMgadeza, kaliMgadeza, evaM Adi sarva Aryadezano eka jojanamA samAveza thAya // 16 // | sahassamANe cauraMsajoyaNe dIhapihulabhAveNaM / huMti parupparaguNaNe lakkhA dasa joaNANa phuDaM // 17 // artha-cauraMsajojana kevu che, cauraMsajojana lAMbapaNe tathA paholapaNe thai sahasra jojanamAna che jehanuM eha, jojana parasparaguNIye to dAye dAye so eTale ekajojananA dazalakSayojana thAya, Aeka AcAryano mata // 17 // have bIjo mata kahe che. temanoA hisAba che. OM causayamANammi puNo ego lakkhosahassataha stttthii| evaM egammi vi joaNammi kaha tena maayNti||18|| artha-eka pramANAMgula yojanane viSe lAMbapaNe paholapaNe cArase gaNumAna che te mAna keTala thAya ? cArasone cArasoguNAkarIye to ekalAkha sAThasahasra (160000) thAya evaM e prakAre eka yojanane viSe te AryakSetra kema na mAya arthAt mAyaja. // 18 // eyaM ca puNamalogiga jamegajoyaNa mahIi te maayaa| taha sesajoyaNANaM pAvai vihalattaNaM bharahe // 19 // artha-idaM pUrvoktaM punaHbalI alokika je ekajojana pRthivImAM te saghalAe Aryadezo mAyA tathA valI bharatakSetrane viSe zeSa yojana 18/ viphalapaNu pAme. ThAlAMja rahe. // 19 // valI graMthakartA banne matomA dUSaNa dekhADe che.. 6 taha bAravaI nayarI ahavA ujhAurI ya jA taasiN| dhaNayasuranimmiyatteNa kila pamANaM samANaM ti||20|| -sathA dvArikAnagarI athavA ayodhyAnagarI, te nagarIne dhanadasura nIpajAvavA paNe te kila nice pramANe sarakhIja thAya. // 20 // C // 3 // 36KHUSUSHISHISHIA USHISHIGHISAS Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyahomandar.com
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahasaguNe'sIlakkhA koDIo joyaNANa dasa huNti| causayaguNaNe koDIlakkha bisattari assIsahasA // 21 // artha-dvArikA athavA ayodhyA navajojana paholI che, bArajojana lAMbI che, to bAranavAM aThottaraso 108 yojana thAya to te yojana sahasra 2 guNA kIje dasakoTIyojana ane esIlAkhayojanathAya. cAraso guNA karatAM keTaluM thAya te kahe che. eka pramANAMgula yojanane | cAraso guNAkaratA ekalAkha sAThasahasra yojana hoya. 108 yojane ekalAkhasAThasahasraguNA kije ekakoTibahotteralArakhaesIhajAra yojana thAya. // 21 // pUrvokta mAna lAvavA graMthakAra svayaM svIkAre che. te nice pramANe. eyaM ca puNa pamANaM pihalA nava joyaNANi nyriio| bArasa dIhA tatto dunhaM aMkANamannunnaM // 22 // || guNaNe aTThahiyasayaM jAyaMto ega joynngenn| gaNiyapaeNaM guNie puvvutteNaM imaMmi bhave // 23 // artha-idaM e pUrvoktaM tu punaHvalI pramANakim ? yathA dvArikAnagarI navayojana paholI che. ane bArajojana lAMbI che, toebanne aMkone anyo anya guNatAM 108 thAya tataH ekayojanagata gaNita pramANa che je dasalakSa yojana ane ekalAkhasAThasahasrarUpane 108 guNA kIje idaM pUrvoktaM bhavedidaM e pUrvoktaM 108000000 ane 17280000 hoya // 22 // 23 // eyaM ca aipabhUyaM nagarapamANaM na jujjae jamhA / tamhA pamANaaMgula vikkhaMbhapamANao gijja // 24 // artha-e pUrvokta nagara pramANa atiprabhUtaM atighaNu teha mATe yogya nahi mATe pramANAMgulana je viSkaMbhapramANa tehaja grAhyaM teja grahaNa karavU // 24 // valI te banne matane viSe doSa dekhADe che. 5 taha kUNiyassarannosAhiyadakkhiNadisassa veaddddhe|primiyjiiviakaalss jujjae kaha NugamaNaM ti||25|| artha-tathA koNika rAjA kevo cha sAdhI che dakSiNa dizA jeNe. valI kevo che parimita AyuSa che jehanu. iti vitta ehavAne vaitA Shree SudharmaswamiGyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyashaldar.com
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgula bhA0saha // 4 // Antennur vyane viSe gamana kima yuktadhAya? kemake bhUmi ghaNIche ane AyuSa thoDaM eTalA mATe pRthivI AdikanuM pramANaaMgulanuje viSkaMbha teNe ja mApavaM. eka pramANAMgule sahasrautsevAMgula thAya athavA eka pramANaaMgule cArase utsedhAMgula thAya. tevA pramANAMgule pRthivyAdikanuM pramANa na mApaq // 25 // valI e bane matamAM dopa deche. gaMdhArasAvayassa vi veyaDDhaguhAI ceie nmiuN| kaha vIbhayammi ceiyavaMdaNaheuM gamo hujjA // 26 // artha-gadhAra nAmano zrAvaka vaitAdayanI guphAe caityavAdI vitabhayapattanane viSe caitya vAMdavAne artha gamana kema hoya. zAmATe Aukhu thoDaM ane bhUmI ghaNI eTalA mATe // 26 // graMthakAre aDhI aMgule pRthivyAdikanuM pramANa aMgikAra kI, te vAre parane zaMkA upanI te kahe che. jaM puNa bhaNaMti bharahAicakiNo parigaro kmaaii| evamiNijjaMte bhArahammi bhannai na so doso // 27 // artha-je punaH valI eha, kahe che. bharatAdika cakrInu parikara bharatakSetrane viSe kema mAya, jo pRthivI Adika aDhI aMgule mapAya. bhaNyate granthakAra kahe che. saH te aDhI aMgule mApatAM kAMi doSa Avato nathI. // 27 // te bhAvanAe karI dekhADe che. jaMbharaha khittapayaraM bAsIyA chassayA asiishsaa| tevannaM vi ya lakkhA joyaNa mANeNa siddhamiNaM // 28 // artha-je bharatakSetranuM pratara kahetAM saghala thaine trepanalAkha aeNsIhajAra chasone byAsI yojana hoya // 28 // eTalaM pramANa kema thAya te kahe che. dAhiNauttarabharahaddhavijayagiripayaramIlaNe eyaM / saMpajjai jaM dIsai khittasamAsammiiyaM vuttaM // 29 // artha-dakSiNabharatArDa, uttarabharatArddhanu pratara vijayagiri kahetAM vaitAdayatuM talu e melavatAM e pUrvaktiM 5380682 hoya, tenuM kAraNa to kSetra samAsane viSe ehavU kA che. // 29 // te batAve che. | lakkhaTThArasa paNatIsasahassA causayA ya pnnsiiaa|baars kalA chavikalA daahinnbhrhddhpyrNtu||30|| 934645851195 // 4 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 artha-aDhAralAkha pAMtrIsahajAra cArasone paMcyAsI ane kalA 12 vikalA 6 eTaluM dakSiNabharatAIna pratara cha. // 30 // sattahiyA tinnisayA bArasa yasahassa paMca lkkhaay| bArasa kalAu payaraM veaDragirissa dharaNitale // 31 // artha-pAMcalAkha bArahajAra traNasone sAta jojana ane kalA 12 eTaluM vaitAvyana tala che. // 31 // aDasIyA aTThasayA battIsasahassa tIsalakkhA ya / bArasa kalA u ahiyA uttarabharahaddhapayaraM tu // 32 // | artha-3032888 jojana, 12 kalA ane 11 vikalA eteSAM mIlane yathoktaM pratara pramANaM saMpadyate // 5380681 kalA 17 vikalA 17 uttarabharatArDana pratara eTalaM che. dakSiNa bharatArDanu pratara, uttara bharatArDanu pratara, vaitADhyana talu e traNene melabatAM bharatakSetramA prataratuM pramANa hoya. // 32 // 5 aDDAijaguNatte AyAmo gAuAiM dasa hoi / evaM ciya vikkhaMbhosavvesuvijoaNesu ihaM // 33 // artha-eka pramANAMgula yojanane viSe utsedhAMgula niSpanna laMbAipaNe aDhI yojana hoya. ane aDhI yojananA daza daza gAu thAya. evaM paholapaNe daza gAu hoya to aDhI aDhI guNA kIje to dAye dAye so, to eka pramANAMgula niSpanna yojanane viSe utsedhAMgula niSpanna so gAu hoya. evaM sarva pramANAMgule niSpanna yojanane viSe utsevAMgula niSpanna so gAu thAya. // 33 // vikkhaMbhAyAmANaM parupparaM saMguNammi sayamegaM / iha hoi gAuANaM to bharahe gAuapamANaM // 34 // artha-viSkama ane AyAma e paraspara guNIe. iha pramANAMgula niSpanna yojanane viSe utsedhAMgula niSpanna so gAu hoya, tato 5. tivAra pache bharatakSetrane viSe gAunu pramANa hoya. // 34 // keTalA gAu yAya te graMthakAra pote batAve che. dunnisayaM aTThasaTThI sahassa lakkhA asIi taha ceva / tebannaM koDIo ikvike gAue tattha // 35 // artha-538068200 eTalA gAu hoy.|| 35 // have te bharatakSetrane viSe je gAu che, te eka eka gAune viSe keTalAM keTalAM OSOROGHOSTS HOORHAMERSTOSAS SHOSHOSHOO600ROSESSIES Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara. Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgula bhA0saha 24-HOSTESSERIE ROSA GROW gAma che te batAve che. dunnia tinnia cauro gAmA dIsaMti tIsakoDIsu / channavai gAma koDI lesuddeseNa maayNti||36|| artha-ekekA gAune viSe grAma betraNa ghAra dekhIe chIe, eNI rIte trIsa koTI gAune viSe channukoTI grAma mAya. // 36 // trIsakoTI gAune viSe channukoTI grAma kevI rIte mAya se bhAvanA karI dekhADe che. aTThasu dodogAmA aTThasu puNa tinni tinni koDIsu / cauro cauro caudasa koDIsuvirohao mNti||37|| artha-eka koTI gAune viSe be koTI grAma mAya. eTale ATha koTI gAune viSe solakoDa grAma mAya. valI ATha koTI gAune viSetraNa traNa koTI grAma hoya eTale ATha koTI gAune viSe cauvIsa koTI grAma mAya, valI caudakoTI gAune viSe cAra cAra koTI grAma mAya, eTale caudakoTI gAune viSe chappanna koTI grAma mAya. A rItathI trIsa kroDa gAune viSe channukroDa grAma avirodhapaNe mai zake. // 37 // sesA jA cauvIsaM kiMcUNAo tyddhmittNmi| je paTTaNa-pura-kabvaDa-kheDAI bhAsiyA sutte // 38 // artha-bharatakSetra 538068200 ATalaM che te mAhelA trIsakroDa gAu kahyA. have zeSa kAMika uMNA covIsakroDa gAu che teharnu ardha kAMika uMNA bArakoTI gAu thAya. tehane viSe jeha pattana pura karbaTa, kheTa ityAdi je mUtrane viSe kayAM che te sarva mAya. // 38 // have pattana pura ityAdika keTalAM che te kahe che. savve vi tinni lakkhA sattarasasahassa paMca ahiyaM ca / sayamegamaNuvarohA saMbhavao haMti maayNtaa||39|| artha-sarva thai 317105 traNalAkha sattarahajAra ekasone pAMca hoya. ehano avirodhapaNe mAvAno saMbhava hoya // 39 / / taha pavayA vi veaDDamAiNe eakhittamajjhaMmi / joijjA jaM huMti uvari pAsesu a purAiM // 40 // SHARESS Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara. Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ TEACAARCHIRGAMROPERTERA artha-tathA valI parvata vaitAbyAdika bharatakSetrane viSe che, te parvata upara pAse je purAdika te sarvatra che.||40|| vaggAgayANa turiyAINaM jaha majjhimeNa bhNgennN| mullagaNaNA taha jaNo majjhimamANeNa pittvvo||41|| artha-yathA jema vargAgatAnAM samudAye AvyA turayAiNa ghoDAdika tehaY madhyama mUla gaNIe utkRSTe ane jaghanye na gaNIe. tathA0 tema janalokana madhyamamAna ledhu, utkRSTa to pAMcaso dhanuSya pramANa, ane jaghanyato be hastana mAna levU. // 41 // madhyama bhAge keTalaM hoya te kahe che. paMcanhasayANaddhaM sayAI aDDAiyAiM iha huMti / pihulattaM puNa paMcamabhAge sayagassamaddhaM ca // 42 // artha-pAMcase dhanuSyana ardha aDhIso dhanuSya eTalaM uccapaNuM hoya. pAMcaseM dhanuSyano pAMcamo bhAga ekaso dhanuSya, tehanu ardha pacAsa dhanuSya, eTaluM paholapaNe hoya. // 42 // te madhyamamAnanA manuSyanuM pratarakaratAM keTalaM thAya te kahe che. dunhaM parupparaguNaNe aMgANaM huMti bArasa sahassA paMcahiM saehiM ahiA erisamANeNa Thaviavvo // 43 // | logo puresu gAmesu vA vi jaM savasaMgaho evaM / hoi kao saMkalaNA vi hoi pANIsu emeva // 44 // artha-pacAza dhanuSya ane aDhIseM dhanuSya e behaM AMka paraspara guNIe to bAra hajAra ane pAMcazo hoya ehave mAne loka purane viSe gAmane viSe sthApayu, jeha kAraNe, evaM e prakAre sarva saMgraha hoya, pATIne viSe saMkalanA kahi te lekhu kidhuMemaja hoy.||43-44|| jAo puNa sesAo koDIo tAsu jAiM eaaii| gaMgAiANa salilAI tesu dIvA ya mAyaMti // 45 // artha-to punaH valI je zeSa bAra koTI gAu che tehane viSe je gaMgAdikanAM pANI te pANIne viSe je dvIpa che teha mAya. // 45 // 2 ziSya pRcchati punaH nizce bhUmi thoDI lokane viSe sukha kema hoya ? te upara kahe che. kAlo ya cakkikAlo accaMtasuhA dumAipauro / tA thove vi vibhAge suhiyA gAmAdao huNti||46|| Shree Sur haswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgula ATORE GRECOREGAONFIRCRACREACOCK artha-kAla to cakrIkAla jeNe vAre cakrI hoya. valI keQ atyaMta sukha meM jihAM evaM. valI vu vRkSAdika pracura ehavA kAlane viSe, thoDe ThAme grAmAdika sukhI hoya. // 46 // have AkhI mArikA pratara karatAM keTalAM yojana che, te kahe che.. - aDDAijjaguNatte nayarIo joaNANa chacca syaa| paNasayarIi samahiA te puNa evaM muNeyavvA // 47|| artha-eka pramANAMgula yojana utsedhAMgula niSpanna aDhI yojana lAMbapaNe paholapaNe hoya, ane utsedhAMgula niSpanna yojanane viSe gAu daza hoya, to aDhI yojanane aDhI guNA kIje, savA cha yojana thAya. dAye dAye so eTale so gAu thAya, ane eka utsedhAMgula niSpanna yojana lAMbapaNe paholapaNe cAra gAu hoya. eTalA mAre cAra cokuM sola sola gAue eka utsedhAMgula niSpanna yojana, so gAunA yojana kIje sola chakka channu-somAMhIthI channu gayA lAdhA yojana cha, sola gAue eka yojana. eTalA mATe ugare gAu cAra to solano cotho bhAga cAra eTale cha yojana ane eka gAu hoya, te cha yojana eka so ATha guNA kIje 648 thAya. balI te cha yojana upara eka gAu che. te 108 guNA kIje 108 gAu hoya to 188 gAunA 27 yojana thAya, te 27 yojana 648 mAhI ghAlIe to 675 yojana hoya, dvArikAnagarI 675 yojana che. te 678 punaH valI evaM INe prakAre jANavA // 47 // graMthakAra 675 yojana ANavAno prakAra kahe hai. aDDAiANa dunhavi aMkANannunna tADaNe hu~ti / chajjoyaNA sakosA nayarIpayaraM guNe tehiM // 48 // artha-aDhI yojanane aDhIguNA kIje to so gAu thAya, ne so gAune 16 sole bhAga dIje, cha yojane eka koSa hoya, pachI te cha yojanane 108 guNA kIje 648 yojana hoya, paLe 108 gAunA yojana kIje,27 yojana thAya te 27 yojana 648 yojanamAMhI nAkhIe to 670 yojana hoya eTale AkhI nagarIe yojana hoy.|| 18 // have AkhI nagarIra dhanuSya keTalAM hoya te kahe che. aTThadhaNaNa sahassA AyAmo vittharo ya je hoi| ikikajoyaNe tADaNaMmi to dunhamaMgANaM // 49 // chakkoDIo cAlIsalakkha dhaNahANamittha lbbhti| to nayarajoaNaguNe guNie dhaNahappamANeNaM // 50 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha-eka yojana lAMbapaNe paholapaNe ATha hajAra dhanuSya hoya, eka yojana prataraguNA karatAM keTalA dhanuSya hoya te kahe che. behuM AMka anyoanya guNIe, te A pramANe ATha AThAM causaTha chakoTI cAlIsa lAkha dhanuSya eka yojana prataraguNA karatAM hoya. have AkhI nagarIne viSe keTalA yojana hoya te kahe che. nagarInA yojana 678 che te cha koTI ane cAlIsalAkha guNA kIje AkhI nagarInA dhanuSyanuM pramANa hoya. // 49-50 // keTaluM thAya te kahe che. savvAe nayarIe laddhaM eyaM dhaNuppamANeNaM / cauro koDisahassA tinni sayA vIsa koDIo // 51 // artha-AkhI nagarIne viSe cAra koTI sahasra traNaso koTI ane vIsa koTI 43200000000 eTalA dhanuSya prataraguNA krtaaNhoy||51|| paMcasayA paMcaguNA dhaNuhANaM jesiM hoi gehANaM / AyAmavittharesuM tesiM gehANa dhaNugaNiaM // 52 // artha-pAMcase dhanuSyane pAMcaguNA kIje to pacIso dhanuSya thAya. je ghara 2500 dhanuSya lAMbapaNe paholapaNe hoya. Akhu ghara keTalI bhUmIkA rokI rahe che. te kahe che. pacavIsasone pacavIsaso guNA kIje jeTalA thAya teTalI // 52 // keTalA thAya te kahe che. bAsaTThI khalu lakkhA pannAsaM ceva taha sahassAI / eeNa rAsiNA puraghaNaNa caubhAgahINANa // 53 // artha-bAsaTha lAkha ane pacAsa hajAra dhanuSya thAya eka eka ghara eTalI bhUmikA cAMpI rahyAM che. je ghara 2500 dhanuSya lAMbapaNe pahAlapaNe che. je ghara 6250000 dhanuSya bhUmikA cAMpI rahyAM che tehavAM eka nagarImAMhe keTalAM ghara che te kahe che. 'eeNa' ehaja 6250000 dhanuSya puranA dhanuSya 43200000000 eha mAMhelo cotho bhAga kADhIe // 53 ||shu rahe che te kahe che. hai| iatinni koDisahasA dokoDisayA u koddicaaliisaa| tesiM puvvutteNaM bhAgaMmIrAsiNA gahie // 54 // 2. artha-traNa sahasra koTI, baso koTI, cAlIsa koTI dhanuSya hoya. 32400000000 e AMka upara mAMDI heThe 6250000 A AMka mAMDIe pache bhAga dIje // 54 // bhAga detAM je lAme te kahIye chIe. laddhApaMcasahassA caurAsIaM sayaM ca taha egN| ittiagihANi eappamANahINA 55 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhA0saha SA aMgula artha-pAMca hajAra ekaso ane corAsI eTalAM ghara eka nagarImA mAya. jehanuM pramANa 6250000 dhanuSyana hoya. e pramANathI hINA pramANanAM ghara ghaNAM hoya. // 55 // have ekaika gharane vidhe manuSya keTalAM mAya te kahe che.. puvvutteNaM majjhimabhaMgaNaM mANusANa jaM maannN| teNa sayameva gehesu hoi logo Thaveavvo // 56 // artha-pUrvokta kahyaM madhyama bhAge jema manuSyanu mAna teNe karI svayameva loka gharane viSe sthApaq. eka eka manuSya 12500 dhanuSyache ane eka eka ghara 6250000 dhanuSya cAMpI rahyAM che. to 6250000 e AMka upara mAMDI ane 12500 A AMka heThe mAMDIe pache pAMce bhAga dIje pAMcase ugare to e eka gharane viSe 500 manuSya mAya. // 56 // jA puNa cautthabhAgo nayaradhaNUNaM gihesuno khitto| sogihabhittIaMgaNaratthAnivamaggajoggatti // 57 // 5 artha-punaH valI puranA dhanuSyano cotho bhAga 2800000000 ATalaM gharanA dhanuSyamA hIna ghAlyu te zuM ? te kahe che. te coyo bhAga gharanI bhIMta AMgaNu, zerI, rAjamArga, ne vAste joie eTalA mATe na ghAlyuM // 57 // battIsasahassA nADayANa aMteurassa causaTThI / rAyavarabhavaNaaMto bharaheNa samaM ciya vasati // 58 // artha-batrIsa hajAra nATaka karanAra puruSo cosaTha hajAra aMteurI rAjabhavana mAhI bharata cakrInI saMghAte vase che / / 58 // eaM imaM ca bhaNi pannattIe u jNbudiivss| cattAri vi seNAo nayarImajjhe na pavisaMti // 59 // ___. artha--jaMbuddhIpa pannatIne viSe, eaM0 purvoktaM imaM vakSyamANa kayuM che cAre prakAranI senA nagarImAMhI na pese // 19 // cakkibhavaNappamANaM vavahAre bhAsiyaM phuDa eaN| taha kesavANa rAINa pAgayANaM ca logANaM // 60 // artha-cakrI, vAsudeva, rAjA, prAkRtaloka-sAmAnyaloka ehanA bhavana- pramANa eha, kathu cha / 60 // te kahe che. cakkoNaM aTThasayaM causaTThI hoi vAsudevANaM / battIsa maMDalIe solasa hatthA u pAgaIe // 61 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat I FUCAACCURESS // 7 // www.umaragyanbhandar.com
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ * artha-cakravartIna bhavana 108 hAtha hoya, vAsudevanuM bhavana 64 hAtharnu hoya, maMDalIkarAjAnuM bhavana 32 hAtharnu hoya, sAmAnyalokanAM ghara 16 hAtha hoya // 61 // kAMika adhikuM kahIe chIe. egatalesu gihesu eaM battIsatalagihAIsu / mAyaMti tadaNusAreNa je puNo te aNegaguNA // 2 // artha-ekataluche jehana ehavA gharane viSe eaM0 pUrvokta manuSya pAMcase mAya, batrIsatalAMche jehanAM evA gharane viSe tenA aNusAre vatrIsatalAne viSe judA judA pAMcaso pAMcaso mAya, je punaHvalI te ekatalAnA gharathI batrIsa talA aneka guNA kahetAM ehavA ghara aneka che // 62 // kiMca|| egegAe pAgaravIhigAe annegbaaraaiN| jaM huMti tavvasAo pAyArapurAiM gAiM // 3 // artha-ekekA prAkAranI vIthikAne viSe, mArgane viSe, aneka dvAra hoya, jeha kAraNathI tavasAt te aneka dvAranAM vizeSa prAkArane viSe puro aneka hoya. // 63 // tatto tahAviho koi natthi vajjhANa aMtaraMgANaM / gehANistha viseso evaM kiM mAino tattha // 64 // hai artha-tataH tasmAt kAraNAt teha kAraNathI nagarI bahAra ghara che teharnu tathA nagarImAMhi ghara che teharnu, atra tathA vidha koi vizeSa nathI. jehavAM nagarI bahAranAM ghara che tehavAM nagarI mAhIlAM ghara. graMthakAra puche che. kahIe evaM iNa prakAre tattha-te bharatakSetrane viSe kiM na mAya ? apitu mAya // 64 // 1 jualuppanno tayaNaMtaro vi pAeNa bharahakhittammi / 'logo to mAi bahU puresu gAmesu neavvo // 65 // artha-jugalIyAM utpanna thayAM tadanaMtara tivAra pachI kahetAM dukaDe je kAla pravAhe bharatakSetrane viSe loka purane viSe gAmane viSe ghaj mAya. ehaq jANavu. to pAchalA kAlanA kema na mAya // 65 // lesuddeseNevaM samAyaMtaMmi cakiparivAre / kahamannahA suattho buheNa tIrai parUveDaM MAGESARKA-SCREERHIPPEARN ** *** Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara. Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaMgula0 artha evaM iNa prakAre tasmin te bharatakSetranA lesuddeseNa kahetAM lavalesa mAMhIM cakrIno parivAra mAya anyathA mUtrano artha prarUpavA kema zaktimAna thaie // 66 // | jai puNa sahassaguNie causayaguNie vakassaI toso|to sotahAvikujAparaM viroha pariharijA // 67 // artha-yadi kahetAM jo punaHvalI sahasra (1000) guNita ane cAraso guNita kahIne saMtoSa upaje to tathA vidha te saMtoSa karo paraMtu sahasra guNita cAraso guNIta ehanuM mAnavU paNaM eTalaM kara virodha prihrvo.||67|| . amhANamabhiniveso na koi ittha paramannahA suttI aghaTataM piva puvvAvareNa paDihAi kiM karimo artha-atra aMgula vicArane viSe graMthakAraka kahe che amhane kAMi abhinivesa kahetAM kadAgraha nathI paraM anyathA pUrvApara pahelu | ane pachI sUtra vighaTe hu~ suM karUM? // 68 // - eammi apannavie ussuttaM hujja kiM pi jiitth|to||me micchAdukkaDamiha tattaviU jiNo jeNa // 69 // 4 artha-e aMgula sattarI prarUpatAM kAMipaNa utsUtra, yadi kahetAM jo. atra kahetA ihAM, aMgula vicArane viSe mujane 'micchA| midukaDaM ' je kAraNe takhato jANa, jina kevalI te jANe // 69 // hai sirimaMmuNicaMdamuNIsarehiM suttANamaNusaraMtehiM / suttagayajuttisAraM raiamiNaM saparaguNaheuM // 70 // artha-mUtranI AjJAne anusaratA evA zrImAn municaMdramunIzvare mUtragata je yukti te sAraM0 pradhAna ehavI aMgulasaptatikAnI racanA karI / kimarthaM racitaM sva ane parane artha. // 7 // // iti aMgulasaptatikA samAptA // CALCULA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com